Ο Παύλος Μελάς ήταν αξιωματικός του Στρατού, πρωτομάρτυρας και σύμβολο του Μακεδονικού Αγώνα.

Η Βουλγαρική Εξαρχία (βουλγαρικά: Българска екзархия, προφέρεται Bâlgarska ekzarkhia) συστάθηκε ως αυτόνομη Ορθόδοξη Εκκλησία με σουλτανικό φιρμάνι, κατά παράβαση των χριστιανικών διατάξεων και χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στις 28 Φεβρουαρίου (γρηγοριανό ημερολόγιο) / 12 Μαρτίου 1870, έχοντας ως έδρα την Κωνσταντινούπολη. Το φιρμάνι αυτό αναγνώριζε ουσιαστικά την κατάσταση που είχε διαμορφωθεί στην περιοχή της μετέπειτα Βουλγαρίας μετά τη βαθμιαία αφύπνιση του βουλγαρικού εθνικισμού που είχε αρχίσει να εμφανίζεται περί το 1840 και την εκδίωξη αργότερα των Ελλήνων κληρικών από την περιοχή μετά την επάνδρωσή της με Βούλγαρους ιεράρχες.

Από μητροπολίτης Καστοριάς εξελίχθηκε σε πολεμιστή-ιεράρχη, δίνοντας την ψυχή του στον Μακεδονικό Αγώνα. Λίγα χρόνια μετά, το τέκνο της Λέσβου, θα βρισκόταν ως μητροπολίτης Αμασείας στο πλευρό του Ποντιακού Ελληνισμού, στα δύσκολα χρόνια του διωγμού από τους Τούρκους.

Η Μακεδονία μας, από τα αρχαιότατα χρόνια έως και σήμερα, είναι Ελλάδα, κομμάτι του Ελληνικού Έθνους που είναι ευλογημένο από τον Θεό και το σκεπάζει η Υπέρμαχος Στρατηγός, η Γλυκύτατη Παναγία μας.

Πολλοί υποστηρίζουν πως η Ιστορία γράφεται από τους λαούς. Άλλοι λένε πως γράφεται από τον Ένα: τον πιστό, που είναι προφήτης και γίνεται λαμπάδα και ολοκαύτωμα στην πίστη του.

Ο Ιωάννης (Ίων) Δραγούμης γεννήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου (π.η.)/14 Σεπτεμβρίου 1878 στην Αθήνα, με καταγωγή από το Βογατσικό της Καστοριάς, και ήταν το πέμπτο από τα έντεκα παιδιά του Στέφανου Δραγούμη1 και της Ελισάβετ Κοντογιαννάκη.

Για τις ιστορικές αναφορές στον Άγρα που θα ακούσετε σήμερα, συμβουλεύτηκα κείμενα του αείμνηστου Γυμνασιάρχη Γαργαλιάνων Σωτηρίου Λυριτζή, του αείμνηστου φιλολόγου στο Γυμνάσιο Φιλιατρών, Θεοδώρου Κανελόπουλου και του νεωτέρου μελετητή της Ιστορίας τού τόπου μας, οδοντιάτρου Θανάση Τερζάκη.

Η Μακεδονία μας, από τα αρχαιότατα χρόνια έως και σήμερα είναι Ελλάδα.

Ο Καπετάν Άγρας, Έλληνας στρατιωτικός, γνωστός και ως Τέλλος Άγρας, υπήρξε από τις ηρωικότερες φυσιογνωμίες του Μακεδονικού Αγώνα.

Αν και συνέδεσε το όνομά του τόσο με τον Μακεδονικό Αγώνα όσο και με το αντάρτικο του Πόντου, ο Γερμανός Καραβαγγέλης έφυγε από τη ζωή στις 11 Φεβρουαρίου 1935 «με περίλυπη έως θανάτου την ψυχή», όπως είχε γράψει στ’ απομνημονεύματά του. Από τη Βιέννη, «τον τόπο εξορίας» κατά τον ίδιο, πρόφτασε και είδε να πραγματοποιείται το όνειρό του για το οποίο τόσο σκληρά εργάστηκε, η απελευθέρωση της Μακεδονίας. Το ελληνικό κράτος, όμως, αρνήθηκε να πληρώσει ακόμα και τα έξοδα της κηδείας του, με αποτέλεσμα τα λείψανά του να επιστρέψουν στην Καστοριά το 1959!