Ἐμεῖς ὅλοι πού εἴμαστε σήμερα ἐδῶ στήν θεία Λειτουργία, ἀλλά καί οἱ ἄλλοι οἱ χωριανοί μας, πού γιά κάποιο λόγο δέν ἦλθαν, εἴμαστε «ἀδελφοί» καί ἀποτελοῦμε μία οἰκογένεια. Ἡ οἰκογένειά μας αὐτή λέγεται «Ἐκκλησία».
Δημητσάνα - Μεγαλόπολις, Κυριακή 28 Αὐγούστου 2016
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
ΜΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Χριστιανοί μου,
1. Ἐμεῖς ὅλοι πού εἴμαστε σήμερα ἐδῶ στήν θεία Λειτουργία, ἀλλά καί οἱ ἄλλοι οἱ χωριανοί μας, πού γιά κάποιο λόγο δέν ἦλθαν, εἴμαστε «ἀδελφοί» καί ἀποτελοῦμε μία οἰκογένεια. Ἡ οἰκογένειά μας αὐτή λέγεται «Ἐκκλησία».
Ναί! Ἐκκλησία εἶναι ἡ οἰκογένεια τῶν παιδιῶν τοῦ Θεοῦ. Καί γιά νά τό πῶ πιό ἁπλᾶ, Ἐκκλησία εἶναι «ἡ Ἀγκαλιά τοῦ Θεοῦ», στήν ὁποία χωρᾶμε ὅλοι. Ἡ Ἐκκλησία, ἀγαπητοί μου, εἶναι ἅγιο καί πανάγιο πράγμα, γιατί εἶναι θεῖο κατασκεύασμα. Δέν τήν ἔφτιαξαν οἱ παπάδες, ὅπως λένε μερικοί ἀκατήχητοι καί ἀσεβεῖς, ἀλλά τήν Ἐκκλησία τήν δημιούργησε ὁ Χριστός, γι᾽ αὐτό δέν πρόκειται ποτέ νά καταλυθεῖ. Πολλοί πολέμησαν καί πολεμοῦν τήν Ἐκκλησία, ἀλλά ἡ Ἐκκλησία μένει καί θά μένει αἰώνια, γιατί ἔχει Ἱδρυτή τόν Ἰησοῦ Χριστό, τόν Θεό!
2. Ἡ θύρα, ἡ πόρτα, ἀπό τήν ὁποία περνᾶμε γιά νά μποῦμε στήν Ἐκκλησία εἶναι τό βάπτισμα. Ὅλοι ἐμεῖς λοιπόν ἀνήκουμε στήν Ἐκκλησία, γιατί εἴμαστε βαπτισμένοι ἀπό κανονικό, ἀπό ὀρθόδοξο ἱερέα καί γεννηθήκαμε χριστιανοί, μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Ἀπό τήν Ἐκκλησία μας αὐτή ξέφυγαν μερικοί, ἀποκόπηκαν ἀπ᾽ αὐτήν, γιατί ἔκαναν ἄλλο «πιστεύω» καί φαντάστηκαν ἄλλες διδασκαλίες, διαφορετικές ἀπ᾽ αὐτές πού διατύπωσαν οἱ θεόπνευστοι ἅγιοι Πατέρες. Αὐτοί εἶναι οἱ Παπικοί πρῶτα καί οἱ Προτεστάντες ἔπειτα.
3. Αὐτοί, λοιπόν, οἱ Παπικοί καί οἱ Προτεστάντες, ἀφοῦ ἀποκόπηκαν ἀπό τήν Ἐκκλησία, πού ἔχει τήν σωστή διδασκαλία, δέν μποροῦν νά λένε ὅτι ἀποτελοῦν Ἐκκλησία. Αὐτοί βέβαια ἔτσι τό λένε, ἀλλά καί ἡ κοινή λογική δέν μπορεῖ νά τό δεχθεῖ αὐτό. ᾽Αφοῦ διαφοροποιήθηκαν ἀπό τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, δέν ἀνήκουν στήν Ἐκκλησία. Οἱ Παπικοί καί Προτεστάντες θά εἶναι καί θά γίνουν πάλι Ἐκκλησία, ὅταν μετανοήσουν γιά τίς πλάνες τους καί ἔτσι μετανοημένοι ζητήσουν νά ξαναγυρίσουν στήν Ἐκκλησία ἀπό τήν ὁποία ἀποκόπηκαν. Καί αὐτό βέβαια, τό νά μετανοήσουν, δηλαδή, οἱ Παπικοί (τούς λένε καί «Καθολικούς») καί οἱ Προτεστάντες καί νά ἐπανέλθουν πάλι στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἀπό τήν ὁποία κόπηκαν, αὐτό, λέω, ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι πολύ τό θέλουμε καί τό ἐπιθυμοῦμε καί προσευχόμαστε ὁλόθερμα γι᾽ αὐτό. Τώρα ὅμως, ἀμετανόητοι ὅπως εἶναι αὐτοί μέ τίς πλάνες τους, εἶναι ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία.
4. Τό κακό ὅμως, χριστιανοί μου, εἶναι ὅτι ὑπάρχουν μερικοί δικοί μας, καί μάλιστα ρασοφόροι καί μάλιστα ὑψηλοί ρασοφόροι, πού λέγουν τόν ἐντελῶς ἀθεολόγητο λόγο ὅτι καί οἱ Παπικοί εἶναι «Ἐκκλησία». Μή χειρότερα Χριστέ καί Παναγιά!... Ὄχι, δέν εἶναι οἱ Παπικοί καί οἱ Προτεστάντες καί γενικά ὅλοι οἱ αἱρετικοί, ὄχι δέν εἶναι Ἐκκλησία. Σεῖς, χριστιανοί μου, πιστά τέκνα τῆς Ἐκκλησίας μας, σεῖς λέγω, ἀντίθετα ἀπό αὐτούς τούς φιλοπαπικούς καί μεταπατερικούς κληρικούς, ἐπιθυμῶ νά πιστεύετε σταθερά αὐτό πού βλέπω καί ἀκούω ὅτι πιστεύετε. Ὅτι, δηλαδή, ΜΙΑ εἶναι ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας. Αὐτή εἶναι ἡ «ΜΙΑ, Ἁγία καί Καθολική Ἐκκλησία», γιά τήν Ὁποία μιλᾶμε στό «Πιστεύω» μας. Οἱ Καθολικοί καί οἱ Προτεστάντες εἶναι αἱρετικοί, ἀποτελοῦν μία κοινότητα, μία δική τους συναγωγή, ἀλλά δέν εἶναι Ἐκκλησία, μέ τήν ἔννοια πού τό ζήσαμε σήμερα ἐμεῖς ἐδῶ στήν θεία Λειτουργία. Γιατί τό τί εἶναι Ἐκκλησία τό γευόμαστε στήν θεία Λειτουργία. Ὅτι δέ αὐτό εἶναι ἀλήθεια φαίνεται ἀπό τό 11ο κεφάλ. τῆς Α´ πρός Κορινθίους ἐπιστολῆς του ὅπου μιλάει γιά τήν σύναξη, τήν συγκέντρωση τῶν πιστῶν γιά τήν Θεία Εὐχαριστία. Καί γιά τήν σύναξη αὐτή λέει «συνερχομένων ὑμῶν ΕΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ» (στίχ. 18). Ἀφοῦ μέ τούς Παπικούς δέν μποροῦμε νά τελέσουμε μαζί τήν Θεία Λειτουργία, ἄρα αὐτοί δέν ἀποτελοῦν Ἐκκλησία.
Μέ πολλές ε ὐχές
† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας
Πηγή: Θρησκευτικά
«Πάνω από 25.000 κεραυνοί ''έπεσαν'' σε διάστημα 12 ωρών, πρόσφατα, στη Βόρεια Ελλάδα και συγκεκριμένα 17.000 από αυτούς έπληξαν την Κεντρική και Δυτική Μακεδονία! Η Βόρεια Ελλάδα ένιωσε για τα καλά την απότομη αλλαγή του καιρού, μέσα στο καλοκαίρι…», είπαν τα δελτία καιρού.
Αυτό δεν είναι τίποτε όμως μπροστά στις «25 χιλιάδες» νομοσχέδια, νόμους, παλαιές και ερχόμενες νομοθετικές ρυθμίσεις, ισχύουσες φορολογικές επιβαρύνσεις, περικοπές συντάξεων, επιδόματα για κλάματα…
Μερικοί βέβαια στις αστραπές γελάνε κιόλας, νομίζοντας ότι τους βγάζουν φωτογραφία. Άλλοι θαυμάζουν το εκπληκτικό θέαμα του σχιζομένου ουρανού…
Κανένας όμως δε χαίρεται για την οικονομική πορεία της ελληνικής οικογένειας, της νεολαίας, της κοινωνίας και της πατρίδας…
Μαύρισαν οι ψυχές, οι αυλές, οι γειτονιές, τα σπίτια…
«Γιατί μαυρίζει ο ουρανός, κι ας είναι καλοκαίρι;..», λέει ένα κυπριακό τραγούδι, για τον Αττίλα και την επιδρομή των Τούρκων στο νησί μας το 1974…
Στην περίπτωσή μας όμως έχουμε άλλου είδους επιδρομή… Λαίλαπα μειώσεων… Φοροεπιδρομή, Καταιγίδα περικοπών…
Μόλις ανοίξει ο παραμικρός διάλογος για τα οικονομικά, όλοι εκφράζουν την απελπισία τους, την πικρή γεύση του ψέματος, τη δυσάρεστη έκπληξη της απρόοπτης περικοπής, τον απαράδεκτο σχολιασμό που συνοδεύει τη μετάβαση από τα 751 στο 384 €, την αδιόρθωτη ανεργία και τη συναφή απόγνωση…
Κυρίως αυτό γίνεται χειροπιαστό… μόλις αρχίσουν και μιλάνε οι νέοι…:
«Μια δουλειά δεν υπάρχει, τι να κάνω, πως θα ανοίξω οικογένεια, πότε θα γίνω μάνα; (Όταν είναι η νέα, που μιλάει, και η ηλικία προχωράει απελπισμένα, μετράει απειλητικά και ο χρόνος)… Έχω βουλιάξει, είμαι 32 με πτυχίο και δεν έχω φύγει ακόμη από το σπίτι… Πάει, έτσι θα μείνω… Ευτυχώς που υπάρχει και η σύνταξη του πατέρα… Μου δίνει κάτι ψηλά που και που, για να βγαίνω έξω… Όπου και να ρώτησα για δουλειά, <μηδέν εις το πηλίκον>… Έχω στείλει το βιογραφικό μου παντού… Μόνο με «βύσμα» μπορεί να γίνει κάτι… Αυτοί γνωρίζονται μεταξύ τους… Πρέπει να βρούμε να μιλήσουμε σε κάποιον. Δε θέλω να φύγω από την Ελλάδα…»
«Απ' έξω μαυροφόρα απελπισιά, πικρής αναδουλειάς χειροπιαστό σκοτάδι, και μέσα στην οικογενειακή φωλιά (ας μας συγχωρέσει ο ποιητής Ιωάννης Πολέμης για την παραλλαγή) το φοβισμένο χέρι του γονιού τρεμάμενο το άδειο πορτοφόλι αναδεύει και ελάχιστα ευρώπουλα μαζεύει».
Και συνεχίζεται «ο δωδεκάλογος του φτωχού και του ανέργου:
«Μου κόψαν απροειδοποίητα το επίδομα σίτισης… Έστω 130 €… Έπαιρνα τα βασικά από το Super Market… Χρωστώ και το ρεύμα… Είπαν θα κάνει black out η ΔΕΗ στους κακοπληρωτές… Πήγα και στο Νοσοκομείο για φάρμακα, με το νόμο Σαμαρά για τους ανασφάλιστους, δεν μου έδωσαν… Τα παιδιά μου έχουν μπουχτίσει στα μακαρόνια και στα όσπρια που μας δίνουν από την Εκκλησία με ελάχιστο λάδι… Στερούνται βασικών βιταμινών και τροφών. Φρούτα δεν παίρνουμε. Κρέας έχουμε πολύ καιρό να φάμε. Δεν βγαίνουμε από το σπίτι. Δεν έχουμε χρήματα να πάμε πουθενά. Τώρα θα αρχίσουν και τα σχολεία… Πως θα τα ξεκινήσω; Η κυρία των Αγγλικών μας είπε να πάρουμε αυτά τα βιβλία… Με τι λεφτά; Ο μεγαλύτερος θέλει φροντιστήριο τώρα… Όλο με τα πόδια κυκλοφορούμε, για οικονομία… Οι παππούδες δεν έχουν για να γυρίσουν οι ίδιοι καλά καλά… Ντρέπομαι κιόλας να τους ζητάω συνεχώς… Παρακαλώ το Θεό να μη πεθάνουν τώρα… Από την άλλη μεριά ακούω για κάτι μισθούς και συντάξεις επωνύμων, ανθρώπων της νυχτερινής ζωής, πολιτικών και παρατρεχάμενων, υψηλόβαθμων στελεχών εταιρειών… και κυριολεκτικά συγχύζομαι και αγανακτώ… Εκείνο δε που με λιώνει και με σβήνει κυριολεκτικά, είναι που δεν μιλάει κανένας. Δεν ξεσηκώνεται κανένας. Τα λέμε μεταξύ μας και δεν κάνουμε τίποτε…»
Αξίζει εδώ να θυμηθούμε και τον Κωστή Παλαμά στο «Δωδεκάλογο του Γύφτου» (Μόνο η ποίηση μας έμεινε, για να εκφραστούμε και να μιλήσουμε για τη ζοφερότητα της καταστάσεως):
«Και θα σβήσεις καθώς σβήνουνε λιβάδια
από μάϊσσες φυτρωμένα με γητειές·…
θα σε κλαίν’ τα κλαψοπούλια στ’ αχνά βράδια
και στα μνήματα οι κλωνόγυρτες ιτιές.
.................................
Όσο να σε λυπηθεί
της αγάπης ο Θεός,
και να ξημερώσει μιαν αυγή,
και να σε καλέσει ο λυτρωμός…»
Δηλαδή, τώρα μόνο ο Θεός! Η επιστήμη σηκώνει ψηλά τα χέρια… Η κοινωνιολογία και η ψυχολογία αδυνατούν να δώσουν λύση… Τα παρηγορητικά λόγια των ποιμένων και τα συσσίτια της Εκκλησίας αρχίζουν να λιγοστεύουν κι αυτά…
Είναι πολύ παράξενο το φαινόμενο… Διότι με τόσα πολιτικά και οικονομικά ψέματα και ανακολουθίες στα προγράμματα και αντιφάσεις και υποσχέσεις αυτοανατρεπόμενες και μέτρα απάνθρωπα και πολυετή μνημόνια, ένας τόσο έξυπνος και ηρωϊκός λαός, ο ελληνικός, να μένει απαθής και ηττοπαθής, «να τον τηγανίζουν κι αυτός να σφυρίζει ανέμελα», όντως είναι ακατανόητο… Κάτι δεν πάει καλά…
Κάτι δεν κάνουμε καλά και κάποιο κρίμα μας βαραίνει…
Δεν εξηγείται αλλιώς…
Ενας 25χρονος άνδρας, που βρισκόταν σε κώμα λόγω σοβαρού τραυματισμού στον εγκέφαλο, ανέκτησε τις αισθήσεις του μετά τη χρήση πρωτοποριακής συσκευής υπερήχων, η οποία φαίνεται ότι βοήθησε την «επανεκκίνηση» του εγκεφάλου του. Την επαναστατική μέθοδο ανακάλυψαν επιστήμονες του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες -του φημισμένου UCLA- και ενδέχεται να βοηθήσει ασθενείς που βρίσκονται σε κώμα, εξαιτίας σοβαρών εγκεφαλικών τραυματισμών, να ανακτήσουν τις αισθήσεις τους, σύμφωνα με τους Αμερικανούς ερευνητές.
Στο παρελθόν ο μόνος τρόπος για να επιχειρηθεί κάτι ανάλογο απαιτούσε την τοποθέτηση ηλεκτροδίων απευθείας στον εγκέφαλο του ασθενούς, διαδικασία που χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς «επικίνδυνη». Ωστόσο η χρήση υπερήχων επέτρεψε στους επιστήμονες να φέρουν το ίδιο αποτέλεσμα χωρίς την ανάγκη χειρουργικής επέμβασης, σε μια διαδικασία που θεωρείται η πρώτη παγκοσμίως.
Το επόμενο βήμα των ερευνητών είναι η δοκιμή της νέας τεχνικής και σε άλλους ασθενείς που βρίσκονται σε ελάχιστη συνειδητή κατάσταση. Σε περίπτωση που οι δοκιμές στεφθούν με επιτυχία, θα ανοίξει ο δρόμος για τη δημιουργία μιας φορητής συσκευής που θα «ξυπνά» όσους βρίσκονται σε κωματώδη κατάσταση.
Οι γιατροί προειδοποίησαν πάντως ότι ο 25χρονος ασθενής μπορεί να ξύπνησε συμπτωματικά την ώρα της διαδικασίας και όχι ως αποτέλεσμα αυτής. Ωστόσο, ανεξάρτητα από τον τρόπο με τον οποίο ανέκτησε τις αισθήσεις του ο νεαρός άνδρας, οι ερευνητές περιέγραψαν τις αλλαγές στην κατάστασή του ως «αξιοσημείωτες».
Σύμφωνα με τους γιατρούς, πριν από τη χρήση της μεθόδου με τους υπερήχους ο ασθενής είχε ελάχιστες αισθήσεις, ανεπαρκή κατανόηση του λόγου ενώ μπορούσε να εκτελέσει μόνο μικρές και περιορισμένες κινήσεις. Μία ημέρα μετά τη θεραπεία οι απαντήσεις του παρουσίαζαν σημαντική βελτίωση και τρεις ημέρες αργότερα ο ασθενής είχε ανακτήσει τις αισθήσεις του, είχε πλήρη κατανόηση της γλώσσας και μπορούσε να επικοινωνήσει με αξιοπιστία κουνώντας το κεφάλι του για «ναι» ή για «όχι». Είχε μάλιστα τη δυνατότητα να κουνήσει το χέρι του, χαιρετώντας τους γιατρούς!
Πηγη: Δημοκρατία
Καὶ στοὺς ἄλλους τομεῖς τοῦ πνευματικοῦ μας πολιτισμοῦ, ἰδιαίτερα ὅμως στὴ σφαίρα τῆς Φιλοσοφίας, ἡ Παιδεία μας -πρέπει νὰ τὸ ὁμολογήσομε- πάσχει ἀπὸ ἕνα εἶδος πρεσβυωπίας: στέκεται προσηλωμένη στὰ πολὺ μακρινά, στοὺς κλασσικοὺς χρόνους τῆς Ἑλληνικῆς ἀρχαιότητας, καὶ τὰ κοντινὰ δὲν τὰ βλέπει, οὔτε τὰ λογαριάζει.
Σπουδάζομε τὰ πρῶτα σκιρτήματα τοῦ φιλοσοφικοῦ στοχασμοῦ στὸν ἀρχαῖο κόσμο, τὰ χρόνια ποὺ ὁ Ἑλληνισμὸς μὲ τὴν ἀποικιακὴ διάπλωση ἐκτείνεται ἀπὸ τὴ μίαν ἄκρη τῆς Μεσογείου ἕως τὴν ἄλλη μὲ ὑπερηφάνεια (ἀφοῦ ἀπ᾿ ὅλους ἡ Φιλοσοφία ἀναγνωρίζεται γέννημα τοῦ Ἑλληνικοῦ πνεύματος) παρακολουθοῦμε τὴν ἄνδρωσή της στὴ γῆ τῆς Ἀττικῆς, μὲ τοὺς τρεῖς κορυφαίους στοχαστές: τὸ Σωκράτη, τὸν Πλάτωνα καὶ τὸν Ἀριστοτέλη στὸ τέλος φυλλομετροῦμε βιαστικὰ τὶς σελίδες τῶν τελευταίων αἰώνων τῆς ἀρχαίας ἱστορίας της (κ᾿ ἐδῶ ξεχωρίζουν τρία πάλι ὀνόματα σχολῶν Στωϊκοί, Ἐπικούρειοι, Νεοπλατωνικοὶ) – καὶ κλείνομε τὴ βίβλο τῶν ἐθνικῶν τίτλων.
Πέρ᾿ ἀπὸ τὸ ὅριο τοῦτο, τὸ τόσο μακρινό, πιστεύομε ὅτι δὲν εἶπε τίποτα πιὰ σημαντικὸ ὁ Ἑλληνικὸς λόγος. Τὴ βυζαντινὴ σκέψη τὴν προσγράφομε στὰ «θεολογούμενα», στὴ χριστιανικὴ Δογματική, καὶ γιὰ Φιλοσοφία στοὺς χρόνους ποὺ πλάθεται ὁ νέος Ἑλληνισμός, στοὺς μαύρους χρόνους τῆς δουλείας, νομίζομε ὅτι δὲν μπορεῖ νὰ γίνει συζήτηση σοβαρή. Τότε -λέμε- ἀπὸ τὴν Ἀναγέννηση δηλαδὴ κ᾿ ἐδῶθε, ἡ σκέψη ἡ φιλοσοφικὴ σβήνει στὶς χῶρες τὶς Ἑλληνικὲς- ἡ ἄλλη Εὐρώπη παίρνει στὰ χέρια της τὴν ἀρχαία κληρονομιά, τὴν ἀξιοποιεῖ καὶ μὲ τὸ δημιουργικὸ ἔργο της γράφει τὴ νέα περίοδο τῆς Ἱστορίας τῆς Φιλοσοφίας.
Πραγματικὰ ἔχει δημιουργηθεῖ καὶ πλατιὰ διαδοθεῖ (καὶ ἔξω ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα καὶ ἀνάμεσά μας) ὁ ἱστορικὰ ἀνεδαφικὸς καὶ γιὰ τὴ ἐθνική μας Παιδεία ἐπικίνδυνος μύθος, ὅτι σ᾿ ὁλόκληρη τὴ Βυζαντινὴ περίοδο, ἰδίως ὅμως ἀπὸ τὸν καιρὸ ποὺ ἡ Βυζαντινὴ Αὐτοκρατορία ἀρχίζει οἰκονομικὰ καὶ πολιτικὰ νὰ ἀποσυντίθεται, καθὼς καὶ στοὺς μαύρους γιὰ τὸ δύστυχο Ἔθνος μας αἰῶνες τῆς δουλείας, ὁ Ἑλληνισμὸς χάνει τὴν πνευματική του δημιουργικότητα, πέφτει σιγὰ-σιγὰ στὴν ἀμάθεια καὶ στὴ βαρβαρότητα καὶ τίποτα πιὰ ἀξιόλογο, στὴν περιοχὴ τῆς Ἐπιστήμης καὶ τῆς Φιλοσοφίας, δὲν παράγει, ποὺ νὰ μπορεῖ νὰ σταθεῖ κοντὰ στὰ ἐκπληκτικὰ προϊόντα τῶν χρόνων τοῦ ἀρχαίου κλέους. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ὅταν ἀνασταίνεται πάλι ἀπὸ τὴ στάχτη του μὲ τὴν ἡρωϊκὴ πράξη τοῦ Εἰκοσιένα, πνευματικοὶ καὶ πολιτικοὶ ἡγέτες στρέφονται πρὸς τοὺς κλασσικοὺς αἰῶνες τῆς Ἑλληνικῆς ἀρχαιότητας καὶ ἐκεῖ ἀναζητοῦν τὶς βάσεις γιὰ νὰ στηρίξουν τὴν Παιδεία της ἐλευθερωμένη· οἱ «Ἀρχαῖοι» καὶ οἱ «Ξένοι», οἱ Εὐρωπαῖοι ποὺ τοὺς τέσσερις-πέντε τελευταίους αἰῶνες θαυματούργησαν καὶ δοξάστηκαν στὶς πνευματικὲς κατακτήσεις, γίνονται οἱ δάσκαλοί μας.
Τὸ ἄμεσο ἐθνικὸ παρελθὸν στὴν πνευματική μας ἱστορία διαγράφεται μὲ μία φοβερὴ γιὰ τὶς συνέπειές της μονοκοντυλιά. Ἀφήνοντας τὴν ἀρχαία Ἑλλάδα διασκελίζομε βιαστικὰ καὶ μὲ συγκατάβαση δέκα αἰῶνες Βυζαντινῆς ἱστορίας καί, ἀποστρέφοντας τὸ πρόσωπο μὲ συναίσθημα πικρίας ἀπὸ τοὺς χρόνους τῆς Φραγκοκρατίας καὶ τῆς Τουρκοκρατίας, προσπαθοῦμε νὰ ξαναβροῦμε τὸν μετὰ τὸ Εἰκοσιένα ἐλεύθερο ἑαυτὸ μας μέσα ἀπὸ τὴν ἰταλική, τὴν ἀγγλική, τὴ γαλλικὴ Ἐπιστήμη καὶ Φιλοσοφία τῶν τετρακοσίων τελευταίων ἐτῶν. Νὰ ξανακολλήσομε στὴν Εὐρώπη γίνεται ἡ ἔγνοια μας καὶ ἀγωνιζόμαστε νὰ ἀνακουφίσομε τὸν πληγωμένο ἐθνικό μας ἐγωϊσμὸ μὲ τὴν προσπάθεια ν᾿ ἀποδείξομε, ὅτι οἱ προχωρημένοι στὸν πολιτισμὸ Εὐρωπαῖοι ὀφείλουν τὰ φῶτα τους στοὺς Ἀρχαίους μας προγόνους.
Πῶς δημιουργήθηκε, καὶ ἰδίως πῶς διαθόθηκε καὶ ἔπιασε αὐτὸς ὁ μῦθος· πῶς ἡ ἐλεύθερη μετὰ τὴν ἐθνικὴ ἀποκατάσταση Πατρίδα ἔπεσε σ᾿ αὐτὴ τὴ θανάσιμη πλάνη καὶ ἔκανε τὴν ἀσύγγνωστη ἀδικία νὰ σκίσει μὲ τὰ ἴδια της τὰ χέρια τόσες ἑκατοντάδες λαμπρῶν σελίδων, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἀκρωτηριάσει τὴν πνευματική της ἱστορία – αὐτὸ εἶναι θέμα χωριστὸ ποὺ ἡ ἀνάπτυξή του δὲν ἔχει θέση μέσα στὸ πλαίσιο αὐτῆς ἐδῶ τῆς μελέτης. Ἕνα πάντως εἶναι βέβαιο: ὅτι τὸ κακὸ ἔγινε, ὅτι ἡ πλάνη ἐξακολουθεῖ σὲ πολλοὺς νὰ ὑπάρχει. Ἀπὸ τὴ μόρφωση μᾶς ἀπουσιάζει σχεδὸν ὁλόκληρος ὁ βυζαντινός, ὁ μεσαιωνικὸς κόσμος μὲ τὴν Ἑλληνικὴ γραμματεία του καὶ -τὸ χειρότερο ἀκόμη- ἀπουσιάζει καὶ ὁ νέος Ἑλληνισμός, ἀπὸ τὸ 13ο αἰῶνα καὶ ἐδῶ. Ἔχομε ἀνοίξει μία μεγάλη πληγὴ ἀπάνω στὸ ἐθνικὸ σῶμα τῆς πνευματικῆς μας ἱστορίας· τὴ σταματοῦμε στοὺς πρώτους μεταχριστιανικοὺς αἰῶνες. Ἀπὸ κεῖ καὶ πέρα ἀκρωτηριασμός, ἀπότομη, χάσμα μέγα ἕως τὸ 1821. Τότε μόνο νομίζομε, ὅτι ἀρχίζει πάλι νὰ κελαηδάει ἡ βουβαμένη ἐπὶ τόσους αἰῶνες πηγὴ μὲ τοὺς πρώτους ψάλτες τῆς Ἐλευθερίας…
Οἱ συνέπειες αὐτῆς τῆς πλάνης εἶναι πολλές. Πρῶτα-πρῶτα ἀφαιρέσαμε ἀπὸ τὴν παιδεία τοῦ Ἔθνους τὸ στοιχεῖο ποὺ μπορεῖ νὰ γίνει ὁ καλύτερος ἄξονάς της καὶ ποὺ δικαιολογημένα πρέπει νὰ εἶναι τὸ καμάρι μας: τὴν ἰδέα τῆς ἀκατάλυτης διάρκειας, τῆς ἀδιάσπαστης συνέχειας ποὺ παρουσιάζει αὐτὸς ἐδῶ ὁ μικρὸς καὶ βασανισμένος λαὸς στὴ μακρὰ καὶ γεμάτη ἀπὸ ὡραῖες σελίδες πνευματική του ἱστορία.
Καὶ ἀλήθεια ἀναμφισβήτητη καὶ χρέος μας ἐθνικὸ ἀπὸ τὰ πρῶτα εἶναι νὰ τονίζομε στὶς γενεὲς ποὺ ἔρχονται, γιὰ νὰ πάρουν τὴ θέση τους μέσα στὸν ἐθνικὸ στίβο, ὅτι ποτὲ δὲν ἔπαψε αὐτὴ ἡ φυλὴ νὰ ὑπάρχει καὶ νὰ ἐκδηλώνεται πνευματικὰ μὲ πρόσωπα καὶ ἔργα ἀξιόλογα. Ὅτι σὲ ὅλες τὶς φάσεις τοῦ ἱστορικοῦ βίου της τραγούδησε, ἐρεύνησε καὶ στοχάστηκε, ἔγραψε καὶ φιλοσόφησε, ζωγράφισε, ἔπλασε καὶ ἔχτισε, δηλαδὴ ἔζησε καὶ πνευματικὰ καταξίωσε τὴ ζωή της, ὅπως ζοῦν καὶ πνευματικὰ καταξιώνουν τὴ ζωὴ τους οἱ λαοὶ ποὺ ἔχουν καὶ δημιουργοῦν παράδοση. Μπορεῖ, σὲ ὅλα τὰ στάδια τῆς μακραίωνης ἱστορίας της, τὰ πνευματικὰ κατορθώματά της νὰ μὴ βρίσκονται πάντα στὴν ἴδια γραμμή· ἄλλοτε νὰ λάμπουν περισσότερο, καὶ ἄλλοτε λιγότερο.
Ὅμως ἀπὸ ὁλόκληρο τὸ ἱστορικό της παρελθόν, καὶ ἀπὸ τὸ μακρινὸ καὶ ἀπὸ τὸ πρόσφατο, ἡ Παιδεία μας ἔχει ν᾿ ἀντλήσει θησαυροὺς καὶ μορφωτικὰ ἀγαθὰ περιωπῆς, γιὰ νὰ ἐκτελέσει τὸ ἔργο της. Καὶ βαθιὰ μέσα στὴν ψυχὴ τῶν νέων μας νὰ φυτέψει τὴν πεποίθηση, ὅτι γιὰ ἕνα τοὐλάχιστο πρᾶγμα μποροῦν νὰ ὑπερηφανεύονται: γιὰ τὸ γεγονὸς ὅτι καὶ στὶς καλὲς καὶ στὶς μαῦρες μέρες τῆς μακρόχρονης ζωῆς του ὁ λαὸς μας ἀγάπησε τὸ πνεῦμα, δηλαδὴ τὸ ἀνθρώπινο μέσα στὸν ἄνθρωπο, καὶ πρόθυμα τὸ ὑπηρέτησε.
Ἡ δεύτερη συνέπεια τῆς πλάνης εἶναι ὅτι, ἐνῷ οἱ ἐπιστήμονες καὶ γενικὰ οἱ μορφωμένοι μας ἀπὸ τὴν εὐρωπαϊκὴ ἱστορία τῶν πέντε τελευταίων αἰώνων γνωρίζουν πολλοὺς ἀπὸ τοὺς σημαντικούς, ἀλλὰ καὶ πολλοὺς ἢ καὶ περισσότερους ἀσήμαντους Ἰταλοὺς καὶ Γάλλους, Ἄγγλους καὶ Γερμανοὺς καλλιτέχνες, λογίους, φιλοσόφους καὶ γενικὰ πνευματικοὺς ἀνθρώπους, ἀγνοοῦν πολλοὺς ἀσήμαντους, ἀλλὰ καὶ περισσότερους σημαντικούς, δικούς μας.
Δὲν κηρύττω τὸν πνευματικὸ σωβινισμό. Καὶ ἀνόητο εἶναι νὰ περιορίζει κανεὶς τὸ πνεῦμα καὶ τὶς κατακτήσεις του μέσα σὲ ὁρισμένα ἐθνικὰ ἢ γεωγραφικὰ σύνορα, καὶ ἐπικίνδυνο γι᾿ αὐτὸν ποὺ θὰ τὸ κάνει. Ὀρθὸ καὶ συμφέρον ὑπῆρξε καὶ εἶναι γιὰ τὸ Ἔθνος μας νὰ μαθαίνει ξένες γλῶσσες καὶ νὰ μελετᾶ τοὺς ξένους ταξιδεύοντας στὸν τόπο τους ἢ ἀγοράζοντας τὰ βιβλία τους. Πρέπει, καὶ καλὰ πράττομε, ν᾿ ἀναζητοῦμε καὶ νὰ παίρνομε τὸ καλύτερο ὁπουδήποτε μᾶς προσφέρεται. Γιατί ὅμως, πρὶν ἀπευθυνθοῦμε στοὺς ξένους, ἢ τοὐλάχιστον παράλληλα μ᾿ αὐτούς, νὰ μὴ γνωρίσομε καὶ νὰ συμβουλευτοῦμε τοὺς δικούς μας λογίους καὶ σοφοὺς – ὄχι φυσικά τούς ἀσήμαντους, ἐπειδὴ καὶ μόνο εἶναι Ἕλληνες καὶ γράφουν ἑλληνικά, ἀλλὰ τοὺς πολὺ σημαντικούς, ποὺ βρίσκονται ψυχικὰ καὶ γλωσσικὰ κοντά μας καὶ μποροῦν νὰ γίνουν λαμπροὶ δάσκαλοί μας σὲ πλῆθος πράγματα;
Μὲ ποιά δικαιολογία θὰ ἐξακολουθοῦμε νὰ μελετοῦμε ἢ νὰ μεταφράζομε καὶ νὰ ἐκδίδομε ἄπειρα ξένα βιβλία (λογοτεχνικά, ἐπιστημονικά, φιλοσοφικὰ) τρίτης καὶ τέταρτης γραμμῆς, νὰ καμαρώνομε μάλιστα ποὺ ξέρομε τὰ ὀνόματα τῶν συγγραφέων καὶ τὸ περιεχόμενό τους, ἐνῷ ἀδιαφοροῦμε γιὰ συγγραφεῖς καὶ ἔργα πρώτης ποιότητας τῶν τελευταίων αἰώνων τῆς πνευματικῆς ἱστορίας τοῦ Ἔθνους μας, ποὺ ἀξίζουν καὶ πρέπει νὰ γίνουν βάση τῆς Παιδείας μας;
Ἡ ξενηλασία στὴν περιοχὴ τοῦ πνεύματος εἶναι πάντοτε ἀπόδειξη κουφότητας καὶ μικρόνοιας, ἀλλὰ καὶ ἡ παραμέληση τῶν ἐθνικῶν θησαυρῶν, ἀπὸ ἄγνοια ἢ κακὴν ἐκτίμηση τῆς ἀξίας τους καὶ ἀπὸ ὑπερτίμηση τῶν ξένων, εἶναι ἴδιο τῶν λαῶν ποὺ δὲν σέβονται ἢ ἔπαψαν νὰ πιστεύουν στὸν ἑαυτό τους.
Πηγή: (Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὴν Εἰσαγωγὴ τοῦ ἔργου του, Νεοελληνικὴ Φιλοσοφία, Ἐκδόσεις Ζαχαρόπουλος.), Ενωμένη Ρωμηοσύνη
Ο Σμύρνης Χρυσόστομος, ο γενναίος χαί απτόητος, ο φλογερός και μαρτυρικοστεφανωμένος Μητροπολίτης της ιστορικής Σμύρνης θανατώθηκε από τον αιμοδιψή όχλο τη νύχτα του Σαββάτου 27 Αυγούστου 1922.
Ἀκούσατε, ἀγαπητοί μου, τὸ ἱερὸ καὶ ἅγιο εὐαγγέλιο; Δὲν ἐννοῶ ἂν τ᾽ ἀκούσατε μὲ αὐτὰ τὰ αὐτιά, ἀλλὰ μὲ τὰ ἐσωτερικὰ τῆς ψυχῆς. Ἂν ἀκούγαμε τὸ εὐαγγέλιο, θὰ ζούσαμε σὰν ἄγγελοι. Τὰ λόγια του εἶνε λόγια ἐκείνου ποὺ ποτέ δὲν ἔσφαλε, τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, γραμμένα μὲ τὸ αἷμα του. Ἂς τ᾽ ἀκούσουμε.
Δεν έχουμε καταλάβει ακόμη τι πρόσφερε στην Ορθοδοξία και το Έθνος ο Πατροκοσμάς…
Δεν θα ήμασταν ούτε ΄Ελληνες ούτε Ορθόδοξοι χωρίς τον Άγιο Κοσμά.
Αυτός αγωνίστηκε για την Ελληνική γλώσσα και την Παιδεία του Έθνους. Ποτέ Υπουργείο Παιδείας δεν έκανε όσα ο Άγιος Κοσμάς και μάλιστα σε περίοδο Τουρκοκρατίας.
Έχτισε σχολεία και οργάνωσε πάνω σε Ελληνοορθόδοξες βάσεις την εκπαίδευση και μόρφωση των Ελληνοπαίδων με κοινή συμμετοχή και φροντίδα Γονέων και Κηδεμόνων, Εκκλησίας και Κοινότητος.
Με τα κηρύγματά του, τις Κατηχήσεις του, τις κολυμβήθρες και τις βαπτίσεις, τις περιοδείες του, την μετάθεση του παζαριού των Εβραίων από Κυριακή στο Σάββατο και την ανάδειξη της Κυριακής αργίας και της πίστης των Ορθοδόξων, πρόλαβε την επέκταση του εξισλαμισμού.
Ένωσε μάλιστα σχολείο και εκκλησία και καθόρισε τον σκοπό των εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τους Έλληνες και ορθόδοξους μαθητές.
Τώρα καταλαβαίνουμε την προσφορά του Μεγάλου Διδασκάλου των Σκλάβων, ιδίως σήμερα, που αποδομείται η ελληνορθόδοξη παιδεία και όλη η Ευρώπη κατακλύζεται από κύματα μουσουλμάνων και βιώνει τον αποχριστιανισμό της και τον εξισλαμισμό της.
Είναι τελείως ασύμβατο με τη διδασκαλία του Πατροκοσμά ένα σχολείο χωρίς προσευχή, διδαχή της ορθόδοξης πίστης, ελληνική γλώσσα και ιστορία, εκκλησιασμό και χριστιανική πνοή και κατεύθυνση. Και μιλάμε για ελληνορθόδοξο σχολείο. Για μαθητές βαπτισμένους και ενταγμένους στην Εκκλησία του Χριστού.
Το χαρακτηριστικότερο όλων είναι ότι ο Άγιος Κοσμάς έκανε διάλογο και διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες των χριστιανών και αυτές τελικά αναλάμβαναν τη Σχολική Εφορία και αποτελούσαν τη σχολική επιτροπή.
Το θλιβερό στις εισηγήσεις του σημερινού Υπουργείου Παιδείας είναι ότι αποφασίζει ή εισηγείται ερήμην των γονέων, ακόμη και των αλλοδαπών γονέων. Πολλοί γονείς από τους πρόσφυγες και μετανάστες, για δικούς τους λόγους, πιθανόν όχι όλοι, αφήνουν, σιωπηλά ίσως, τα παιδιά τους να παρακολουθούν ορθόδοξα θρησκευτικά.
Τελευταία μόλις ελέχθη υποτονικά από επίσημα χείλη ότι οι αλλαγές στο σχολικό σύστημα θάναι της έγκρισης της εκπαιδευτικής κοινότητος και του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων.
Η όλη όμως φιλοσοφία των εκσυγχρονιστών βασίζεται σε μια απόφαση εκ των προτέρων παγιωμένη ότι το ελληνικό σχολείο πρέπει να γίνει σα το γαλλικό, ουδετερόθρησκο, άχρωμο, άοσμο και άγευστο. Με ποιο δικαίωμα όμως; Ρωτήθηκαν οι γονείς;
Ασφαλώς οι ζηλωτές της αθεϊας και του μαρξισμού ως άγευστοι της χριστιανικής διδασκαλίας και του ορθοδόξου βιώματος, δεν μπορούν να καταλάβουν την υπαρξιακή ανάγκη του ανθρώπου για επικοινωνία και σχέση με το Θεό. Αυτοί πιθανόν να οργανώνουν αυτή τη σχέση τους προς το θείον με αντίδραση προς την Εκκλησία και την επικρατούσα θρησκεία.
Ναι, αλλά, δεν μπορούν να αποφασίζουν για τα βαπτισμένα παιδιά της Εκκλησίας. Δεν νομοθετούν στο κενό και σε δηλωμένες άθεες οικογένειες. Εδώ είμαστε Ορθόδοξοι. Κάποιοι λίγοι άθεοι, βαπτισμένοι κι αυτοί, να αποφασίζουν για τα παιδιά των Ελληνοορθοδόξων Οικογενειών!!!
Αυτό που γίνεται είναι εξωφρενικό, δηλαδή τρελό. Τουλάχιστον ας διασώσουν την ευαισθησία στη δημοκρατία και το σεβασμό στην ελληνορθόδοξη οικογένεια που είναι και η πλειοψηφεία.
Να ερωτηθούν λοιπόν οι γονείς.
Τουλάχιστον ας δείξουν τον ίδιο σεβασμό προς την Ορθόδοξη Εκκλησία και Κοινωνία, που δείχνουν στις Μουφτείες, στην Εβραϊκή Κοινότητα και στους Καθολικούς της Ελλάδος.
Σημειωτέον ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος σεβάστηκε πάντοτε την ελευθερία του προσώπου και οι Μεγάλοι Διδάσκαλοι του Γένους, από τους οποίους ο αγιώτερος υπήρξε ο Πατροκοσμάς, όχι μόνο πρόσφεραν πνεύμα, χρήμα και αίμα στο δούλο Γένος των Ελλήνων, αλλά έφεραν και τις θετικές επιστήμες στη χώρα μας με ανοιχτοσύνη πνεύματος και διάκριση σπάνια συναντώμενη σε άλλες ομολογίες.
Βρήκαν τώρα αυτοί οι άνθρωποι ευκαιρία να κάνουν τι;
Να αλλάξουν τα πνευματικά φώτα των ελληνοπαίδων και να μείνουν τα παιδιά στο σκοτάδι… Πιθανόν να πετύχουν κάτι… Ό,τι πέτυχαν και στην αθεϊστική Ρωσία: αντί της υγιούς πίστεως: υπαρξιακό κενό, προσωπολατρεία και θεοποίηση του κόμματος, προλήψεις και δεισιδαιμονίες, μαγεία και αποκρυφισμό, παραθρησκεία και αιρέσεις…
Στην ουσία έβλαψαν τον άνθρωπο.
Το ποτάμι όμως της πίστεως δεν χάθηκε…
Εμφανίστηκε πάλι και ξεχείλισε…
Ματαιοπονούν λοιπόν οι δυστυχείς…
Ξεχνούν το διαχρονικό απόφθεγμα, που αποδεικνύει το έμφυτο και ανεξάλειπτο της πίστεως, το ρηθέν υπό του Πλουτάρχου:
ΚΕΙΜΕΝΟ:
«Εύροις δ’ αν επιών πόλεις ατείχιστους, αγράμματους, αβασίλευτους, αοίκους, αχρημάτους, νομίσματος μή δεομένας, απείρους θεάτρων και γυμνασίων, ανίερου δε πόλεως και αθέου, μη χρωμένης ευχαίς μηδ’ όρκοις μηδέ μαντείαις μηδέ θυσίαις επ’ αγαθοίς μηδ’ αποτροπαίς κακών ουδείς έστιν ουδ’ έσται γεγονώς θεατής. Αλλά πόλις αν μοι δοκεί μάλλον εδάφους χωρίς η πολιτεία της περί θεών δόξης υφαιρεθείσης παντάπασι σύστασιν λαβείν ή λαβούσα τηρήσαι. Τούτο μέντοι το συνεκτικόν απάσης κοινωνίας και νομοθεσίας έρεισμα και βάθρον ου κύκλω περιιόντες ουδέ κρύφα και δι’ αινιγμάτων, αλλά τήν πρώτην των κυριωτάτων δοξών προσβαλόντες ευθύς ανατρέπουσιν».
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ – ΠΡΟΣ ΚΩΛΩΤΗΝ 1125Ε
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
«Στις περιπλανήσεις σου μπορεί να συναντήσεις πόλεις ατείχιστες, χωρίς γραφή, χωρίς βασιλιάδες, χωρίς σπίτια, χωρίς ιδιοκτησίες, που δεν χρειάζονται νόμισμα, που δεν γνωρίζουν θέατρα και γυμναστήρια. Πόλη όμως χωρίς ιερά και θεούς, που δεν καταφεύγει σε προσευχές, όρκους, μαντείες, θυσίες για την απόκτηση των αγαθών ούτε για την αποτροπή των κακών, δεν υπήρξε ποτέ κάνεις που να είδε ούτε θα υπάρξει ποτέ. Αντίθετα, μου φαίνεται πως περισσότερο μπορεί μια πόλη χωρίς έδαφος να λάβει σύσταση και, αφού τη λάβει, να τη διατηρήσει παρά πολίτευμα, αν υποσκαφθεί η αντίληψη για τους θεούς. Τούτο λοιπόν το βάθρο και έρεισμα, που συνέχει κάθε κοινωνία και νομοθεσία, ανατρέπουν (οι Επικούρειοι), όχι κάνοντας κύκλους ούτε κρυφά και με αινίγματα, αλλά ρίχνοντας καταπάνω του την πρώτη από τις πιο κύριες δόξες τους».
Αυτό το κομμάτι το αφιερώνουμε με πολύ πόνο ψυχής στους διαχειριζομένους τις τύχες του Έθνους μας αυτό τον καιρό, μήπως και αποφύγουν κάποιες πρόσθετες αναποτελεσματικές ενέργειες και καταλάβουν επιτέλους το λαθεμένο δρόμο που ακολουθούν.
Επίσης να μη ξεχάσουν ποτέ, κι αυτοί κι εμείς, ότι κάποιος κρεμάστηκε στη Β. Ήπειρο για την Ελλάδα και την Ορθοδοξία.
Κι αυτός είναι ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο πρώτος και μοναδικός και αναντικατάστατος ουσιαστικός εκπαιδευτικός Μεταρρυθμιστής του Γένους μας, που αγνοούν τα βιβλία τους και οι εκπαιδευτικοί στόχοι τους.
Νάχουμε την ευχή Του.
Πηγή: Χριστιανική Εστία Λαμίας
Ἀποτελεῖ ἰδιαίτερη εὐλογία τοῦ τριαδικοῦ Θεοῦ τὸ γεγονὸς ὅτι σὲ κάθε ἐποχὴ καὶ σὲ κάθε τόπο ἐμφανίζονται ὁρισμένοι ἐξαίρετοι ἄνθρωποι, ὑπάρχουν μερικὰ πνευματικὰ ἀναστήματα, τὰ ὁποῖα μὲ ἀξιοθαύμαστη φλόγα ψυχῆς, μὲ ῥωμαίϊκο φιλότιμο, μὲ πολὺ κόπο, αὐταπάρνηση καὶ μὲ αὐτὴ ἀκόμη τὴν προσφορὰ τῆς ζωῆς τους ἀγωνίζονται νὰ διδάξουν τὶς ἀλήθειες τῆς πίστεώς μας καὶ νὰ προβάλλουν τὶς ἀξίες καὶ τὰ ζώπυρα τοῦ Γένους μας, ὅλα ὅσα καθορίζουν τὴν Ἑλληνορθόδοξη ταυτότητά μας.
Ἕνας ξεχωριστὸς ἄνθρωπος, τοῦ ὁποίου ἡ μορφή, ἡ δράση καὶ ἡ διδασκαλία σημάδεψαν τὰ δύσκολα χρόνια τῆς μακραίωνης Ὀθωμανικῆς δουλείας εἶναι ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ὁ Ἱερομάρτυρας, Ἰσαπόστολος καὶ χωρὶς ὑπερβολὴ ὁ γενάρχης τοῦ νέου Ἑλληνισμοῦ. Εἶναι ὁ ἐκφραστὴς τῶν ἀξιῶν καὶ τῆς ταυτότητας τῆς Ρωμηοσύνης, ὁ μεγαλύτερος ἀναγεννητὴς τοῦ Ἑλληνορθόδοξου πολιτισμοῦ στὴν ἐποχή του, ἕνας πού μόνος του ἔκανε γιὰ τὸ σκλαβωμένο Γένος ὅσα κάνει καὶ ὅσα δὲν μπορεῖ ἢ δὲν θέλει νὰ κάνη στὶς ἡμέρες μας ἕνα ὁλόκληρο Ὑπουργεῖο Παιδείας, Θρησκευμάτων καὶ Πολιτισμοῦ ἢ καὶ ἐν μέρει τὸ Ὑπουργεῖο τῶν Ἐξωτερικῶν.
Ἀσφαλῶς δὲν εἶναι καθόλου εὔκολο ἐγχείρημα νὰ ἀσχοληθεῖ κάποιος καὶ νὰ χαράξει λίγες γραμμὲς γιὰ τὸν ἀναγεννητῆ τῆς πίστεως καὶ τῆς ζωῆς τοῦ εὐλογημένου Ὀρθόδοξου λαοῦ μας, τὸν πνευματοφόρο Ἁγιορείτη μοναχό, τὸν πυρακτωμένο ἀπὸ τὴ μεγάλη πίστη στὸν τριαδικὸ Θεὸ καὶ τὴν ἔμπρακτη ἀγάπη γιὰ τοὺς ἀδελφούς του, τὸν «ἅγιο τῶν σκλάβων», τόν «μεγάλο διδάχο», τόν «προφήτη τοῦ Γένους», τὸν Ἅγιο ποὺ ὁ λαὸς τὸν ἀγαποῦσε βαθύτατα καὶ τὸν τιμοῦσε ὡς Ἅγιο ἐνῷ ἀκόμη ζοῦσε. Καὶ τοῦτο διότι ἐκεῖνος μὲ ἐλάχιστα καὶ στοιχειώδη μέσα, πάμπτωχος καὶ ἀσκητικός, περιέτρεξε, κατὰ τὸ δεύτερο μισὸ τοῦ δεκάτου ὀγδόου αἰῶνα, ὁλόκληρη σχεδὸν τὴ σημερινὴ Ἑλλάδα καὶ τὴ Βόρειο Ἤπειρο καὶ ἀξιώθηκε νὰ διδάξει τὶς ἀλήθειες τῆς πίστεως καὶ τελικὰ νὰ μαρτυρήσει γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἀδελφῶν του. Καὶ ἐνῷ φαίνεται ὅτι ἐμεῖς ζοῦμε σὲ ἐντελῶς διαφορετικὲς ἐποχὲς καὶ συνθῆκες, εἶναι ἀληθὲς ὅτι, καὶ στὶς ἡμέρες μας, οἱ διδαχές τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ [1] ἀπευθύνονται σὲ μυημένους φίλους τῶν διδαγμάτων καὶ τῆς ἐμπειρίας τῶν ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ καὶ σὲ ὅσους ἐνδιαφέρονται γιὰ τὴν Παιδεία, τὴν ταυτότητα καὶ τὴν πορεία τοῦ τόπου μας καὶ αὐτοὺς μπορεῖ νὰ τοὺς ἐμπνεύση καὶ νὰ τοὺς θρέψει μὲ στερεὰ τροφή. Ὅσα, λοιπόν, γράφονται στὴ συνέχεια ἀποσκοποῦν στὸ νὰ σφυρηλατήσουν τὴν αὐτογνωσία καὶ τὴν ταυτότητά μας, πού μᾶς χρειάζονται νὰ ζήσουμε στὸ παρὸν καὶ νὰ οἰκοδομήσουμε σὲ γερὰ θεμέλια τὸ μέλλον.
Ὁ μεγάλος αὐτὸς διδάσκαλος τοῦ Γένους ἀγωνίσθηκε ἔργοις καὶ λόγοις νὰ «φωτίσει» τοὺς σκλαβωμένους ἀδελφούς του καὶ νὰ ἀναδείξει τὴν Ἑλληνορθόδοξη ταυτότητα καὶ Παιδεία ἑνὸς κυριολεκτικὰ ναρκωμένου καὶ «ἀγριεμένου» πολιτισμοῦ. Δίχως γράμματα δὲν θὰ πάει μπροστὰ τὸ Γένος γιατί, ὅπως συχνὰ ἔλεγε, ἀγρίεψε. Ὁ ἱερὸς Πατὴρ μὲ ἄκρως ἐπίμονο, ἀλλὰ καὶ ἀποτελεσματικὸ τρόπο, ἐπεδίωκε νὰ ἔχει ὁ καθένας στὴ χώρα του Σχολεῖο Ἑ λ λ η ν ι κ ὸ γιὰ νὰ μαθαίνουν τὰ παιδιὰ γράμματα. Καὶ τοῦτο, διότι γνώριζε πολὺ καλὰ ὅτι «Τὸ σχολεῖον φωτίζει τοὺς ἀνθρώπους, ἀνοίγει τὰ μάτια τῶν χριστιανῶν. Καὶ σεῖς γονεῖς νὰ στέλλετε τὰ παιδιὰ σας εἰς τὰ σχολεῖα καὶ νὰ τὰ παιδεύετε μὲ χριστιανικὰ ἤθη. Ἁμαρτάνετε πολὺ νὰ τὰ ἀφήνετε ἀγράμματα καὶ τυφλά. Καλύτερα νὰ τὰ ἀφήνετε φτωχὰ καὶ γραμματισμένα, παρὰ πλούσια καὶ ἀγράμματα… Δὲν βλέπετε ὅτι ἀγρίεψε τὸ γένος ἀπὸ τὴν ἀμάθειαν καὶ ἐγίναμεν ὡς θηρία;» [2].
Ὁ ἴδιος φθάνει μέχρι τοῦ σημείου νὰ ὑποστηρίζει τὴν ἀνάγκη νὰ κτίζονται πρῶτα Σχολεῖα καὶ μετὰ Ἐκκλησίες, γιατί ἀπὸ τὰ σχολεῖα οἱ ἄνθρωποι μαθαίνουν τὰ ἱερὰ γράμματα. «Ἀπὸ τὸ σχολεῖον μανθάνομεν τὸ κατὰ δύναμιν τί εἶναι Θεός, τί εἶναι ἁγία Τριάς, τί εἶναι ἄγγελοι, ἀρχάγγελοι, τί εἶναι δαίμονες, τί εἶναι Παράδεισος, τί εἶναι Κόλασις, τί εἶναι ἁμαρτία, ἀρετή. Ἀπὸ τὸ σχολεῖον μανθάνομεν τί εἶναι ἁγία Κοινωνία, τί εἶναι Βάπτισμα, τί εἶναι τὸ ἅγιον Εὐχέλαιον, ὁ τίμιος Γάμος, τί εἶναι ψυχή, τί εἶναι κορμί, τὰ πάντα ἀπὸ τὸ σχολεῖον τὰ μανθάνομεν, διατὶ χωρὶς τὸ σχολεῖον περιπατοῦμεν εἰς τὸ σκότος». Καὶ καταλήγει λέγοντας ὅτι «τὸ σχολεῖον ἀνοίγει τὲς ἐκκλησίες, τὸ σχολεῖον ἀνοίγει τὰ μοναστήρια» [3].
Σ υ ν ε χ ί ζ ε ι λέγοντας ὅτι εἶναι προτιμότερο «νὰ ἔχης εἰς τὴν χώραν σου σχολεῖον ἑλληνικόν, παρὰ νὰ ἔχης βρύσες καὶ ποταμούς, διατὶ ἡ βρύση ποτίζει τὸ σῶμα, τὸ δὲ σχολεῖον ποτίζει τὴν ψυχὴν». Ὁ ἱερὸς Πατὴρ ἐπιμένει καὶ ἐπιτυγχάνει νὰ σπουδάζουν στὰ σχολεῖα δωρεὰν «ὅλα τὰ παιδιὰ καὶ πλούσια καὶ φτωχὰ χωρὶς νὰ πληρώνουν» [4]. Ἔτσι ἀναδεικνύεται σὲ πρόδρομο τῆς γενικῆς καὶ δωρεὰν Παιδείας. Ὡστόσο, πρέπει νὰ ἐπισημανθεῖ ὅτι μὲ τὴν ἐπιμονὴ καὶ ἀποτελεσματικότητά του στὴ δημιουργία ἑλληνικῶν Σχολείων καὶ μὲ τὴν προτροπή του νὰ μιλοῦν τὴν Ἑλληνικὴ γλῶσσα δὲν δείχνει νὰ ὑποστηρίζει μία ἀόριστα ἀνθρωπιστικὴ καὶ ἀπρόσωπη Παιδεία, ἀλλὰ ἀποκλειστικὰ αὐτὴ πού ὁδηγεῖ τοὺς μαθητὲς στὴν Ἑλληνορθόδοξη ἀγωγὴ καὶ μόρφωση.
Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς διῆλθε ἐν ἀσκήσει ὅλα τὰ πνευματικὰ στάδια καὶ τὶς βαθμίδες καὶ γνωρίζει ἐπακριβῶς τὴν ὁδό, τά μέσα καὶ τὸν τρόπο, πού μποροῦν νὰ ὁδηγήσουν καὶ ἄλλους στὴν ἐν Χριστῷ γέννηση καὶ ἐνηλικίωση καὶ τελικὰ στὴ σωτηρία τους. Γιὰ τὸν ἱερὸ Πατέρα οἱ ἀλήθειες τῆς πίστεως περιγράφουν τὴν ἀσφαλῆ καὶ δοκιμασμένη ὁδὸ γιὰ τὴν ἐν Χριστῷ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου. Μὲ ἀληθινὴ ταπείνωση καὶ συναίσθηση ἀναξιότητας καὶ ἁμαρτωλότητας διδάσκει, ὅπως λέγει, «τὰ ἀναγκαιότερα μυστήρια τῆς πίστεως» στοὺς ἀδελφούς του, «τὸ κατὰ δύναμιν, ὄχι ὡς διδάσκαλος, ἀλλ᾿ ὡς ἀδελφός· διδάσκαλος μόνος ὁ Χριστὸς μας εἶναι» [5].
Ἐκεῖνο πού χαρακτηρίζει τὸν πατρο-Κοσμᾶ εἶναι ὅτι δὲν διαφοροποιεῖται ἀπὸ τοὺς προγενέστερους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας στὰ οὐσιώδη θέματα πίστεως καὶ σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου. Δὲν τὸν ἀπασχόλησαν οἱ δυσνόητες ἀναλύσεις καὶ τὰ δευτερεύοντα θέματα, γιατί γνώριζε ἀκριβῶς τί εἶχαν ἀνάγκη νὰ ἀκούσουν οἱ διψασμένες ψυχὲς τῶν ἀκροατῶν του. Ὥριμος πνευματικὰ σὰν ἔμπειρος καπετάνιος ξέρει τί θὰ ρίξει στὴ θάλασσα καὶ τί χρήσιμο θὰ κρατήσει γιὰ νὰ διδάξει καὶ νὰ οἰκοδομήσει.
Στὴ διδασκαλία του, ὡς πιστοῦ μέλους τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, «τὰ δόγματα ταύτης κατέχων», φανερώνεται ἡ ζωοποιὸς παρουσία της, ἡ ὁποία στήριξε καὶ γαλούχησε τὸ Γένος τῶν Ὀρθοδόξων σὲ ὅλη τὴ μακρὰ διάρκεια τῆς Τουρκοκρατίας. Ὁ ἱερὸς Πατὴρ δὲν ἦταν μόνο δέκτης καὶ φύλακας τοῦ πληρώματος τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως καὶ ἀληθείας, ἀλλὰ καὶ αὐθεντικὸς μεταδότης καὶ ἑρμηνευτής της. Μὲ τὶς διδαχές του ἀναδεικνύει καὶ προβάλλει τὴν ἀξία καὶ μοναδικότητα τῆς ἀληθινῆς πίστεως στὸν Χριστό, μὲ σκοπὸ τὴν ἐνδυνάμωση καὶ οἰκοδομή τῶν πιστῶν, ἀλλὰ καὶ τὴν «αὔξηση» τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, μειώνοντας σὲ χρόνους ἰδιαιτέρως δύσκολους γιὰ τὴν Ἐκκλησία καὶ τὸ ὑπόδουλο Γένος, τὸν αὐξανόμενο κίνδυνο καὶ τὴ μεγάλη ἀπειλὴ τοῦ ἐξισλαμισμοῦ καὶ τοῦ ἐκλατινισμοῦ μὲ τὶς συχνὲς ἀλλαξοπιστίες πολλῶν χριστιανῶν Ὀρθοδόξων.
Ἡ θεματολογία τῶν διδαχῶν του μοιάζει νὰ εἶναι μία ἐπιτομὴ ὅλου τοῦ περιεχομένου τῆς πίστεως καὶ ζωῆς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἡ δὲ θεολογία του εἶναι ἐμφανέστατα ὁμολογιακὴ μὲ ἔντονο ἀπολογητικὸ καὶ ὁρισμένες φορὲς ἀντιρρητικὸ χαρακτῆρα. Μὲ ὅσα λέγει ἐπιδιώκει νὰ πιστέψουν οἱ ἀκροατές του ὅτι ἡ διδασκαλία του εἶναι λόγος ἀληθινός, ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. «Αὐτὰ ὁποὺ σᾶς εἶπα τὸ ἴδιον εἶναι ὡσὰν νὰ κατέβη ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς νὰ σᾶς τὰ εἰπῆ» [6].
Ὁ ἴδιος εἶναι ἀπολύτως βέβαιος ὅτι οἱ λόγοι του συμβαδίζουν μὲ «τὸν δρόμον τῶν Πατέρων» τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι «λόγια τοῦ παναγίου Πνεύματος, εἶναι πολὺ τιμιώτερα καὶ καλύτερα ἀπὸ τζοβαΐρια καὶ μαργαριτάρια» [7]. Ὅπου μιλοῦσε ἔστηνε ἕναν ξύλινο σταυρό. Δίδασκε στὴ σκιὰ τοῦ σταυροῦ τὸν ὁποῖο φεύγοντας ἄφηνε σὲ ἀνάμνηση. Αὐτὸ εἶχε μέγιστη σημασία καὶ ἔκρυβε βαθύτατο πνευματικὸ συμβολισμό. Κοινὸ χαρακτηριστικὸ ὅλων τῶν διδαχῶν του, εἶναι ὅτι δὲν περιορίζονται σὲ μία θεωρητικὴ κατήχηση τῶν ἀκροατῶν του, ἀλλὰ προχωροῦν πάντοτε στὴν ἀπαραίτητη ἀναφορὰ καὶ σύνδεση τῶν ἀληθειῶν τῆς πίστεως μὲ τὴ μυστηριακὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας. Ἀκόμη οἱ διδαχές του ἐναρμονίζονται μὲ τὶς τρέχουσες ἀνάγκες καὶ τὰ διάφορα φλέγοντα θρησκευτικὰ καὶ κοινωνικὰ προβλήματα, ποὺ ἀντιμετώπιζαν οἱ ἄνθρωποι τῶν σκληρῶν καὶ πέτρινων ἐκείνων χρόνων τῆς μακραίωνης δουλείας.
Στίς διδαχές τοῦ πατρο-Κοσμᾶ εἶναι ἐμφανὴς ἡ ἀδιάσπαστη ἑνότητα καὶ συνέχεια τῆς ἀλήθειας τῆς πίστεως καὶ ἁγιοπνευματικῆς ζωῆς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, στὴν ὁποία δὲν χωρίζεται ἡ θεολογία ἀπὸ τὴ ζωή, τὸ δόγμα ἀπὸ τὸ ἦθος καὶ τὴ λατρεία, ἡ θεωρία ἀπὸ τὴν πράξη της. Αὐτὴ ἀκριβῶς ἡ ἁρμονικὴ σύζευξη, ἡ ἄρρηκτη ἑνότητα ἐπιβεβαιώθηκε καὶ ἀπὸ τὸ μαρτυρικό του τέλος, διὰ τοῦ ὁποίου ἐπισφράγισε τὴ διδασκαλία καὶ ὅλη τὴ δράση του. Τὸ ἔργο του ἔστεψε καὶ ὑπέγραψε μὲ τὸ αἷμα του, καθὼς ἀξιώθηκε τοῦ εἰδικοῦ χαρίσματος τοῦ Μαρτυρίου, τὸ ὁποῖο ἦταν ὥριμος καρπὸς τῆς πολυετοῦς πνευματικῆς του ἐργασίας καὶ τῆς ἐν Χριστῷ ἐνηλικιώσεώς του.
Ἡ παρουσία καὶ τὸ Μαρτύριό του στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως βεβαίως καὶ ὅλων τῶν Μαρτύρων καὶ Νεομαρτύρων, εἶναι «ἀνακαινισμὸς ὅλης τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως». Ἡ χάρις τοῦ Μαρτυρίου του ἀντανακλᾶ καὶ διαχέεται σὲ ὁλόκληρη τὴν Ἐκκλησία. Χωρὶς ἀμφιβολία ἡ παρουσία καὶ ἡ δράση τοῦ ἱεροῦ Πατρὸς εἶναι μεγάλη εὐλογία τοῦ τριαδικοῦ Θεοῦ στὸ Γένος μας, συνιστᾶ τὴν πλήρη ἐνεργοποίηση ἑνὸς χαρίσματος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα στὸν πλοῦτο καὶ τὴν ποικιλία τῶν χαρισμάτων καὶ λειτουργημάτων τῆς ζωῆς τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος· εἶναι ἡ εὐλογημένη παρουσία ἑνὸς μεγάλου Ἁγίου, ὁ ὁποῖος δὲν ἀνήκει σὲ μία τοπικὴ κοινότητα, ἀλλὰ εἶναι Ἅγιος τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας. Αὐτή, ἄλλωστε, τοῦ ἔδωσε τὴ δύναμη νὰ θρέψει καὶ νὰ φωτίση τὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ.
Μὲ τὴ μαρτυρία καὶ τὸ Μαρτύριό του καθοδηγεῖ καὶ εὐλογεῖ ὅλη τὴν Οἰκουμένη, οἰκοδομεῖ ὅλα τὰ μέλη τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἀφοῦ ἔχοντας «τὸν Παράκλητον ἐν ἑαυτῷ» γίνεται καὶ ὁ ἴδιος Παράκλητος, καθὼς παρηγορεῖ τοὺς λοιποὺς χριστιανοὺς ἀδελφούς του. Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἐμπνευσμένη διδασκαλία του, ἡ διαρκὴς παρουσία τοῦ ἁγίου Πατρὸς διὰ τῶν ἑκατοντάδων προφητειῶν του, διὰ τοῦ Μαρτυρίου του καὶ διὰ τῶν ἱερῶν Λειψάνων του εἶναι ἁπτή, συγκεκριμένη καὶ διαχρονικὴ πραγματικότητα, πού οἰκοδομεῖ, τροφοδοτεῖ καὶ αὐξάνει μέχρι σήμερα ὁλόκληρο τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ ὡς γνήσιος Ἱερομάρτυρας καὶ Ἰσαπόστολος, ὡς ἀληθινὸς Πατὴρ καὶ θεολόγος τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας, ὡς μέγας διδάσκαλος ὅλου τοῦ Γένους τῶν Ὀρθοδόξων, ὡς σημαντικὸ ὁρόσημο τὸ ὁποῖο μπορεῖ νὰ φωτίσει καὶ νὰ καθοδηγήσει καὶ τὴ δική μας ἐποχή.
Ἀλήθεια, εἶναι ἀπορίας ἄξιον πῶς στοὺς τέσσερις αἰῶνες τῆς Τουρκοκρατίας ἄντεξε ὁ λαὸς αὐτοῦ τοῦ τόπου; Πῶς κρατήθηκε ἡ πίστη του, δὲν ἀλλοιώθηκε ἡ συνείδησή του καὶ δὲν παραχαράχθηκε ἡ ταυτότητά του; Στὴ σημερινὴ ἐποχὴ τῆς πολύμορφης κρίσεως πού ὑφιστάμεθα ἅπαντες, εἴμαστε ἐπιτέλους σὲ θέση νὰ ἀναγνωρίσουμε καὶ νὰ ἀνακαλύψουμε, ἐκτὸς τῶν ἄλλων, ὅτι κάποια κέντρα ἐλέγχου καὶ παιδείας δὲν λειτουργοῦν σωστά; Μποροῦμε πλέον νὰ ὁμολογήσουμε εὐθαρσῶς ὅτι πῆραν ἢ δώσαμε τὴν εὐθύνη γιὰ τὰ μεγάλα θέματα τῆς ζωῆς καὶ τῆς ταυτότητάς μας σὲ ἄτομα ἄσχετα καὶ ἀκατάλληλα;
Προκαλεῖ ἐντύπωση καὶ προβληματίζει τὸ ὅτι ὁρισμένοι ἱστορικοὶ δὲν τὸν ἀναφέρουν καθόλου καὶ τὰ σχολικὰ βιβλία μᾶλλον τὸν ἀγνοοῦν. Καὶ ἐνῷ θαυμάζομε τὸν πατρο-Κοσμᾶ φαίνεται πώς λογοκρίνουμε τὴ διδασκαλία του καὶ δὲν τοῦ ἐπιτρέπουμε νὰ πεῖ τὴν ἀλήθεια, πού συνοψίζει τὰ οὐσιώδη χαρακτηριστικά τῆς ταυτότητας καὶ τοῦ πολιτισμοῦ μας. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἡ ἀποσιώπηση ἢ διαστρέβλωση τοῦ μεγαλειώδους ἀναγεννητικοῦ ἔργου του ὑποδηλώνει ἐμπάθεια, προκατάληψη, ἰδεολογικὴ ἀγκύλωση, πολὺ δὲ περισσότερο ἀποτελεῖ ἀγνωμοσύνη, ἀνεπίτρεπτη ἔλλειψη ὀφειλόμενης ἀναγνώρισης καὶ ἀπώλεια ἱστορικῆς μνήμης. Καὶ ἐὰν ἡ μνήμη τοῦ ἀνθρώπου εἶναι κριτήριο τῆς ταυτότητάς του, τότε ἡ ἀπώλεια τῆς ἱστορικῆς του μνήμης, θὰ πρέπει ἀναπόφευκτα νὰ σημαίνει ἀπώλεια καὶ τῆς ἱστορικῆς του ταυτότητας.
Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς ἀποτελεῖ ἀναμφίβολα φωτεινὴ μορφὴ τοῦ νέου Ἑλληνισμοῦ. Εἶναι τὸ καύχημα τοῦ Γένους μας καὶ τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Γι᾿ αὐτὸ ἀκριβῶς καὶ ἀποτελεῖ ἰδιαίτερη εὐλογία τὸ γεγονὸς ὅτι ἔχουμε στὴ διάθεσή μας τὸ φῶς τῶν διδαχῶν του. Ὅποιος ἐμβαθύνει στὸ περιεχόμενό τους, θὰ διαπιστώσει εὐχερῶς ὅτι αὐτὲς ἔχουν μία διαχρονικότητα καὶ ἐξακολουθοῦν νὰ ἀποτελοῦν γιὰ ὅλους πηγὴ ἀστείρευτης ἔμπνευσης καὶ ἀμετάθετης ἐλπίδας. Ὁ πατρο-Κοσμᾶς μένει μαζί μας, ζεῖ στὴν καρδιὰ τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ καὶ ὁ λαὸς αὐτὸς ζεῖ καὶ ἐξακολουθεῖ νὰ ζεῖ ἀπὸ τὸν Ἅγιο καὶ τὰ διδάγματά του. Τὸ ζείδωρο πνεῦμα τοῦ ἔργου καὶ τῶν λόγων του εἶναι καὶ τώρα ἐπίκαιρο, ἀκριβῶς γιατί ἀπαντᾶ στὰ θεμελιώδη τῆς ζωῆς καὶ τοῦ τρόπου τοῦ «ἀληθῶς ὑπάρχειν» τοῦ ἀνθρώπου, στὶς μεγάλες ἀξίες πού ἔθρεψαν γιὰ αἰῶνες τοὺς κατοίκους αὐτοῦ τοῦ εὐλογημένου τόπου. Ἡ πνευματικὴ κληρονομιὰ τοῦ ἱεροῦ Πατρὸς εἶναι σήμερα περισσότερο ἀπὸ ποτὲ ἀναγκαία, γιατί ἀνακεφαλαιώνει καὶ ἐπαναδιατυπώνει, μὲ ἕναν ἰδιαίτερο τρόπο, ὅλες τὶς ἀξίες μας, ὁλόκληρη τὴν Ἑλληνορθόδοξη παράδοση καὶ ζωὴ καὶ ἀντέχει στὸ πέρασμα τοῦ χρόνου.
Ἡ ταυτότητα, ἡ Παιδεία καὶ ὁ πολιτισμὸς τοῦ Γένους μας ἀνέτειλε ἐκ τοῦ «Τάφου». Γεννήθηκε καὶ ἀνδρώθηκε μέσα σὲ δυσκολίες. Πράγματι εἶναι γεγονὸς ὅτι πολλὲς δοκιμασίες καταλυτικές, ποικίλων μορφῶν καὶ εἰδῶν, πέρασαν ἀπὸ πάνω του, ὅμως δὲν ξεριζώνεται εὔκολα, ἀλλὰ «ἀνθεῖ καὶ φέρει καὶ ἄλλο». Στοὺς χαλεποὺς καιροὺς τῆς ὑλικῆς καὶ κυρίως τῆς πνευματικῆς κρίσεως πού ζοῦμε, ἐξακολουθεῖ σὲ αὐτὸν τὸν τόπο νὰ ὑπάρχη ἀκόμη ἐλπίδα, ἀρχοντιὰ ἀλλὰ καὶ φιλότιμο. Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς προσφέρει ἐκ νέου ἐλπίδα καὶ ἀπαντοχή, ρίχνει, ὅπως καὶ τοὺς ἀκροατές του, καὶ ἐμᾶς ὅλους στὸ φιλότιμο. Μὲ ὅλη του τὴ ζωὴ ἐπαναλαμβάνει καὶ πάλι σήμερα: Μὴ φοβᾶστε καθόλου καὶ κανένα. Δῶστε ὅ,τι σᾶς ζητοῦν. Δῶστε χαράτσια, χρήματα, πράγματα. Καὶ τὸ κορμὶ σας ἂς τὸ καύσουν, ἂς τὸ τηγανίσουν. Δὲν θὰ δώσετε μόνο τὴν ψυχή σας καὶ τὸν Χριστό. Αὐτὰ τὰ δύο ὅλος ὁ κόσμος νὰ πέσει, δὲν μπορεῖ νὰ σᾶς τὰ πάρη, ἐκτὸς ἂν τύχη καὶ τὰ δώσετε μὲ τὸ θέλημά σας. Ἀπ᾿ ἐκεῖ θὰ βγοῦν ὅλα [8]. Ἐξάπαντος εἶναι ἄκρως παρήγορο καὶ ἐνθαρρυντικὸ τὸ γεγονὸς ὅτι, τελικά, δὲν ἔχουν χαθεῖ ὅλα καὶ εἶναι βέβαιο ὅτι δὲν πρόκειται νὰ χαθοῦν. Καὶ τοῦτο, διότι ὑπάρχουν καὶ σήμερα ἄνθρωποι (γνωστοί, ἀλλὰ συνήθως ἀφανεῖς καὶ ἀνώνυμοι) κοντά μας, ἀνάμεσά μας, οἱ ὁποῖοι χωρὶς νὰ ἀναμένουν ὑλικὰ ἢ ἄλλα ὀφέλη ἀγωνίζονται καὶ ἀναλώνονται γιὰ τὴ διατήρηση καὶ προβολὴ πνευματικῶν ἀγαθῶν καὶ ἰδανικῶν, πασχίζουν γιὰ τὴν ἑλληνορθόδοξη Παιδεία τῶν νέων παιδιῶν, γιὰ τὴν ταυτότητα καὶ τὸν πολιτισμὸ αὐτοῦ τοῦ εὐλογημένου τόπου, μᾶς συντηροῦν στὴ ζωή.
Παρὰ τὰ ὅσα ἀρνητικὰ συμβαίνουν καὶ ἀκούγονται, ὑπάρχουν ἀκόμη στὶς ἡμέρες μας πρότυπα, ὑπηρετοῦνται ἀκόμη ἀρχὲς καὶ ἀξίες ὡς ἀδιάσπαστη συνέχεια καὶ ἐπέκταση τοῦ τρισχιλιετοῦς πολιτισμοῦ μας, τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παράδοσής μας. Αὐτὰ μπορεῖ νὰ ἐμπνεύσουν μικροὺς καὶ μεγάλους, ὥστε νὰ ἔλθουν πιὸ κοντὰ στὶς ζωογόνες ρίζες μας, σὲ ὅσα μᾶς ἔθρεψαν, μᾶς κράτησαν ὄρθιους καὶ μπορεῖ νὰ μᾶς βοηθήσουν νὰ ὑπερβοῦμε καὶ τὴν παροῦσα κρίση. Εἶναι τὰ ἴδια πού συνιστοῦν τὰ ἀνεξίτηλα χαρακτηριστικά τῆς ταυτότητας καὶ τοῦ πολιτισμοῦ τοῦ Γένους μας καὶ ἀκριβῶς αὐτὰ περισσότερο ἀπὸ ποτὲ χρειαζόμαστε σήμερα.
Ὁ σεβασμός μας στὴν ταυτότητά μας εἶναι ἀδιαπραγμάτευτο χρέος μας, γιατί εἴμαστε χρεωμένοι μὲ βαρύτιμη πνευματικὴ κληρονομιά. Ὡς ἐκ τούτου, ἐὰν δὲν συνειδητοποιήσουμε αὐτὸ πού μᾶς κληροδοτήθηκε καὶ ὑπάρχει βαθιὰ μέσα μας, θὰ ἀποτελέσει ἀσυγχώρητο λάθος μας, θὰ ἔχουμε ἀναπόδραστα νὰ ἀντιμετωπίσουμε αὐτοὺς πού προηγήθηκαν, μεταξὺ τῶν ὁποίων ὁ ἅγιος Κοσμᾶς, ἀλλὰ καὶ αὐτοὺς πού ἔρχονται.
1. Ἰωάννου Β. Μενούνου, Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ Διδαχὲς (καὶ βιογραφία), ἐκδ. Τῆνος, Ἀθήνα 1984.
2. Κώστα Σαρδελῆ, Ὁ ἅγιος τῶν σκλάβων Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς, Ἀθήνα 1974, σ. 123 κ.ἑξ.
3. Ἰωάννου Β. Μενούνου, Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ Διδαχὲς, σ. 142.
4. Ὅπ. παρ., σ. 142.
5. Ὅπ. παρ., σ. 116.
6. Ὅπ. παρ., σ. 141.
7. Ὅπ. παρ., σ. 175.
8. Βλ. ὄπ. πὰρ., σ. 240.
(Ἐκ πηγῶν συνοδικῶν)
Τὶς πρῶτες ἐκτιμήσεις μας γιὰ τὴν λεγόμενη «Ἁγία καὶ Μεγάλη Σύνοδο» τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ποὺ συνῆλθε κολοβὴ καὶ ἀποδυναμωμένη στὸ Κολυμπάρι τῆς Κρήτης (16-27 Ἰουνίου 2016), τὶς κάναμε μέχρι τώρα ἀρκετὲς φορὲς καὶ σὲ ἀρκετοὺς τόπους διορθοδόξως:
Σὲ κοινὸ κείμενο ποὺ ἐκδώσαμε ὡς «Σύναξις Ὀρθοδόξων Κληρικῶν καὶ Μοναχῶν» ἀμέσως μετὰ τὴν «Σύνοδο» μὲ τίτλο «Ἡ “Σύνοδος” τοῦ Κολυμπαρίου τῆς Κρήτης καὶ ἡ σύμπλευσή της μὲ τὸν Οἰκουμενισμό»· σὲ ἄλλο κοινὸ κείμενο ποὺ καταθέσαμε σὲ «Στρογγυλὴ Τράπεζα» ποὺ ἔλαβε χώρα στὸ Κισινάου, πρωτεύουσα τῆς Μολδαβίας, στὶς 12 Ἰουλίου μὲ τίτλο «Ἀποτίμηση τῶν ἀποφάσεων τῆς “Συνόδου” τῆς Κρήτης»· σὲ συναντήσεις ποὺ εἴχαμε μὲ Ἁγιορεῖτες Πατέρες στὶς Καρυὲς τοῦ Ἁγίου Ὄρους, καὶ μὲ ἄλλους Πατέρες στὴν Θεσσαλονίκη καὶ στὴν Πτολεμαΐδα· σὲ δεκάδες κηρυγμάτων καὶ ὁμιλιῶν σὲ ναοὺς καὶ μονές· σὲ πλῆθος τηλεφωνημάτων κληρικῶν, μοναχῶν καὶ λαϊκῶν ποὺ ἐναγωνίως ζητοῦσαν νὰ πληροφορηθοῦν τί ἔγινε στήν «Σύνοδο» καὶ πῶς θὰ τὴν ἀντιμετωπίσουμε· καὶ τελευταῖα στὴν ὀρθοδοξότατη Γεωργία, ὅπου μᾶς δέχθηκαν ὁ σοφὸς καὶ γλυκὺς πατριάρχης Ἠλίας, συνοδικοὶ καὶ ἄλλοι ἀρχιερεῖς, κληρικοὶ καὶ ἡγούμενοι σὲ ναοὺς καὶ μοναστήρια. Ἀνταλλάξαμε ἀπόψεις γιὰ τὴν προβληματικὴ καὶ ἀμφισβητούμενη «Σύνοδο» τῆς Κρήτης, τὶς ὁποῖες ἐκοινολογήσαμε καὶ σὲ ὁμιλία καὶ ἀνοικτὴ συζήτηση ποὺ ἔγινε στὴν Τυφλίδα, τὴν τελευταία ἡμέρα τῆς τετραήμερης ἐκεῖ παραμονῆς μας, (25-28.7.2016) σὲ μεγάλη αἴθουσα μὲ πολυπληθὲς ἀκροατήριο.
Κοινὸς τόπος ὅλων αὐτῶν τῶν ἐκτιμήσεων εἶναι ὅτι ἡ «Σύνοδος» τῆς Κρήτης διέψευσε καὶ τὶς προσδοκίες τοῦ πληρώματος τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ καὶ τὴν ὀνομασία της. Δὲν ἀντιμετώπισε κανένα ἐπεῖγον θέμα ποὺ τραυματίζει τὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως τὴν μεταρρύθμιση τοῦ Ἡμερολογίου, τὴν παναίρεση τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, τὸν ἐθνοφυλετισμὸ τῆς Διασπορᾶς καὶ ἄλλα, καὶ δὲν εἶναι οὔτε σύνοδος, οὔτε ἁγία, οὔτε μεγάλη, ὅπως ἀναλυτικὰ ἐξηγήσαμε.
Ἡ διαδικασία συγκλήσεως καὶ λειτουργίας της μὲ τὴν ἐπιλεκτικὴ πρόσκληση ἐπισκόπων καὶ τὴν στέρηση τοῦ δικαιώματος τῆς ψήφου στοὺς ἐπιλεκτικὰ προσκληθέντες ἐπισκόπους, ἀλλὰ περισσότερο ἡ ἀντιφατικότητα, ἡ ἀσάφεια, ἡ ἀμφισημία τοῦ περιεχομένου τῶν κειμένων ποὺ ἐγκρίθηκαν, ὄχι μόνον τῆς στεροῦν τὴν δυνατότητα νὰ θεωρηθεῖ ὅτι ἀποτελεῖ συνέχεια τῶν προηγουμένων συνόδων τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ ἀντιμετώπιζαν ἐπείγοντα καὶ φλέγοντα θέματα ἀμέσως, μὲ τὴν ἰσότιμη παρουσία καὶ ψῆφο ὅλων τῶν ἐπισκόπων καὶ μὲ σαφήνεια καὶ ἀκριβολογία στὶς ἀποφάσεις τους, ἀλλὰ τὴν καθιστοῦν ἐπικίνδυνη καὶ αἱρετίζουσα. Στὸ πολυσυζητημένο κείμενο, «Σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πρὸς τὸν λοιπὸ χριστιανικὸ κόσμο», ἀφήνεται σκόπιμα ἡ δυνατότητα νὰ θεωροῦνται ὡς ἐκκλησίες παλαιὲς καὶ νέες αἱρέσεις, παρὰ τὶς προσπάθειες διασαφήσεως καὶ διορθώσεων ποὺ ἔγιναν, οἱ ὁποῖες ὄχι μόνον δὲν ἔγιναν δεκτές, ἀλλὰ καὶ ἀποτέλεσαν ἀφορμὴ νὰ ἀσκηθοῦν πιέσεις γιὰ τὴν ἀπόσυρσή τους, ὅπως εὐθαρσῶς κατήγγειλε ὁ μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ἱερόθεος. Εἴχαμε συστήσει σὲ νεώτερους ἀδελφοὺς νὰ ἀποφεύγουν τὸν χαρακτηρισμὸ τῆς «Συνόδου» ὡς ληστρικῆς, διότι αὐτὸ προϋποθέτει ἄσκηση βίας, ἰδιαίτερα μάλιστα σωματικῆς. Εἶναι βέβαια χειρότερη ἡ ἄσκηση ψυχολογικῆς βίας μὲ ποικίλους τρόπους, ὁπότε ἡ σύστασή μας δὲν ἔχει τώρα πλέον ἔρεισμα, καὶ στὰ πολλὰ ἀρνητικὰ τῆς «Συνόδου», ποὺ μᾶλλον δὲν ἔχει τίποτε θετικό, προστίθεται καὶ ἡ «ληστρικότητα». Στὸ γνώρισμα αὐτὸ θὰ μποροῦσαν νὰ ἐνταχθοῦν ὁ δεσποτισμὸς καὶ ἡ ἀντισυνοδικὴ συμπεριφορὰ τῶν προκαθημένων, οἱ ὁποῖοι ἐστέρησαν ἀπὸ τοὺς λοιποὺς ἰσοτίμους ἐπισκόπους τὸ δικαίωμα τῆς ψήφου, λειτουργοῦντες «ὡς συλλογικός τις πάπας», ὅπως προσφυῶς ἔγραψε, μεταξὺ πολλῶν ἄλλων ἀρνητικῶν, μετὰ τήν «Σύνοδο», ὁ Σέρβος ἐπίσκοπος Μπάτσκας κ. Εἰρηναῖος (Μπούλοβιτς).
Τί νὰ εἰπεῖ κανεὶς καὶ ποῦ νὰ ἐντάξει, σὲ ποιό εἶδος παρανομίας καὶ παραβατικότητος, τὴν ἀποκάλυψη, ὅτι στὴν θέση τεσσάρων ἐπισκόπων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου ποὺ δὲν ὑπέγραψαν τὸ κείμενο γιὰ τοὺς ἑτεροδόξους (Λεμεσοῦ, Μόρφου, Λήδρας καὶ Ἀμαθοῦντος) ὑπέγραψεν «ἀντ᾽ αὐτῶν» ὁ ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. Χρυσόστομος; Σὲ κοσμικὸ ἐπίπεδο καὶ μὲ νομικὰ κριτήρια αὐτὸ θὰ ἐθεωρεῖτο πλαστογραφία, ὑποκλοπὴ ὑπογραφῆς, παραπλάνηση καὶ ἐξαπάτηση, καὶ θὰ ὁδηγοῦσε ἀμέσως σὲ ἀκύρωση τῆς παράνομης δικαιοπραξίας. Ἔτσι νομίζουμε ὅτι θὰ «λάμψει τὸ φῶς ἡμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων», καὶ θὰ ἀνταποκριθοῦμε στὸ αἴτημα τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου, ὅταν εἴμαστε χειρότεροι ἀπὸ τὸν κόσμο; Τί συνέβη μὲ τὴν περίεργη αὐτὴ ὑπόθεση; Ἂν δὲν ἐξουσιοδότησαν τὸν ἀρχιεπίσκοπο γιὰ τὴν πράξη αὐτή, γιατί δὲν διαμαρτύρονται οἱ τέσσερις; Τί φοβοῦνται; Τόσος πιὰ Παπισμὸς καὶ Δεσποτισμὸς ἔχει παρεισφρήσει στὴν συνοδικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία; Ἔμεινε τίποτε ἀπὸ τὴν συνοδικότητα ποὺ νὰ τὸ ἐντοπίζει κανεὶς στὴν ψευδοσύνοδο τῆς Κρήτης; Πῶς τὰ κατάφερε ἔτσι μία σύνοδος νὰ εἶναι τόσο ἀντισυνοδική; Δὲν βλέπουν τὰ χάλια της ὅσοι τὴν ὑποστηρίζουν καὶ τολμοῦν νὰ κατηγοροῦν ὡς ἀντισυνοδικοὺς ὅσους ἐπισημαίνουν τὴν ἀντισυνοδικότητα τῆς «Συνόδου»;
Αὐτὴν τὴν ἀντισυνοδικότητα τονίζει καὶ ἄλλη σχετικὴ ἀποκάλυψη τοῦ Σέρβου ἐπισκόπου Μπάτσκας κ. Εἰρηναίου, ὅτι «ἐκ τῶν εἴκοσι πέντε παρόντων ἐν τῇ Συνόδῳ Σέρβων ἀρχιερέων οἱ περισσότεροι ἐξ αὐτῶν δὲν ὑπέγραψαν». Σύμφωνα μὲ νεώτερες ἀξιόπιστες πληροφορίες δεκαεπτὰ ἀπὸ τοὺς εἰκοσιπέντε Σέρβους ἐπισκόπους δὲν ὑπέγραψαν. Τί λοιπὸν καὶ ποιούς ἐκπροσωπεῖ ἡ μία ψῆφος τοῦ πατριάρχου τῆς Σερβίας, ὅταν δὲν ἐκφράζει οὔτε τοὺς παρόντας στήν «Σύνοδο» ἀρχιερεῖς; Δὲν κουρελιάζεται ὅλη ἡ συνοδικὴ παράδοση μὲ τὸν εἰσαχθέντα νεοπαπισμό, ὅταν ἀντὶ τῆς συνοδικῆς ἀρχῆς «ἡ ψῆφος τῶν πλειόνων κρατείτω», υἱοθετεῖται ἡ μοναρχικὴ παπικὴ ἀρχὴ «ἡ ψῆφος τοῦ ἑνὸς κρατείτω»; Οὔτε τὴν ἀρχὴ τῆς ὁμοφωνίας ποὺ οἱ ἴδιοι ἀποφάσισαν «συνοδικά» ἐτήρησαν σὲ πολλὲς περιπτώσεις, καὶ μάλιστα κατὰ τὴν ὑπογραφὴ τοῦ περιλάλητου κειμένου γιὰ τοὺς ἑτεροδόξους, τὸ ὁποῖο δὲν ὑπέγραψαν πολλοὶ ἐπίσκοποι καὶ γιὰ τὸν λόγο αὐτό, ὅπως ἐπὶ λέξει γράφει πάλιν ὁ Μπάτσκας Εἰρηναῖος, «τοῦτο κατὰ συνέπειαν εἶναι ἄκυρον, ἐφ᾽ ὅσον, συνῳδὰ τῇ ἀπὸ τοῦ 1961 ἰσχυούσῃ ἀρχῇ τῆς ὁμοφωνίας, καὶ εἷς ἀρχιερεὺς νὰ μὴ ὑπογράψῃ (ἐνῶ ἀπαιτεῖται ἡ ὑπογραφή του!), τὸ ἔγγραφον εἶναι ἀνυπόστατον».
Σημειωτέον ὅτι τὸ ἔγγραφο αὐτὸ εἶναι ἡ καρδιά, τὸ κέντρο τῆς «Συνόδου», ὁ βασικὸς στόχος, ὥστε νὰ ἀναγνωρισθοῦν οἱ αἱρέσεις ὡς ἐκκλησίες. Ἂν λοιπὸν αὐτὸ εἶναι ἀνυπόστατο καὶ ἄκυρο, καὶ ὅλη ἡ «Σύνοδος» εἶναι ἀνυπόστατη καὶ ἄκυρη, καὶ πρέπει ὅλοι, ἰδιαίτερα οἱ ἐπίσκοποι ποὺ διαφωνοῦν, νὰ συνεργήσουν ὥστε νὰ συνέλθει ἄλλη Σύνοδος, ἀληθινὰ Ὀρθόδοξη καὶ Πανορθόδοξη, γιὰ νὰ ἀκυρώσει καὶ ἀπορρίψει τὴν ψευδοσύνοδο τῆς Κρήτης. Αὐτὸ δὲν γίνεται αὐτομάτως· ἐπιβάλλεται νὰ γίνει θεσμικά, γιὰ νὰ ἀποφευχθοῦν διαιρέσεις καὶ ἐντάσεις μεταξὺ τῶν ὑποστηρικτῶν καὶ τῶν ἀρνητῶν τῆς «Συνόδου».
Ἡ ἴδια ἀντισυνοδικὴ συμπεριφορὰ παρατηρήθηκε καὶ στὴν περίπτωση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Ἡ εἰκοσιπενταμελὴς ἀντιπροσωπεία, ἔχουσα ἐπὶ κεφαλῆς τὸν ἀρχιεπίσκοπο κ. Ἱερώνυμο, εἶχε δεσμευθῆ μὲ ὁμόφωνη συνοδικὴ ἀπόφαση τῆς Ἱεραρχίας νὰ προτείνει καὶ νὰ ὑποστηρίξει συγκεκριμένες διορθώσεις στὸ περιλάλητο κείμενο, ποὺ θὰ ἄλλαζαν ἐν μέρει τὴν οἰκουμενιστικὴ φυσιογνωμία του. Δὲν ἐξουσιοδοτήθηκαν ἀπὸ τὸ σῶμα τῆς Ἱεραρχίας, ἂν χρειασθεῖ, νὰ ἐνεργήσουν αὐτοβούλως καὶ αὐτογνωμόνως. Καὶ ὅμως, ἡ συνοδικὴ ἀπόφαση πῆγε περίπατο· ὁ ἀρχιεπίσκοπος καὶ οἱ περὶ αὐτὸν παρέβησαν τὶς ἀποφάσεις τῆς δικῆς τους συνόδου καὶ ἔπραξαν κατὰ τὸ δοκοῦν, πιεσθέντες καὶ πιέσαντες κατὰ τὸν μητροπολίτη Ναυπάκτου. Ἂν κατὰ τὴν συνοδικὴ δεοντολογία ἦσαν παρόντες ὅλοι οἱ ἐπίσκοποι τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, θὰ μποροῦσαν ἐνδεχομένως νὰ ἀναθεωρήσουν τὴν ἀρχική τους ἀπόφαση· τώρα ὁ πρῶτος ἐνήργησε χωρὶς τὴν γνώμη τῶν λοιπῶν, ἀντισυνοδικά καὶ ἀντικανονικά, καὶ εἶναι ὑπόλογος ἐνώπιον τῆς Ἱεραρχίας. Ἐπαληθεύεται ἔτσι ἡ ἀρχὴ τῆς ἀκολουθίας τῶν κακῶν, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία «ἑνὸς κακοῦ δοθέντος, μυρία ἕπονται». Ὁ ἀντισυνοδικός, δηλαδή, ἀποκλεισμὸς τοῦ συνόλου τῶν ἐπισκόπων ἐγέννησε ἄλλες ἀντισυνοδικὲς παρεκκλίσεις καὶ συμπεριφορές, ὧν οὐκ ἔστιν ἀριθμός.
Μὲ ὅλα αὐτὰ εἶναι πράγματι νὰ ἀπορεῖ κανεὶς γιὰ τὸν διθυραμβικὸ τόνο τοῦ κειμένου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου ποὺ ἀπευθύνθηκε πρὸς τὸν λαό, στὸ ὁποῖο προσπαθοῦν οἱ συντάκτες τὴν μνημειώδη αὐτὴ γιὰ τὴν ἀντισυνοδικότητά της σύνοδο νὰ τὴν ἐμφανίσουν ὡς συνέχεια τῶν ἑπτὰ οἰκουμενικῶν συνόδων. Αὐτὸ δὲν τὸ θέλει οὔτε ὁ πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος, ὁ ὁποῖος ἀρνεῖται τὴν οἰκουμενικότητα τῆς «Συνόδου», γιατὶ δὲν συμμετέχουν οἱ Χριστιανοὶ τῆς Δύσεως (!!!), οὔτε ὁ ἀρχιεπίσκοπος Ἀλβανίας κ. Ἀναστάσιος, ὁ ὁποῖος στὴν ἐναρκτήρια συνεδρία τῆς «Συνόδου», ἐδήλωσε ὅτι αὐτὴ δὲν μοιάζει οὔτε μὲ τὶς συνόδους τοῦ παρελθόντος οὔτε μὲ τὴν Β´ Βατικάνειο. Δυστυχῶς οὔτε οἱ ὁμοφωνοῦντες ὁμοφωνοῦν. Μέσα σ᾽ αὐτὴν τὴν σύγχυση καὶ τὴν ἀσάφεια ποὺ ἐδημιούργησε ἡ «Σύνοδος» ὅλες οἱ ἐκτιμήσεις εἶναι δυνατές, καὶ ἡ ἀξιοπιστία τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ λόγου ἔχει ἀπολεσθῆ· τὰ πρόβατα δὲν ἀναγνωρίζουν τὴν φωνὴ τῶν ποιμένων τους, καὶ κινδυνεύουν νὰ παρασυρθοῦν ἀπὸ φωνές «ἀλλοτρίων».
Πηγή: Ακτίνες
Κάποιους ἐνοχλεῖ ὁ θεσμός τῶν παρελάσεων, τόσο κατὰ τὶς δύο μεγάλες πανελλήνιες, ὅσο καὶ κατὰ τὶς τοπικές ἐθνικές μας ἐπετείους. Γιὰ τὴν πλειοψηφία τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ δὲν τίθεται τέτοιο θέμα, τὸ αἴτημα ἀπαγορεύσεως τῶν παρελάσεων προέρχεται ἀπὸ ἐλάχιστα ἄτομα. Ὅμως καὶ σ΄ αὐτὴν τὴν περίπτωση, ὅπως καὶ σὲ πλεῖστες ὅσες ἄλλες στὴ χώρα μας, ἐφαρμόζεται ἡ πασίγνωστη τακτική: «φωνάζουμε πολύ, γιὰ νὰ φαινόμαστε πολλοί».
Α. Δημιουργοῦν στ΄ ἀλήθεια οἱ παρελάσεις πρόβλημα;
Κάποιους ἐνοχλεῖ ὁ θεσμός τῶν παρελάσεων, τόσο κατὰ τὶς δύο μεγάλες πανελλήνιες, ὅσο καὶ κατὰ τὶς τοπικές ἐθνικές μας ἐπετείους. Γιὰ τὴν πλειοψηφία τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ δὲν τίθεται τέτοιο θέμα, τὸ αἴτημα ἀπαγορεύσεως τῶν παρελάσεων προέρχεται ἀπὸ ἐλάχιστα ἄτομα. Ὅμως καὶ σ΄ αὐτὴν τὴν περίπτωση, ὅπως καὶ σὲ πλεῖστες ὅσες ἄλλες στὴ χώρα μας, ἐφαρμόζεται ἡ πασίγνωστη τακτική: «φωνάζουμε πολύ, γιὰ νὰ φαινόμαστε πολλοί».
Τὰ ἐπιχειρήματα τῶν συμπαθῶν αὐτῶν ἀνθρώπων δὲν εἶναι σοβαρά. Ἡ διεξαγωγὴ τῶν παρελάσεων δὲν στοιχίζει ἀκριβά. Δὲν δημιουργοῦν κανένα ἰδιαίτερο πρόβλημα. Μᾶς θυμίζουν τὴν ἱστορία μας, μᾶς διδάσκουν, μᾶς τονώνουν τὸ ἠθικό μας, μᾶς δίνουν θάρρος γιὰ νέους ἀγῶνες, ἐὰν τυχόν ἀπειληθῆ ἡ ἐλευθερία μας, ἀποτελοῦν τιμὴ γιὰ τοὺς προγόνους μας οἱ ὁποῖοι ἀγωνίσθηκαν, θυσιάσθηκαν καὶ μᾶς χάρισαν τὴν ἐλευθερία.
Ἀκούσαμε καὶ τὸ ἀνιστόρητο ψευδοεπιχείρημα, ὅτι ὁ θεσμὸς τῶν παρελάσεων προέρχεται ἀπὸ δικτατορικά καθεστῶτα τῆς Εὐρώπης τοῦ εἰκοστοῦ αἰώνα (Μουσολίνι, Στάλιν, Χίτλερ) καὶ ὅτι κατόπιν υἱοθετήθηκε ἀπὸ ἑλληνικὰ δικτατορικὰ καθεστῶτα καὶ ὅτι δῆθεν μᾶς κληροδοτήθηκε ἀπὸ αὐτὰ μέχρι σήμερα σὰν μία κακή συνήθεια. Πρόκειται γιὰ ἐκτὸς τόπου καὶ χρόνου ἰσχυρισμό. Θὰ συνιστούσαμε, νὰ μὴ μελετᾶται ἡ ἱστορία ἐπιδερμικά [1], ἀλλιῶς θὰ ἔπρεπε νὰ μὴν ἔχουμε διόλου στρατό, ἐπειδὴ εἶχαν καὶ τὰ δικτατορικὰ καθεστῶτα, νὰ μὴν ἔχουμε ἀκόμη καὶ σχολεῖα καὶ νοσοκομεῖα, ἐπειδὴ καὶ ἐκεῖνα τὰ καθεστῶτα εἶχαν!
Κάποιοι ἰσχυρίσθηκαν ὅτι οἱ παρελάσεις καθιερώθηκαν ἀπὸ τὴν ἀρχαία Ρωμαϊκὴ Αὐτοκρατορία. Καὶ αὐτὸ ὅμως εἶναι ἀναληθές. Θὰ δοῦμε ἀμέσως παρακάτω ποιὰ εἶναι ἡ ἀλήθεια καὶ γιατὶ μᾶς ἐπιβάλλει νὰ συνεχίσουμε τὸν θεσμὸ τῶν παρελάσεων.
Πρόβλημα θὰ ὑπῆρχε, ἄν δὲν γνώριζαν οἱ παρελαύνοντες γιατὶ παρελαύνουν, ποιούς τιμοῦν, ποιῶν ἡρώων ἀγῶνες δὲν πρέπει ποτὲ νὰ ξεχνοῦν, ὥστε ἄν χρειασθῆ νὰ τοὺς συνεχίσουν. Ἄν κατέληγαν οἱ παρελάσεις τυπικὲς γιορτὲς γιὰ τὰ παιδιὰ καὶ ἀνούσια ὑπηρεσιακὰ καθήκοντα γιὰ ἀξιωματικοὺς καὶ ἐκπαιδευτικοὺς. Εἶναι λοιπὸν ὑπεύθυνοι, τόσο οἱ ἐκπαιδευτικοί ὅσο καὶ οἱ ἀξιωματικοί, ὥστε νὰ ἐνημερώνουν σωστὰ μαθητές καὶ στρατιῶτες καὶ νὰ τοὺς τονώνουν τὴ φιλοπατρία. Κι ἄς μὴ δίνουν σημασία σὲ μερικοὺς οἱ ὁποῖοι χλευάζουν αὐτὴ τὴ λέξη. Λαὸς χωρὶς φιλοπατρία εἶναι λαὸς μὲ πεσμένο ἠθικό, λαὸς ποὺ πάσχει ἀπὸ τάσεις αὐτοκτονίας!
Κι ἄς μὴ προβάλλουν μερικοί ὡς πρόφαση κάποιες μαθήτριες, οἱ ὁποῖες ἐμφανίζονται στὶς παρελάσεις μὲ ἀνάρμοστη περιβολὴ καὶ μᾶλλον συγχέουν τὴν ἐθνικὴ παρέλαση μὲ τὴν πασαρέλα. Ὅταν κάποιοι δὲν ἐφαρμόζουν σωστὰ ἕναν θεσμό, δὲν συνεπάγεται τὸ γεγονὸς αὐτὸ ὅτι πρέπει ὁ θεσμὸς αὐτὸς νὰ ἀπαγορευθῆ, ἀλλιῶς θὰ ἔπρεπε νὰ ἀπαγορευθῆ καὶ ἡ ἰατρικὴ, ἐπειδὴ ἔχουν κατὰ καιροὺς ὑπάρξει καὶ ἀσυνείδητοι ἰατροί.
Ἄς μᾶς πῆ ὅμως, ὅποιος γι΄ αὐτὸ τὸν λόγο προπαγανδίζει τὴν ἀπαγόρευση τῶν ἑλληνικῶν παρελάσεων: ποιός θὰ θεωρήσει τὶς ἐθνικές μας ἐνδυμασίες ἀκατάλληλες γιὰ παρελάσεις; Ποιός εἶναι δυνατὸν νὰ γελάση, ἄν δῆ Ἑλληνίδα νὰ παρελαύνη ντυμένη μὲ τὴ στολὴ τοῦ Γιδᾶ, δηλαδὴ τῆς Ἀλεξάνδρειας Ἠμαθίας, ἡ ὁποία περιλαμβάνει καὶ τὴν περίφημη «κατσούλα», κεφαλοκάλυμμα ὅμοιο μὲ τὴν ἀρχαία μακεδονικὴ περικεφαλαία, δοσμένο στὶς γυναῖκες τῆς περιοχῆς ἀπὸ τὸν Μέγα Ἀλέξανδρο ὁ ὁποῖος θέλησε ἔτσι νὰ τιμήση τὴ γενναιότητά τους στὴ μάχη;
Β. Ἡ ἱστορική ἀλήθεια
Ἄς δοῦμε λοιπὸν πῶς συνδέονται μὲ τὴν ἑλληνικὴ ἱστορία οἱ παρελάσεις, ὥστε νὰ λήξη αὐτὸ τὸ θέμα μιὰ γιὰ πάντα. Σ΄ αὐτὸ θὰ μᾶς βοηθήσει ὁ ἱστορικὸς Ἀρριανὸς, ὁ ὁποῖος, ὡς γνωστόν, συνέγραψε τὸ ἔργο «Ἀλεξάνδρου ἀνάβασις».
Περιγράφει λοιπὸν ὁ ἀρχαῖος ἱστορικὸς πῶς ὁ Ἀλέξανδρος Γ΄ ὁ μέγας ἑόρτασε τὴν κατάληψη τῆς Τύρου: «Ἀλέξανδρος δὲ τῷ Ἡρακλεῖ ἔθυσέ τε καὶ πομπὴν ἔστειλε ξὺν τῇ δυνάμει ὡπλισμένῃ· καὶ αἱ νῆες ξυνεπόμπευσαν τῷ Ἡρακλεῖ, καὶ ἀγῶνα γυμνικόν ἐν τῷ ἱερῷ καὶ λαμπάδα ἐποίησε·» [2]
Ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος λοιπὸν πραγματοποίησε θυσία στὸν Ἡρακλῆ καὶ κατόπιν διοργάνωσε πομπὴ μὲ ὅλη τὴ στρατιὰ ὁπλισμένη. Στὴν πομπὴ πρὸς τὸ ἱερὸ τοῦ Ἡρακλῆ συμμετεῖχαν καὶ τὰ πλοῖα τοῦ στόλου. Κατόπιν πραγματοποίησε καὶ γυμνικοὺς ἀθλητικοὺς ἀγῶνες στὸ ἱερὸ καὶ λαμπαδηφορία.
Στὴν δὲ Μέμφιδα, ἀναφέρει ὁ ἱστορικὸς ὅτι, ὁ Ἀλέξανδρος «ἐνταῦθα θύει τῷ Διὶ τῷ βασιλεῖ καὶ πομπεύει ξὺν τῇ στρατιᾷ ἐν τοῖς ὅπλοις καὶ ἀγῶνα ποιεῖ γυμνικὸν καὶ μουσικόν.» [3] Κι ἐδῶ λοιπὸν ὁ Ἀλέξανδρος πραγματοποιεῖ θυσία, αὐτὴ τὴ φορὰ στὸν βασιλέα Δία καὶ διοργανώνει πομπὴ μὲ ὅλη τὴ στρατιὰ ἔνοπλη καὶ κατόπιν γυμνικοὺς ἀθλητικοὺς ἀγῶνες καὶ μουσικὸ διαγωνισμό.
Ἐπειδὴ κατὰ καιροὺς ἔχουμε ἀκούσει ὅλων τῶν εἰδῶν τὶς ἀφελεῖς προφάσεις, σπεύδουμε νὰ ἐπισημάνουμε: ἄς μὴ προφασισθεῖ κάποιος ὅτι ὁ μέγας Ἀλέξανδρος συνέδεσε στὰ δύο ὡς ἄνω παραδείγματα τὶς παρελάσεις καὶ μὲ τὴν λατρεία τοῦ Ἡρακλέους καὶ τοῦ Διός. Σήμερα δὲν ἔχουμε λατρεία Ἡρακλέους καὶ Διός, ἔχουμε ὅμως ἱστορικὴ μνήμη καὶ πρέπει νὰ τιμήσουμε τοὺς προγόνους μας οἱ ὁποῖοι ἀγωνίσθηκαν γιὰ τὴν ἐλευθερία, νὰ συνεχίσουμε δὲ τὶς θυσίες καὶ τοὺς κόπους τους. Ἡ συνέχιση ἑνὸς θεσμοῦ δὲν σημαίνει καὶ ἀπόλυτη ἀντιγραφή του, ἀλλιῶς θὰ ἔπρεπε οἱ σημερινοὶ στρατοί νὰ παρελαύνουν μὲ τὰ ὅπλα καὶ τὰ μεταφορικὰ μέσα τῆς ἐποχῆς τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου. Οἱ δὲ ἀθλητικοὶ ἀγῶνες συνεχίζονται μέχρι καὶ σήμερα κι ἄς μὴν εἶναι οὔτε γυμνικοί, οὔτε ἀφιερωμένοι στὸν Δία καὶ στὸν Ἡρακλῆ.
Ὅπως ἀναφέρει καὶ ὁ N. G. L. Hammond, ἕνας ἀπὸ τοὺς πλέον ἔγκυρους μελετητὲς τῆς ἀρχαίας Μακεδονίας, ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος: «ἐπέλεξε 30.000 παῖδες [4] καὶ ἔδωσε ἐντολὲς νὰ μάθουν ἑλληνικὰ καὶ νὰ ἀσκηθοῦν στὴ μακεδονικὴ στρατιωτικὴ τάξη, καὶ ὅρισε πολλοὺς ἐπιμελητές». Σὲ ἄλλες διηγήσεις μαθαίνουμε ὅτι τὰ παιδιά αὐτά, ὅταν ἐπιλέχτηκαν, ἦταν πολὺ νέα καὶ ὅταν παρήλασαν ὡς ἐπίγονοι μπροστὰ στὸν Ἀλέξανδρο τὸ 324 ἦταν ἤδη ἄνδρες, δηλαδὴ κόντευαν τὰ εἴκοσι.» [5]
Γ. Συμπέρασμα
Ἀποδείξαμε λοιπόν, ὅτι οἱ παρελάσεις δὲν εἶναι συνήθεια ξενόφερτη στὴν Ἑλλάδα. Δὲν προέρχονται ἀπὸ τὴ ρωμαϊκή αὐτοκρατορία, οὔτε ἀπὸ δικτατορικὰ καθεστῶτα τῆς Εὐρώπης ἢ τῆς Ἑλλάδας τοῦ 20οῦ αἰῶνα. Τὶς παρελάσεις συνήθιζε, γιὰ νὰ γιορτάση τὶς νίκες του καὶ γιὰ νὰ ἐπιθεωρῆ τὰ στρατεύματά του ὁ ἀνυπέρβλητος Ἕλληνας ὁ Ἀλέξανδρος Γ΄ ὁ Μέγας, εἶναι ἑπομένως σαφῶς ἑλληνικὴ συνήθεια.
Κι ἄν ἐμεῖς ἀπαγορεύσουμε τὶς παρελάσεις, θὰ τὶς συνεχίσουν πρὸς τιμήν του ἄλλοι, κι ἄς μὴν εἶναι ἀπόγονοι τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, ἀλλ΄ ἁπλῶς τὸν διεκδικοῦν σὰν πρόγονό τους καὶ ἐμπνευστὴ τῆς πορείας τους πρὸς τὸ μέλλον.
1. Καὶ γενικὰ θὰ συνιστούσαμε νὰ παύση ἡ χονδροειδὴς νεοελληνικὴ συνήθεια τὴν ὁποία ἔχουμε ὀνο- μάσει «ἐκμάθηση τῆς ἱστορίας ἀπὸ τὸ καφενεῖο». Ὅποιος σύγχρονος Ἕλληνας δὲν μελετᾶ ὑπεύθυνα ἱστορικὰ συγγράμματα καὶ ἄρθρα, ἀλλὰ ἀρκεῖται σὲ ἀνόητες φῆμες, τὶς ὁποῖες ἐκλαμβάνει ὡς ἱστορικὴ ἀλήθεια, δὲν πρόκειται ποτὲ νὰ μάθη σωστὰ τὴν ἱστορία του καὶ μὲ αὐτὴν νὰ ἐναρμονίση τὴν πορεία του πρὸς τὸ μέλλον.
2. Ἀρριανός, «Ἀλεξάνδρου ἀνάβασις», Β, 24, 6.
3. Ἀρριανός, «Ἀλεξάνδρου ἀνάβασις», Γ, 5, 2.
4. Ἐννοεῖ μὴ Ἕλληνες.
5. N. G. L. Hammond, Μέγας Ἀλέξανδρος, Ἕνας ἰδιοφυής, ἐκδ. Μαλλιάρης παιδεία, Θεσσαλονίκη 2007, σ. 223.
Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη
« Μετέστη προς την ζωήν »
H ταπεινή Κόρη της Ναζαρέτ, η αειπάρθενος Μαριάμ, αξιώθηκε να ζήσει την τιμιότερη ζωή, που έζησε ποτέ άνθρωπος! Γιατί μόνη Αυτή «εν γυναιξί» εξελέγη για να προσφέρει στον ενανθρωπήσαντα Υιό και Λόγο του Θεού τις μητρικές Της υπηρεσίες! Απέβη έτσι το Πρόσωπο της ευδοκίας αυτής της Αγίας Τριάδος! Κατέστη όντως το πιο κοντινό και στενό Πρόσωπο που συνεδέθη ποτέ με τον Κύριο του παντός!
Πρώτη Αυτή πληροφορή- θηκε από τον αρχάγγελο Γαβριήλ για τη θεία υπόσταση του μέλλοντος να γεννηθεί εξ αυτής υπερφυώς, ότι δηλαδή θα είναι ο Υιός του Θεού. Και πρώτη Αυτή άκουσε από το αρχαγγελικό στόμα το όνομα, το όποιο θα είχε ως άνθρωπος: « Καί καλέσεις τό ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν » ( Λουκ. α', 31).
Για εννέα μήνες Τον έφερε στα σπλάγχνα Της! Και όταν « ἐπλήσθησαν αἱ ἡμέραι καί ἔτεκεν τόν υἱόν αὐτῆς τόν πρωτότοκον» ( Λουκ. β', 7), με πόση στοργή θα έσκυβε επάνω Του και θα ατένιζε το θείο Βρέφος! Με πόση ευλάβεια θα Το κρατούσε στην αγκάλη Της και θα Το γαλουχούσε ως νήπιο!
Και ανέθρεψε ως παιδί το δεύτερο Πρόσωπο της Παναγίας Τριάδος η άσημη Κόρη της Ναζαρέτ! Παρακολούθησε κατόπιν όλη Του την άγια ζωή και δράση στον κόσμο. Έζησε την οδύνη του θείου Πάθους και του σταυρικού Του θανάτου ως ρομφαία, που διαπέρασε τα μητρικά Της σπλάγχνα! Αλλά και γεύτηκε η Παναγία μας την ανέκφραστη χαρά και αγαλλίαση της Ανάστασης του Υιού Της! Παραβρέθηκε στο θαύμα της καθόδου του Αγίου Πνεύματος και της ίδρυσης της Εκκλησίας στο υπερώο της Ιερουσαλήμ! Είδε και πληροφορήθηκε το θρίαμβο του Υιού Της με τη θαυμαστή εξάπλωση της Εκκλησίας στον κόσμο!
Τι απέμενε άραγε γι' Αυτήν πλέον; Πως μπορούσε να παραμένει ακόμα στη γη, η περισσότερο από όλους τους αγίους αγιασμένη, η Κεχαριτωμένη Μαρία; Γι' αυτό, όταν ήλθε η ώρα που ο Θεός ορίζει για κάθε άνθρωπο, το σώμα Της έμεινε χωρίς πνοή στο νεκρικό κρεβάτι! Και η Παναγία Μητέρα του Κυρίου μας παρέδωσε το πνεύμα Της στα χέρια του Υιού Της!
Ναι. Και την Παναγία την επισκέφτηκε ο θάνατος!
Ο θάνατος! Ο κοινός κλήρος όλων εκείνων που φέρουν την ανθρώπινη φύση. Δεν κάνει εξαίρεση ούτε και σ' αυτούς τους άγιους του Θεού. Πως ήταν δυνατό, επομένως να εξαιρεθεί και η Θεοτόκος, καίτοι υπήρξε των αγίων αγιωτέρα και ενδοξότερα των ουρανίων δυνάμεων και τιμιωτέρα των Χερουβίμ;
Ο ιερός Δαμασκηνός -στο σχετικό λόγο για την Παναγία- μας παρουσιάζει τη Θεοτόκο όχι μόνο να αποδέχεται το θάνατο, αλλά και να επείγεται να συναντήσει το Μονογενή Της- γι' αυτό και Τον παρακαλεί να δεχθεί στα θεϊκά Του χέρια την « φίλην » σ' Αυτόν ψυχή Της. Γράφει ο άγιος Πατήρ: «Στα χέρια Σου το πνεύμα μου, τέκνο μου, παραδίδω. Δέξου μου τη δική σου φίλη ψυχή, που άμεμπτη κράτησες. Σε Σένα και όχι στη γη το σώμα μου αφήνω. Φύλαξε το σώο εκείνο, το όποιο έκανες κατοικία, το οποίο διατήρησες παρθενικό και όταν γεννήθηκες. Πλησίον Σου πάρε με, για να κατοικήσω με Σένα και εγώ, με Σένα που είσαι των σπλάγχνων μου η φύτρα. Προς Σένα βιάζομαι να έλθω. Προς Σένα, ο Όποιος ήλθες και με επισκέφθηκες, χωρίς να χωρισθείς από τον Πατέρα Σου» (1).
Πόσο εκπληκτικό! Η Μητέρα της ζωής, το σκήνωμα της δόξης του Θεού, η μεγαλώνυμη Θεοτόκος, δέχεται νέκρωση!
Αλλά, γιατί η Κοίμηση της Θεοτόκου να είναι άξια και αφορμή απορίας; Ε άν ο Κύριος Ιησούς, που έγινε άνθρωπος, γεύθηκε το ποτήριο του θανάτου, πως να μη το γευθεί η Κόρη της Ναζαρέτ, που υπήρξε γυναίκα θνητή; Υπάρχει κανείς άνθρωπος, ο όποιος θα ζήσει επάνω στη γη και δεν θα πεθάνει;» (2) αναρωτιέται ο Προφήτης. Και ο απόστολος Παύλος μας βεβαιώνει: «Επιφυλάσσεται σε κάθε άνθρωπο να πεθάνει μια φορά» (3).
Εξαιτίας των παραπάνω λόγων και η Παναγία γεύθηκε τον πικρό θάνατο. Διότι, όπως σημειώνει ο άγιος Ανδρέας Κρήτης: «Εάν δεν υπάρχει, κατά το λόγιο, άνθρωπος, ο οποίος έζησε και δεν δοκίμασε θάνατο-άνθρωπος δε, και του ανθρώπου πέρα, και η υμνουμένη τώρα Παναγία, έχει δειχθεί βεβαίως τρανώς ό τι και Αυτή ξεπλήρωσε το ίδιο με μας νόμο της φύσεως, εάν όχι ίσα με μας, αλλά πάνω από μας» (4).
Αναντίρρητα, ο θάνατος είναι σκληρός. Αλλά από τη στιγμή που ο Χριστός νίκησε το θάνατο και ανέστη εκ νεκρών, ο θάνατος έπαυσε να προκαλεί τη φρίκη και την απόγνωση στους ανθρώπους. Πολύ περισσότερο ο θάνατος των αγίων δεν είναι γεγονός θλιβερό. Είναι χαρά και αγαλλίαση, διότι καταργήθηκε πλέον το κράτος του θανάτου και η ανθρώπινη φύση ντύθηκε την αθανασία. «Εγώ ο άνθρωπος θεώθηκα», γράφει ο ιερός Δαμασκηνός, «απαθανατίσθηκα εγώ ο θνητός... διότι ξεντύθηκα το ένδυμα της φθοράς και φόρεσα την αφθαρσία καθώς τυλίχθηκα την αλουργίδα της Θεότητας» (5).
Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό γιατί θ άνατος της « ζωαρχικής Μητέρας» του Κυρίου υπερβαίνει την έννοια του θανάτου, ώστε να μην ονομάζεται κάματος, αλλά «κοίμηση» και «θεία μετάσταση» και « εκδημία >> ή «ενδημία» προς τον Κύριο. Και εάν ακόμη λεχθή «θάνατος», όμως είναι θάνατος ζωηφόρος και «αρχή δευτέρας υπάρξεως», της αιωνίου, κατά τον ιερό Δαμασκηνό (6).
Πότε κοιμήθηκε η Θεομήτωρ; Δεν γνωρίζομε. Η Καινή Διαθήκη δεν μας δίνει πληροφορίες για το πότε γεννήθηκε η κόρη της Ναζαρέτ, αλλ' ούτε και για το πότε απέθανε. Ο άγιος Επιφάνιος Κύπρου έγραφε τα εξής σχετικά:
«Οι Γραφές δεν μας δίνουν καμιά πληροφορία για το τέλος της Θεοτόκου, ούτε εάν απέθανε, ούτε εάν δεν απέθανε1 ούτε εάν τάφηκε, ούτε εάν δεν τάφηκε » (7). Και προσθέτει χαρακτηριστικά ο αυτός πατήρ: «Αν απέθανε η αγία Παρθένος και τάφηκε, με τιμή η κοίμηση Της και με αγνεία η τελευτή και με παρθενία το στεφάνι. Αν δέχθηκε θάνατο μαρτυρικό, καθώς έχει γραφεί "την καρδιά σου θα διαπεράσει μεγάλο και οδυνηρό μαχαίρι" και τότε μεταξύ των μαρτύρων η δόξα Της και το άγιο Της σώμα με μακαριότητα αναπαύθηκε» (8).
Οπωσδήποτε ο θάνατος της Μητροπάρθενης Κόρης δεν υπήρξε ένα άδοξο γι' Αυτή γεγονός. Αυτός ο ίδιος ο Υιός Της και Σωτήρας, κατά την ώρα της Κοίμησης της Μητέρας Του ήλθε « πρός τήν οἰκείαν λοχεύτριαν »· και «υπηρετεί με δεσποτικές παλάμες την παναγία και θεϊκωτάτη Μητέρα και υποδέχεται την ιερή ψυχή» (9). Συνοδευόμενος δε από όλους τους αγγέλους και τους άγιους την αναφέρει όχι απλώς στον ουρανό, αλλ' έως αυτού του βασιλικού θρόνου Του, στα επουράνια ’για των Αγίων.
Ο ιερός Δαμασκηνός περιγράφει με πολύ στοργικό και τρυφερό τρόπο αυτήν την υποδοχή της ψυχής της Παναγίας μας εκ μέρους του Υιού Της. Μας παρουσιάζει τον Κύριο Ιησού να προσκαλεί να έλθει κοντά Του η πάναγνη Μητέρα Του, της Όποιας η αρετή υπερβαίνει σε θελκτικότητα όλα τα αρώματα. Λέει , λοιπόν, ο Νυμφίος Χριστός στην Αειπάρθενο:
«Έλα, ευλογημένη μου Μητέρα, να ξεκουρασθείς. Σήκω, έλα κοντά Μου, η ενάρετη μεταξύ των γυναικών, διότι ο χειμώνας αφού παρήλθε, ήλθε η ώρα για να κόψουμε κλαδιά. Η ωραία κοντά Μου, και μώμος δεν υπάρχει σ ε Σένα. Η ευωδία των μύρων Σου ξεπερνά όλα τα αρώματα » (10) .
Και γεμάτος θαυμασμό για τη μετάσταση Της απορεί και γράφει: «Ω πως ο ουρανός υποδέχθηκε Αυτή, που υπήρξε πλατύτερη από τους ουρανούς! Πως δέχθηκε ο τάφος Αυτήν, η οποία δέχθηκε τον Θεό! Ναι, Τη δέχθηκε, και Τη χώρεσε, διότι δεν έγινε πλατύτερη από τον ουρανό με το σωματικό Της όγκο- διότι πως ένα σώμα τριών πήχεων, που όλο και φυραίνει, θα μπορούσε να ξεπεράσει το πλάτος και το μάκρος του ουρανού; Με τη θεία χάρη όμως ξεπέρασε κάθε ύψος και πλάτος, διότι το θεϊκό είναι πέραν από κάθε σύγκριση. Ω, το ιερό και θαυμαστό και σεβάσμιο και αξιοπροσκύνητο μνήμα» (11).
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι δεν παρευρέθηκαν στην εκδημία της Παναγίας μας βασιλείς και αυτοκράτορες. Δεν συνόδευσαν την πομπή οι πρίγκιπες και οι ηγεμόνες των κοσμικών βασιλείων. Παρίσταντο όμως «οι αυτόπται του Λόγου θεράποντες», οι άγιοι Απόστολοι! Το εκφράζει ο υμνωδός, όταν ψάλλει εκ μέρους της Θεοτόκου: « Ἀπόστολοι ἐκ περάτων, συναθροισθέντες ἐνθάδε, Γεθσημανή τῷ χωρίω, κηδεύσατέ μου τό σῶμα. Καί σύ Υἱέ καί Θεέ μον, παράλαβέ μου τό πνεῦμα » (12).
Αλλά και στους αίνους ομολογούμε: « Ἐκ περάτων, συνέδραμον, Ἀποστόλων οἱ πρόκριτοι, θεαρχίῳ νεύματι τοῦ κηδεύσαί Σε· καί ἀπό γῆς αἰρομένην Σέ πρός ὕψος θεώμενοι, τήν φωνήν τοῦ Γαβριήλ ἐν χαρά ἀνεβόων Σου, χαῖρε ὄχημα τῆς Θεότητος ὅλης, Χαῖρε, μόνη τά επίγεια τοῖς ἄνω τῷ τοκετῷ Σον συνάψασα» (13) .
Και ήταν φυσική αυτή η σύναξη -«εκ περάτων» της γης- των Αγίων Αποστόλων, με σκοπό να αποδώσουν την αρμόζουσα τιμή στην Πάναγνη Μητέρα του θείου Διδασκάλου τους. Και τούτο, διότι ο ενταφιασμός της Θεοτόκου μόνο των άξιων Αποστόλων ήταν καθήκον.
Έπρεπε να προπέμψουν οι οικείοι και οι μαθητές τη Μητέρα του Διδασκάλου. Αυτοί ενετύλιξαν το σεπτό σώμα Της με τη σινδόνα και το ενταφίασαν.
Αυτή η πράξη των αγίων Αποστόλων υπήρξε απόλυτα σύμφωνη και με την προτύπωση της Θεοτόκου με την Κιβωτό της Π. Διαθήκης και την ερμηνεία της. Γι' αυτό και ο ιερός Δαμασκηνός, υπενθυμίζοντας την προτύπωση, γράφει:
«Εσένα, την αληθινή Κιβωτό του Κυρίου και Θεού, σήκωσαν στους ώμους η σύναξη των Αποστόλων, καθώς κάποτε οι ιερείς την Κιβωτό, που ήταν η προτύπωσή Σου, Σένα ακούμπησαν στον τάφο και Σένα έστειλαν με αυτόν, σαν να ήταν κάποιος Ιορδάνης, στην αληθινή γη της επαγγελίας, ναι, την "άνω Ιερουσαλήμ", τη μητέρα όλων των πιστών, αυτήν "που τεχνούργησε και έπλασε ο Θεός" (14).
Κατά την παράδοση της Εκκλησίας μας - την οποία αναφέρει ο αρχιεπίσκοπος Ιεροσολύμων Γιουβενάλιος, όταν βρέθηκε στην Κωνσταντινούπολη για την Δ' Οικουμενική Σύνοδο της Χαλκηδόνας (451 μ.Χ.) - κατέφθασε στη βασίλισσα Πουλχερία, μετά την ταφή της Αειπαρθένου Μαρίας, ένας από τους αγίους Αποστόλους, που δεν κατόρθωσε να είναι παρών την ήμερα της ταφής Της, και ζήτησε να προσκυνήσει το « θεοδόχον σώμα» Της. Τότε « ἤνοιξαν τήν σορόν », αλλά « τό μέν σῶμα Αὐτῆς τό πανύμνητον οὐδαμῶς εὑρεῖν ἠδυνήθησαν »· βρήκαν μόνο « τά ἐντάφια Αυτῆς ». Και αφού δοκίμασαν « ἄφατον εὐωδίαν ἠσφαλίσαντο τήν σορόν ». Γεμάτοι έκπληξη από « τό τοῦ μυστηρίου θαῦμα » σκέπτονταν αυτό μόνο: " Ὅπως ὁ Θεός Λόγος καί Κύριος τῆς δόξης εὐδόκησε «κατ' ἰδίαν ὑπόστασιν » να σαρκωθεί και να γίνει άνθρωπος « ἐξ Αὐτῆς » και να γεννηθεί με σάρκα, και όπως «μετά τόν τόκον » διαφύλαξε άφθορη την παρθενία Της, έτσι πάλι ο Ίδιος « εὐδόκησε καί μετά τήν ἐντεῦθεν ἀποβίωσιν » της Θεοτόκου να τιμήσει « τό ἄχραντον καί ἀ μίαντον σῶμα Της» με την αφθαρσία και την μετάθεση του στη αιωνιότητα «προ της κοινής και καθολικής αναστάσεως» (15).
Ο άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης ομιλεί όμως περί αναστάσεως της Θεοτόκου την τρίτη ημέρα μετά την Κοίμηση Της. Λέγει το εξής:
«Το να αναστηθεί από των νεκρών η Παναγία και να αναληφθεί με το σώμα και να είναι ήδη ζωντανή στους ουρανούς το δεχόμαστε, διότι αυτό είναι « ἀσυγκρίτως θεομητροπρεπέστερον τοῦ νεκράν αὐτήν εἶναι », δηλαδή από του να μένει « τό ἄχραντο σῶμα Της νεκρόν » στην γη, « ὡς χωρισμένον τῆς ζωοποιούσης αὐτό ἁγιωτάτης ψυχῆς » (16).
Σεβόμενοι βέβαια την άποψη του αγίου Νικόδημου, οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι η Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία μας δεν δίδαξε ότι η Θεοτόκος ανελήφθη με το πανάσπιλο σώμα Της στον ουρανό και ότι μετέστη με αυτό στην αΐδιο δόξα και μακαριότητα. Διότι ούτε η Αγία Γραφή, ούτε η Αποστολική Παράδοση αναφέρουν το γεγονός αυτό. Για το γεγονός αυτό δίνουν διάφορες λεπτομέρειες μόνο τα Απόκρυφα, και αυτά τον τέταρτο αιώνα.
Στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία «πρώτη μνεία» περί της Μεταστάσεως της Θεοτόκου γίνεται σε κάποιο λόγο, ο όποιος αποδίδεται «ψευδώς εις το Μόδιστον των Ιεροσολύμων (700)» (17).
Η γιορτή της κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Ορθόδοξη Εκκλησία άρχισε να γιορτάζεται από τον έκτο αιώνα. Το γεγονός αυτό οφείλεται στο ότι οι τρεις λόγοι του ιερού Δαμασκηνού δεν αναφέρονται στη Μετάσταση, αλλά « εἰς τήν Κοίμησιν τῆς Πανυμνήτου καί ὑπερενδόξου εὐλογημένης Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί Ἀειπαρθένου Μαρίας» (18).
Και ο άγιος Επιφάνιος Κύπρου -μένοντας πιστός στη σιωπή των Γραφών ως προς το τέλος της Θεοτόκου- αφήνει μετέωρη τη σκέψη μας ως προς το θέμα αυτό, ενώ παράλληλα εξηγεί τον πιθανό λόγο για τον όποιο ο Θεός θέλησε να ταφεί στην σιωπή το μυστήριο του θανάτου της Παναγίας μας. Σημειώνει, λοιπόν, ο άγιος Επιφάνιος :
«Πέθανε η αγία Παρθένος και έχει θαφτεί, με τιμή αυτής η κοίμηση (...) με μαρτυρία η δόξα Της, και με μακαρισμούς το άγιο Της σώμα (...). Το τέλος Της κανείς δεν γνωρίζει. Αλλά και εάν νομίζουν μερικοί ότι κάνουν λάθος, να ζητήσουν μαρτυρίες από την Αγία Γραφή, και θα βρουν ότι δεν αναφέρεται ο θάνατος της Μαρίας. Ούτε εάν πέθανε, ούτε εάν δεν έχει πεθάνει· ούτε εάν έχει θαφτεί·(...) απλώς σιώπησε η Γραφή για το υπερβολικό του θαύματος, για να μην οδηγήσει σε έκπληξη τη διάνοια των ανθρώπων. Διότι εγώ δεν τολμώ να πω, αλλά σκεπτόμενος να ασκώ σιωπή(...) δεν λέω ότι έμεινε αθάνατη- αλλά δεν πείθομαι, εάν έχει πεθάνει. Διότι υπερέβαλε η Γραφή τη διάνοια την ανθρώπινη, και την άφησε μετέωρη για το σκεύος το τίμιο και εξοχότατο· για να μην υποπτευθεί κάποιος περί Αυτής σαρκικά πράγματα» (19).
Επιπλέον η Ορθόδοξη αγιογραφία εικονογραφεί την « Κοίμησιν της Θεοτόκου» και όχι την « ανάληψίν » Της. «Η Θεομήτορ ιστορείται νεκρά, εξαπλωμένη επί φερέτρου » (20).
«Τίμιος ὁ θάνατος τῶν ὁσίων ἐνώπιον τοῦ Κυρίου» ( Ψαλμ. ριε', 6). Ομολογουμένως τιμιότατος υπήρξε ο θάνατος της Υπεραγίας Θεοτόκου. Το διαλαλεί η Παράδοση, η οποία παρουσιάζει την Παναγία μας να μεταβαίνει προς την πραγματική Ζωή με τη σεπτή Της Κοίμηση· και ενώ κυκλώνεται από το νέφος των ουρανίων Δυνάμεων και των αγίων Αποστόλων, παραδίδει την αγία και ακηλίδωτη ψυχή Της στον Υιό και Θεό Της. Κι οι εμπνευσμένοι υμνωδοί της Εκκλησίας μας ψάλλουν:
«Την Ζωήν ἡ κυήσασα, πρός τήν Ζωήν μεταβέβηκας, τῇ σεπτῇ Κοιμήσει Σον, τήν ἀθάνατον, δορυφορούντων ἀγγέλων Σοι, Ἀρχῶν καί Δυνάμεων, Ἀποστόλων, Προφητῶν, καί ἁπάσης τῆς κτίσεως δεχόμενου τε ἀκηράτοις παλάμαις τοῦ Υἱοῦ Σον τήν ἀμώμητον ψυχήν Σον, Παρθενομῆτορ Θεόνυμφε » (21). .
Και τα αναρίθμητα πλήθη των πιστών, που κατακλύζουν τους ιερούς Ναούς κατά την ένδοξη γιορτή της Κοιμήσεως Της, διακηρύττουν την εγκόσμιο και υπερκόσμιο δόξα της Θεοτόκου:
« Τῇ ἐνδόξω Κοιμήσει Σου οὐρανοί ἐπαγάλλονται, καί ἀγγέλων γέγηθε τά στρατεύματα· πᾶσα ἡ γῆ δέ εὐφραίνεται, ὠδήν Σοι ἐξόδιον προσφωνοῦσα τῇ Μητρί, Τοῦ τῶν ὅλων δεσπόζοντος, ἀπειρόγαμε Παναγία Παρθένε, ἡ τό γένος τῶν ἀνθρώπων ρυσαμένη προγονικῆς ἀποφάσεως » (22) .
Με πάλλουσα δε από συγκίνηση καρδιά κάθε ευσεβής πιστός μυστικά δέεται προς τη Μητέρα όλων των ανθρώπων: « Τήν πᾶσαν ἐλπίδα μου εἰς Σε ἀνατίθημι...».
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
(1) « Εἰς χεῖρας σου, τέκνον, τό πνεῦμα μου παρατίθημί · δέξαι μου τήν σήν φίλην ψυχήν, ἥν ἐτήρησας ἄ μεμπτον σοι τόν ἐ μόν σῶμα καί οὐ τῇ γῇ παραδίδω· φύλαξον σῶον, ὅ κατοικῆσαι ηὐδόκησας καί γεννηθείς παρθένον ἐτήρησας · πρός σέ μέ μετάστησον , ἵ ν ' ὅπου εἶ σύ, τῶν ἐμῶν σπλάγχνων τό κύημα, ἔσομαι κἀγώ σοι συνέστιος · πρός σέ γάρ ἐπείγομαι τόν πρός ἐμέ ἀδιαστάτως τοῦ Πατρός καταφοιτήσαντα » (Ρ. G. 96, 736).
(2). « Τίς ἐστιν ἄνθρωπος, ὅς ζήσεται καί οὔκ ὄ ψεται θάνατον;» ( Ψαλμ. πη', 49).
(3). « Ἀπόκειται τοῖς ἀνθρώποις ἅπαξ ἀποθανεῖν » (Εβρ. θ΄, 27).
(4). « Εἰ γάρ οὐκ ἐστί, κατά τό λόγιον, ἄνθρωπος ὅς ζήσεται καί οὐκ ὄψεται θάνατον ἄνθρωπος δε καί ἀνθρώπου ἐ πέκεινα καί ἡ νῦν ὑμνούμένη (η Παναγία), δέδεκται δήπου τρανῶς ὡς καί αὕτη τόν ἡμῖν ἐκπεπλήρωκε νόμον τῆς φύσεως εἰ καί μή καθ' ἡμᾶς ἴσως, ἀλλ ' ὑπέρ ἡμᾶς » (Ρ G. 97, 1053).
(5). « Τεθέωμαι ὁ ἄνθρωπος, ὁ θνητός ἠ θανάτισμαι, την φθοράν ἀπημφίεσμαι, τήν ἀ φθαρσίαν περίκειμαι τῇ περιβολῇ τῆς Θεότητος » (Ρ G . 96, 725).
(6). Ρ G 96, 716 ΑΒ C.
(7). « Ζητήσωσι τά ἴχνη τῶν Γραφῶν καί εὕρωσιν οὔτε θάνατον Μαρίας, οὔτε εἰ τέθνηκεν, οὔτε εἰ μή τέθνηκεν οὔτε εἰ τέθαπται, οὔτε εἰ μή τέθαπται » (Ρ G 42, 716).
(8). « Ἤτοι ἄν ἀπέθανεν ἡ ἁγία Παρθένος, καί τέθαπται, ἐν τιμῇ αὐτῆς ἡ κοίμησις, καί ἐν ἀγνεία ἡ τελευτή καί ἐν παρθενίᾳ ὁ στέφανος· ἤτοι ἄν ἀνηρέθη, καθώς γέγραπται " καί τήν ψυχήν αὐτῆς διελεύσεται ρομφαῖα " ἐν μάρτυσιν αὐτῆς τό κλέος, καί ἐν μακαριστῷ τό ἅγιον αὐτῆς σῶμα » (Ρ G 43, 737).
(9). « Δεσποτικαῖς παλάμαις τῇ παναγίᾳ ταύτῃ καί θειοτάτη οἵα μητρί λειτουργῶν τήν ἱεράν ψυχήν ὑποδέχεται » (Ρ G 96, 705).
(10). « Δεῦρο, εὐλογημένη μου Μήτηρ, εἰς τήν ἀνάπαυσίν μου ἀκούσασα. Ἀνάστα, ἐλθέ, ἡ πλησίον μου, ἡ καλή μου, ἡ καλή ἐν γυναιξίν, ὅτι ἰδού ὁ χειμών παρῆλθεν, ὁ καιρός τῆς τομῆς ἔφθασε. Καλή ἡ πλησίον μου, καί μῶμος οὐκ ἐστίν ἐν σοι. Ὀσμή μύ ρων σου ὑπέρ πάντα τά ἀρώματα » (Ρ G 96, 736).
(11). «Ὤ, πῶς οὐρανός ὑπεδέξατο τήν πλατυτέρα οὐρανῶν χρηματίσασαν·πῶς δέ τάφος τό τοῦ θεοῦ δοχεῖον ἐχώρησε · καί ἐδέξατο, καί κεχώρησεν. Οὐ γάρ σω ματικοῖς ὄγκοις οὐρανοῦ πλατύτερον χωρίον ἐγένετο · πῶς γάρ τό τρίπηχον τό ἀεί λεπτυνόμενον σῶμα, εὕρεσί τε καί μήκεσιν οὐρανοῦ παραβληθῆναι δυνήσεται ; Τῇ δέ χάριτι μᾶλλον διά ὕψους καί πλάτους τό μέτρον ὑ περηκόντισε " τό γάρ θεῖον ἀσύγκριτον. "Ὤ, ἱεροῦ καί θαυμαστοῦ καί σεβασμίου καί προσκυνητοῦ μνήματος» (Ρ G 96, 720).
(12). « Oἱ Ἀπόστολοι, ἀφοῦ συναθροισθήκατε ἐδῶ στό χωρίο Γεσθημανῆ, κηδεύσατέ μου τό σῶμα. Καί σύ Υἱέ καί Θεέ μου, παράλαβε μου τήν ψυχή».
(13). «Από τα πέρατα του κόσμου έτρεξαν οι πρόκριτοι Απόστολοι, με το νεύμα του Θεού για να Σε κηδεύσουν και από τη γη υψωμένη προς τα άνω, ενώ Την έβλεπαν, με την προσφώνηση του Γαβριήλ με χαρά Σε εφώναζαν Χαίρε όχημα όλης της Θεότητας" Χαίρε, μόνη που με τον τοκετό Σου σύναψες τα επίγεια με τα ουράνια».
(14). « Σέ τῶν Ἀποστόλων ὁ δῆμος τήν ἀληθῆ κιβωτόν Κυρίου τοῦ Θεοῦ ἐπί τῶν ὤμων ἀράμενος, ὡς πάλαι ποτέ οἱ ἱερεῖς τήν τυπικήν κιβωτόν, καί ἐν τάφῳ θέμενοι δι' αὐτοῦ ὡς δι' Ἰορδανοῦ τινός ἐπί τήν ἀληθῆ τῆς ἐπαγγελίας παρέπεμπον γῆν, τήν ἄνω φημί Ἱερουσαλήμ, τήν πάντων τῶν πιστῶν μητέρα, ἧς τεχνίτης καί δημιουργός ὁ Θεός» (Ρ G 96, 717-720).
(15). Ρ G 96, 741 Β, 728 C .
(16). Νικόδημου Αγιορείτου : « Ἑρτοδρόμιον », σελ. 653.
(17). Π. Ν. Τρεμπέλα: Δογματική τῆς Ὀ ρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας, τόμος Β' σελ. 215-216.
(18). Ρ G 96, 700, 721, 753.
(19). « Ἀπέθανεν ἡ ἁγία Παρθένος καί τέθαπται, ἐν τιμῇ αὐτῆς ἡ κοίμησις (...) ἐν μάρτυσιν αὐτῆς τό κλέος, καί ἐν μακαρισμοῖς τό ἅγιον αὐτῆς σῶμα (,..). Τό τέλος Αὐτῆς οὐδείς ἔγνω. Ἀλλά καί εἰ δοκοῦσί τίνες ἐσφάλθαι, ζητήσωσι τά ἴχνη τῶν Γραφῶν, καί εὕρωσιν ἄν οὔτε θάνατον Μαρίας, οὔτε εἰ τέθνηκεν, οὔτε εἰ μή τέθνηκεν οὔτε εἰ τέθαπται· (...) ἁπλῶς ἐσιώπησεν ἡ Γραφή, διά τό ὑπερβάλλον τοῦ θαύματος, ἵνα μή εἰς ἔκπληξιν ἀγάγῃ τήν διάνοιαν τῶν ἀνθρώπων. Ἐγώ γάρ οὐ τολμῷ λέγειν, ἀλλά διανοούμενος σιωπήν ἀσκῶ (...) οὐ λέγω ὅτι ἀθάνατος ἔμεινεν ἀλλ' οὔτε διαβεβαιοῦμαι ὅτι τέθνηκεν. Ὑπερέβαλε γάρ ἡ Γραφή τόν νοῦν τόν ἀνθρώπινον, καί ἐν μετεώρῳ εἴασε διά τό σκεῦος τό τίμιον καί ἐξοχώτατον · ἵνα μή τίς ἐν ὑπονοίᾳ γένηται περί αὐτῆς σαρκικῶν πραγμάτων» (Ρ G 42, 737 Α, 716 Β C ).
(20). Κ. Καλοκύρη : «Μαρία» (εικονογραφία) Θ.Η.Ε. τόμος 8ος, σελ. 700.
(21). «Συ η οποία γέννησες τη Ζωή (τον Χριστό), προς τη Ζωή έχεις μεταβεί, με τη σεπτή Σου Κοίμηση, την αθάνατη, ενώ δορυφορείσαι από αγγέλους. Αρχές και Δυνάμεις, Αποστόλους, Προφήτες, και όλη την κτίση που γίνεται δεκτή από τα καθαρά χέρια του Υιού σου η άμωμη ψυχή Σου, Παρθενομήτορ Θεόνυμφε ».
(22). «Με την ένδοξη Κοίμηση Σου οι ουρανοί χαίρονται, και των αγγέλων τα στρατεύματα πανηγυρίζουν και όλη η γη ευφραίνεται, με εξόδιο ύμνο στη Μητέρα Εκείνου, που δεσπόζει όλων των ανθρώπων Συ που είσαι άπειρη από γάμο, Παναγία Παρθένε, εκείνη που λυτρώνεις το ανθρώπινο γένος από την προγονική απόφαση».
Πηγή: (Αρχιμ. Καλλιστράτου Ν. Λυράκη, Η Παρθενομήτωρ, εκδ. Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2003, σσ. 256-268.), ΤΡΙΒΩΝΙΟ
