ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΔΙΗΓΗΣΗ (Εξ. ιδ’ 1-31)

Βρισκόμαστε στα 1500 περίπου π.Χ. Ο Μωυσής το έχει επιτύχει πλέον. Αφού δεν μπόρεσε να πείσει τον Φαραώ με λογικά επιχειρήματα, τον έπληξε ήδη με δέκα φοβερές πληγές και τον ανάγκασε, εκείνον τον πανίσχυρο και αυταρχικό δυνάστη, να υποκύψει και να αφήσει επιτέλους το λαό του Θεού ― περίπου 2.000.000 ψυχές ― να πορευθεί προς τη γη των πατέρων του, τη Γη της Επαγγελίας.

Ο Μωυσής πηγαίνει μπροστά. Μία ουράνια νεφέλη σκεπάζει όλο το καραβάνι των προσφύγων και το καθοδηγεί. Όπου δείχνει η νεφέλη, εκεί προστάζει ο Θεός να πορευθούν. Και τι παράδοξο στ’ αλήθεια∙ η νεφέλη και ο προφήτης του Θεού, ο Μωυσής χαράζουν δρόμο όχι κατ’ ευθείαν προς Ανατολάς, ώστε ν’ ακολουθήσουν συντομότερη πορεία, την πιο απλή, την παραλιακή της Μεσογείου, αλλά κατευθύνονται προς Νότον στην αιγυπτιακή όχθη της Ερυθράς θαλάσσης.

Αγγελιαφόροι και κακοί σύμβουλοι του Φαραώ του φέρνουν πληροφορία: «Έχασαν τον δρόμο τους οι Εβραίοι, πάνε αλλού για αλλού. Είναι ευκαιρία να τους φέρουμε πίσω η να τους εξοντώσουμε εκεί στην έρημο, που βρίσκονται τώρα εγκλωβισμένοι». Συνδαυλίστηκε το πάθος και η εκδίκηση στην καρδιά του Φαραώ. Σήμανε πολεμικό συναγερμό: 600 άρματα μάχης και όλο το ιππικό. «Εμπρός, ξεκινούμε να τους καταδιώξουμε».

Οι Εβραίοι βλέπουν από μακριά το σύννεφο της σκόνης που σηκώνεται, οσμίζονται τον τρομερό κίνδυνο, κυριεύονται από πανικό. «Τι ήταν αυτό που μας έκανες!» κραυγάζουν απεγνωσμένα εις βάρος του Μωυσή: «Δεν ήθελες να επιβαρύνουμε τα νεκροταφεία των Αιγυπτίων, γι’ αυτό μας έβγαλες εδώ στην έρημο, για να χαθούμε όλοι;».

Ο Μωυσής ηγέτης όρθιος. Απτόητος. Είναι πιστός. «Μη φοβηθείτε», τους προστάζει. «Ελάτε εδώ, κοντά στη θάλασσα, μαζί μου. Κοιτάξτε, η νεφέλη μετακινείται και μπαίνει ανάμεσα σε μας και τους εχθρούς. Τους κόβει τον ορίζοντα, τους ακινητοποιεί. Και ήδη σουρουπώνει. Να είστε έτοιμοι για πορεία». Και, καθώς ενδόμυχη προσταγή Θεού τον φωτίζει, υψώνει το ραβδί του πάνω στη θάλασσα και χαράζει στον αέρα μία γραμμή κάθετη ως προς τον κόλπο. Σαν κάποιο αόρατο μαχαίρι χωρίζει τη θάλασσα στα δυό. Και άνεμος πνέει δυνατός, που στεγνώνει το βυθό, όλη τη νύχτα.

Βαθιά χαράματα ξεκινούν οι Εβραίοι, μπαίνουν στο διάδρομο που δημιουργήθηκε και βαδίζουν. Οκτώ χιλιόμετρα περίπου. Μιάμιση ώρα δρόμος. Μέχρι να φθάσουν απέναντι∙ στη χερσόνησο του Σινά. Στην καρδιά αγωνία, στα μάτια θάμβος. Δεξιά κι αριστερά τους ψηλά τείχη, τα νερά της θάλασσας ακινητοποιημένα. Να∙ βγαίνουν τώρα και οι τελευταίοι.

Αλλά στο στρατόπεδο των Αιγυπτίων έχουν όλοι ξεσηκωθεί. Η νεφέλη έφυγε και μπορούν να βλέπουν. Στο πρώτο αχνοφώς διακρίνουν το διάδρομο, το πέρασμα των Εβραίων. Δεν κάθονται να πολυσκεφθούν πως έγινε κάτι τέτοιο, αλλά με το ασίγαστο μίσος τους ορμούνε μέσα στα όλα κι αυτοί ξωπίσω στα θύματά τους να προλάβουν, άρματα και ιππείς, να προλάβουν να κάνουν το φονικό.

Όμως στενό το πέρασμα. Βουλή άλλη του Θεού. Το πλεονέκτημά τους γίνεται όλεθρός τους. Μπλέκονται οι τροχοί των αρμάτων. Καθυστερούν. Και ο Μωυσής από την απέναντι ακτή απλώνει πάλι τη ράβδο, προς το μήκος της θάλασσας τώρα, οριζοντίως, δίνοντας εντολή στα χείλη των υδάτων: «ενωθείτε»! Και πραγματικά τα ύδατα επανέρχονται με παφλασμό και συμπληρώνουν το κενό που είχε δημιουργηθεί και καταπλακώνουν το στράτευμα των Αιγυπτίων.

«Σταυρόν χαράξας Μωσής επ’ ευθείας ράβδω την Ερυθράν διέτεμε», ψάλλουμε πανηγυρικά στην εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Χάραξε το Σταυρό πάνω στην πλάτη, στο «εύρος» της Ερυθράς θαλάσσης ο Μωυσής, με το ραβδί του. Μία κατεύθυνση, για να ανοίξει ο διάδρομος, και δεύτερη κάθετη κατεύθυνση για να κλείσουν τα νερά.

«Επ’ εύρους διαγράψας το αήττητον όπλον». Στα ανύποπτα εκείνα βάθη των χρόνων, ο Τίμιος Σταυρός προεικονίζεται. Ανοίγει δρόμο, για να περάσει ο λαός του Θεού από τη χώρα της σκλαβιάς στη Γη της Επαγγελίας. Γίνεται δύναμη, για να καταστραφούν οι εχθροί, όσο πάνοπλοι και φοβεροί κι αν είναι.

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ-ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Η αυριανή/σημερινή Κυριακή, Γ’ Νηστειών, ονομάζεται Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως. Στο κέντρο των Ναών υψώνεται το ιερό σύμβολο της Αγίας μας Εκκλησίας, ο Τίμιος Σταυρός του Χριστού, και οι πιστοί περνούν ευλαβικά, τον προσκυνούν και τον ασπάζονται. (Το ίδιο συμβαίνει και άλλες δύο φορές μέσα στο χρόνο: τη Μεγάλη Παρασκευή και στις 14 Σεπτεμβρίου - εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού).

Εκτός όμως από τις εορτές αυτές του Τιμίου Σταυρού, το σχήμα του Σταυρού το βρίσκουμε αποτυπωμένο σε πολλά σημεία γύρω μας, μέσα κι έξω από τις εκκλησίες.

1. Στους ναούς μας που βλέπουμε το σχήμα του Σταυρού; (...)

...Παντού. Στην κορφή του τρούλου των ναών, στις τοιχογραφίες, στα ιερά σκεύη, στα άμφια των ιερέων, στα εκκλησιαστικά βιβλία. Είναι σκαλισμένος στο τέμπλο, στα έπιπλα του ναού. Συχνά διακοσμεί τα παράθυρά του. Δεσπόζει στο κέντρο του Αγίου Βήματος, πίσω από την Αγία Τράπεζα. Όπου και να στρέψουμε το βλέμμα μας μέσα στο ναό θα αντικρίσουμε το Σταυρό.

2. Που αλλού συναντούμε τον Τίμιο Σταυρό; (...)

• στη σημαία και το κοντάρι της, δείγμα της βαθιάς πίστεως των Ελλήνων

• στα μνήματα: οι τάφοι των Χριστιανών σφραγίζονται με το Σταυρό του Χριστού∙ πάνω σ’ αυτόν νίκησε τον θάνατο. Ο άνθρωπος που προσωρινά αναπαύεται εκεί ανήκει στον Χριστό∙ θα αναστηθεί την ημέρα της ενδόξου Δευτέρας Παρουσίας Του.

• επάνω στο στήθος μας, πλάι στην καρδιά μας, από τη στιγμή της Βαπτίσεώς μας τοποθετείται ο Σταυρός.

• από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες οι πιστοί χρησιμοποιούν τον Σταυρό και ως ιερή κίνηση, σχηματίζοντας το σημείο του Σταυρού με την κίνηση του δεξιού χεριού. Είναι και αυτή μία ιερή συνήθεια των πιστών που τη διασώζει η προφορική παράδοση της Εκκλησίας μας κι έχει το δικό της συμβολισμό:

– Μήπως γνωρίζει κάποιος τι σημαίνει η ένωση των δακτύλων του δεξιού χεριού μας;...

Με τα τρία πρώτα δάκτυλα του δεξιού χεριού ενωμένα σφιχτά ομολογούμε την πίστη μας στον ένα Τριαδικό Θεό: στον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιον Πνεύμα. Τα άλλα δύο δάχτυλα, που ακουμπούν στην παλάμη, συμβολίζουν τις δύο φύσεις του Κυρίου μας, τη θεία και την ανθρώπινη, την οποία πήρε με τη σάρκωσή Του. Μ’ αυτό τον τρόπο κάνουμε μία συμβολική ομολογία της ορθοδόξου πίστεώς μας.

Η κίνηση, που έχει κι αυτή συμβολισμό, γίνεται ως εξής: Πρώτα φέρνουμε το χέρι στο μέτωπο, φανερώνοντας έτσι ότι αγαπούμε τον Θεό με όλη τη διάνοιά μας, και ότι αφιερώνουμε σ’ Αυτόν όλες τις σκέψεις μας. Το χέρι έρχεται κατόπιν στην κοιλιά. Έτσι δηλώνουμε συμβολικά ότι προσφέρουμε στον Κύριο όλες τις επιθυμίες μας και όλα τα συναισθήματά μας. Τέλος φέρνουμε το χέρι στους ώμους, πρώτα στον δεξιό και ύστερα στον αριστερό, ομολογώντας έτσι ότι κάθε σωματική δραστηριότητα ανήκει σ’ Εκείνον.

3. Πότε σχηματίζουμε το σημείο του Σταυρού, που όπως είπαμε είναι και συμβολική ομολογία της ορθοδόξου πίστεώς μας; (...)

• την ώρα της θείας λατρείας και της ατομικής μας προσευχής (πρωί, βράδυ, πριν και μετά το φαγητό). Κάθε φορά που αναφέρεται το Όνομα της Αγίας Τριάδος συν-ομολογούμε την πίστη μας κάνοντας το σημείο του Σταυρού (π.χ. «Εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος», «Δόξα Πατρί...» κλπ.)

• στην τέλεση της Ακολουθίας του Αγιασμού

• όταν βγαίνουμε από το σπίτι, ασφαλίζουμε τον εαυτό μας (η και κατευοδώνουμε τους άλλους) με το σημείο του Σταυρού

• όταν αρχίζουμε τη μελέτη μας ή και πριν αρχίσουμε να γράφουμε σ’ ένα διαγώνισμα κάνουμε το Σταυρό μας για να πάρουμε δύναμη και φωτισμό

• όταν πέφτουμε να κοιμηθούμε, κάνουμε το Σταυρό μας η σταυρώνουμε το μαξιλάρι μας...

• σ’ έναν κίνδυνο (σεισμό...), σε κάτι απρόοπτο, ευχάριστο η δυσάρεστο, η πρώτη κίνηση του πιστού Χριστιανού είναι να σχηματίσει επάνω του το σημείο του Σταυρού...

Μέσα λοιπόν στη ζωή της Εκκλησίας ο Τίμιος Σταυρός του Χριστού μας έχει μία ξεχωριστή θέση, είναι, όπως είδαμε, το πιο γνωστό, το πιο κοντινό, το πιο αγαπημένο μας σύμβολο. Κυριαρχεί, δεσπόζει, ενδυναμώνει, σφραγίζει, ασφαλίζει τους πιστούς.

4. Γιατί περιβάλλεται ο Σταυρός με τόση τιμή; (...)

Γιά τον πιστό το σημείο του Σταυρού είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον Εσταυρωμένο Κύριο Ιησού Χριστό. Όταν προσκυνούμε τον Τίμιο Σταυρό, βλέπουμε με τα μάτια της ψυχής και προσκυνούμε τον Εσταυρωμένο Κύριο Ιησού προσφέροντάς Του την ευγνωμοσύνη μας για τη λυτρωτική θυσία Του. «Δεν ασπαζόμαστε το σταυρό σαν Θεό, αλλά δείχνοντας τη γνήσια διάθεση της ψυχής μας προς τον Εσταυρωμένο», γράφει ο Άγιος Ιερώνυμος. Ο Σταυρός είναι το σύμβολο του Χριστού και τον σημειώνουμε παντού, αφιερώνοντας τα πάντα στο Θεό. Όλα όσα βρίσκονται στο Ναό, κι εμείς οι ίδιοι ανήκουμε στο Θεό, είμαστε δικοί Του. Επάνω μας έχει διαγραφεί το δικό Του σύμβολο, η δική Του σφραγίδα.

Ὁ Σταυρός δεν είναι μόνο το ιερό σύμβολο της θυσίας του Χριστού, αλλά και το λάβαρο της νίκης Του. Πάνω στο ξύλο του Σταυρού ο Κύριός μας κάρφωσε τις αμαρτίες μας, κατατρόπωσε τον διάβολο και νίκησε τον θάνατο. Με τη σταυρική Του θυσία μας συμφιλίωσε με τον Ουράνιο Πατέρα, μας έδωσε τη δυνατότητα της σωτηρίας. Γι’ αυτό και το σχήμα αυτό, που ως τότε ήταν όργανο της χειρότερης τιμωρίας, αντικείμενο αισχύνης, οδύνης και θανάτου, μετά τη θυσία του Χριστού μας έγινε «σημείον χαράς», «ζωής ταμείον», δόξα της Εκκλησίας, το λάβαρο της νίκης μας.

Από τότε, 2000 χρόνια τώρα, καταφεύγουμε στον Τίμιο Σταυρό για να αντλήσουμε τη δύναμη και τη χάρη του Χριστού, το φωτισμό Του, την προστασία από διαφόρους κινδύνους, πολλές φορές την ιαματική Του ιδιότητα. Γιατί όλα αυτά τα μετεβίβασε με τρόπο μυστικό και ακατάληπτο ο Χριστός στον Τίμιο Σταυρό Του.

5. Προσκυνούμε τον Τίμιο Σταυρό, κάνουμε το Σταυρό μας, τον φορούμε στο στήθος μας. Πως πρέπει να είναι η καρδιά μας για να αντλήσει χάρη από τον Σταυρό, να γεμίσει από τα δώρα του; (...)

• Να έχει πίστη στη δύναμη του Εσταυρωμένου Κυρίου και στη δύναμη της χάριτος που έχει μεταδώσει στο Σταυρό Του. «Πολλές φορές ένα και μόνο σημείο του σταυρού που γίνεται με πίστη και έντονα βιώματα, είναι ισχυρότερο από πολλά λόγια προσευχής μπροστά στο θρόνο του Υψίστου» (Αγ. Μακάριος Μόσχας) – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι καταργούμε βέβαια την προσευχή μας.

• Να είναι η καρδιά μας καθαρή. Όπως λέει χαρακτηριστικά ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, πρέπει «να έχωμεν το χέρι μας καθαρόν από αμαρτίες και αμόλυντο, και τότε ωσάν κάνωμεν τον σταυρόν, κατακαίεται ο διάβολος και φεύγει. Ειδέ και είμεσθεν μεμολυσμένοι με αμαρτίες, δεν πιάνεται ο σταυρός οπού κάνομεν, οι δαίμονες δεν φοβούνται».

• Να αισθανόμαστε τον Σταυρό του Κυρίου καύχημά μας, οπότε και με θάρρος ομολογίας θα τον σχηματίζουμε, είτε περνώντας έξω από το Ναό, είτε μέσα στην τάξη πριν αρχίσουμε να γράφουμε στα διαγωνίσματα, είτε σε οποιαδήποτε άλλη περίσταση βρεθούμε. Μας συμβουλεύει ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων: «Μην ντρεπόμαστε το σταυρό του Χριστού. Κι αν άλλος ντρέπεται και τον κρύβει, εσύ κάνε φανερά το σταυρό σου για να δουν οι δαίμονες το σημείο αυτό του βασιλιά Χριστού και να φύγουν μακριά τρέμοντας». Έπειτα, αν ντραπώ να ομολογήσω τον Σταυρό, π.χ. περνώντας έξω από μια εκκλησία, πως μετά θα έχω το θάρρος να ζητήσω τη βοήθεια και την προστασία Του;

• Νά σχηματίζουμε το σημείο του Σταυρού πάντοτε με σεβασμό, με ευλάβεια, με συναίσθηση. Δυστυχώς υπάρχουν άνθρωποι που χρησιμοποιούν ανευλαβώς το σημείο του Σταυρού (δεν τον σχηματίζουν κανονικά, τον χρησιμοποιούν σε ποικίλα σύμβολα, σκουλαρίκια...). Γι’ αυτούς ο ι. Χρυσόστομος γράφει ότι «ο ίδιος ο διάβολος κινεί το χέρι των απρόσεκτων αυτών χριστιανών, για να χλευάσει το πανίερο σύμβολο του τιμίου σταυρού».

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ο Τίμιος Σταυρός είναι για εμάς τους πιστούς ένα πανίερο σύμβολο, το «αήττητον όπλον». Προτυπώνεται στην Παλαιά Διαθήκη — όπως για παράδειγμα ακούσαμε στη διήγησή μας να προτυπώνεται από το Μωυσή — γίνεται πραγματικότητα στο Γολγοθά με τη θυσία του Κυρίου μας και ισχύει πλέον στους αιώνες. Μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία, όπου το «σημείον του Υιού του ανθρώπου», αυτό το σημείο του Σταυρού θα φανεί για να σημάνει την αρχή της Ουρανίου Βασιλείας.

Να τον πιστεύουμε και καθημερινά να τον χρησιμοποιούμε ως νικηφόρο όπλο στους αγώνες μας. Πάντοτε να τον φέρουμε πάνω μας με ιερή καύχηση και με συναίσθηση της ευλογίας και της προστασίας που μας παρέχει.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Αγωνιζόμαστε με χαρά με όπλο τον Σταυρό του Χριστού!

 

 

 

ΓΡΑΦΕΙΟ ΝΕΟΤΗΤΟΣ
(t): + 30 210 66 32 687 (εσωτερικό 138)
(f): + 30 210 60 25 101
(e): neotita@imml.gr
Θουκυδίδου 6 & Βυζαντίου
Τ.Θ. 1, Τ.Κ. 19004, Σπάτα Αττικής
Αθήνα‚ Ελλάδα