«Ἔλεγε γὰρ ὁ Ἰωάννης τῷ Ἡρῴδῃ ὅτι οὐκ ἔξεστί σοι ἔχειν τὴν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ σου» (Μᾶρκ. 6,18)

Ἑορτή, ἀγαπητοί μου, ἑορτὴ καὶ πανήγυρις μεγάλη. Σήμερα ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία, ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, ἑορτάζει τὴ μνήμη τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ καὶ Προδρόμου.

Νὰ τὸν ἐγκωμιάσουμε, νὰ τὸν ἐπαινέσουμε; Εἴμαστε ἀν­άξιοι. Ἄλλωστε ὁ Πρόδρομος δὲν ἔ­χει ἀνάγ­­κη ἀπὸ δικά μας ἐγκώμια· τὸν ἐπαίνεσε ὁ ἴδιος ὁ Θεάνθρωπος. Εἶπε γιὰ τὸν Ἰ­ωάν­νη ὅτι «Οὐκ ἐγήγερται ἐν γεννητοῖς γυναι­­­κῶν μεί­ζων Ἰωάννου τοῦ βαπτιστοῦ»· ἀ­π᾽ ὅ­σους γεννήθηκαν στὸν παλαιὸ κόσμο δὲν ὑ­πάρ­χει ἄλ­λος μεγαλύτερος (Ματθ. 11,11). Αὐτὸ ψάλλει καὶ ἡ Ἐκ­κλη­σία· «Μνήμη δικαίου μετ᾿ ἐγκωμί­­­ων, σοὶ δὲ ἀρκέσει ἡ μαρτυρία τοῦ Κυρίου, Πρό­­δρομε» (ἀπολυτίκιο). Στὸ σύντομο αὐτὸ κήρυ­γμα ἂς δοῦμε τὸ μαρτυρικὸ τέλος του, ὅπως τὸ ἱστορεῖ σήμερα ἡ ἑορτὴ τῆς Ἀποτο­μῆς τῆς τιμίας κεφαλῆς τοῦ Προδρόμου.

* * *

Στὴν ἐποχὴ τοῦ Ἰωάννου, ἀγαπητοί μου, στὴν Ἰουδαία βασίλευε ὁ Ἡρῴδης. Ποιός Ἡρῴ­δης; Στὰ Εὐαγγέλια ἀναφέρονται δυὸ Ἡρῷ­δες, ὁ Ἡρῴδης ὁ Μέγας καὶ ὁ Ἡρῴδης Ἀντίπας.

Ὁ Ἡρῴδης ὁ Μέγας ἦταν μία ἐγκληματικὴ φυσιογνωμία, ἐγκληματίας μὲ στέμμα. Σκότωσε μὲ τὸ χέρι του τὴ γυναῖκα καὶ τοὺς δύο γυιούς του. Ἐπὶ τῆς βασιλείας του γεννήθηκε ὁ Χριστός. Καὶ τὸ μεγαλύτερο ἔγκλημά του ἦταν ὅτι διέταξε νὰ σφάξουν ὅλα τὰ βρέφη τῆς περι­οχῆς Βηθλεέμ ἀπὸ δύο ἐτῶν καὶ κάτω, 14.000 νήπια, τῶν ὁποίων τὴ μνήμη ἑορτάζει ἡ Ἐκκλησία μας στὶς 29 Δε­κεμ­βρίου. Καὶ ὅπως ἀπὸ μιὰ ῥίζα βγαίνουν κλωνά­ρια, ἔτσι ἀπ᾽ αὐτὸν βγῆ­καν παιδιὰ ἐγ­κληματικὰ σὰν τὸν πατέρα τους.

Μεγάλη σημασία ἔχει ὁ νόμος τῆς κληρονο­μικότητος. Πατέρα καὶ μάνα, δὲν μπορεῖτε νὰ ζῆτε ὅπως θέλετε· ἂν δὲν εἶστε ἐγκρατεῖς καὶ ἐνάρετοι, θὰ τυραννήσετε τὴν ἀνθρωπότητα, γιατὶ τὰ ἐλαττώματα ποὺ ἔχετε θὰ μεταδοθοῦν στὸ παιδί σας. Οἱ ἐξ­αι­ρέσεις δὲν καταργοῦν ἀλ­λὰ ἐπιβεβαιώνουν τὸν κανόνα.

Ὁ Ἡρῴδης ὁ Μέγας λοιπόν, μεταξὺ τῶν ἄλ­­λων παιδιῶν του, εἶχε καὶ ἕνα γυιὸ μὲ τὸ ἴδιο ὄ­νομα· ἦταν ὁ Ἡρῴδης Ἀντίπας, ἀντάξιος τοῦ πατέρα του στὴ σκληρότη­τα καὶ τὴν ἀσωτία. Νυμφεύθηκε μία σεμνὴ κόρη θυγατέρα τοῦ βα­σιλέως Ἀρέτα τῆς Ἀραβίας, ἀλλὰ δὲν φάνηκε πιστὸς σ᾽ αὐτήν. Σὲ ἕνα ταξίδι του στὴ Ῥώμη ἔ­πεσε στὰ δίχτυα αἰσχροῦ ἔρωτος· ἡ Ἡρῳδιάς, γυναίκα τοῦ Φιλίππου τοῦ ἀδελφοῦ του, νύφη του δηλαδή, αἰχμαλώτισε τὴν καρ­διά του. Ἔτσι καὶ αὐτὴ ἐγκατέλειψε τὸν σύζυγό της, τὸν ἀ­δελφὸ τοῦ Ἡρῴδη, καὶ αὐτὸς ὁ Ἡρῴδης ἐγ­κατέλειψε τὴ νόμιμη γυναῖκα του γιὰ νὰ πάρῃ τὴ συγγενῆ του· ἔγινε αἱμομίκτης. Ὅταν ἦρθαν στὰ Ἰεροσόλυμα κ᾽ ἐγκαταστάθηκαν στὰ ἀνάκτορα, ὁ Ἡρῴδης ἔδιωξε τὴ νόμιμη γυναῖκα του, τὴ θυγατέρα τοῦ Ἀρέτα· ἐκείνη κατέφυγε στὸν πατέρα της, κ᾽ ἐκεῖνος ἐξωργισμένος κή­ρυξε πόλεμο ἐναν­τίον τοῦ Ἡρῴδου.

Στὰ ἀνάκτορα τώρα πιὰ ἡ Ἡρῳδιάς, ἡ παλλακίδα καὶ ἀνδροχωρίστρα, καμάρωνε ὡς βασίλισσα. Τὸ σκάν­δαλο ἦταν μεγάλο, τὸ συζητοῦ­σαν παν­τοῦ. Μέσα στὰ Ἰεροσόλυμα ἦταν τόσοι ἀρχιερεῖς, ἱερεῖς, γραμματεῖς, φαρισαῖοι, νομο­μαθεῖς, διδά­σκαλοι. Αὐτοί, ὡς φύλακες τοῦ θείου νόμου, ἔπρεπε νὰ ἐλέγξουν τὴν παράβασι αὐτή, τὸ δη­­μόσιο σκάνδαλο. Ἤλεγξε κανείς;
«Ἄκρα τοῦ τάφου σιωπή». Ἐὰν ἤλεγχαν, θὰ ἔχαναν τὶς θέσεις καὶ τὴ ζωή τους. Κανείς δὲν τολμοῦσε. Ἕνας μόνο, μέσ᾿ στὸ νεκροταφεῖο αὐτὸ ποὺ δημιουργοῦσε ἡ δικτατορία τοῦ Ἡ­ρῴδου, ἕνας παρουσι­άστηκε· ἀνέβηκε στὰ ἀ­νάκτορα κ᾽ ἔρριξε τὸν κεραυνό. Βασιλιᾶ, εἶπε, «οὐκ ἔξεστί σοι ἔχειν τὴν γυναῖκα τοῦ ἀ­δελφοῦ σου», δὲν σοῦ ἐπιτρέπεται νὰ ἔχῃς σύ­ζυγο τὴ γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ σου (Μᾶρκ. 6,18).

Πόσες λέξεις εἶν᾽ αὐτές; Οὔτε δέκα, ἀλλὰ ζυγίζουν περισσότερο ἀπὸ χιλιάδες κηρύγμα­τα. Ὁ Ἰωάννης ἔβαλε τὸν δάκτυλο εἰς «τὸν τύ­πον τῶν ἥλων» (πρβλ. Ἰω. 20,25), ἤ­λεγξε σφοδρῶς τὴ διαφθορὰ τοῦ Ἡρῴδου. Τὸ ἀποτέλεσμα· ὅπως ἦταν ἑπόμενο, τὸν συνέλαβαν καὶ τὸν ἔρριξαν στὶς φυλακὲς τοῦ φρουρίου τῆς Μαχαιροῦν­τος, ἀνατολικὰ τῆς Νεκρᾶς Θαλάσσης.
Στὶς φυλακὲς ὁ ἅγιος τοῦ Θεοῦ, καὶ στὰ ἀ­νάκτορα ἡ παλλακίδα καὶ αἱμομίκτρια μαζὶ μὲ τὴν κόρη της, ποὺ ἦταν κι αὐτὴ σὰν τὴ μάνα της. Καὶ αὐτὸ τὸ κορίτσι ἔγινε αἰτία νὰ φονευ­θῇ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος. Πῶς;

Ἡ κόρη τῆς Ἡρῳδιάδος, ἡ Σαλώμη, βρῆκε εὐκαιρία νὰ ἐπιδείξῃ τὸ χορευτικό της ταλέντο ὅταν ὁ Ἡρῴδης ἑώρταζε τὰ γενέθλιά του κ᾽ ἔκα­νε στὰ ἀνάκτορα χοροεσπερίδα καὶ δεῖπνο μὲ προσκεκλημένους τοὺς ἀξιωματού­χους του. Ἐκεῖ ἔτρωγαν κ᾽ ἔπιναν, καὶ στὸ τέλος ἄρχισε ὁ χορός, χορὸς ἀνατολίτικος, ἀνήθικος, ὅπου διέπρεψε ἡ Σαλώμη. Οἱ συνδαιτυμόνες τὴ χει­ροκροτοῦσαν, ἡ μάνα της καμάρωνε, κι ὁ Ἡ­ρῴ­δης μεθυσμένος πιὸ πολὺ ἀπὸ τὴν ἡδονοβλε­ψία τῆς λέει· –Μὲ ἐνθουσίασες, μὲ αἰχμαλώτι­σες, μὲ κυρίευσες· εἶμαι ἕτοιμος νὰ σοῦ δώσω ὅ,τι ζητήσῃς, μέχρι καὶ τὸ μισὸ βασίλειό μου!

Ἡ κόρη πολλὰ μποροῦσε νὰ ζητήσῃ· παλάτια, κτήματα, ἐκτάσεις, χρυσάφι, ἀσήμι… Δὲν ζή­τησε τίποτε ἀπ᾽ αὐτά. Τί ζήτησε; Πῆγε στὴ μάνα της, κι αὐτὴ τὴ συμβούλεψε· –Ὅσο ὁ Ἰ­ω­άννης ζῇ καὶ ἐλέγχει, ἐμεῖς δὲν εἴμαστε ἀ­σφα­λεῖς. Ἀσφάλειά μας εἶνε ὁ θάνατός του. Γι᾽ αὐ­τὸ νὰ ζητήσῃς ἕνα καὶ μόνο· τὸ κεφάλι τοῦ Ἰω­άννου τοῦ βαπτιστοῦ… Ὤ κακία γυναικός! ἀνα­φωνεῖ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος· σὲ τί βάραθρο μπορεῖ νὰ ὁδηγήσῃ τὴ γυναῖκα ἡ ἐκδίκησι!

Ὁ Ἡρῴδης ἀναγκάστηκε νὰ ὑποκύψῃ· στρα­τιῶτες του πῆγαν στὴ φυλακὴ καὶ ἔκοψαν τὴν κεφαλὴ τοῦ τιμίου Προδρόμου.

Αὐτό, ἀγαπητοί μου, μὲ συντομία εἶνε τὸ ἱ­στορικὸ τῆς σημερινῆς ἑορτῆς.

* * *

Ἀπὸ τότε, ἀγαπητοί μου, ποὺ μαρτύρησε ὁ ἅ­γιος Ἰωάννης πέρασαν 19 αἰῶνες, μὰ ἡ διαφθορὰ ποὺ βασίλευε στὰ ἀνάκτορα τοῦ Ἡρῴ­δου ἐξακολουθεῖ νὰ ὑπάρχῃ καὶ σήμερα, καὶ σὲ μεγαλύτερες διαστάσεις μπορῶ νὰ πῶ. Ὁ αἰ­ώνας μας ὀνομάζεται αἰ­ώνας τῶν φώτων, θὰ μείνῃ ὅμως στὴν ἱστορία ὡς ὁ πλέον διεφθαρμένος καὶ ἐγκληματικὸς αἰ­ώνας.

Στὸν αἰῶνα αὐτόν, στὴν τόσο διεφθαρμένη κοινωνία μας, χρειαζόταν ἕνας Ἰωάννης! Ὄχι ἕνας Αὐγουστῖνος ἢ ἄλλοι μικροὶ κήρυκες, ἀλ­λὰ ἕνας Πρόδρομος! Ἂν ζοῦσε στὴ γῆ ἐκεῖνος, ἀσφαλῶς δὲν θὰ χαριζόταν σὲ κανένα.

Σὰ νὰ τὸν βλέπω νὰ πηγαίνῃ – ποῦ;

� Πρῶτα – πρῶτα στὶς ντισκοτὲκς καὶ στὰ νυκτερινὰ κέντρα, ποὺ φύτρωσαν ἀμέτρητα στὴν πατρίδα μας, σὰν μανιτάρια στὴν κοπριά, καὶ δι­αφθείρουν τὴ νεολαία. Ἐκεῖ θὰ πήγαινε καὶ θά ᾽λεγε· Παιδιὰ τοῦ Χριστοῦ, μακριὰ ἀπὸ ᾽δῶ! «Οὐκ ἔξεστί σοι», δὲν σᾶς ἐπιτρέπεται νὰ ὀρ­γιάζετε ἔτσι, αὐτὸ εἶνε ἔξω ἀ­πὸ τὰ ἤθη σας!…

� Μετὰ θὰ πήγαινε στὰ σπίτια ποὺ ζοῦν ἀστεφάνωτοι, ποὺ δὲν εἶνε ἕνα καὶ δυὸ ἀλλὰ πλῆ­θος. Πρὶν ἀπὸ ἑκατὸ χρόνια δὲν ὑπῆρχε οὔτε ἕ­να διαζύγιο, τὸ διαζύγιο ἦταν ἄγνωστο. Τώρα; οἱ δικηγόροι ζοῦν κ᾽ ἔχουν πλουτίσει ἀπ᾽ τὰ δι­αζύ­για, κι ὁ τόπος γέμισε ἀπὸ σπίτια παράνομα μὲ παλλακίδες. Δὲν εἶνε πλέον μία, εἶνε πολλὲς οἱ Σαλῶμες καὶ Ἡρῳδιάδες. Ἐκεῖ λοιπὸν θ᾽ ἀκου­γόταν σὰν κεραυνὸς ἡ φωνὴ τοῦ Προδρόμου· «Οὐκ ἔξεστί σοι ἔχειν» αὐτὴ τὴ γυναῖκα!…

� Καὶ ὁ Πρόδρομος θὰ συνέχιζε τὸν ἔλεγχο πη­γαίνοντας – ποῦ; Ἐπιτρέψτε μου νὰ μιλήσω ἀδιαφορώντας γιὰ τὶς συνέπειες. Θὰ πήγαινε στὴ βουλὴ τῶν Ἑλλήνων, ποὺ νομο­θετεῖ αὐτόμα­το διαζύγιο καὶ ἀποποινικοποιεῖ τὴ μοιχεία, καὶ θὰ καταντήσῃ αὐτὴ ἡ πατρίδα, νὰ μπορῇ νὰ ἀσελγῇ κάθε ἀσελγὴς δημοσίᾳ στὸ δρόμο, κι ὁ ταλαίπω­ρος ὁ ἀστυνόμος θὰ κρατάῃ τὸ φανά­ρι νὰ τοὺς προστατεύῃ, κι ἀλλοίμονο σ᾽ ἐκείνους ποὺ θὰ διαμαρτύρωνται γιὰ τὴν ἀκολασία τῆς διαφθο­ρᾶς. Ὤ, ἐδῶ χρειαζόταν ἕνας Πρόδρομος, ὄχι ἡ ἀσθενὴς φωνὴ ἑνὸς ἁμαρτωλοῦ Αὐγουστίνου καὶ ἄλλων ἱεροκηρύκων.

� Τέλος ὁ Ἰωάννης θὰ πήγαινε στὴν Ἱ. Σύν­οδο, ἐκεῖ ποὺ συνεδριάζουν οἱ ἐπίσκοποι, καὶ θὰ ἔ­λεγε καὶ σ᾽ αὐτοὺς τὰ δικά τους «Οὐκ ἔξεστί σοι».

* * *

Ἀδελφοί μου, ζοῦμε σὲ ἐποχὴ μεγάλης διαφθορᾶς, τὰ ἔσχατα. Οἱ θεομηνίες (σεισμοὶ κ.λπ.) δὲν μᾶς σωφρονίζουν. Ἐξακολουθοῦμε τὸ βιο­λί μας, τὴν ἁμαρτία μας. Κλῆρος καὶ λαός, μικροὶ καὶ μεγάλοι, πλούσιοι καὶ φτωχοί, ἄρχον­τες καὶ ἀρχόμενοι, ὅλοι ἔχουμε φύγει ἀπὸ τὸ δρόμο τοῦ Θεοῦ. Θ᾽ ἀκούσουμε σήμερα τὸν Ἰωάννη τὸν Προδρόμο; θ᾽ ἀνοίξουμε τὰ αὐτιά μας; Μακάρι. Δὲν τὰ ἀνοίγουμε; τὰ κλείνουμε; Ἔ τότε, δὲν συνεχίζω. Πιάστε τὰ βιβλία, ρωτῆ­στε νὰ μάθετε ποιό ἦταν τὸ τέλος τῆς Σαλώμης, τῆς Ἡρῳδιάδος καὶ τοῦ Ἡρῴδου, καὶ θὰ φρίξετε· τέλος ἐλεεινὸ καὶ τρισάθλιο.

Εἴθε ὁ Κύριος, διὰ πρεσβειῶν τοῦ ἁγίου Ἰω­­άν­νου τοῦ Προδρόμου καὶ πάντων τῶν ἁγίων, ν᾽ ἀνοίξῃ τὰ αὐτιὰ ὅλων μας, ν᾽ ἀκούσουμε τὸ σάλπισμα τῆς μετανοίας, γιὰ νὰ σωθοῦμε ἀπὸ τὸν ὄλεθρο, ποὺ ὁπωσδήποτε μᾶς περιμένει.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Πηγή: (Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Ἰωάννου πόλεως Πτολεμαΐδος τὴν 29-8-1978, Τρίτη πρωί, μὲ ἄλλο τίτλο. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 25-7-2017.), π. Αυγουστίνος Καντιώτης