Εμπνευσμένος αποχαιρετισμός του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου προς τον Φώτιον Κόντογλου

Εκοιμήθη στις 13 Ιουλίου 1965

Μακάριος ανήρ, ος ουκ επορεύθη εν βουλή ασεβών και εν οδώ αμαρτωλών ουκ έστη και επί καθέδρα λοιμών ουκ εκάθισεν. (Ψαλμ. α’ 1)

Μακαρίζομεν, αγαπητοί αδελφοί, σήμερον εν βα­ρεί πένθους, την αφ’ ημών απώλειαν ανδρός, του ο­ποίου τας αρετάς ομολογεί σήμερον η συνάθροισις η πολυπληθύς, η οποία τον συνοδεύει μέχρι του τάφου. Και, όντως, αφηρπάγη αφ’ ημών συντελεστής μέγας της ορθοδόξου θρησκευτικής ημών ζωής.

Από καλλιτεχνικής, από συγγραφικής, από δημο­σιογραφικής, από ευλαβείας προς τας παραδόσεις της Εκκλησίας ημών και από πάσης άλλης απόψεως, ηγωνίσθη παρά το πλευρόν της Εκκλησίας ακαμάτως, ανιδιοτελώς, με πάσαν γενναιότητα και την εποχήν εκείνην, κατά την οποίαν εναντίον της Εκκλησίας η­μών από τους κόλπους της Δύσεως ώρμησαν οι εχ­θροί της Ορθοδόξου Πίστεώς μας και εστερούμεθα στελεχών δια την μάχην αυτήν, εστερούμεθα υποστηρίξεως και προς τον Κύριον απηυθύναμεν την δέησιν ημών, δια να στερεώση Ημάς και την Πίστιν την Ορθόδοξον, πρώτος πολεμιστής έπαλλε το δόρυ αυτού και δια συγγραμμάτων, κηρυγμάτων και δημοσιογρα­φικής εργασίας, ως καλός πολεμιστής προσήλθε προς ημάς και την ζωήν αυτού δύναταί τις να είπη, ότι αφιέρωσεν εν τη εντατική εργασία εν τω πολεμώ και τω αγώνι τούτω.

Εγνώριζε βαθύτατα την παράδοσιν της Εκκλησίας, εγνώριζε τα δόγματα αυτής, ακόμη την μυστικήν της θεολογίαν και ώρμησεν εις τον αγώνα αυτόν, χωρίς να υπολογίση τας συνεπείας, διότι και συνέπειαι ακόμη επαπειλούντο μέσα εις αυτόν τον κυκεώνα, από τον οποίον μόλις διήλθε και δεν διήλθεν ακόμη η Εκκλησία ημών εν τω πολέμω υπέρ της Ορθοδόξου Πίστεως.

Τοιούτον άνδρα προπέμπομεν σήμερον, άνδρα, ο οποίος μπορεί να καταταγή χωρίς υπερβολήν μεταξύ των αγίων και ομολογητών της Πίστεως. Διότι οι ομολογηταί της Πίστεως αυτό ακριβώς έκαμνον, ό,τι έκαμνε και ο αείμνηστος Φώτιος. Εστάθη ευθυτενής, εστάθη γεν­ναίος απέναντι των πολεμίων της ορθοδόξου ημών πί­στεως και εγκατέλειψεν εις τον κόσμον αυτόν μίαν πα­ράδοσιν, αλλά και γραπτόν λόγον, ίνα η νεωτέρα γενεά εκπαιδεύηται εις τα Ελληνοχριστιανικά νάματα.

Ο Απόστολος Πέτρος λέγει εις την καθολικήν αυτού επιστολήν ότι «σπουδάσω έχειν υμάς μετά την εμήν έξοδον την τούτων μνείαν ποιείσθαι». Θα προ­σπαθήσω, λέγει, και μετά τον θάνατόν μου να έχητε ε­νώπιόν σας γραπτόν τον λόγον, δια να δύνασθε να ακολουθήσετε την Παράδοσιν και τα Διδάγματα της Εκκλησίας. Αυτό ακριβώς ως τελευταίαν αρετήν αυ­τού ημπορούμεν να του αποδώσωμεν και να ευχηθώμεν, όπως τα βιβλία αυτού, τα οποία ειναι βιβλία ψυ­χωφελή, βιβλία των ορθοδόξων δογμάτων, πάντοτε μελετώνται και ημείς πάντες να λέγωμεν μακαρία η ψυχή, η οποία εδημιούργησε τα διδάγματα αυτά υπέρ της Ορθοδόξου Πίστεως.

Πηγή: (Ορθόδ. Τύπος, Ιούλιος 1965), (“Ενδιαφεροντα ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ ΜΑΣ” ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ» ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2005) Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου, Αβέρωφ