Η ιστορική προκήρυξη του Αρχηγού Σπυρομήλιου

«Προς Χειμαρριώτας

Χειμαρριώται!

Καταλαμβάνων εν ονόματι του Βασιλέως των Ελλήνων Γεωργίου του Α΄ και της Ελληνικής Κυβερνήσεως την Επαρχίαν Χειμάρρας, κηρύσσω αυτήν ελευθέραν ως αναπόσπαστον τμήμα της μίας και αδιαιρέτου μεγάλης Ελληνικής Πατρίδος. Πληρούται ούτω ο πόθος πολλών γενεών αίτινες επότισαν την γην ταύτην με το αίμα των και προσέφερον εις την πατρίδα τας μεγαλυτέρας των θυσιών. Φέρων μεταξύ Υμών τα αγαθά της ελευθερίας, της νομίμου τάξεως και ισοπολιτείας, τρέφω την αδιάσειστον ελπίδα ότι λησμονούντες το πικρόν παρελθόν θέλετε τηρήσει απέναντι των γειτόνων υμών Μουσουλμάνων την αξιοπρεπή εκείνην στάσιν ην υπαγορεύουσιν οι νόμοι του Ελληνικού Κράτους και τα αισθήματα λαού ανδρείου και ευγενούς ως υπήρξε πάντοτε ο ελληνικός λαός.

Η υπερτάτη δύναμις ήτις ιθύνει τας τύχας της ανθρωπότητος, εν τη ατελευτήτω αυτής ευσπλαχνία ηυδόκησεν ίνα τεθή σήμερον τέρμα εις τα μακραίωνα υμών δεινά και δωρήση εις Υμάς ότι επόθησαν όλοι οι γίγαντες εκείνοι οίτινες εις τον βωμόν της πατρίδος προσέφεραν θυσίαν ευπρόσδεκτον και περικαλλή, την πολύτιμον και άληστον αυτών ύπαρξιν. Ο Ελληνικός Στρατός φέρει προς υμάς ουχί τον τρόμον του κατακτητού αλλά το χάρμα της ελευθερίας και την ένωσιν υμών μετά των λοιπών μελών της Ελληνικής οικογενείας, ίνα του λοιπού με τους αυτούς παλμούς και αγάπην περιβάλλεται την ταλαιπωρηθείσαν πατρίδα μας και με ενιαίαν εθνική ψυχή δοξάσητε τον δοτήρα παντός αγαθού προ του οποίου σήμερον εν συντριβή και ικεσία κλίνει ευγνωμονούσα και γόνυ και αυχένα ολόκληρος η Ελληνική φυλή.

Χειμαρριώται! Με την απόλυτον πεποίθησιν ότι και τώρα όπως πάντοτε θα ταχθήτε υπό την ιεράν σημαία της Πατρίδος συναγωνιζόμενοι μετ’ εμού του φυσικού σας Αρχηγού και των υπ’ εμέ γενναίων θέλετε μετά γενναιότητος και αυταπαρνήσεως υπερασπισθή της ελευθερίαν σας εναντίον παντός εχθρού, αναδεικνυόμενοι άξιοι απόγονοι των εν Αραχώβη, Μεσολογγίω, Πέτα και λοιπά μέρη πεσόντων προγόνων σας.

Χειμάρρα, 5–11–1912, ο Αρχηγός Σπύρος Σπυρομήλιος ».

Πηγή: Χειμάρα
Πηγή: Himara.gr | Ειδήσεις απ' την Βόρειο Ήπειρο

Μια ιστορία που δυστυχώς λίγοι στις μέρες μας γνωρίζουν και αφορά στις σφαγές Ελλήνων από Βουλγάρους σε ναό του Νευροκοπίου.
Ύπεράνω της κεντρικής εισόδου της έκκλησίας του Άγιου Δημητρίου εις το Κάτω Νευροκόπι (το παλαιόν Ζίρνοβον) απλούται εκτενής τοιχογραφία φιλοτεχνηθείσα το 1874 και παριστάνουσα τον ύπό του Αγίου Δημητρίου κατά το 1207 φόνον του έπιχειρήσαντος να καταλάβη την Θεσσαλονίκην ήγεμόνος των Βουλγάρων Σκυλογιάννη.

Το ίδιον θέμα έπαναλαμβάνεται και εις το τέμπλον της ιδίας έκκλησίας, καθώς και εις μίαν μικράν νεωτέραν φορητην εικόνα εις το προσκυνητάρι επίσης της ιδίας έκκλησίας.

Οι Βούλγαροι, οι όποιοι κατέλαβον βιαίως την έκκλησίαν αύτήν, άπό το 1903 εως το 1913 και πάλιν άπό το 1941 εως το 1944, δεν κατενόησαν τον συμβολισμόν της παραστάσεως, ήρκέσθησαν δ’ απλώς να άπαλείψουν και άπό την τοιχογραφίαν και άπό το τέμπλον την έλληνικήν ονομασίαν του Αγίου και να την άντικαταστήσουν διά της σλαβικής.

'Н εκκλησία αύτη ολίγον επειτα άπό την άνέγερσίν της ύπό της Ελληνικής κοινότητας, αφ’ ένός μεν ύπό την πίεσιν των Βουλγάρων, αφ’ ετέρου δε λόγω  της ελαστικής πολιτικής του Οικουμενικού Πατριαρχείου, έχρησιμοποιείτο έναλλάξ υπό των δύο μερίδων.

’Αλλά η συνεχής εκ μέρους των Βουλγάρων δημιουργία επεισοδίων έντός αύτης έναντίον των Ελλήνων, είχεν αναγκάσει τους Τούρκους το 1899 να άπαγορεύσουν την λειτουργίαν της.

Παρά τας επιμόνους προσπαθείας του μητροπολίτου Νικοδήμου επί δύο ολόκληρα έτη, δεν κατέστη δυνατόν το Οίκουμενικόν Πατριαρχείον να ένεργήση, ώστε να άνοιχθή και πάλιν αυτη και να παραχωρηθή εις τους 'Έλληνας.

’Αντί τούτου οι Βούλγαροι έπέτυχον τον Φεβρουάριον του 1903 η έκκλησία να παραχωρηθή από κοινού και εις αύτους και εις Έλληνας, διά να τελήται η λειτουργία έναλλάξ, την μίαν Κυριακήν ελληνιστί διά τους Έλληνας και την άλλην σλαβιστί διά τους Βουλγάρους.

’Αλλά την 26ην ’Οκτωβρίου του 1903 εις το διάστημα, κατά το όποιον έμεσολάβησε άπό της παραιτήσεως του Νικοδήμου μέχρι της έκλογής και της άφίξεως του Θεοδωρήτου, οι Βούλγαροι είσελθόντες έντός της εκκλησίας συνέλαβον και έσφαξαν τρεις εκ των προεστων του Κάτω Νευροκοπίου.

«Περί την δεκάτην λοιπόν ώραν της πρωίας, άφηγείται ο Θεοδώρητος, τα εν λόγω ανθρωπόμορφα τέρατα, άτινα, ως λέγεται, εύρίσκοντο εν Ζιρνόω άπό 2-3 ημερών φιλοξενούμενα ύπό του ούραγγοταγκομόρφου και διαβοήτου Ζίρνοβαλη φωτογράφου Ιβχν Τοδώρωφ, όστις και δίκην ’Ιούδα ώδήγησε τους κακούργους εις την έκκλησίαν ένοπλος και αύτός, με ξίφη παλλόμενα είσήλασαν εις αύτήν, και άφού έταξαν φρουρούς εν τε τφ νάρθηκι έπί των θυρών ήρξαντο, ως λύκοι αιμοχαρείς εν μέσω ποιμνίου, άναζητούντες τα θύματα αύτών, άτινα και άνευρόντες και δέσαντες διά σχοινιών, άπήγαγον της ’Εκκλησίας, μήτε την ιερότητα αύτης μήτε τον άγρυπνον δικαιοκρίτην σεβασθέντες μηδέ φοβηθέντες, ύπερακοντίσαντες δε εν τη άθεοφοβία και τη θηριωδία και αύτους τους αίμοβορωτέρους ειδωλολάτρας.

Το φρικώδες τούτο άνοσιούργημα των δολοφόνων ένέσπειρεν εκ νέου τον τρόμον και την φρίκην τοις τε εν Ζιρνόβω και τοις εν Κάτω Βροντού και οπουδήποτε άλλαχού άναθαρρήσασι τέως ήμετέροις, έξαναγκασθείσι μάλιστα μετά τινας μήνας να ύπογράψωσι άναφοράν προς την ενταύθα 'Υποδιοίκησιν, δηλούντες ότι, άνέκαθεν δήθεν Βούλγαροι όντες, ως έκκλησιαστικήν αρχήν άναγνωρίζουσι τον πρωτότοκον του Σατανά, τον εν Κωνσταντινουπόλει ’Έξαρχον, εν τε τη ’Εκκλησία δε και τη σχολή έπιθυμοϋσι να έχωσι την έθνικήν αύτων γλώσσαν.

Μάτην η Μήτηρ Έκκλησία, πληροφορηθείσα παρά του άγαπητου ’Αδελφού 'Αγίου Δράμας το φρικτον άνοσιούργημα, άπέστειλε μετ’ ολίγον ενθεν μεν εν μεγάλω σχήματι συλλυπητήριον Γράμμα, ένθεν δε 40 ολας τ. λίρας διά τας μάλλον έπειγούσας άνάγκας της Κοινότητας, οι λεγόμενοι ήμέτεροι τόσον ήσαν κατεπτοημένοι, ώστε οότε εύχαριστήριον Γράμμα να ύπογράψωσι προς την Έκκλησίαν, ουτε το προσημειωθέν αύτης συλλυπητήριον ν’ άναγνώσωσι επ’ Εκκλησίας έτόλμησαν διά τον φόβον των δολοφόνων, άπειλησάντων θάνατον παντί, όστις θα έτόλμα ούχί πλέον να πράξη τι, άλλά και μόνον να όμιλήση του λοιπού ύπέρ της ’Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού.

Μάτην έπίσης ο τότε διευθύνων το εν Σέρραις Έλληνικόν Προξενείον φέρελπις και άξιόλογος υιός του διάσημου Μακεδόνος εν Έλλάδι πολιτευτου Στεφάνου Δραγούμη κ. ’Ίων άμα τω θλιβερώ άγγέλματι άνέλαβε και έξετέλεσε το επίπονον, άλλα και τα μάλιστα ριψοκίνδυνον ταξείδιον άπό Σερρών εις Δράμαν, Ζίρνοβον, ενθα και λόγω και ε'ργω διά γενναίας συνδρομής παρεμύθησε τους τε άλλους και ιδία τας απορφανισθείσας οίκογενείας των δυστήνων θυμάτων».

Έκτοτε και μέχρι του 1913 το Κάτω Νευροκόπιον παρέμεινεν ύπό την τρομοκρατίαν των Βουλγάρων, οι όποιοι δεν παρέλειψαν να έπαναλάβουν τα έναντίον των Ελλήνων της μικράς αυτής πόλεως εγκλήματά των διά νέας επιθέσεως τα Χριστούγεννα του 1906.

 
Πηγή: Περί Πάτρης

O Παύλος Μελάς, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ο ήλιος της Μακεδονίας μας, καθώς όπως ο ήλιος φωτίζει και αφυπνίζει τη φύση, έτσι και αυτός, επέδρασε καταλυτικά, στις ψυχές των Μακεδόνων, αλλά και όλων των Ελλήνων, τον πόθο της επανένωσης, όλων των αγιασμένων βορείων τμημάτων μας, με την μητέρα Ελλάδα.

Η Αικατερίνη Χατζηγεωργίου υπήρξε ένα κορίτσι, το οποίο άφησε τον μάταιο ετούτο κόσμο μόλις στα είκοσί της χρόνια, μιας και είχε μπει στο μάτι του βουλγαρικού κομιτάτου, το οποίο την είχε “προγράψει” για την αγάπη που έτρεφε στην Ελλάδα

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ… 13/10/1904. Θάνατος του Παύλου Μελά . Ο γενικός αρχηγός των ανταρτικών σωμάτων της Δυτικής Μακεδονίας, Ανθυπολοχαγός Παύλος Μελάς (Μίκης Ζέζας), μετά από πιθανή προδοσία από το Βουλγαρικό Κομιτάτο, κυκλώνεται από τουρκικό απόσπασμα στο χωριό Στάτιστα (Μελάς) Κορεστίων. Μετά από σκληρή μάχη τραυματίζεται σοβαρά και πεθαίνει, ενώ επτά από τους άνδρες του συλλαμβάνονται αιχμάλωτοι. Η θυσία του νεαρού αυτού αξιωματικού αποτελεί από τότε σύμβολο του αγώνα για τη σωτηρία της Μακεδονίας.

Από τον Πόντο στην Ήπειρο, από τη μια πλευρά του ελληνισμού στην άλλη θα βρεθεί ο Πόντιος ιεράρχης Φώτιος Καλπίδης. Ως μητροπολίτης Κορυτσάς θα κρατήσει ψηλά τη φλόγα της πίστης αλλά και το λάβαρο του εθνικού αγώνα.

Ὁ Μακεδονικὸς Ἀγὼν ξεκίνησε, ἀπὸ τὴν πλευρὰ τῆς τότε Ἑλλάδος, μὲ στόχο νὰ προστατεύσῃ τοὺς Ἑλληνικοὺς πληθυσμοὺς ἀπὸ τὶς ἐπιδρομὲς τῶν Βουλγάρων κομιτατζήδων. Σὲ αὐτὴν τὴν προσπάθεια οἱ τότε Ἑλληνικὲς κυβερνήσεις ζήτησαν πολλὲς φορὲς τὴν στήριξι καὶ τὴν προστασία τῶν ὀθωμανικῶν στρατιωτικῶν δυνάμεων, κάτι ποὺ τελικῶς μᾶλλον μεγάλωσε τὸ πρόβλημα τῶν Ἑλλήνων, διότι κατέληξαν νὰ ἔχουν ἀφ΄ ἑνὸς τοὺς Βουλγάρους ποὺ τοὺς κατεδίωκαν κι ἀφ΄ ἑτέρου τοὺς Ὀθωμανοὺς ποὺ τοὺς συμπεριφέροντο μὲ μεγαλυτέρα βία ἀπὸ αὐτὴν τῶν Βουλγάρων.

Ο Θεόδωρος Ανδρεάδης ή Γιωβάν εμφανίζεται να πρωταγωνιστεί στο ιστορικό μυθιστόρημα της Πηνελόπης Δέλτα, τα Μυστικά του Βάλτου.

Αν ρωτήσεις τους μαθητές ποιός ήταν ο Τέλλος Αγρας, αμφιβάλλω αν ξέρουν να σου απαντήσουν. Γιατί απλούστατα δεν διδάσκουν στα παιδιά τους ήρωες και τώρα με την… «αναμόρφωση» της Παιδείας,

Το είδες; - Ναι, το είδα!... Και σύ;… Και σύ;… Αναρωτιόνταν ο ένας με τον άλλον οι εβδομήντα τέσσαρες λεβέντες, οι εβδομήντα τέσσαρες Μακεδόνες, σα βρεθήκανε ξανά στο ασφυχτικό και βρωμερό μπουντρούμι τους.