Η Ιερά Μονή Παναγίας Γουμένισσας, στο νομό Κιλκίς, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα της Μακεδονίας και υπήρξε το εκκλησιαστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής για αιώνες. Παράλληλα, η μονή αποτέλεσε την αφορμή να δημιουργηθεί η ομώνυμη πόλη της Γουμένισσας, γύρω από το ιστορικό αυτό μοναστήρι.
Στον ίδιο χώρο συστεγάζονται (από το 1991) το Επισκοπείο και τα γραφεία της Ιεράς Μητροπόλεως Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως και Πολυκάστρου. Το κτιριακό συγκρότημα της μονής αναπτύσσεται σε ένα κατάφυτο περιβάλλον γύρω από το ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, όπου εκτίθενται σε προσκύνηση η θαυματουργός εικόνα της «Παναγίας Γουμένισσας» και λείψανα πολλών αγίων. Στο εσωτερικό του Ναού διασώζεται περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο και πλήθος εικόνων του 18ου και 19ου αιώνα. Το σημερινό Καθολικό είναι κτίσμα του τέλους του 17ου αιώνα μ.Χ.
Το μοναστηριακό συγκρότημα σήμερα, περιλαμβάνει τον Ναό της Παναγίας, το νέο παρεκκλήσι της Αγίας Ζώνης, το αρχονταρίκι και τα κελιά της δεκαμελούς ανδρικής μοναστικής αδελφότητας. Ηγούμενος είναι ο Αρχιμανδρίτης Αγαθάγγελος.
Ιστορικά στοιχεία
Η μονή ιδρύθηκε το 14ο αιώνα. Υπήρξε από το 1346 και για αιώνες, μετόχι της Ιεράς Μονής Ιβήρων του Αγίου Όρους. Από το 1951 κατέστη ανεξάρτητη μονή.
Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, Τούρκοι και Τουρκαλβανοί ληστές λεηλάτησαν το μοναστήρι και για να τιμωρήσουν την αντίσταση των μοναχών, κρέμασαν τον Ηγούμενο της μονής σε ένα πλατάνι στο δάσος, όπου σήμερα βρίσκεται η κεντρική πλατεία της Γουμένισσας. Έτσι, σε ανάμνηση της μαρτυρικής θυσίας του Ηγουμένου, το χωριό ονομάστηκε Ηγουμένισσα και κατά συγκοπή Γουμένισσα.
Το 1951 επανασυστήθηκε η Ιερά Μονή της Παναγίας Γουμενίσσης και ελλείψει μοναχών, μετατράπηκε σε Ιερό Προσκύνημα, διατηρώντας όμως σε ισχύ το μοναστηριακό καθεστώς. Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Γουμενίσσης κ. Δημήτριος επάνδρωσε και πάλι τη μονή με δραστήρια αδελφότητα το 1991.
Η εικόνα της Παναγίας Γουμένισσας
Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Γουμένισσας, προστάτου της περιοχής, είναι έργο του 13ου ή 14ου αιώνα. Η εικόνα βρέθηκε την εποχή εκείνη από έναν νεαρό βοσκό. Οι ευλαβείς κάτοικοι της περιοχής, ανήγειραν Ναό προς τιμήν της Παναγίας. Τα θαύματα που της αποδίδονται είναι πολλά.
Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Γουμένισσας εορτάζει 4 φορές το χρόνο:
– Της Υπαπαντής 2 Φεβρουαρίου, την ημέρα της ευρέσεως της εικόνας (με αγρυπνία).
– Την πρώτη Κυριακή μετά τις 3 Μαρτίου, με αφορμή την εορτή της επανευρέσεώς της (με λιτανεία).
– Την τρίτη μέρα του Πάσχα (με λιτανεία).
– Ο μεγάλος τετραήμερος εορτασμός γίνεται για την εορτή της Κοιμήσεως και της Μεταστάσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου (14-17 Αυγούστου). Ο εορτασμός της Μεταστάσεως της Παναγίας στη Γουμένισσα («τα τριήμερα της Παναγίας») είναι πανελλαδικά μοναδικός.
Πηγή: Μοναστήρια
