Άρχων της Ηρακλείας

Ο Άγιος Θεόδωρος ο στρατηλάτης έζησε το 320 μ.Χ. περίπου, επί της βασιλείας του Ρωμαίου Αυτοκράτορος Λικινίου. Καταγόταν από μια πόλη της Μ. Ασίας, τα Ευχάϊτα. Σήμερα την πόλη αυτή την ονομάζουν Εφλεέμ. Τα Ευχάϊτα ήταν και η πατρίδα του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος του μεγαλομάρτυρος, ο οποίος προ ολίγων ετών είχε μαρτυρήσει. Εκεί ήτο και ο τάφος του. Το παράδειγμα του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος ασφαλώς επέδρασε πολύ στο να διαμορφωθεί ο ευσεβής χαρακτήρας του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτου. Τον βοήθησε πολύ, ώστε να αναδειχθεί και αυτός Άγιος αλλά και μεγαλομάρτυς.

Για την καταγωγή και τα πρώτα χρόνια της ζωής του Αγίου Θεοδώρου, δεν γνωρίζουμε πολλά πράγματα. Γνωρίζομε μόνον ότι, μεγάλωσε, ακολούθησε το στρατιωτικό επάγγελμα και κατοικούσε στην Ηράκλεια του Πόντου.

Ο Άγιος Θεόδωρος είχε πολλά χαρίσματα. Ξεπερνούσε πολλούς στο κάλλος της ψυχής και στην ωραιότητα του σώματος. Ήταν φρόνιμος, συνετός και μορφωμένος περισσότερον από τους άλλους νέους της εποχής του. Είχε ο μακάριος και το χάρισμα της ευγλωττίας γι αυτό τον ονόμαζαν Βρυορρήτορα, δηλ. βρύσιν της ρητορικής. Όλοι τον εκτιμούσαν και για τα προσόντα του αυτά και την αρετή του. Όλοι ήθελαν να έχουν τη φιλία του. Ακόμη και ο Βασιλεύς Λικίνιος ζητούσε ευκαιρίες να συνομιλεί μαζί με τον Θεόδωρο. Του έδωσε μάλιστα, δια να τον τιμήσει και την πόλη Ηράκλεια να την εξουσιάζει αυτός. Αλλά δεν γνώριζε ο Λικίνιος, ότι ο Θεόδωρος ήτο Χριστιανός.

Εκχριστιανίζει την Ηράκλεια

Ο Θεόδωρος όμως, μόλις έλαβε υπό την εξουσία του την Ηράκλεια, αμέσως φανερώθηκε ως Χριστιανός. Κήρυττε με θάρρος, ότι ο Χριστός είναι ο πραγματικός Θεός και όχι οι θεοί της ειδωλολατρίας. Από τη διδασκαλία του πολλοί ειδωλολάτρες πίστευαν κάθε μέρα, γίνονταν Χριστιανοί και βαπτίζονταν. Τόση ήτο η δραστηριότης του και τόσο τον ευλογούσε ο Θεός, ώστε ο Θεόδωρος κόντευε να γυρίσει στο Χριστό όλη την Ηράκλεια. Ο βασιλεύς έμενε την εποχή εκείνη στη Νικομήδεια, που την είχε ως πρωτεύουσα. Πληροφορήθηκε βεβαίως τα περί της χριστιανικής δράσεως του Θεοδώρου και λυπήθηκε πολύ. Προσποιήθηκε όμως ότι δεν γνώριζε τίποτε από την χριστιανική δράση του Θεοδώρου. Τι αυτό του έστειλε επιστολή, που τον επαινούσε και τον προσκαλούσε να πάει εκεί ώστε να θυσιάσουν μαζί στα είδωλα ώστε ο κόσμος να τους ακολουθήσει. Η απάντηση του Αγίου ήταν η εξής: Θεόδωρος Στρατηλάτης, Λικινίω αυτοκράτορι Ρωμαίων. Χαίρειν.Την τιμία σας γραφήν εδέχθην. Να έλθω προς το παρόν αδυνατώ. Εδώ έχει δημιουργηθή μεγάλη αναταραχή από τους Χριστιανούς. Ούτοι άφησαν την πάτριον θρησκείαν και προσκυνούν τον Χριστόν. Κινδυνεύει όλη η Ηράκλεια ν’ αποσκιρτήση από την βασιλείαν σου. Δια τούτο, παρακαλώ λάβε τον κόπον και ελθέ μόνος ενταύθα, φέρε δε και τα είδωλα των μεγαλυτέρων θεών, δια να ειρηνεύσης τον κόσμον και δια να προσφέρωμεν και ημείς θυσίαν έμπροσθέν τους δια να μας ίδουν και μας μιμηθούν. Υγίαινε

Ο Λικίνιος στην Ηράκλεια

Ο βασιλεύς, όταν διάβασε την επιστολή, χάρηκε πολύ, διότι νόμισε, ότι πράγματι ο Θεόδωρος φρόντιζε για τα είδωλα. Αλλά ο Άγιος του τα έγραφε αυτά, για δύο λόγους: Αφ’ ενός μεν, διότι ήθελε να μαρτυρήσει στην Ηράκλεια και να αγιάσει με το μαρτυρικό αίμα του την πατρίδα του και αφ’ ετέρου για να στηρίξει στην πίστη με το μαρτύριο του τους Χριστιανούς του. Ο βασιλεύς, λοιπόν, πήρε μαζί του οκτώ χιλιάδες στρατιώτες του και αναχώρησε, για την Ηράκλεια. Πήρε επίσης μαζί του και τα αγάλματα των μεγαλυτέρων θεών του, μη γνωρίζοντας, ποιος ήταν ο πραγματικός σκοπός του Θεοδώρου. Εκείνη τη νύχτα ο Άγιος προσευχόταν. Παρακαλούσε τον Χριστόν να τον βοηθήσει να φέρει εις αίσιον πέρας αυτό που σκεπτόταν: Να μαρτυρήσει γι’ Αυτόν. Είδε την ώρα εκείνη ένα όραμα. Είδε σαν να χάλασε η στέγη του σπιτιού, στο οποίο έμενε. Είδε ακόμη μια φλόγα, ν’ ανεβαίνει και να κατεβαίνει από τον ουρανό. Άκουσε και μια φωνή από τον ουρανό, που του έλεγε:

› Θάρρος Θεόδωρε. Έχε θάρρος. Εγώ είμαι μαζί σου. Ήταν η φωνή του Χριστού.

Ο Άγιος κατάλαβε τότε, ότι γι’ αυτόν ήταν το όραμα εκείνο και ότι ήταν καιρός να μαρτυρήσει. Το ήθελε ο Κύριος.

Την άλλη μέρα ειδοποιήθηκε, ότι έρχεται ο βασιλεύς. Μπήκε στο δωμάτιο, που προσευχόταν κατόπιν πήγε και υποδέχτηκε τον βασιλιά φορώντας την στολή του στρατηλάτου. Μόλις τον υποδέχτηκε πήγαν και έκατσαν σε ένα ευρύχωρο στάδιο. Ο βασιλιάς άρχισε να επαινεί τον τόπο καθώς και τον Θεόδωρο, λέγοντας πως αυτή είναι η καταλληλότερη πόλη για την προσκύνηση των θεών.

Ο Θεόδωρος συντρίβει τα είδωλα

Ο Λικίνιος προέτρεψε τον Θεόδωρο να θυσιάσει στα είδωλα. Ο Θεόδωρος αρνήθηκε και ζήτησε να του δοθούν τα χρυσά και αργυρά αγαλματίδια των θεών, για να προσφέρει αυτά θυσία στον οίκο του ιδιωτικά και μετά να προσφέρει δημόσια τις θυσίες. Πράγματι, ο Θεόδωρος έλαβε τα αγαλματίδια τα οποία κομμάτιασε και μοίρασε τα χρυσά και αργυρά αυτών στους πτωχούς. Ο εκατόνταρχος Μαξέντιος είδε την κεφαλή της θεάς Αφροδίτης στα χέρια ενός πτωχού και κατέδωσε το γεγονός στον Λικίνιο, ο οποίος θεώρησε τον Θεόδωρο ως εμπαίκτη και καταφρονητή των ειδώλων των κατηγορούσε ότι δεν σεβάστηκε τους θεούς και αυτόν που τον ευεργέτησαν και τον απειλούσε ότι θα το πλήρωνε ακριβά. Σε όλες αυτές τις κατηγορίες ο Άγιος απάντησε:

› Βασιλεύ, του αποκρίθηκε ο Άγιος, γιατί θυμώνεις; Γιατί νευριάζεις τόσο πολύ, Να! Δες και μόνος σου και κατάλαβε τη δύναμη των θεών σου. Εάν πράγματι αυτοί ήταν θεοί, πως δεν μπόρεσαν να βοηθήσουν τον εαυτόν τους; Γιατί τότε, που τους έκοβα κομμάτια, δεν έριχναν φωτιά να με κατακάψει; Αλλά, επειδή ήταν μονάχα καθαρό χρυσάφι κι ασήμι, συντρίφτηκαν με χέρι ενός ανθρώπου. Γι’ αυτό, βασιλεύ συ μεν οργίζεσαι, εγώ θεολογώ. Συ λατρεύεις ξύλα ψυχρά και άψυχα, εγώ λατρεύω τον Χριστό μου, που ζει εις τους αιώνας παντοτινά. Συ λυπάσαι κι εγώ χαίρομαι, για την απώλεια των θεών σου.

Υπομένει φρικτά μαρτύρια

Σαν τα άκουσε αυτό ο βασιλεύς, από το κακό του, άλλαξε το πρόσωπο του κι άρχισε τα βασανιστήρια. Διέταξε και τέντωσαν κάτω τον άγιο από τα χέρια και τα πόδια. Κατόπιν τον έδειραν με βούνευρα. Εφτακόσιες πληγές του έδωσαν στη ράχη και πενήντα στην κοιλιά! Τον δε λαιμό του τον κτυπούσαν με μολύβδινες σφαίρες (μπάλες). Τι τρομερό μαρτύριο! Τι φρικτοί πόνοι! Το σώμα του έγινε μια πληγή. Και όμως ο Μάρτυς τα υπέμεινε καρτερικά. Έπειτα του ξύνουν τις σάρκες με σιδερένια νύχια και του καίνε τις πληγές με λαμπάδες. Και σαν να μην έφτανε αυτό, κατόπιν τρίβανε τις πληγωμένες και καμένες σάρκες του με τούβλα και κεραμίδια. Τι τρομερό μαρτύριο! Ο Άγιος όμως τα υπέμεινε, για την πίστη του Χριστού. Έπειτα από όλα αυτά τον πετάξανε στη φυλακή. Εκεί περάσανε τα πόδια του στο ξύλο, στο μάγκανο. Τον άφησαν επτά ημέρες νηστικό, για να πεθάνει. Ο Άγιος όμως τα υπέμεινε όλα αυτά για την αγάπη του Χριστού, για να κερδίσει την αιώνια ζωή. Στα τρομερά και φρικτά βασανιστήρια, που του έκαναν, αυτός έλεγε μονάχα: «Δόξα σοι, ο Θεός μου». Πέρασε, λοιπόν, ο Άγιος εκείνες τις επτά ημέρες νηστικός και διψασμένος και μόνον η χάρις του Θεού τον δυνάμωνε.Κατόπιν τον ξαναβγάλανε από τη φυλακή κι’ άρχισε τώρα ο βασιλεύς να τον καλαπιάνει για να θυσιάσει στους θεούς. Αλλά ο Άγιος έμενε σταθερός στην πίστη του Χριστού και τον ομολογούσε οι είναι ο μόνος Αληθινός Θεός.

Τον σταυρώνουν

Ο Λικίνιος, εφρύαξε από το κακό του και διέταξε να σταυρώσουν τον Θεόδωρο, σαν τον Χριστόν τον οποίον πίστευε. Να τον σταυρώσουν έξω από την πόλη της Σεβαστείας. Πράγματι! Τον πήρανε, οι στρατιώτες και τον πήγανε στον τόπον της εκτελέσεως. Εκεί του καρφώσανε τα χέρια και τα πόδια σε ένα ξύλινο σταυρό. Κατόπιν σηκώσανε τον σταυρόν με το σώμα και τον μπήξανε στη γη. Εν τω μεταξύ ετραντάζετο ο σταυρός δεξιά – αριστερά και ο Άγιος που κρεμόταν και στηριζότανε στα καρφιά, πονούσε αφόρητα. Τα υπέμεινε όμως. Και σαν να μην έφθανε αυτό, οι κακούργοι και απάνθρωποι εκείνοι δήμιοι περάσανε στα γεννητικά του όργανα μια περόνη, που έφθανε ως τα εντόσθια του! Γύρω επίσης από το σταυρό στεκότανε παιδιά και τοξεύανε στο πρόσωπο του Αγίου. Τον σημαδεύανε στα μάτια και από τα βέλη του χυθήκανε τα μάτια! Άλλοι δε σκληροί και απάνθρωποι, του έκοψαν τα γεννητικά του όργανα. Και όμως ο Άγιος, καρφωμένος επάνω στο σταυρό, τα υπέμεινε γενναίως όλα, για την αγάπη του Χριστού και έλεγε από τα βάθη της καρδιάς του:

› Χριστέ μου, συ μου είπες, ότι θα είσαι μαζί μου. Γιατί με εγκαταλείπεις τώρα; Να! Είναι καιρός βοηθείας. Μη με αφήνεις. Εγώ για την αγάπη σου, παρέδωσα το σώμα μου σε τέτοιες τιμωρίες. Δυνάμωσέ με, Θεέ μου, σε παρακαλώ και πάρε την ψυχή μου, διότι δεν μπορώ να αντέξω άλλο. Φύλαξέ με να μη λυγίσω.

Άγγελος Κυρίου τον ξεκαρφώνει

Τον Άγιο τον αφήσανε όλη την νύχτα εκεί επάνω εις τον σταυρό. Ο Λικίνιος νόμισε, ότι θα πεθάνει, έπειτα από τόσα φρικτά και απάνθρωπα μαρτύρια, που υπέστη. Απατήθηκε όμως. Διότι τα μεσάνυχτα Άγγελος Κυρίου τον ξεκάρφωσε, τον ξεκρέμασε και τον κατέβασε από τον σταυρό. Συγχρόνως του θεράπευσε και όλες τις πληγές του! Τον έκανε τελείως καλά! Κατόπιν τον ασπάσθηκε και του είπε:

› Χαίρε, Θεόδωρε, γενναίε στρατιώτα του Χριστού. Έχε θάρρος. Πάρε δύναμη εν τω ονόματι του Χριστού. Να! μαζί σου είναι ο Χριστός. Γιατί όμως είπες, ότι σε εγκατέλειψε; Δεν σε εγκατέλειψε. Πρέπει να τελειώσεις τον δρόμο του Μαρτυρίου σου και θα ρθείς κοντά στον Κύριο, για να πάρεις το στεφάνι της δόξης, που σου έχει ετοιμασμένο. Να πάρεις την αμοιβή σου.

Ο Άγγελος έπειτα από αυτά έγινε άφαντος. Ο Άγιος σαν είδε τον εαυτόν του ξεκρεμασμένο από τον σταυρό και θεραπευμένο τελείως, άρχισε να ψάλλει στο Θεό με όλη τη δύναμη της φωνής του, λέγοντας τον ψαλμό:

› Υψώσω σε, Κύριε ο Θεός μου και ευλογήσω το όνομά Σου εις τον αιώνα και εις τον αιώνα του αιώνος.

Κατ’ αυτόν τον τρόπον ευχαριστώντας και δοξολογώντας και ψάλλοντας πέρασε εκεί την υπόλοιπη νύχτα. Είχε απορροφηθεί από την προσευχή.

Τον βλέπουν και πιστεύουν πολλοί

Όταν ξημέρωσε, ο βασιλεύς έστειλε δύο υπηρέτες του, που τους ονομάζαν τον ένα Αντίοχο και τον άλλον Πατρίκιο, για να ξεκρεμάσουν το σώμα του Αγίου και να το πετάξουν στη λίμνη. Και τούτο για να μη το πάρουν οι χριστιανοί και το έχουν για αγιασμό τους. Οι απεσταλμένοι, όταν πλησίασαν εκεί ήτανε πολύ πρωί, ήτανε χαράματα και δεν έφεγγε καλά. Δεν είδανε όμως το σταυρό με τον Άγιο. Διότι ο σταυρός ήτανε πεσμένος κάτω. Ούτε και τον Άγιο φυσικά είδανε καρφωμένο εκεί ψηλά. Τότε λέγει ο Αντίοχος στον Πατρίκιο:

› Καλά λένε οι Γαλιλαίοι, ότι ο Χριστός αναστήθη εκ νεκρών. Διότι να! Ανέστησε και τον δούλο Του Θεόδωρο και τον πήρε μαζί του. Γι’ αυτό δεν τον βρίσκουμε.

Ο Πατρίκιος πλησίασε κοντά πιο πολύ και είδε το Θεόδωρο που καθότανε εκεί πιο πέρα ξεκαρφωμένο, υγιέστατο και προσευχόμενο. Τότε, σαν είδανε το μεγάλο θαύμα, φωνάξανε και οι δυο:

› Μεγάλος είναι ο Θεός των Χριστιανών. Πιστεύουμε και μεις σ’ Αυτόν.

Πιστέψανε, λοιπόν, και αυτοί και είπανε στον Άγιο Θεόδωρο:

› Σε παρακαλούμε, άνθρωπε του Χριστού, να δεχθείς και μας. Και μεις από σήμερα είμαστε Χριστιανοί.

Εν τω μεταξύ κατέφθασαν και άλλοι και σαν έβλεπαν το θαύμα, πιστεύανε και αυτοί. Πιστέψανε τότε ογδονταπέντε στον αριθμόν. Όταν πληροφορήθηκε ο βασιλεύς, ότι ο Θεόδωρος είναι ζωντανός και ότι πιστέψανε οι άνθρωποι του εις τον Χριστόν εξαιτίας του Θεοδώρου, έστειλε τον βασιλικό επίτροπο, τον ανθύπατο Κρέστη, με δύναμη τριακοσίων στρατιωτών και με διαταγή να θανατώσουν τον Άγιο. Αλλά και αυτοί, μόλις πήγαν και είδανε το καταπληκτικό αυτό θαύμα, πιστέψανε στο Χριστό. Και όχι μόνον αυτοί, αλλά και πλήθος άλλων ανθρώπων, που το πληροφορούνταν, τρέχανε εκεί, βλέπανε τον Άγιο τελείως υγιή και πιστεύανε στο Χριστό.

Τον αποκεφαλίζουν

Τότε ένας φανατικός ειδωλολάτρης στρατιώτης, Λέανδρος ονομαζόμενος, πήγε και είπε στον βασιλιά όλα ως έχουν. Μόλις τα άκουσε αυτά ο Λικίνιος και είδε ότι η πόλις όλη ήταν ανάστατη, διέταξε τον επί τούτω ορισμένο στρατιώτη – δήμιο να πάει με άλλους έμπιστους στρατιώτες και να αποκεφαλίσουν τον Θεόδωρο. Οι δήμιοι, όταν έφθασαν εκεί, βρήκαν τον Άγιο να διδάσκει τα πλήθη. Οι Χριστιανοί και οι εν τω μεταξύ πιστεύσαντες, όταν είδανε και αντελήφθησαν τον σκοπόν τους, τους εμπόδισαν. Θα εγίνετο δε συμπλοκή και φονικό μεγάλο. Τότε μόλις και μετά βίας κατόρθωσε ο Άγιος να σταματήσει την συμπλοκή, λέγοντας:

› Αδέρφια μου, Χριστιανοί. Μη τα βάζετε με τον βασιλέα Λικίνιο. Δεν φταίει αυτός ο δυστυχής. Άλλος κρύβεται πίσω, που τον βάζει να τα κάνει αυτά. Αυτός είναι όργανο του πατρός του του διαβόλου. Εγώ άλλωστε πρέπει τώρα να πάω στον αγαπημένο μου Χριστό.

Κατόπιν έκανε το σταυρό του και δόξασε τον Θεό, διότι ήλθε η ώρα αυτή, που ποθούσε. Να πάει δηλ. κοντά στο Θεό και να ζει μαζί του ευτυχισμένος παντοτινά. Εκείνη την ώρα ήταν εκεί ο πιστός υπηρέτης του, ο υπασπιστής Ούαρος, που ήτανε ταχυγράφος. Αυτός είχε παρακολουθήσει όλα του τα μαρτύρια εξ αρχής.

› Παιδί μου, του είπε, να γράψεις το μαρτύριο μου και την ημέρα της τελειώσεως μου, για να το έχουν οι μετέπειτα και να ωφελούνται εξ αυτού. Το δε σώμα μου, μετά το θάνατο μου, θα σε παρακαλέσω να το πας να το θάψεις στην πατρίδα μου τα Ευχάϊτα. Χαίρε, λοιπόν, και να κρατήσεις την πίστη σου στο Χριστό, οτιδήποτε και αν σου συμβεί.

Κατόπιν ο Άγιος έσκυψε το κεφάλι του και ο δήμιος τον αποκεφάλισε. Μετά τον αποκεφαλισμό του Αγίου Θεοδώρου, ο πιστός υπηρέτης του Ούαρος μαζί με άλλους χριστιανούς πήρανε το άγιο λείψανο του μεγαλομάρτυρος και το πήγανε στα Εύχάϊτα. Εκεί δε με λαμπάδες και θυμιάματα, το έθαψαν, στο πατρικό σπίτι του Αγίου, σύμφωνα με την επιθυμία του, που είπε στον Ούαρο. Ο δε ταχυγράφος Ούαρος, ο οποίος παρακολούθησε όλο το μαρτύριο του Αγίου Θεοδώρου, το κατέγραψε κατόπιν. Έγραψε δε και όλες τις ερωτήσεις, που του έκαναν και τις απαντήσεις που έδιδε ο Άγιος. Έγραψε επίσης τα διάφορα είδη των βασάνων, που υπέστη, καθώς και τα θαύματα, που έγιναν κατά το μαρτύριον και κατά την ταφή του. Και είναι αλήθεια, ότι τα πολλά θαύματα έγιναν τις ημέρες εκείνες, καθώς και κατόπιν.

(Πηγή: ανάρτηση «ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΛΑΤΟΥ», ιστοσελίδα Ορθόδοξη Αγκαλιά)

Ο πυρπολημένος από θείο πόθο νους του αγίου Θεοδώρου αποτελεί το κλειδί που ερμηνεύει την καρτερία του στα τόσα βασανιστήρια που υπέστη, όπως βεβαίως και τη δύναμή του να υπερβεί πρώτα όλες τις προσφορές του ίδιου του βασιλιά. Απαιτείται να έχει κάποιος ολοκληρωτικά στραμμένο τον νου του στον Θεό, να φλέγεται από την αγάπη Εκείνου, για να μπορεί να περιφρονεί τη φιλία ενός βασιλιά, και μάλιστα με τέτοιες εξουσίες την εποχή εκείνη, και να καταφρονεί τα μαρτύρια που τσακίζουν το σώμα του ανθρώπου. Κι αυτό είναι το διαρκώς ζητούμενο από την Εκκλησία για τον πιστό άνθρωπο: όχι απλώς να τον περιορίσει με κάποιες εντολές και κανόνες – αυτό αποτελεί εξιουδαϊσμό της πνευματικής της ζωής – αλλά να τον προσανατολίσει στην αγάπη προς τον Θεό, την πρώτη και μεγάλη εντολή που έχει δώσει ο Θεός στον άνθρωπο. «Με πυρπολημένο τον νου από τον θείο πόθο, με γενναιότητα και μεγάλη τόλμη  προχώρησες στον θάνατο της φωτιάς» («τω γαρ θείω πόθω τον νουν πυρπολούμενος, του εν πυρί θανάτου γενναίως κατετόλμησας»), σημειώνει στο κάθισμα του όρθρου ο υμνογράφος του αγίου. «Ο πόθος σου προς τον Θεό διέγραψε κάθε εμπαθή σχέση με τα γήινα, παμμακάριστε, δηλαδή και την ηδονή της δόξας, τον πλούτο και την τρυφή, και το περιβόητο ύψος της αναγνώρισης από όλους» («Ο προς Θεόν πόθος σου πάσαν ημαύρωσε προσπαθείας ύλην, παμμακάριστε, δόξαν τερπνήν, πλούτον και τρυφήν, και περιφανείας το περιβόητον ύψωμα») (ωδή δ΄).

Ο υμνογράφος του αγίου Θεοδώρου Νικόλαος προβάλλει την ομορφιά του και το παράστημά του: ο άγιος Θεόδωρος ήταν «ωραίος νέος, με σπάνια ομορφιά, διακρινόμενος για το κάλλος της ψυχής και του σώματος». Αλλά η ομορφιά του ανθρώπου, κατά τον υμνογράφο, κάτι που βλέπουμε στους αγίους μας σαν τον σημερινό, έγκειται κατεξοχήν στην ομορφιά της ψυχής. «Η ομορφιά των αρετών τον έκανε ωραίο, κυρίως όμως στολιζόταν από τα στίγματα των μαρτύρων». («Νεανίας ωραίος, πανευπρεπής δέδειξαι, κάλλει καταλλήλως εμπρέπων, ψυχής και σώματος, ωραϊζόμενος των αρετών ευμορφία, και μαρτύρων στίγματι καλλωπιζόμενος») (ωδή γ΄).

Πράγματι, για την πίστη μας, η ομορφιά του σώματος είναι ένα αγαθό, το οποίο όμως επειδή είναι φθαρτό δεν έχει πρωτεύουσα σημασία. Έρχονται τα γηρατειά κι αυτό που αποτελεί συνήθως καύχημα για τον έχοντα το αγαθό τούτο, εξαφανίζεται. Χωρίς να λάβουμε υπόψη πιθανούς τραυματισμούς, αρρώστιες που αλλοιώνουν τον άνθρωπο, ή και τον αφανίζοντα τα πάντα θάνατο. Η αληθινή ομορφιά έγκειται, όπως λέει για τον άγιο ο υμνογράφος, στην απόκτηση των αρετών. Όταν η ανθρώπινη ψυχή ντύνεται τις αρετές, όταν η χάρη του Θεού επισκιάζει τον άνθρωπο, τότε και ο πιο άσχημος εξωτερικά θεωρούμενος άνθρωπος αποκτά μία γλυκύτητα και μία «επιφάνεια» που γοητεύει και μαγνητίζει τους πάντες. «Καρδίας ευφραινομένης, πρόσωπον θάλλει» ακούμε να λέει επ’ αυτού ο λόγος του Θεού. Στον άγιο Θεόδωρο βεβαίως συνυπήρχαν και τα δύο στοιχεία: και το κάλλος του σώματος και το κάλλος της ψυχής. Για τον άγιο όμως η προτεραιότητα ήταν δεδομένη: το κάλλος της ψυχής. Και μάλιστα όχι μόνο με τις αρετές, αλλά κυρίως με τα βάσανα που υπέστη. Κι αυτό διότι προφανώς τον έβαζαν στα χνάρια του κατ’ εξοχήν «ωραίου κάλλει παρά πάντας ανθρώπους» Ιησού Χριστού.

Με το μαρτύριο του αγίου Θεοδώρου όμως έχουμε και ένα είδος  επιβεβαίωσης της αναστάσεως των σωμάτων που θα φέρει η Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου. Θέλουμε να πούμε ότι ο Κύριος δίνοντας τη χάρη Του δι’ αγγέλου να αποκαταστήσει το διαμελισμένο από τα βασανιστήρια σώμα του αγίου, να το ξανακάνει υγιές καθ’ ολοκληρίαν όπως ήτανε, πριν από την αποτομή της κεφαλής του, μας δίνει με μεγάλη ενάργεια μία εικόνα της εκ νέου δημιουργίας των σωμάτων που θα πραγματοποιήσει. Διότι υπάρχουν χριστιανοί οι οποίοι διερωτώνται: μα πώς τα διαλυμένα σώματα από τον θάνατο ή τα πυρπολημένα από τη φωτιά ή τα φαγωμένα από θηρία θα αναστηθούν; Και η απάντηση βεβαίως είναι απλή: ο Θεός θα προβεί σε μία νέα δημιουργία τους. Αυτός που «εξ ουκ όντων» δημιούργησε τα πάντα, ο Ίδιος και πάλι θα δημιουργήσει τα φθαρμένα και διαλυμένα. Κι εδώ ακριβώς, στο μαρτύριο του αγίου Θεοδώρου, παίρνουμε μία εικόνα αυτής της μελλοντικής δημιουργίας: με μία απλή ενέργειά Του, και μάλιστα δι’ αγγέλου Του, το σώμα αποκαθίσταται. «Φάνηκες νικητής, ολοκληρωτικά άρτιος, μετά τη σταύρωση και την κάθε άλλη αποκοπή των μελών σου  και  νέκρωση, συ που νίκησες τον κόσμο. Διότι ο Χριστός με το χέρι του αγγέλου σαν αρχηγός της ζωής, σου ξανάδωσε ζωή» («Νικηφόρος ωράθης, άρτιος ολόκληρος μετά την σταύρωσιν και την άλλην πάσαν  των μελών συγκοπήν τε και νέκρωσιν, ο νικήσας κόσμον∙ σε γαρ Χριστός χειρί αγγέλου, ως ζωής αρχηγός, ανεζώωσεν» (ωδή ε΄).

(Πηγή: απόσπασμα από την ανάρτηση «Ο ΑΓΙΟΣ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ Ο ΣΤΡΑΤΗΛΑΤΗΣ», π. Γεωργίου Δορμπαράκη, ιστοσελίδα ΑΚΟΛΟΥΘΕΙΝ)

Θαύματα του Αγίου

Ο Στρατηλάτης Άγιος Θεόδωρος και η μάχη του Δορύστολου

Το 971 ο Ιωάννης Τσιμισκής εκστρατεύει στη Βουλγαρία εναντίον των Ρώσων. Ο ιδιος, επικεφαλής επίλεκτης ομάδας, αφνιδιάζει τους Ρώσους και καταλαμβάνει τη Μεγάλη Πρεσλάβα. Κατόπιν πολιορκεί το Δορύστολο και απο τη στεριά και από το Δούναβη και αναγκαζει το Ρωσο ηγμεόνα σε συνθηκολόγηση. Κατά τη διάρκεια της μάχης στο Δορύστολο, συμβαίνει ένα ανεξήγητο γεγονός: οι στρατιώτες είδαν να εμφανιζεται και να τους καθοδηγεί στη μάχη ο στρατηλάτης Άγιος Θεόδωρος. Ήταν 8 Ιουνίου, η ημερα της μνήμης του Αγίου και της ανακομιδής των λειψάνων του. Ακολουθεί σχετικό απόσπασμα του Γουσταύου Σλουμπερζέ απο το βιβλίο του «Ο αυτοκράτορας Ιωάννης Τσιμισκής»:

«Φοβερός ανεμοστρόβιλος και ραγδαία βροχή χτυπά τους Ρώσους στο πρόσωπο, αφού πριν τους είχε τυφλώσει με σύννεφα σκόνης. Αυτό το απροσδόκητο γεγονός ήδη άρχισε να τους κλονίζει και στη συνέχεια ένα πολύ καταπληκτικότερο θέαμα επισφράγισε τον τρόμο τους. Εκείνη ακριβώς την ώρα, οι δυο στρατοί είδαν καθαρά, λέγεται, άγνωστο ιππέα αναβάτη λευκού αλόγου να πρωτοστατεί στα ρωμαϊκά  τάγματα, με φωνή και με νεύματα να παροτρύνει τους Βυζαντινούς να προελάσουν εναντίον των Ρώσων. Και αυτός ο ίδιος εφορμώντας επανειλημμένα διασπούσε τις τάξεις των Βαράγγων και έσπερνε ανάμεσά τους τον τρόμο.

Η εμφάνιση αυτή τάραξε τις ψυχές και ηλεκτρισε τους Βυζαντινούς επιδρώντας πολύ στην έκβαση της μάχης. Τον μυστηριώδη αυτό μαχητή ούτε πριν τον είδε κανένας, ούτε μετά τη μάχη, όταν ο ίδιος ο βασιλιάς (εννοεί τον Τσιμισκή) τον αναζήτησε σε όλο το στρατόπεδο για να τον ευχαριστήσει. Όλοι οι ευσεβείς εκείνοι γιοι της Παρθένου, οι πολεμιστές του τέλους του 10ου αιώνα, αρχηγοί και στρατιώτες σχημάτισαν την πεποίθηση ότι ο θαυμάσιος εκείνος ιππέας ήταν ο ένδοξος Μεγαλομάρτυρας Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης, ένας από τους μέγιστούς στρατιωτικούς Αγίους,, σεπτός πρόστατης των βυζαντινών στρατευμάτων, στους οποίους ήδη πολλές φορές έχοντας φανερωθεί, χάρισε νίκες.

Ο ένας από τους δυο πολεμιστές Άγους Θεόδωρους –ο άλλος ήταν ο Άγιος Θεόδωορς ο Τήρων- που ονομάσθηκαν Καλλίνικοι από τις νίκες, που από αιώνες τους όφειλαν τα βυζαντινά όπλα. Οι εικόνες τους με τα φωτοστέφανα και πολεμική περιβολή τοποθετούνταν στο Βυζάντιο στις μεγάλες σημαίες στρατών και στόλων. Εκείνη την ημέρα συνέπιπτε η μνήμη του Θεόδωρου του Στρατηλάτη και της ανακομιδής των λειψάνων του. Εξαιτίας αυτού πίστεψαν αδιάσειστα οι στρατιώτες ότι ο ουράνιος εκείνος ιππέας δεν ήταν  άλλος παρά ο ένδοξος μεγαλομάρτυρας, που σε όλη του τη ζωή υπήρξε στρατιώτης κι ήρθε να αγωνισθεί τον καλό αγώνα για χάρη του Ιωάννη Τσιμισκή, ο οποίος με πολλή ευλάβεια συνήθιζε να τον επικαλείται στον πόλεμο σαν βοηθό και μεγαλοδύναμο πρόμαχό του.

Θρυλήθηκε μετά από αυτήν τη φοβερή μάχη και ότι την προηγούμενη κατά τα τέλη της νύχτας, ενώ όλοι στην απέραντη πρωτεύουσα περίμεναν νέα από τα πεδία του πολέμου, μια παρθένα ευσεβής από τις αφιερωμένες στον Θεό, την ώρα που κοιμόταν στο κελί της, είδε να έρχεται η Υπεραγία Θεοτόκος με φωτοβόλα συνοδεία αγίων. Η βασίλισσα των ουρανών, απευθυνόμενη προς την απαστράπτουσα εκείνη συνοδεία, διέταξε να αναζητήσουν τον μεγαλομάρτυρα στρατηλάτη. Ευθύς μόλις έγινε αυτό και ήρθε ο Άγιος με τη μορφή νεαρού στρατιώτη με πανοπλία, η Παναγία του απηύθυνε αυτές τις λέξεις:

› Ο αγαπητός σε σένα και σε μένα, Ιωάννης, Θεόδωρε, δίνει φοβερές και δυνατές μάχες με τους Ρώσους και αυτήν την ώρα πιέζεται πολύ. Τρέξε να τον βοηθήσεις όσο είναι ακόμα καιρός, γιατί αν δεν προφθάσεις, θα πέσε σε πολύ μεγάλο κίνδυνο.

› Είμαι πρόθυμος να υπακούσω τις προσταγές Σου και τις προσταγές του Θεού, απάντησε ο Άγιος στην Παρθένο και αμέσως έγινε άφαντος.

Την ώρα εκείνη το όνειρο έπαυε, η καλόγρια ξύπνησε. Κανένας στην Θεοφύλαχτη δεν αμφέβαλλε ότι ο Στρατηλάτης ειδοποιημένος έτσι από την Βασίλισσα των Ουρανών για τους κινδύνους στους οποίους ήταν εκτεθειμένος ο προστατευόμενος από αυτήν βασιλιάς, έτρεξε την ίδια νύχτα για να τον βοηθήσει, φτερουγίζοντας από την Κωνσταντινούπολη στο Δορύστολο πάνω από τον Αίμο.

Αργότερα ο Τσιμισκής, για να ενισχυθεί η πίστη του λαού σε αυτό το θαύμα, διέταξε να ανοικοδομηθεί από τα θεμέλια ο τότε κατερειπωμένος ναός όπου φυλασσόταν το ιερό λείψανο του Καλλινίκου και τροπαιοφόρου μάρτυρα, του Αγίου Θεοδώρου, στην Ευχάνεια,  πόλη που βρισκόταν κοντά στην Κων/πολη, μετονομάζοντάς την σε Θεοδωρούπολη και προικοδοτώντας τον ευλογημένο ναό με πολλά κτήματα και παροχές.»

(Πηγή: απόσπασμα από το βιβλίο του Γουσταύου Σλουμπερζέ «Ο αυτοκράτορας Ιωάννης Τσιμισκής», ιστοσελίδα Βυζαντινών Ιστορικά)

Παραδόσεις για τον Άγιον Θεόδωρον τον Στρατηλάτη Καρπασίας

Χωριό περί των χιλίων κατοίκων, απέχει από την πόλη της Αμμοχώστου 35χιλ. Ευρίσκεται ακρίβώς απέναντι του Ακρωτηρίου Ελαία, επί του δρόμου Λευκωσίας Αποστόλου Ανδρέα. Το όνομα του χωριού ωφείλεται στην ύπαρξιν ναού επ´ ονόματι του αγίου Θεοδώρου του Στρατήλατου. Είναι κτισμένος στην Ανατολικήν πλευράν του χωριού. Ήταν άλλοτε ο ενοριακός ναός του χωριού. Εκ πρώτης όψεως διακρίνεται ότι εκτίσθει κατά τρεις διαφορετικές εποχές. Ο αρχικός ναός ήταν τετράγωνος με στέγη ξύλινη. Το δεύτερο τμήμα προσετέθη αργότερα όταν οι κάτοικοι του χωριού επληθύνθησαν προσθέτοντας νέον τμήμα με θολωτή στέγη και επί τουρκοκρατίας φαίνεται ότι προσθέθηκε το τρίτο τμήμα ως γυναικωνίτης. Η αυλή του ναού εχρησίμευε ως κοιμητήριον του χωριού μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα όταν εκτίσθη το νέον κοιμητήριον στον Άγιον Ευλόγιον.

Σύμφωνα με την παράδοση, κάποτε ενέσκηψε μεγάλη επιδημία (πανούκλα) στην Κύπρο. Εμφανίστηκε στο Ριζοκάρπασο και εξαπλωνόταν προς τα δυτικά, από χωριό σε χωριό. Οι κάτοικοι των χωριών την προσωποποίησαν με μια πολύ άσχημη γυναίκα που φορούσε πάνω της ένα άσπρο σεντόνι. Έτσι θεωρούσαν ότι κυκλοφορούσε στα χωριά και σκορπούσε την καταστροφή και τον θάνατο.

Ο πολιούχος του μικρού χωριού μας, Άγιος Θεόδωρος, δεν θα άφηνε την επιδημία να επηρεάσει με τον οποιονδήποτε τρόπο το χωριό μας. Όρμησε έφιππος εναντίον της προσπαθώντας να την κάνει να αλλάξει διεύθυνση.

Η μονομαχία κράτησε μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Η άσχημη γυναίκα αφού ηττήθηκε, κατευθύνθηκε αλλού και απέφυγε να εισέλθει στο χωριό. Έτσι σώθηκαν οι κάτοικοι, χωρίς κάποιος να έχει προσβληθεί από την επιδημία. Υπάρχει μαρτυρία από τους Τούρκους περίοικους του ναού ότι άκουγαν τους ήχους από τη μονομαχία του Αγίου Θεόδωρου με την άσχημη γυναίκα, όπως και τον ήχο από τα πέταλα του λευκού αλόγου του Αγίου.

Το πρωί οι Τουρκάλες, αφού βεβαιώθηκαν για όσα άκουγαν όλο το προηγούμενο βράδυ, έσπευσαν στα σπίτια των Ελληνίδων για τους εξιστορήσουν τα συμβάντα. Τότε, όλες μαζί περιήλθαν το χωριό και μάζεψαν νήμα για ζώσουν περιμετρικά τον Ναό του Αγίου, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για την προστασία που τους παρείχε. Φυσικά ο Άγιος προστάτεψε το χωριό και τους κατοίκους και σε άλλες περιπτώσεις επιδημιών, όπως ευλογιάς και μηνιγγίτιδας.

Ο Ανδρέας Ματσάγκου από την Λύση Αμμοχώστου, αφηγείται την θεραπεία του από τον Άγιο Θεόδωρο τον Στρατηλάτη Καρπασίας

Το 1954 αρρώστησα με φοβερούς πόνους στην πλάτη, που πολλές φορές με ακινητοποιούσαν. Μέσα σε διάστημα δυόμισι μηνών επισκέφθηκα πολλούς γιατρούς χωρίς να βρω θεραπεία. Ενώ ένα βράδυ κοιμόμουν στο δωμάτιό μου μόνος μου, εμφανίστηκε στον ύπνο μου ο Άγιος Θεόδωρος και μου είπε:

› Ανέβα πάνω στο άλογο.

› Δεν μπορώ, του είπα.

› Μπορείς, μου είπε.

Σηκώθηκα από το κρεβάτι και ανέβηκα πάνω στο άλογό του και με σκέπασε με ένα άσπρο σεντόνι. Περάσαμε πάνω από θάλασσα και φτάσαμε στην εκκλησία του όπου είχε Θεία Λειτουργία. Μείναμε για λίγη ώρα στον ναό και μετά με έφερε σπίτι μου. Καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού και μέσα στον ναό, ήμουν καλυμμένος με το άσπρο σεντόνι.

Η εμπειρία έμεινε έντονη στη σκέψη μου. Αναρωτιόμουν αν ήταν αληθινή η εμπειρία. Έλεγα μέσα μου: «Είναι δυνατόν να είχα τέτοιο όραμα;». Από την άλλη θυμόμουν πολύ καθαρά την εκκλησία. Έκανα τάμα να κάνω αρτοκλασία στην γιορτή του. Καθώς πλησίαζε η 8η Φεβρουαρίου σκεφτόμουν τι να κάνω· να πάρω τους άρτους στην εκκλησία του ή στην εκκλησία της Λύσης; Νωρίς το πρωί εκείνης της μέρας μια λάμψη ήρθε πάνω μου. Ίδρωσα. Βεβαιώθηκα ότι έπρεπε να πάω στην εκκλησία του Αγίου Θεοδώρου. Δεν ήξερα, όμως, πού ήταν.

Οι αφόρητοι πόνοι στην πλάτη μου πέρασαν και αμέσως σηκώθηκα από το κρεβάτι και πήγα στην εκκλησία του Αγίου Θεοδώρου στο Καρπάσι. Μόλις έφτασα εκεί αντιλήφθηκα ότι επρόκειτο για τον ναό όπου με πήγε ο Άγιος Θεόδωρος.
Είχα ήδη δυο κόρες και έκανα τάμα στον Άγιο ότι θα έδινα το όνομά του στον πρώτο μου γιο. Το 1956 γεννήθηκε ο γιος μου Θεόδωρος. Ο πατέρας μου ονομαζόταν Συμεών, όμως δεν έδωσα το όνομά του στον γιο μου γιατί τον είχα τάξει στον Άγιο Θεόδωρο.

Από τότε, και κάθε χρόνο, πηγαίναμε στον Άγιο Θεόδωρο στο Καρπάσι. Ο ιερέας μας περίμενε για να κτυπήσει την καμπάνα ώστε να αρχίσει η Θεία Λειτουργία. Είχα κι άλλες περιπέτειες με την υγεία μου, όμως ποτέ δεν είχα τέτοιους πόνους όπως εκείνους τότε!

Αφήγηση της Κατερίνας Γιασουμή, εγκλωβισμένης το 1974

Προς το τέλος εκείνης της χρονιάς,Τούρκοι από την Αμμόχωστο πήγαιναν σε γάμο στην Γαλάτεια, κατά την έλευσην τους όμως από το χωριό σταμάτησαν έξω από τον Ναό του Αγίου Θεόδωρου, μπήκαν μέσα, ξεκρέμασαν τον πολυέλαιο και αφού τον τοποθέτησαν στο αυτοκίνητό τους και αναχώρησαν. Τη σκηνή παρακολούθησε η Φαττή, μία Τουρκάλα που καταγόταν από το χωριό μας (τον Άγιο Θεόδωρο) και της οποίας το σπίτι βρισκόταν δίπλα από την εκκλησία.

Μια άλλη μέρα, καθώς οι Τούρκοι από την Αμμόχωστο περνούσαν από τον ίδιο δρόμο, τράκαραν πάνω στη τσιμεντένια βρύση που βρίσκεται έξω από την εκκλησία. Από τους επιβάτες άλλοι σκοτώθηκαν και άλλοι τραυματίστηκαν. Η Φαττή μόλις είδε τη σκηνή, τους αναγνώρισε αμέσως, ότι ήταν αυτοί που έκλεψαν τον πολυέλαιο από τον Ναό του Αγίου. Το επεισόδιο διαδόθηκε αμέσως σε όλους τους Τούρκους του χωριού, οι οποίοι το θεώρησαν ως τιμωρία από τον Άγιο Θεόδωρο. Όπως λέγεται, φοβήθηκαν πάρα πολύ.

Από τα παλιά χρόνια, οι Τούρκοι κάτοικοι του χωριού έτρεφαν τον κατάλληλο σεβασμό στον Άγιο Θεόδωρο και συχνά προσέφεραν λάδι για το καντήλι και νήμα για να βάλουν περιμετρικά στην εξωτερική πλευρά των τοίχων του Ναού του.

Εύρεση της εικόνας της Θεομήτορος FEODOROVSKAJA

Κατά την παράδοση, θα πρέπει να την έχει ιστορήσει ο Άγιος Απόστολος Λουκάς. Κάποτε βρισκόταν στην εκκλησία του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτου στην πόλη της Gorodza της περιοχής του Nizegorod, κοντά σ´ ένα μοναστήρι. Αποφεύγοντας κάποια επιδρομή της Ορδής των Μογγόλων οι κάτοικοι δεν πρόλαβαν να πάρουν μαζί τους την εικόνα. Το 1239, αυτή εμφανίστηκε επάνω σε δέντρο, μέσα σ´ ένα δάσος, στον πρίγκιπα της Kostroma, Vasilij Gheorghievic, ενώ αυτός κυνηγούσε.

Οι κάτοικοι της Kostroma μπόρεσαν να δουν την προηγούμενη της εμφάνισης της εικόνας πολεμιστή που αστραποβολούσε φως, όμοιο με το Μεγαλομάρτυρα Άγιο Θεόδωρο το Στρατηλάτη που φαινόταν να δίνει την εικόνα στον πρίγκιπα. Η ιερή θεομητορική εικόνα τοποθετήθηκε στην εκκλησία του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτου και πολλές φορές έδειξε την πνευματική της δύναμη. Η Βασίλισσα των Ουρανών είχε πάντα υπό την προστασία της τους κατοίκους της Kostroma. Η θαυματουργική εμφάνιση της εικόνας της Θεομήτορος με τον Ένδοξο Μεγαλομάρτυρα Θεόδωρο το Στρατηλάτη μνημονεύεται στις 16 Αυγούστου, καθώς επίσης και στις 14 Μαρτίου. Στην εικονογραφική απεικόνιση αυτού του τύπου, το Βρέφος-Χριστός παρουσιάζεται πάντα αγκαλιασμένο τρυφερά με την μητέρα του και την μικρή αριστερή κνήμη ακάλυπτη.

Θαύμα Αγίου Θεόδωρου Στρατηλάτου-Ελευθερώνει τον γιο της χήρας

Στην Ηράκλεια του Πόντου τόπος μαρτυρίου του Αγίου Θεοδώρου, κοντά στην πατρίδα του τα Ευχάϊτα, κάποτε επέδραμαν πειρατές Ισμαηλίτες κι’ αιχμαλωτίσανε πολύ λαό. Μαζί δε μ’ αυτούς και το μονάκριβο παιδί μιας χήρας. Η χήρα έκλαιε απαρηγόρητα και πήγαινε κάθε μέρα στο Ναό του Μεγαλομάρτυρος Θεοδώρου και τον παρακαλούσε:

› Εγώ, Άγιε μου Θεόδωρε, σε σένα το έταξα από την αρχή το παιδί μου. Και κάθε χρόνο γιόρταζα τη μνήμη σου και έκανα λειτουργία να το προστατεύεις. Τώρα έμεινα έρημη και δεν έχω που να κλίνω το κεφάλι. Γι’ αυτό σε παρακαλώ, Άγιε μου Θεόδωρε, να μου το ελευθερώσεις. Θέλω να έχω κι εγώ η δύστυχη μια παρηγοριά. Εσύ μπορείς να μου το κάνεις, γιατί μαρτύρησες για τον Δεσπότη Χριστό και ότι του ζητήσεις, σου το δίνει.

Κάθε μέρα και νύχτα προσευχότανε στον Άγιο Θεόδωρο η γυναίκα επί πολλή καιρόν, μέχρις ότου ήλθε η γιορτή του Αγίου. Τότε ήθελε να κάμει τη λειτουργία του και να γιορτάσει τον Άγιο, όπως έκανε πάντοτε.

› Αλλά πως να σε γιορτάσω με χαρά η κακόμοιρη. Άγιέ μου Θεόδωρε, αφού δεν είναι εδώ και το παιδί μου. Σε παρακαλώ, Άγιε του Θεού, να μου το φέρεις. Εσύ αν θελήσεις, μπορείς.

Αυτά τα έλεγε στην εικόνα του Αγίου με κλάματα, συγχρόνως, την ώρα που έκανε την λειτουργία.

Ο Άγιος την άκουσε και έκανε αμέσως το θαύμα του. Την ώρα, που έψαλλαν, οι Ιερείς και ο λαός, βλέπουν αίφνης το παιδί να παρουσιάζεται στο μέσον του Ναού καβάλα σε άσπρο άλογο! Τον έφερε ο Άγιος Θεόδωρος! Οι πιστοί ακούσανε και τον κρότον των ποδιών του αλόγου. Ο δε υιός της χήρας τους διηγήθηκε τότε, πως ο Άγιος τον άρπαξε μέσα από τους Αγαρηνούς και τον έφερε. Ποιος μπορεί τώρα να περιγράψει την χαρά της μάνας εκείνης, αλλά και όλου του εκκλησιάσματος. Όλοι τότε δοξολογούσαν τον Θεό και τον Μεγαλομάρτυρα Θεόδωρο.

Ο Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης και οι Σαρακηνοί

Ο Άγιος Αναστάσιος ο Σιναΐτης αναφέρει ότι στο Καρσάτ, κοντά στην Δαμασκό της Συρίας, βρισκόταν ναός στον Άγιο Θεόδωρο τον Στρατηλάτη, τον οποίο οι Σαρακηνοί χρησιμοποιούσαν ως κατοικία, όπου διέμεναν με τις γυναίκες και τα παιδιά τους όταν κατέβαλαν την Δαμασκό. Ένας από αυτούς εκτόξευσε ένα βέλος σε μια τοιχογραφία που εικόνιζε τον Άγιο Θεόδωρο και αμέσως άρχισε να τρέχει αίμα από το πρόσωπο του. Λίγο αργότερα, όλοι Σαρακηνοί που βρίσκοταν στον ναό αυτόν βρήκαν τον θάνατο.

Ανέγερση εκκλησίας του Αγίου Θεοδωρου του Στρατηλάτου

Ξεχωριστή είναι η ιστορία ανέγερσης της εκκλησίας του Αγίου Θεοδωρου του Στρατηλάτου, όπως αυτή παρουσιάζεται στο βιβλίο του Αγίου Θεοδώρου Πιτσιλιάς.  Μετά την τουρκική εισβολή, η γριά Θεοδώρα από τη Λάπηθο είχε εγκατασταθεί,  με την οικογένεια ενός δάσκαλου, του Ευτύχιου Γιουτανή, στο χωριό Άγιος Θεόδωρος Πιτσιλιάς. Πρέπει να σημειωθεί πως η γριά Θεοδώρα κατάφερε να μεταφέρει από το κατεχόμενο σήμερα χωριό της, την εικόνα της Υπαπαντής του Χριστού.  Η βαθιά θρησκευόμενη Θεοδώρα, τις νύχτες  άλλοτε άκουγε καλπασμούς αλόγου που τους συνέδεε με τον Άγιο Θεόδωρο,  ενώ άλλοτε έβλεπε φώτα στο σημείο που αργότερα οικοδομήθηκε  η εκκλησία του Αγίου. Κάποιο βράδυ είδε όραμα τον Άγιο Θεόδωρο που της υποδείκνυε το σημείο που ήθελε να οικοδομηθεί ο ναός του,αλλά και το είδος των δέντρων και τον αριθμό τους που θα στόλιζαν τον περίβολο του ναού. Συγκεκριμένα, ζήτησε να  φυτευτούν κυπαρίσσια, πεύκα και ακακίες. Το όραμα αυτό αποτέλεσε την αφορμή για την ανοικοδόμηση του ναού του Αγίου Θεοδώρου, στο ομώνυμο χωριό της Πιτσιλιάς ,το 1977.

(Πηγή: ανάρτηση «Παραδόσεις για τον Άγιον Θεόδωρον τον Στρατηλάτη Καρπασίας», ιστοσελίδα Agios Theodoros Karpasias)

Στίχος
Ὢν Θεόδωρος ἀξίαν Στρατηλάτης, Ὑπῆρξε τμηθεὶς τοῦ Θεοῦ Στρατηλάτης. Ὄμβριμον ὀγδοάτῃ Θεοδώρου αὐχένα κόψαν.

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Στρατολογίᾳ ἀληθεῖ Ἀθλοφόρε, τοῦ οὐρανίου στρατηγὸς Βασιλέως, περικαλλὴς γεγένησαι Θεόδωρε· ὅπλοις γὰρ τῆς πίστεως, παρετάξω ἐμφρόνως, καὶ κατεξωλόθρευσας, τῶν δαιμόνων τὰ στίφη, καὶ νικηφόρος ὤφθης Ἀθλητής· ὅθεν σε πίστει, ἀεὶ μακαρίζομεν.

Κοντάκιον. Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.
Ἀνδρείᾳ ψυχῆς, τὴν πίστιν ὁπλισάμενος, καὶ ῥῆμα Θεοῦ, ὡς λόγχην χειρισάμενος, τὸν ἐχθρὸν κατέτρωσας τῶν Μαρτύρων κλέος Θεόδωρε. Σὺν αὐτοῖς Χριστῷ τῷ Θεῷ, πρεσβεύων μὴ παύση, ὑπὲρ πάντων ἡμῶν.

Μεγαλυνάριον
Χαίροις τῶν Μαρτύρων ἡ καλλονή, καὶ τῆς Ἐκκλησίας, ἀπροσμάχητος βοηθός. Χαίροις δωρημάτων, θησαύρισμα τῶν θείων, Θεόδωρε τρισμάκαρ, ἡμῶν ἀντίληψις.

Πηγή: Ορθόδοξη Αγκαλιά, ΑΚΟΛΟΥΘΕΙΝ, Βυζαντινών Ιστορικά, Agios Theodoros Karpasias