ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο Άγιος Θεός μας έδωσε στον αγώνα μας συμπαραστάτες τους Αγίους Του, όλων των αιώνων και των εποχών, για να μας εμπνέουν και να μας ενισχύουν. Μια τετοιά μεγάλη μορφή είναι και η αγία Φιλοθέη, η κυρά των Αθηνών. Είναι ιδιαίτερη τιμή για μας που ζούμε στην Αθήνα, να έχουμε πολιούχο μια γυναίκα που άλλαξε τα δεδομένα στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα, μια γυναίκα πρωτοπόρο στην Ευρώπη και συνάμα δοσμένη ολόψυχα στον Θεό.
Ο ΒΙΟΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ
Ρεγγίνα ή Ρεγούλα Μπενιζέλου ήταν το όνομα της Αγίας. Γεννήθηκε στα 1526 μ.Χ., τότε που «όλα τα έσκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά». Κόρη του ονομαστού άρχοντα της Αθήνας, Άγγελου Μπενιζέλου και της ευσεβούς συζύγου του Συρίγης. Από τα πολύ μικρά της χρόνια έδειξε ότι ήταν προικισμένη με έξοχα χαρίσματα. Έλαβε μόρφωση σπουδαία για την εποχή της. Παράλληλα μέσα στην καρδιά της φώλιαζε η αγάπη κι η συμπόνια για όλους τους φτωχούς και κατατρεγμένους. Συχνά η μικρή κόρη μοίραζε το φαγητό της στους φτωχούς και κάποια μέρα, όπως μαρτυρούν οι βιογράφοι της, χάρισε και το πανωφόρι της σε κάποιο παιδάκι που κρύωνε.
Οι γονείς της βιάστηκαν να την παντρέψουν νωρίς. Ετσι συνέβαινε την εποχή εκείνη, για να προστατεύονται οι νεαρές κοπέλες από την μανία των κατακτητών οθωμανών. Δυστυχώς όμως δεν ευτύχησε στην οικογενειακή της ζωή. Ο σύζυγός της σκληρός και δίχως καλοσύνη την κακομεταχειριζόταν. Στα είκοσί της μένει χήρα. Είχε όλα τα προσόντα να ξαναπαντρευτεί, να ταξιδέψει στην Ευρώπη, να μορφωθεί, πλούσια καθώς ήταν από τον πατέρα της. Έπειτα από λίγα χρόνια χάνει και τους δυό γονείς της.
Και η αρχοντοπούλα της Αθήνας μένει κληρονόμος μιας τεράστιας κληρονομιάς μέσα στην τουρκοκρατούμενη Αθήνα. Όμως τα περιφρονεί όλα και κάνει την αγάπη της στον Θεό και το συνάνθρωπο κινητήρια δύναμη. Πρώτη αυτή, προτού ακόμη φανεί ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, συλλαμβάνει κάτι ασύλληπτο. Τι; … Ότι όποιος χάσει την Ορθοδοξία, χάνει και την Ελληνικότητά του. Έτσι από δω και πέρα καταστρώνει ένα μοναδικό σχέδιο και το θέτει σε εφαρμογή μέσα στην τουρκοκρατία, κάτω από τη στυγνή δουλεία του τυράννου.
Καθώς το αρχοντικό της ανάσαινε κάτω από την Ακρόπολη, ονειρεύτηκε να χτίσει κάτω από τον Παρθενώνα μια φωλιά για τα Ελληνικά Γράμματα, για τα Ελληνικά νιάτα. Μεταβάλλει λοιπόν το αρχοντικό της σε ένα είδος σχολής.
Στα 1550 πλάϊ στο σπίτι της χτίζει το μοναστήρι της. Περιέλαβε σ’ αυτό το ναό του Αγίου Ανδρέα (σημερινή Αρχιεπισκοπή). Το μοναστήρι το ενισχύει με ένα σωρό κτήματα από την περιουσία της. Γίνεται η πρώτη μοναχή και μετονομάζεται Φιλοθέη. Μ΄ αυτό το όνομα θα περάσει στην αθανασία.
Στο Μοναστήρι της αναζήτησαν ασφάλεια οι γυναίκες βοηθοί του σπιτιού της, οι οποίες και συγκρότησαν την πρώτη αδελφότητα με ηγουμένη την μοναχή Φιλοθέη. Όμως η Φιλοθέη δεν ιδρυσε το μοναστήρι της, για να απομονωθεί. Όχι. Στόχος της είναι να ξυπνήσει το δούλο γένος. Και για να ξυπνήσει το γένος πρέπει να μορφωθεί πρώτα. Έτσι λοιπόν η Αγία Φιλοθέη θα ιδρύσει μέσα στη Μονή βιοτεχνικά εργαστήρια ραπτικής και πλεκτικής, σχολείο, νοσοκομείο, ορφανοτροφείο, συσσίτιο. Στη μικρή αυτή «Βασιλειάδα» καταφεύγουν οι κατατρεγμένες φτωχές Ελληνίδες. Δίπλα στην Φιλοθέη συσπειρώνονται οι αρχοντοπούλες των Αθηνών και βοηθούν στο μεγάλο κοινωνικό έργο της. Κι αυτή όλες τις καθοδηγεί, όλες τις εμπνέει. Άσκηση, προσευχή, διακονία, διδασκαλία η ζωή της. Η ίδια ζει με πενιχρά μέσα στο υπόγειο, απέριττο κελλάκι της.
Πρωτάκουστο το έργο της. Μέσα στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα ένας φάρος πολιτισμού και Ορθοδοξίας. Γίνεται γνωστή και στις Ευρωπαϊκές βασιλικές αυλές. Όμως το έργο της είναι πρωτοποριακό και για έναν άλλο λόγο. Η Φιλοθέη συντρέχει όχι μόνο Ελληνίδες αλλά και Τουρκάλες κι όποιον άλλο πονεμένο φτάσει στην πόρτα της. Το κοινωνικό της φιλανθρωπικό έργο δεν κάνει διάκριση. Κι ακόμη σε καιρό ξηρασίας μοιράζει τα υπάρχοντα της Μονής σε φτωχούς και πεινασμένους. Κι ο Θεός που βλέπει τις θυσίες της, πάντα θαυματουργικά στέλνει τα πλούσια δώρα Του στο μοναστήρι της. Στην περιοχή των αγρών ανοίγει με προσωπικά της έξοδα πηγάδι για τους κουρασμένους οδοιπόρους. Μοναδικό δώρο την εποχή εκείνη, μεγάλο «Ψυχικό».
Όμως τα χρόνια είναι δύσκολα. Ως πότε θα ανέχονται οι οθωμανοί έναν τέτοιο λαμπρό φάρο; Ως πότε θα ανέχονται «να κυβερνάει το ραγιάδικο μια γυναίκα;». Τα σχέδια τους για τον εξισλαμισμό του γένους έβρισκαν σοβαρό εμπόδιο. Αποφασίζουν να δραστηριοποιηθούν για να τη χαλάσουν. Τη συλλαμβάνουν και τη φυλακίζουν. Την εκβιάζουν να αλλαξοπιστήσει, την απειλούν και... Η είδηση της φυλάκισής της προκαλεί μεγάλο πόνο στους Χριστιανούς. Ώσπου οι δημογέροντες της Αθήνας μεσολαβούν και αφήνεται ελεύθερη.
Τώρα πια αποδύεται σε μεγαλύτερους αγώνες. Οι απειλές όχι μόνο δεν έκαμψαν το φρόνημά της, αλλά στάθηκαν αφορμή για ακόμη μεγαλύτερα έργα. Χτίζει μετόχι στα Πατήσια, στην Καλογραίζα, στη Φιλοθέη, σην Κέα. Όλα γίνονται εστίες ελληνισμού. Όλα παίρνουν το όνομά τους.
Για πόσο ακόμη. Οι οθωμανοί μαίνονται. Είναι αποφασισμένοι να την βγάλουν από τη μέση μια για πάντα. Έτσι χωρίς προηγουμένως να εκδηλώσουν φανερά τις προθέσεις τους ορμούν αιφνιδιαστικά στο μετόχι της στα Πατήσια, στον Άγιο Ανδρέα. Ξημέρωνε η 3η Οκτωβρίου 1588, γιορτή του αγίου Διονυσίου και στο μετόχι είχαν αγρυπνία. Τη συλλαμβάλουν, τη δένουν και τη χτυπούν αλύπητα. Την αφησαν ημιθανή και λιπόθυμη στη γη που είχε βαφτεί με το αίμα της. Όταν έφυγαν οι εξαγριωμένοι οθωμανοί, οι μοναχές με δάκρυα την πήραν και την περιποιήθηκαν. Η Φιλοθέη συνήλθε για λίγο. Έμεινε κοντά τους για πέντε ακόμη μήνες μη μπορώντας να συνέλθει εντελώς από τα άγρια βασανιστήρια. Στις 19 Φεβρουαρίου 1589 η αγία, λεπτή, ευαίσθητη ψυχή της πέταξε στον ουράνιο νυμφίο της, για να προσεύχεται για την πόλη της, για την Ελλάδα ολόλκληρη δίπλα στο θρόνο του Αγίου Τριαδικού Θεού. Το ιερό της λείψανο που σύντομα ευωδίασε φυλάσσεται στον καθεδρικό ναό Αθηνών.
Α. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ: ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΓΙΟΙ
1.Κάθε άγιος λέμε ότι επαναλαμβάνει στη ζωή του τη ζωή του Χριστού. Πως εφαρμόστηκε αυτό στην αγία Φιλοθέη; (...)
Η αγία Φιλοθέη τα έδωσε όλα για τον Χριστό. Έζησε θυσιαστικά στη γη ανάμεσα στους ανθρώπους. Διακόνησε υλικά και πνευματικά. Δίδαξε αλλά και χόρτασε τους πεινασμένους. Έντυσε τους φτωχούς. Περιμάζεψε τα ορφανά. Δεν έκανε διακρίσεις, έβλεπε τον κάθε άνθρωπο ως εικόνα Θεού. Προσευχόταν θερμά. Έδωσε τη μαρτυρία και το μαρτύριό της για το Θεό. Μα όλα αυτά τι άλλο παρά αντιγραφή της ζωής του Κυρίου είναι;
2. Οι Άγιοι έχουν τη δύναμη του Χριστού. Αυτό που φαίνεται στη ζωή της αγίας Φιλοθέης;
• Πρώτα πρώτα στη σύλληψη του μεγάλου κοινωνικού της έργου. Ο Άγιος Θεός τη φωτίζει και αναλαμβάνει έναν ξεχωριστό ρόλο στην εποχή και την κοινωνία της.
• Οργανώνει ένα τέλειο σύστημα φιλανθρωπίας, γυναίκα αυτή μέσα στην τουρκοκρατούμενη Αθήνα. Και δεν δειλιάζει.
• Θαυματουργεί με την προσευχή της. Και τότε και τώρα.
• Δίνει τη μαρτυρία της. Υπομένει τα βασανιστήρια χωρίς μικροψυχίες και γογγυσμούς.
Β. ΕΦΑΡΜΟΓΗ: ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΚΙ ΕΜΕΙΣ
Ποιά σχέση πρέπει να έχει καθένας από εμάς, κάθε χριστιανός, με τους αγίους;
• Νά έχουμε προσωπική πνευματική γνωριμία μαζί τους. Δηλαδή να μελετούμε τα συναξάρια τους, να γνωρίζουμε τη ζωή τους (κυρίως του αγίου που φέρουμε το όνομα)
• Νά προσευχόμαστε σ’ αυτούς με πίστη. Δηλαδή να πιστεύουμε ότι είναι δίπλα στον αγώνα μας, μας αγαπούν, προσεύχονται για μας στον άγιο Θεό. Γι’ αυτό κι εμείς να ζητούμε την προστασία τους σε κάθε δύσκολη ώρα
• Νά εμπνεόμαστε από το παράδειγμά και τη βιωτή τους. Δηλαδή να μιμούμαστε στη ζωή μας την πίστη τους, την αγάπη τους προς τον Θεό και τους ανθρώπους. Πόσα έχει να μας διδάξει η Αγία Φιλοθέη...!
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Σήμερα που διάφορα ακούγονται για την πατρίδα μας, δύσκολα και ταπεινωτικά, είναι η πιο κατάλληλη ώρα, η πιο επείγουσα περίσταση να ζητήσουμε τη βοήθεια όλων των Αγίων μας και ιδιαιτέρως της Αγίας Φιλοθέης. Να την παρακαλέσουμε θερμά να βοηθήσει το έθνος μας, που χειμάζεται. Να παρακαλεί συνεχώς τον άγιο Θεό για την Ελλάδα, για την νεολαία, για τους ιθύνοντες της πολιτείας, για τα εθνικά μας θέματα. Και να έχουμε την πεποίθηση και τη βεβαιότητα ότι θα γίνει το θαύμα!
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Η Αγία Φιλοθέη εμπνευστής και συμπαραστάτης μας.
ΓΡΑΦΕΙΟ ΝΕΟΤΗΤΟΣ
(t): + 30 210 66 32 687 (εσωτερικό 138)
(f): + 30 210 60 25 101
(e): neotita@imml.gr
Θουκυδίδου 6 & Βυζαντίου
Τ.Θ. 1, Τ.Κ. 19004, Σπάτα Αττικής
Αθήνα‚ Ελλάδα