ΓΕΝΙΚΑ: Αυτοκτονία είναι η πράξη κατά την οποία ένα άτομο εσκεμμένα δίνει τέλος στην ζωή του. Το άτομο αυτό μετά τον θάνατό του αποκαλείται αυτόχειρας. Η περίπτωση αυτοκτονίας, όπου κάποιο γνωστό πρόσωπο ή γιατρός πείθεται να υποβοηθήσει ονομάζεται, οξύμωρα είν' αλήθεια, “ευθανασία”. Η περίπτωση όπου κάποιος γίνεται κινητή βόμβα προκειμένου να δολοφονήσει κάποιους έχοντας πολιτικό, στρατιωτικό ή φονταμενταλιστικό λόγο για να τελέσει την πράξη, λέγεται επίθεση αυτοκτονίας. Τέλος, όταν ένα σύνολο ανθρώπων αυτοκτονεί ομαδικά έχουμε περίπτωση ομαδικής αυτοκτονίας. Συνήθως εμφανίζεται σε ομάδες πιστών θρησκευτικής σέχτας που υπόσχεται με τον τρόπο αυτό τη μετά θάνατο ζωή . Σπουδαία σημασία στην απόφαση για αυτοκτονία παίζει η ΠΡΟΑΙΡΕΣΗ του ανθρώπου. Η προαίρεση δηλώνει την πηγή και το κριτήριο των ανθρωπίνων πράξεων, τη γενική κατεύθυνση της σκέψης, το σύνολο των συναισθημάτων και των διαθέσεων του ανθρώπου, βάσει της οποίας ο ίδιος ο άνθρωπος κρίνει τις πράξεις του αλλά και πράξεις άλλων από ηθικής απόψεως.

Πρόκειται δηλαδή, για το σύνολο των βουλητικών του προδιαθέσεων, που του υπαγορεύουν το τι πρέπει να κάνει σε κάθε περίπτωση, χωρίς όμως ενδελεχή σκέψη και έρευνα. Άρα και στην αυτοκτονία βαρύνουσας σημασίας είναι η προαίρεση του αυτόχειρα. Οι άνθρωποι φθάνουν συχνά στην αυτοκτονία επειδή επιδιώκουν την ανακούφιση από πόνο, οδύνη ή απελπισία. Ξεχνούν, όμως, ότι η ανακούφιση είναι ένα συναίσθημα, που πρέπει να είναι ζωντανοί για να το νιώσουν. Έτσι η απελπισμένη ανακούφιση που επιδιώκεται από τους υποψήφιους αυτόχειρες δεν θα γίνει αισθητή αφού θα είναι πια νεκροί. Σήμερα ο κόσμος απαριθμεί απώλεια 1 εκατομ. ανθρώπων ετησίως από αυτοκτονίες.

ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ: Στις περισσότερες πόλεις κράτη της αρχαία Ελλάδας υπήρχε νόμος σύμφωνα με τον όποιο οι αυτόχειρες δεν τύχαιναν της ίδιας ταφής όπως οι άλλοι. Έτσι θάπτονταν εκτός κοινού νεκροταφείου και μάλιστα χωρίς το χέρι τους, που επέφερε τα θανάσιμα κτυπήματα, το οποίο θαβόταν χωριστά. Ακόμη, ο αυτόχειρ θεωρείτο ανάξιος να έχει σήμα (ταφόπλακα) με το όνομα του, ώστε κανένας να μη γνωρίζει ποιος ήταν εκεί θαμμένος. Όλα αυτά γιατί οι Έλληνες σοφοί θεωρούσαν την αυτοχειρία μέγα θρησκευτικό και πολιτικό παράπτωμα (Πυθαγόρειοι, Πλάτων, Αριστοτέλης, κ.ά.). Αργότερα, οι Κυνικοί και κάποιοι Στωικοί φιλόσοφοι δίδασκαν πως χαρακτηριστικό του σοφού είναι η αδιαφορία προς τη ζωή και ότι ο θάνατος είναι απλώς χωρισμός που οδηγεί στην ανεξαρτησία της ψυχής. Η θεώρηση της αυτοκτονίας υπό το πρίσμα των νεότερων Στωικών διαδόθηκε στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία [κύριος εκφραστής της ήταν ο Σενέκας]. Έτσι από τότε συχνό ήταν το φαινόμενο των αυτοκτονιών πολλών επισήμων ανδρών και υπό την πίεση της δεσποτικής ρωμαϊκής εξουσίας. Οι αντιλήψεις αυτές, έγιναν αποδεκτές, έστω και κριτικά, και από μεταγενέστερους φιλοσόφους.

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ ΑΙΤΙΑ: Κύριο χαρακτηριστικό των αυτόχειρων είναι η κατάθλιψη. Δεν είναι όμως ασυνήθιστο, ορισμένα άτομα να οδηγούνται στην αυτοκτονία λόγω πιέσεων από κοινωνικό ή οικογενειακό περιβάλλον. Άλλοι παράγοντες είναι πόνος (σωματικός από χρόνια ασθενεια, ή συναισθηματικός), πένθος μετά από θάνατο αγαπημένου προσώπου, μετά από εγκληματική πράξη του ίδιου του αυτόχειρα, ψυχική ασθένεια (κατάθλιψη, σχιζοφρένεια, κ.ά), σοβαρός τραυματισμός ή αναπηρία, κατάχρηση ουσιών, οικονομική ζημία ή πτώχευση, ερωτική απόρριψη ή σεξουαλική ιδιομορφία, αποφυγή ατίμωσης, θρησκευτικές πεποιθήσεις σε περιπτώσεις ομαδικών αυτοκτονιών, φονταμενταλισμός ή εθνοφανανατισμός, κ.ά.

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ: Συχνά προειδοποιητικά σημάδια δείχνουν ότι το αγαπημένο μας πρόσωπο ίσως κινδυνεύει να αυτοκτονήσει. Πολλά από αυτά τα σημάδια είναι και σημάδια κατάθλιψης, επομένως είναι δύσκολο να καταλάβουμε αν η συμπεριφορά είναι προειδοποιητικό σημάδι πρόθεσης αυτοκτονίας. Γι' αυτό είναι σημαντικό να εντοπιστεί και να θεραπευτεί εγκαίρως κάποια πιθανή κατάθλιψη. Τέτοιες ενδείξεις είναι: Μερικές φορές ένα άτομο λέει σε κάποιον ότι σκέφτεται να αυτοκτονήσει. Αλλες φορές το εκφράζει έμμεσα, λέγοντας ότι όλοι θα ήταν καλύτερα αν δεν είχε γεννηθεί ή αν ήταν νεκρό. Tα άτομα που κινδυνεύουν να αυτοκτονήσουν δεν έχουν ιδιαίτερη διάθεση να μιλούν, ενώ επιθυμούν την απομόνωση. Έτσι, προβλήματα στη δουλειά ή κακές επιδόσεις στο σχολείο είναι σημάδια απομόνωσης. Απότομες και ακραίες αλλαγές στη διάθεση. Πριν κάποιος αποπειραθεί να αυτοκτονήσει, συνήθως παρουσιάζει αλλαγές σε προσωπικότητα και συνήθειες, όπως στη διατροφή ή στον ύπνο. Για παράδειγμα, ένα ντροπαλό άτομο γίνεται ξαφνικά η ψυχή της παρέας ή ένα εξωστρεφές άτομο αρχίζει να απομονώνεται. Ρ ιψοκίνδυνες συμπεριφορές, όπως υπερβολική ταχύτητα, χρήση ναρκωτικών, ίσως είναι σημάδια ότι το άτομο επιθυμεί να πεθάνει. Μεγάλα προσωπικά προβλήματα, όπως διαζύγιο, απώλεια εργασίας, θάνατος αγαπημένου προσώπου, είναι καταστάσεις που δύσκολα χειρίζεται κάποιος, ιδιαίτερα καταθλιπτικός. Έτσι ένα τέτοιο άτομο μπορεί να οδηγηθεί σε απόπειρα αυτοκτονίας. Συχνά χαρίζουν τα υπάρχοντα του πιστεύοντας ότι δεν τα χρειάζεται πια.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ: Η οικογένεια και οι φίλοι πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι δεν αυτοκτονούν όλοι όσοι το λένε. Ωστόσο, πρέπει να λαμβάνουν στα σοβαρά τέτοιες προθέσεις, ειδικά αν υποπτεύονται ότι το άτομο πάσχει από κατάθλιψη. Ο καλύτερος τρόπος για να μάθουμε αν το αγαπημένο σας πρόσωπο σκέφτεται να αυτοκτονήσει είναι να το ρωτήσουμε. Έτσι θα του δοθεί μια ευκαιρία να μιλήσει, κι αν πράγματι σκέφτεται να αυτοκτονήσει, θα εκφράσει τον πόνο και την αρνητικότητα που τροφοδοτεί αυτές τις σκέψεις. Σκοπός μας είναι να δείξουμε την ανησυχία μας και να προσφέρουμε την απαραίτητη ψυχολογική υποστήριξη. Αν δούμε ότι το άτομο θέλει να αυτοκτονήσει, πρέπει να το στηρίξουμε ψυχολογικά, να του δείξουμε κατανόηση και να πάρουμε τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης: απομάκρυνση όπλων, μαχαιριών και οιουδήποτε άλλου αντικειμένου που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για να αυτοκτονήσει. Καλό είναι να παρακολουθούμε και τα φάρμακα. Αν πιστεύουμε ότι υπάρχει άμεσος κίνδυνος αυτοκτονίας, καλούμε για βοήθεια έναν ειδικό ή ακόμη και την αστυνομία.

ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ: Στην εφηβεία, μία εξελικτική φάση με έντονες και ραγδαίες αλλαγές, πολλοί νέοι διακατέχονται από αίσθημα ενοχής, θλίψης, απαισιοδοξίας και χαμηλής αυτοεκτίμησης. Ένας έφηβος οδηγείται στην κατάθλιψη εξαιτίας της απομόνωσης από τους δικούς του ανθρώπους, από την απώλεια ενός γονέα ή και των δύο, από το χωρισμό, τον αλκοολισμό, κ.ά. Απόπειρες αυτοκτονίας συμβαίνουν κυρίως στα αγόρια. Συχνά οι έφηβοι παρουσιάζουν μεταβολές στη διάθεση τους και έντονη μελαγχολία, ενώ συχνά ύστερα από μια αποτυχία θεωρούν λύση την απόπειρα αυτοκτονίας. Άλλη αιτία είναι και η έλλειψη επικοινωνίας με τους γονείς. Η απόπειρα αυτοκτονίας χαρακτηρίζεται από τους ψυχολόγους κραυγή απελπισίας για βοήθεια που απευθύνει ο έφηβος σε γονείς και κοινωνικό του περίγυρο. Ο έφηβος «τιμωρεί» το σώμα του, και μέσω του σώματός του χτυπά την κοινωνία και τους δικούς του. Σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες η αυτοκτονία αναφέρεται ως δεύτερη ή τρίτη αιτία θανάτου στην ηλικιακή ομάδα των εφήβων. Αξίζει να σημειώσουμε ότι στη Γαλλία, το 8% των κοριτσιών και το 5% των αγοριών έχουν κάνει τουλάχιστον μια απόπειρα αυτοκτονίας.

ΑΙΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΙΚΗ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ: Πολλοί έφηβοι περνούν περιόδους θλίψης και λένε συχνά «δεν αντέχω τη ζωή μου», ενώ ο γονιός δυσκολεύεται να αντιληφθεί τι ακριβώς έχει το παιδί στο μυαλό του. Συχνά δεν πρόκειται για πραγματική αυτοκτονική σκέψη, παρά για μια συνηθισμένη εφηβική κρίση απογοήτευσης. Τα πράγματα σοβαρεύυν όταν το παιδί παρουσιάζει κατάθλιψη που οι γονείς δεν έχουν αντιληφθεί. Τότε, ασήμαντες δυσάρεστες εξελίξεις, μπορεί να κάνουν τον έφηβο να περάσει τα όρια και να πραγματοποιήσει την απειλή του. Συχνά ως αίτια παρουσιάζονται από τους ψυχολόγους αισθήματα αναξιότητας, ερωτική απόρριψη, χαμηλοί βαθμοί, διαζύγιο γονέων, μετακόμιση σε άλλη πόλη κ.ά. Πράγματα, δηλαδή, ασήμαντα στα μάτια των μεγάλων, μπορούν να πυροδοτήσουν ακραία δραματικές αντιδράσεις στον έφηβο. Όσο περισσότερα προβλήματα έχει ήδη το παιδί, τόσο εντονότερα αντιδρά σε κάτι σχετικά ασήμαντο. Συνήθως όμως ευθύνεται κάποιο ψυχικό ζήτημα του παιδιού που δεν αντιλαμβάνεται ο γονιός ή ακόμη και το παιδί. Η άγνοια συχνά οφείλεται στο ότι το παιδί δεν παρουσιάζει «σημάδια» που θα ανησυχούσαν τους γονείς. Άλλο αίτιο είναι η παραμέληση του εφήβου από το γονεϊκό περιβάλλον ή η ανάλογη αίσθηση από τη μεριά του εφήβου. Ανησυχητικά σημάδια μπορεί επίσης να είναι τα εξής: αίσθηση ανικανοποίητου, ανορεξία, εκνευρισμός ή ατονία σε κυκλική εμφάνιση, πραμέλιση εξωτερικής εμφάνισης, τάσεις αυτοκαταστροφής [κάπνισμα, αλκοόλ, ναρκωτικά].

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ “ΥΠΟΠΤΩΝ” ΕΦΗΒΩΝ: Ο γονέας βλέποντας κάποια από αυτά τα ύποπτα σημάδια πρέπει να στηρίξει το παιδί δείχνοντάς του αγάπη, να συζητά μαζί του, ακόμη να μιλήσει ανοικτά για τις απόψεις του στο θέμα της αυτοκτονίας. Πρέπει να το προτρέψει να μιλά για το πώς νιώθει, να τονώσει την αυτοεκτίμησή του, να μην του του ασκεί, όμως, κριτική λέγοντάς του “πόσο λάθος αισθάνεται” ή “γιατί το έκανε αυτό”, κλπ. Τέλος δεν πρέπει ο γονέας να εκλάβει την επιφανειακή ηρεμία του ως ένδειξη ότι δεν χρειάζεται άλλη υποστήριξη. Κι ενώ πολλοί ψυχολόγοι ισχυρίζονται ότι η αυτοκτονική σκέψη: “Είναι απλά η έλλειψη ισορροπίας μεταξύ του πόνου και των δυνατοτήτων αντιμετώπισης του”, καλό θα ήταν να δούμε και τι πρεσβεύει η Ορθόδοξη Εκκλησία και να το αξιοποιήσουμε βοηθώντας τον έφηβο ή τον ενήλικο που έχει αυτοκτονικές ιδέες.

ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ: Η στάση των περισσότερων θρησκειών απέναντι στην αυτοκτονία είναι αρνητική. Οι θρησκείες γενικά, δέχονται την πραγματικότητα ως μία ενιαία οντότητα, με επίκεντρο το Θείο στοιχείο, γύρω από το οποίο αναπτύσσονται τα άλλα στοιχεία, έμψυχα και άψυχα. Η ζωή ανήκει στον θεϊκό παράγοντα που καθορίζει τον ρυθμό σε όλη την ύπαρξή τους. Καθένα εντάσσεται και υποτάσσεται στον κύκλο της ζωής και του θανάτου, που καθορίζεται από το θείο στοιχείο. Ο άνθρωπος συνεπώς δεν δικαιούται να διαταράξει τον κύκλο της ζωής και γι΄αυτό απαγορεύεται ο φόνος οιουδήποτε και του ίδιου του εαυτού. Η Ιουδαϊκή θρησκεία θεωρεί την αυτοκτονία δειλία και ασέβεια προς τον Θεό. Το Ισλάμ καταδικάζει την αυτοκτονία αφού θεωρεί ύψιστη αρετή την απόλυτη υποταγή του ανθρώπου στη θεία βούληση, προς την όποια η αυτοκτονία ως εκούσια καταστροφή της ζωής είναι ασυμβίβαστη. Το ίδιο καταδικάζουν την αυτοκτονία και βουδδιστικά κείμενα.

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ: Η χριστιανική διδασκαλία θεωρεί την αυτοκτονία ως ένα από τα μεγαλύτερα αμαρτήματα, η δε Ορθόδοξη Εκκλησία στηριζόμενη στην Αγία Γραφή και στην Ιερά Παράδοση θεωρεί την αυτοκτονία έγκλημα εναντίον της ιερότητας της ανθρώπινης ζωής και απώλεια πίστης και ελπίδας του αυτόχειρα προς τον Θεό. Κατά την Καινή Διαθήκη ο άνθρωπος τη ζωή δεν την έχει αφ΄εαυτού, αλλά την έλαβε ως δώρο από τον Θεό και ως θείο δώρο οφείλει να την εκτιμά. “ Ουδείς γάρ ημών εαυτώ ζη και ουδείς εαυτώ αποθνήσκει. Εάν τε γαρ ζώμεν, τω Κυρίω ζώμεν εάν τε αποθνήσκωμεν, τω Κυρίω αποθνήσκωμεν. Εάν τε ζώμεν εάν τε αποθνήσκωμεν, του Κυρίου εσμέν” (Ρωμ.ιδ' 7–8). Μόνο ο Κύριος, στην Ορθοδοξία, έχει απόλυτη κυριότητα επάνω στη ζωή μας, αφού Αυτός μας εξαγόρασε εκ της κατάρας του Νόμου με τίμημα μάλιστα την ίδιας Του ζωή: “ουκ εστέ εαυτών, ηγοράσθητε γάρ τιμής” (Α' Κορ. στ', 19). Κάθε ένας, λοιπόν, που οικειοθελώς καταστρέφει την ζωή του, οικειοποιείται δικαιώματα του Θεού και ασεβεί προς τον Θεό, γι' αυτό και θεωρείται ασυγχώρητος. Σκοπός της ζωής του ανθρώπου, κατά τη χριστιανική διδασκαλία, είναι η πνευματική του τελείωση, δηλαδή, η αγιότητα, η όποια θα έχει επιβράβευση τη Βασιλεία των Ουρανών. Η ορθή πίστη, η συνειδητή συμμετοχή στα Μυστήρια της Εκκλησίας και η τήρηση των θείων εντολών οδηγούν τον άνθρωπο στην κάθαρση και εν συνεχεία στην ένωση με τον Θεό, που είναι η κατά χάρη θέωσή του. Αυτόν τον σκοπό ο άνθρωπος, οφείλει να υπηρετεί πάντοτε. Τον σκοπό αυτό παραβιάζει κατάφορα και ματαιώνει η πρόωρη εκούσια έξοδος από αυτή τη ζωή, δηλαδή η αυτοχειρία. Ακόμη η Ορθόδοξη Εκκλησία καταδικάζει την αυτοκτονία για ένα άλλο σπουδαίο λόγο: Ο αποτελούμενος από σώμα και ψυχή άνθρωπος, έχει για τον Θεό μεγάλη αξία, διότι είναι ναός του ίδιου του Θεού: “υμείς γάρ ναός Θεού εστε ζώντος” (Β' Κορινθ. στ', 16) και κατοικητήριο του Αγίου Πνεύματος: “ότι ναός Θεού έστε και το Πνεύμα του Θεού οικεί εν υμίν” (Α' Κορινθ. γ', 17). Γι' αυτό και η Εκκλησία καταδικάζει διπλά την αυτοκτονία, από τη μια ως ασέβεια κατά του Θεού, και από την άλλη ως φθορά και καταστροφή του ναού του Θεού. Ο Απόστολος Παύλος τονίζει: “ει τις τον ναόν του Θεού φθείρει, φθερεί τούτον ο Θεός. ο γαρ ναός του Θεού άγιός εστιν, οίτινές εστε υμείς” (Α' Κορινθ. γ', 17). Η Εκκλησία κατατάσσει την αυτοκτονία στα θανάσιμα αμαρτήματα. [Θανάσιμο γιατί δεν μπορεί να υπάρξει μετάνοια. Η μετάνοια χρειάζεται και έργα μετανοίας, ενώ η ψυχή του αυτόχειρα δεν μπορεί να ενεργήσει προς αυτήν την κατεύθυνση. Έχει συναίσθηση του λάθους αλλά δεν μπορεί να πράξει, ως ασώματος που είναι, πράξεις μετανοίας. Πραγματικά φοβερό.] Έτσι καθιέρωσε αυστηρές πνευματικές ποινές-επιτίμια για τους αυτοκτονούντας, για να τονίσει την ανάγκη σεβασμού της ιερότητας και της αξίας της ανθρώπινης ζωής. Επομένως, ο Ορθόδοξος, γνωρίζοντας τον αληθινό σκοπό της ζωής του, κανένα πάθημα δε μπορεί να τον οδηγήσει στην απόγνωση. Ο χριστιανός γνωρίζει ότι οφείλει να υπομείνει τις δυσκολίες και τις πικρίες της “κοιλάδος του κλαυθμώνος” που διάγουμε, ως επιτρεπόμενες από τον Θεό, για το πνευματικό μας συμφέρον. Ακόμη, ο πιστός γνωρίζει πως κανένα αμάρτημα δεν είναι τόσο βαρύ (πλην της ενσυνειδήτου αυτοκτονίας), το όποιο να μη συγχωρεί ο Θεός. Η Εκκλησία απορρίπτοντας την αυτοκτονία, απαγορεύει οποιαδήποτε εκκλησιαστική Ακολουθία (Κηδεία, Ταφή, Μνημόσυνο, Τρισάγιο, Θεία Λειτουργία) για τους αυτοκτονούντας, γιατί προσβαλοντας τη θεία δωρεά της ζωής, αποκόπηκαν από το σώμα της Εκκλησίας. Μόνο όσοι δεν πιστεύουν στον Θεό μπορεί να επιδοκιμάζουν την αυτοκτονία ως ηρωισμό. Όμως, οι Χριστιανοί, πιστοί στην αθανασία της ψυχής, σε καμμιά περίπτωση δε θα θέσουν βίαιο τέλος στη ζωή τους, γιατί αυτό είναι δειλία. Στην πραγματικότητα, αυτοκτονία είναι η έσχατη έκφραση άκρατου εγωισμού και αμετανοησίας. Ο πιστός δεν χάνει την πίστη του, γνωρίζει να υπομένει. Βεβαίως τα εκκλησιαστικά επιτίμια που επιβάλλονται στους αυτόχειρες προϋποθέτουν ότι αυτός όταν έλαβε την απόφαση να αυτοκτονήσει είχε σώας τας φρένας και η πράξη αυτή έγινε με ελεύθερη βούληση του [και δεν έπασχε από ψυχικό νόσημα].

ΕΥΘΑΝΑΣΙΑ: Ευθανασία είναι η εκ προθέσεως διακοπή της ζωής του ανθρώπου όταν αυτό ζητηθεί από τον ίδιο τον ασθενή ή από τον ιατρό ή από τους συγγενείς του ασθενούς για να μην “ταλαιπωρείται”, κατά πως λέγεται, ο ασθενής. Πρόκειται για μια σύγχρονη κοινωνική αντίληψη για “αξιοπρεπή θάνατο”, που κατοχυρώνεται νομικά στο “δικαίωμα θανάτου” που έχει κάθε άνθρωπος σύμφωνα με την αντίληψη που πηγάζει από ιδεολογίες ευδαιμονίας που τον 20ο αιώνα προκάλεσαν γενοκτονίες και αναρίθμητες σφαγές. Πρώτη φορά θεσμοθετήθηκε η ευθανασία από τη Βουλή της Ολλανδίας (28/11/2000)! Έτσι, η Ολλανδία έγινε το πρώτο ευρωπαϊκό Κράτος που, παρά τους Νόμους του, που καταδικάζουν φόνο και αυτοκτονία, νομιμοποιεί το δίδυμο του θανάτου, την ευθανασία, που είναι συνδυασμός φόνου και αυτοκτονίας!

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Υπάρχουν περιπτώσεις που η πράξη της εκούσιας εξόδου από τη ζωή κρίνεται με συμπάθεια ή χαρακτηρίζεται πράξη ηρωισμού και αυτοθυσίας, άξια θαυμασμου. Πρόκειται για εξαιρετικές περιπτώσεις από τη νεότερη Ιστορία του Έθνους μας, αυτοκτονιών στις οποίες οι αυτόχειρες, ήρωες ή ηρωίδες, μπροστά στον κίνδυνο να πέσουν σε χέρια βαρβάρων και να ατιμασθούν, προτίμησαν τη θυσία της ιδίας τους ζωής παρα την ατίμωση. Τέτοια παραδείγματα έχουμε από την ομάδα των ολίγων υπερασπιστών του Σουλίου στο Κούγκι, υπό την καθοδήγηση του μοναχού Σαμουήλ, που έβαλαν πυρ σε πυρίτιδα και ανατινάχθηκαν, το παράδειγμα των γυναικών του Σουλίου στο Ζάλογγο, αλλά και της Δέσπως στον πύργο του Δημουλά και του Γεωργάκη Ολυμπίου στο Μοναστήρι της Ρουμανίας. Τέλος ανάλογη πράξη αυτοθυσίας έχουμε στο ολοκαύτωμα του Αρκαδίου στην Κρήτη (1866).

………………………………………..

Βιβλιογραφία: Η. Βουλγαράκης, Αυτοκτονία και εκκλησιαστική ταφή, Αρμός, 2000

Παπαρίζος Αντώνης,: Η ελευθερία ενώπιον του θανάτου, Ελλ. Γράμματα, Αθήνα 2000

help-net.gr, Αυτοκτονία Αγίου Νεκταρίου, Περί αληθούς και ψευδούς μορφώσεως, Εκδόσεις Ν. Παναγόπουλος, Αθήνα 1989.

Κ. Σταυριανός : «Απόγνωση και Αυτοκτονία» θέσεις και απόψεις του Αγίου Νεκταρίου,

Πηγή: (Περιοδικό Θεοδρομία, Τεύχος 5, έτος 2000), Ακτίνες

Άλλοτε η ευθανασία είχε την έννοια του καλού, του έντιμου, του ευτυχισμένου θανάτου, ή του ήρεμου, του αιφνίδιου χωρίς αγωνία και πόνους θανάτου, ή του ένδοξου, π.χ. για την Πατρίδα ή για την Πίστη, με την έννοια της θυσίας. Αυτή την έννοια γνώριζε ο κόσμος, με το «εύ-καλώς θνήσκειν», ως ευθανασία.

Αυτή είναι η χωρίς εισαγωγικά ΕΥΘΑΝΑΣΙΑ!

Σήμερα, η λέξη ευθανασία σημαίνει κάτι το διαφορετικό. Ο Francis Bacon, (1561-1626) μετέφερε την ελληνική λέξη ευθανασία στην αγγλική γλώσσα (Euthanasia) με τη σημασία της «επισπεύσεως του θανάτου, για να τεθεί τέρμα σε μια ζωή γεμάτη πόνο και ταλαιπωρίες».

Ως «ευθανασία» νοείται σήμερα: «η ηθελημένη θανάτωση ανιάτου, με τη συναίνεσή του ή χωρίς αυτήν, προς ανακούφιση ή απολύτρωσή του από την επιθανάτια οδυνηρή αγωνία, από αφόρητους πόνου που τα υπάρχοντα θεραπευτικά μέσα αδυνατούν να καταπραϋνουν». Με άλλα λόγια, πρόκειται για «μέθοδο προκλήσεως του θανάτου για κάποιους λόγους».

Αυτή είναι η εντός εισαγωγικών ευθανασία!

Η «ΕΥΘΑΝΑΣΙΑ»
(Η εντός εισαγωγικών)

Η «ευθανασία» προσφέρεται ή παρέχεται και τότε λέγεται «ενεργητική». Όταν όμως είναι αποτέλεσμα παραλείψεως ή αποσύρσεως θεραπευτικών προσπαθειών χαρακτηρίζεται ως «παθητική». Σ’αυτήν ο άνθρωπος αφήνεται να πεθάνει.

Το ποιος και πώς παίρνει την απόφαση, είναι ένα μεγάλο θέμα, τα δημιουργούμενα δε προβλήματα δυσεπίλυτα.

Οι περιπλοκές αναδεικνύονται από την παράθεση των ειδών αυτής της «ευθανασίας»:

Η ενεργητική ευθανασία

Διακρίνεται σε: α) εκούσια και β) ακούσια, Την εκούσια τη ζητά ο ίδιος ο άρρωστος. Την ακούσια όχι. Και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για εσκεμμένη ή προμελετημένη ενέργεια τερματισμού της ζωής ενός προσώπου.

Α. Την εκούσια την εφαρμόζει αυτός που θέλει να θέσει τέρμα στη ζωή του, μόνος του ή με τη βοήθεια κάποιου άλλου. Στην πρώτη περίπτωση, πρόκειται περί «ευθανασίας δι’αυτοκτονίας». Στη δεύτερη πρόκειται για πράξη «συμμετοχής σε αυτοκτονία».

Η εκούσια ευθανασία εκτελείται με τη λήψη από τον ίδιο ή τη χορήγηση από κάποιον άλλο, μιας κάποιας ουσίας σε δόση τέτοια ώστε «να επιφέρει τον θάνατο γρήγορα και χωρίς ταλαιπωρίες. (6) Η προσφορά όμως τέτοιας «βοήθειας», ως πράξη «συμμετοχής σε αυτοκτονία», τιμωρείται κατά τα οριζόμενα στα άρθρα 300, 301 του Ελληνικού Ποινικού Κώδικα (Π.Κ.) με βαριές ποινές, ως «φόνος εκ προμελέτης».

Εκτελείται η ενεργητική εκούσια ευθανασία και με συσκευή παροχής δηλητηριώδους ουσίας, το «κουμπί» της οποίας πατά... (ή τη «στρόφιγγα» χειρίζεται) ... «ο αυτόχειρ».

Στην εκούσια ενεργητική ευθανασία υπάγεται και η: Η θελημένη ευθανασία για ψυχολογικούς ή ψυχιατρικούς λόγους. Ακόμα και για κατάθλιψη. Η κατάθλιψη, βεβαίως, - όπως και πλήθος από ψυχιατρικά νοσήματα- είναι θεραπεύσιμη.

Ψυχολογικά προβλήματα, τα οποία οδηγούν σε «απόγνωση», προκύπτουν σε πλήθος κόσμου κάθε μέρα. Και σε όλους μας, που κάποια στιγμή μπορεί να είπαμε ότι... «δεν τη θέλουμε την τέτοια ζωή». Όμως, «πέρασε» η στιγμή εκείνη και πολλές άλλες. Ενώ η «απόγνωση» δεν αποτελεί «καλό σύμβουλο» για μιά «τόσο σοβαρή απόφαση». Τα παραδείγματα, είναι άπειρα! Κάποιοι ακόμη, αυτοκτονούν με τη σκέψη ότι «προσφέρουν στον στον εαυτό τους ευθανασία» διότι φοβούνται ή νομίζουν ότι... «πάσχουν από ανίατη και βασανιστική, κατά τα επόμενα στάδιά της, ασθένεια». Με την... «για ψυχολογικούς ή ψυχιατρικούς λόγους ευθανασία», όμως, δημιουργούνται και «πολλά επικίνδυνα μονοπάτια».

Β. Στην ακούσια ενεργητική ευθανασία ο θάνατος «προσφέρεται από συγγενή ή φίλο ή από γιατρό» σε κάποιον, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του, ή σε περίοδο που δεν μπορεί ένα τέτοιο πρόσωπο να εκφράσει ή να διτυπώσει αντίθετη επιθυμία. Κατά τον νόμο, πρόκειται για «ανθρωποκτονία εκ προθέσεως» και τιμωρείται δια της ποινής του θανάτου ή της ισόβιας κάθειρξης, κατά το άρθρο 299 του Π.Κ.

Η παθητική ευθανασία

Η «ευθανασία» η οποία χαρακτηρίζεται ως «παθητική» εκτελείται με «παραλείψεις» ή «απόσυρση» θεραπευτικών φροντίδων ή προσπαθειών με φάρμακα ή μηχανήματα υποστηρίξεως βασικών λειτουργιών της ζωής.

Τα προβλήματα γύρω από το ποιος και πώς αποφασίζει είται τεράστια και πολλές φορές αξεπέραστα.

Τύποι παθητικής ευθανασίας

Είναι: α) δια της μη ανανήψεως, β) η «εθελοντική ευθανασία» (Living Will) και, γ) η εφαρμοζόμενη στις Μονάδες Εντατικής θεραπείας (Μ.Ε.Θ.).

Είναι όμως ο άρρωστος, και μάλιστα στις συνθήκες υπό τις οποίες εισάγεται στο Νοσοκομείο, επαρκώς και καταλλήλως ενημερωμένος, ώστε να γνωρίζει επακριβώς περί τίνος πρόκειται; Είναι τόσο νηφάλιος ή ανεπηρέαστος από τους φόβους του εξαιτίας αυτού από το οποίο πάσχει ή νομίζει ότι πάσχει; Ή μήπως υπογράφει χωρίς καν να ρίξει μια ματιά σ’αυτά που βάζει την υπογραφή του, επειγόμενος μάλιστα να βρεθεί μιά ώρα γρηγορότερα στο κρεβάτι του, δια την ιατρική βοήθεια από την οποία τόσα προσδοκά;

Ευθανασία του τύπου Living Will, ή Εθελοντική με «Συμβόλαιο ή Διαθήκη Θανάτου».

Με τη διαδικασία που τηρείται σε μια «συμβολαιογραφική πράξη», ενώπιον μαρτύρων. Στο έγγραφο αυτό περιγράφονται οι όροι και οι προϋποθέσεις, με τα οποία εκχωρεί το δικαίωμα να διακοπεί η θεραπεία και η μέσω αυτής διατήρησή του στη ζωή, την οποία δεν επιθυμεί, σύμφωνα με τα όσα διαλαμβάνονται στο «συμβόλαιο».

Η εφαρμοζόμενη ευθανασία στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας

Στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (Μ.Ε.Θ.) υπάρχουν οι εκ της πείρας «οδηγίες» και για το «άκαρπο» της συνεχίσεως των προσπαθειών περαιτέρω στηρίξεως μιάς ζωής, οπότε αποσύρονται η μία μετά την άλλη, ή άλλες δεν εφαρμόζονται κάν. Όπως όμως αποδεικνύεται από ευρύτατη ανασκόπηση της Παγκόσμιας Βιβλιογραφίας επί του τι τηρείται στις Μ.Ε.Θ., οι περισσότεροι «εντατικοθεραπευτές» αποφασίζουν και πέρα από τις οποιεσδήποτε «επιθυμίες», είτε του αρρώστου που εκφράστηκε από πρίν, είτε συγγενών ή φίλων, επιτρόπων ή πληρεξουσίων ή τοποτηρητών, αφού συνεκτιμήσουν μαζί μ’αυτά και πολλά άλλα. Απεδείχθη δε ότι, κάποιες περιπτώσεις από τις θεωρούμενες ως «μοιραίας εκβάσεως», αποκατεστάθησαν πλήρως στη ζωή.

Δυσθανασία

Είναι ένας νέος όρος, με τον οποίο χαρακτηρίζονται οι προσπάθειες παρατάσεως της ζωής ενός αρρώστου με υπερβολικές, δύσκολες και δαπανηρές φροντίδες, δυσανάλογες σε απόδοση προς το επιδιωκόμενο ή δυνάμενο να επιτευχθεί αποτέλεσμα.. Η «δυσθανασία» γίνεται σεβαστή (είτε αυτή είναι η επιθυμία του αρρώστου είτε εκφράζεται από συγγενείες ή φίλους) για να προλάβουν, π.χ., ζωντανό τον άνθρωπό τους κάποιοι συγγενείς, που πρόκειται να φθάσουν από μακριά και χρειάζονται κάποιες ώρες γι’αυτό. Ή για να τακτοποιηθούν και κάποιες «εκκρεμότητες». Ενδέχεται όμως κάποιοι «τρίτοι» να χρησιμοποιούν τον γιατρό με το «καθήκον του ακόμη και στη δυσθανασία»,... προς εξυπηρέτηση ιδιοτελών συμφερόντων, κάνοντας έτσι ακόμη πιό δύσκολο το ρόλο του γιατρού.

Ορθοθανασία

Χαρακτηρίζεται έτσι η μη προσφορά υπερβολικών φροντίδων, μεγαλυτέρας δηλαδή εκτάσεως από εκείνην η οποία είναι συμβατή με την κατάσταση του ατόμου, το οποίο πάσχει από ανίατη αρρώστια. Και αφήνεται να σβήσει ήρεμα με τη φυσική επέλευση του θανάτου, εφ’ όσον ο ίδιος ο ασθενής το επιθυμεί και εφ’ όσον ο θάνατος είναι ένα αναμενόμενο φυσικό γεγονός.

Επιταχυθανασία

Ονομάζεται έτσι η σκόπιμη επιτάχυνση των βιολογικών διαδικασιών του θανάτου σε περιπτώσεις αναπότρεπτης επελέυσεώς του και της ως εκ τούτου απωλείας των προϋποθέσεων για ένα «εύ ζήν». Η τέτοια ευθανασία, με την οποία όμως τίθεται τέρμα στη ζωή κάποιου «πριν την ώρα του», επισύρει και τις ποινές του άρθρου 299 του Π.Κ. περί «ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως».

Ποιος όμως μπορεί να είναι απολύτως βέβαιος για το αναπότρεπτο της επελεύσεως του θανάτου; ή και πώς ακόμη και για την οριστική απώλεια των προϋποθέσεων του «εύ ζήν» κάποιου άλλου;

Ευγονική ευθανασία

Πρόκεται για την «ευθανασία» σε παιδιά που γεννήθηκαν ή θα γεννηθούν με ατέλειες, σωματικές ανωμαλίες, χρωματοσωματικές ανωμαλίες, ανεγκέφαλα ή με μογγολοειδή ιδιωτία (σύνδρομο Down), με δισχιδή ράχη που η επιβίωσή τους είναι βραχεία, ή άλλες σωματικές δυσπλασίες. Πολλά δε από αυτά μπορούν να διαγνωσθούν και πριν από τον τοκετό με τα σημερινά τεχνολογικά μέσα, και να οδηγήσουν σε διακοή μιας κυήσεως «ανεπιθύμητης».

Πολλά από τα τέτοια νεογνά παρουσιάζουν ανωμαλίες ασυμβίβαστες με τη ζωή για περισσότερο από ένα βραχύ «χρόνο επιβίωσης». Άλλα, για να επιβιώσουν χρειάζονται σειρά από επανορθωτικές χειρουργικές επεμβάσεις, βαριές, επίπονες και πολυέξοδες. Αφιέμενα τα τέτοια παιδιά «εις εαυτά» συνήθως αποθνήσκουν σε σχετικώς βραχύ χρονικό διάστημα.

Το θέμα βεβαίως της διακοπής της κυήσεως ακόμη και όταν υπάρχουν ιατρικές ενδείξεις, δεν είναι μόνον πρόβλημα ευγονικής, ούτε κάν απλώς βιοηθικής. Αλλά και κοινωνικής, και οικονομικής, και ψυχολογικής, και νομικής, και θρησκευτικής ή πνευματικής φύσεως, και άλλα. Τα προβλήματα και τα διλήμματα είναι πολλά. Και όχι πάντοτε εύκολα προς λύση.

Κοινωνική ευθανασία

Χαρακτηριστική περίπτωση «κοινωνικής ευθανασίας» είναι η «γεροντοκτονία» στην αρχαία Κέα, το νησί γνωστό μας ως Τζιά. Με την αντίληψη ότι, όποιος δεν μπορεί να ζει καλά και να απολαμβάνει τη ζωή δεν θα έπρεπε να συνεχίσει να ζεί, όσοι ξεπερνούσαν τα εξήντα όφειλαν, να πιούν το κώνειο, για να πεθάνουν. Οι Κάσπιοι, τους γονείς τους, όταν έφθαναν τα εβδομήντα, τους εγκατέλειπαν κάπου χωρίς τροφή, για να πεθάνουν μιά ώρα γρηγορότερα. Ανάλογα οι Μασαγέτες, οι Έρουλοι, οι Βακτριανοί. Η δοκιμασία του «κοκκοφοίνικα» είναι τρόπος εκτελέσεως εκείνων, οι οποίοι δεν είναι ικανοί να ζούν, άρα «μη χρήσιμοι για την κοινωνία». Τους ανάγκαζαν δηλαδή να αναρριχηθούν σ’ένα κοκκοφοίνικα και, όσοι έπεφταν και σκοτώνονταν, αυτοί λοιπόν και δεν θα άξιζε να ζήσουν.

Κοινωνική και όχι ευγονική θα πρέπει να χαρακτηρισθεί και η θανάτωση από τους Ναζί, ύστερα από απόφαση της Εθνικοσοσιαλιστικής Κυβερνήσεως της Γερμανίας, των 80.000 Γερμανών που έπασχαν από «αθεράπευτες ασθένειες» (εφαρμογή της φιλοσοφίας του Νίτσε). Όπως και των 6 εκατομμυρίων Εβραίων τους οποίους, αφού τους κατέστησαν «άχρηστους» για δουλειά με τις ανυπόφορες συνθήκες σκληρής καταναγκαστικής εργασίας, τους θανάτωναν στους θαλάμους αερίων, εξαφανίζοντας τα πτώματά τους στα διάφορα κρεματόρια.

Η δήθεν «ευγονική» αυτή «τύπου Νίτσε» κοινωνική ευθανασία, εφαρμόστηκε ευρέως (όπως αποκαλύφθηκε τελευταίως δια πληθώρας δημοσιευμάτων) και από πολλά άλλα κράτη, είτε προς εξόντωση ανεπιθύμητων ομάδων ανθρώπων, είτε για την «κοινωνική» ή «φυλετική» ή την «εθνική καθαρότητα». Όπως: Σουηδία, Αυστρία, Δανία, Η.Π.Α., Βέλγιο, Τσεχοσλοβακία, Ιαπωνία, Ελβετία... Και κυρίως με την μέθοδο της στειρώσεως... «για να περιορισθούν οι δαπάνες»... σε ένα Κράτος Πρόνοιας(;) Ή, για να διατηρηθεί «καθαρή η φυλή» από τους: «διανοητικώς ανάπηρους ή καθυστερημένους, ανεπιθύμητους, τσιγγάνους, φτωχούς, αλκοολικούς, εγκληματίες, γυναίκες ελευθερίων ηθών ή σεξουαλικώς διεστραμμένους»... και διάφορα άλλα προσχήματα. Οι αριθμοί τέτοιων περιπτώσεων ανά χώρα, έφθαναν από 11.000 μέχρι 60.000 ανθρώπους ή και περισσότερο!

Περί την κοινωνική ευθανασία διακυβεύονται και τεράστια συμφέροντα φύσεως οικονομικής, όπως Ασφαλιστικών Εταιρειών, Ταμείων Υγείας, Κρατικών Οργανισμών και άλλων. Υπολογίζεται δε ότι, το 20% των δαπανών για την Υγεία στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ξοδεύονται για τις τελευταίες ώρες ζωής των ασθενών. Ότι, το κρεβάτι του ετοιμοθάνατου έχει κόστος δαπανών 4 φορές μεγαλύτερο από το κανονικό. Ενώ, «τα χρήματα δεν επαρκούν για όλους». Οπότε, πλέον η ζωή του ανθρώπου με την «ευθανασία» καταλήγει σε... «λογιστική πράξη».

Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για την «ποιότητα της ζωής» ως στοιχείου εκτιμήσεως για την απόφαση εφαρμογής «ευθανασίας», χρησιμοποιώντας την εις βάρος της διάρκειας της ζωής των ηλικιωμένων, των με μόνιμη αναπηρία κ.α. Η οποία πάει σιγά-σιγά να αντικαταστήσει την αντίληψη περί της «ιερότητας» της ζωής. Όμως, κανείς δεν έχει το δικαίωμα να «φθείρει» τη ζωή του ανθρώπου (Α΄ Κορ.3,17) με οποιοδήποτε τρόπο, όποια και αν είναι, εφ’όσον δεν του ανήκει και επειδή η κάθε ζωή έχει άπειρη αξία. (Μάρκ.8,36), «ακόμη και όταν φαίνεται ότι δεν αξίζει τίποτε».

Η Ελληνική Νομοθεσία, πάντως, δεν συγχωρεί ούτε την «ευγονική» ούτε την «κοινωνική» ευθανασία.

Η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΕΥΘΑΝΑΣΙΑ
(Είναι η χωρίς εισαγωγικά ευθανασία)

Για τη Χριστιανική θρησκεία και την Εκκλησία, ο θάνατος, εκτός από βιολογικό φαινόμενο, είναι και ένα πολυσύνθετο γεγονός με μεταφυσικές προεκτάσεις. Θεωρεί δε η Εκκλησία «όντως φοβερώτατον το του θανάτου μυστήριον». Και παραδίδει το σώμα στη φθορά, λέγοντας προς «τον νεκρόν του κοιμηθέντος» …»χους ει και εις χουν απελεύσει»« παρακαλώντας δε τον Θεό: «και το μεν σώμα αυτού εις τα εξ ων συνετέθη διάλυσον, την δε ψυχήν εν σκηναίς δικαίων τάξαι, εν κόλποις Αβραάμ αναπαύσαι και μετά δικαίων συναριθμήσαι», και… «μετά των αγίων ανάπαυσον την ψυχήν του δούλου Σου», όπως τόσο συχνά ακούμε στη Νεκρώσιμη Ακολουθία.

Η ψυχή, είναι οντότητα ανεξάρτητη του εγκεφάλου ενυπάρχουσα «εξ άκρας συλλήψεως», του οποίου η καταστροφή δεν επηρεάζει την ύπαρξή της και τις λειτουργίες της στα άλλα όργανα, που τώρα απλώς δεν γίνονται αντιληπτές λόγω της βλάβης ή καταστροφής του οργάνου εκφράσεώς της. Με τον θάνατο δε, «ως η γέφυρα η μετάγουσα εκ της κάτω ζωής εις την άνω», περνά στην αιώνια ζωή, όπου εξακολουθεί να ζει με διαφορετικό πλέον τρόπο, αφού έχει χωρισθεί από το σώμα. Με μία δε απλούστερη διατύπωση, είναι ωσάν με το θάνατο ως από μια «σκάλα», να περνά η ψυχή από το κάτω πάτωμα (της εδώ ζωής) στο επάνω πάτωμα (της άλλης ζωής), της αιωνίας.

Αυτά μας διδάσκει η Εκκλησία, η οποία στέκεται με σεβασμό μπροστά στον άνθρωπο που «ξεψυχά». Κατά την Εκκλησία, ο άνθρωπος διατηρεί επαφή και επικοινωνία με τα πνεύματα, με τις εσωτερικές μυστικές πνευματικές δυνάμεις της ψυχής, οι οποίες όμως δεν μπορούν να εκδηλωθούν προς τα «έξω» κατά τον κλινικό «εγκεφαλικό θάνατο», λόγω βλάβης του εγκεφάλου ως του οργάνου εκφράσεώς τους. Και με τις τέτοιες δυνάμεις αντιδρά στα ερεθίσματα που δέχεται από αυτές« και συμμετέχει στα δρώμενα των στιγμών αυτών που , για τους λόγους αυτούς, θεωρούνται ιερές.

Η ζωή, για την Εκκλησία είναι δώρον Θεού στον άνθρωπο, έχει απόλυτη αξία, άρα είναι αναντικατάστατη, και κανένας δεν έχει το δικαίωμα να αφαιρεί τη ζωή κανενός, ούτε τη δική του (αυτοκτονία) ούτε του άλλου (φόνος). Και η πράξη της ευθανασίας, είτε ενεργητικής, είτε παθητικής, αποτελεί φόνον.

Ενδιαφέρεται, βεβαίως, και πράγματι η Εκκλησία για έναν «αξιοπρεπή θάνατο». Όμως, με πολύ διαφορετική έννοια από εκείνη της ούτω πως… «λεγομένης ευθανασίας».

Η Χριστιανική Ευθανασία και ο Γιατρός

Η Εκκλησία δέχεται και το γιατρό στο έργο της… Όχι δε μόνον διότι και το γιατρό ο Θεός τον εδημιούργησε, αλλά και διότι έχει να εκπληρώσει μία αποστολή. Προστάζει δε δια της Σοφίας Σειράχ (Κεφ. 38): «… και ιατρώ δος τόπον, και γαρ αυτόν έκτισε Κύριος, και μη αποστήτω σου, και γαρ αυτού χρεία, και εν χερσίν αυτού ευωδία…». Δηλαδή λέγει: παραχώρησε στο γιατρό τη θέση που του πρέπει για να εργασθεί, μην τον αφήσεις να σου φύγει διότι σου χρειάζεται και από τα χέρια του, με τις προσπάθειές του και την ορθή καθοδήγησή του, θα προκύψει το καλό αποτέλεσμα για την αποκατάσταση της υγείας σου.

Ευλογεί δε η Εκκλησία και ενθαρρύνει τις προσπάθειες του γιατρού στην υπηρεσία της ζωής. Και ως ευθανασία δέχεται εκείνη για την οποία εύχεται … «ειρηνικά τα τέλη της ζωής, ανώδυνα, ανεπαίσχυντα και καλήν απολογίαν…»« …δεχόμενη μάλιστα και ότι «κρείσσων θάνατος υπέρ ζωήν πικράν και ανάπαυσις αιώνιος ή αρρώστημα έμμονον» (Σοφ. Σειρ. 30, 17).

Ο γιατρός συμβάλλει στην τέτοια ευθανασία όταν εργάζεται για την καταπράυνση των πόνων, την ανακούφιση από τα ενοχλήματα, την καθησύχαση της αγωνίας, την υποβοήθηση προς καλύτερη ανοχή των ταλαιπωριών, ώστε να ζει ο άνθρωπος μέχρι τέλους με αξιοπρέπεια, μέχρι και τις εσχατότατες στιγμές της ζωής του. Με τη συντρόφευση και την ηθική συμπαράσταση, σε συνεργασία με το οικογενειακό του περιβάλλον, με πορεία δίπλα του στον ίδιο με εκείνον βηματισμό, ακρόαση στους φόβους και σιωπή στις εκρήξεις του« … ψελλίζοντας – αν μπορεί- και δύο λόγια προσευχής, αφού η τέτοια συμπαράσταση επεκτείνεται και στον ψυχικό κόσμο του αρρώστου και μάλιστα σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή με λεπτούς κλυδωνισμούς της ψυχής, μέχρι να περάσει στην… «αντίπερα όχθη»« μέχρι δηλαδή να «ξεψυχήσει» ο άνθρωπος και να πάρει η ψυχή του το δρόμο για το χώρο στον οποίο ανήκει, … στην αγκαλιά του Θεού.

Πόσοι και πόσοι δεν έχουν ξεψυχήσει έτσι, με μια γλυκιά έκφραση ηρεμίας στο πρόσωπο, μέχρι και απέραντης γαλήνης, ακόμη και μ’ ένα χαμόγελο στο στόμα!… Αυτή είναι η Χριστιανική Ευθανασία… προς την οποία συμπλέει έτσι και ο γιατρός.

Η τέτοια συμπαράσταση του γιατρού φέρνει και άλλα αποτελέσματα. Είναι εκπληκτικό το πόσοι από αυτούς που «έφτασαν μέχρι τον «τάφο» αλλά δεν πέθαναν, βγήκαν τελικά … «κερδισμένοι» από την ταλαιπωρία τους« διότι ρύθμισαν προβλήματα που τους «έτρωγαν», και διαταραγμένες σχέσεις με οικείους τους« ή ανακάλυψαν ότι «έχει τόσα πολλά και ωραία ακόμη, να τους προσφέρει η ζωή, που μέχρι τώρα τους ήσαν άγνωστα και που αν τα ήξεραν κανείς δεν θα ήθελε να πεθάνει». Και ευγνωμονούν την αρρώστια που τους «άλλαξε» ως ανθρώπους, τους ωρίμασε πνευματικά και αναθεώρησαν τη στάση τους στη ζωή, αφού η δοκιμασία τους έδωσε τη δυνατότητα της ψυχικής «κάθαρσης» και τους «έφερε πιο κοντά στο Θεό».

ΧΡΗΣΙΜΑ ΣΧΟΛΙΑ

«Η επίμονη απαίτηση του πάσχοντος» για «ευθανασία» είναι επισφαλής. Διότι, η απόφαση ή η συγκατάθεσή του να πεθάνει «ανώδυνα» δεν είναι πάντοτε προϊόν υγιούς λογικής σκέψης και ελεύθερης εκλογής της αποφάσεως. «Η ανίατη και επώδυνη ασθένεια» επιδρά επί της πνευματικής λειτουργίας του ασθενούς. Είναι σχεδόν αδύνατο το να έχει τη διαύγεια της σκέψης ή την ορθή κρίση, την οποία είχε πριν ασθενήσει.

Το «χωρίς ελπίδα», ποιος θα το κρίνει; Και ποιος θα πάρει την απόφαση; Ενώ θα τίθεται το αμείλικτο ερώτημα: «μήπως πρόκειται και για τραγικό λάθος»; Αυτό δε διότι υπάρχουν περιπτώσεις που ενώ χαρακτηρίσθηκαν «χωρίς ελπίδα», αποκαταστάθηκαν σε μία τελείως κανονική ζωή!

Ο άρρωστος, ακόμη και μέσα στον πιο ανυπόφορο πόνο του, πάντα ελπίζει. Σήμερα μάλιστα περισσότερο, διότι δεν υπάρχει σωματικός πόνος ο οποίος να μη μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο, με πολλούς και διαφόρους τρόπους.

Η ιατρική σε όλες τις περιστάσεις υπηρετεί το συνεχή σεβασμό της ζωής, της ηθικής αυτονομίας και της επιλογής του αρρώστου. Ωστόσο, ο γιατρός μπορεί σε περίπτωση αθεράπευτης και μοιραίας ασθένειας να περιορισθεί στην απάλυνση του πόνου, χορηγώντας στον άρρωστο τις κατάλληλες θεραπείες και εξασφαλίζοντάς του, όσο είναι δυνατόν, την ποιότητα μιας ζωής που σβήνει. Είναι επιτακτικό καθήκον να συνδράμει τον ετοιμοθάνατο μέχρι το τέλος, ενεργώντας με τρόπο που να επιτρέπει στον ασθενή τη διατήρηση της αξιοπρέπειάς του.

«Η έννοια του ανιάτου δεν στοιχειοθετεί δίκαιο για το γιατρό, ώστε να εγκαταλείψει τις προσπάθειές του» επειδή ο γιατρός ως το τέλος πρέπει να παραμένει αταλάντευτα πιστός στον όρκο του». Κανένας δεν δικαιούται να προωθεί διαδικασίες ευθανασίας, όταν υπάρχει και η ελπίδα, από τη μία στιγμή στην άλλη, η επιστήμη να μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικότερα για τη ζωή του κάθε ανθρώπου. Απόδειξη είναι η επινόηση της καρδιοαναπνευστικής αναζωογονήσεως με την οποία, άλλοτε «καταδικασμένοι» σε θάνατο άνθρωποι, επαναφέρονται τώρα στη ζωή με ευκολία και ρυθμούς «ρουτίνας», αποδιδόμενοι στην κοινωνία και επανερχόμενοι στις δραστηριότητές τους. Άλλα τέτοια παραδείγματα προέρχονται από τις άλλοτε ανίατες αρρώστιες, λέπρα και σύφιλη, πολύ βασανιστικές και για χρόνια, που τώρα όμως θεραπεύονται.

Ποτέ λοιπόν δεν μπορεί να είναι κανείς απολύτως βέβαιος για το ανίατο μιας οποιασδήποτε καταστάσεως« αφήνοντας και κάποια περιθώρια για πιθανό λάθος ή και για μια έκπληξη, ή ακόμη και ένα επιστημονικό «θαύμα».

Εκτός δε από ένα τέτοιο «επίτευγμα», υπάρχει και το «Θεϊκό Θαύμα», όπως το γνωρίζει η Χριστιανική Θρησκεία. Θαύματα, βεβαίως γίνονται και σήμερα. Αρκεί να υπάρχει πίστη και «τα μάτια εκείνα που μπορούν να τα βλέπουν».

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Ο ασθενής έχει το δικαίωμα να πεθάνει με αξιοπρέπεια. Έχει ακόμη το δικαίωμα να δέχεται ή να αρνείται μία θεραπεία, μετά τη λήψη των κατάλληλων πληροφοριών. Ο γιατρός είναι υποχρεωμένος να προσφέρει στον άρρωστο που του εμπιστεύεται –αυτό ή το περιβάλλον του- τις θετικές υπηρεσίες του «κατά την τελευταία λέξη της επιστήμης» -Lege Artis- με σεβασμό και του δικαιώματός του για έναν «αξιοπρεπή θάνατο».

Η βοήθειά του για τη βελτίωση της καταστάσεώς του σ’ αυτόν που πεθαίνει, αποτελεί ιδιαίτερο καθήκον του γιατρού. Και θα πρέπει να παρέχεται πάντοτε με ευσπλαχνία και σεβασμό προς την προσωπικότητα του ασθενούς για την ανακούφισή του, μέχρι να έρθει η ώρα «να κλείσει τα μάτια του». Όμως, κανείς δεν μπορεί ή δεν επιτρέπεται να επιβάλει στο γιατρό να ενεργήσει «ευθανασία», να συντομεύσει τη ζωή κάποιου ή να σκοτώσει κάποιον… «για το καλό του». Η ένσταση συνειδήσεως του γιατρού σε τέτοια θέματα είναι απαραβίαστη.

Ο όρος «ευθανασία» βρίσκεται έξω από τα διδάγματα και τις επιταγές της θεραπευτικής. Η ευ-θανάτωση δεν συμπεριλαμβάνεται στις υποχρεώσεις της αποστολής του γιατρού. Αυτός υπηρετεί τη ζωή, …. «ιατρεύει».

Είναι παράλογο να ζητά κάποιος που «θέλει να πεθάνει» ή κάποιοι που «θέλουν να τον πεθάνουν» να τον πεθάνουν «μία ώρα γρηγορότερα», να απαιτούν να επεκταθεί το δικαίωμα επί της ζωής του μέχρι και την «απαίτηση να φονευθεί από ένα γιατρό». Διότι, τότε γίνεται ένοχος ανθρωποκτονίας.

… Ο όρκος του φτάνει ως τα βάθη της ψυχής του και «κανείς δεν έχει το δικαίωμα, ούτε και με νόμους, να επεμβαίνει στη συνείδηση του γιατρού».

Αν η πολιτεία ήθελε κάποτε αποφασίσει να νομοθετήσει την ευθανασία, ας ψάξει να βρει ή να δημιουργήσει τους «δημίους» ως εκτελεστές των τέτοιων αποφάσεών της… σε άλλους χώρους. Φαντάζεται κανείς τι θα συνέβαινε αν φθάναμε –και ας ελπίζουμε ότι δεν θα φτάσουμε ποτέ- να έχουμε στον τόπο μας, μία (ας πούμε) «Ιατρική Εταιρεία Ευθανασίας»; Και δεν θα έτρεμε, τότε πλέον, ο κάθε άρρωστος στη θέα του γιατρού, με το φόβο ότι πιθανόν έρχεται με τη σύριγγα στο χέρι ένας, ίσως και πληρωμένος, δολοφόνος;

Στην Ελληνική Νομοθεσία δεν υπάρχει νομοθετημένη πράξη ιατρικής ευθανασίας. Στον Ποινικό Κώδικα δεν χρησιμοποιείται ο όρος «ευθανασία», αλλά μόνον «ανθρωποκτονία εξ οίκτου». Και, σύμφωνα με διάταξη του άρθρου 300 του Ποινικού Κώδικα: «όποιος αποφάσισε και εκτέλεσε ανθρωποκτονία ύστερα από σπουδαία και επίμονη απαίτηση του θύματος, και από οίκτο γι’ αυτόν που έπασχε από ανίατη ασθένεια, τιμωρείται με φυλάκιση».

Το συναίσθημα του οίκτου, ο Έλληνας νομοθέτης το έλαβε υπ’ όψη ως λόγο για ηπιότερη μεταχείριση του δράστη. Ενώ η ατιμωρησία του θα μπορούσε να οδηγήσει σε επικίνδυνες καταστάσεις. Και αν γινόταν αποδεκτή η κοινωνική ή η ευγονική ευθανασία, και αν καθιερωνόταν η πλήρης ατιμωρησία της επιθανάτιας ευθανασίας, πολλοί τότε δεν θα έπρεπε να νιώθουν ασφαλείς.

Είναι, επίσης, άλλο πράγμα, να εκφράζεται κανείς γενικά και αόριστα για το θέμα όταν πρόκειται για τους άλλους, και πολύ διαφορετικό όταν πρόκειται για τον εαυτό του.

Περί την ευθανασία υπάρχει, και μάλιστα πολύ δικαιολογημένα, μεγάλη ψυχολογική και συναισθηματική φόρτιση μεταξύ των ανθρώπων. Και τα διλήμματα είναι πολλά. Πολλοί επηρεάζονται από δυσάρεστες περιπτώσεις εκ του περιβάλλοντός των, και τάσσονται υπέρ της ευθανασίας. Αλλά και αυτοί μεταβάλλουν διαθέσεις, όταν π.χ. διαψεύδονται οι δυσμενείς προβλέψεις για μία μοιραία έκβαση εν μέσω ταλαιπωριών και βασάνων.

Τα συνειδησιακά ερωτήματα για τη ζωή και το θάνατο πολλές φορές είναι αξεπέραστα, ιδίως στους ανθρώπους χωρίς την απαιτούμενη υγιή κοσμοθεωριακή τοποθέτηση. Και αγωνιώδη… όταν ο άνθρωπος αισθάνεται μόνος. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η συμπαράσταση από ανθρώπους που γνωρίζουν το πραγματικό νόημα της ζωής στον κόσμο αυτόν, είναι πολύτιμη!

Το δικαίωμα του αυτεξουσίου επί της ζωής μας, ώστε να μπορούμε να τη διαθέτουμε «κατά το δοκούν», δηλαδή όπως μας αρέσει, δεν είναι απεριόριστο. Είναι άλλωστε αυτό και θέμα λογικής, τόσο από προσωπική άποψη όσο και από την άποψη των υποχρεώσεων μας έναντι του άμεσου περιβάλλοντός μας και των υποχρεώσεών μας έναντι της κοινωνίας. Είναι και θέμα της Φιλοσοφίας, από τα σπουδαιότερα. Είναι και θέμα Αρχών και Πιστεύω για τη ζωή, θέμα Θρησκείας και σχέσεων των ανθρώπων με το Θεό, στον οποίο πιστεύουν. Επομένως και η στάση του καθ’ενός μας έναντι της ευθανασίας, είναι ένα πολύ σοβαρό και περίπλοκο θέμα με πολλές προεκτάσεις.

ΕΠΙΜΥΘΙΟΝ

Και τώρα, κάτι για εμάς τους ανθρώπους της Εκκλησίας, ειδικότερα:

Η Χριστιανική Θρησκεία και η Εκκλησία πρεσβεύουν ότι η ζωή μας, η ίδια η δική μας η ζωή, δεν μας ανήκει διότι είναι δώρον Θεού προς χρήση, και μάλιστα επί αποδόσει λογαριασμού. Δεν είναι ιδιοκτησία μας για να την κάνουμε ό,τι θέλουμε, διότι είμεθα «ναός του εν ημίν Αγίου Πνεύματος», το οποίον έχομε από τον Θεόν. Δεν ανήκομε στον εαυτό μας, διότι «ηγοράσθημεν τιμής» (Α’Κορ. 6, στ.19,20) και δεν δικαιούμεθα να την καταστρέψουμε με την οποιαδήποτε «ευθανασία».

Επίσης, «τίποτε και κανένας δεν μπορεί να εξουσιοδοτήσει άλλον για το φόνο ενός αθώου», να θανατώσει κάποιον, είτε με την ενεργητική είτε με την παθητική «ευθανασία», διότι η ζωή «δεν του ανήκει».

Η ανάκληση του δώρου της ζωής ανήκει μόνον εις τον δωρεοδότην Θεόν … «Ουδείς γαρ ημών εαυτώ ζη και ουδείς εαυτώ αποθνήσκει»…. «αποθνήσκωμεν, των Κυρίω αποθνήσκομεν. Εάν τε ουν ζώμεν, εάν τε αποθνήσκωμεν, του Κυρίου εσμέν»! (Ρωμ. 14, στ. 7,8).

Οι Χριστιανοί, πιστεύουμε ότι οι δοκιμασίες μας στη ζωή, δεν μας συμβαίνουν χωρίς να το γνωρίζει ο Θεός. Ούτε χωρίς την άδειά Του. Τις επιτρέπει πάντοτε προς το συμφέρον μας… «επί το συμφέρον εις το μεταλαβείν της αγιότητος αυτού» (Εβρ. 12, 10). Για να δοκιμάζεται και να αυξάνεται η πίστη μας. Όπως έγινε και με τον Ιώβ. Γι’ αυτό και είναι λάθος μας, όταν μας συμβαίνει κάτι δυσάρεστο, να τα βάζουμε με το Θεό και λέμε «γιατί Θεέ μου σε μένα»;. Ωσάν να ελέγχομε το Θεό. Φθάνοντας ακόμη και σε θεοδικία! Και θα πρέπει, «ό,τι κι αν μας βρει στη ζωή», να διδασκόμεθα διερωτώμενοι και «τι το θέλημα του Κυρίου». Επειδή «αυτώ μέλει περί υμών» (1η Πετρ. 5,7), ακόμη και για τα καθημερινά προβλήματά μας. Και «προς το συμφέρον εκάστου». Αυτό θα πει «Πίστις»! .. το οποίον είναι και η «… ελπιζομένων υπόστασις» (Εβρ. 11,1).

Συνεπώς … «στώμεν καλώς»!

Πηγή: http://www.ecclesia.gr/, Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου

Ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα, που κινεί πολλούς ενάντια στην Εκκλησία (ακόμη και πιστούς ορθόδοξους χριστιανούς), είναι η ιδέα της Εκκλησίας ότι οι αδελφοί μας που αυτοκτονούν (αυτόχειρες) δεν πρέπει να κηδεύονται, αλλά να θάβονται χωρίς κηδεία.

Δυστυχώς, δεν ξέρω ούτε μία περίπτωση, που οι εξοργισμένοι κατά της Εκκλησίας άνθρωποι να σκέφτονται πως η ψυχή του αυτόχειρα αδελφού τους χρειάζεται την τελετή της κηδείας (που είναι μια τελετή προσευχής) για την ανάπαυσή της, πως η κηδεία θα την ωφελήσει στο ταξίδι της προς τον άλλο κόσμο. Αυτό δε φαίνεται να τους απασχολεί καθόλου – ίσως να μην πιστεύουν καν ότι υπάρχει αιώνια ζωή ή να ισχυρίζονται πως «δεν ξέρουμε» τι υπάρχει μετά το θάνατο, αγνοώντας πως και ο Χριστός έχει πει πολλά γι’ αυτό το θέμα, αλλά και οι άγιοι έχουν καταθέσει τις δικές τους γνώσεις και εμπειρίες, ως ενωμένοι που είναι με τον Τριαδικό Θεό και με όλα τα πλάσματα [βλ. τα άρθρα: α) Η Αγία Γραφή για τη μετά θάνατον ζωή των ψυχών, β) Τα πνεύματα των νεκρών και εμείς].

Πάντα η επίθεση ενάντια στους «παπάδες» έχει ως αιτία ότι πληγώνονται οι συγγενείς ή «προσβάλλεται η μνήμη του νεκρού» μπροστά στην κοινωνία – καμιά ανησυχία για τη μεταθανάτια ωφέλειά του. Αυτό όμως φανερώνει επιπολαιότητα και εγωισμό, που μαζί με την επιθετικότητα (που μερικές φορές φτάνει τα όρια της βαρβαρότητας), τους κάνει να χάνουν το δίκιο τους, ακόμη κι αν πιστέψουμε πως έχουν δίκιο.

Ποια είναι όμως η αιτία που η Εκκλησία δεν επιθυμεί να κηδεύονται οι αυτόχειρες;

Είναι αστείο να υποθέτει κάποιος (ακόμη κι αν είναι «άθεος» – και τότε είναι διπλά αστείο) πως ο ένας ή ο άλλος ιδιώτης αγαπάει περισσότερο το νεκρό φίλο ή συγγενή του απ’ ό,τι τον αγαπούν οι ορθόδοξοι άγιοι Πατέρες, που έδωσαν τα πάντα για το συνάνθρωπο και που θέσπισαν το τι κάνει η Εκκλησία σε κάθε περίπτωση. Ό,τι κάνει η Εκκλησία είναι για το συμφέρον της ψυχής του ανθρώπου (όχι για να ωφεληθεί οικονομικά ο ιερέας – άλλωστε αν αρνηθεί μια κηδεία… χάνει λεφτά, οπότε κάτι άλλο συμβαίνει) και καλό είναι ο άνθρωπος να το ψάχνει και να ρωτάει, αλλά όχι να παριστάνει πως «επαναστατεί» και «καταγγέλλει» τη δήθεν «σκληρότητα» και «υποκρισία» των παπάδων, νομίζοντας πως τα ξέρει όλα, ενώ στην πραγματικότητα έχει μεσάνυχτα για τα πιο πολλά πνευματικά («θρησκευτικά») θέματα.

Συνήθως προβάλλεται ως αιτία που, αν αυτοκτονήσω (μη γένοιτο), δε θα με κηδέψουν, ότι αρνήθηκα το χριστιανισμό και συνεπώς δε μπορώ να συμμετάσχω σε μια χριστιανική τελετή. Η ίδια η πράξη της αυτοκτονίας είναι άρνηση του Θεού, αφού είναι πράξη απελπισίας, ενώ ο χριστιανός πάντα ελπίζει. Γι’ αυτό και ο Ιούδας (το λέω παρεμπιπτόντως) δε σώθηκε, γιατί αυτοκτόνησε από απελπισία (βλέποντας το σκοτάδι που τον είχε κυριεύσει), όχι από μετάνοια. Αν μετανοούσε, σίγουρα θα είχε σωθεί (ότι ο Ιούδας δεν σώθηκε, το έχει προφητέψει ο ίδιος ο Χριστός στο Ματθ. 26, 24).

Η παραπάνω σκέψη (ότι αυτόχειρας = μη χριστιανός) είναι εύλογη. Το ίδιο και ότι αυτό συμβαίνει ως παράδειγμα προς αποφυγήν, για να το βλέπουν οι ζωντανοί και έστω κάποιοι να αποφεύγουν την αυτοκτονία!… Όμως υπάρχει κάτι πολύ πιο σοβαρό, που τον αυτόχειρα τον αγκαλιάζει ως αδελφό χριστιανό, δεν τον «πετάει έξω» ως αρνησίθρησκο.

Η τελετή της κηδείας, εκτός από προσευχή, είναι μια απόδοση τιμής στο νεκρό. Στερώντας η Εκκλησία απ’ αυτή την τιμή τον άνθρωπο που αυτοκτόνησε, προσπαθεί να του δώσει ένα πλεονέκτημα στο ταξίδι της ψυχής του: εμείς εδώ δεν τον τιμάμε, για να τον τιμήσει ο Θεός – Του τον στέλνουμε όπως είναι, για να είναι η ψυχή του άδεια από τιμές και να μπορέσει ίσως Εκείνος να του ελαφρώσει το φορτίο του σκοταδιού, που έχει μαζέψει μέσα του με την πράξη του. Ελπίζουμε έτσι ότι τουλάχιστον η κόλαση, που θα ζήσει, θα είναι κάπως ελαφρύτερη από ό,τι θα ήταν κανονικά [η κόλαση, όπως ξέρουμε από τους αγίους διδασκάλους της Ορθοδοξίας, είναι το ίδιο το Φως του Θεού, που το βιώνουν ως πυρ εκείνοι που το βλέπουν μέσα από την παραμόρφωση του εγωισμού – βλ. και το άρθρο του π. Γ. Μεταλληνού «Παράδεισος και κόλαση στην Ορθόδοξη Παράδοση»].

Ας σημειώσουμε εδώ ότι ο αυτόχειρας, γενικά μιλώντας, φοβόμαστε πως πάει για την κόλαση, γιατί πράγματι έχει κλωτσήσει το Θεό από την καρδιά του. Αν δεν Τον κλωτσούσε, δε θα είχε απελπιστεί. Αυτή είναι η αιτία της κόλασης του (ότι ο ίδιος έδιωξε το Θεό και η κόλαση είναι η χωρίς Θεό αιωνιότητα, όπου το θείο Φως το βλέπει κάποιος ως πυρ) και όχι «νομικές αιτίες», όπως ότι «αρνήθηκε το θείο δώρο της ζωής» ή ότι «διέπραξε φόνο» (το δικό του) «και δεν πρόλαβε να μετανοήσει» κ.τ.λ. Ο άνθρωπος μπαίνει στην κόλαση μόνος του, με αυτά που έχει στην καρδιά του, ενώ η πόρτα του παραδείσου είναι ανοιχτή για όλους.

(Αλλάζει το πράγμα όταν ο άνθρωπος πάσχει από ψυχικά προβλήματα τόσο, ώστε να μην έχει τη συναίσθηση των πράξεών του).

Σημειωτέον, ότι δε δίνουμε το όνομά του για μνημόνευση στη λειτουργία ή σε σαρανταλείτουργο, δεδομένου ότι ο άγιος Γεώργιος Καρσλίδης έφαγε χαστούκι από άγγελο μέσα στο Ιερό, όταν μνημόνευε το όνομα ενός αυτόχειρα στην πρόθεση (αναφέρεται στη βιογραφία του, που έχει συντάξει ο π. Μωυσής ο Αγιορείτης).

ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΗ

Αν έχεις κάποιον δικό σου ή γνωστό σου που αντιμετωπίζει προβλήματα, άρρωστο, απελπισμένο, δυστυχισμένο, βοήθησέ τον πριν είναι αργά. Ένας λόγος αγάπης, μια επίσκεψη ή μια προσευχή μπορεί να σώσουν τη ζωή του και την ψυχή του!

Μπορεί να σώσουν και τη δική σου ψυχή, γιατί όλοι έχουμε ευθύνη όταν ένας άνθρωπος αυτοκτονεί. Ο Θεός να με συγχωρέσει, κι εγώ έχω ευθύνη για άλλους, γνωστούς ή συγγενείς μου, που αυτοκτόνησαν και εύχομαι να αναπαυθεί η ψυχή τους.

Αν έχεις κάποιον δικό σου ή γνωστό σου, που έδωσε τέρμα στη ζωή του, σε ρωτώ: θέλεις να σωθεί η ψυχή του; Αν ναι, παράτα την εγωιστική επίθεση κατά «των παπάδων» (που ίσως γίνεται για ν’ αποκοιμίσεις τη συνείδησή σου, αν δεν προσπάθησες να σώσεις τη ζωή του) και άκου τι έχει να σου πει «ένας παπάς».

Ο π. Σεραφείμ Ρόουζ, πρώην άθεος και μελετητής της ανατολικής φιλοσοφίας και του ζεν, και τελικά ορθόδοξος ιερομόναχος και συγγραφέας στα δάση της Καλιφόρνιας, μας προσφέρει μια σημαντική αναφορά, από τη διδασκαλία και τον αγώνα δυο μεγάλων αγίων γυναικών της ορθόδοξης Ρωσίας.

Η αγία Αναστασία (Αθανασία) Λονγκάτσεβα, που ασκήτεψε νέα στα ρωσικά δάση και αναδείχτηκε σε μεγάλη δασκάλα της ορθόδοξης πνευματικότητας, είχε έναν αδελφό που τον έλεγαν Παύλο, ο οποίος κρεμάστηκε σε στιγμή μέθης. Η Αναστασία, θέλοντας να προσευχηθεί γι’ αυτόν, ζήτησε τη συμβουλή μιας άλλης μεγάλης ασκήτριας, της αγίας Πελαγίας Ιβάνοβνας, της διά Χριστόν σαλής. Εκείνη της είπε να κλειστεί στο κελί της σαράντα μέρες, να νηστέψει και να προσευχηθεί για τον αδελφό της και κάθε μέρα να λέει εκατόν πενήντα φορές: «Υπεραγία Θεοτόκε, ανάπαυσον τον δούλο σου».

Το σαρανταήμερο αυτό, με νηστεία και προσευχή, επαναλήφθηκε τρεις φορές. Κάθε φορά η αγία έβλεπε σε όραμα ένα αιμάτινο βράχο πάνω από μια άβυσσο και πάνω κείτονταν δυο άντρες με αλυσίδες στο λαιμό τους. Ο ένας ήταν ο Παύλος. Τη δεύτερη φορά ο Παύλος, αν και ακόμα αλυσοδεμένος, ενώ την τρίτη φορά δεν ήταν πια στο βράχο. Ο άλλος άντρας ακούστηκε να λέει: «Είσαι τυχερός εσύ, έχεις πολύ ισχυρούς μεσίτες στη γη».

Όταν ανέφερε το όραμά της στην αγία Πελαγία, εκείνη απάντησε: «Ο αδελφός σου λυτρώθηκε από τα βάσανα. Δε μπήκε όμως στη μακαριότητα του Παραδείσου» (βλ. π. Σ. Ρόουζ, Η ψυχή μετά το θάνατο – Οι μεταθανάτιες εμπειρίες στο φως της Ορθόδοξης διδασκαλίας, 12^η έκδ., Μυριόβιβλος 2008, σελ. 292-293· αναφέρεται και στο Οσία Αθανασία, μτφρ. Πέτρου Μπότση, Αθήνα 1998, σελ. 69-73).

Ο π. Σεραφείμ προσθέτει: «Πολλά παρόμοια περιστατικά αναφέρονται σε Βίους Ορθοδόξων Αγίων και ασκητών. Σε περίπτωση που κάποιος έχει την τάση να ερμηνεύει κατά γράμμα τέτοια οράματα, ίσως θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι βεβαίως οι εικόνες, με τις οποίες εμφανίζονται τέτοια οράματα, συνήθως σε όνειρα, δε “φωτογραφίζουν” κατ’ ανάγκην τον τρόπο ύπαρξης της ψυχής μετά το θάνατο· πρόκειται περισσότερο για εικόνες, οι οποίες μεταβιβάζουν την πνευματική αλήθεια της βελτίωσης της κατάστασης της ψυχής στον άλλο κόσμο χάρη στις προσευχές εκείνων που παραμένουν στον κόσμο τούτο».

Ο άγιος Γέροντας Ευμένιος Σαριδάκης, που αφιέρωσε τη ζωή του στην υπηρεσία των λεπρών και άλλων βαριά ασθενών, στο νοσοκομείο λοιμωδών νοσημάτων, στην Αγία Βαρβάρα Αθηνών, και που προσευχόταν στο Χριστό να σώσει «όλους τους καθολικούς και όλους τους προτεστάντες και τους μουσουλμάνους και τους άθεους και τους ανθρώπους απ’ όλες τις θρησκείες…», άρχισε να προσεύχεται για τη σωτηρία ενός υπαλλήλου του νοσοκομείου που αυτοκτόνησε (δίνονται πλήρη στοιχεία του, μικρό όνομα Μιχάλης) και τον οποίο έβλεπε για 40 μέρες ν’ ανεβαίνει μ’ ένα πήδημα στον τρούλο της εκκλησίας και να κατρακυλάει κάτω κάνοντας τούμπες, μετά να ξανανεβαίνει κ.ο.κ.

Και παρακαλούσε το Χριστό λέγοντας: «Να τον πας υποχρεωτικά (=οπωσδήποτε) στον παράδεισο. Δε μπορώ να τον βλέπω άλλο. Κι αυτόν και όλους όσοι θα πεθάνουν μέχρι το τέλος του αιώνος, να τους πας όλους στον παράδεισο» (Σίμωνος Μοναχού, π. Ευμένιος, Ο κρυφός άγιος της εποχής μας, Αθήνα 2010, σελ. 276-278, βλ. & 133-134).

Ίσως, επειδή τους αγίους τους φανταζόμαστε εσφαλμένα σαν υπερφυσικά όντα, κάποιος σκεφτεί: «Καλά, και περίμενε ο άγιος αυτός να τρομάξει απ’ το όραμα για ν’ αρχίσει να προσεύχεται για κείνη την ψυχή;». Όμως ίσως το όραμα να του δόθηκε απ’ το Θεό, ακριβώς για ν’ αρχίσει να προσεύχεται για κείνη την ψυχή, ώστε να σωθεί!

Δεν αναφέρεται ότι ο Γέροντας έλαβε κάποια πληροφορία για την τύχη του αυτόχειρα. Εύχεστε και γι’ αυτόν, αδελφοί.

ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΑΚΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΣΙΚΑ, Ο ΧΡΙΣΤΟΣ & Ο ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ

Ο άγιος Γέροντας Παΐσιος κάνει μια συγκλονιστική αναφορά:

«…Αλλά εμείς πρέπει να κάνουμε πολλή προσευχή για όσους αυτοκτονούν, για να κάνη κάτι ο Καλός Θεός και γι’ αυτούς, γιατί δεν ξέρουμε πως έγινε και αυτοκτόνησαν, ούτε σε τι κατάσταση βρέθηκαν την τελευταία στιγμή. Μπορεί, την ώρα που ξεψυχούσαν, να μετάνoιωσαν, να ζήτησαν συγχώρηση από τον Θεό και να έγινε δεκτή η μετάνοιά τους, οπότε την ψυχή τους να την παρέλαβε Άγγελος Κυρίου.
Είχα ακούσει ότι ένα κοριτσάκι σε ένα χωριό πήγε να βοσκήση την κατσίκα τους.

»Την έδεσε στο λιβάδι και πήγε πιο πέρα να παίξη. Ξεχάστηκε όμως στο παιχνίδι και η κατσίκα λύθηκε και έφυγε. Έψαξε, αλλά δεν την βρήκε και γύρισε στο σπίτι χωρίς την κατσίκα. Ο πατέρας του θύμωσε πολύ, το έδειρε και το έδιωξε από το σπίτι. “Να πας να βρης την κατσίκα, του είπε. Αν δεν την βρης, να πας να κρεμασθής”.

»Ξεκίνησε το ταλαίπωρο να πάη να ψάξη. Βράδιασε και αυτό ακόμη δεν είχε γυρίσει στο σπίτι. Οι γονείς, βλέποντας ότι νύχτωσε, βγήκαν ανήσυχοι να βρουν το παιδί. Έψαξαν και το βρήκαν κρεμασμένο σε ένα δένδρο. Είχε δέσει στον λαιμό του το σχοινί της κατσίκας και κρεμάστηκε στο δένδρο. Το κακόμοιρο είχε φιλότιμο και πήρε κατά γράμμα αυτό που του είπε ο πατέρας του. Το έθαψαν μετά έξω από το κοιμητήρι.

»Η Εκκλησία φυσικά καλά έκανε και το έθαψε απ’ έξω, για να φρενάρη όσους αυτοκτονούν για το παραμικρό, αλλά και ο Χριστός καλά θα κάνη, αν το βάλη μέσα στον Παράδεισο» (Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Λόγοι, τόμ. Δ΄).

ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΝ

Πλέον σε πάρα πολλές περιπτώσεις, ίσως στις περισσότερες, οι ιερείς υποχωρούν και κηδεύουν τον αυτόχειρα. Πολλές φορές δεν αναφέρουν καν το ενδεχόμενο να θαφτεί χωρίς κηδεία, παρακάμπτοντας τη θλίψη της σύγκρουσης με τους δικούς του, οι οποίοι όμως, όπως είπαμε στην αρχή, ελάχιστα έχουν στο μυαλό τους την ανάπαυση της ψυχής του και πιο πολύ την κοινωνική κατακραυγή. Επίσης μπορεί ο ιερέας να αρνείται να τελέσει την κηδεία και οι συγγενείς να προσφεύγουν στον επίσκοπο, ο οποίος δίνει εντολή να κηδευτεί.

Όπως θεωρώ πως η Εκκλησία από σοφή φιλανθρωπία θέσπισε την άρνηση της κηδείας στον αυτόχειρα, έτσι δε μπορώ να κρίνω και την απόφαση ενός παπά ή επισκόπου να τελέσει την κηδεία. Αν έτσι κρίνει πως θα βοηθηθούν οι συγγενείς στη δική τους σωτηρία, καλά κάνει. Οι κανόνες της Εκκλησίας δεν είναι άκαμπτοι νόμοι, αλλά θεραπευτικές συνταγές, που ο αρμόδιος γιατρός (ο παπάς ή –περισσότερο ακόμη– ο επίσκοπος) μπορεί να τις μεταβάλλει όπως νομίζει πως θα ωφελήσει περισσότερο το λαό του, αρκεί όλα να γίνονται από σύνεση και αγάπη, όχι από εγωισμό ή μικροψυχία. Αυτό ισχύει βέβαια όχι μόνο για τους ιερείς, αλλά και για το λαό, ο οποίος, ενώ τα απαιτεί όλα από τους ορθόδοξους ιερείς, δεν είναι διατεθειμένος να υποχωρήσει σε τίποτα προκειμένου να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις του, όποιες κι αν είναι…

Ο Θεός να αναπαύσει όλους τους αδελφούς μας, και ιδιαίτερα τους αυτόχειρες.

Υπεραγία Θεοτόκε, ανάπαυσον τους δούλους σου.

Αμήν.

ΜΗΝ ΤΟ ΚΑΝΕΙΣ!

Αν σου περνάει απ’ το μυαλό να βάλεις τέρμα στη ζωή σου, αδελφέ μου, αδελφή μου, ΜΗΝ ΤΟ ΚΑΝΕΙΣ. Είναι μια σκέψη-παγίδα, που σου την έχει ρίξει ο διάβολος, για να σε καταδικάσει αιώνια.

Ό,τι προβλήματα κι αν έχεις, δε θα λυθούν έτσι. Αντίθετα, θα γίνουν απείρως χειρότερα, γιατί δεν υπάρχει θάνατος και ΔΕΝ πρόκειται να ξεφύγεις από πουθενά. Θα πας στην αιώνια ζωή, αλλά αυτή η ζωή θα είναι για σένα η κόλαση.
Ο Χριστός σε περιμένει να Του απλώσεις το χέρι και να σε βοηθήσει να σηκώσεις το σταυρό σου, όπως κι Εκείνος σήκωσε το δικό Του σταυρό για σένα.
Αν είσαι συνεχώς θλιμμένος, ΜΗ ΔΙΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΗ ΝΤΡΑΠΕΙΣ να ζητήσεις βοήθεια από έναν ειδικό!!! Αν είσαι μόνος, αν έχεις καταστραφεί οικονομικά, άν έχεις κάνει μεγάλα και τρομερά λάθη στη ζωή σου, ΜΗ ΧΑΝΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΠΙΔΑ ΣΟΥ. Προσευχήσου στο Χριστό, στην Παναγία και στον άγιο του ονόματός σου ή στον άγιο της εκκλησίας της περιοχής σου. Άνοιξε την Καινή Διαθήκη και διάβασε κάτι από το Ευαγγέλιο ή τις Πράξεις των αποστόλων. Πήγαινε σ’ ένα χριστιανικό βιβλιοπωλείο ή ψάξε στο Ίντερνετ και πάρε την παράκληση & τους Χαιρετισμούς της Παναγίας (ή το βιβλίο Θησαυρός Αγίων, εκδ. Βασ. Ρηγόπουλου, που περιέχει προσευχές σε πολλούς αγίους, ονομαστικά). Άρχισε κάθε μέρα να διαβάζεις κι από μία, ή την ίδια, ξανά και ξανά – έτσι η καρδιά σου θα στραφεί προς το Χριστό, όπως το ηλιοτρόπιο προς τον ήλιο. Αναζήτησε τον παπά της ενορίας σου και εξομολογήσου σ’ αυτόν. ΑΓΩΝΙΣΟΥ. Συγχώρεσε τους εχθρούς σου – και, αν δε μπορείς, ζήτα απ’ το Χριστό τη δύναμη, να σε βοηθήσει να συγχωρέσεις. Κι έτσι θα μπορείς να Του ζητήσεις να σε συγχωρέσει κι Εκείνος για όλα τα λάθη ή τις παραλείψεις σου. Θα χρειαστείς αγώνα, αλλά ΘΑ ΔΩΘΕΙ ΛΥΣΗ!

ΝΑ ΖΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΝΑ ΠΑΛΕΨΕΙΣ ΘΕΛΕΙ ΘΑΡΡΟΣ, ΝΑ ΑΥΤΟΚΤΟΝΗΣΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΔΕΙΛΙΑ.

Ως τελευταία λέξη, σου αφιερώνω αυτό το post: Η μοναξιά των αγίων. Και σε καλώ για καφεδάκι (θα μπορούσα να σε καλέσω σε πάρα πολλά ορθόδοξα blogs) στο Ζωντανό Ιστολόγιο!

Πηγή: ΘΕΟΛΟΓΟΙ ΚΡΗΤΗΣ: Τα Θρησκευτικά στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση της Κρήτης, Ενωμένη Ρωμηοσύνη

Ἕνα νέο σχέδιο νόμου μὲ τὸ ὁποῖο θὰ ἐπιτρέπεται ἠ ευθανασία καὶ ἀπὸ ἄτομα ποὺ νιώθουν ὅτι ἔχουν «ὁλοκληρώσει τὴ ζωή τους». ἀλλὰ δὲν βρίσκονται ἀπαραίτητα στὸ τελευταῖο στάδιο κάποιας θανατηφόρου ασθενειας, ἑτοιμάζει ἠ ολλανδική κυβερνηση. Σὲ ἐπιστολή τους πρὸς τὸ κοινοβούλιο, οἱ ὑπουργοὶ Ὑγείας καὶ Δικαιοσύνης εἶπαν ὅτι οἱ λεπτομέρειες τοῦ νομοσχεδίου ποὺ σκοπεύουν νὰ παρουσιάσουν δὲν ἔχουν ἀποσαφηνιστεῖ ἀκόμα, ἀλλὰ τὰ ἄτομα ποὺ «ἔχουν μιὰ σταθμισμένη γνώμη ὅτι ἡ ζωὴ τοὺς ἔχει ὁλοκληρωθεῖ θὰ πρέπει, ὑπὸ αὐστηρὰ καὶ προσεκτικὰ κριτήρια, νὰ πάρουν τὴν ἄδεια νὰ τελειώσουν τὴ ζωή τους μὲ ἀξιοπρέπεια".

Ἡ Ὀλλανδία εἶναι ἡ πρώτη χώρα στὸν κόσμο ποὺ νομιμοποίησε τὴν εὐθανασία, τὸ 2002, ἀλλὰ μόνο γιὰ τὶς περιπτώσεις ἀσθενῶν ποὺ ὑπέφεραν ἀπὸ ἀφόρητους πόνους χωρὶς καμία προοπτικὴ θεραπείας. Οἱ ἐπικριτὲς τῆς πρότασης θεωροῦν ὅτι ἡ πρακτικὴ αὐτὴ ἔχει ἤδη ἐξαπλωθεῖ πέρα ἀπὸ τὰ ὅρια γιὰ τὰ ὁποῖα εἶχε σχεδιαστεῖ ἀρχικά, καὶ ὅτι ὁ ὅρος «ἀφόρητος πόνος ἢ βάσανο» ἔχει ἐφαρμοστεῖ ὄχι μόνο σὲ περιπτώσεις ἀτόμων σὲ τελικὰ στάδια ἀσθενειῶν, ἀλλὰ καὶ σὲ....
ἄτομα μὲ ψυχικὲς νόσους ἢ ἄνοια.

Ἡ ὑπουργὸς Ὑγείας Ἔντιθ Σίπερς ἔγραψε στὴν ἐπιστολή της πρὸς τὸ Κοινοβούλιο,  ὅτι "ἐπειδὴ ἡ ἐπιθυμία γιὰ μιὰ προσωπικὴ ἐπιλογὴ τερματισμοῦ ζωῆς συναντᾶται κυρίως στοὺς ἡλικιωμένους, τὸ νέο σύστημα θὰ περιοριστεῖ σὲ αὐτούς". Παρόλα αὐτά, ἡ ὑπουργὸς δὲν ἀνέφερε τὸ κατώτερο ὅριο ἡλικίας.

Ὁ νέος νόμος θὰ χρειαστεῖ «προσεκτικὴ καθοδήγηση καὶ ἔγκριση ἐκ τῶν προτέρων μὲ πάροχο βοήθειας στὸ θάνατο ποὺ θὰ ἔχει ἰατρικὴ ἐκπαίδευση, μαζὶ μὲ συμπληρωματικὴ ἐκπαίδευση».
Μεταξὺ ἄλλων, θὰ περιλαμβάνει καὶ μηχανισμοὺς ἀσφαλείας, ὅπως ἐλέγχους ἀπὸ τρίτους, ἐπανεξετάσεις καὶ ἐποπτεία. Ἡ κυβέρνηση προσδοκᾶ νὰ ἔχει τὸ σχέδιο νόμου ἕτοιμο μέχρι τὸ τέλος τοῦ 2017, μετὰ ἀπὸ διαβουλεύσεις μὲ εἰδικούς.

Ἡ πολιτικὴ τῆς εὐθανασίας στηρίζεται ἀπὸ μεγάλο μέρος τῆς ὀλλανδικῆς κοινωνίας, καὶ οἱ περιπτώσεις ἐφαρμογῆς τῆς αὐξάνονται μὲ διψήφια ποσοστὰ κάθε χρόνο γιὰ πάνω ἀπὸ μιὰ δεκαετία, καθὼς τὴν ἀποζητοῦν περισσότεροι ἀσθενεῖς καὶ παράλληλα περισσότεροι γιατροὶ εἶναι πρόθυμοι νὰ τὴν ἐξασκήσουν.

Τὸ 2015 ἡ εὐθανασία ἐφαρμόστηκε στὴν Ὀλλανδία σὲ 5.516 περιπτώσεις, ποὺ ἀποτελοῦν τὸ 3,9% ὅλων των θανάτων στὴ χώρα.

Πηγή: Ῥωμαίϊκο Ὁδοιπορικό

Στην ευθανασία δεν υπάρχει ίχνος αξιοπρέπειας!

Τουναντίον είναι μια δημόσια πράξη παραίτησης και δειλίας πού προσβάλει το ανθρώπινο πρόσωπο και είναι ταυτόσημη με τον σκληρό δαρβινισμό πού διέπει όλες τις κοινωνικές και πολιτικές ανθρώπινες σχέσεις.

Η ευθανασία ουσιαστικά δηλώνει δημόσια σαν πράξη πώς οι άνθρωποι πού υποφέρουν, πονάνε, ασθενούν και δίνουν τον σκληρό τους αγώνα, είναι αναξιοπρεπείς και ηττημένοι και θα πρέπει να εκλείψουν. Ετσι δημιουργείται ένα προηγούμενο παραδοχής ναζιστικού δαρβινισμού και απαξιώνονται, ουσιαστικά δηλαδή ρίχνονται στον Καιάδα, αυτοί ακριβώς ενώπιον των οποίων θα έπρεπε να στηθεί ένα παγκόσμιο Προσευχητάρι και να απολαμβάνουν τον θαυμασμό και την συμπάθεια, αν όχι την λατρεία της ανθρωπότητας.

Ο πόνος, η ασθένεια και ο θάνατος είναι μέσα στην ζωή του ανθρώπου. Αν μη τί άλλο , το να μην τα αντέχει κανείς είναι 100 % ανθρώπινο και φυσικό. Να βαφτίζει όμως κανείς τον φόβο του γενναιότητα και την ήττα του νίκη δεν είναι απλά γελοίο, είναι και επικίνδυνο για τους λόγους που προαναφέραμε.

 Όπου ο άνθρωπος ξεχνά ή απορρίπτει τον Θεό, βάζει στην θέση του θεού, το είδωλο του. Αυτό τον καθιστά εγωκεντρικό και απαξιωτικό ως προς κάθε ανθρώπινη ζωή και αξία προσώπου.Οι ήρωες δεν είναι στα νεκροτομεία, είναι στον αγώνα.

Σε κάθε πράξη ευθανασίας η ανθρωπότητα πάει ένα βήμα κοντύτερα στον ναζισμό και την αποκτήνωση.

Και αν μη τί άλλο αν η ευθανασία είναι το μεγάλο βήμα των εκλεκτών, γιατί όχι και η ευγονική;

Σε έναν κόσμο πού η αυτοχειρία είναι ηρωϊκή πράξη, κοντά είναι και αυτή...

Πηγή: Ιερέας της Ανατολικής Εκκλησίας, Άγιος Δημήτριος Κουβαρά

Η ​εποχή μας διακρίνεται από μια ευγονική και ευθανασιακή νοοτροπία, και τις εκδηλώσεις αυτής της νοοτροπίας τις βλέπουμε καθημερινά στη ζωή των συνανθρώπων μας, αλλά πολλές φορές αυτό επηρεάζει και εμάς τους ίδιους.

Θεολογικά μπορούμε να πούμε ότι τόσο η ευγονική όσο και η ευθανασιακή νοοτροπία συνδέεται με το πάθος της φιλαυτίας και της ευζωίας, αλλά και της απολυτοποίησης της παρούσης ζωής, με την παραθεώρηση της μετά τον θάνατον ζωής. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια νοοτροπία που αρνείται τη θνητότητα και παθητότητα, τον πόνο που συνδέεται με αυτές, αλλά παραθεωρεί και την εμπιστοσύνη στην Πρόνοια του Θεού. Eνώ η ζωή και ο θάνατος είναι δεδομένα και είναι αρμοδιότητα του Θεού, οι άνθρωποι τα ιδιοποιούνται και συμπεριφέρονται ως ιδιοκτήτες. Tα συνθήματα που επικρατούν περί της «διαχειρίσεως και επιλογής της ζωής» και της «διαχειρίσεως του θανάτου» και του δικαιώματος στη ζωή και τον θάνατο συνιστούν μια διαφωτιστική νοοτροπία που απολυτοποιεί και αυτονομεί την ανθρώπινη ζωή.

Ο θάνατος είναι ένα βιολογικό και υπαρξιακό γεγονός που «κουβαλά» ο άνθρωπος από την πρώτη στιγμή της συλλήψεώς του. Στο πρώτο κύτταρο υπάρχουν τα γονίδια της γηράνσεως, τα γονίδια των ασθενειών, δηλαδή τα γονίδια του θανάτου. Mαζί με τη ζωή υπάρχει μέσα μας και ο θάνατος, όσο και αν δεν το θέλουμε.

Μερικοί άνθρωποι, από διαφόρους λόγους, δεν μπορούν να συμβιβαστούν με τον τρόπο της ζωής τους, όπως δεν μπορούν να συμβιβαστούν με τις ασθένειες, τα γηρατειά και τον θάνατο. Ίσως το περιβάλλον στο οποίο έζησαν, η πίεση που εξασκήθηκε πάνω τους δημιούργησε πολλές βιολογικές, ψυχολογικές, υπαρξιακές και πνευματικές πληγές. Χρησιμοποιούν πολλούς τρόπους για να εκδικηθούν τους ανθρώπους που τους περιβάλλουν και την ίδια την κοινωνία. Δεν θέλουν να τους θυμούνται οι άλλοι.

Έπειτα, όπως έχει παρατηρήσει η Mυρτώ Pήγου, ζούμε στην εποχή της νεωτερικότητας και της μετανεωτερικότητας στην οποία, μεταξύ άλλων, κυριαρχεί η «αποεθιμοποίηση», δηλαδή η απεξάρτηση από τις συνθήκες του παρελθόντος. Ακόμα η στάση του ανθρώπου απέναντι στον θάνατο εκφράζεται με το ψέμα, όταν ο άνθρωπος απωθεί τον θάνατο στο περιθώριο της ζωής, θεωρώντας τον σαν να μην υπάρχει, και δεν θέλει να αναφέρεται σε αυτόν· με την «ντροπή», αφού δεν θέλει να πενθεί και να εκφράζεται συναισθηματικά· και με την «αποστροφή» στο σώμα του αρρώστου και του νεκρού.

Πάντως, η λέξη ευθανασία προέρχεται από το «ευ» και το «θνήσκειν», που δηλώνει τον καλό θάνατο. Και αυτό συνδέεται με όλα εκείνα τα γεγονότα που σχετίζονται με το τέλος της βιολογικής ζωής. Υπάρχουν πολλές μορφές ευθανασίας: Κυρίως είναι η παθητική ευθανασία, όταν από τους ιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό εγκαταλείπεται η θεραπευτική νοσηλεία του αρρώστου, καθώς επίσης εγκαταλείπεται και η διαδικασία ανάνηψης, ίσως με τη συγκατάθεση του αρρώστου και των συγγενών του. Η ενεργητική ευθανασία είναι όταν κάποιοι παρεμβαίνουν με διάφορες χημικές ουσίες που τις θέτουν μέσα στον οργανισμό του ανθρώπου και έτσι επέρχεται η δηλητηρίαση και ο θάνατός του.

Όμως, ο άνθρωπος έχει αρμοδιότητα σε αυτά που κατασκευάζει ο ίδιος και όχι σε εκείνα για τα οποία δεν έκανε απολύτως τίποτε ώστε να τα φέρει στην ύπαρξη και επομένως δεν έχει καμία αρμοδιότητα σε αυτά. Η ύπαρξή του είναι δώρο του Θεού. Η ευθανασία πολλές φορές, αν δεν είναι αποτέλεσμα ιδεολογικών επιλογών, συνδέεται με την απόγνωση και την απελπισία, τις ψυχολογικές ασθένειες και την απουσία νοήματος για τη ζωή. Ακόμη, η επιθυμία του ανθρώπου για ευθανασία συνιστά μια άγνοια της ευεργετικής παρουσίας του πόνου στη ζωή μας, καθώς επίσης είναι και μια έκφραση δειλίας έναντι των διαφόρων δυσκολιών, ακόμη είναι και φόβος έναντι του θανάτου. Επομένως, η ευθανασία, κυρίως η ενεργητική, είναι μια «τεχνικοποίηση του θανάτου», μια ιδιοποίηση και διαχείριση της ζωής και του θανάτου, που δεν υπάγεται στην αρμοδιότητα του ανθρώπου, αλλά αποτελεί «δικαίωμα» του Θεού που του έδωσε τη ζωή.

Πηγή: Η άλλη όψη

«Πράσινο φως» για τη διαμόρφωση ενός νομοθετικού πλαισίου για την ευθανασία, ανάβει το υπουργείο Δικαιοσύνης. Ήδη αποφασίστηκε η σύγκληση επιτροπής -με τη συμμετοχή της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής- η οποία θα διαμορφώσει το πλαίσιο που θα ρυθμίζει τις περιπτώσεις όσων δεν επιθυμούν την παράταση της ζωής τους.

Η σχετική απόφαση ελήφθη σε πρόσφατη συνάντηση του προέδρου της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής, ομότιμου καθηγητή της Νομικής σχολής Αθηνών, Ιωάννη Καράκωστα με τον υπουργό Δικαιοσύνης Νίκο Παρασκευόπουλο. Σύμφωνα με πληροφορίες, η επιτροπή θα ασχοληθεί με το νομοθετικό καθεστώς για τη ρύθμιση περιπτώσεων που αφορούν στην τεχνητή ή με κάθε τρόπο και κάθε μέσο παράταση της ζωής πολιτών.

Δήλωσή σε συμβολαιογράφο

Για παράδειγμα, θα εξεταστεί η δυνατότητα, να αποφασίζει ελεύθερα ένας πολίτης, με κατοχύρωση της δήλωσής του σε συμβολαιογράφο, ότι δεν επιθυμεί την τεχνητή παράταση της ζωής. Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τις ίδια πληροφορίες, θα συνεκτιμηθεί η γνώμη της Εκκλησίας. Ο πρόεδρος της Επιτροπής Βιοηθικής, με δηλώσεις του, έχει ξεκαθαρίσει ότι «η προσωπικότητα του ανθρώπου είναι απόλυτα κατοχυρωμένη σε επίπεδο συνταγματικό και σε επίπεδο κοινού νόμου.

Υπό την έννοια αυτή, η αξιοπρέπεια που είναι το θεμέλιο της ανθρώπινης προσωπικότητας πρέπει να κατοχυρώνεται πάση θυσία». Σύμφωνα με τον ίδιο, «θα ληφθούν όλα τα μέτρα εκείνα, που εξασφαλίζουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Μέσα στην εξουσία της προσωπικότητας, του προσώπου είναι και η εξουσία αυτοδιαθέσεως του ανθρώπου. Αυτό σημαίνει αυτοπροσδιορισμός, αυτοδιάθεση μέχρι το τέλος. Θα πρέπει να ληφθεί και αυτό σοβαρά υπόψη, ότι κάποιος έχει το δικαίωμα αυτοδιάθεσης και της ζωής του ακόμα. Θα συνεκτιμηθεί και αυτό».

Πολιτικό και κοινωνικό χαρακτηρίζει το θέμα της ευθανασίας ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων και εντατικολόγος Ανδρέας Καραμπίνης, σύμφωνα με τον οποίο η ιατρική κοινότητα δεν μπορεί να έχει ενεργητικό ρόλο σε μια διαδικασία όπου πιστεύει ο ασθενής, εν πλήρει συνειδήσει, ότι θέλει να πεθάνει. Ο ρόλος της ιατρικής κοινότητας είναι να προστατεύει, να βοηθά και εάν μπορεί να θεραπεύει, τονίζει.

Η θέση της Εκκλησίας για την ευθανασία είναι ξεκάθαρη και αμετακίνητη. Με παλαιότερη ανακοίνωσή της, η Διαρκής Ιερά Σύνοδος υπογραμμίζει: «Η Εκκλησία μας, που πιστεύει στην αθανασία της ψυχής, στην ανάσταση του σώματος, στην αιώνια προοπτική και πραγματικότητα, στους πόνους ως ‘στίγματα του Κυρίου Ιησού εν τω σώματι ημών’, στις δοκιμασίες ως αφορμές και ευκαιρίες σωτηρίας, στη δυνατότητα ανάπτυξης κοινωνίας αγάπης και συμπαραστάσεως μεταξύ των ανθρώπων, κάθε θάνατο πού αποτελεί αποτέλεσμα ανθρωπίνων αποφάσεων και επιλογών -όσο ‘καλός’ και αν ονομάζεται- τον απορρίπτει ως ‘ύβριν’ κατά του Θεού. Κάθε δε ιατρική πράξη πού δεν συντελεί στην παράταση της ζωής, ως ο Ορκος του Ιπποκράτη ορίζει, αλλά προκαλεί επίσπευση της στιγμής του θανάτου, την καταδικάζει ως αντιδεοντολογική και προσβλητική του ιατρικού λειτουργήματος».

ΤΙ ΕΛΕΓΑΝ ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ

Κατά της νομιμοποίησης της ευθανασίας είχαν δηλώσει έξι στους δέκα Έλληνες σε έρευνα που είχε πραγματοποιηθεί το 2001 από το Ψυχιατρικό Τμήμα του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης. Τότε, ένας στους δύο Έλληνες εμφανίζονταν αντίθετοι στην παράταση ζωής ενός ασθενούς με μηχανική υποστήριξη. Ωστόσο, ποσοστό 66,2% των ερωτηθέντων, παραδέχονταν ότι ο σωματικός πόνος θα τους οδηγούσε στη συγκεκριμένη απόφαση.

Από τότε έχουν περάσει 15 χρόνια, ωστόσο το θέμα παραμένει σε εκκρεμότητα και επανέρχεται όταν έρχονται στο φως της δημοσιότητας περιπτώσεις ασθενών που επιθυμούν να θέσουν τέλος στη ζωή τους. Σε ανάλογη πράξη φαίνεται να προσέφυγε ο δημοσιογράφος Αλέξανδρος Βέλιος και ήδη έχει δοθεί εντολή από την Εισαγγελία Πρωτοδικών της Αθήνας για διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, προκειμένου να διερευνηθούν οι συνθήκες θανάτου του δημοσιογράφου. Στόχος της εισαγγελικής έρευνας, που ξεκινά άμεσα, είναι να διερευνηθεί το ενδεχόμενο κάποιοι να βοήθησαν τον δημοσιογράφο να φύγει από τη ζωή.

Τι ισχύει στο εξωτερικό

Ελάχιστες κυβερνήσεις ανά τον κόσμο έχουν ψηφίσει σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις που επιτρέπουν ή απαγορεύουν την πρακτική. Στη Γερμανία και την Ελβετία η ενεργητικά υποβοηθούμενη αυτοκτονία ή η ιατρικώς υποβοηθούμενη αυτοκτονία είναι παράνομη. Αυτό που επιτρέπεται είναι ο ιατρός ή κάποιος άλλος να παρέχει τα μέσα σε κάποιον που θέλει να δώσει τέλος στη ζωή του, με πρωτοβουλία όμως του τελευταίου και υπό καθεστώς πλήρους ελευθερίας βούλησης. Υπό αυστηρούς όρους, επιτρέπεται κάθε μορφή ευθανασίας στην Ολλανδία, η οποία αναγνώρισε «το δικαίωμα στην αυτοκτονία» στους βαριά ασθενείς το 2002 σε περίπτωση που υπάρξει σχετικό αίτημα και το οποίο θα πρέπει να έχει κατατεθεί όσο ο ενδιαφερόμενος έχει «πλήρη συνείδηση». Σε περίπτωση που κάποιο από τα κριτήρια που είναι αυστηρά δεν τηρείται, τότε η υποβοηθούμενη αυτοκτονία θεωρείται φόνος.

Στο Βέλγιο, που επίσης το 2002 νομιμοποίησε την ευθανασία, γίνεται σαφές ότι αυτό το δικαίωμα έχουν ασθενείς που είτε υποφέρουν από αφόρητους πόνους είτε έχουν κάνει σχετικό αίτημα πριν μπουν σε κατάσταση κώματος. Πρόσφατα μάλιστα πέρασε σχετική ρύθμιση που επιτρέπει και σε άρρωστα παιδιά να επιλέξουν τον δρόμο αυτό. Η ευθανασία ή η ιατρικά υποβοηθούμενη αυτοκτονία ασκούνται νόμιμα στο Λουξεμβούργο, τον Καναδά και την Κολομβία. Στη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία η ευθανασία είναι παράνομη, όμως υπάρχουν περιπτώσεις που γιατροί έχουν βοηθήσει ασθενείς να πεθάνουν ταχύτερα και χωρίς πόνους χωρίς να καταδικαστούν. Στις ΗΠΑ η ευθανασία είναι παράνομη σε ομοσπονδιακό επίπεδο, όμως σε πέντε πολιτείες (Όρεγκον, Ουάσινγκτον, Μοντάνα, Βερμόντ και Καλιφόρνια) οι γιατροί έχουν το ελεύθερο να συνταγογραφήσουν φονικές δόσεις από φάρμακα σε ασθενείς που υποφέρουν και βρίσκονται ένα βήμα πριν από τον θάνατο.

Σημειώνεται ότι σε όσες χώρες ή πολιτείες η ευθανασία ή η ιατρικά υποβοηθούμενη αυτοκτονία είναι νόμιμες, το 0,3% έως 4,6% των θανάτων λαμβάνουν χώρα με αυτόν τον τρόπο. Επίσης, όπου αυτές οι πρακτικές νομιμοποιούνται, καταγράφεται αμέσως αύξηση των σχετικών θανάτων. Πάνω από το 70% των θανάτων με ευθανασία ή υποβοηθούμενη αυτοκτονία αφορούν καρκινοπαθείς.

Πηγή: Ημερησία