Μετὰ τὴν ἔξοδόν μου ἐκ τῆς Στρατιωτικῆς Σχολῆς τῶν Εὐελπίδων ὡς Ἀνθυπολοχαγὸς τὸ 1916, ἐκλήθην καὶ ἐφοίτησα εἰς τὴν Στρατιωτικὴν Σχολὴν τῆς Γαλλικῆς Στρατιωτικῆς Ἀποστολῆς μὲ τὸν σκοπὸν ὅπως καταρτισθῶ καὶ μετεκπαιδεύσω κατόπιν τοὺς ἀξιωματικούς του Συντάγματός μας (6ον Σ. Πέζ.), προκειμένου τοῦτο νὰ λάβη μέρος εἰς τὸν ἀγώνα τοῦ Μακεδονικοῦ Μετώπου.

Το 1827 η ελληνική επανάσταση έπνεε τα λοίσθια. Οι αβελτηρίες της ηγεσίας είχαν επιτρέψει την εγκατάσταση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο. Ο Μεσολόγγι είχε πέσει και τα αιγυπτιακά στρατεύματα ισοπέδωναν τον Μωριά. Την ίδια ώρα ο Κιουταχής έκαιγε την Ρούμελη. Ελάχιστα μέρη κρατούσαν ακόμα οι Έλληνες επαναστάτες.

Κάποτε κατηγορούσαν ότι η Ρωσία είναι χώρα πρατήριο καυσίμων... και οι ΗΠΑ έγιναν η κορυφαία χώρα πρατηρίων καυσίμων στον κόσμο

Ο Άγιος Γρηγόριος έζησε και μεγαλούργησε πνευματικά στα χρόνια του αυτοκράτορα Διοκλητιανού (περίπου το 290 μ.Χ.). Πατέρας του ήταν ο Ανάκ ο Πάρθος, ο οποίος καταγόταν από ευγενή οικογένεια αφού ήταν συγγενής του βασιλιά της Αρμενίας Κουσαρώ. Ο Ανάκ σκότωσε με δόλο τον Κουσαρώ και ως συνέπεια της πράξης του ήρθε η δολοφονία ολόκληρης της οικογένειάς του. Μόνο ο Γρηγόριος και ένας από τους αδελφούς του γλύτωσαν και φυγαδεύτηκαν σε περιοχή όπου κυρίαρχη ήταν η Ρώμη.

Στην Καισάρεια της Καππαδοκίας ο Γρηγόριος απέκτησε ταυτόχρονα με την θύραθεν παιδεία και την χριστιανική. Ακόμη, εκεί γνώρισε και συνδέθηκε με τον γιο του Κουσαρώ Τηριδάτη, τον οποίο οι Ρωμαίοι διόρισαν -στη θέση του δολοφονημένου πατέρα του- βασιλιά της Αρμενίας. Όταν ανέλαβε τα νέα του καθήκοντα, ο Τηριδάτης κάλεσε κοντά του τον Γρηγόριο και άρχισε να τον πιέζει αφόρητα να αρνηθεί τον χριστιανισμό και να ασπασθεί τη θρησκεία του. Ο Γρηγόριος όμως ήταν αμετακίνητος και σταθερός. Είχε τόσο βαθιά ριζωμένη την πίστη μέσα του που μπορούσε να ευαγγελιστεί ολόκληρο λαό, όπερ και εγένετο.

Ίσως την πίστη και το παράδειγμα του Γρηγορίου να είχε στο νου του ο Ιερός Χρυσόστομος όταν τόνιζε ότι: «Αρκεί είς άνθρωπος ζήλω πυρούμενος ολόκληρον αναμορφώσαι Δήμον». Η σταθερότητα του Γρηγορίου εξόργισε τον βασιλιά Τηριδάτη και λησμονώντας την ευγενική καταγωγή του διέταξε άμεσα τρομερά βασανιστήρια. Τι δεν υπέστη το σώμα του; Δεκάδες τρόπους μαρτυρίου που υπέμεινε ο Άγιος αναφέρει στον Συναξαριστή του ο Άγιος Νικόδημος. Τον κρέμασαν ανάποδα σε ένα παλούκι και τον έδερναν με μίσος, κατέσχισαν τα πλευρά του με σιδερένια νύχια, έχυσαν στο σώμα του βρασμένο μόλυβδο και άλλα πολλά. Κι έπειτα από όλα, για να έχει σίγουρο αλλά συνάμα και μαρτυρικό θάνατο, τον έριξαν σε έναν βαθύ λάκκο με φίδια κι άλλα ερπετά. Τα ζώα όμως σεβάστηκαν τα παθήματά του, λυπήθηκαν τον άνθρωπο και υπάκουσαν στην θεία εντολή να τον αφήσουν ανέπαφο, διότι το σχέδιο του Θεού για τον δούλο του και για το λαό της Αρμενίας δεν είχε ακόμη ολοκληρωθεί.

Χρόνια ολόκληρα έμεινε ο ομολογητής Γρηγόριος εγκλωβισμένος στο ξεροπήγαδο, ζώντας με ελάχιστη ποσότητα ψωμιού που του έριχνε κρυφά μια χήρα. Εν τω μεταξύ, ο Τηριδάτης τρελάθηκε, έτρωγε τις σάρκες του και έβοσκε με τους χοίρους του. Η αδελφή του είδε σε όνειρο πως μόνο ο Γρηγόριος μπορεί να τον κάνει καλά. Έτσι κι έγινε. Ο ανεξίκακος άγιος θεράπευσε τον βασανιστή και επίδοξο φονιά του.

Έπειτα από τα γεγονότα αυτά ο Γρηγόριος, με την συγκατάθεση και προτροπή του Τηριδάτη, χειροτονήθηκε επίσκοπος Αρμενίας και βάπτισε στον Ευφράτη ποταμό τον βασιλιά και όλο το λαό. Χειροτόνησε ο ίδιος επισκόπους, κήρυξε με τη ζωή και τα παθήματά του καθιστώντας τον εαυτό του ζωντανό λείψανο και αναχώρησε στα ψηλά βουνά της Αρμενίας για να συνεχίσει το ιεραποστολικό του έργο προσευχόμενος και ασκούμενος για το ποίμνιό του αδιάλειπτα.

Ο Άγιος Γρηγόριος, πρότυπο ιεραποστολής

Για να καταστεί φωτιστής της Αρμενίας ο Γρηγόριος πέρασε από δύο βασικά στάδια πνευματικών εμπειριών, απαραίτητα για το ιεραποστολικό έργο:

(1) Η ομολογία πίστεως. Είναι θεμελιώδες το να γνωρίζω, αρχικά, την πίστη μου, να γνωρίζω τι πρεσβεύει ο Χριστός κι η Εκκλησία Του, να γνωρίζω και να αποδέχομαι πως ο Χριστός είναι η Αλήθεια, ο Χριστός είναι η Ζωή, ο Χριστός είναι ο μοναδικός αληθινός Θεός και η Ορθόδοξη Εκκλησία Του είναι η μόνη, αγία, καθολική και αποστολική Εκκλησία.

(2) «Καθαρθῆναι δεῖ πρῶτον, εἴτα καθᾶραι». Ο Φωτιστής των Αρμενίων με τη ζωή και την αποστολική του διακονία απέδειξε πως είναι εφαρμόσιμο το ρητό του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου. Υπέστη μύρια βασανιστήρια και βίωσε την ασκητική ζωή στο λάκκο με τα φίδια για δεκαπέντε συναπτά έτη. Εκεί γνώρισε και βίωσε τον Θεό, πράγμα που φανερώνεται από τη θαυμαστή θεραπεία του βασιλιά. Απαραίτητη, λοιπόν, προϋπόθεση για το σπουδαίο έργο της διάδοσης του Ευαγγελίου ανά τον κόσμο είναι η πνευματική προετοιμασία.
Τελειώνοντας, πολλοί πιστεύουν πως ιεραποστολικό έργο επιτελείται μόνο από τους ανθρώπους που βρίσκονται στον τόπο της διακονίας τους. Όχι. Ιεραποστολικό έργο επιτελούν:

› όσοι το αγαπούν,

› όσοι το κηρύττουν από πόρτα σε πόρτα,

› όσοι το διακονούν με οποιονδήποτε τρόπο από τη χώρα μας,

› κυρίως όσοι προσεύχονται γι’ αυτό,

› ο καθένας που η καρδιά του αγαπά το έργο της ιεραποστολής στα έθνη, από όπου κι αν ετάχθη, από το κρεβάτι του πόνου μέχρι την οικογενειακή ζωή κι από την καθημερινότητα του σχολείου και της εργασίας μέχρι τη ζωή του συνταξιούχου.

Η Εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη του μεγάλου ομολογητή και ιεραποστόλου στις 30 Σεπτεμβρίου.

(Πηγή: «Ο άγιος Γρηγόριος φωτιστής της Αρμενίας», Κωνσταντίνος Μεταλλίδης, Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής)

Διαβάζοντας κανείς τον βίο του αγίου Γρηγορίου, φωτιστή των Αρμενίων, δύο πράγματα έρχονται στον νου του για να κάνει: ή να κλείσει τα μάτια από ντροπή, μπροστά στη φοβερά μεγάλη προσωπικότητα και το τεράστιο σε βάθος και πλάτος έργο του Γρηγορίου, προσπαθώντας να το «απωθήσει» στο υποσυνείδητό του, ή να αρχίσει να κλαίει για τη δική του κατάντια. Διότι ο άγιος, ένας αυτός – και όχι χιλιάδες «χριστιανοί» όπως εμείς – αλλά «οίκον Τριάδος εαυτόν αποτελέσας» κατά τον υμνογράφο, δηλαδή κάνοντας τον εαυτό του οίκο της αγίας Τριάδος, κατόρθωσε με τη χάρη του Θεού να μεταστρέψει στη χριστιανική πίστη έναν ολόκληρο ειδωλολατρικό λαό, που καταδυναστευόταν από τον πονηρό διάβολο και τις μεθοδείες του. «Λυμαινόμενον αθέως τον εχθρόν χώραν άπασαν, την των Αρμενίων, θεία δυναστεία κατέβαλες∙ και ως πυρσός αναλάμψας κατεφώτισας τους εν σκότει κειμένους, σοφέ, ματαιότητος». Δηλαδή: Με τη δύναμη του Θεού νίκησες τον εχθρό διάβολο, ο οποίος κατέστρεφε με την αθεΐα όλη τη χώρα των Αρμενίων. Και αφού έλαμψες σαν πυρσός, φώτισες πολύ δυνατά, σοφέ, αυτούς που βρίσκονται στο σκοτάδι της ματαιότητας. Ο άγιος γι’  αυτό αντιπαραβάλλεται με τους αγίους αποστόλους, τους μαθητές του Κυρίου, παραλληλίζεται με τον άγιο Γρηγόριο τον Νεοκαισαρείας τον θαυματουργό, ο οποίος εξίσου με τον σημερινό Γρηγόριο, όταν πήγε στη Νεοκαισάρεια βρήκε ελάχιστους χριστιανούς και όταν έφυγε από τη ζωή αυτή άφησε ελάχιστους ειδωλολάτρες, παραπέμπει στους νεώτερους αγίους Κύριλλο και Μεθόδιο, φωτιστές των Σλαύων.

Η χάρη του Θεού ενήργησε σε όλες τις καλοπροαίρετες καρδιές των Αρμενίων, μέσω του εκλεκτού οργάνου της Γρηγορίου, μ’  έναν τριπλό τρόπο: με τη δύναμη του λόγου του, με τη δύναμη των θαυμάτων που επιτελούσε, με τα θαυμαστά μαρτύρια που πέρασε για την πίστη του. Ο λόγος του πράγματι, επιβεβαιούμενος  και με τα θαύματα που ο Θεός επέτρεπε να επιτελεί, ήταν γεμάτος από δύναμη Θεού και δεν ήταν ανθρώπινα επιχειρήματα, που συνήθως κτυπούν ως «κύμβαλον αλαλάζον» τα αυτιά των ανθρώπων. Με τον λόγο αυτό έπεφταν  οι ειδωλολατρικοί ναοί και φυγαδεύονταν οι κρυμμένοι σ’  αυτούς δαίμονες, ενώ στερεώνονταν οι καρδιές των ανθρώπων στον θεϊκό έρωτα, όπως σημειώνει έκθαμβος ο υμνογράφος. «Ρημάτων σου δυναστεία, ναοί κατερράγησαν και δαιμόνων κατεβλήθη ανίδρυτα ξόανα, και πιστών καρδίαι θεϊκώ ενιδρύθησαν έρωτι». Εκεί όμως που κατεξοχήν λειτούργησε ως φάρος που φώτισε τους ανθρώπους ήταν τα μαρτύρια που υπέστη. Τα μαρτύρια αυτά ήταν η δόξα του, κατά αντιστοιχία με το Πάθος και το μαρτύριο Κυρίου του Θεού του. Το σημειώνει ο θεολογικώτατος ποιητής της ακολουθίας του, για να δείξει ποιο είναι το στίγμα του χριστιανικού μαρτυρίου: «Εις περίβλεπτον σε ύψος μαρτυρίου ανήνεγκεν, υψηλός εν δόξη Κύριος Ύψιστος, ένδοξε∙ ου τα παθήματα χαίρων εξεικόνισας, ιερομάρτυς, δόξα βοών τη δυνάμει σου». Ο υψηλός στη δόξα Ύψιστος Κύριος, ένδοξε Γρηγόριε, σε ανέβασε σε περίβλεπτο ύψος μαρτυρίου. Τα παθήματα Αυτού (που ήταν η δόξα Του) εξεικόνισες με χαρά, ιερομάρτυς, φωνάζοντας δόξα στη δύναμή Σου.

Αυτού του είδους το χριστιανικό μαρτύριο, ως συμμετοχή στο μαρτύριο του Χριστού, φέρνει αποτελέσματα, τα οποία, ενώ είναι τρανταχτά, δεν φαίνονται με πρώτη ματιά. Το μαρτύριο των αγίων δηλαδή, όπως το Πάθος του Χριστού, περικλείει το μυστήριο της δύναμης του Θεού, πράγμα που σημαίνει ότι όπως σε εκείνο του Σταυρού νικήθηκε, χωρίς να φαίνεται εξωτερικά, η αμαρτία, ο θάνατος και ο διάβολος, έτσι και στων αγίων: συντρίβεται ο διάβολος και τα όργανά του. Θέλουμε να πούμε, ακολουθώντας τους ύμνους της εορτής, ότι κάθε κτύπημα ενός αγίου είναι και κτύπημα κατά της πονηρίας, κάθε πόνος και βάσανός του φέρνει και το βογγητό και την κόλαση του πονηρού. Ας δούμε πόσο ωραία μας το καταθέτει ο εκκλησιαστικός και πάλι ποιητής: «Ραπισμοίς σιαγόνων σου, μύλας συντρίβεις λεόντων, και οχετοίς αιμάτων, δαιμόνων λύθρον εκμειοίς, ειδωλικάς προρρίζους τε, καταστρέφεις στήλας, Αξιάγαστε». Δηλαδή: Με τα ραπίσματα των σιαγόνων σου συντρίβεις τα δόντια των λιονταριών, και με τους οχετούς των αιμάτων σου εξαφανίζεις τη βρωμιά των δαιμόνων και καταστρέφεις από τη ρίζα τις στήλες των ειδώλων, αξιοθαύμαστε Γρηγόριε.

Ίσως θα πρέπει κάποτε να μάθουμε να βλέπουμε και τα δικά μας βάσανα, και τους δικούς μας πόνους σ’  αυτήν τη ζωή, με αυτό το «μάτι» της πίστεως: αν τα βάσανά μας τα υπομένουμε με πίστη, τότε και μέσα από εμάς θα λειτουργεί η δύναμη του Θεού, που συντρίβει το κακό και τον διάβολο. Και τότε θα αρχίσουμε να γινόμαστε κι εμείς, σε κάποιο βαθμό ίσως, φωτιστές και των άλλων συνανθρώπων μας, προκειμένου να βρίσκουν το αληθινό φως, τον Ιησού Χριστό.

(Πηγή: «Ο ΑΓΙΟΣ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΑΡΜΕΝΙΑΣ», παπά Γιώργης Δορμπαράκης, Ακολουθείν)

Πώς οι Ορθόδοξοι Αρμένιοι έγιναν Μονοφυσίτες
ΠΩΣ ΟΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ ΑΡΜΕΝΙΟΙ ΕΓΙΝΑΝ ΜΟΝΟΦΥΣΙΤΕΣ;

π. Ιερώνυμος Mayilyan, 
Εφημέριος Ι. Ν. Αγ. Γεωργίου (Χατζηκώστα), 
(Παρεκκλήσιο Ι. Ν. Αγ. Ασωμάτων Θησείου), 

Πριν αρχίσω την παρουσία του θέματος θα ήθελα να ευχαριστήσω εκ  βαθέων τον σεβαστό και αγαπητό π. Βασίλειο Βολουδάκη τον οποίο έχω την χαρά και ευλογία να γνωρίσω τελευταία, ιδίως στο πλαίσιο του σεμιναρίου της Εξομολογητικής, που οργανώνει το Ίδρυμα Ποιμαντικής Επιμορφώσεως της Ι. Αρχιεπισκοπής Αθηνών.

Ο π. Βασίλειος από την πρώτη στιγμή της γνωριμίας μας μου έδειξε την αγάπη του και μόλις πληροφορήθηκε για το παρελθόν μου, ιδίως για την επιστροφή μου από τη πλάνη και αίρεση του Μονοφυσιτισμού στην Αλήθεια του Χριστού, την Ορθοδοξία, αμέσως μου έκανε την πρόταση να γράψω κάποιο κείμενο, παρουσιάζοντας μια συνοπτική ιστορία της πατρίδας μου της Αρμενίας και να αναφερθώ ιδίως στην πίστη των Αρμενίων.

Είναι η πρώτη φορά, που μου δίνεται αυτή η ευκαιρία να συμμετάσχω με αυτό το ειδικό θέμα στο επίκαιρο και πλούσιο περιεχόμενο του περιοδικού «Ενοριακή Ευλογία», του Ι. Ν. Αγ. Νικολάου Πευκακίων.

Στο μικρό μου αυτό άρθρο δεν παρουσιάζω μια συστηματική ιστορία της Αρμενίας. Δεν είναι αυτός ο σκοπός μου. Θα αναφερθώ, όμως, σε τρεις κυρίως χρονολογίες (301, 406 και 451 μ.Χ.) και στα γεγονότα που συνδέονται με αυτές και είναι βαρυσήμαντες για την ιστορία της Αρμενίας και μας ενδιαφέρουν εδώ άμεσα.

Για να έχει ο αγαπητός μας αναγνώστης του Περιοδικού «Ενοριακή Ευλογία» μια γενική εικόνα του τόπου και της έκτασης της ιστορικής και σημερινής Αρμενίας, θα πούμε τα λίγα που ακολουθούν.

Στο Μηναίο του μηνός Σεπτεμβρίου διαβάζουμε: «Τη Λ΄  του αυτού μηνός μνήμη του αγίου ιερομάρτυρος Γρηγορίου της Μεγάλης Αρμενίας...». Σήμερα δεν υπάρχει η Μεγάλη Αρμενία, η οποία είχε γεωγραφική έκταση άνω των 300.000 m². Η τωρινή Δημοκρατία της Αρμενίας κυριαρχεί μόνο στα 29.800 m² γεωγραφικά εδάφη, τα οποία είναι λιγότερα από το 1/10 της ιστορικής Αρμενίας χωρίς το Ναγκόρνο (=Ορεινό) Καραμπάχ, στο οποίο θα αναφερθούμε σε μια άλλη ευκαιρία.

Η Μεγάλη Αρμενία, πριν να κατακτηθεί από τους Οθωμανούς, περιε­λάμβανε ένα σημαντικό μέρος των εκτάσεων της Μικράς Ασίας ή σημερινής ανατολικής Τουρκίας με κοινά σύνορα με την Καππαδοκία1, τον Πόντο, την Ασσυρία, την Γεωργία, την Αλβανία του Καυκάσου, την Περσία, την Μικρή Αρμενία και άλλες κατά καιρούς χώρες και εκτείνετο μέχρι την Κασπία θάλασσα. Ενώ η σημερινή Αρμενία περιορίζεται στο Νότιο Καύκασο, σ’ ένα πολύ μικρό κομμάτι της ιστορικής της έκτασης και συνορεύει ανατολικά με την Τουρκία, δυτικά με το Αζερμπαϊτζάν, βόρεια με την Γεωργία και νότια με το Ιράν.

Ούτε λίγο ούτε πολύ, πρόκειται για την δεύτερη κοιτίδα της ανθρωπότη­τας, κατά την Βιβλική διήγηση, αφού μετά τον κατακλυσμό, που επέτρεψε ο Θεός για την αμαρτία του κόσμου, «...εκάθισεν η κιβωτός εν μηνί τω εβδόμη, εβδόμη και εικάδι του μηνός, επί τα όρη τα Αραράτ» (Γεν. 8,4), απ’ όπου και αρχίζει μια νέα ιστορία της ανθρωπότητας. Μέχρι σήμερα υπάρχουν γεωγραφι­κοί τόποι, των οποίων οι ονομασίες άμεσα ή έμμεσα σχετίζονται με τον ίδιο τον Νώε. Όπως π.χ. η πρώτη κατοικία της ευλογημένης οικογέ­νειας ονομάστηκε από τον Νώε Nakhijevan, δηλαδή «πρώτη κατοικία», ή το όνομα της σημερινής πρωτεύουσας της Αρμενίας Yeravan σημαίνει «τόπος εμφανίσεως».

Έτσι, μετά τον κατακλυσμό, ξαναρχίζει η ιστορία των εθνών από τους τρεις γιούς του Νώε, οι οποίοι διασκορπίστηκαν ανά την οικουμένη κυρίως μετά τον πύργο της Βαβέλ και την σύγχυση των γλωσσών.

Ένας από τους αρχαίους αρμενικούς θρύλους αναγνωρίζει ως προπάτορα των Αρμενίων τον Χάϊκ, ο οποίος ήταν ένας από τους γιούς του Torgom (=Θοργάμα), γιού του Γάμερ, γιού του Ιάφεθ. Ο Ιάφεθ ήταν τρί­τος γιός του Νώε (βλ. Γεν.10, 1-3).

Το κήρυγμα του Ευαγγελίου του Κυρίου μας Ιησού Χριστού στην Αρμενία συνδέεται αρχικά με τα ονόματα δύο Αποστόλων Του «εκ των Δώδεκα», του Θαδδαίου και του Βαρθολομαίου. Ο Θαδδαίος, αδελφός του Ιακώβου (Ματθ. 10.1-3, Μαρ. 3.13-19) μαρτυρείται ότι κήρυξε στην Αρμενία από το 43-66 μ.Χ και μαρτύρησε στην κωμόπολη Shavarshavan της επαρχίας Artaz (σήμερα στο βόρειο Ιράν). Ο Απόστολος Βαρθολομαίος κήρυξε στην Αρμενία από 60-68 μ.Χ. και μαρτύρησε στην πόλη Ourbanos (σήμερα στην Ανατολική Τουρκία). Οι Απόστολοι φυσικά ίδρυσαν τις πρώτες χριστιανικές κοινότητες.

Αλλάζει εντελώς το σκηνικό στην Αρμενία στις αρχές του Δ΄  αι. με πρωταγωνιστή και Ισαπόστολο τον Γρηγόριο Πέρση (=άγ. Γρηγόριος ο Φωτιστής). Ο Αρμένιος βασιλιάς Tiridat ο Γ΄  (=Τιριδάτης (287- 330 πε­ρί­που)) το 287 είχε τιμωρήσει αυστηρά τον Γρηγόριο2, πρώτα, επειδή εκείνος δεν ήθελε να θυσιάσει στην θεά Anahit ως ένδειξη ευγνωμοσύνης μετά την νίκη του κατά των Περσών, και κατόπιν, όταν έμαθε ο Τιριδάτης την καταγωγή του, ότι ήταν δηλαδή ο γιός του Anak του Πέρση, φονιά του πατέρα του βασιλιά Xosrov Α΄  (211-259). Για να τον εκδικηθεί, ο Τιριδάτης έριξε στο πηγάδι του Xor Virap3, που ήταν προωρισμένο για τους καταδικασμένους σε θάνατο.

Στο πηγάδι αυτό παρέμεινε ο Γρηγόριος 13 (κατά μερικούς 15) ολόκληρα χρόνια! Φυσικά με θαυμαστό τρόπο και με θεϊκή παρηγοριά μπορούσε κανείς να παραμείνει ζωντανός σ’ ένα τέτοιο τόπο. Μια χήρα κρυφά του έριχνε ένα κομμάτι ψωμί καθημερινά και η παρουσία ενός Αγ­γέλου ενεθάρρυνε τον εκλεκτό μάρτυρα του Χριστού και τον ετοίμαζε για την μεγάλη αποστολή του να γίνει φωτιστής ενός λαού.

Στην αρχή της βασιλείας του ο Τιριδάτης ήταν φιλικά διατεθειμένος προς τους χριστιανούς υπηκόους του, αλλά μετά επηρεάστηκε από τον Διοκλη­τιανό στράφηκε εναντίον τους με διωγμούς και μαρτύρια. Έτσι εξηγείται και η στάση του απέναντι στους διωκομένους από τον Διοκλητιανό, όπως στην ομάδα παρθένων με επικεφαλής την Γαϊανή, που ήταν η καθηγουμένη και την Ριψιμία (μνήμη στις 30 Σεπ. με τον άγ. Γρηγόριο τον Φωτιστή). Μετά τον μαρτύριο των 32 παρθένων στην πόλη Vagarshapat, ο Τιριδάτης και οι αυλικοί συνεργάτες του αρρωσταίνουν και σε λίγες μέρες ουσιαστικά δαιμονίζονται. Η αδελφή του Τιριδάτη, η Xosrovidoukht (=θυγατέρα του Xosrov), η οποία δεν συμφωνούσε με την στάση του αδελφού της έναντι των χρι­στιανών, σ’ αυτό το διάστημα ακριβώς βλέπει ένα όραμα επαναλαμβα­νόμενο 5 φορές, σύμφωνα με το οποίο τους δαιμονιζόμενους μπορούσε να θεραπεύσει μόνον ο Γρηγόριος. Έτσι εξέρχεται ο Γρηγόριος από το πηγάδι και θεραπεύει όλους τους δαιμονιζόμενους!

Από εδώ και στο εξής ο ήδη θεραπευμένος βασιλιάς σταματάει τους διωγμούς, ένα μεγάλο κομμάτι του λαού του ευαγγελίζεται από τον ίδιο τον Γρηγόριο και βαπτίζεται. Και όχι μόνο αυτό$ ο Τιριδάτης ανακηρύσσει τον Χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία της βασιλείας του4 το 301μ.Χ5 και με την άμεση συμπαράστασή του, ο άγ. Γρηγόριος αναδιοργανώνει την επίση­μη πλέον Εκκλησία της Αρμενίας, της οποίας και καθίσταται πρώτος επίσκοπος (=καθολικός). Επειδή ο Γρηγόριος δεν ήταν ιερεύς, με τιμές και βασιλική πομπή οδηγείται στην Καισάρεια, όπου και χειροτονήθηκε επίσκοπος από τον αρχιεπίσκοπο Καισαρείας άγ. Λεόντιο και πλέον ως επίσκοπος εγκαθί­σταται στο Vagarshapat (σήμερα Echmiadzin) ως συνεχιστής του έργου των αγίων Αποστόλων Θαδδαίου και Βαρθολομαίου.

Εδώ πρέπει να τονίσω ότι η λατρεία στην Εκκλησία της Αρμενίας μέχρι στις αρχές του Ε΄  αι. γινόταν ως επί το πλείστον στα Ελληνικά αλλά και στα Συριακά, κυρίως στις ανατολικές της περιοχές. Η ανάγκη της κατανόησης της λατρείας και, κυρίως, της Αγίας Γραφής, από τον απλό λαό οδήγησαν τον βασιλιά Vramshapuh και τον Καθολικό άγ. Sahak (=Ισαάκ) να σκεφθούν λύσεις του προβλήματος. Έπρεπε να μεταφρασθούν τα ιερά κείμενα στην γλώσσα του λαού.

Η Αρμενική γλώσσα ως προφορική παράδοση υπήρξε από πολύ νωρίς, αλλά δεν είχε γραπτή μορφή. Το ποθητό και δύσκολο έργο της δημιουργίας του αρμενικού αλφαβήτου ετέθη στους ώμους του Mesrop Mashtoc, ενός λογίου ασκητού κληρικού, με άριστη ελληνική παιδεία. Έτσι, μετά από πολλές περιοδείες στα γνωστά κέντρα της εποχής (Αμίντ, Έδεσσα της Συρίας, Σαμόσατα) ο Mesrop Mashtoc με κάποιους μαθητές του, μετά από θεία αποκάλυψη, το έτος 406 δημιούργησε το αρμενικό αλφάβητο με 36 γράμματα6. Η πρώτη φράση, που μεταφράστηκε στα αρμενικά, ήταν το «Γνώναι σοφίαν και παιδείαν, νοήσαι τε λόγους φρονήσεως (Παροιμ. 1.2)». Αμέσως μεταφράζεται η Αγία Γραφή, πρώτα από τα συριακά και μετά ολοκληρώνεται από τα ελληνικά. Κατόπιν μεταφράζονται τα λατρευτικά βιβλία, έργα των Ελλήνων Πατέρων (Αποστολικοί Πατέρες, Μέγας Αθανασιος, Καππαδόκες κ.ο.κ ) και των φιλοσόφων (Πλάτωνος, Αριστοτέλη κ.λ.π). Ο Ε΄  αι. για τον αρμενικό πολιτισμό θεωρείται ο «χρυσούς αιών».

Φθάνουμε στο 451 μ.Χ. Για την Αρμενία και το λαό της μια πολύ σημαντική χρονολογία. Οι Αρμένιοι καλούνται να υπερασπισθούν την πίστη τους στον Χριστό ενώπιον των αλλοθρήσκων. Οι Πέρσες με επικεφαλής τον βασιλιά τους Ισδιγέρδη Β΄ (438-457) θέλουν να επιβάλλουν τον Ζωρο­αστρισμό (=πυρολατρεία) στην Αρμενία7. Οι Αρμένιοι ήδη είχαν αρνηθεί μια τέτοια πρόταση του Πέρση βασιλιά Σαπώρ του Β΄  (310-378) νωρίτερα και είχαν υπερασπισθεί με μάχη την πίστη τους το 339 με επικεφαλής τον στρατάρχη Vache Mamikonyan. Η δεύτερη μάχη υπέρ της πίστεως παίρνει πιο μεγάλες διαστάσεις το Μάϊο του 451. Αυτή τη φορά στο Avarayr, με επικεφαλής το στρατάρχη Bardan Mamikonyan, οι Αρμένιοι απέδειξαν στον αλλόθρησκο κατακτητή, ότι η πίστη του Χριστού είναι η ζωή τους και δεν μπορεί κανείς να τους την αφαιρέσει, όσο δυνατός και αν είναι. Η μνήμη των ηρωϊκώς πεσόντων μαρτύρων (1036) υπέρ της Πίστεως καθιερώθηκε αργότερα ως εορτή στην Εκκλησία της Αρμενίας.

Το δεύτερο σημαντικό γεγονός το 451 συνδέεται με την Δ' Οικουμενική Σύνοδο. Να πούμε επιγραμματικά ότι η Σύνοδος συγκλήθηκε για να αντιμετωπίσει τον Μονοφυσιτισμό, την αίρεση του Ευτυχούς, ο οποίος πίστευε, ότι ο Χριστός μετά την ενανθρώπηση δεν έχει πλέον δύο φύσεις, αλλά μόνο μια, την Θεία, μέσα στην οποία διαλύθηκε η ανθρώπινη φύση και απορροφήθηκε από την θεότητα Του, σαν σταγόνα στον ωκεανό. Η διδασκαλία αυτή του Ευτυχούς ήταν επικίνδυνη για την σωτηρία του ανθρώπου και έπρεπε να αντιμετωπισθεί συνοδικώς.

Στον Μονοφυσιτισμό κατάντησε ο Ευτυχής από μια ακραία ερμηνεία της Χριστολογίας του αγ. Κυρίλλου Αλεξανδρείας, του οποίου ήταν συνεργάτης στον αγώνα του εναντίον του Νεστοριανισμού. Η διδασκαλία του Νεστορίου καταδικάστηκε από την Γ΄Οικουμενική Σύνοδο της Εφέσου (431) με πρωτα­γωνιστή και πρόεδρο της Συνόδου τον άγιο Κύριλλο Αλεξαν­δρείας. Ο Νεστόριος πίστευε, ότι υπάρχουν δύο διαφορετικά πρόσωπα στο Χριστό, εφ’ όσον έκανε διαχωρισμό των δύο φύσεων του Κυρίου (της θείας και της ανθρωπίνης) και δεχόταν, ότι οι φύσεις έχουν ενωθεί «ηθικώς» μόνο. Κατά τον Νεστόριο υπάρχουν δύο Χριστοί, ο Υιός και Λόγος του Θεού και ο Υιός του ανθρώπου, ο Ιησούς, και ότι η Μαρία γέννησε μόνο τον άνθρωπο Χριστό και οπωσδήποτε όχι τον Θεό Λόγο. Άρα, έλεγε ο Νεστόριος, δεν μπορούμε να αποκαλούμε την Μαρία Θεοτόκο, αλλά «ανθρωποτόκο» ή «Χριστοτόκο». Η Δ' Οικοιμενική Σύνοδος με το Χριστολογικό της Όρο ουσιαστικά αντιμετώπισε όχι μόνο τον Μονοφυσιτισμό, αλλά απέκλεισε και τον Νεστοριανισμό. Έτσι ο Χριστός, κατά την Σύνοδο της Χαλκηδόνας, έχει δύο φύσεις, οι οποίες «ασυγ­χύ­τως», «ατρέπτως» αχωρίστως και «αδιαιρέτως» έχουν ενωθεί στην υ­πό­στα­ση του Θεού Λόγου (καθ’ υπόστασιν ένωσις).

Συνήθως υποστηρίζεται από μια σημαντική μερίδα των Αρμενίων μελετητών, κυρίως ιστορικών, ότι στη Σύνοδο της Χαλκηδόνας δεν μπορούσαν να συμμετάσχουν οι Αρμένιοι λόγω της μεταπολεμικής κατάστασης, που είχε επέλθει στην χώρα μετά από τον σφοδρό αγώνα τους κατά της περσικής εισβολής. Δεν είναι όμως έτσι τα πράγματα8. Δεν αποτελεί άλλωστε αυτό δικαιολογία για τη μη αποδοχή της Συνόδου. Είναι γεγονός, ότι οι Αρμένιοι δεν συμμετείχαν ουσιαστικά ούτε στις δύο προηγούμενες Οικουμενικές Συνόδους της Κωνσταντινουπόλεως (381) και της Εφέσου (431), αλλά αποδέχθηκαν τις Αποφάσεις των, επειδή, όπως αναφέρουν οι πηγές, δεν βρήκαν τίποτε, που να αντίκειται στην πίστη τους.

Οι Αρμένιοι παραμένουν στην ορθή πίστη των Πατέρων και των Οικουμενικών Συνόδων μέχρι να αρνηθούν οριστικά, στην δεύτερη σύνοδο του Ντβίν9 (553-555), το Χριστολογικό δόγμα της Χαλκηδόνας και έτσι να αποκοπούν από το Σώμα της Εκκλησίας του Χριστού. Και εδώ σταματάει η Ορθοδοξία της Αρμενικής Εκκλησίας10.

Βασικά, παρερμηνεύουν την διδασκαλία του αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας και τη φράση του «μια φύσις του Λόγου σεσαρκωμένη» και υποστηρίζουν ότι μετά την ένωση των δύο φύσεων υπάρχει μια ενωμένη φύση στο Χριστό και έτσι καταλήγουν σε μια «σύνθετη φύση». Αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό από τους Πατέρες της Εκκλησίας, επειδή ο όρος «σύνθετος φύσις» σημαίνει ότι χάνουν τα ιδιώματα οι δύο φύσεις που ενώνονται. Ακόμα και σήμερα οι Αρμένιοι θεολόγοι υποστηρίζουν ότι, λέγοντας «μια φύση», η Αρμενική ‘‘εκκλησία’’ εννοεί την «άρρηκτη ένωση των δύο φύσεων».

Γιατί όμως το μεγαλύτερο μέρος της Αρμενικής ‘‘εκκλησίας’’ δεν δέχθηκε την Δ΄Οικουμενική Σύνοδο; Επειδή:

α. κατ’ επίδρασιν των ήδη μονοφυσιτών Σύρων πίστευαν, ότι με την Σύνοδο της Χαλκηδόνας αναβίωσε ο Νεστοριανισμός.

β. ερμήνευσαν –και ακόμα δυστυχώς συνεχίζουν να ερμηνεύουν– λανθασμένα την Χριστολογία του αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας και ιδίως την γνωστή του φράση «μια φύσις του Λόγου σεσαρκωμένη»11.

γ. αγνόησαν τον «Όρο των Διαλλαγών» (433) μεταξύ του αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας και Ιωάννη Αντιοχείας. Αυτό το τελευταίο έχει τεράστια σημασία για όλη την μετέπειτα αντιχαλκηδόνια-μονοφυσιτική πορεία της Αρμενικής ‘‘εκκλησίας’’.

Λεπτομερή ανάλυση δεν θα κάνω εδώ. Αν χρειασθεί θα δούμε στο μέλλον. Να τονίσω όμως, ότι οι μονοφυσίτες Αρμένιοι έχουν μια ιδιάζουσα μορφή Χριστολογίας, επειδή αρνήθηκαν να δεχθούν την διδασκαλία του Σεβήρου Αντιοχείας και τον καταδίκασαν ως αιρεσιάρχη στην αρμενο-συριακή ενωμένη σύνοδο του Manazkert (726). Επίσης δεν αναγνωρίζουν τον Διόσκορο ως «άγιο».

Όλες οι άλλες θεωρίες, που στηρίζονται στις πολιτικές σκοπιμότητες12 της μη αποδοχής της Χαλκηδόνας από τους Αρμενίους, ναί μεν μαρτυρούνται στις πηγές, αλλά δεν συνέβαλαν στην οριστική απόφαση.

Οι προσπάθειες των βυζαντινών για την ένωση της αποκομμένης ήδη Αρμενικής ‘‘εκκλησίας’’ με την Ορθόδοξη Εκκλησία δεν έφεραν καρπούς, όπως και οι ανεπίσημοι (1964, 1967,1970 και 1971) και οι επίσημοι διάλογοι (1985, 1989, 1990 και 1993) του 20ου αι. μεταξύ Ορθοδόξων και Αντι­χαλκηδονίων.

Πρώτη φορά γραπτώς σημειώνω και τονίζω την προσωπική μου άποψη και –γιατί όχι– και την εμπειρία μου για τα θέματα της πίστεως, κατ’ ακρίβειαν του δόγματος της Ορθοδόξου Εκκλησίας και της εν γένει Παραδόσεως Αυτής ως δόγματος Αληθείας και τρόπου ζωής, σε σχέση με την πίστη της Αρμενικής ‘‘εκκλησίας’’.

Όποιος αμερόληπτα, απροϋπόθετα και αντικειμενικά μελετήσει τα κεί­μενα (δογματικά και μη) της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας και της Αρμενικής παραδόσεως, από το σχίσμα (ουσιαστικά και οριστικά μετά το 553-555 μ.Χ. της συνόδου του Ντβίν) έως και σήμερα, δεν μπορεί να μην αντιληφθεί που βρίσκεται η αλήθεια και τι ουσιαστικά πρεσβεύει κάθε πλευρά. Δεν μπορεί να μην αντιληφθεί το χάσμα ερμηνείας του Χριστολογικού δόγματος μεταξύ Ορθοδοξίας και Αρμενικής παραδόσεως. Το γράφω και τονίζω αυτό με υπευθυνότητα γνωρίζοντας καλά την ζωή και την θεολογία της Αρμενικής ‘‘εκκλησίας’’.

Τελειώνοντας αυτό το μικρό μου άρθρο θα ήθελα να καταθέσω τη γνώμη μου επί του θεολογικού διαλόγου μεταξύ Ορθοδόξων και Αντιχαλ­κηδονίων Μονοφυσιτών, ότι όχι μόνο οι Ορθόδοξοι, με συνεχείς, δυστυχώς, υποχωρήσεις στην πίστη, όχι μόνο δεν βοήθησαν τους αδελφούς μας να καταλάβουν την βασική και οντολογικώς αληθινή και αμετάκλητη Χριστολογία των Οικουμενικών Συνόδων, της Δ΄  και ΣΤ΄, αλλά και της συνόλου Παραδόσεως και ζωής της Εκκλησίας, η οποία απορρέει φυσικά από τα σωτήρια δόγματα, αλλά μάλλον τους οδήγησαν στο μεγάλο αδιέξοδο της λεπτής και πολλές φορές ανεπανόρθωτης εκ δεξιών πλάνης.

Κλείνοντας, θέτω μερικές παρατηρήσεις και προβληματισμούς.

1. Μήπως είναι τυχαίο, ότι μετά την οριστική άρνηση της Δ΄και των λοιπών Οικουμενικών Συνόδων (=άρνηση Ορθοδοξίας και κατ’ επέκτασιν ορθοπραξίας) σταδιακά έπαυσε να υφίσταται στην Ανατολική κυρίως Αρμενία13 ο ασκητικός και κυρίως ο ησυχαστικός μοναχισμός, που έχει σκοπό τον αγιασμό και τη θέωση, όπως παρατηρούμε από την αρχή της οργανωμένης Μοναχικής Πολιτείας (Δ΄  αι.) έως και σήμερα στην Ορθόδοξη Εκκλησία;

Σημειωτέον ότι η Ανατολική Αρμενία, σχεδόν πάντοτε μετά την άλωση της βασιλείας των Bagratouni (885-1045), εξ’ ολοκλήρου βρισκόταν υπό τον έλεγχο αλλοθρήσκων (Οθωμανών και Περσών) από την μια και αυστηρών αντιχαλκηδονίων14 μονοφυσιτών από την άλλη. Η στάση αυτή είναι αντίθετη από αυτήν των δυτικών περιοχών της Αρμενίας, οι οποίες άμεσα και έμμεσα επικοινωνούσαν με τους βυζαντινούς και έτσι είχαμε όχι μόνο Ορθόδοξες επαρχίες με αρμενικό πληθυσμό κατά το πλείστον (π.χ. στη Θεοδοσούπολη) και μοναστικές αδελφότητες, αλλά και αγίους αρμενικής καταγωγής (καταγεγραμμένους ή μη) στο ορθόδοξο εορτολόγιο και στους Συναξαριστές π.χ ο Μέγας Ευθύμιος (20 Ιαν.). Οι άγιοι που δεν γιορτάζονται επίσημα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά ήδη ήταν στο αρμενικό εορτολόγιο, δεν είναι και λίγοι και μάλιστα εξέχουσες προσωπικότητες, όπως σχεδόν όλα τα μέλη της οικογένειας του Γρηγορίου Φωτιστή, όπως οι δύο γιοί του ο αγ. Αριστακές και ο αγ. Βροτανές μέχρι τον αγ. Σαχάκ.

2. Ποιός ισχυρίζεται  ότι τον 20΄ αι. ενδιέφερε σοβαρά τη διοίκηση της Αρμενικής ‘‘εκκλησίας’’, ο θεολογικός διάλογος, εκτός ελαχίστων μεμονωμένων φωνών, όπως του Αρχιεπισκόπου Tiran Nersoyan. Προσωπικά δεν τον γνώρισα. Γνωρίζω όμως από κάποια γραπτά του, ότι ήθελε πολύ την ένωση, βάσει του Χριστολογικού δόγματος των Δ΄  και ΣΤ΄  Οικουμενικών Συνόδων.

3. Πού υπάρχουν στην Αρμενική γλώσσα τα κείμενα των κοινών Δηλώ­σεων του διαλόγου για να ενημερωθεί ο λαός για το σοβαρό αυτό θέμα και να πει την γνώμη του; Πριν 6-7 χρόνια έψαχνα τα κείμενα των Δηλώσεων στα Αρμενικά για να μελετήσω σχετικά με το θέμα για μια πανεπιστημιακή μου εργασία και δεν βρήκα τίποτε πουθενά(!) ενώ η τελευταία κοινή Δήλωση είχε γίνει το 1993 στο Σαμπεζύ και η τελευταία επίσημη συνάντηση μεταξύ Ορθοδόξων και Αντιχαλκηδονίων έγινε το 1998 στη Δαμασκό. Έτσι έπρεπε να ενημερωθεί ο αρμενικός λαός και ιδίως οι ενδιαφε­ρό­μενοι;

4. Μήπως είναι τυχαίο, ότι σήμερα δεν υπάρχουν στα Αρμενικά ούτε καν τα Πρακτικά των αποφάσεων των τριών πρώτων Οικουμενικών Συνόδων; Ή μήπως είναι τυχαίο ότι δίνεται στις αποφάσεις αυτές μια πολιτικοφιλο­σοφική ερμηνεία;

5. Μήπως είναι πάλι τυχαίο, ότι με την άρνηση των Συνόδων η Αρμενική ‘‘εκκλησία’’ καταντάει μια εθνοφυλετική ομολογία στην οποία προστίθενται καινοτομίες όπως η χειροτονία και το χρίσμα του Αρμενίου καθολικού15 και η χρήση του αζύμου κατά την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας;

6. Μήπως είναι τυχαίο, ότι δεν τελείται ουσιαστικά το μυστήριο της Μετανοίας (=εξομολόγηση16) και έπαψαν αιώνες τώρα τα κωλύμματα της ιερωσύνης;

Μπορούν να προστεθούν ακόμα πολλά «μήπως», αλλά για την ώρα θέλω να σταματήσω εδώ...

Οι προσωπικές μου μαρτυρίες (και όχι μόνο δικές μου) στο μέλλον θα καταγραφούν πιο επιστημονικά και με ανάλογες παραπομπές και σημειώσεις για να μπορέσουμε να βοηθήσουμε πρώτα τους συμπατριώτες μας, πολλοί από τους οποίους όντως ψάχνουν κάτι αληθινό και γνήσιο στην πίστη και δεν είναι αυτοί λίγοι, που επιστρέφουν στην Ορθοδοξία, κυρίως στην Ρωσία και Γεωργία, αλλά και τους Ορθοδόξους θεολόγους που όντως θέλουν την ένωση, να αγωνισθούν υπέρ μίας ενώσεως αληθινής και όχι σύνθεσης με τους Μονοφυσίτες, όπως πολύ ορθά παρατηρούν αρκετοί ορθόδοξοι θεολόγοι (π.χ ο Παναγιώτης Ι. Μπούμης, Ομότ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών στο βιβλίο του «Η ένωση (όχι σύνθεση) με τους Μονοφυσίτες» εκδ. Αρμός 2007).

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Σημειωτέον ότι οι Έλληνες και οι Αρμένιοι ζούσανε πλάϊ-πλάϊ πάνω από 40 αιώνες: άλλοτε φιλικά και αδελφικά διατεθειμένοι ο ένας στον άλλο με συνεργασία, αλληλοκατανόηση και αλληλοβοήθεια κατά του κοινού εχθρού, όπως οι Ρωμαίοι, Πέρσες, Άραβες, Μογγόλοι και Τούρκοι, αλλά και άλλοτε τα ξένα και δικά τους συμφέροντα τους κάνανε εχθρούς είτε σε πολιτικό επίπεδο στην αρχαιότητα, είτε σε πολιτικό-εκκλησιαστικό επίπεδο κυρίως στο Βυζάντιο μετά την Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο της Χαλκηδόνας είτε σε πολιτικό-εκκλησιαστικό επίπεδο κυρίως στο Βυζάντιο μετά την Δ΄  Οικουμενική Σύνοδο της Χαλκηδόνας.

2. Ο Γρηγόριος ήδη είχε βαπτισθεί στην Καισάρεια από μικρή ηλικία. Στο παλάτι του Αρμενίου βασιλιά Τιριδάτη είχε σπουδαία θέση, παρ’ όλο που ήταν χριστιανός.

3. Και σήμερα υπάρχει το πηγάδι αυτό ως τόπο πια προσευχής και προσκύνησης, αγιασμένο με τον αγώνα του αγ. Γρηγορίου.   

4. Δεν θα μιλήσω εδώ για τις αρνητικές πλευρές αυτής της πράξεως για την ζωή της Εκκλησίας ανά τους αιώνες (ανάμιξη του κράτους στα εσωτερικά και δογματικά ακόμα ζητήματα της Εκκλησίας πολλές φορές με οδυνηρά αποτελέσματα για την ίδια την Εκκλησία) με τα δικά μας κριτήρια σήμερα. Τότε τέτοιες πράξεις θεωρούνταν μια νίκη της Εκκλησίας κ.τ.λ.

5. Σημειωτέον, ότι στο Βυζάντιο μόνο στο τέλος του Δ΄ αι. ο Χριστια­νισμός κηρύχτηκε ως επίσημη θρησκεία του κράτους επί αυτοκράτορα Θεοδοσίου. Ενώ ο Μέγας Κωνστα­ντίνος με το γνωστό διάταγμα των Μεδιολάνων (313) αναγνωρίζει τον Χριστιανισμό ως μια από τις θρησκείες της Αυτοκρατορίας του (ανεξιθρησκία).

6. Είναι χαρακτηριστικό, ότι με το πρώτο γράμμα του αρμενικού αλφαβήτου αρχίζει η λέξη Astvadz(=Θεός) και με το τελευταίο η λέξη Qristos (=Χριστός).

7. Η πολιτική αυτή των Περσών είχε βασικό στόχο μέσω της επιβαλλόμενης θρησκείας να αποκόψουν την Αρμενία από την Δύση, δηλαδή από το Βυζάντιο και έτσι να έχουν ένα πολύ σημαντικό σύμμαχο εναντίον των βυζαντινών.

8. Τα πρακτικά της Συνόδου αποδεικνύουν το αντίθετο. Αρκετοί επί­σκοποι της Βυζαντινής κυρίως Αρμενίας έχουν υπογράψει κάτω από τα πρακτικά της Συνόδου. Και επιπλέον στο διάστημα της Συνόδου βρίσκονται στην Κωνσταντινούπολη αρκετοί και σπουδαίοι μαθητές του αγ. Mesrop, μεταξύ των οποίων και πατέρας της Αρμενικής ιστοριογραφίας, μετέπειτα επίσκοπος και υπερασπιστής της Χαλκηδόνας ο άγιος Movses Xorenaci.

9. Κάποιοι υποστηρίζουν, ότι στη πρώτη σύνοδο του Ντβίν (506) η Εκ­κλησία της Αρ­με­νίας με τις Εκκλησίες ακόμα της Γεωργίας και της Αλβανίας του Καυκάσου πήραν μια αντιχαλκηδόνια στάση, αλλά δεν φαίνονται εκεί καθαρά τα πράγματα, αν όντως καταδίκασαν την Σύνοδο της Χαλκηδόνας και τον περίφημο Τόμο του Πάπα Λέοντα.

10. Στο εξής θα χρησιμοποιήσω την λέξη Εκκλησία εντός εισαγωγικών και μικρογράμματη γραφή, αναφερόμενος στο σύνολο των Αρμενίων ως μονοφυσιτών πια, επειδή με την άρνηση της Δ΄  Οικουμενικής Συνόδου αποκόπηκαν από την Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία του Χριστού.

11. Είναι γνωστό, ότι ή φράση αυτή δεν ήταν αρχικά του Κυρίλλου, αλλά αποδίδεται στον Απολλιναριο Λαοδικείας, ο οποίος ερμήνευε αιρετικά τα λόγια αυτά.

12. Ότι δηλαδή οι Πέρσες και αργότερα οι Άραβες προσπαθούσαν συνεχώς να κρατήσουν μακριά τους Αρμενίους από την εκκλησιαστική ένωση με το Βυζάντιο.

13. Η ιστορική Ανατολική Αρμενία περιέλαβε όλη την σημερινή Δημοκρατία της Αρμε­νίας σύν το Ναγκόρνο (=ορεινό) Καραμπάχ, το Ναχιτζεβάν (βρίσκεται σήμερα στην έκταση του Αζερμπαϊτζάν), ένα κομμάτι του σημερινού βορείου Ιράν και άμεσες περιοχές γύρω από το όρος Αραράτ.

14. Πολλές φορές η απόκλιση τους από τον μετριοπαθή μονοφυσιτισμό σε ακραίες εκφάνσεις και ερμηνείες του (=Ευτυχιανισμός) αναγκαζε την επέμβαση της επίσημης Αρμενικής «εκκλησίας».

15. Συνήθως εκλέγεται από τους επισκόπους. Τον εκλεγμένο ήδη επίσκοπο καθολικό οι Αρμένιοι τον χειροτονούν και χρίουν.  

16. Οι Αρμένιοι από τον 15΄αι. στην εξομολόγηση, που γίνεται ομαδικά, χρησιμοποιούν ένα κείμενο, στο οποίο καταγράφονται (ίσως;) όλες οι αμαρτίες και πρέπει όλοι να τις ακούσουν και στο τέλος κάθε παραγράφου να πούνε «ήμαρτον».

(Πηγή: «Πώς οι Ορθόδοξοι Αρμένιοι έγιναν Μονοφυσίτες», περιοδικό Ἐνοριακή Εὐλογία, μηνιαία έκδοση Ι. Ν. Αγ. Νικολάου Πευκακίων, 2011, Τεύχος Ιουνίου-Ιουλίου, Αριθμ. Τεύχους 108-109, Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου)

Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα). Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείας πίστεως, τὴ γεωργία, ἐνεούργησας, βροτῶν καρδίας, κατασπείρας τὴν τοῦ Λόγου ἐπίγνωσιν, καὶ λαμπρυνθεῖς μαρτυρίου τοὶς στίγμασιν, ἱεραρχία Γρηγόριε ἔφανας. Πάτερ ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’.
Καὶ τρόπων μέτοχος, καὶ θρόνων διάδοχος, τῶν Ἀποστόλων γενόμενος, τὴν πρᾶξιν εὗρες θεόπνευστε, εἰς θεωρίας ἐπίβασιν· διὰ τοῦτο τὸν λόγον τῆς ἀληθείας ὀρθοτομῶν, καὶ τῇ πίστει ἐνήθλησας μέχρις αἵματος, Ἱερομάρτυς Γρηγόριε· Πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Κοντάκιον. Ἦχος β’. Τοὺς ἀσφαλεῖς.
Τὸν εὐκλεῆ καὶ Ἱεράρχην ἅπαντες, ὡς ἀθλητὴν τῆς ἀληθείας σήμερον, οἱ πιστοὶ θείοις ἐν ἄσμασι, καὶ ὑμνῳδίαις εὐφημήσωμεν, τὸν γρήγορον Γρηγόριον ποιμένα καὶ διδάσκαλον, τὸν ἔκλαμπρον φωστῆρα καὶ ὑπέρμαχον· Χριστῷ γὰρ πρεσβεύει τοῦ σωθῆναι ἡμᾶς.

Κάθισμα. Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Βλέμμα γρήγορον τῆς διανοίας, Μάρτυς ἔνδοξε προκεκτημένος, ὁμωνύμως καὶ καταλλήλως διέπρεψας, ὑπὲρ Χριστοῦ τῇ ἀθλήσει στρεβλούμενος, ἐν προσευχαῖς ἀνενδότως ἠγρύπνησες ὅθεν εἴληφας, ἱεραρχικῶς δι' αἵματος, βραβεῖον κατ' ἄμφω παμμάκαρ Γρηγόριε.

Μεγαλυνάριον
Γρήγορος τοῖς τρόποις ἀναδειχθείς, πρὸς θεογνωσίας, διεγείρεις τὸν φωτισμόν, τοὺς τῇ δυσσεβείᾳ, ὑπνώττοντας ἀθλίως,  Γρηγόριε τρισμάκαρ, ἀξιοθαύμαστε.

Ὁ Οἶκος
Τοῦτον τὸν μέγαν ἐν ἀθλοφόροις, τὸν φωστῆρα τὸν θεῖον, Ἀρμενίας πιστοὶ ποιμένα τε καὶ πρόμαχον, ἐν ὑμνῳδίαις εὐφημοῦμεν, καὶ ᾄσμασιν ἐνθέοις αὐτοῦ τὴν μνήμην· τὴν γὰρ ἀχλὺν τῶν ματαίων εἰδώλων ἠφάνισε, σὺν αὐτοῖς καὶ τῶν δαιμόνων τὴν ἐνέργειαν ἐνέκρωσε· διὸ τοὺς πόνους ὑπήνεγκε, σταθερᾷ διανοίᾳ καὶ χάριτι, καὶ πρεσβεύει Χριστῷ τοῦ σωθῆναι ἡμάς.

Πηγή: Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής, Ακολουθείν, Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου, Ορθόδοξος Συναξαριστής, Μέγας Συναξαριστής

Ο Γιάννης Δασκαρόλης, ιστορικός, Δρ σύγχρονης ιστορίας του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφου και συγγραφέας του βιβλίου "Το αιματηρό συλλαλητήριο της 9ης Δεκεμβρίου 1923" μίλησε στις Αναλύσεις του Radio Me με τον Γιάννη Χαραλαμπίδη για τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου και όσα προηγήθηκαν και οδήγησαν στην έξωση του βασιλιά Γεωργίου Β' από τον θρόνο.

Στις 29 Σεπτεμβρίου 1941 ξεκίνησε η πιο φρικτή σφαγή στη ιστορία. Η σφαγή στο Μπάμπι Γιάρ.

Μπάμπι Γιάρ σε ελληνική μετάφραση σημαίνει «Φαράγγι της Γιαγιάς» είναι το όνομα χαράδρας στο Βορειοδυτικό άκρο της πρωτεύουσας της Ουκρανίας Κιέβου. Το Μπάμπι Γιάρ είναι ιστορικά συνδεδεμένο με εκτελέσεις, κυρίως Εβραίων Σοβιετικών πολιτών κατά τη διάρκεια της Ναζιστικής κατοχής της Ουκρανίας.

Το Κίεβο καταλήφθηκε από στρατεύματα της Γερμανικής 6ης Στρατιάς στις 19 Σεπτεμβρίου 1941. Η πόλη είχε τότε περίπου 900.000 κατοίκους, από τους οποίους 150.000 ως 200.000 ήταν Εβραίοι. Οι Σοβιετικοί, μη θέλοντας να εγκαταλείψουν τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις της χώρας τους στις δυνάμεις του Χίτλερ, τις αποσυναρμολόγησαν και τις μετέφεραν σε περιοχές κοντά στα Ουράλια όρη.

Μαζί με τις βιομηχανίες που απομάκρυναν, ήταν και το ειδικευμένο προσωπικό που τις επάνδρωνε. Ανάμεσα στο προσωπικό αυτό ήταν και ανεξακρίβωτος αριθμός Εβραίων (από 30.000 έως 100.000) από το Κίεβο. Οι υπόλοιποι παρέμειναν στην πόλη, καθώς έλειπαν τελείως τα μεταφορικά μέσα, ενώ οι Γερμανοί απαγόρευσαν κάθε μετακίνηση πληθυσμού.

Στις 23 Σεπτεμβρίου έγινε σαμποτάζ στην πόλη, πιθανότατα από άνδρες της NKVD (Νι-Κα-Βε-Ντέ), της μυστικής υπηρεσίας του σταλινικού καθεστώτος: Εξερράγησαν αρκετές βόμβες, οι οποίες κατέστρεψαν επιταγμένα κτίρια, ανάμεσα στα οποία το αρχηγείο των Γερμανικών στρατευμάτων και το ξενοδοχείο Κοντινένταλ, κατάλυμα των ανώτερων Γερμανών αξιωματικών, ενώ καταστράφηκε και ένα τμήμα της πόλης. Ακολούθησε πυρκαϊά και κατά τη διάρκεια των προσπαθειών κατάσβεσης της συνελήφθη ένας Εβραίος, ο οποίος έκοψε μια από τις μάνικες εκτόξευσης νερού και ο οποίος εκτελέσθηκε επί τόπου.

Δειτε το έγχρωμο βίντεο – Οι εικόνες ειναι συγκλονιστικές

Αν και οι Εβραίοι είχαν ήδη αρχίσει να υφίστανται διώξεις από τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής, το γεγονός αποτέλεσε την αφορμή για την εξολόθρευση ολόκληρου του εβραϊκού πληθυσμού της πόλης. Στις 26 Σεπτεμβρίου 1941 η αποστολή εξόντωσης ανατέθηκε στο Ζόντερκομμάντο (Sonderkommando) 4a, υπό τις διαταγές του Συνταγματάρχη των SS (SS-Standartenführer) Πάουλ Μπλόμπελ (Paul Blobel).

Στις 28 Σεπτεμβρίου μια ανακοίνωση των δυνάμεων κατοχής κάλεσε όλο τον εβραϊκό πληθυσμό της πόλης να συγκεντρωθεί σε ένα πλατύ σταυροδρόμι στις 8 το πρωί της επομένης, 29ης Σεπτεμβρίου. Στην ανακοίνωση οι Εβραίοι καλούνταν να έχουν μαζί τους όλα τα χαρτιά τους, ζεστά ρούχα και εσώρουχα, καθώς και όλα τα φορητά πολύτιμα αντικείμενά τους. Όποιος συλλαμβανόταν σε διαφορετικό μέρος θα εκτελούνταν επί τόπου, ενώ το ίδιο θα συνέβαινε και με όποιον μη Εβραίο παρείχε καταφύγιο ή τρόπο διαφυγής σε Εβραίο. Η φήμη που κυκλοφόρησε ανάμεσα στους Εβραίους ήταν ότι θα μεταφέρονταν σε στρατόπεδο εργασίας στη Γερμανία.

Όταν συγκεντρώθηκαν όλοι, άρχισε η πορεία, σε ομάδες των 100 ατόμων, προς τη χαράδρα Μπάμπι Γιαρ, κοντά στην οποία υπήρχε και εβραϊκό νεκροταφείο. Οι Εβραίοι επιτηρούνταν από ομάδες των SS, των SD και ουκρανικής αστυνομίας. Για μεγαλύτερη ασφάλεια, η χαράδρα είχε περιφραχτεί με συρματόπλεγμα, ενώ υπήρχε και τριπλός κύκλος ασφάλειας από ενόπλους.

Μόλις έφθαναν, οι Εβραίοι διατάσσονταν να γδυθούν και να τακτοποιήσουν τα ρούχα και τα υπάρχοντά τους και, στη συνέχεια, σε ομάδες των 10 ατόμων, οδηγούνταν στο άκρο της χαράδρας, όπου και εκτελούνταν με πυρά αυτόματων όπλων και πολυβόλων. Η σφαγή διήρκεσε τέσσερα (κατ’ άλλους δύο) ολόκληρα εικοσιτετράωρα, μέχρι τις 3 Οκτωβρίου. Ο αριθμός των εκτελεσθέντων υπολογίζεται σε περίπου 35.000 σύμφωνα με το Ίδρυμα Σίμον Βίζενταλ.

Η χαράδρα, ωστόσο, εξακολούθησε να αποτελεί τόπο εκτέλεσης τόσο για Σίντε και Ρομά, όσο και για σοβιετικούς αιχμαλώτους πολέμου. Σύμφωνα με έρευνες των Σοβιετικών, υπολογίζεται ότι στη χαράδρα αυτή εκτελέσθηκαν συνολικά περίπου 100.000 άτομα.

Τον Ιούλιο του 1943 ο Μπλόμπελ, που είχε φύγει από το Κίεβο, επέστρεψε εκεί λόγω της προοπτικής εκκένωσης της πόλης και τον Αύγουστο, με ειδικά συγκροτημένες ομάδες (συμμετείχαν και Εβραίοι), άρχισε την εκταφή και την καύση των πτωμάτων, με σκοπό να εξαλείψει τα ίχνη των εγκληματικών αυτών εκτελέσεων. Χρειάστηκαν έξι περίπου εβδομάδες για την ολοκλήρωση της μακάβριας αυτής εργασίας.

Το 1976 ανεγέρθηκε μνημείο για να θυμίζει τις ωμότητες που διαπράχθηκαν στο Μπάμπι Γιαρ. Για πολιτικούς λόγους αρχικά δεν αναφέρονταν ως εκτελεσθέντες Εβραίοι, η «παράλειψη» όμως αυτή επανορθώθηκε δεκαπέντε χρόνια αργότερα με την ανέγερση νέου μνημείου.

Ποιες ήταν οι Ναζιστικές Μονάδες Ειδικής Δράσης, Τάγματα Θανάτου ή, στα γερμανικά, τα Einsatzgruppen (Άινζατσγκρουπεν)

Πηγές – Wikipedia/Youtube/Charonboat

Πηγή: OnAlert, Αβέρωφ

Γέροντα, ὁ Ἀββᾶς Ἰσαὰκ λέει ὅτι πρέπει νὰ αἰσθάνεσαι στὴν προσευχὴ σὰν παιδί[1].

«Ήταν 7 το πρωί, 29 Σεπτέμβρη του 1943 . Απανωτές ριπές, κροτάλισμα πολυβόλων, ακούστηκαν σε όλη την Παραμυθιά. Θρήνος στην κάθε γειτονιά».

Πολλοί από τους οσίους της Εκκλησίας μας έχουν τον τίτλο του Αναχωρητή, κι’ αυτό διότι είχαν πάρει τη μεγάλη απόφαση να αναχωρήσουν σωματικά από τον πτωτικό κόσμο στις ερήμους, αλλά όμως ψυχικά να βρίσκονται κοντά στους κοσμικούς, με την προσευχή τους. Ένας από τους μεγάλους Αναχωρητές υπήρξε και ο άγιος Κυριακός, ο οποίος πήρε το προσωνύμιο του Αναχωρητή.

Γεννήθηκε στην Κόρινθο το 448, όταν βασίλευε στην Κωνσταντινούπολη ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος ο Μικρός (408-450). Ο πατέρας του ονομαζόταν Ιωάννης και ήταν πρεσβύτερος της Εκκλησίας της Κορίνθου και η μητέρα του ονομαζόταν Ευδοξία. Αμφότεροι ήταν πιστοί και ενάρετοι άνθρωποι και γι’ αυτό φρόντισαν να αναθρέψουν το παιδί τους με ευσέβεια, πίστη και φόβο Θεού. Ο Κυριακός από μικρό παιδί είχε δείξει σημάδια πνευματικής ωριμότητας. Στοχάζονταν συνεχώς το μυστήριο της Θείας Οικονομίας, την αγάπη του Θεού να σωθεί το ανθρώπινο γένος, χάρις στην ενανθρώπηση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.

Αυτές οι σκέψεις τον οδήγησαν να αφιερωθεί στο Θεό. Όταν έφτασε στην εφηβική ηλικία αποφάσισε να ακολουθήσει τον μοναχικό βίο, επιλέγοντας τους Αγίους Τόπους ως τόπο της άσκησής του. Έφυγε λοιπόν για τα Ιεροσόλυμα, να πατήσει τα άγια χώματα που είχαν πατήσει τα πανάγια πόδια του Λυτρωτή Χριστού. Εκεί συνάντησε στην αρχή έναν μεγάλο ασκητή, τον Ευστόργιο, στον οποίο προσκολλήθηκε για αρκετό καιρό. Ακούγοντας ακούραστος τις παραινέσεις του αγίου Γέροντα απέκτησε μεγάλη ψυχική ωφέλεια και πνευματική ωριμότητα. Μετά άκουσε για τον Μέγα Ευθύμιο και τις αρετές του. Ζητώντας την ευλογία του Ευστόργιου, πήγε κοντά του, γενόμενος δεκτός από εκείνον. Εκεί ενδύθηκε και το μοναχικό σχήμα.

Επειδή όμως υπήρχε η συνήθεια να μη δέχονται αγένειους νέους, λόγω σκανδαλισμού, ο Μέγας Ευθύμιος τον έστειλε στη Μονή του Αγίου Γερασίμου του Ιορδανίτη, όπου έγινε δεκτός και του ανατέθηκε το διακόνημα του μαγείρου. Εκεί ο Κυριακός διακονούσε με μεγάλη προθυμία τους αδελφούς και ασκούνταν ο ίδιος στην πίστη και στην αρετή. Νήστευε, αγρυπνούσε και προσεύχονταν ατέλειωτες ώρες. Τρέφονταν μόνο με λίγο άρτο και νερό, κάθε δύο ημέρες. Έτσι σε λίγο χρονικό διάστημα άρχισαν να διαφαίνονται οι αρετές του και η αγιότητά του. Ο ίδιος ο ηγούμενος άγιος Γεράσιμος και όλη η αδελφότητα τον εκτιμούσαν και τον αγαπούσαν.

Μετά από εννέα χρόνια και ενώ ο ίδιος ήταν είκοσι οκτώ ετών, κοιμήθηκε ο Γέροντάς του Γεράσιμος. Ο Κυριακός γύρισε στη Λαύρα του αγίου Ευθυμίου, όπου έγινε δεκτός από τον ηγούμενο Ηλία. Όμως δεν έμεινε για πολύ, διότι έβλεπε με πίκρα τη διαμάχη της Μονής με τη διπλανή Μονή του Οσίου Θεοκτίστου, για οικονομικές διαφορές. Πήρε την απόφαση να φύγει και να εγκατασταθεί στη Μονή Σουκά. Εκεί έμεινε πολλά χρόνια, διακονώντας και σημειώνοντας πνευματική πρόοδο. Εκεί αξιώθηκε να δεχτεί και το αξίωμα του Πρεσβυτέρου και απέκτησε τη φήμη του σπουδαίου πνευματικού άνδρα.

Όντας στην ηλικία των εβδομήντα επτά ετών, αποφάσισε να φύγει για την έρημο, να ζήσει την ευλογημένη ζωή της ερημικής ησυχίας. Με έναν υποτακτικό του αναχώρησε για την σκληρή έρημο Νατουφά, στην  οποία φύτρωναν μόνο πικρά σκυλοκρέμμυδα. Με την προσευχή του ο άγιος τα πικρά και ακατάλληλα χόρτα έγιναν γλυκά και η τροφή των δύο αναχωρητών επί τέσσερα χρόνια.  Μέσα στην ησυχία της ερήμου οι δύο άνδρες προσεύχονταν, αγρυπνούσαν, πολεμούσαν το διάβολο κατά μέτωπο και απέκοπταν τα πάθη τους. Ο άγιος Κυριακός είχε καθαρθεί και έμοιαζε με τους αγγέλους. Μάλιστα είχε φτάσει στο σημείο αγιότητας να βγάζει  δαιμόνια από κατεχόμενους. Θεράπευσε κάποιον δαιμονισμένο στη χώρα των Θεώνων.

Το θαύμα αυτό έγινε γνωστό στην ευρύτερη περιοχή. Πολλοί άρρωστοι και ιδίως δαιμονισμένοι έτρεχαν να βρουν τη γιατρειά τους από το άγιο ασκητή. Αυτό όμως τον ενοχλούσε, διότι τον απέκοπτε από τον πνευματικό του αγώνα. Γι’ αυτό αποφάσισε να αναχωρήσει πιο βαθειά στην έρημο του Ρουβά, τρεφόμενος με ρίζες αγρίων φυτών. Αλλά οι άρρωστοι έφταναν ως εκεί για να βρουν θεραπεία και ο άγιος ανταποκρίνονταν στη λαχτάρα τους. Αλλά και πάλι ο άγιος θεώρησε την κατοικία του αυτή ακατάλληλη από την κοσμοσυρροή. Έφυγε για άλλη πιο μακρινή έρημο, τη Σουσακείμ. Εκεί έζησε επτά χρόνια ως επίγειος άγγελος. Τον καιρό εκείνο έπεσε φοβερό θανατικό στην περιοχή. Οι μοναχοί της Λαύρας του Σουκά έτρεξαν στον άγιο να τους σώσει από την πανώλη. Ο Κυριακός τους λυπήθηκε, γύρισε στη Λαύρα και με τις προσευχές του κατόρθωσε να διώξει την αρρώστια. Έμεινε στο κελί του αβά Χαρίτωνος πέντε χρόνια. Από εκεί αναγκάστηκε να πολεμήσει την αίρεση του ωριγενισμού, με επιτυχία. Ο ίδιος ο Ωριγένης (+254) και κυρίως οι μαθητές του, είχαν πέσει σε σημαντικές πλάνες, όπως «η προΰπαρξη των ψυχών» και η «αποκατάσταση των πάντων», οι οποίες καταδικάστηκαν από την Ε΄ Οικουμενική Σύνοδο (553).

Διάνυε ήδη το ενενηκοστό ένατο έτος της ηλικίας του. Είχε επιθυμήσει να ζήσει και πάλι στην αγαπημένη του έρημο Σουσακείμ. Εκεί έζησε ακόμη εννέα έτη. Λίγο πριν το τέλος της επί γης ζωής του πήγαν να τον επισκεφτούν κάποιοι μοναχοί από τη Λαύρα Σουκά και να πάρουν την ευλογία του. Τον βρήκαν να προσεύχεται χωρίς κούραση, παρά τα εκατόν οκτώ έτη του, με πλήρη σωματική ρώμη και πνευματική διαύγεια. Ο άγιος ασκητής, αφού τους ευχαρίστησε και τους ευλόγησε κοιμήθηκε ειρηνικά το 556 και αγία του ψυχή πέταξε στα ουράνια για να συναντήσει τον Κύριο στον Οποίο είχε αφιερώσει ολόκληρη τη ζωή του. Η μνήμη του τιμάται στις 29 Σεπτεμβρίου.

Αυτός υπήρξε ο άγιος Κυριακός ο Αναχωρητής. Σωματικά στην έρημο και πνευματικά στον κόσμο, καθ’ ότι η ορθόδοξη ασκητική δεν είναι απόκοσμη, αλλά αγώνας για την κάθαρση του κόσμου από τη δουλεία της αμαρτίας.

Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα). Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Χριστῷ ἠκολούθησας, καταλιπῶν τὰ τῆς γῆς, καὶ βίον ἰσάγγελον, ἐπολιτεύσω σαφῶς, ὡς ἄσαρκος Ὅσιε, σὺ γὰρ ἐν ταὶς ἐρήμοις, προσχωρῶν θείω πόθω, σκίλλη πίκρα τὴν πάλαι, πικρᾶν γεῦσιν ἀπώσω. Διὸ Κυριακὲ θεοφόρε, ἀξίως δεδόξασαι.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α’. Τοῦ λίθου σφαγισθέντος.
Τῆς ἐρήμου πολίτης καὶ ἐν σώματι ἄγγελος, καὶ θαυματουργὸς ἀνεδείχθης, θεοφόρε Πατὴρ ἡμῶν Κυριακέ· νηστείᾳ ἀγρυπνίᾳ προσευχῇ, οὐράνια χαρίσματα λαβών, θεραπεύεις τοὺς νοσοῦντας, καὶ τὰς ψυχὰς τῶν πίστει προστρεχόντων σοι. Δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διὰ σοῦ πᾶσιν ἰάματα.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Ἀπαλῶν ἐξ ὀνύχων τῷ Χριστῷ ἠκολούθησας, τὴν ἀγγελικὴν πολιτείαν ὁλοτρόπως ἑλόμενος· διὸ ἐν ταῖς ἐρήμοις προσχωρῶν, τῶν θείων ἠξιώθης δωρεῶν, θεραπεύων πᾶσαν νόσον Κυριακέ, τῶν πίστει προσιόντων σοι. Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διὰ σοῦ, πᾶσιν ἰάματα.

Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Τὴ ὑπερμάχω.
Ὡς ὑπερμάχω κραταιῶ καὶ ἀντιλήπτορι, ἡ σὲ τιμώσα ἱερὰ Λαύρα ἑκάστοτε, ἑορτάζει τὰ μνημόσυνα ἐτησίως, Ἀλλ' ὡς ἔχων παρρησίαν πρὸς τὸν Κύριον, ἐξ ἐχθρῶν ἐπεμβαινόντων ἠμᾶς φρούρησον, ἶνα κράζωμεν, Χαίροις Πάτερ τρισόλβιε.

Κάθισμα. Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Τῆς ἄνω ἐφιέμενος, ὑπερκοσμίου ζωῆς, τοῦ κόσμου τὴν τερπνότητα, ὡς διαπίπτουσαν, κατέλιπες Ὅσιε· ὅθεν ἐν ταῖς ἐρήμοις, καὶ σπηλαίοις οἰκήσας, πόλεως οὐρανίου, ἀνεδείχθης πολίτης, ἐν ᾗ τῶν ἐκτελούντων τὴν σήν, μνήμην μνημόνευε.

Μεγαλυνάριον
Ἄστρον ἐκ Κορίνθου ἀναφανείς, ἐν τῇ Παλαιστίνῃ, διαλάμπεις ἀσκητικῶς, καὶ καταπυρσεύεις, Χριστοῦ τὴν Ἐκκλησίαν, Κυριακὲ θεόφρον, τοῖς σοῖς παλαίσμασι.

Πηγή: Ακτίνες, Ορθόδοξος Συναξαριστής

Η Μεγάλη Επαναφορά προϋποθέτει ότι σχεδόν κάθε έθνος έχει... καλοπροαίρετους δικτάτορες που θα αναλάβουν τα ηνία στις ζωές των ανθρώπων

Ἀπό τήν πεῖρα μου ἔχω διαπιστώσει, ὅτι πολλοί ἀπό τούς ἐξομολογούμενους προσέρχονται μέ πνεῦμα ψυχαναλύσεων καί ὄχι γιά νά λάβουν τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ καί τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν. Γι’ αὐτό, ἀπαιτοῦν διάλογο, διάθεση πολλοῦ χρόνου γιά συζήτηση, μέ λεπτομέρειες, πού παίρνουν πολλές φορές τή μορφή κουτσομπολιοῦ, κατακρίσεως καί -τό  κυριότερο-  ἀποδίδουν εὐθύνῃ στούς ἄλλους.

ΑΚΟΥΣΑΤΕ, ἀγαπητοί μου, τὸ ἱερὸ καὶ ἅγιο Εὐαγγέλιο. Θέλω νὰ πιστεύω, ὅτι ὅλοι ἐ­σεῖς ἀγαπᾶτε τὸ Εὐαγγέλιο καὶ δὲν περιμέ­νετε νὰ ᾿ρθῇ ἡ Κυριακὴ γιὰ νὰ τὸ ἀκούσετε στὸ ναό – μιὰ φορὰ τὴν ἑβδομάδα, ἀλλὰ τὸ διαβά­ζετε τακτικά, καθημερινῶς· καὶ ὄχι μόνο τὸ δια­βάζετε, ἀλλὰ καὶ προσπαθεῖτε καὶ ὡς ἄτομα καὶ ὡς οἰκογένειες νὰ τὸ ἐφαρμόζετε.

Ο Εθνάρχης, αισυμνήτης και «άγιος» της πολιτικής Ιωάννης Καποδίστριας αποτελεί το πρότυπο του πολιτικού της μετά την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, Ελλάδας.

Μια από τις μεγάλες ηγετικές προσωπικότητες –όχι μόνο ιερατικές– που ανέδειξε ο ελληνισμός ήταν ο τελευταίος Μητροπολίτης Τραπεζούντος και μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρύσανθος, κατά κόσμον Χαρίλαος Φιλιππίδης.

Ο Ξέρξης, μετά τη «μεγαλειώδη» νίκη του στις Θερμοπύλες, συγκέντρωσε το στρατό του και κινήθηκε νότια. Στόχος του ήταν η κατάκτηση της Αθήνας, σε πρώτη φάση και της Πελοποννήσου κατόπιν.

Ο Πρωθυπουργός της Αλβανίας, Έντι Ράμα, υποσχέθηκε να οικοδομήσει έναν κυρίαρχο θύλακα στα Τίρανα για την ισλαμική θρησκευτική αδελφότητα των Μπεκτασήδων, σύμφωνα με το πρότυπο του Βατικανού, γράφουν οι New York Times.

Κραβασαράς.Ἕνα ἀπό τά πιό ἰσχυρά κέντρα ἐφοδιασμοῦ τοῦ Κιουταχῆ,κατά τήν διάρκεια τῆς πολιορκίας τοῦ Μεσολογγίου.

Ἐκεῖ ἀποφάσισε νά χτυπήσῃ ὁ γιός τῆς Καλογριᾶς καί -ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΑ- τό διέλυσε,ρίχνοντας τόν «Κιουτάγια» σέ μαῦρες σκέψεις.

Πηγή: Αβέρωφ

Ο Άγιος Χαρίτων ο Ομολογητής, που η Εκκλησία μας γιορτάζει στις 28 Σεπτεμβρίου, γεννήθηκε στο Ικόνιο της Μικράς Ασίας. Έζησε και μορφώθηκε στον τόπο καταγωγής του, όταν βασίλευε τη Ρώμη, ο Αυρηλιανός (270-276 μ.Χ.). Διακρίνονταν, για την ευσέβεια και την αρετή του και πολύ γρήγορα απόκτησε, την αγάπη και το σεβασμό, από όλους τους κατοίκους, της πόλης. Έτσι, όταν, λίγο αργότερα, ο αιμοχαρής και αιμοβόρος αυτοκράτορας Αυρηλιανός εκδίδει τα ασεβή και σκληρά του διατάγματα, εναντίον των Χριστιανών, τους οποίους και ξάφνιασε με τη συμπεριφορά του, γιατί τουλάχιστον μέχρι τότε, κρατούσε, ανεκτική στάση, απέναντί τους. Με τα διατάγματα αυτά, έδιδε εντολή στους τοπικούς ηγεμόνες, να συλλαμβάνουν τους Χριστιανούς, όπου και να βρίσκονται και να τους αναγκάζουν να θυσιάσουν στα είδωλα. Όσοι απ’ αυτούς, αρνούνται να συμμορφωθούν, να τιμωρούνται παραδειγματικά και όσοι επιμένουν, να θανατώνονται.

Αυτής της μανίας, των διαταγμάτων, δεν κατάφερε να γλυτώσει, ούτε και ο ευσεβής Χαρίτων. Έτσι, μόλις, τα αυτοκρατορικά διατάγματα έφθασαν στο Ικόνιο, η τοπική εξουσία, άρχισε να τα εφαρμόζει, κατά γράμμα. Ζητούσαν επίμονα, από τον κάθε Χριστιανό, να θυσιάσει στα είδωλα, για να μην θέσει σε κίνδυνο τη ζωή του. Ο ευσεβής και ενάρετος Χαρίτων, αρνιόταν επίμονα. Γι’ αυτή του την άρνηση, τον συνέλαβαν οι στρατιώτες και τον οδήγησαν, μπροστά στον Ύπατο( που είχε εξουσία, μετά το βασιλιά), προκειμένου να δώσει εξηγήσεις, γι’ αυτή του, την άρνηση. Μόλις βρέθηκε μπροστά του και άρχισε να τον ρωτά, με θάρρος και πίστη, του απαντά: « Είμαι Χριστιανός και πιστεύω στο Χριστό, τον Μόνο Αληθινό Θεό. Δεν σέβομαι τους θεούς σας, γιατί δεν είναι αληθινοί, είναι ψεύτικοι και θα σας οδηγήσουν, στην κόλαση». Ο Ύπατος κριτής, κράτησε τα νεύρα του, λέγοντας συγχρόνως, στον ενάρετο Χαρίτωνα, ότι: « και τους δικούς μου θεούς διακρίνει μακροθυμία και σ’ αυτή τη φάση θα προσπαθήσω να τους μιμηθώ. Σε συμβουλεύω όμως να θυσιάσεις στα είδωλα, για να απολαύσεις, μεγάλη τιμή, από το βασιλιά». Αμέσως ο ενάρετος Χαρίτων, του απαντά: « Άκουσε, αυτά τα άψυχα και άλαλα ξόανα, που κατά τη γνώμη σου θεωρείς θεούς, δεν κάνεις καλά να μακροθυμείς, όταν εγώ, σου τους υβρίζω. Μάθε ακόμη, ότι είμαι ακόλουθος της Αγίας Θέκλας της Πρωτομάρτυρας, που λάμπει με της ακτίνες του Μαρτυρίου της, όλη η πόλη, του Ικονίου. Είμαι δε και μαθητής του Αποστόλου των Εθνών Παύλου, που παρακίνησε την Αγία Θέκλα, να υπομείνει τα βασανιστήρια, για την αγάπη του Χριστού. Δεν υπάρχει κανείς, που να μπορεί να με χωρίσει, από την αγάπη του Χριστού μου».

Έτσι, πριν προφθάσει να ολοκληρώσει τις τελευταίες του φράσεις, ο δικαστής άστραψε και βρόντηξε από το κακό του και δίδει αμέσως εντολή στους δήμιους, να βασανίσουν σκληρά τον Άγιο. Εκείνοι, τον ξεγυμνώνουν αμέσως και άρχισαν να του τραβούν τα χέρια και τα πόδια, προκειμένου, να του τα εξαρθρώσουν, για να τον κάνουν να πονέσει, περισσότερο. Συγχρόνως δε, τον χτυπούσαν βάναυσα, με τα βούνευρα, που ήταν λωρίδες από δέρματα βοδιών, πλεγμένα σε κοτσίδα, μέχρι που του άλεσαν τις σάρκες. Ο Άγιος δε σταμάτησε ούτε λεπτό να προσεύχεται, στο Σωτήρα μας Ιησού Χριστό και αφήνοντάς τον μισολιπόθυμο, τον έριξαν στη φυλακή. Όμως, Άγγελος Κυρίου, που τον προστάτευε, του γιάτρεψε τις πληγές και όταν τις επόμενες μέρες, τον έφεραν ξανά μπροστά του, έμεινε με το στόμα ανοιχτό, γιατί του θεραπεύτηκαν, όλες του, οι πληγές. Έτσι, αντί να συνετιστεί ο αιμοχαρής ηγεμόνας, δίδει αμέσως εντολή, να του κάψουν το κορμί, με αναμμένες λαμπάδες. Όμως και απ’ αυτό το μαρτύριο, βγήκε νικητής ο Άγιος, γιατί Άγγελος Κυρίου τον προστάτευε και εκνευρισμένοι, από τα γεγονότα, τον ρίχνουν ξανά, στη φυλακή.

Όμως, τα πράγματα άλλαξαν, για τους Χριστιανούς και τον Άγιο. Ο αιμοβόρος και αιμοχαρής χριστιανομάχος βασιλιάς, Αυρήλιος, πέθανε, με φριχτούς πόνους και ανάλαβε βασιλιάς, ο Τάκιτος. Το πρώτο διάταγμα που υπέγραψε, ήταν, να σταματήσουν να διώκονται οι Χριστιανοί και να ελευθερωθεί αμέσως ο Άγιος Χαρίτων, φοβούμενος ίσως, για το οδυνηρό τέλος, που είχε ο προκάτοχός του.

Έτσι, ο Άγιος Χαρίτων, δεν κατάφερε να λάβει, το Μαρτυρικό θάνατο, που επίμονα ποθούσε, όμως, κατάφερε να κερδίσει στο καρτερικό του σώμα, όλα τα σημεία της νίκης, για την αγάπη του, στο Σωτήρα μας Χριστό. Μάλιστα δε, θεωρούσε τον εαυτό του, για την παρούσα ζωή, νεκρωμένο και ο πόθος του είναι, να ζήσει από δω και πέρα, μόνος του και πάντα, κοντά στο Χριστό. Για να πετύχει καλύτερα αποτελέσματα, πηγαίνει στα Ιεροσόλυμα, προκειμένου, να ξεκινήσει, μια αυστηρή ασκητική ζωή. Όμως, ξεκινούν για τον Άγιο, νέες περιπέτειες, γιατί στο δρόμο του συναντιέται με ληστές, οι οποίοι τον συλλαμβάνουν και τον οδηγούν, στη σπηλιά, όπου διέμεναν. Αφού του περνούν αλυσίδες, στο λαιμό και στα χέρια, τον εγκαταλείπουν, προκειμένου να παραφυλάξουν στο δρόμο, μήπως συλλάβουν και άλλα θύματα. Όλη την ώρα, που ο Άγιος βρίσκονταν μόνος του, βρήκε την ευκαιρία να προσεύχεται και να ευχαριστεί τον Θεό, για την περιπέτεια, που περνάει. Όμως, την ώρα της προσευχής, παρουσιάζεται ένα δηλητηριώδες φίδι, που αφήνει το δηλητήριό του, μέσα σε ένα δοχείο, που περιείχε κρασί, χωρίς και ο ίδιος να το αντιληφθεί. Έτσι, όταν επέστρεψαν οι ληστές, διψασμένοι όπως ήταν, άρχισαν να πίνουν το κρασί από το δοχείο. Το αποτέλεσμα, δεν άργησε, να φανεί. Έπεφτε ο ένας, μετά τον άλλο και δηλητηριασμένοι, πέθαναν, όλοι.

Όταν, λοιπόν, ο Άγιος κατάφερε να ελευθερωθεί, μ’ αυτό το θαυματουργικό τρόπο, έδειξε, να τον ενδιαφέρει η σπηλιά, γιατί πληρούσε τις συνθήκες, που εκείνος ήθελε. Υπήρχε η ησυχία, που επεδίωκε και γρήγορα παίρνει την απόφαση, να εγκατασταθεί μόνιμα. Όμως, η σπηλιά ήταν γεμάτη από τα πλούσια λάφυρα των ληστών, που άλλα μοίρασε στους πτωχούς και άλλα σε ασκητές, που ασκήτευαν κοντά του στην έρημο και άλλα διέθεσε και έφτιαξε κοντά του Μοναστήρι, που φρόντιζε, να το συντηρεί. Ο ίδιος δε εφάρμοζε, αυστηρή, ασκητική ζωή και πίστευε βαθειά μέσα του, ότι η ακτημοσύνη αποτελούσε πλούτο, αδαπάνητο. Ήξερε να υπομένει κάθε πόνο και κόπο, με την ελπίδα να κατακτήσει, την αιώνια μακαριότητα. Ήταν πράος  και αγαθός, απλός και άκακος και ήταν, πλούσιος στις γνώσεις, που έκανε να χαίρονται οι καρδιές, όσων τον άκουγαν. Γι’ αυτό πολλοί μοναχοί, ήθελαν να ασκητεύουν μαζί του, αλλά και πλήθος ανθρώπων τον επισκέπτονταν καθημερινά, για να τους δώσει λύση, στα προβλήματα, που τους απασχολούσαν. Αυτός όμως, ο μεγάλος θόρυβος, που δημιουργούνταν από τους επισκέπτες, δεν άρεσε καθόλου στον Άγιο, γιατί έχασε την ησυχία του και πολύ περισσότερο, τον εμπόδιζαν να προσεύχεται, όπως εκείνος, θα το ήθελε. Όμως, προσπαθούσε με κάθε τρόπο, να αποφύγει και την δόξα των ανθρώπων, γιατί πίστευε, ότι μπορεί να του αφανίσει, την κάθε του αρετή και έτσι, αποφασίζει να εγκαταλείψει, την ασκητική του, σπηλιά.

Πριν, λοιπόν, αναχωρήσει, μαζεύει τους μαθητές του μοναχούς και τους ορίζει τους κανόνες, που θα πρέπει να εφαρμόζουν στη μοναχική πολιτεία, που ο ίδιος δημιούργησε. Τους συμβουλεύει, ότι προκειμένου, να προκόψουν πνευματικά, θα πρέπει, να τρώνε μια φορά την ημέρα και πάντα μετά τον εσπερινό, λίγο ψωμί και να πίνουν, λίγο νερό. Τους όρισε, συγκεκριμένες ώρες  προσευχής, τόσο κατά τη διάρκεια της μέρας, όσο και κατά τη διάρκεια, της νύχτας. Όταν δε συμβεί, να σας ενοχλήσει ο διάβολος, που είναι ο κοινός εχθρός των μοναχών, μπορείτε τους έλεγε, να τον απομακρύνετε, μόνο, με διαρκείς προσευχές και νηστείες. Τους παρήγγειλε επίσης, να φροντίζουν και να δίδουν στους πτωχούς, όταν τους επισκέπτονται, απ’ εκείνα που έχουν και να μην τους αφήνουν να φεύγουν, με άδεια τα χέρια. Μετά τις συμβουλές που τους έδωσε, τους διορίζει και Ηγούμενο στο Μοναστήρι, κάποιο Μοναχό που τον ήθελαν όλοι και αφού τους ασπάστηκε ένα- ένα, έφυγε από κοντά τους.

Μετά από σχετικά μικρή περιπλάνηση, συναντά κοντά στην Ιεριχώ, ένα σπήλαιο, που το έκρινε κατάλληλο, να εγκατασταθεί. Μάλιστα δε, πληρούσε, όλες τις προϋποθέσεις, που εκείνος ήθελε,  είχε, δηλαδή, απόλυτη ησυχία και έμεινε σ’ αυτό, κατά κάποιο τρόπο, κρυμμένος. Όμως, σιγά- σιγά, άρχισε να αποκαλύπτεται στον κόσμο, με τα διάφορα θαύματα, που επιτελούσε. Γιάτρευε, όλες τις ασθένειες της ψυχής, αλλά και του σώματος. Όλοι, που τον γνώρισαν τον θαύμαζαν, για την αυστηρή ασκητική του ζωή, γιατί έτρωγε λίγα χόρτα που έβρισκε στη γη και ήθελαν να τον βλέπουν και να ακούνε τις πολύτιμες, συμβουλές του. Ήταν δε, τόση η ωφέλεια που απολάμβανε η ψυχή τους, που αρνήθηκαν τα αγαθά του κόσμου και προτίμησαν, να ζήσουν κοντά του, σαν Μοναχοί. Έτσι, φτιάχνει καινούργιο Μοναστήρι, όπου ζούσαν οι μοναχοί και τους επισκέπτονταν καθημερινά αρκετοί άνθρωποι, για να θαυμάσουν από κοντά τον Άγιο, αλλά και να βρουν λύση, στα προβλήματα, που τους απασχολούσαν. Μόλις αντιλήφτηκε ο Άγιος, ότι οι επισκέπτες, που τους επισκέπτονταν, άρχισαν, να τον θαυμάζουν, έκρινε, ότι πρέπει να εγκαταλείψει, το Μοναστήρι. Αφού έδωσε τις σχετικές του οδηγίες, στους Μοναχούς, πώς θα πρέπει να είναι η Μοναχική τους ζωή και αφού  τους όρισε Ηγούμενο, αναχωρεί, προς άγνωστη κατεύθυνση.

Άρχισε, να περιπλανιέται στην έρημο, όπου κάποια στιγμή βρήκε ένα μέρος ήσυχο, που του άρεσε πολύ και εγκαταστάθηκε. Απ’ ότι φαίνεται, το σχέδιο του Αγαθού Θεού, ήταν, να αλλάζει συνεχώς ο Άγιος, τις κατοικίες του, προκειμένου, να φανερώνονται οι αρετές του, για να ωφελούνται, περισσότεροι άνθρωποι, οι οποίοι βαπτίζονταν και γίνονταν, Χριστιανοί. Πολλοί δε, ήταν εκείνοι, που εγκατέλειπαν την ματαιότητα του κόσμου και τις φροντίδες της κοσμικής ζωής και προτίμησαν να ζήσουν, κοντά στον Άγιο. Έτσι, αναγκάστηκε από την συμμετοχή του κόσμου, να φτιάξει, καινούργιο Μοναστήρι. Όμως και πάλι η προσέλευση του κόσμου και ο θαυμασμός που έδειχναν στο πρόσωπό του, τον ανάγκασαν να το εγκαταλείψει, βρίσκοντας την ησυχία, που επιθυμούσε, σε σπήλαιο ενός γκρεμού, που η πρόσβαση ήταν, πολύ δύσκολη και το έλεγαν, Κρεμαστό.

Σ’ αυτό το σπήλαιο, που διάλεξε, αναγκάστηκε να ζήσει, το υπόλοιπο διάστημα, της ζωής του. Όμως και η ηλικία του, δεν του επέτρεπε, να μετακινείται, με ευκολία και τα πράγματα δυσκόλευαν αφάνταστα, για τον Άγιο. Ούτε και το νερό που χρειάζονταν, δεν μπορούσε να μεταφέρει, αλλά και δεν ήθελε να αναθέσει, σε κανένα από τους μαθητές του, να τον εξυπηρετήσει. Αρχίζει, λοιπόν, να προσεύχεται, με μεγαλύτερο ζήλο, στο Σωτήρα μας Χριστό και αμέσως ανέβλυσε, άφθονο και δροσερό νερό, από την γωνία του σπηλαίου. Το νερό τρέχει ακόμη και σήμερα και θεραπεύει κάθε ασθένεια, δείχνοντας συγχρόνως, ότι η μαρτυρία για τη ζωή του Αγίου, γίνεται ακριβέστερη.

Ο Άγιος Χαρίτων, είχε καταφέρει να φθάσει σε μεγάλο βαθμό πνευματικής τελείωσης, ώστε μπόρεσε να γνωρίζει, την ημέρα του θανάτου του. Γι’ αυτό κατεβαίνει από το Κρεμαστό που διέμενε, ήλθε σε επικοινωνία με τους Μοναχούς και τα Μοναστήρια, που ο ίδιος δημιούργησε και έδωσε τις τελευταίες του χρήσιμες συμβουλές, για να τις αφήσει έτσι, σαν κληρονομιά, στους μαθητές του και τους έλεγε: « Πρέπει να γνωρίζεται, ότι η παρούσα ζωή, είναι η ζωή της μετάνοιας και των αγώνων, για να κατακτήσει κανείς την αρετή. Η μέλλουσα ζωή είναι, η ζωή της ανταπόδοσης, γιατί μετά το θάνατο, δεν υπάρχει μετάνοια. Να φυλάξετε τη ζωή σας ακατηγόρητη και αμέτοχη σε κάθε κακία, προσπαθήσετε τόσο, ώστε,  να γίνει αμόλυντη, για να κατοικήσει ο Θεός, μέσα σας. Διώξτε την οργή και το θυμό από μέσα σας, γιατί κάνουν μεγάλο κακό, έτσι, βρίσκεστε εκτεθειμένοι και απροστάτευτοι, στις επιθέσεις του διαβόλου. Όπλα, για να αντιμετωπίσετε, τέτοιου είδους επιθέσεις, είναι η προσευχή και η νηστεία, αλλά και η ταπείνωση, που όλους, τους κερδίζει. Το τιμιότερο απόκτημα, που πρέπει να κερδίσει ο Μοναχός, είναι η ακτημοσύνη και να μην είναι δεμένος, με τα φθαρτά αγαθά, αλλά να τα μεταχειρίζεται με μέτρο, προκειμένου, να συντηρεί το σώμα του. Δεν πρέπει να κατακρίνουμε τους άλλους και να δικαιώνουμε τον εαυτό μας, γιατί η κατάκριση, είναι γέννημα ψυχής υπερήφανου ανθρώπου….».

Αυτές και πολλές άλλες πολύτιμες συμβουλές, δίδαξε τους μαθητές του, ο Άγιος Χαρίτων και αφού τους ευχήθηκε την σωτηρία της ψυχής τους, έκανε την προσευχή του και ξάπλωσε στο κρεβάτι του. Άπλωσε τα πόδια του και σταύρωσε τα χέρια του, χωρίς να αισθανθεί, καμιά ασθένεια. Αμέσως, παρέδωσε, την Αγία Του Ψυχή, που έχαιρε δίπλα στους Αγγέλους του Ουρανού. Ήταν η 28η Σεπτεμβρίου και τη μέρα αυτή γιορτάζεται, από την Εκκλησία μας.

ΠΗΓΕΣ:

1. Εκδόσεις, Ορθόδοξου Τύπου « Ο ΑΓΙΟΣ ΧΑΡΙΤΩΝ»,Χαραλάμπους Δ.Βασιλοπούλου.

2. Απολυτίκια Αγίων, Byzmusic.gr, π. Νικόδημος Καβαρνός.

Το βίο του Αγίου Χαρίτωνα, τον αφιερώνω:

1. Σε όσους φέρουν βαπτιστικά το όνομα του Αγίου, να προστατεύονται στη ζωή τους, από τη Χάρη Του.

2. Στην εγγονή μου Μαρκέλλα και στους γονείς της, να προστατεύεται η ζωή τους, από τη Χάρη του Αγίου.

Σπήλι, Αύγουστος 2012.

Σταυριανάκης Κωνσταντίνος του Βασιλείου.
Θεολόγος, πρώην Διευθυντής, Γενικού Λυκείου Σπηλίου.

Ἀπολυτίκιον  (Κατέβασμα). Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Χαρίτων τοῦ Πνεύματος, καταυγασθεῖς ταὶς αὐγαίς, φωστὴρ ἐχρημάτισας, τῆς ἐναρέτου ζωῆς, Χαρίτων μακάριε, σὺ γὰρ ὁμολογία, ἀληθείας ἐμπρέψας, ἔλαμψας ἐν ἐρήμῳ, ἐγκράτειας τοὶς πόνοις. Διὸ τῶν εὐφημούντων σέ, Πάτερ μνημόνευε.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. δ’.
Ταῖς τῶν δακρύων σου ῥοαῖς, τῆς ἐρήμου τὸ ἄγονον ἐγεώργησας· καὶ τοῖς ἐκ βάθους στεναγμοῖς, εἰς ἑκατὸν τοὺς πόνους ἐκαρποφόρησας· καὶ γέγονας φωστὴρ τῇ οἰκουμένῃ, λάμπων τοῖς θαύμασιν, Χαρίτων Πατὴρ ἡμῶν ὅσιε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Κοντάκιον. Ἦχος β’. Τὴν ἐν πρεσβείαις.
Κατατρυφήσας θεόφρον τῆς ἐγκρατείας, καὶ τῆς σαρκός σου τὰς ὀρέξεις χαλινώσας, ὤφθης τῇ πίστει αὐξανόμενος· καὶ ὡς ζωῆς ἐν μέσῳ, ξύλον Ἐδὲμ ἐξήνθησας, Χαρίτων παμμάκαρ ἱερώτατε.

Κάθισμα.Ἦχος πλ. δ’. Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον.
Τῆς ἀθλήσεως πόνοις δοκιμασθείς, τῆς ἀσκήσεως ἄθλοις βεβαιωθείς, χρυσίου λαμπρότερον, εὐσεβείᾳ ἀπήστραψας, καὶ καθαρὸν δοχεῖον ὑπάρξας τοῦ Πνεύματος, πονηρῶν πνευμάτων τὸ σκότος ἐμείωσας· ὅθεν συναθροίσας, μοναζόντων ἀγέλας, ποιμὴν τούτων γέγονας, καὶ φωστὴρ διαυγέστατος· Ὦ Χαρίτων μακάριε, πρὲσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην σου.

Ἕτερον Κάθισμα. Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Τοῖς λόγοις ἐκόσμησας, τὴν Ἐκκλησίαν Χριστοῦ, τοῖς ἔργοις ἐτίμησας, τὸ κατ' εἰκόνα Θεοῦ, Χαρίτων μακάριε· ἔλαμψε γὰρ ἐν κόσμῳ, ἡ ἐν σοὶ σωφροσύνη, χαρίτας ἰαμάτων, ἀπαστράπτουσα πίστει· διὸ καὶ ἑορτάζομεν, πόθῳ τὴν μνήμην σου.

Ὁ Οἶκος
Τοῦτον τὸν μέγαν ἐν τοῖς Ὁσίοις, τὸν φωστῆρα τὸν θεῖον Ἰκονίου πιστοί, Χαρίτωνα τὸν μακάριον, ἐν ὑμνῳδίαις ἀνευφημήσωμεν, καὶ ἐν ᾄσμασι θείοις, αὐτοῦ τὴν κάραν στέψωμεν· τὴν γὰρ ὀφρὺν τῶν ματαίων εἰδώλων ἠδάφισε, σὺν τούτοις καὶ τῶν δαιμόνων τὴν ἐνέργειαν πᾶσαν ἐνέκρωσε· διὸ τοὺς πόνους μὲν ἤνεγκε, τῶν βραβείων δὲ ἔτυχεν ἀληθῶς· Αὐτὸν οὖν ἐπαινοῦντες γεραίρομεν, τοῦ κόσμου φωστῆρα τὸν παγκόσμιον.

Πηγή: Σταυριανάκης Κωνσταντίνος, Ορθόδοξος Συναξαριστής

Ο αββάς Ισαάκ ήταν συριακής καταγωγής και έγινε μοναχός σε μικρή ηλικία. Παρέμεινε για λίγο σε κοινόβιο μοναστήρι και αργότερα αποσύρθηκε σε ησυχαστικό μέρος ζώντας μόνος την ζωή της απόλυτης ησυχίας και σιωπής. Για πέντε μόνο μήνες άντεξε το επισκοπικό αξίωμα όταν εξελέγη επίσκοπος Νινευΐ.

Υποτίμηση της νοημοσύνης του κοινού, υφαρπαγή τίτλων και βραβείων, αλλά κυρίως κακοποίηση των συναθλητριών γυναικών