Τράπεζα Ἰδεῶν
Θησαύρισμα ἰδεῶν καί ἀναφορῶν γιά τήν Ὀρθοδοξία καί τόν Ἑλληνισμό
info@tideon.org
- «Χαρούμενοι Αγωνιστές»
- Ορθόδοξη Κατήχηση
- Μέση βαθμίδα
- Εμφανίσεις: 7324
Κατήχηση: Το πιο επείγον [2017]
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Οἱ καλοκαιρινές διακοπές τελείωσαν... Ἡ κατασκήνωση ἀποτελεῖ πλέον μιά γλυκιά ἀνάμνηση... Καί τώρα ἤδη μπήκαμε στή γνωστή καθημερινότητα. Ἄρχισε τό τρέξιμο, οἱ ἔννοιες... γέμισε πάλι μέ ἐπείγοντα ἡ ζωή μας. Ἀνάγκες πού ζητοῦν ἰκανοποίηση, ὑποθέσεις πού θέλουν τακτοποίηση, προβλήματα πολλά καί πιεστικά πού ζητοῦν ἐπειγόντως τή λύση τους. Προσωπικά, οἰκογενειακά, κοινωνικά θέματα βάζουν σέ ἀγωνία τήν ψυχή τῶν περισσοτέρων ἀνθρώπων. Καί γιά σᾶς τά παιδιά ἀκόμη, τά πράγματα δέν εἶναι καλύτερα. Ὅλοι ἔχετε δοκιμάσει πόσο δύσκολο εἶναι νά «χωρέσουν» στό πρόγραμμά σας Ἀγγλικά – Γερμανικά – μουσική – φροντιστήριο – σχολεῖο καί ἄλλα...
Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος προσπαθεῖ συνεχῶς, ἐπιταχύνει τό ρυθμό τῆς ζωῆς του. Τρέχει μέ ἄγχος γιά νά τά προλάβει ὅλα. Μέ τό κινητό στό χέρι προσπαθεῖ νά τακτοποιήσει ὑποθέσεις ἀκόμη κι ὅταν περπατάει στό δρόμο. Δέν βρίσκει λίγο χρόνο νά ξεκουραστεῖ, νά σκεφτεῖ τήν ψυχή του, τό νόημα τῆς ζωῆς του, τό σκοπό της.
- Εἶναι εὐχαριστημένος ὅμως ὁ ἄνθρωπος μ' αὐτό τόν τρόπο τῆς ζωῆς του;
Τό ἀντίθετο. Ἡ ζωή του εἶναι γεμάτη ἄγχος καί ἀγωνία καί δέν ἱκανοποιεῖται, ἀκόμη κι ἄν προλάβει πολλά ἀπό τά «ἐπείγοντα» πού τόν κατατρέχουν.
- Γιατί συμβαίνει αὐτό; (...)
Ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι μόνο σῶμα, ἀλλά καί ψυχή. Ἔχει ψυχή ἀθάνατη, πού αὐτή τόν κάνει ἄνθρωπο λογικό καί ἐλεύθερο, ἄνθρωπο πού διψάει γιά φῶς καί ἀλήθεια, πού ἀναζητεῖ τό Θεό, πού ἔχει ἀνάγκη νά μελετᾶ τά λόγια Του, νά μετέχει στή Λατρεία Του, νά προσεύχεται γιά νά μπορεῖ νά χαίρεται, νά ζεῖ, ν' ἀγωνίζεται, νά ἐλπίζει.
Ἀλλά ποῦ καιρός γιά τέτοια! Πολυτέλειες, θά πεῖ κάποιος, ἄν μᾶς ἀκούσει. Δέν ὑπάρχει χρόνος γι' αὐτά. Ἀφοῦ ἔχουμε τόσα ἄλλα ἐπείγοντα καί δέν τά προλαβαίνουμε. Τήν ἴδια ἀκριβῶς ἀπάντηση ἔδωσαν οἱ καλεσμένοι τοῦ «Μεγάλου Δείπνου».
- Θυμᾶστε τήν παραβολή; (...)
(Νά τή διηγηθοῦμε σύντομα)
ΔΙΗΓΗΣΗ
Κάποιος ἄνθρωπος ἑτοίμασε μέγα βραδινό συμπόσιο μέ πρωτοφανῆ μεγαλοπρέπεια. Ἄφθονα ἀγαθά καί πλοῦτο πολύ διέθεσε, γιά νά ἱκανοποιηθοῦν οἱ πολλοί προσκεκλημένοι του. Ὁ οἰκοδεσπότης εἶχε ὁ ἴδιος ἐπιστατήσει σέ ὅλα.
Ὅμως κάποιο σημεῖο δυσάρεστο ἐμφανίστηκε. Οἱ προσκεκλημένοι δέν παρουσιάζονται.
– Τρέξε, λέει ὁ κύριος στό δοῦλο του, νά τούς πεῖς: «Ἐλᾶτε, μήν ἀργεῖτε, γιατί ὅλα εἶναι πιά ἕτοιμα».
Ὁ δοῦλος τούς βρίσκει, ἀλλά τόν δέχονται ψυχρά καί ἀδιάφορα. Καί σάν νά ἦταν ἀπό πρίν συνεννοημένοι ὅλοι μεταξύ τους, ἄρχισαν νά δικαιολογοῦνται:
– Ξέρεις, ἀγόρασα ἕνα χωράφι καί θά πάω νά τό δῶ. Σέ παρακαλῶ, δικαιολόγησέ με, εἶπε ὁ πρῶτος.
–Ἀγόρασα πέντε ζευγάρια βόδια, εἶπε ὁ ἄλλος καί θά πάω νά τά δοκιμάσω...
– Ἔκανα οἰκογένεια καί ἔχω φροντίδες. Γι' αὐτό δέν μπορῶ νά ἔρθω, εἶπε ὁ τρίτος. Χωρίς κἄν αὐτός ὁ τελευταῖος νά ζητήσει συγγνώμη γιά τήν περιφρόνηση.
Περίλυπος ὁ δοῦλος γύρισε καί διηγήθηκε τήν ἀχαρακτήριστη συμπεριφορά τῶν καλεσμένων. Ὁ οἰκοδεσπότης ὀργίστηκε καί πρόσταξε τό δοῦλο του:
– Βγές γρήγορα στίς πλατεῖες καί τά στενά τῆς πόλεως καί μάζεψε τούς φτωχούς καί περιφρονημένους, τούς σακάτηδες, τούς κουτσούς καί τούς τυφλούς.
Καί ἡ ἐντολή αὐτή δέν ἄργησε νά ἐκτελεστεῖ. Σέ λίγο ὁ πιστός καί πρόθυμος δοῦλος ἔδινε ἀναφορά:
– Κύριε, ὅπως διέταξες, ἔτσι κι ἔγινε. Ἀλλά ὑπάρχει ἀκόμη τόπος ἀδειανός.
Συγκινητική πολύ, ἀλλά καί συγκλονιστική εἶναι ἡ νέα διαταγή τοῦ ἀγαθοῦ καί εὔσπλαχνου οἰκοδεσπότη:
– Μήν ἀργοπορεῖς. Τρέξε τώρα ἔξω ἀπό τήν πόλη, στούς δρόμους καί στούς φράχτες, ὅπου μαζεύονται αὐτοί πού περιπλανιοῦνται, οἱ ἄστεγοι, καί παρακίνησέ τους νά μήν ντραποῦν καί νά 'ρθουν, γιά νά γεμίσει τό σπίτι μου καί νά χαροῦν τά ἀγαθά μου. Γιατί, σᾶς βεβαιώνω, πρόσθεσε – καί ἡ ὄψη του πῆρε μία αὐστηρότητα ἀσυνήθιστη – κανένας ἀπό κείνους πού μέ περιφρόνησαν, δέν θ' ἀπολαύσει τ' ἀγαθά τοῦ δείπνου μου, πού γιά χάρη τους εἴχα ἑτοιμάσει.
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ – ΕΦΑΡΜΟΓΗ
Καθώς ἀκοῦμε αὐτήν τήν παραβολή, κρίνουμε ἀδικαιολόγητη τή συμπεριφορά τῶν καλεσμένων.
Ν' ἀρνηθοῦν τέτοια τιμή, νά χάσουν τέτοια εὐκαιρία, γιά κάποιο χωράφι, κάποια βόδια; Ἔστω κι ἄν εἶχαν κάποιες δυσκολίες, θά ἔπρεπε, σκεπτόμαστε, νά βροῦν λύση. Ἀδικαιολόγητοι ἐκεῖνοι, ἀδικαιολόγητοι κι ἐμεῖς, κάθε φορά πού ἀντιδροῦμε παρόμοια: δέν προλαβαίνω νά πάω στήν ὁμάδα, ξέχασα νά διαβάσω σήμερα τήν Ἁγ. Γραφή, προσευχήθηκα στό σχολικό ἤ στό προαύλιο, δέν προλαβαίνω... νά πάω Ἐκκλησία γιατί ἔχω... διάβασμα, διαγώνισμα, προπόνηση...
1. Ἀλλά ποιά σημασία ἔχουν αὐτά πού προτιμοῦμε καί ποιά ἐκεῖνα πού παραλείπουμε; (...)
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος παρουσιάζει τούς ἀνθρώπους τῆς παραβολῆς τοῦ Μεγάλου Δείπνου, πού ἀρνήθηκαν τήν πρόσκληση τοῦ οἰκοδεσπότη λέγοντας «ἔχε με παρῃτημένον» (Λουκ. ιδ΄ 18), γιατί εἶχαν νά ἀσχοληθοῦν μέ ἀγορές ἀγρῶν καί βοδιῶν, μέ γάμους, μέ ἐγκόσμιες ὑποθέσεις πού τίς θεωροῦσαν ἀπαραίτητες. Καί λέγει: «Κἂν ἀναγκαῖα ᾖ τὰ κατέχοντα, πάντων προτιμότερα ποιεῖσθαι τὰ πνευματικά». Καί ἄν εἶναι πράγματι ἀναγκαῖα αὐτά πού μᾶς ἀπασχολοῦν, ἀπ' ὅλα τήν πρώτη θέση νά δίνουμε στά πνευματικά. Ὅταν ὁ καιρός ἀπαιτεῖ νά ἀσχοληθοῦμε μέ κάτι πνευματικό, δέν πρέπει νά θεωροῦμε τίποτε ἄλλο ἀναγκαῖο.
Κι ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος λέει ἐπιγραμματικά: «Πάντα Θεοῦ δεύτερα». Ὅλα τά ἀνθρώπινα ἔρχονται σέ δεύτερη θέση• τήν πρώτη θέση νά τήν ἀφήνουμε μόνο γιά τόν Θεό καί ὅσα μᾶς φέρνουν πιό κοντά στόν Θεό.
Ἄς μήν παραμερίζονται ἀπό τό καθημερινό πρόγραμμα τά πνευματικά, διότι αὐτά ἔχουν πολύ μεγαλύτερη ἀξία ἀπ' ὅλα τ' ἄλλα. Πράγματι. Τί ἀξίζει περισσότερο: νά μιλᾶς ἀτελείωτα μ' ἕναν φίλο σου ἤ μέ τό Θεό κατά τήν ὥρα τῆς προσευχῆς; Τί εἶναι πιό σπουδαῖο: νά περιπλανιέσαι στό διαδίκτυο καί νά μελετᾶς διάφορα βιβλία λογοτεχνικά, φιλοσοφικά ἤ νά σκύβεις πάνω στό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ; Ν' ἀφιερώνεις χρόνο γιά νά παρακολουθεῖς τήν ἐπικαιρότητα, τηλεοπτικές σειρές κτλ. ἤ νά μετέχεις στή Λατρεία τοῦ Θεοῦ;
Ἀσφαλῶς καταλαβαίνουμε ὅτι τά δεύτερα εἶναι τά πρῶτα. Τά πνευματικά ἀξίζουν πολύ περισσότερο ἀπό τά ὑλικά, πού καθημερινά μᾶς ἀπασχολοῦν.
2. Ἀλλά πῶς θά ἐπιτύχουμε στή ζωή μας, ἄν ἀφήσουμε αὐτά, τά καθημερινά, πού εἶναι ἀναγκαῖα; (...)
Βεβαίως δέν θά τ' ἀφήσουμε κι αὐτά. Ἀλλά νά μή μᾶς ἀπορροφήσουν τελείως, ὥστε νά παραμερίσουμε τελείως τά πνευματικά. Μάλιστα ἡ ἐνασχόλησή μας μέ τά πνευματικά βοηθάει στήν ὀρθή ἀντιμετώπιση καί στήν καλύτερη τακτοποίηση καί τῶν ὑπόλοιπων ζητημάτων τῆς ζωῆς. Μέ τήν πνευματική μας μελέτη φωτίζεται ὁ νοῦς καί διακρίνουμε εὐκολότερα τό ἀληθινό μας συμφέρον καί τούς τρόπους πού τό ἐπιδιώκουμε. Νομίζουμε ὅτι θά κερδίσουμε χρόνο, ἄν λείψουμε ἀπό τήν Ὁμάδα γιά νά μελετήσουμε γιά κάποιο διαγώνισμα... Ὅμως χωρίς τό φῶς τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ ἡ προσπάθεια γιά μελέτη γίνεται δυσκολότερη.
Μέ τήν προσευχή ζητοῦμε τή βοήθεια καί τήν ἐνίσχυση τοῦ Θεοῦ. Δέν χάνουμε χρόνο ἀπό τόν ὕπνο ἤ τή μελέτη μας, ὅταν προσευχόμαστε. Κερδίζουμε χρόνο, διότι ἔχουμε τό Θεό σύμμαχο στόν ἀγώνα μας στή μελέτη, στίς ἐξετάσεις! Καί βέβαια εἶναι πολύ καλύτερα νά ἀγωνίζεται κανείς ἔχοντας δίπλα του τό Θεό, παρά νά παλεύει ἀπεγνωσμένα μόνος του νά «κερδίσει» καί τό τελευταῖο λεπτό...
Δέν πηγαίνουμε στήν ἐκκλησία τήν Κυριακή, γιά νά ἀξιοποιήσουμε τό χρόνο γιά μελέτη, καί στερούμαστε τή θεία χάρη καί τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Πολλές φορές μένοντας στό σπίτι γιά νά διαβάσουμε, δέν συγκεντρωνόμαστε εὔκολα, δέν κατανοοῦμε γρήγορα καί δέν προχωράει καλά ἡ μελέτη μας. Ἀντίθετα ἄλλες φορές μετά τήν ἐκκλησία ἀφοσιωνόμαστε μέ ὄρεξη στό διάβασμά μας καί μέσα σέ λίγη ὥρα ἀναπληρώνουμε τό διάβασμα πού «χάσαμε» μέ τόν ἐκκλησιασμό μας.
Τό δύσκολο εἶναι νά καταλάβουμε ποιά σημασία ἔχουν αὐτά πού τόσο μᾶς ἀπορροφοῦν.
3. Πρῶτα λοιπόν τά πνευματικά, γιατί εἶναι τά ἀνώτερα• καί ὅταν προσέχουμε αὐτά, πᾶνε καλύτερα καί τά ὑπόλοιπα. Ὅμως ὑπάρχει κι ἄλλος λόγος.
Ἡ ἐνασχόληση μέ τά καθημερινά ἔχει σχέση μ' αὐτή τή ζωή, τήν ἐπίγεια, τήν πρόσκαιρη. Κάθε τί πνευματικό ὅμως ἀποβλέπει στήν αἰώνια σωτηρία μας, στήν οὐράνια καί αἰώνια ζωή!
Ἡ προσευχή, ἡ πνευματική μελέτη, ἡ συμμετοχή μας στόν ἐκκλησιασμό, στή Λατρεία τοῦ Θεοῦ καί στή Θεία Κοινωνία ἑτοιμάζουν τήν ψυχή μας γιά τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Γι' αὐτό καί ὁ ἱερός Χρυσόστομος λέει πώς δέν πρέπει νά χάνουμε καθόλου τό χρόνο μας, ὅσα «ἐπείγοντα» κι ἄν παρουσιάζονται καί ἀναγκαῖα, ἀλλά νά προτιμοῦμε τά πνευματικά. «Δέν ἔχω οὔτε λίγα λεπτά νά κάνω μία σύντομη προσευχή. Δέν βρίσκω λίγο χρόνο νά διαβάσω τό Εὐαγγέλιο. Δέν «ἀδειάζω» γιά νά ἐξομολογηθῶ καί νά καθαρίσω τήν ψυχή μου. Καί στόν ἐκκλησιασμό «ἀραιά καί ποῦ». Πόσες φορές ἀκοῦμε τέτοια λόγια.
Γιά ὅλα, ὅταν θέλουμε, βρίσκουμε χρόνο. Γιά τήν ψυχή μας, τήν αἰώνια καί ἀθάνατη;
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Ἄς ἀκούσουμε τό λόγο τοῦ Κυρίου: «Ζητεῖτε πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν» (Ματθ. ς΄ 33)• καί ἄς πάρουμε ἀπόφαση γενναία, τώρα πού βρισκόμαστε στήν ἀρχή μιᾶς νέας χρονιᾶς, νά ἀναθεωρήσουμε τόν προγραμματισμό τῆς ζωῆς μας καί νά δώσουμε τό προβάδισμα στά πνευματικά, τά ἀνώτερα, τά ἀληθινά «ἐπείγοντα». Πρῶτα ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Πρῶτα ἡ ψυχή μας. Αὐτό εἶναι τό πιό ἐπεῖγον ἀπ' ὅλα! Μετά ὅλα τ' ἄλλα. Καί τότε μόνο πηγαίνουν καλύτερα καί ὅλα τ' ἄλλα!
Τό σύνθημα ἄς μᾶς τό δώσει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος. Θυμᾶστε πῶς τό εἶπε;
ΣΥΝΘΗΜΑ: «Πάντα Θεοῦ δεύτερα!»