Συχνά αναφέρουμε ότι σκοπός της ζωής μας είναι ο αγιασμός μας, δηλαδή να γίνουμε άγιοι. Οποιαδήποτε πνευματική προσπάθεια κάνουμε έχει ως σκοπό να μας οδηγήσει στην αγιότητα, στη θέωση, στην ένωσή μας με το Θεό. Όσο κι αν προσπαθούμε όμως, δεν μπορούμε να επιτύχουμε αυτόν τον στόχο άν δεν ζούμε ως μέλη της εκκλησίας και μάλιστα άν δεν συμμετέχουμε ενεργά στη Θεία Λειτουργία.
Δυστυχώς, για τους περισσότερους ανθρώπους η Θεία Λειτουργία αποτελεί μία τυπική διαδικασία και όχι μία δυνατότητα για πραγματική μεταμόρφωση. Αξίζει λοιπόν, εμείς εδώ να προσπαθήσουμε να γνωρίσουμε καλύτερα τί είναι η θεία λειτουργία.
***
Έργο της είναι η μεταβολή των δώρων που προσφέρουν οι πιστοί – του άρτου και του οίνου- σε σώμα και αίμα Χριστού και σκοπός της ο αγιασμός των πιστών, οι οποίοι με τη θεία κοινωνία αποκομίζουν την άφεση των αμαρτιών τους και κάθε πνευματικό αγαθό.
1. Ποιος καθιέρωσε τη θεία λειτουργία;
Δεν την σκέφτηκαν και δεν την έφτιαξαν άνθρωποι, ούτε οι απόστολοι. Είναι το μεγαλύτερο μυστήριο που το ίδρυσε και το συνέστησε ο ίδιος ο Χριστός το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης. Η Εκκλησία τελεί τη θεία λειτουργία συνεχίζοντας αυτό το πανάχραντο Μυστήριο.
2. Ποιος τελεί τη θεία λειτουργία ο ιερέας ή όλοι μαζί;
Η θεία λειτουργία γίνεται από το λαό του Θεού για το λαό του Θεού. Ιερείς και πιστοί αποτελούν το λαό του Θεού. Ο ιερέας δεν μπορεί ποτέ να λειτουργήσει μόνος του. Πρέπει πάντα να υπάρχουν τουλάχιστον δύο, ο ένας να λειτουργεί και ο άλλος να αντιπροσωπεύει τους λαϊκούς. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι στη Θεία Λειτουργία δεν είμαστε απλοί θεατές όπως όταν παρακολουθούμε ένα έργο. Όλοι μαζί λειτουργούμε και λειτουργούμεθα. Για αυτόν το λόγο έχουμε και ευθύνη. Όπως έχει ευθύνη ο ιερέας που στέκεται μπροστά στην Αγία Τράπεζα, έτσι έχει ευθύνη και ο λαϊκός που στέκεται στο ναό.
3. Τι περιλαμβάνει συνοπτικά η Θεία Λειτουργία;
Οι προσευχές, οι ψαλμωδίες, τα αγιογραφικά αναγνώσματα καθώς και όλα αυτά που τελούνται και λέγονται στη διάρκεια της λειτουργίας αποσκοπούν στον αγιασμό των πιστών. Μέσα σε αυτά είναι σαν να βλέπουμε τη ζωή του Χριστού, από την αρχή ως το τέλος της. Ο καθαγιασμός των δώρων, η ίδια δηλαδή η θυσία, διακηρύττει το θάνατο, την Ανάσταση και την Ανάληψή Του, καθώς τα δώρα αυτά μεταβάλλονται στο ίδιο το σώμα του Κυρίου που σταυρώθηκε, αναστήθηκε και αναλήφθηκε. Όσα προηγούνται της θυσίας, φανερώνουν όσα έγινα πριν το θάνατο του Κυρίου, δηλαδή την έλευσή Του στον κόσμο, τη δημόσια εμφάνισή Του, τα θαύματα και τη διδασκαλία Του. Εκείνα που έπονται της θυσίας συμβολίζουν την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος στους Αποστόλους, την επιστροφή των ανθρώπων στο Θεό και την κοινωνία τους μαζί Του.
Πριν από τη Θεία Λειτουργία τελείται...
Η προσκομιδή. Κατά τη διάρκειά της τα Τίμια Δώρα που έχουν προσφέρει οι πιστοί, δηλαδή το πρόσφορο και το νάμα (ψωμί και κρασί) που κατά τη θεία Λειτουργία θα γίνουν Σώμα και Αίμα Χριστού, τοποθετούνται όχι στην Αγία Τράπεζα, αλλά στην Αγία Πρόθεση, που βρίσκεται αριστερά της Αγίας Τράπεζας. Ο ιερέας τοποθετεί στο άγιο Δισκάριο τον αμνό, δηλαδή εκείνο το κομμάτι του προσφόρου που θα γίνει Σώμα Χριστού. Στη συνέχεια τοποθετεί μερίδες για την Παναγία, τους Αγίους και τους Αγγέλους. Χρησιμοποιώντας ξεχωριστό κομμάτι του προσφόρου
Ιερά Μητρόπολη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Γραφείο Νεότητας βγάζει με τη λόγχη μικρά ψίχουλα πάνω στο Δισκάριο μνημονεύοντας ονόματα ζώντων και κεκοιμημένων. Ο ιερέας για τους Αγίους ευχαριστεί ενώ για τους άλλους ικετεύει. Αφού ολοκληρωθεί η Προσκομιδή με την κάλυψη των τιμίων δώρων, ο λειτουργός στέκεται μπροστά στην Αγία Τράπεζα και αρχίζει τη Λειτουργία.
4. Από ποια μέρη αποτελείται η Θεία Λειτουργία;
Αποτελείται από τη δοξολογία, τα ειρηνικά, τα αντίφωνα, τη Μικρή Εισοδο, τον Τρισάγιο Ύμνο, τα Αναγνώσματα, τη Μεγάλη Είσοδο, το Σύμβολο της Πίστεως, την Αγία Αναφορά, τη Θεία Κοινωνία και την Απόλυση.
Η πρώτη πρόταση της Λειτουργίας είναι η εξής : ΄΄ Ευλογημένη η βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος΄΄ . Στην αρχή λοιπόν δοξολογούμε την Αγία Τριάδα.
Στη συνέχεια ακολουθούν τα ειρηνικά που αποτελούν αιτήσεις του ιερέα για το κράτος, τους άρχοντες και όλους τους ανθρώπους γενικά.
Έπειτα αρχίζουν τα αντίφωνα, που είναι ψαλμωδίες που περιέχουν θεόπνευστα λόγια από τους προφήτες. Μετά την έλευση του Χριστού δεν υπήρχε πια η ανάγκη των Προφητών.
Την ώρα που ψάλλεται το τρίτο αντίφωνο, γίνεται η είσοδος του Ευαγγελίου (Μικρή Είσοδος) με συνοδεία λαμπάδων. Η ύψωση του Ευαγγελίου συμβολίζει την ανάδειξη του Κυρίου, όταν άρχισε να εμφανίζεται στα πλήθη. Με το Ευαγγέλιο δηλώνεται ο ίδιος ο Χριστός. Υμνούμε λοιπόν το Χριστό για όσα έκανε για μας και εγκωμιάζουμε την Παναγία ή άλλους Αγίους ανάλογα με τη γιορτή ή τον Άγιο που τιμά η εκκλησία μας κάθε φορά.
Μετά τη Μικρή Είσοδο ακολουθεί ο Τρισάγιος Ύμνος. Ψάλλουμε το Άγιος ο Θεός, Άγιος Ισχυρός, Άγιος Αθάνατος ελέησον ημάς, για να διακηρύξουμε ότι με την έλευση του Χριστού άγγελοι και άνθρωποι ενώθηκαν και αποτελούν πλέον μία Εκκλησία.
Στη συνέχεια ακολουθούν το Αποστολικό και το Ευαγγελικό Ανάγνωσμα. Στη Μικρή Είσοδο το Ευαγγέλιο ήταν κλειστό και συμβόλιζε το διάστημα των 30 πρώτων ετών του Κυρίου, τότε που ο Ίδιος ακόμα σιωπούσε. Τώρα που διαβάζονται τα Αναγνώσματα, έχουμε την πληρέστερη αποκάλυψή Του με όσα ο Ίδιος δίδασκε δημόσια ή πρόσταζε τους Αποστόλους να κηρύσσουν.
Σε λίγο ο ιερέας θα προχωρήσει πλέον στη θυσία, οπότε πρέπει τα δώρα να τοποθετηθούν στην Αγία Τράπεζα. Η Μεγάλη Είσοδος συμβολίζει την πορεία του Χριστού προς τα Ιεροσόλυμα, όπου πρέπει να θυσιαστεί. Στο πέρασμα του ιερέα οι πιστοί ψάλλουν και προσκυνούν παρακαλώντας να τους μνημονεύσει την ώρα που θα προσφέρει στο Θεό τα τίμια δώρα.
Στη συνέχεια μετά από κάποιες αιτήσεις του ιερέα, οι πιστοί απαγγέλλουν δυνατά το Σύμβολο της Πίστεως, διακηρύσσοντας το δόγμα της πίστεώς μας.
Κατά την Αγία Αναφορά ο ιερέας προσπίπτει και ικετεύει θερμά το Θεό για τα δώρα που έχει μπροστά του να μεταβληθούν σε Σώμα και Αίμα Χριστού. Μετά από αυτές τις ευχές ολοκληρώνεται η Θεία Λειτουργία. Αυτό που βλέπουμε πάνω στην Αγία Τράπεζα δεν είναι πλέον άρτος και οίνος αλλά είναι το ίδιο το Πανάγιο Σώμα και Αίμα του Κυρίου. Το Άγιο Πνεύμα με το χέρι και τη γλώσσα του λειτουργού τελεσιουργεί το μυστήριο. Για αυτό και δεν έχει σημασία αν ο ίδιος είναι γεμάτος αμαρτίες, δεν προσφέρει τίποτε από τον εαυτό του, είναι υπηρέτης της Χάριτος του Άγιου Πνεύματος.
Σε λίγο ο ιερέας θα κοινωνήσει ο ίδιος και θα καλέσει και τους πιστούς να κοινωνήσουν. Την Θεία Κοινωνία την δεχόμαστε με το στόμα, αλλά δεν ακολουθεί την πορεία των άλλων τροφών. Η Θεία Κοινωνία είναι τροφή πνευματική πού εισέρχεται στην ψυχή κι εκεί πραγματοποιείται η ένωσή μας με το Χριστό.
Ο Χριστός προκειμένου να μας αγιάσει ζητάει από εμάς κάθαρση ψυχής, πίστη, αγάπη, διακαή πόθο και λαχτάρα για τη Θεία Κοινωνία.
Αφού κοινωνήσουν οι πιστοί, ευχαριστούν το Θεό και ο ιερέας μνημονεύει την Παναγία και πολλούς Αγίους. Στο τέλος μοιράζει το αντίδωρο αντί του δώρου και για όσους δεν κοινώνησαν και οι πιστοί φιλούν το χέρι του ιερέα παίρνοντας χάρη από το χέρι του λειτουργού που άγγιξε το Πανάγιο Σώμα του Χριστού μετά τον καθαγιασμό των Τιμίων Δώρων.
***
Έχετε ακούσει, παιδιά, για τον άγιο Βάρβαρο;... Μη σας ξαφνιάζει το όνομά του. Διότι ο Άγιος Βάρβαρος, πριν γνωρίσει το Χριστό, ήταν πειρατής! Ζούσε σαν αγρίμι στα βουνά και είχε γίνει ο φόβος και ο τρόμος για την περιοχή της Ακαρνανίας.
Κάποια μέρα ο Βάρβαρος είδε από μακριά τον ιερέα από το χωριό Τρύφο Ξηρομέρου, τον π. Ιωάννη, να μπαίνει στο Ναό για να τελέσει τη Θεία Λειτουργία. Χωρίς να χάσει καιρό, κατέστρωσε το σχέδιό του για να ληστέψει τον ευλαβή ιερέα και να τον σκοτώσει. Άργησε όμως να φτάσει στην εκκλησία και ο ιερέας είχε ήδη προχωρήσει αρκετά στη Θεία Λειτουργία.
Μπαίνοντας με εχθρικές διαθέσεις στο Ναό, βρέθηκε μπροστά σε μια υπερφυσική κατάσταση, σ’ ένα μεγάλο θαύμα. Βλέπει τον ιερέα λουσμένο μέσα σε θεϊκό Φως να βρίσκεται ενώπιον της Αγίας Τραπέζης και να μην πατά στο έδαφος! Δυό νεαροί άνδρες, που επίσης έλαμπαν, κρατούσαν τον ιερέα από κάθε πλευρά και τον είχαν σηκώσει περίπου δυό πήχεις από τη γη. Άγγελοι είχαν κυκλώσει την Αγία Τράπεζα και έψαλλαν ύμνους και δοξολογίες στο Θεό.
Τότε παρουσιάστηκε ένα χαριτωμένο Βρέφος. Το κρατούσαν στα χέρια τους δυό Άγγελοι που Το έφεραν και Το απέθεσαν στο Άγιο Δισκάριο...
Η Θεία Λειτουργία συνεχίστηκε. Είπαν το Σύμβολο της Πίστεως και έφτασαν στον Καθαγιασμό των Τιμίων Δώρων. Ο Λειτουργός τα ευλόγησε και είπε: «Και ποίησον τον μεν Άρτον τούτον Τίμιον Σώμα του Χριστού σου, το δε εν τω Ποτηρίω τούτω Τίμιον Αίμα του Χριστού σου…, μεταβαλών τω Πνεύματί Σου τω Αγίω. Αμήν. Αμήν. Αμήν». Τότε, βλέπει ο Βάρβαρος το λειτουργό ιερέα να θυσιάζει το Θείο Βρέφος.
Μετά τη Θεία Μετάληψη, όταν ο ιερεύς ύψωσε τα Άγια προς το λαό και είπε «Πάντοτε νυν και αεί…», η στέγη του Ναού σα να σκίστηκε στα δυό. Από εκεί Άγγελοι ανέβασαν το Θείο Βρέφος στους ουρανούς με ύμνους και δοξολογίες, όπως Το είχαν κατεβάσει, ενώ μία υπέροχη ευωδία και μία λάμψη ξεχύθηκε μέσα στο Ναό.
Ο Βάρβαρος δεν άντεξε στη θέα αυτού του εκπληκτικού θαύματος. Συγκινήθηκε βαθύτατα και μαλάκωσε η σκληρή καρδιά του. Με δέος και συστολή, μόλις τελείωσε η Θεία Λειτουργία, πλησίασε και γονάτισε μπροστά στο Λειτουργό του Θεού. Διηγήθηκε συγκλονισμένος το θαύμα που αξιώθηκε να δει. Ταυτόχρονα, εξομολογήθηκε το αμαρτωλό παρελθόν του. Κατηχήθηκε και βαπτίστηκε Χριστιανός.
Η Χάρη του Αγίου Πνεύματος τον επεσκίασε και τον ανέστησε από την πνευματική του αναισθησία. Από πειρατής έγινε Χριστιανός με αφορμή την ουράνια εμπειρία μιας Θείας Λειτουργίας!
Τι θαύματα τελούνται στη Θεία Λειτουργία! Ας μετέχουμε λοιπόν στη Θεία Λειτουργία όσο πιο συχνά μπορούμε δείχνοντας έτσι ευγνωμοσύνη στον Πανάγαθο Θεό που, θυσιάζοντας τον Εαυτό Του, μας έδωσε τη δυνατότητα να μετέχουμε στη χάρη Του και να γινόμαστε ένα μαζί Του.
ΓΡΑΦΕΙΟ ΝΕΟΤΗΤΟΣ
(t): + 30 210 66 32 687 (εσωτερικό 138)
(f): + 30 210 60 25 101
(e): neotita@imml.gr
Θουκυδίδου 6 & Βυζαντίου
Τ.Θ. 1, Τ.Κ. 19004, Σπάτα Αττικής
Αθήνα‚ Ελλάδα
