Στὸ ξεκίνημα τῆς νηστείας τῶν Χριστουγέννων, στὴν ἀρχὴ αὐτοῦ τοῦ σαρανταημέρου, παρουσιάζεται ἡ ἑορτὴ τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου ἡ ὁποία προεικονίζει τὸ γεγονὸς τῆς ἐλεύσεως τοῦ Κυρίου καὶ τῆς Θείας Οἰκονομίας. Εἶναι μιὰ γιορτὴ ποὺ δὲν ἐμφανίζεται ὡς γεγονὸς μέσα στὴν Ἁγία Γραφή, ἀλλὰ ἡ Ἐκκλησία μας ἀντλεῖ τὶς πληροφορίες της ἀπὸ τὰ λεγόμενα ἀπόκρυφα εὐαγγέλια. Εἶναι μιὰ ἀπὸ τὶς λίγες ἐξαιρέσεις ποὺ κάνει.
Παρουσιάζεται ἡ Θεοτόκος νὰ προσφέρεται στὸν ναὸ σὲ ἡλικία τριῶν ἐτῶν. Τί θὰ εἶχε νὰ πεῖ ἕνα τέτοιο γεγονὸς καὶ γιατί νὰ εἶναι τόσο σημαντικὸ στὴν ἀντίληψη τῶν Πατέρων, οἱ ὁποῖοι τὸ προσφέρουν μέσα ἀπὸ τὴν δική τους γραφίδα καὶ τὸν δικό τους λόγο ὡς τροφὴ στοὺς πιστοὺς καὶ τὴν Ἐκκλησία; Εἶναι μιὰ ἁπλὴ ἱστοριούλα ἢ μήπως ἕνα θεολογικὸ γεγονὸς ποὺ ἔχει καὶ κάποια ἰδιαίτερη σημασία γιὰ τὸν κάθε ἕνα μας;
Ἡ Ἐκκλησία μας τὸν θησαυρὸ καὶ τὴν περιουσία τῆς Θεοτόκου δὲν τὸν ἔχει μόνο γιὰ νὰ τὴν ἐπικαλούμαστε μηχανικά, ἀλλὰ τὸν ἔχει τοποθετημένο στὴν καρδιά τῆς θεολογίας της, δηλαδὴ στὴν καρδιά τοῦ μυστηρίου τῆς ἀληθείας της, καὶ τὸ προσφέρει πρὸς οἰκοδομὴ ὅλων μας.
Τὸ γεγονὸς τῆς ἐκ παρθένου γεννήσεως τοῦ Κυρίου εἶναι εξαιρετικῆς σπουδαιότητας. Ὁ Κύριος δὲν ἦρθε σὲ αὐτὸν τὸν κὸσμο μὲ τὸν φυσιολογικὸ τρόπο ποὺ ὅλοι ἐμεῖς ἔχουμε ἔρθει, ἀλλὰ ἔχει ἔρθει μὲ κάποιον μυστηριακὸ καὶ θαυματουργικὸ τρόπο• προέρχεται ἀπὸ παρθενικὴ μήτρα.
Ἡ ὑπογράμμιση τῆς παρθενικότητος τῆς προελεύσεως τοῦ Κυρίου ἔχει δυὸ βασικὰ στοιχεῖα. Τὸ ἕνα εἶναι ὅτι ἔπρεπε μὲ θαῦμα νὰ ἔρθει ὁ Κύριος, μὲ ὑπερφυσικὸ δηλαδὴ τρόπο, καὶ τὸ δεύτερο εἶναι ὅτι ἔπρεπε νὰ ἔρθει μὲ πεντακάθαρο τρόπο. Ἡ ἔννοια, λοιπόν, τῆς παρθενικῆς γεννήσεως ἀφενὸς μὲν σημαίνει τὸ μὴ φυσιολογικὸ ἀλλὰ ὑπερφυσικό, καὶ ἀφετέρου τὸ καθαρό, τὸ ἀμόλυντο. Καὶ τὰ δυὸ αὐτὰ συναντῶνται στὸ πρόσωπο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Αὐτὸ ἡ Ἐκκλησία δὲν τὸ συζητᾶ. Εἶναι μυστήριο• δὲν τὸ διαπραγματεύεται.
Στὴν σημερινὴ ἐποχὴ μὲ ὅλον αὐτὸν τὸν ὀρθολογισμὸ ποὺ ὅλα τὰ ἀμφισβητεῖ, ἡ Ἐκκλησία μὲ μεγάλη σταθερότητα, λιτότητα καὶ σαφήνεια τὸ προσφέρει γιὰ ὅλους μας αὐτὸ τὸ γεγονός ὡς ἀλήθεια, τὴν ὁποία καλούμαστε νὰ δεχθοῦμε στὴν ψυχή μας καὶ νὰ τὴν μεταμορφώσουμε σὲ πνευματικὴ ἐμπειρία.
Ἡ γιορτὴ αὐτή, λοιπόν, εἶναι ἀφιερωμένη στὴν καθαρότητα τῆς Θεοτόκου καὶ προκαλεῖ τὸν κάθε ἕναν μας σὲ μιὰ καθαρότητα βίου. Ἀλλὰ μήπως θὰ πρέπει λίγο νὰ καταλάβουμε ποιὰ εἶναι αὐτὴ ἡ πολυδιάστατη καθαρότητα τῆς Θεοτόκου;
Τὸ πρῶτο στοιχεῖο ποὺ ἔχει ἡ Παναγία εἶναι ἡ καθαρότητα στὴν προέλευση. Καὶ ἡ δική της γέννηση ἦταν κατὰ τὸ δυνατὸν ἡ πιὸ καθαρὴ ποὺ μποροῦσε νὰ γίνει. Αὐτὸ κρύβεται πίσω ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ γονεῖς της ἦταν στεῖροι καὶ «ἀμφότεροι προβεβηκότες ἐν ταῖς ἡμέραις αὐτῶν» (Λουκ. α΄ 7), δηλαδὴ δὲν εἶχαν μπορέσει νὰ κάνουν παιδὶ καὶ εἶχαν γεράσει οἱ ἄνθρωποι. Καὶ αὐτὴ ἔρχεται μὲ ὑπερφυσικὸ τρόπο, διότι δὲν εἶναι φυσικὸ δυὸ γέροντες νὰ γεννήσουν ἕνα παιδί. Ἔρχεται στὸν κόσμο καὶ μὲ καθαρὸ τρόπο, διότι πλέον ἡ γέννησή της ἀπὸ ἡλικιωμένους γονεῖς δὲν εἶναι καρπὸς ἐπιθυμίας πρὸς ἡδονὴ ἀλλὰ καρπὸς ἐπιθυμίας πρὸς τεκνογονία, γιὰ νὰ γεννηθεῖ ἕνα παιδὶ καὶ μόνο. Γιὰ αὐτὸν τὸν λὸγο ἡ προέλευση τῆς Θεοτόκου εἶναι ἐκ γονέων οἱ ὁποῖοι ἦταν στεῖροι καὶ γέροντες.
Δὲν ἔχει ὅμως μόνο τὴν καθαρότητα στὴν προέλευσή της. Ἔχει τὴν καθαρότητα στὸν λόγο της. Ἂν ἀνοίξει κανεὶς τὰ εὐαγγέλια, δὲν θὰ δεῖ φλυαρίες ἀπὸ τὸ στόμα τῆς Παναγίας, δὲν θὰ συναντήσει διαλέξεις καὶ διδασκαλίες. Ἡ διδασκαλία ἀνήκει μόνο στὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου καὶ ἡ ὁμολογία στὰ χείλη τῶν ἀποστόλων• καὶ ἀπὸ τὴν Παναγία μόνο λίγες λέξεις σὲ τρεῖς περιστάσεις. Ἡ μιὰ συνδέεται μὲ τὴν συνάντησή της μὲ τὴν Ἐλισάβετ, ἡ ὁποία στὴν οὐσία εἶναι μιὰ ἀποκάλυψη τοῦ μυστηρίου τοῦ Θεοῦ. Ἡ δεύτερη εἶναι ἡ συνάντησή της μὲ τὸν Κύριο στὸν ναὸ, ὅταν ἦταν δωδεκαετὴς καὶ χάθηκε. Ἐκεῖ ἐκφράζει τὴν ἀνησυχία της προκαλῶντας τὸν Κύριο νὰ τῆς πεῖ ὅτι πατέρας καὶ μητέρα μου δὲν εἶστε ἐσεῖς, οἱ βιολογικοὶ ἴσως γονεῖς μου, ἀλλὰ πατέρας μου εἶναι ὁ ἐν οὐρανοῖς Πατέρας. Καὶ τρίτον, χρησιμοποιεῖ τὰ λόγια της, γιὰ νὰ προκαλέσει τὸ θαῦμα τῆς Κανᾶ. Λέει στὸν Υἱό της «οἶνον οὐκ ἔχουσι» (Ἰω. β΄ 3), τέλειωσε τὸ κρασί, καὶ ἀμέσως ὁ Κύριος κάνει τὸ θαῦμα. Τρεῖς καὶ μόνο φορές. Δὲν χρησιμοποιεῖ πολύ τὸ στόμα της, ὅπως ἐμεῖς συνήθως κάνουμε δυστυχῶς καὶ περισσότερο ἁμαρτάνουμε μὲ τὸ στόμα παρὰ ἐξαγιάζουμε τὸν λόγο μας.
Τρίτη καθαρότητα• δὲν δέχθηκε τὸν μολυσμό τῆς θύραθεν κοσμικῆς γνώσεως. Ἐμεῖς, ἂν τὸ παιδί μας πάει στὰ πανεπιστήμια, ἂν ἔχει πάρει διπλώματα, καμαρώνουμε. Λέει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ὅτι ἡ Παναγία μὲ τὸ νὰ πάει τριῶν ἐτῶν στὸν ναὸ μετεμόρφωσε τὸν ναὸ σὲ σχολεῖο της, σὲ δικό της ἐκπαιδευτήριο. Δὲν δέχθηκε τὸν μολυσμό τῆς ἐγκόσμιας, φυσικῆς, παχυλῆς γνώσεως. Ἀπέκτησε ὅμως τὴν γνώση τοῦ Θεοῦ μέσα στὸν ναό.
Ἀνετράφη καὶ μεγάλωσε μὲ αὐτὴν τὴν ἀδολότητα καὶ ἀθωότητα. Ὂχι ὅτι εἶναι κακὸ νὰ μαθαίνουμε γράμματα, ἀλλὰ εἶναι μεγάλο αὐτὸ ποὺ συνέβη στὸ πρόσωπο τῆς Θεοτόκου: ὅτι ἡ γνώση της, ὁ κόσμος της ὅλος, ἦταν τὸ μυστήριο τοῦ Θεοῦ ποὺ τὸ ἔμαθε μέσα στὸν ναὸ ἐκείνης τῆς ἐποχῆς.
Τὸ τρίτο λοιπὸν γνώρισμα εἶναι ἡ καθαρότητα τῆς διάνοιας καὶ τῆς σκέψης.
Τέταρτο στοιχεῖο• ἡ καθαρότητα τῆς καρδιᾶς. Δὲν εἶχε καρδιὰ λερωμένη ἀπὸ ἐπιθυμίες, ἀπὸ ἀπαιτήσεις, ἀπὸ ἐσωτερικές, ψυχολογικὲς ἀνάγκες. Αὐτὸ φαίνεται στὸ γεγονὸς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ. Ἐνῶ τῆς προτείνει ὁ ἄγγελος τὸ μυστήριο τῆς ἐξ αὐτῆς γεννήσεως τοῦ Κυρίου παρθενικῶς, αὐτὴ ἡ ἴδια ταπεινῶς ὑποτάσσεται στὴν δική του ἐπιμονὴ λέγοντας: «ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου• γένοιτό μοι κατὰ τὸ ρῆμά σου» (Λουκ. Α΄ 38). «Δὲν καταλαβαίνω γιατί σὲ ἐμένα καὶ δι᾿ ἐμοῦ τὸ μυστήριο, ἀλλὰ ἀφοῦ τὸ λὲς κάτι παραπάνω ξέρεις ἀπὸ ἐμένα, ἂς γίνει σύμφωνα μὲ τὸν λόγο σου». Αὐτὸ δὲν λέγεται εὔκολα ἀπὸ καρδιὲς ποὺ ἔχουν ὀρθολογισμό. Αὐτὸ δὲν λέγεται εὔκολα ἀπὸ καρδιὲς ποὺ εἶναι μολυσμένες ἀπὸ φιλοδοξίες, ἀπὸ προσωπικὲς ἐπιθυμίες, ἀπὸ ἄκρατα θελήματα. Ἐλεύθερη ἀπὸ αὐτὰ μᾶς τὸ πιστοποιεῖ μὲ τὸν λόγο της καὶ τὴν καθαρότητα τῆς καρδιᾶς της.
Βέβαια θὰ ἦταν παράλειψη ἂν δὲν ὑπογραμμίζαμε καὶ τὴν καθαρότητα τοῦ σώματος, αὐτὴν τὴν ἁγνότητα γιὰ τὴν ὁποία μιλάει ἡ Ἐκκλησία, ποὺ ἦταν βασικὴ καὶ ἀπαραίτητη προϋπόθεση, γιὰ νὰ μπορέσει ἀπὸ τὸ ἴδιο σῶμα νὰ δώσει φυσικὴ καὶ βιολογικὴ ὑπόσταση στὸν Κύριο.
Θὰ κλείσω καὶ μὲ μιὰ ἕκτη καθαρότητα ἡ ὁποία εἶναι λίγο δύσκολο νὰ τὴν καταλάβουμε, ἁπλῶς ὅμως θὰ τὴν ἀναφέρω. Ἡ Παναγία ὀνομάζεται «ἀειπάρθενος» ποὺ σημαίνει ὅτι τὴν παρθενικότητά της δὲν τὴν ἔχασε μὲ τὸν χρὸνο, δὲν ἦταν παρθενικὴ μόνο γιὰ νὰ γεννήσει τὸν Κύριο ἡ μήτρα της, ἀλλὰ παρέμεινε παρθενικὴ καὶ στὸ σῶμα καὶ στὴν ψυχή της διὰ παντός. Αὐτὸ θὰ πεῖ ἀειπάρθενος, πάντοτε παρθένος. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι εἶχε καὶ τὴν καθαρότητα τοῦ χρόνου. Δὲν εἶχε τοὺς λεκέδες ποὺ ἀφήνει ὁ χρόνος πάνω στὴν πορεία ἑνὸς ἀνθρώπου. Πολλὲς φορὲς ζοῦμε μιὰ ἐμπειρία, ἔχουμε μιὰ ἔξαρση, ἡ καρδιά μας λειτουργεῖ σὲ κάποια χαρὰ πνευματικὴ καὶ μετὰ ἀπὸ λίγο ἔρχονται τὰ γεγονότα, διαδέχονται οἱ καταστάσεις ἡ μία τὴν ἄλλη καὶ οἱ λεκέδες τοῦ χρόνου μπαίνουν πάνω στὴν ζωή μας σὰν σφραγίδες ποὺ δὲν βγαίνουν μετά.
Τί καθαρότητα λοιπὸν γενικευμένη δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ συναντήσει στὸ πρόσωπο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου! Γι᾿ αὐτὸ καὶ τὴν ἀξιώνει ὁ Κύριος νὰ ἔχει ἄλλα τέσσερα χαρακτηριστικά. Ἔχει τέσσερα ὀνόματα ποὺ τὰ ἀκοῦμε νὰ ἐπαναλαμβάνονται στοὺς θεομητορικοὺς ὕμνους.
Εἶναι πρῶτον ἡ πύλη του οὐρανοῦ• εἶναι πόρτα μέσα ἀπὸ τὴν ὁποία εἰσέρχεται κανεὶς στὸ μυστήριο τοῦ Θεοῦ. Σὲ ἕναν χῶρο δὲν μπαίνεις ἀπὸ τὸν τοῖχο. Χρειάζεται νὰ μπεῖς ἀπὸ μιὰ πόρτα. Καὶ τὸ μυστήριο τοῦ Θεοῦ σὰν κυρία εἴσοδό του ἔχει τὸ πρόσωπο τῆς Θεοτόκου. Εἶναι ἡ πύλη τοῦ μυστηρίου τοῦ Θεοῦ.
Δεύτερον• ἔγινε κατοικητήριο τοῦ Θεοῦ, χῶρος ποὺ φανερώνει ὁ Θεός τὰ μυστικά του, χῶρος ὁ ὁποῖος γνωρίζει τὸν Θεὸ στοὺς ἀνθρώπους. Κάθε ἕνας ἀπὸ ἐμᾶς ποὺ μπορεῖ νὰ ἀποκαταστήσει μιὰ πνευματικὴ σχέση καὶ ἐπικοινωνία μὲ τὸ πρόσωπο τῆς Θεοτόκου, γνωρίζει ὄχι τὴν Θεοτόκο μόνον, κυρίως γνωρίζει τὸν Θεό.
Καὶ ὄχι μόνο αὐτό, ἀλλὰ εἶναι καὶ σκηνή τοῦ Θεοῦ, τόπος ἀναπαύσεως τοῦ Θεοῦ, τόπος ὅπου ὁ Θεὸς πραγματικὰ εὐηρέστησε, τόπος ὅπου ὁ Θεὸς πραγματικὰ θεωρεῖ ὅτι ὑπάρχει κοινωνία μαζί Του. Ἒτσι εἶναι ἡ Παναγία μας.
Καὶ τέλος, εἶναι καὶ ναός τοῦ Θεοῦ. Εἶναι ὁ τόπος ποὺ φανερώνει τὰ θαύ-ματα τοῦ Θεοῦ, αὐτὰ ποὺ ξεπερνοῦν τὴν λογική μας, αὐτὰ ποὺ καταργοῦν τὴν παχύτητα καὶ τὴ μικρότητά μας, αὐτὰ ποὺ ἐξαφανίζουν τὴν λογική μας καὶ φανερώνουν τὴν ἄλλη λογική• αὐτὰ ποὺ ἀποκαλύπτουν τὴν ἄλλη ζωή, κατα-δεικνύουν ἕναν ἄλλον κόσμο, τὸν πραγματικὸ κόσμο, τὸν κόσμο στὸν ὁποῖον καλεῖται ὁ καθένας μας νὰ μπεῖ μέσα καὶ νὰ ζήσει.
Αὐτὸ εἶναι τὸ πρόσωπο τῆς Θεοτόκου. Εἶναι πεντακάθαρο, εἶναι ναός, εἶναι σκηνή, εἶναι κατοικητήριο, εἶναι πύλη στὸ μυστήριο τοῦ Θεοῦ, εἶναι ὁδός, γιὰ νὰ ζήσουμε ὁ καθένας μας τὸ μυστήριο τοῦ Θεοῦ.
Ἡ Ἐκκλησία μας τὴν χαίρεται αὐτὴν τὴν γιορτή, τὴν πανηγυρίζει καὶ θέλει σὲ αὐτὴν τὴν χαρά, σὲ αὐτό τὸ πανηγύρι νὰ συμμετέχουμε ὅλοι ἀνεξαιρέτως.
Εὔχομαι νὰ δώσει ὁ Θεὸς μὲ τὸ παράδειγμα τῆς καθαρότητος τοῦ προσώπου τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, μέσα ἀπὸ τὴν δική της πύλη νὰ εἰσοδεύσουμε ὅλοι στὸ μυστήριο τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ μπορέσουμε ὕστερα ἀπὸ ἕναν μήνα νὰ τὸν συναντήσουμε κι ἐμεῖς «μεθ᾿ ἡμῶν», μαζί μας, μέσα στὴν καρδιά μας, τὴν ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων καὶ νὰ κρατήσουμε διαρκῶς αὐτὸν τὸν θησαυρὸ στὴν πορεία μας σ΄αὐτὴν τὴν ζωή, ἕως ὅτου ὑπό τελείαν ἔννοιαν καὶ ὄχι δι᾿ ἐσόπτρου ἐν αἰνίγματι, ἀλλὰ πρόσωπο πρὸς πρόσωπο, νὰ Τὸν ἀντικρύσουμε στὴν Βασιλεία Του. Ἀμήν.
Nοέμβριος 2014
