Ἡ Παλαιστίνη στὸν 1ο μ.Χ. αἰῶνα, καὶ εἰδικότερα ἡ περιοχὴ τῆς Γαλιλαίας, εὑρίσκοντο ὑπὸ τὴν ἐμφανῆ ἐπίδραση τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ, καὶ ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα ἦταν εὐρέως διαδεδομένη καὶ ὁμιλουμένη (1). Γνωστὴ ἐπίσης καὶ ὡς «Γαλιλαία τῶν Ἐθνῶν» (Ματθαῖος 4:15) (2), ἡ Γαλιλαία ἀποτελοῦσε τὸ κέντρο τοῦ ἐμπορίου μεταξὺ Μεσογείου, τῆς Θάλασσας τῆς Γαλιλαίας καὶ τῶν περιοχῶν τῆς Δεκαπόλεως. Ἡ Γαλιλαία περιεβάλλετο ἀπὸ πόλεις κέντρα τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ, μὲ τὶς πόλεις τῆς Πτολεμαΐδος, Τύρου καὶ Σιδῶνος στὰ δυτικὰ καὶ βορειοδυτικά, τῆς Πανιάδος καὶ τῆς Καισάρειας Φιλίππου, τῆς Ἵππου καὶ τῶν Γαδάρων στὰ ἀνατολικά, τῆς Σκυθοπόλεως στὰ νότια.(3) Ὑπῆρχε ἕνα ἐκτεταμένο δίκτυο ὑδάτινων καὶ χερσαίων ὁδῶν ποὺ συνέδεαν τὴν Γαλιλαία μὲ τὶς ὅμορες περιοχές. Ὡς ἀποτέλεσμα, ἡ Γαλιλαία ἦταν κέντρον ἐμπορίου, ἐσωτερικοῦ καὶ ἐξωτερικοῦ, καὶ διεκρίνετο ἀπὸ μία κοσμοπολιτικὴ ἀτμόσφαιρα. H διάδοση τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας ἦταν εὐρύτατη. Μία ἔνδειξη αὐτοῦ ἔχουμε στὸ βιβλίο τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων (6:1 καὶ 9:29), ὅπου ἀναφέρεται ἡ διάκριση μεταξὺ Ἑλληνιστῶν καὶ Ἑβραίων, προφανῶς ἀναφερομένη στὴ γλωσσικὴ διάκριση μεταξὺ τῶν Ἰουδαίων ποὺ ὡμιλοῦσαν κυρίως ἑλληνικὰ καὶ ἐκείνων ποὺ ὡμιλοῦσαν ἀραμαϊκά. Ἐπίσης, μὲ τὸν ἴδιο ὅρο χαρακτηρίζονταν καὶ οἱ ἐκτὸς Παλαιστίνης κάτοχοι ἑλληνικῆς παιδείας. Ἑπομένως, οἱ Ἑλληνιστὲς ἀποτελοῦσαν σημαντικὸ μέρος τοῦ πληθυσμοῦ τῆς πόλεως τῶν Ἰεροσολύμων, ὅπου ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα ὡμιλεῖτο εὐρέως.(4)
Εἶναι χαρακτηριστικὸ τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ ἑπτὰ διάκονοι ποὺ ἀναφέρονται στὶς Πράξεις 6:5 γιὰ νὰ διακονοῦν τοὺς ἑλληνοφώνους χριστιανούς (τοὺς «ἑλληνιστές») ἔχουν ὅλοι τους ἑλληνικὰ ὀνόματα. Ὁ Ἰησοῦς, ὅπως καὶ οἱ μαθητές Του, ἦσαν Γαλιλαῖοι. Ὁ Ἰησοῦς μεγάλωσε στὴ Ναζαρέτ, καὶ ἕνα μεγάλο μέρος τῆς ἐπιγείου Του διακονίας, κηρύγματος καὶ ἐπιτελέσεως θαυμάτων καὶ θεραπειῶν, ἔλαβε χώρα στὴν εὐρύτερη περιοχὴ τῆς Γαλιλαίας πέριξ τῶν πόλεων Ναζαρέτ, Ναΐν, Κανᾶ καὶ Καπερναούμ. Παρ’ ὅ,τι ἡ Ναζαρὲτ ἦταν ἕνα μικρὸ χωριό, μόλις 2000 κατοίκων, καὶ ἐβασίζετο στὴ γεωργία (Ἰωάννης 1:46), εἶχε ἀναπτύξει γλωσσικές, πολιτισμικὲς καὶ οἰκονομικὲς σχέσεις μὲ τὴν εὐρύτερη περιοχή. Ἡ Ναζαρὲτ ἦταν κοντὰ στὸ δίκτυο μιᾶς ἀπὸ τὶς κυριότερες ἐμπορικὲς ὁδοὺς τῆς ἀρχαίας Παλαιστίνης, τὴν Via Maris, ποὺ συνέδεε τὴν Δαμασκὸ μὲ τὴν Μεσόγειο. Ἡ Καπερναοὺμ ἐξυπηρετοῦσε ὡς εἴσοδο στὴν Γαυλωνίτιδα χώρα (σημερινὰ ὑψίπεδα τοῦ Γκολάν) καὶ ἦταν ἕδρα τελωνείου ποὺ ἐπέβαλε φόρους καὶ τέλη σὲ ἐμπόρους καὶ ἐμπορεύματα (Μᾶρκος 28 2:14). Ἡ Καπερναούμ, μὲ ἕναν πληθυσμὸ μεταξὺ 12000 καὶ 15000 κατοίκων, ὅπως καὶ ἡ Τιβεριάς, πόλη ἱδρυθεῖσα ἀπὸ τὸν Ἡρώδη Ἀντύπα, ἀποτελοῦσαν ἐμπορικὰ κέντρα μὲ μεικτὸ πληθυσμὸ καὶ ἐν πολλοῖς δίγλωσσο.(5) Ὅλες οἱ ἱστορικὲς καὶ ἀρχαιολογικὲς ἀποδείξεις συμφωνοῦν μὲ ὅσα γνωρίζουμε γιὰ τὸν βίο τοῦ Ίησοῦ καὶ τῶν Μαθητῶν Του. Ὁ Ματθαῖος (Ματθαῖος 9:9, Λουκᾶς 5:27-28), ἐπίσης γνωστὸς καὶ ὡς Λεβί (Μᾶρκος 2:13-14), ἦταν τελώνης, φοροεισπράκτορας στὴν Καπερναούμ, ὁπωσδήποτε λόγῳ ἐπαγγέλματος καὶ τῶν ἐπαφῶν του μὲ τὶς ἐπίσημες ἀρχές, γνώριζε καὶ ὡμιλοῦσε ἑλληνικά. Πολλοὶ ἐκ τῶν Μαθητῶν τοῦ Κυρίου ἦσαν ἁλιεῖς (Πέτρος, Ἀνδρέας, Ἰάκωβος, Ἰωάννης), οἱ ὁποῖοι ἐμπορεύονταν τὰ ἁλιεύματά τους ἀπὸ τὴν θάλασσα τῆς Γαλιλαίας. Θὰ γνώριζαν ἑλληνικὰ προκειμένου νὰ ἐξασκήσουν τὸ ἐπάγγελμα τοῦ ἐμπόρου ἰχθύων.
Ἐπίσης εἶναι ἀξιοσημείωτο ὅτι ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους οἱ Ἀνδρέας καὶ Φίλιππος εἶχαν ἑλληνικὰ ὀνόματα, καὶ τὰ ὀνόματα τοῦ Σίμωνος, Συμεών, Βαρθολομαίου καὶ Θαδδαίου ἦσαν ἐξ ἑλληνικῆς ρίζας ἢ ἐξελληνισμένα. Αὐτὸ ἔχει τὴν σημασία του, ὅταν λάβουμε ὑπ’ ὄψιν τὸ γεγονὸς ὅτι, ὅταν οἱ Ἕλληνες ἦλθαν στὸν Φίλιππο, ποὺ κατήγετο ἀπὸ τὴν Βησθαϊδά, καὶ ἐπιθυμοῦσαν νὰ δοῦν τὸν Ἰησοῦ, ὁ Φίλιππος τοὺς παρέπεμψε στὸν Ἀνδρέα, ποὺ ἐπίσης κατήγετο ἀπὸ τὴν Βησθαϊδά (Ἰωάννης 1:44, καὶ 12:20- 22). Προφανῶς, οἱ Φίλιππος καὶ Ἀνδρέας γνώριζαν τὰ ἑλληνικὰ καὶ μποροῦσαν νὰ συνομιλήσουν μὲ αὐτοὺς τοὺς Ἕλληνες ποὺ ἐπιθυμοῦσαν νὰ συναντήσουν τὸν Ἰησοῦ. Ἄλλωστε, καὶ ὁ ἴδιος ὁ Ἰησοῦς γνώριζε καὶ ὡμιλοῦσε ἑλληνικά, οὕτως ὥστε νὰ συνδιαλέγεται καὶ νὰ κηρύττει στοὺς ἑλληνόφωνους καὶ Ἕλληνες κατοίκους τῆς περιοχῆς τῆς «Γαλιλαίας τῶν Ἐθνῶν», καὶ ἰδίως τῶν κατοίκων τῶν ἑλληνικῶν πόλεων τῆς Δεκαπόλεως καὶ τῆς Φοινίκης.
Ἐπίσης, ὁ Ἰησοῦς σὲ ποιὰ γλῶσσα μίλησε μὲ τὸν Πιλᾶτο; Ὄχι βεβαίως στὰ ἑβραϊκὰ ἢ ἀραμαϊκά, ποὺ ὁ Πιλᾶτος ἀσφαλῶς δὲν ἐγνώριζε, ἀλλὰ στὰ ἑλληνικά. Συχνό, ἐπίσης, ἦταν τὸ φαινόμενο οἱ Ἑβραῖοι τοῦ 1ου μ.Χ. αἰῶνος νὰ ἔχουν διπλά ὀνόματα, ἕνα ἑβραϊκὸ καὶ ἕνα ἑλληνικὸ ἢ ἐξελληνισμένο (πρβλ. Σίμων Πέτρος, Σαῦλος-Παῦλος). Δὲν μᾶς ἐκπλήσσει τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Σίμων, ποὺ ἔλαβε ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Χριστὸ τὸ νέο του ὄνομα «Πέτρος», ἕνα καθαρὰ ἑλληνικὸ ὄνομα, ἔζησε καὶ ἐργάσθηκε σὲ μία ἐξελληνισμένη περιοχή, ὁπωσδήποτε γνώριζε καὶ ὡμιλοῦσε ἑλληνικά. Παρ’ ὅλο ποὺ χαρακτηρίζεται αὐτὸς καὶ ὁ Ἰωάννης ἀπὸ τὰ μέλη τοῦ Συνεδρίου (Σανχεδριν) ὡς ἄνθρωποι ἰδιῶτες καὶ ἀμόρφωτοι (Πράξεις 4:13), αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι ἦσαν ὄντως ἀμόρφωτοι καὶ ἀγράμματοι. Ἀσφαλῶς, μὲ τὰ μέτρα τῶν Φαρισαίων ἐθεωροῦντο ἀμόρφωτοι, μὲ τὴν ἔννοια ὅτι δὲν εἶχαν φοιτήσει σὲ κάποια ἀπὸ τὶς ραββινικὲς σχολές ἢ δὲν εἶχαν παρακολουθήσει ὡς ἀκροατὲς τὶς διδασκαλίες κάποιων διασήμων Ραββίνων διδασκάλων. Ὡστόσο, γνώριζαν πολὺ καλὰ νὰ διαβάζουν καὶ νὰ μελετοῦν τὶς Γραφὲς ποὺ ὡμιλοῦσαν προφητικῶς γιὰ τὴν ἔλευση τοῦ Μεσσία. Καὶ μὲ τὰ ἑλληνικὰ μέτρα ἀσφαλῶς ἐθεωροῦντο ἀμόρφωτοι, μὲ τὴν ἔννοια ὅτι δὲν γνώριζαν τὴν ἑλλληνικὴ φιλοσοφία. Ὡστόσο, ὡς ἔμποροι ἰχθύων καὶ διευθύνοντες μία ἑταιρεία ἁλιευτικῶν πλοίων, ὁ Πέτρος, ὁ ἀδελφός του Ἀνδρέας, οἱ Ἰάκωβος καὶ Ἰωάννης ἀσφαλῶς γνώριζαν καὶ μποροῦσαν νὰ ἐπικοινωνοῦν στὰ ἑλληνικά.
Ἄλλωστε, ὑπάρχουν ἄφθονες ἀρχαιολογικὲς καὶ ἐπιγραφικὲς μαρτυρίες, νομίσματα ποὺ κυκλοφόρησαν ἀπὸ τὸν Ἡρώδη καὶ τὸν Ἡρώδη Ἀγρίπα, πάπυροι, ἐπιτύμβιες ἐπιγραφὲς καὶ χαράγματα, ποὺ ἀποδεικνύουν ὅτι ἡ ἑλληνική γλῶσσα ἦταν εὐρέως διαδεδομένη, ὡμιλουμένη μεταξὺ τῶν κατοίκων τῆς Παλαιστίνης. Ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα ἀποτελοῦσε τὸ κοινὸ γλωσσικὸ ἰδίωμα ἐπικοι- νωνίας ὅλων τῶν λαῶν τῆς Μεσογείου τὴν εποχὴ τοῦ Χριστοῦ.(6)
1. Levine, L.I. (ed.), The Galilee in Late Antiquity, New York, Jewish Theological Seminary of America, 1992, pp. 70-71. Freyne, S., Galilee from Alexander the Great to Hadrian 323 B.C.E. to 135 B.C.E.: A Study of Second Temple Judaism, Notre Dame, University of Notre Dame, 1980].
2. Ἡ ἔκταση τῆς διείσδυσης τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας καὶ πολιτισμοῦ στὴν Παλαιστίνη, ὄχι μόνον στὶς πόλεις ἀλλὰ καὶ στὴν ἀγροτικὴ ὕπαιθρο, ἐξετάζεται ἀναλυτικῶς στὰ ἔργα τῶν A.H.M. Jones, The Greek City: From Alexander to Justinian, Oxford, Clarendon Press, 1940, pp. 289-295. T. Tcherikover, Hellenistic Civilization and the Jews, Philadelphia, Jewish Publication Society of America, 1959, pp. 14-116. M. Hengel, Judaism and Hellenism: Studies in their Encounter during the Early Hellenistic Period, London, SCM, 1974, pp. 58-106.
3. Sevenster, J.N., Do you Know Greek? How Much Greek could the First Jewish Christians have known?, Leiden, Brill, 1968, pp. 96-97.
4. M. Hengel, op. cit., pp. 14-15.
5. Meyers, E.M. and Strange, J.F., Archaeology, the Rabbis and Early Christianity, London, SCM 1981, pp. 56-58.
6. Schurer, E., The History of the Jewish People in the Age of Jesus Christ (3 vols), Edinburgh, 1973-86, vol. 2, pp. 53-54
Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη
Ἡ Βόρειος Ρηνανία ― Βεστφαλία εἶναι μέ 18,8 ἑκτ. πληθυσμό, τό πολυπληθέστερο ἀπό τά 16 κρατίδια τῆς Γερμανίας. Ἔτσι προκύπτει πώς τό κρατίδιο αὐτό φιλοξενεῖ ἐδῶ καί πάνω ἀπό 60 χρόνια καί τήν μεγαλύτερη Ἑλληνική Κοινότητα μέ περισσοτέρους ἀπό 130.000 Ἕλληνες.
Οἱ πιό γνωστές πόλεις τοῦ κρατιδίου εἶναι τό Düsseldorf, ὅπου ἑδρεύει ἡ τοπική κυβέρνηση, ἡ λεγομένη κοιλάδα τοῦ Ruhr (Ruhrgebiet), μέ τό Dortmund, Bochum, Essen καί Duisburg, τό βιομηχανικό κέντρο τῆς Εὐρώπης, ἡ Βόννη, ἡ παλιά πρωτεύουσα τῆς Δυτ. Γερμανίας καί ταυτόχρονα ἡ ἕδρα τῆς Μητροπόλεως Γερμανίας, καί ἡ Κολωνία, ἡ μεγαλύτερη καί ἱστορικά πιό σημαντική πόλη. Οἱ Ἕλληνες τῆς Γερμανίας καί ἰδιαίτερα τῆς Βορείου Ρηνανίας ― Βεστφαλίας ἦρθαν στήν Γερμανία τό 1960 μετά ἀπό τήν σύμβαση πού ὑπογράφηκε μεταξύ τῆς τότε γερμανικῆς κυβερνήσεως μέ καγκελλάριο τόν Konrad Adenauer καί τῆς ἑλληνικῆς κυβερνήσεως μέ πρωθυπουργό τόν Κωνσταντῖνο Καραμανλῆ. Οἱ δύο χῶρες συμφώνησαν στήν ὀργανωμένη μετανάστευση Ἑλλήνων ἐργατῶν στήν Γερμανία.
Κολωνία. Ἁγιασμός τοῦ Ρήνου ποταμοῦ.
Οἱ λεγόμενοι Gastarbeiter θά ἐλάμβαναν ἀπεριόριστη ἄδεια παραμονῆς πού θά τούς ἔδινε τήν δυνατότητα νά ἐργαστοῦν στά ἐργοστάσια τῆς Γερμανίας. Ἔτσι τό πρῶτο ρεῦμα μεταναστεύσεως ξεκίνησε τό 1961. Κυρίως ὁ πληθυσμός ἀπό τήν ἀγροτική ὕπαιθρο, ὅπως τήν Μακεδονία καί τήν Θράκη πῆραν τήν ἀπόφαση νά μεταναστεύσουν. Ἡ μετανάστευση γινόταν μετά ἀπό πρόσκληση κάποιου ἐργοστασίου. Μέ τήν πρόσκληση αὐτή ξεκινοῦσε στήν οὐσία ἡ μετανάστευση. Οἱ Ἕλληνες πού καλέστηκαν, ἑτοίμαζαν τήν πραγματεία τους, ἀποχαιρετοῦσαν τούς δικούς τους καί τό χωριό τους καί ἔπαιρναν τόν δρόμο γιά τήν ξενιτειά. Συγκεκριμένα ὅλες οἱ μετακινήσεις γινόταν μέσα ἀπό τόν σιδηροδρομικό σταθμό τῆς Θεσσαλονίκης.
Ἐκεῖ ἀποχαιρετοῦσαν οἱ οἰκογένειες τούς δικούς τους γιά τό μακρινό ταξίδι. Τό ταξίδι αὐτό ἦταν, ἄν ἤσουν τυχερός μονάχα τριῶν ἡμερῶν, ἐνῶ ἄν τό τραῖνο εἶχε προβλήματα, τό ταξίδι διαρκοῦσε μία ἑβδομάδα. Ἡ διαδρομή ἦταν μέσα ἀπό τήν Γιουγκοσλαβία καί Αὐστρία καί ὁ πρῶτος σταθμός ἦταν τό Μόναχο καί συνέχιζε μέχρι τό Dortmund, ἀπ᾿ ὅπου μετά οἱ μετανάστες μοιράζονταν στούς περαιτέρω προορισμούς τους. Γιά ἐμᾶς πού ζοῦμε στήν σημερινή ἐποχή, ὅπου ἡ τεχνολογία ἔχει προχωρήσει ἀρκετά, ἕνα τέτοιο βῆμα φαίνεται πιό ἁπλό, καθώς ἡ ἀπόσταση μεταξύ τῶν δύο χωρῶν εἶναι μόνο 2,5 ὧρες. Γιά τούς παπποῦδες μας ὅμως ἕνα τέτοιο ταξίδι συνοδευόταν ἀπό μεγάλη ταλαιπωρία. Φτάνοντας στόν τελικό προορισμό τους, τούς περίμενε κάποιος ἐκπρόσωπος τοῦ ἐργοστασίου, ὅπου θά ἔπιαναν δουλειά. Οἱ περισσότεροι Ἕλληνες συναντοῦσαν γιά πρώτη φορά κάποιον ξένο καί ἡ γλῶσσα ἦταν σίγουρα ἕνα μεγάλο πρόβλημα. Ἀρκετά παντρεμένα ζευγάρια σέ αὐτήν τήν πρώτη φάση χωρίστηκαν μέ διαφορετικό προορισμό ὁ καθένας, ἐπειδή δέν εἶχαν λάβει ἀπό τόν ἴδιο ἐργοδότη πρόσκληση. Φανταστεῖτε, λοιπόν, μιά νεαρή κοπέλλα πού γιά πρώτη φορά ἀφήνει τό χωριό της, νά συναντᾶ κάποιον ξένο ὑπάλληλο, ὁ ὁποῖος προσπαθεῖ νά τήν ἐξηγήση μέ νοήματα πώς δέν χρειάζεται νά φοβᾶται καί πώς θά πρέπη νά τόν ἐμπιστευθῆ, καθώς εἶναι ἐκεῖνος τόν ὁποῖο ἀπέστειλε ἡ Ἑταιρεία γιά νά τήν τακτοποιήση ἀπό δουλειά καί στέγη.
Ἀκολουθώντας τόν ὑπάλληλο, λοιπόν, ἐγκαταστάθηκαν οἱ περισσότεροι Ἕλληνες σέ σπίτια τῶν ἐργοστασίων, ὑπό ἀρκετά δύσκολες συνθῆκες. Ἐκεῖ ὅμως συναντοῦσαν καί ἄλλους Ἕλληνες κάτι τό ὁποῖο ἦταν πολύ παρήγορο. Ἡ ἐπικοινωνία μέ τήν Πατρίδα καί τούς συγγενεῖς σέ αὐτή τήν πρώϊμη φάση τῆς μεταναστεύσεως πολύ δύσκολη, καθώς γινόταν κυρίως μέσῳ ἐπιστολῶν. Τήν ἐποχή ἐκείνη ἡ ἀποστολή τους μπορεῖ νά διαρκοῦσε μία ἕως δύο ἑβδομάδες. Στιγμές ἀναμονῆς γιά τούς συγγενεῖς στήν Ἑλλάδα πού λαχταροῦσαν νά ἀκούσουν εὐχάριστα νέα. Ἀντίστροφα καί οἱ ὁμογενεῖς δέν εἶχαν ἄμεση ἐνημέρωση γιά κάποιο θάνατο ἤ ἀρρώστεια στήν πατρίδα τους. Σπάνια ὑπῆρχε ἐκείνη τήν ἐποχή ἡ δυνατότητα ἑνός τηλεφωνήματος. Ἀμέσως οἱ Ἕλληνες πρόσφεραν τά μέγιστα στήν βιομηχανία τῆς Γερμανίας. Τήν ἐποχή ἐκείνη οἱ δουλειές ἦταν πολύ σκληρές καί εἶχαν νά κάνουν κυρίως μέ τό σίδερο καί τό ἀτσάλι. Οἱ πόλεις τῆς Γερμανίας μετά τόν Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο εἶχαν καταστραφῆ σχεδόν ἐξ ὁλοκλήρου καί ὁ ἀνδρικός πληθυσμός δέν ἐπαρκοῦσε γιά τήν ἐπανεκκίνηση τῆς βαρειᾶς βιομηχανίας.
Ἡ κοιλάδα τοῦ Ruhr, ἡ ὁποία ἔπαιξε στόν Β΄ Παγκόσμιο ἕναν σημαντικό ρόλο στήν πορεία τοῦ πολέμου, καθώς φιλοξενοῦσε τά ἐργοστάσια παραγωγῆς μαζικῶν ὅπλων ἦταν καί πάλι στό ἐπίκεντρο τῆς ἀναπτύξεως τῆς Γερμανίας. Οἱ Ἕλληνες δούλευαν στά χυτήρια αὐτῆς τῆς βιομηχανικῆς περιοχῆς γιά νά παράγουν τό ἀτσάλι γιά τήν ἀνοικοδόμηση τῆς χώρας. Αὐτός εἶναι καί ὁ λόγος γιά τό κρατίδιο τῆς Βορείου Ρηνανίας ― Βεστφαλίας φιλοξενεῖ ἀκόμα καί σήμερα τούς περισσοτέρους Ἕλληνες. Σιγά ― σιγά οἱ ὁμογενεῖς τῆς Γερμανίας μέ σκληρή δουλειά ἀποκτοῦσαν τίς δικές τους περιουσίες καί πρῶτο μέλημά τους ἦταν πάντοτε ἡ ἀπόκτηση κάποιου ἰδιόκτητου χώρου γιά τήν ἀνέγερση Ὀρθοδόξου Ναοῦ. Στήν προσπάθεια αὐτήν πρωτοπορεῖ ἀπό τίς ἀρχές ἡ Ἱερά Μητρόπολη Γερμανίας.
Ἡ ἑλληνορθόδοξη Μητρόπολη Γερμανίας ἱδρύθηκε πρίν 54 χρόνια, στίς 4 Φεβρουαρίου τοῦ 1963, ἀπό τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο. Πρῶτος Μητροπολίτης Γερμανίας ἦταν ὁ μακαριστός Πολύευκτος Φινφίνης (1963 ― 1968), τόν ὁποῖο ἀκολούθησε ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Ἰάκωβος Τζαναβάρης (1968 ― 1971), ὁ ὁποῖος ἀπεβίωσε σέ τραγικό αὐτοκινητιστικό ἀτύχημα. Προηγούμενος τοῦ νῦν Μητροπολίτη Γερμανίας ὑπῆρξε ἀπό τό 1971 ― 1980 ὁ μακαριστός Μητροπολίτης καί μετέπειτα Ἐπίσκοπος Κισσάμου καί Σελίνου, Εἰρηναῖος Γαλανάκης.
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἀναγνωρίστηκε κατά τήν ποιμαντορία του ὡς τρίτη ἐπίσημη Ἐκκλησία μετά τήν Ρωμαιοκαθολική καί Εὐαγγελική. Στό πλευρό τοῦ πρώην Μητροπολίτου Γερμανίας Εἰρηναῖο Γαλανάκη ἦταν ἐξ ἀρχῆς ὁ νῦν Μητροπολίτης Σεβασμιώτατος Αὐγουστῖνος Λαμπαρδάκης, ὁ ὁποῖος ἀπό τό 1980 ἕως σήμερα, ποιμαίνει ὄχι μόνο τήν ἑλληνορθόδοξη Μητρόπολη Γερμανίας, ἀλλά ἐκπροσωπεύει καί ὡς πρόεδρος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐπισκοπικῆς Συνελεύσεως ὅλους τούς Ὀρθοδόξους τῆς Γερμανίας, τῶν ὁποίων ὁ ἀριθμός ἀνέρχεται στούς 1,2 ἑκ. πιστούς. Οἱ Ἕλληνες μετανάστες τῆς πρώτης γενιᾶς ἀσκοῦσαν τά θρησκευτικά τους καθήκοντα σέ αἴθουσες καί σέ λιγοστές περιπτώσεις σέ Ναούς, οἱ ὁποῖοι παραχωροῦντο ἀπό τούς Γερμανούς. Οἱ ἀποστάσεις γιά τούς ἱερεῖς πολύ μεγάλες. Ὁ σεβαστός πρωτοπρεσβύτερος Πολύευκτος Γεωργακάκης, ἱερατικός προϊστάμενος τῶν Ἱερῶν Ναῶν Ἁγίου Νεκταρίου Lüdenscheid καί Ἁγίας Εἰρήνης Χρυσοβαλάντου Hagen, καί ἱερέας ἐπί 50 ἐτῶν στήν Γερμανία, ἐξιστορεῖ μέ γλαφυρό τρόπο αὐτές τίς πρῶτες στιγμές, θυμίζοντας πώς οἱ πρῶτοι ἱερεῖς ἦταν μονίμως μέ μιά βαλίτσα στό χέρι, ἡ ὁποία περιελάμβανε τά ἱερά σκεύη καί ἄμφια.
Μέ αὐτά καί ὁ καθένας μέ μιά κολυμβήθρα γύριζαν στήν περιφέρειά τους, ἡ ὁποία μπορεῖ νά εἶχε διάμετρο 200 χλμ. καί μετέδιδαν τήν χάρη τοῦ Θεοῦ. Μέ τήν ἀπόφαση τῆς γερμανικῆς Κυβερνήσεως νά ἀναγνωρίση τήν Ἱερά Μητρόπολη Γερμανίας ὡς Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου καί τήν ἀνέγερση τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ στήν Βόννη, ἀφιερωμένο στήν Ἁγία Τριάδα, τό 1974 ἡ τότε ἐκκλησιαστική διοίκηση ἔθεσε τό θεμέλιο τῆς μετέπειτα πορείας τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας στήν Γερμανία. Ἡ ἐνορία γιά τόν Ἕλληνα τοῦ ἐξωτερικοῦ εἶναι τό κέντρο τῆς ζωῆς του. Ὅπως συνηθίζει νά λέη ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γερμανίας Αὐγουστῖνος, ὁ στόχος τῆς Ἐκκλησίας ἦταν καί εἶναι νά δημιουργήση Μικρές Πατρίδες. Ἐπί ποιμαντορίας του οἱ μετανάστες Ἕλληνες τοῦ ᾿60 ρίζωσαν ἐδῶ στήν Γερμανία χτίζοντας ἐκ θεμελίου Ἱερούς Ναούς, πολιτιστικά κέντρα καί παρέχοντας στούς Ἕλληνες κοινωνική φροντίδα. Χαρακτηριστικά γράφει ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αὐγουστῖνος Λαμπαρδάκης: «Ἡ θεία Λειτουργία καί τά Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας τελοῦνται σχεδόν παντοῦ, ὅπου ὑπάρχουν Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί. Δημιουργήσαμε, ὅπως συνηθίζω νά λέω, Μικρές Πατρίδες. Ἄν ἀναλογιστοῦμε μάλιστα τίς δυσκολίες τόσο τοῦ παρελθόντος, ὅσο καί τοῦ παρόντος, δέν θά εἶναι ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦμε πώς πρόκειται γιά ἕνα θαῦμα. Ἕνα θαῦμα πού ὀφείλεται στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πού μᾶς χάρισε τά πάντα, ἀλλά καί στήν ἀγάπη μυριάδων ἀνθρώπων, ἐπωνύμων καί ἀνωνύμων πού συνέβαλαν μέ ἀνιδιοτέλεια καί αὐτοθυσία στό ἐκκλησιαστικό ἔργο».
Σύλλογος Ποντίων Μονάχου
Στόν αὐτό Μητροπολίτη ὀφείλεται καί ἡ δυνατότητα ἐπιλογῆς τοῦ μαθήματος τῶν ὀρθοδόξων Θρησκευτικῶν στά γερμανικά σχολεῖα, ἀλλά καί ἡ ἐκτίμηση τῶν γερμανικῶν ἀρχῶν ἀπέναντι στούς Ἕλληνες. Ἡ σημερινή γενιά ἀπολαμβάνει τούς κόπους ὅλων αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων πού κοπίασαν. Πλέον φαίνεται αὐτονόητο, κάθε μεγάλη πόλη νά παρέχη τήν δυνατότητα ἐκκλησιασμοῦ. Ὅπως καί τότε ἔτσι καί σήμερα, γιά τά νέα παιδιά πού ἀφήνουν τήν Ἑλλάδα γιά τούς γνωστούς οἰκονομικούς λόγους, ἡ ἐνορία ἀποτελεῖ τίς περισσότερες φορές τό πρῶτο σημεῖο ἀναφορᾶς. Ἰδιαίτερα στήν Βόρειο Ρηνανία ― Βεστφαλία, ὅπου φιλοξενεῖται ἡ μεγαλύτερη ἑλληνική Κοινότητα, οἱ δομές τῶν ἐνοριῶν εἶναι ἐκεῖνες πού βοηθοῦν στήν εὕρεση ἐργασίας καί σπιτιοῦ. Περαιτέρω παρηγοροῦν τούς ταλαιπωρημένους συμπατριῶτες καί βοηθοῦν στήν πνευματική τους πρόοδο. Οἱ σχέσεις μέ τήν Μητροπολιτική Ἑλλάδα εἶναι ἐξαιρετικές. Ἡ Μητρόπολη Γερμανίας κατά τήν οἰκονομική κρίση πού μαστιγώνει τήν τελευταία δεκαετία τήν Ἑλλάδα, βοήθησε πέρα ἀπό τήν ἠθική ὑποστήριξη καί οἰκονομικά.
Γερμανία. Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας.
Ἱερός Ναός Ἁγίου Δημητρίου Herten
Οἱ διαφορετικοί ἑλληνικοί Σύλλογοι πού ὑπάρχουν στό κρατίδιο ἀνέκαθεν βοηθοῦσαν τήν ἑλληνική Πολιτεία μέ τήν παραχώρηση ἀσθενοφόρων, πυροσβεστικῶν ὀχημάτων καί ἰατροφαρμακευτικοῦ ὑλικοῦ. Οἱ δραστηριότητες αὐτές δείχνουν πώς, ὅπως στήν Ἐπανάσταση τοῦ 1821, ἡ σωτηρία τῆς Μητέρας Ἑλλάδος θά ἔρθη ἀπό ἔξω. Οἱ Ἕλληνες τῆς ὁμογενείας ξέρουν νά ἀγαποῦν τήν πατρίδα τους καί τό πράττουν αὐτό ἀνιδιοτελῶς. Δέν ἔχουν κάποιο οἰκονομικό ὄφελος πέρα ἀπό τήν σωτηρία τῆς Πατρίδος καί μέ εὐλάβεια προσεγγίζουν τά προβλήματα τῆς πατρίδος, ἀσκώντας μέ τά μέσα πού ἔχουν τίς ἀνάλογες πιέσεις πρός ὄφελός της.
Ἐθνική ἑορτή
Οἱ Ἕλληνες τῆς Γερμανίας εἶναι δέκτες σεβασμοῦ καί ἐκτιμήσεως ἀπό τίς γερμανικές ἀρχές. Ἡ κοινωνική τους ἰσχύ ὅλο καί μεγαλώνει. Σέ αὐτό συμβάλλει καί τό νέο κῦμα Ἑλλήνων μεταναστῶν. Ἄνθρωποι μέ σπουδαίους τίτλους σπουδῶν καί ἰδιαίτερη εὐφυΐα, τούς ὁποίους ἡ γερμανική ἀγορά ἐργασίας ἀπορροφᾶ μέ μιᾶς. Ἐνδεικτικό εἶναι τό γεγονός, πώς πλέον σέ κάθε Νοσοκομεῖο στό κρατίδιό μας ὑπάρχει ἔστω καί ἕνας Ἕλληνας γιατρός. Ὁ Σύλλογος Ἑλλήνων γιατρῶν τῆς Βορείου Ρηνανίας ― Βεστφαλίας ἔχει σχεδόν 1.000 μέλη.
Οἱ προκλήσεις γιά τήν ὁμογένεια στό μέλλον εἶναι ἡ συμμετοχή στά πολιτικά δρώμενα τῆς Γερμανίας καί ἡ περαιτέρω ἐνσωμάτωσή της στά κοινά, καταλαμβάνοντας σημαντικές θέσεις σέ ὅλους τούς τομεῖς τοῦ γερμανικοῦ κράτους, ὅπως στήν Ἀστυνομία, Σχολεῖα, στά Ὑπουργεῖα καί Νοσοκομεῖα. Λόγῳ τοῦ ὑψηλοῦ μορφωτικοῦ ἐπιπέδου καί τῆς ἐργατικότητος τῶν Ἑλλήνων τοῦ ἐξωτερικοῦ, ἡ ἑλληνική Ὁμογένεια μπορεῖ νά κατακτήση σημαντικές πολιτικές θέσεις διαμορφώνοντας ἔτσι τήν γερμανική, ἀλλά κυρίως εὐρωπαϊκή πραγματικότητα. Ἑνωτικός κρίκος καί πολλαπλασιαστής δυνάμεως σέ κάθε προσπάθεια πρός αὐτήν τήν κατεύθυνση εἶναι πάντοτε ἡ Ἱερά Μητρόπολη Γερμανίας. Ἄν καί τά παιδιά μας σέ κάποιες δεκαετίες θά ἔχουν ξεχάση ἴσως τήν μητρική τους γλῶσσα, ἡ Ἑλληνικότητα θά ζῆ μέσα ἀπό τόν Ἑλληνορθόδοξο πολιτισμό, τήν Ρωμηοσύνη!
Στό http://www.orthodoxie.net θά βρῆτε πολλές πληροφορίες γιά τήν Μητρόπολή μας!
Ἑλληνική ποδοσφαιρική ὁμάδα, δεκαετία 1970.
Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη
Ὁ Ἀπόδημος Ἑλληνισμός καί δή τῆς Βορείου Ἀμερικῆς θά μποροῦσε νά χαρακτηριστῆ ὡς ἕνα θαῦμα πού μεγαλουργεῖ καί θέτει τήν ἐπιτυχία του στήν διάθεση τῆς Πατρίδος. Ποιός, λοιπόν, εἶναι αὐτός ὁ Ἀπόδημος Ἑλληνισμός τῆς Ἀμερικῆς σήμερα καί ποῦ ὁδεύει;
Ἀρχίζοντας τήν ἀνατομία τοῦ πρέπει, νά σημειωθῆ ὅτι ἔχει τήν μακρώτερη ἱστορία στήν νεοελληνική μετανάστευση. Αὐτό τό βλέπουμε σήμερα, καθώς οἱ Ἕλληνες τῆς Ἀμερικῆς βρίσκονται κατεσπαρμένοι μέχρι καί τετάρτης γενεᾶς σέ ὅλη τήν Βόρειο Ἀμερική. Ἡ προκατάληψη τῶν γηγενῶν ἐναντίον τῶν μεταναστῶν τοῦ προηγουμένου αἰῶνα ὁδήγησε πολλούς στήν ἀλλαγή ἡ παραποίηση τοῦ ἐπιθέτου τους, μέ ἀποτέλεσμα σήμερα νά μήν εἶναι ἀναγνωρίσιμοι. Σήμερα αὐτός ὁ Ἀπόδημος Ἑλληνισμός πάσχει ἀπό τό φαινόμενο τῆς συγκρούσεως γενεῶν. Ὑπάρχει ἡ παλαιώτερη γενεά τῶν Ἀμερικανοελλήνων καί ἡ νεώτερη γενεά τῶν Ἑλληνοαμερικανῶν μέ διαφορετικές καταβολές καί διαφορετικές προοπτικές πού ἀντιπαραβάλλονται μέσα στίς ὀργανώσεις καί ἀκόμα στήν ἴδια τήν Ἐκκλησία.
Κατά τό State Department, περίπου 3.000.000 κάτοικοι Η.Π.Α. ἀναφέρουν ὅτι ἔχουν ἑλληνική καταγωγή, δηλαδή περίπου τό 1% τοῦ πληθυσμοῦ. Ἀπό αὐτούς μόνο τό 10% δηλώνουν ὅτι ὁμιλοῦν Ἑλληνικά στό σπίτι τους Οἱ Ἀμερικανοέλληνες ἔχουν ἀφομοιώσει πολλά στοιχεῖα ἀπό τήν ἀμερικάνικη κουλτούρα, ἐνῶ μιλοῦν μόνο ἀγγλικά καί ἴσως μόνο στήν καταγωγή δηλώνουν Ἕλληνες. Οἱ Ἑλληνοαμερικανοί πρόσφατοι ἀκόμα μετανάστες, μιλοῦν Ἑλληνικά καί θεωροῦν ὅτι στούς ὤμους τους κουβαλοῦν τήν Πατρίδα. Τήν τελευταία δεκαετία καί μετά τήν εἴσοδο τῆς Ἑλλάδος στήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση, οἱ ἀριθμοί τῶν μεταναστῶν μειώθηκαν πολύ. Οἱ περισσότεροι Ἕλληνες καί Ἑλληνίδες πηγαίνουν ὄχι ὡς ἀνειδίκευτοι ἐργάτες ἤ νύφες, ἀλλά γιά σπουδές καί στήν συνέχεια παραμένουν στήν χώρα κάνοντας ἐπαγγελματική καριέρα πού στήν συντριπτική πλειοψηφία τους εἶναι ἐπιτυχημένη.
Βέβαια ἡ ὅλη ὀργάνωση τῶν Ἑλλήνων τῆς Ἀμερικῆς κινεῖται γύρω ἀπό τήν Ἐκκλησία πού φρόντισε ἀπό νωρίς νά ὀργανώση Κοινότητες, νά δημιουργήση Ἱδρύματα καί νά ἐλέγξη τήν ἑλληνόφωνη Παιδεία. Σήμερα τά κέντρα ἐξουσίας βρίσκονται στήν Ἀρχιερεπισκοπή τῆς Ἀμερικῆς, ἐνῶ οἱ ὀργανωμένες ὁμάδες συνεχίζουν καί περιφέρονται χωρίς οὐσιαστικά λαϊκά ἐρείσματα. Τήν ἴδια στιγμή οἱ ἐθνικοτοπικοί Σύλλογοι πού ἐξυπηρετοῦσαν κάποτε τήν ἀνάγκη συνευρέσεως τῶν μεταναστῶν, ἀκολουθοῦν τήν φθίνουσα πορεία τους. Ἔτσι ὁ Ἑλληνισμός τῶν Η.Π.Α. βρίσκεται σέ ὁριακό σημεῖο. Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά ὑπάρχει ὁ ἑλληνισμός στόν Καναδᾶ περισσότερο ὁμοιογενής καί ἑλληνοκεντρικός. Ἐδῶ ἡ ὀργάνωση τῶν Κοινοτήτων δέν ἀνήκει ἀπολειστικά στίς Μητροπόλεις. Ἀντίθετα οἱ μεγάλες Κοινότητες τοῦ Μόντρεαλ, τοῦ Τορόντο καί τοῦ Βανκούβερ διοικοῦνται ἀπό ἀστικό Καταστατικό ἔχοντας ἀποκοπεῖ διοικητικά, ἀλλά ὄχι ἐκκλησιαστικά ἀπό τόν ἔλεγχο τῆς Μητροπόλεως.
Ἡ Ἑλληνική γλῶσσα ἔχει ἐπιβιώσει σαφῶς στήν δεύτερη γενεά, λόγῳ τῆς πολυπολιτισμικῆς πολιτικῆς τοῦ καναδικοῦ κράτους πού ἐνισχύει τίς ξένες κουλτοῦρες, ἀλλά καί διότι ὁ Ἀπόδημος Ἑλληνισμός ἐδῶ εἶναι πιό πρόσφατος στήν συντριπτική πλειοψηφία του ἀπό ὅτι στίς Η.Π.Α. Ποιός μπορεῖ νά ἀναχαιτίση τήν δυσοίωνη προοπτική τῆς ἀφομοιώσεως; Ἡ Ἑλληνική πολιτεία, ἡ Ἐκκλησία ἤ οἱ ὀργανωμένοι φορεῖς τῆς Ὁμογενείας; Ἡ Ἑλληνική πολιτεία εἶναι οὐσιαστικά ἀποῦσα, εἰδικά τά τελευταῖα χρόνια, ἐνῶ ἡ Ἐκκλησία καί οἱ ὀργανωμένοι φορεῖς τῆς Ὁμογενείας χάνουν συνεχῶς ἔδαφος στήν σχέση τους μέ τήν νέα γενιά. Μόνο ἕνα θαῦμα μπορεῖ νά βοηθήση στήν ἐπιβίωση τοῦ Ἑλληνικοῦ στοιχείου στήν Βόρειο Ἀμερική.
Παράγοντες πού ἐπηρεάζουν τόν Ἀπόδημο Ἑλληνισμό καί ἐπιβάλλεται τό συντομώτερο νά βελτιωθοῦν εἶναι:
― Tά ὁμογενειακά Μέσα Μαζικῆς Ἐνημερώσεως πού ἔχουν προβλήματα μέ τό δίκτυο διανομῆς τῆς πληροφορήσεως, τήν ἔλλειψη στελεχῶν, τήν ἀνύπαρκτη συμπαράσταση τῆς Ἑλληνικῆς πολιτείας καί τήν κομματική ἐκμετάλλευση ἀπό τίς ἑκάστοτε κυβερνήσεις.
― Ἡ Ἑλληνική ἐκπαίδευση τῶν ἑλληνοπαίδων τοῦ Ἐξωτερικοῦ πού ἔχει πρόβλημα, λόγῳ ἀνεπαρκείας ἐκπαιδευτικοῦ προσωπικοῦ, ἔλλειψη ὑποδομῶν καί μέσων, καθώς καί κινήτρων, ὥστε νά ἑλκύωνται τά παιδιά ἀπό τήν ἑλληνική ἐκπαίδευση.
― Ἡ Ὀρθοδοξία πού μαζί μέ τόν Ἀπόδημο Ἑλληνισμό πρέπει νά συνεχίσουν νά συνυπάρχουν καί νά λειτουργοῦν ἔτσι ὥστε ἡ μέν Ὀρθοδοξία νά ἀναδεικνύη τόν Ἑλληνισμό, ὁ δέ Ἑλληνισμός νά στηρίζη
τήν Ὀρθοδοξία.
― Ὡς πρός τόν Ἑλληνικό Πολιτισμό, οἱ Ἕλληνες γιά νά ἐπιβιώσουν στόν αἰῶνα τῆς παγκοσμιοποιήσεως, πρέπει νά κρατήσουν ζωντανά τά ἤθη τους καί τά ἔθιμά τους, τήν παράδοσή τους καί πάνω ἀπό ὅλα τήν γλῶσσα τους. Παρά τήν λαίλαπα πού κτυπάει τήν χώρα μας σ᾿ αὐτήν τήν ἱστορική συγκυρία, ἡ ὑπερηφάνεια τοῦ ἑλληνικοῦ στοιχείου μπορεῖ νά σωθῆ μόνο μέσα ἀπό τήν ἱστορική καί πολιτιστική μας ταυτότητα. Συνεπῶς μόνο ἕνα θαῦμα πού ἀποκαλεῖται Ἑλληνικός Πολιτισμός καί Ὀρθοδοξία, μποροῦν νά προχωρήσουν θαρρετά τήν ὑπόθεση τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Ὅσο ὑπάρχει Παρθενώνας καί ὅσο ψάλλεται τό «Τῇ Ὑπερμάχῳ Στρατηγῷ», ὑπάρχει ἀκόμα Ἐλπίδα.
(Πηγή στοιχείων: Ἐθνικός Κήρυξ)
Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη
Συνολικός ἀριθμός Ὁμογενῶν: 5.188.523
Στό συνολικό ἀριθμό Ὁμογενῶν δέν συμπεριλαμβάνονται ἐννοεῖται ― οἱ ἱστορικές ἐθνικές μειονότητες στήν Τουρκία καί Ἀλβανία (π.χ. Κωνσταντινοπολῖτες, Βορειοηπειρῶτες).
Ἐπίσης δέν συμπεριλαμβάνονται οἱ Ἀπόδημοι Κύπριοι (στό Ἡν. Βασίλειο διαμένουν περισσότεροι ἀπό 200.000 Κύπριοι).
Τέλος, δέν συμπεριλαμβάνονται οἱ μή ἔχοντες καθεστώς μονίμου κατοίκου (π.χ. ἐργαζόμενοι πού διαμένουν προσωρινά στό ἐξωτερικό, φοιτητές κ.λπ.).
Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη
Ἕνας ἄλλος σπουδαῖος μαθητής τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Σιναΐτου, εἶναι καὶ ὁ βιογραφούμενος ἐδῶ ὅσιος Ρωμύλος. Αὐτὸς ἐγεννήθη περὶ τὸ 1310 μ.Χ. εἰς τὴν περίδοξο πόλι τῆς Βιδύνης, ὅπου εὑρίσκεται εἰς τὸ ΒΔ ἄκρο τῆς Βουλγαρίας. Ὁ πατέρας του «ρωμαῖος ἦν τὸ γένος», δηλαδὴ Ἕλληνας, καὶ ἡ μητέρα του «ἐκ τῶν βουλγάρων».
Ἡ νεανικὴ σύνεσι καὶ ἡ ἄρετὴ του γίνονται γνωστές εἰς ὅλους, ἀλλὰ οἱ γονεῖς του προσπαθοῦν νὰ τὸν νυμφεύσουν, ἔστω καὶ χωρίς τὴν συγκατάθεσί του. Οἱ ἀρνήσεις του γιὰ ἕνα ἐπίγειο γάμο δέν εὕρισκουν κατανόησι ἔτσι ἀποφασίζει νὰ ἀσπασθῆ τὸν βίο τῆς ἀσκήσεως, ἔστω καὶ ἄνευ τῆς πατρικῆς συγκαταθέσεως, διότι ἐγνώριζε πὼς «ὁ φιλῶν πατέρα ἢ μητέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος».
Ἔρχεται ἀνατολικότερα εἰς τὴν περιοχὴ τῆς Ζαγορᾶς καὶ εἰς τὴν τότε πρωτεύουσα τοῦ κράτους, τὸ κάστρο τοῦ Τυρνόβου. Ὡς «ἡ διψητικοτάτη ἔλαφος ἐπὶ τὰς πηγὰς τῶν ὑδάτων», ἔτσι καὶ αὐτὸς φλεγόμενος ἀπὸ θεῖο πόθο, εἰσέρχεται εἰς τὸ ἐκεῖ μοναστήρι τῆς Θεομήτορος Ὁδηγητρίας καὶ λαμβάνει τὸ ἀγγελικὸ Σχῆμα, μετονομαζόμενος ἀπὸ Ράϊκος εἰς Ρωμανό.
Εἰς ὀλίγο χρονικὸ διάστημα, οἱ πολλὲς ἀρετές του, καὶ προπαντός «ἡ ἐνοικοῦσα τῇ ψυχῇ αὐτοῦ ταπείνωσις», τὸν καθιστοῦν ἀγαπητὸ εἰς ὅλους, ὅπου τὸν ὀνομάζουν πλέον Καλορώμανο. Εἶναι ἡ εὐλογημένη ἐποχὴ ὁποὺ ἦλθε εἰς τὰ Παρόρια ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης. Ἡ φήμη του ἐξαπλώνεται παντοῦ καὶ ὁ θεῖος Ρωμανὸς ζητεῖ καὶ λαμβάνει τὴν εὐχὴ τοῦ γέροντός του νὰ ὑποταχθῆ εἰς τὸν Ἕλληνα ἡσυχαστή.
Τὸ διακριτικὸ βλέμμα τοῦ ἱεροῦ Σιναΐτου πατρὸς διακρίνει ὅτι ὁ νέος μοναχὸς εἶναι ἐργάτης τῆς ἀρετῆς, γι ̓ αὐτὸ καὶ δέν ἀμελεῖ νὰ τοῦ προσθέση κοπιώδη διακονήματα. Εἰς ὅλα ἀνταποκρίνεται πλήρως πρὸς τὶς προσδοκίες τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, καὶ μετὰ τὸν θάνατον αὐτοῦ, περὶ τὸ 1346 μ.Χ., «διὰ τόν πειρασμὸν τῶν ληστῶν», ἀναχωρεῖ «τῶν Παρορίων καὶ εἰς τὴν Ζαγοράν» πάλι ἐπιστρέφει.
Μετ' ὀλίγoν, μαθαίνοντας ὅτι ὁ βασιλεὺς Ἰωάννης Ἀλέξανδρος ἀπεδίωξε τούς ληστάς, ἐπανέρχεται εἰς «τὴν ἔρημο τῶν Παρορίων», συνεχίζων τὴν ἄκρως ἀσκητικὴ βιοτή του καὶ κοσμούμενος μὲ «τὴν τῶν δακρύων δωρεὰν καὶ χάριν». Ὁ φόβος, ὅμως τῶν ἀγαρηνῶν δὲν τοῦ ἐπιτρέπει ἐπὶ πολὺ νὰ ἀπολαύση τὴν ἐκεῖ ἡσυχία καὶ «ἄκων εἰς τὴν Ζαγορὰν ἀπέρχεται», ἀλλ ̓ ἐκ νέου «εἰς τὰ Παρόρια ἀφικνουται, ἐπειδὴ φιλέρημος ἦν».
Ἐδῶ λαμβάνει τὸ μέγα ἀγγελικὸ Σχῆμα καὶ «Ρωμύλος μετονομάζεται». Παραμένει ἐπὶ πενταετίαν «παλαίων μετὰ δαιμόνων», ἀλλ ̓ ἐπιστρέφει πάλι διὰ τελευταίαν φορὰν εἰς τήν Ζαγορά, ἐξ αἰτίας τῶν ἐπιδρομῶν «τῶν τῆς Ἄγαρ ἀπογόνων». Ἀπ ̓ ἐκεῖ συντόμως ἀναχωρεῖ διὰ «τὸ ἅγιον ὄρος τοῦ Ἄθωνος» καὶ ἐγκαθίσταται «πλησίον τῆς ἱερᾶς λαύρας», ὅπου ἤδη ἀνθεῖ ἡ ἡσυχαστικὴ κίνησι καὶ πολλοὶ «πατέρες ὁμότροποι oἰκοῦν».
Ἀλλὰ τώρα πλέον, οἱ ἀρετές του εἶναι πολλὲς καὶ δὲν ἠμπορεῖ νὰ κρυφθῆ, ὡς «πόλις ἐπάνω ὄρους κειμένη». «Πεπειραμένος ὢν τὰ τῶν μοναχῶν» προσελκύει πλήθη «ἀναχωρητῶν καὶ μιγάδων», οἱ ὁποῖοι σαγηνεύoνται ἀπὸ τοὺς θείους λόγους του, «ὡς ἡ μαγνῆτις λίθος ἕλκει τὸν σίδηρον». Βλέπει κανεὶς «κατηφεῖς, ξηρούς, σκληρούς, ἐκ δαιμόνων ἢ ἐξ ἀνθρώπων τοῦτο πάσχοντας», καὶ διὰ τῆς πλήρους χάριτος καὶ δυνάμεως νουθεσίας του, ἀλλα καὶ τῆς νηπτικῆς διδασκαλίας του, νὰ φεύγουν «φαιδροὶ τῷ προσώπῳ καὶ τῇ ψυχῇ».
Οἱ τραγικές, ὅμως, ἱστορικὲς συνθῆκες τῆς ἐποχῆς, καθὼς πλέον ἡ χιλιετὴς Βυζαντινὴ Αὐτοκρατορία συνταράσσεται ἀπὸ τὶς μουσουλμανικὲς βαρβαρικὲς ὀρδές, δὲν ἀφήνουν ἀνεπηρεάστους οὔτε τοὺς μοναχοὺς τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Τότε, «οἱ πλείους τῶν ἀναχωρητῶν ἐξέφυγον», καὶ μαζί των οὗτος ὁ Ἅγιος, ὁ ὁποῖος φθάνει εἰς τὸν Αὐλῶνα τῆς Ἀλβανίας. Ἐδῶ, πρὸς χάριν τῶν «μυριοπαθῶν» ἐκείνων ἀνθρώπων, ἀναδεικνύεται «ἰσαπόστολος, πάντας εἰς ἑνότητα τῆς ἀληθοῦς πίστεως συγκαλῶν» μὲ τὸν «κεχαριτωμένον λόγον του».
Ἐπειδή, ὅμως, «μεγάλως ὑπερετίμων αὐτόν, εἰς τὴν Σερβίαν ἀπέρχεται», πλησίον τοῦ Μοναστηρίου τῆς Ραβενίτσης, ὅπου τελειώνει τὸν πολύαθλο ἐπίγειο βίο του περὶ τὸ 1380. Ὁ Θεός, καὶ μετὰ τὴν κοίμησί του, τὸν δοξάζει μέ «τὴν χάριν τοῦ ἰᾶσθαι πᾶσαν ἀσθένειαν καὶ πᾶν πάθος», ὥστε νὰ προσέρχωνται πλήθη ἀνθρώπων διὰ νὰ προσκυνήσουν τὸν τάφο καὶ τὰ τίμια αὐτοῦ λείψανα, τὰ ὁποῖα μέχρι σήμερον φυλάσσονται εἰς τήν Ἱερὰ Μονὴ τῆς Ραβανίτσης.
Τὸ γεγονὸς τῆς συντάξεως Ἀκολουθίας πρός τιμήν του, ὑπὸ τοῦ Μητροπολίτου Βιδυνίου Ἰωάσαφ, δεκαετία μόλις ἀπὸ τῆς κοιμήσεώς του, δείχνει τὴν γρήγορο ἐξάπλωσι τῆς φήμης του ὡς θαυματουργοῦ καὶ τήν ἄμεσο ἀναγνώρισί του ὡς Ἁγίου ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία τιμᾶ τὴν μνήμη τοῦ τῇ ιη ́ τοῦ μηνὸς Σεπτεμβρίου. (Ἡ ἡμερoμηνία αὐτὴ ἀναφέρεται τὸ πρῶτον εἰς μίαν παράφρασι τοῦ Βίου ἐν ἔτει 1904 -ὅρα σχετικῶς κατωτέρω καὶ εἰς ὅλους τοὺς νεωτέρους Συναξαριστάς. Εἰς τὸν κώδικα 73, ὅμως, τῆς Ἱ. Μ. Δοχειαρίου σημειώνεται: «Μὴν Νοέμβριος κατὰ α ́». Ὁ μακαριστὸς Σέρβος π. Ἰουστίνος Πόποβιτς [ἅγιος] καταχωρεῖ τήν μνήμη του τῇ ιϛ ́Ἰανουαρίου, ἐνῶ ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης δέν τὸν ἀναφέρει καθόλου).
Ἕνα ζήτημα τὸ ὅποιον θὰ ξενίση ἴσως τούς φιλοθέους ἀναγνωστας καὶ τὸ ὁποῖον ἀξιζει, ὅμως, νὰ ἐξετασθῆ εἶναι οἱ συχνὲς μετακινήσεις τοῦ βιογραφουμένου Ὁσίου. Καθ' ὅσον μάλιστα συνέβαιναν εἰς μίαν παλαιοτέρα ἐποχή, ὁπού οἱ μετακινήσεις ἦσαν δυσκολώτερες, ἀλλ ̓ ἰδίως ἐπειδὴ ὁ ὅσιος Ρωμύλος ἀνῆκε εἰς τὴν χορεία τῶν ἡσυχαστῶν Ἁγίων. Τί νὰ εἴπη ὁ σημερινὸς μοναχός, ὁ ὁποῖος ἔχει μέν δώσει ὑπόσχεσι νὰ «παραμείνη τῷ Μοναστηρίῳ ἕως ἐσχάτης του ἀναπνοῆς», ἀλλα τὸν δελεάζει ἡ εὐκολία τῆς μετακινήσεως ὁπού εἶναι πολὺ μεγάλη, καὶ δὲν τὸν ἐνισχύει ἡ ἡσυχαστικὴ πνευματικότης ὁποὺ εἶναι τόσο χαμηλή; Εἶναι βεβαίως γεγονὸς ὅτι σήμερον δὲν μᾶς «χωρὰ ὁ τόπος», καὶ ὅλοι μας, εἴτε μοναχοὶ εἴτε λαϊκοί, μετακινούμεθα συνεχῶς, εὑρισκόμενοι εἰς μίαν διαρκῆ καὶ ἄσκοπο περιπλάνησι.
Ὅμως, δεν μᾶς «χωρᾶ ὁ τόπος», ὄχι χάριν τῆς μεγάλης κινητικότητος τῆς ἐποχῆς μας, ἀλλὰ διότι ἔχομε, κατὰ βάθος, ἕνα ἀνυπότακτο «Ἐγώ», ὅπου δὲν θέλει νὰ δεσμευθῆ εἰς ἕνα ὁρισμένο τόπο, νὰ σταθῆ εἰς ἕνα σημεῖο ἐφ ̓ὅρου ζωῆς. Νιώθομε τὸν χῶρο ὡς ἕνα ἀφηρημένο πεδίο καὶ ἡ ἀντίληψί μας γι ̓ αὐτόν, ὡς ἄμεσο ἀποτέλεσμα τῆς φυσιοκρατικῆς παιδείας μας, εἶναι μηχανιστικὴ ἢ ἔστω συναισθηματική. Δὲν διανοούμεθα νὰ δημιουργήσωμε ἕνα τύπο σχέσεως μὲ τὸν χῶρο, νὰ δεθοῦμε μὲ ἕνα τόπο, νὰ περιορισθοῦμε εἰς ἕνα μέρος, ὅπως τὸ οἰκιακὸ δωμάτιο ἢ τὸ μοναχικὸ κελλί, τὸ ὁποῖο εἶναι ἱκανὸ νὰ «μᾶς διδάξη τὰ πάντα», κατὰ τὸν ἀββα Μωϋσῆ.
Ἀλλ' οἱ μετακινήσεις τοῦ βιογραφουμένου Ὁσίου εἶχαν ἕνα διαφορετικὸ χαρακτήρα ἀπὸ τὸν σημερινὸ ἀενάως περιπλανώμενο τρόπο ζωῆς μας, γιατὶ δὲν συνδέονται τόσο μὲ τὴν ἐσωτερική του παρόρμησι, ὅσο μὲ τὶς ἐξωτερικὲς ἱστoρικὲς συνθῆκες τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. Ὁ ἴδιος ἦτο ἕνας μοναχὸς ἄκρας ἡσυχαστικῆς νοοτροπίας, μὲ πλήρη ἀποταγὴ τῶν ἐγκοσμίων, βαθὺ πόθο τῆς ἐρημικῆς ζωῆς, μεγάλη διάθεσι ὑπακοῆς, συνεχῆ ἀποφυγὴ τῆς συγχύσεως καὶ τῶν ματαίων μεριμνῶν.
Εἶχε τὴν συνείδησι κάθε φορὼ πῶς, εἰς τὸν τόπο ὁποὺ ἐξ ἀνάγκης μετεκινεῖτο, θὰ διέμενε ἕως τέλους τῆς ζωῆς του, κάτι ὁποὺ ἀποτελεῖ ἀσφαλὲς κριτήριο ἀπλανοῦς ἀσκητικοῦ βίου. Ἀλλ ̓ οἱ συνεχεῖς ἐπιδρομὲς τῶν Τούρκων, ὁποὺ ὁλοὲν καὶ περισσότερον εἰσέδυαν εἰς τὰ ἐδάφη τῆς ἐξησθενημένης Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας, δὲν ἐπέτρεπαν ἐπὶ πολὺ εἰς τοὺς κατοίκους, καὶ ἰδιαιτέρως εἰς τοὺς μοναχούς, νὰ ἡσυχάζουν καὶ νὰ ζοῦν ἀπερισπάστως.
Μέσα εἰς τέτοιες τραγικὲς συνθῆκες ἀκουσίου ξερριζωμοῦ, ἡ μόνη μετὰ Θεὸν παρηγορία των ἦτο ἡ οἰκουμενικὴ συνείδησι, τὴν ὁποίαν ἐνέπνεαν οἱ ἀρχαὶ τοῦ ἡσυχασμοῦ καὶ ἐνεθάρρυνε ἡ πανορθόδοξος ἔννοια τοῦ Ρωμαίου (Ρωμηοῦ ἢ Βυζαντινοῦ) πολίτου, ὥστε μετακινούμενοι εἰς ὅλο τὸ πλάτος τῆς Βαλκανικῆς Χερσονήσου νὰ αἰσθάνωνται γνώριμοι καὶ οἰκεῖοι, ὡσὰν εἰς τὴν ἰδιαιτέρα πατρίδα των.
(ἀπόσπασμα ἀπὸ τὴν Εἰσαγωγὴ [ὑπὸ τοῦ Ἀρχιμ. Νικοδήμου Μπαρούση, ἡγουμ. Ἱ. Μ. Παναγίας Χρυσοποδαριτίσσης Νεζερῶν] τοῦ βιβλίου: «ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΡΩΜΥΛΟΥ ΤΟΥ ΕΡΗΜΙΤΟΥ», σειρά «ΑΝΘΗ ΕΥΣΕΒΕΙΑΣ» τ. 6, Ἐκδόσεις «ΤΗΝΟΣ» ©)
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α´. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Βιδυνίου τὸν γόνον Βαλκανίων τὸ καύχημα, καὶ τῶν Ὀρθοδόξων ἁπάντων, τὸν σεπτὸν ἀντιλήπτορα•Ῥωμύλον τοῦ Κυρίου ἀσκητήν, ὑμνήσωμεν συμφώνως οἱ πιστοί, δι᾽ αὐτοῦ γὰρ φωτισθέντες τὸ ἡσυχάζειν ἐν Κυρίῳ ἐδιδάχθημεν. Δόξα τῷ ἀναδείξαντί σε ἡμῖν καθηγητῇ, δόξα τῷ σὲ χαριτώσαντι, δόξα τῷ τῶν ὀρθοδόξων λαῶν, κοινὸν προστάτην σε δείξαντι.
Πηγή: Χριστιανική Βιβλιογραφία, Άλλη Όψις
Ο Μητροπολίτης Πειραιώς κ. Σεραφείμ, καλεσμένος της εκπομπής "Επί του πιεστηρίου" του τηλεοπτικού σταθμού Kontra, ερωτηθείς για την κόντρα μεταξύ Φαναρίου - Μόσχας σχετικά με το Ουκρανικό ζήτημα, μεταξύ άλλων ανέφερε ότι "είναι ένα πάρα πάρα πολύ σύνθετο, πολύπλοκο, πολυπλευρικό θέμα και αυτό αφορά την συνολική Ορθόδοξη Εκκλησία και την παρουσία της μέσα στον κόσμο."
Επίσης ο Μητροπολίτης Πειραιώς αναφέρθηκε στην ιστορία της Εκκλησίας, τονίζοντας πως "η Εκκλησία δεν πρέπει να εργαλειοποιείται, όπως επιδιώκεται μέσα στα γεωπολιτικά, γεωστρατηγικά πλάνα και σχέδια τα οποία υπάρχουν μέσα στο παγκόσμιο σύστημα ζωής και συνυπάρξεως των εθνών. Η Εκκλησία είναι ο λαός του Θεού που πορεύεται χρονικά προς την βασιλεία του Θεού, γι' αυτό και ο εθνοφυλετισμός είναι αίρεση".
"Συνεπώς δεν ομιλούμε για εθνικές Εκκλησίες, ομιλούμε για έναν λαό του Θεού, για μια Εκκλησία στην οποία υπάρχουν όλοι: Ρώσοι, Έλληνες, Βούλγαροι, Σέρβοι και όσοι αποδέχονται την πίστη στον Ιησού Χριστό" πρόσθεσε μεταξύ άλλων ο Μητροπολίτης Πειραιώς.
Σε άλλο σημείο ο κ. Σεραφείμ σχετικά με την Ουκρανία υπογράμμισε: "Διαδραματίζετε ένα τρομακτικό γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό παιχνίδι, μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσικής Ομοσπονδίας, έτσι αντιλαμβάνεστε ότι σε αυτά τα πράγματα δεν μπορεί να μπει ως εργαλείο η Εκκλησία."
Πηγή: Τηλεοπτικός Σταθμός Kontra, Ακτίνες
Αξιότιμε κ. Υπουργέ Λαμβάνουμε την τιμή να σας αναφέρουμε τα κάτωθι, με την παράκληση όπως προβείτε στις κατά νόμο ενέργειες, προκειμένου οι υπηρεσίες σας να συμμορφωθούν προς τα τελεσιδίκως και αμετακλήτως δικαστικώς κριθέντα. Ως γνωρίζετε με τις αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας 660/2018 και 926/2018 κρίθηκε ότι οι αποφάσεις του Υπουργείου σας, που εισήγαγαν ως μάθημα Θρησκευτικών ύλη πολυθρησκευτική και όχι ορθόδοξη της Ανατολικής του Χριστού Εκκλησίας (άρθρ. 3 του Συντάγματος), παραβιάζουν το Σύνταγμα για τρεις λόγους:
Αθήνα, 6 Ιουλίου 2018
Αριθμ. Πρωτ. 76
Προς: Αξιότιμον κ. Κωνσταντίνον Γαβρόγλου, Υπουργό Παιδείας
Υπουργείο Παιδείας Έρευνας & Θρησκευμάτων
Ανδρέα Παπανδρέου 37
Τ.Κ. 151 80 – Μαρούσι Αθήνα
ΚΟΙΝ.: 1. Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος
2. Γενική Δ/νση Πρωτ/θμιας & Δευτ/θμιας Εκπ/σης
Αξιότιμε κ. Υπουργέ
Λαμβάνουμε την τιμή να σας αναφέρουμε τα κάτωθι, με την παράκληση όπως προβείτε στις κατά νόμο ενέργειες, προκειμένου οι υπηρεσίες σας να συμμορφωθούν προς τα τελεσιδίκως και αμετακλήτως δικαστικώς κριθέντα. Ως γνωρίζετε με τις αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας 660/2018 και 926/2018 κρίθηκε ότι οι αποφάσεις του Υπουργείου σας, που εισήγαγαν ως μάθημα Θρησκευτικών ύλη πολυθρησκευτική και όχι ορθόδοξη της Ανατολικής του Χριστού Εκκλησίας (άρθρ. 3 του Συντάγματος), παραβιάζουν το Σύνταγμα για τρεις λόγους:
1) Διότι ανατρέπεται το άρθρ. 16, παρ. 2 του Συντάγματος, το οποίο επιβάλλει στο κράτος να παρέχει στους μαθητές ανάπτυξη της ορθόδοξης χριστιανικής θρησκευτικής συνείδησης, καθόσον η πολυθρησκευτική ύλη δεν τηρεί την προϋπόθεση αυτή.
2) Διότι παραβιάζεται η αρχή της ισότητας ενώπιον του Νόμου (κατά παράβαση του άρθρ. 4 του Συντάγματος), αφού η πολυθρησκευτική ύλη στο μάθημα των Θρησκευτικών απευθύνεται μόνο στα σχολεία της μεγάλης πλειοψηφίας των Ελλήνων μαθητών, που ανήκουν στην ορθόδοξη Εκκλησία, ενώ σε τρεις κατηγορίες Ελλήνων μαθητών το μάθημα των Θρησκευτικών παρέχεται με ύλη που περιέχει αμιγώς και μόνον την πίστη τους (Μουσουλμανικά σχολεία, εβραϊκά σχολεία, καθολικά σχολεία).
3) Διότι ασκείται ομαδικός προσηλυτισμός, ο οποίος απαγορεύεται από το άρθρ. 13, παρ. 2 του Συντάγματος.
Κατόπιν των ως άνω, όπως κρίθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας, το Υπουργείο σας πρέπει να συμμορφωθεί, να καταργήσει την πολυθρησκευτική ύλη του μαθήματος των Θρησκευτικών και να εισαγάγει την αμιγώς ορθόδοξη.
Η υποχρέωσή σας αυτή δεν αποτελεί δική μας άποψη, αλλά αποτελεί ad hoc άποψη της νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας. Αντί άλλων παραθέτουμε κατά λέξη απόσπασμα της αποφάσεως του Συμβουλίου της Επικρατείας 7/2010 (ΝΟΜΙΚΟ ΒΗΜΑ 2010, σελ. 513):
«Η Διοίκηση μετά την έκδοση της ανωτέρω δικαστικής αποφάσεως, είχε υποχρέωση, συμμορφωνουμένη με το περιεχόμενο αυτής, όχι μόνο να θεωρήσει ως ανύπαρκτες τις ακυρωθείσες με την απόφαση αυτή διοικητικές πράξεις αλλά και με θετικές ενέργειές της να χωρίσει στην αναμόρφωση της δημιουργηθείσας, βάσει των έν λόγω πράξεων, καταστάσεως, ώστε να επανέλθουν τα πράγματα στην θέση που θα βρίσκονταν, αν οι πράξεις αυτές δεν είχαν εκδοθεί».
Τα ίδια ακριβώς δέχεται και κατά λέξη η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας 976/2016 (ΝΟΜΙΚΟ ΒΗΜΑ 64, σελ. 678).
Επειδή το Υπουργείο σας, μετά την υποβολή των αιτήσεων ακυρώσεως εναντίον αποφάσεών σας, προέβη σε έκδοση νέων αποφάσεων ομοίων με τις ακυρωθείσες (προφανώς για να έχει ενόψει νέες αποφάσεις μη προσβληθείσες επί ακυρώσει), επισημαίνουμε ότι η τακτική αυτή έχει επισημανθεί ως παράνομη και αντισυνταγματική ήδη από την επιστήμη (Ηλίας Κουβαράς Διοικητικός Δικαστής και Δρ. Νομικής, «ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΡΑΞΗΣ ΟΜΟΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΒΑΛΛΟΜΕΝΗ Η ΑΚΥΡΩΘΕΙΣΑ» (Περιοδικό ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ 2015, σελ. 958 κ.ε.). Επιπλέον και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων θεωρεί ευθεία παράβαση του άρθρ. 6 της Ευρωπαϊκής Ενώσεως Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (εξασφάλιση δικαίας δίκης) την μη εφαρμογή δικαστικών αποφάσεων των εθνικών δικαστηρίων από την κρατική διοίκηση, έχοντας δε καταδικάσει κατ’ επανάληψη χώρες της Ευρώπης για το δεδομένο αυτό (π.χ. ΕΔΑΔ αποφάσεις α) της 13.3.2018, υποθ. CM. κατά Βελγίου προσφυγή Νο 67957/12, β) της 5.10.2017, υποθ. Mazzeo κατά Ιταλίας προσφ. Νο 32269/09, γ) της 19.7.2016, υποθ. Flores Quiros κατά Ισπανίας, προσφ. Νο 75183/10, δ) της 9.4.2015 υποθ. Tchokontio Happi κατά Γαλλίας προσφ. Νο 65829/12, ε) της 30.7.2015, υποθ. Ferreira Santos Pardal κατά Πορτογαλίας προσφ. Νο 30123/10 κ.ά.).
Επομένως, δεν προκύπτει από πουθενά ότι η Ελλάδα (και ειδικότερα το Υπουργείο Παιδείας), έχει δικαίωμα να μην εφαρμόσει τις ως άνω αποφάσεις του Συμβουλίου Επικρατείας. Υπόψη ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, σε περίπτωση παραβάσεως της αρχής αυτής, επιβάλλει πολύ μεγάλα πρόστιμα, π.χ. η από 20/10/2009 απόφασή του (υπόθεση Radu Raduleskuκατά Ρουμανίας) προσφυγή 14884/03, επιβάλλει το ποσό των 305.000 Ευρώ, ως πρόστιμο στη Ρουμανία, για μη εφαρμογή δικαστικής αποφάσεως.
Επισημαίνουμε επίσης ότι έχει ήδη επισημανθεί από την επιστήμη πως μέσω πολυθρησκευτικής ύλης του Μαθήματος των Θρησκευτικών ασκείται αξιόποινος προσηλυτισμός στα σχολεία (Γ. Κρίππα Δρ. Συνταγματικού Δικαίου, «ΚΑΤΑ ΠΟΣΟΝ ΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΣΥΝΙΣΤΑ ΑΞΙΟΠΟΙΝΗ ΠΡΑΞΗ, (Ηθική αυτουργία εις το έγκλημα του προσηλυτισμού των σχολείων, πράξη την οποία ο νόμος θεωρεί ως ιδιαίτερως επιβαρυντική περίπτωση)», Περιοδικό ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ 2014, σελ. 679 κ.ε.
Λόγω της ιδιότητάς μας ως οργάνου συνδικαλιστικού – επιστημονικού που εκπροσωπεί τη συντριπτική πλειονότητα των Θεολόγων Εκπαιδευτικών, είμεθα υποχρεωμένοι, να σας επισημάνουμε και τις υπηρεσιακές συνέπειες και τους κινδύνους, που ανακύπτουν εν προκειμένω για τους εκπαιδευτικούς, στην περίπτωση που η υπηρεσία σας προτίθεται ευθέως ή πλαγίως, εμφανώς ή συγκεκαλυμμένως (δια των ως άνω ή άλλων μεθοδεύσεων) να μην συμμορφωθεί προς τα επισημαινόμενα:
1) Το άρθρ. 25, παρ. 3 του Υπαλληλικού Κώδικος αναφέρει ότι ο Δημόσιος Υπάλληλος, εάν λάβει εντολή, να εκτελέσει ορισμένη πράξη προδήλως παράνομη ή προδήλως αντισυνταγματική, υποχρεούται να μην την εφαρμόσει αναφέροντας σχετικώς στην υπηρεσία του. Αναφέρει επίσης ότι, εάν ο υπάλληλος λάβει δεύτερη εντολή να εφαρμόσει την εν λόγω πράξη, διότι συντρέχουν λόγοι υπερτέρου συμφέροντος, υποχρεούται να την εφαρμόσει, μόνον, εάν είναι προδήλως παράνομη και όχι όταν είναι προδήλως αντισυνταγματική. Επιπλέον, το άρθρ. 106 του Υπαλληλικού Κώδικος (το οποίο αφορά στην πειθαρχική ευθύνη του δημοσίου υπαλλήλου) αναφέρει, ότι στον δημόσιο υπάλληλο απαγορεύεται να δοθεί εντολή προδήλως αντισυνταγματική.
2) Επειδή, όπως δέχονται οι προαναφερόμενες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, δια του μαθήματος της πολυθρησκευτικής ύλης διαπράττεται προσηλυτισμός εντός των σχολείων και επειδή ο προσηλυτισμός τιμωρείται ποινικώς υπό του Ν. 1363/39, όπως τροποποιήθηκε μεταγενεστέρως, επισημαίνουμε ότι το άρθρ. 21 του Ποινικού Κώδικος τιμωρεί ποινικώς τον δημόσιο υπάλληλο, έστω και εάν προέβη σε ορισμένη πράξη, όχι αφ’ εαυτού, αλλά εκτελών εντολή ανωτέρου (εξαιρείται η περίπτωση κατά την οποίαν ο υπάλληλος δεν είχε το χρόνο να ελέγξει τη νομιμότητα της διαταγής, πράγμα που δεν συντρέχει εν προκειμένω).
Κατόπιν των ανωτέρω, οι Υπηρεσίες σας έχουν τις προαναφερόμενες υποχρεώσεις απολύτως και καταλυτικώς και δεν αναφέρεται ούτε στον νόμο ούτε στο Σύνταγμα καμία περίπτωση παρεκκλίσεως έστω και μερικής των ως άνω απαράβατων συνταγματικών και νομικών επιταγών και επειδή υπό των μελών μας, μας υποβάλλονται συνεχώς πλήθος ερωτήσεων, εν όψει των καταλυτικών αυτών δεδομένων, παρακαλούμε όπως μας γνωρίσετε, ότι οι υπηρεσίες σας συμφωνούν με τα ως άνω, προκειμένου να ξεκαθαρίσει η υπόθεση, η οποία αυτή τη στιγμή είναι περίπου χαώδης.
Με την πεποίθηση ότι οι υπηρεσίες σας σέβονται σε απόλυτο βαθμό τις κατά νόμο και κατά το σύνταγμα υποχρεώσεις τους και επειδή αντίθετη άποψη επί των όσων προαναφέρουμε ουδέποτε διατυπώθηκε τόσο στο συνταγματικό δίκαιο όσο και στο διοικητικό και το ποινικό δίκαιο και επειδή, κατά το άρθρ. 95 παρ. 5 του Συντάγματος, η διοίκηση έχει υποχρέωση να συμμορφώνεται προς τις δικαστικές αποφάσεις. Η παράβαση της υποχρεώσεως αυτής γεννά ευθύνη για κάθε αρμόδιο όργανο, όπως ο νόμος ορίζει. Ο εν προκειμένω σχετικός νόμος είναι το άρθρ. 50, παρ. 4 της δικονομίας ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας (Π.Δ. 18/1989), το οποίο έχει επί λέξει ως εξής:
«Οι διοικητικές αρχές σε εκτέλεση της υποχρέωσης τους, κατά το άρθρ. 95, παρ. 5 του Συντάγματος, πρέπει να συμμορφώνονται ανάλογα με κάθε περίπτωση, με θετική ενέργεια προς το περιεχόμενο της απόφασης του Συμβουλίου ή να απέχουν από κάθε ενέργεια που είναι αντίθετη προς όσα κρίθηκαν από αυτό. Ο παραβάτης εκτός από τη δίωξη, κατά το άρθρ. 259 του Ποινικού Κώδικα, υπέχει και προσωπική ευθύνη για αποζημίωση». (Ως γνωστόν το άρθρ. 259 του Ποινικού Κώδικα τιμωρεί ποινικώς τον υπάλληλο για παράβαση καθήκοντος).
Θεωρούμε περιττό να σας υπενθυμίσουμε, (διότι πιστεύουμε ότι το γνωρίζετε), ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων,σε ολομελή συνεδρίασή του με την απόφασή του στις 29ης Ιουνίου 2007 (υπόθεση Folgero και άλλων κατά Νορβηγίας-προσφυγή 15472/02), καταδικάζει τη Νορβηγία, διότι εισήγαγε εις τα σχολεία μάθημα Θρησκευτικών, όχι αμιγώς χριστιανικό, αλλά πολυθρησκευτικό, θεωρώντας ότι συντελέστηκε παράβαση του άρθρ. 2 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (η απόφαση αυτή δημοσιεύεται σε ελληνική μετάφραση στο Περιοδικό ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ 2009, σελ. 257 κ.ε.).
Σας αναφέρουμε επίσης ότι έχουμε στην κατοχή της Ένωσής μας επιστημονικές συγκριτικές μελέτες μεταξύ των Προγραμμάτων για τα Θρησκευτικά που είχε υπογράψει ο κ. Φίλης (2016) και ο κ. Γαβρόγλου (2017) από τις οποίες εξάγεται το συμπέρασμα ότι τα ως άνω Προγράμματα 1) Δημοτικού –Γυμνασίου και 2) Λυκείου, αφενός του κ. Φίλη (2016) και αφετέρου του κ. Γαβρόγλου (2017), είναι απολύτως όμοια, με ελαχιστότατες και ανεπαίσθητες λεκτικές διαφορές, που δεν αλλάζουν κατ΄ουσίαν, ούτε στο ελάχιστο, την πολυθρησκειακή δομή, τον πολυθρησκειακό προσανατολισμό και το πολυθρησκειακό περιεχόμενό τους.
Επειδή τα ως άνω αναφερόμενα δεδομένα είναι καταλυτικά και αναπότρεπτα, αναμένουμε την απάντησή σας ως προς τη συμμόρφωση των υπηρεσιών σας επί των ως άνω λεπτομερώς αναλυόμενων δεδομένων, κυρίως δε για την άμεση απόσυρση των διανεμομένων στα σχολεία «φακέλων» του μαθήματος των Θρησκευτικών, πράγμα που έχει δημιουργήσει τη χειρότερη σύγχυση μεταξύ διδασκόντων, μαθητών και γονέων, με αποτέλεσμα να μας υποβάλλεται καθημερινώς σωρεία διαμαρτυριών, απολύτως δικαιολογημένων, ενόψει των όσων αναφέρουμε στο έγγραφό μας.
Ευνόητο είναι ότι από την απάντησή σας θα εξαρτηθούν και οι δικές μας συλλογικές ενέργειες.
Με εκτίμηση
Για το ΔΣ
Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραμματέας
Ηρακλής Ρεράκης Παναγιώτης Τσαγκάρης
Καθηγητής Θεολογικής Υπ. Δρ. Θεολογίας
Σχολής ΑΠΘ
Πηγή: Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων
Οι αντισυλληπτικές μέθοδοι μπορεί να είναι επικίνδυνες, αλλά ειδικότερα μία έχει αποδειχθεί ότι είναι χειρότερη από τις άλλες. Ονομάζεται Essure και ορίζεται από τον κατασκευαστή ως:
«Μια μη αναστρέψιμη μέθοδος αντισύλληψης που συνεργάζεται με το σώμα σας για την πρόληψη της εγκυμοσύνης. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας εφαρμογής του Essure, ένα μαλακό, εύκαμπτο ένθετο τοποθετείται σε κάθε σάλπιγγα. Κατά τους επόμενους τρεις μήνες, σχηματίζεται ένας φραγμός γύρω από τα ένθετα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου θα πρέπει να συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε άλλη μορφή προφύλαξης για να αποτρέψετε μια εγκυμοσύνη. Αυτός ο φραγμός ο οποίο είναι φτιαγμένος από κολλαγόνο όπως μια ουλή, εμποδίζει το σπέρμα να φτάσει στα ωάρια έτσι δεν μπορεί να συμβεί εγκυμοσύνη».
Το Essure είναι τώρα υπό αυστηρό επανέλεγχο και όχι για πρώτη φορά. Οι γυναίκες που έχουν τοποθετήσει το Essure εμφάνισαν παρενέργειες όπως «αυτοάνοσα νοσήματα, διάτρηση οργάνων, αιμορραγία, πυελικό άλγος, πονοκεφάλους, έκτοπες κυήσεις, κράμπες, αλλεργίες σε μέταλλα, απώλεια μαλλιών, ενώ υπεβλήθησαν και σε άλλες χειρουργικές επεμβάσεις».
Με άλλα λόγια, το εμφύτευμα δεν είναι ασφαλές για τις γυναίκες και σίγουρα όχι για τα μωρά στη μήτρα. Στην πραγματικότητα, η πολύ φιλελεύθερη, και καθόλου συντηρητική ιστοσελίδα Salon δημοσίευσε ένα αποκαλυπτικό άρθρο με τίτλο «Πώς οι Εταιρίες ξεφεύγουν με την κατασκευή ιατρικών συσκευών που βλάπτουν αντί να προσφέρουν θεραπεία». Όσον αφορά το Essure, το άρθρο παραθέτει την γνώμη της βραβευμένης παραγωγού σχετικών προϊόντων, Amy Ziering, η οποία έχει διερευνήσει τόσο την φαρμακευτική εταιρία, όσο και τα θυμάτων του Essure. Δηλώνει:
Οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν καν πώς να ερμηνεύσουν το τι συμβαίνει με αυτούς και οι εταιρείες μπορούν να το εκμεταλλευτούν. Αν έχετε αυτές τις παράξενες αυτοάνοσες αντιδράσεις και σας βάλουν διάγνωση ν. Parkinson, όπως στην περίπτωση των εμφυτευμάτων ισχίου ή διάγνωση υστερίας, όπως και με τις περισσότερες γυναίκες του Essure, ή σας είπαν ότι είστε Λατίνα, γι’ αυτό και αιμορραγείτε πολύ, εσείς δεν μπορείτε να το ελέγξετε. Δεν έχετε πάει στην Ιατρική σχολή. Δεν μπορείτε να το συνδυάσετε με το σύστημα Essure.
Το επιχειρηματικό περιοδικό Forbes περιγράφει λεπτομερώς τη νίκη των γυναικών που εργάστηκαν ενεργά για την απομάκρυνση του Essure από την αγορά, αλλά δεν στήριξε τις προσπάθειες αυτών των γυναικών εναντίων των Αμερικανών που εκμεταλλεύονταν τις αμβλώσεις.
Δίνοντας τη μάχη.
Έτσι λοιπόν με όλα αυτά τα δεδομένα και τα τελευταία σκάνδαλα που αφορούν το Essure, τα οποία και οδήγησαν στην απόφαση του φαρμακευτικού γίγαντα Bayer να σταματήσει τελικά τις πωλήσεις του, σας ερωτώ αυτό: Πού ήταν όλες οι ομάδες για τα δικαιώματα των γυναικών, ειδικά αυτών που φώναζαν για τον πόλεμο του προέδρου Τράμπ εναντίον των γυναικών; Υπάρχει πραγματικά συνεχιζόμενος πόλεμος εναντίων των γυναικών και είναι αυτός που προκαλείται από αυτές τις συσκευές και τα χημικά προϊόντα κάθε είδους. Γιατί η Planned Parenthood (P.P.) δεν συνεργάζεται με τα θύματα που αναζητούν δικαιοσύνη για τα δεινά τους, είτε προκαλούνται από το Essure είτε από οποιοδήποτε άλλο τέτοιο προϊόν;
Η απλή απάντηση είναι ότι δεν έχουν κανένα όφελος οι οργανώσεις που στοχεύουν στην διακοπή κυήσεων μέσω χειρουργείου να προβούν σε οποιαδήποτε ενέργεια που μπορεί να δημιουργήσει αντιπαράθεση με τις φαρμακευτικές εταιρίες και να θέσει υπό αμφισβήτηση την πρακτική τους. Στην πραγματικότητα, τέτοιες οργανώσεις (σημ. Ρ.Ρ.) διεξάγουν πόλεμο στις γυναίκες!
Συστήματα όπως η Planned Parenthood συνειδητοποιούν, αυτό που το αφελές κοινό τους δεν το κάνει, ότι ακόμα και το Essure μπορεί να προκαλέσει το θάνατο των αγέννητων παιδιών και να βλάψει τις γυναίκες. Και αυτό είναι ένα γεγονός που η Planned Parenthood δε θέλει να γίνει γνωστό!
Σύμφωνα με ένα άρθρο του ειδησεογραφικού πρακτορείου ABC σχετικά με κάποια στατιστικά στοιχεία που ανέφερε στο κοινό ο Αμερικανός γερουσιαστής Mike Fitzpatrick πριν από δύο χρόνια, «Τα δεδομένα δείχνουν 303 έκτοπες κυήσεις και θανάτους εμβρύων μεταξύ των χρηστών του Essure, ενώ οι αναφορές του FDA (U.S. Food and Drug Administration) είναι για μόνο 5».
Το ήξερες αυτό; Φυσικά και όχι. Ωστόσο, τώρα, περισσότερο από δύο χρόνια αργότερα, ίσως να υπάρξει δικαιοσύνη - τουλάχιστον όταν πρόκειται για μία επιβλαβή, θανατηφόρα μέθοδο ελέγχου των γεννήσεων.
Αλλά δυστυχώς, οι πόλεμοι της μήτρας θα συνεχιστούν επειδή στα αγέννητα παιδιά το έθνος μας δεν αναγνωρίζει τα δικαιώματά τους, και προφανώς ούτε και οι ίδιες οι μητέρες τους τούς τα αναγνωρίζουν.
Γι' αυτό αγωνιζόμαστε.
Αυτός είναι ο λόγος που διδάσκουμε την αλήθεια.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο θα επιμείνουμε έως ότου υπάρξει δικαιοσύνη - συνολικά και απόλυτα, για κάθε αγέννητο παιδί από τη στιγμή της σύλληψής του και για πάντα.
Βλέπετε, αυτός ο πόλεμος δεν περιορίζεται στη μήτρα. Αυτός ο πόλεμος επηρεάζει κάθε αγέννητο παιδί. Επηρεάζει, βλάπτει και εξουδετερώνει τον καθένα μας! Ο ποιητής John Donne είχε δίκιο όταν είπε: «Ο θάνατος οποιουδήποτε ανθρώπου με μειώνει, επειδή συμμετέχω στην ανθρωπότητα και επομένως δεν θέλω ποτέ να μάθω για ποιόν (νεκρό) χτυπάει η καμπάνα. Η καμπάνα χτυπά για εσένα».
Αγωνιστείτε! Σταματήστε τον πόλεμο εναντίον των παιδιών - τόσο γεννημένων όσο και αγέννητων.
31 Ιουλίου 2018.
(Πηγή: all.org)
Πληροφορίες για το Essure
Το Essure είναι μια συσκευή που προκαλεί στείρωση στη γυναίκα. Πρόκειται για μεταλλικό σπείραμα το οποίο τοποθετείται σε κάθε σάλπιγγα και προκαλεί ίνωση και απόφραξη. Αναπτύχθηκε από την Conceptus Inc. και εγκρίθηκε από τον US FDA τον Νοέμβριο του 2002. Είναι μη αναστρέψιμη μέθοδος αντισύλληψης.
Essure -παρενέργειες
Οι ανεπιθύμητες ενέργειες του Essure μπορούν να εμφανιστούν κατά τη διάρκεια ή μετά τη διαδικασία εφαρμογής του. Ορισμένα προβλήματα Essure είναι ήπια και διαρκούν λίγες μόνο μέρες. Άλλες, όπως διάτρηση οργάνων και μετανάστευση συσκευών, μπορεί να απαιτούν υστερεκτομή για θεραπεία. Το FDA έχει λάβει χιλιάδες εκθέσεις παρενεργειών για τη μέθοδο αντισύλληψης Essure. Eδώ ανήκουν:
Πόνος στην πλάτη, αποβολή συσκευής, ζάλη, λιποθυμία, πονοκέφαλοι, πυελική κράμπες, πυελικός πόνος, κολπική αιμορραγία.
Τον Ιούλιο του 2018, η Bayer ανακοίνωσε ότι οι πωλήσεις του Essure στις ΗΠΑ θα λήξουν εντός έξι μηνών.
(Πηγή: Wikipedia,
https://www.drugwatch.com/essure/side-effects/)
Πηγή: Αφήστε με να ζήσω!
Όπως είναι γνωστό, ο Προτεσταντισμός αποτελεί την έσχατη κατάντια για την χριστιανική ετεροδοξία. Αφότου αποσπάστηκε από τον αιρετικό Παπισμό τον 16ο αιώνα, για τους γνωστούς λόγους διαμαρτυρίας απέναντι στις αυθαιρεσίες και τις τερατώδεις καινοτομίες των Παπών, αντί να αναζητήσει τον γνήσιο και αυθεντικό Χριστιανισμό, την αληθινή Εκκλησία του Χριστού, η οποία έμεινε απόλυτα πιστή στην αρχέγονη Αποστολική Παράδοση, την Ορθοδοξία, παρέκλινε σε δικούς της δρόμους και έφθασε σε ακόμη μεγαλύτερες πλάνες και αιρέσεις. Ο κάθε προτεστάντης πρώην παπικός, χωρίς να έχει τις ανάλογες πνευματικές προϋποθέσεις της καθάρσεως από τα πάθη και του θείου φωτισμού, θεωρούσε εαυτόν ικανό και άξιο να του αποκαλύψει ο Θεός ολόκληρη της αλήθεια της πίστεως, όπως κάποτε στους αγίους Αποστόλους την ημέρα της Πεντηκοστής.
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ
Εν Πειραιεί τη 13η Σεπτεμβρίου 2018
ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ: ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΛΕΟΝ ΠΛΑΝΕΜΕΝΕΣ ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ
Όπως είναι γνωστό, ο Προτεσταντισμός αποτελεί την έσχατη κατάντια για την χριστιανική ετεροδοξία. Αφότου αποσπάστηκε από τον αιρετικό Παπισμό τον 16ο αιώνα, για τους γνωστούς λόγους διαμαρτυρίας απέναντι στις αυθαιρεσίες και τις τερατώδεις καινοτομίες των Παπών, αντί να αναζητήσει τον γνήσιο και αυθεντικό Χριστιανισμό, την αληθινή Εκκλησία του Χριστού, η οποία έμεινε απόλυτα πιστή στην αρχέγονη Αποστολική Παράδοση, την Ορθοδοξία, παρέκλινε σε δικούς της δρόμους και έφθασε σε ακόμη μεγαλύτερες πλάνες και αιρέσεις. Ο κάθε προτεστάντης πρώην παπικός, χωρίς να έχει τις ανάλογες πνευματικές προϋποθέσεις της καθάρσεως από τα πάθη και του θείου φωτισμού, θεωρούσε εαυτόν ικανό και άξιο να του αποκαλύψει ο Θεός ολόκληρη της αλήθεια της πίστεως, όπως κάποτε στους αγίους Αποστόλους την ημέρα της Πεντηκοστής. Μ’ άλλα λόγια κάθε Προτεστάντης απορρίπτοντας το πρόσωπο του Πάπα, πήρε την θέση του και μεταβλήθηκε σε άλλον Πάπα και ζώντας σύμφωνα με τις δικές του υποκειμενικές φαντασιώσεις και ιδεοληψίες, ίδρυε (και συνεχίζει να ιδρύει) «εκκλησίες». Ωστόσο ο φωτισμός του Αγίου Πνεύματος δεν είναι μια μαγική πράξη, που επιτυγχάνεται με κάποιες «τεχνικές» μεθόδους, αλλά πραγματοποιείται μόνο μέσα στην Εκκλησία, έχει δηλαδή εκκλησιαστικό χαρακτήρα και είναι καρπός και αποτέλεσμα πολλών ασκητικών κόπων και μετοχής στα μυστήρια της Εκκλησίας μας.
Το αποτέλεσμα ήταν ότι πολύ σύντομα εμφανίστηκε ένα πλήθος προτεσταντικών ομάδων-«εκκλησιών», των οποίων ο αριθμός, προϊόντος του χρόνου, αυξανόταν με καλπάζοντες ρυθμούς, έτσι ώστε σήμερα να αριθμούν σε χιλιάδες, (παγκοσμίως), που διαφοροποιούνται όμως μεταξύ τους σε πολλά σημεία ως προς το δόγμα και την «εκκλησιαστική» ζωή. Η κάθε μια από αυτές ισχυρίζεται ότι αποτελεί την αυθεντική Εκκλησία και ότι για να σωθεί κανείς πρέπει να ενταχθεί σ’ αυτήν. Μια εις βάθος μελέτη των δογματικών τους διδασκαλιών αποδεικνύει ότι, παρ’ όλο που αποσχίσθηκαν από τον Παπισμό, ωστόσο δεν απέβαλαν και όλες τις αιρετικές διδασκαλίες, που αυτός επισώρευσε μετά το σχίσμα του 1054. Αντίθετα μάλιστα δημιούργησαν πολλές νέες, ώστε σήμερα, πέντε αιώνες μετά, να υπάρχουν προτεσταντικές ομάδες που αρνούνται και αυτό το τριαδικό δόγμα πίστεως, (αντιτριαδικές ομάδες-ομολογίες).
Η παντελής απουσία πνευματικότητας και η αισθητή έλλειψη της θείας Χάριτος στις πολυπληθείς αυτές προτεσταντικές ομάδες, δημιούργησε την ανάγκη μιας τεχνητής «πνευματικότητος», μιας υποκειμενικής δήθεν παρουσίας της Χάριτος του Θεού, με σκοπό βεβαίως την προσέλκυση οπαδών, οι οποίοι ήταν απρόθυμοι να ενταχθούν στις ομάδες τους. Αυτό το εγχείρημα έγινε για πρώτη φορά στην Αμερική κατά τα τέλη του 19ου αιώνα με την εμφάνιση των λεγομένων «χαρισματικών κινήσεων», ή «κινήσεων αγιότητας», όπως είναι γνωστές. Ως πάτρωνές τους υπήρξαν οι προτεστάντες ιεροκήρυκες Μούντι (Moοdy) και Σάνκεϋ (Sankey). Οι «χαρισματικές κινήσεις» αποτελούν ουσιαστικά αναβίωση των αρχαίων αιρετικών Μοντανιστών, (2ος αιώνας μ.Χ.), οι οποίοι παρουσίαζαν εκστασιαστικές και ενθουσιαστικές τάσεις, φαινόμενα δήθεν προφητείας και θεωρούσαν εαυτούς όργανα του αγίου Πνεύματος. Βασική διδασκαλία των «χαρισματικών κινήσεων» είναι το τεχνηέντως καλλιεργημένο ενθουσιαστικό στοιχείο, το οποίο θεωρείται από τους αρχηγούς των ομάδων ως «έκχυση του Αγίου Πνεύματος», ως φαινόμενο «των εσχάτων καιρών», ως δήθεν εκπλήρωση της προφητείας του Ιωήλ:
«... και έσται μετά ταύτα και εκχεώ από του Πνεύματός μου επί πάσαν σάρκα, και προφητεύσουσιν οι υιοί υμών και αι θυγατέρες υμών, και οι πρεσβύτεροι υμών ενύπνια ενυπνιασθήσονται και οι νεανίσκοι υμών οράσεις όψονται και επί τους δούλους μου και τας δούλας μου εν ταις ημέραις εκείναις εκχεώ από του Πνεύματός μου… και έσται πας ος αν επικαλέσηται το όνομα Κυρίου, σωθήσεται» (Ιωήλ.3,1-3),
την οποία επανέλαβε ο απόστολος Πέτρος κατά την ημέρα της Πεντηκοστής (Πραξ.2,17-21). Τέτοιες ομάδες οι οποίες ισχυρίζονται ότι «καταλαμβάνονται από το Άγιο Πνεύμα», πέφτουν σε έκσταση και «προφητεύουν», υπήρξαν οι «Αντβεντιστές της Εβδόμης Ημέρας», ο «Στρατός Σωτηρίας» και οι «Μάρτυρες του Ιεχωβά», οι οποίοι ξεπήδησαν μέσα από αυτές τις ομάδες.
Μια άλλη μεγάλη ομάδα ομολογιών του προτεσταντικού χώρου, η οποία συγκαταλέγεται στις «χαρισματικές κινήσεις» είναι και η «Πεντηκοστιανική Κίνηση», η οποία αποτελείται από πολλές υποομάδες, διαφοροποιημένες μεταξύ τους. Ως πρώτος ιδρυτής πεντηκοστιανικής κινήσεως αναφέρεται ο άγγλος ιεροκήρυκας K.C. Harris, ο οποίος ίδρυσε στην Αγγλία στα τέλη του 19ου αιώνα τον «Πεντηκοστιανικό Σύνδεσμο». Παράλληλα εμφανίστηκαν και άλλοι ηγέτες πεντηκοστιανικών ομάδων, από τις διάφορες αποχρώσεις των λεγομένων «Κινήσεων Αγιότητος», όπως π.χ. στο Λονδίνο το ζεύγος Κάντελ (Βλ. Δ. Κόκορη, Πεντηκοστιανισμός, αίρεσις και πλάνη, Αθήνα 1997, σελ.25).
Στην Ελλάδα η «Πεντηκοστιανική Κίνηση», εμφανίστηκε περί το 1918 από μετανάστες της Αμερικής. Το 1938 ιδρύθηκε η «Αποστολική Εκκλησία της Πεντηκοστής» και το 1961 αποσχίσθηκε από αυτή μια νέα πεντηκοστιανική ομολογία, η «Ελευθέρα Αποστολική Εκκλησία της Πεντηκοστής» με αρχηγό τον καρδιολόγο Λούη Φέγγο, η οποία αποτελεί και την πολυπληθέστερη ομάδα στη χώρα μας. Στην κίνηση αυτή υπάγεται το 60% περίπου των Πεντηκοστιανών της Ελλάδος. Κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα των οπαδών της κινήσεως αυτής, όπως και των άλλων πεντηκοστιανικών ομάδων, είναι η αγωνιώδης προσπάθειά τους να βρουν τις ρίζες τους και την ιστορική τους αφετηρία στο γεγονός της Πεντηκοστής. Επειδή όμως ιστορικά δεν μπορούν να δικαιωθούν, προσπαθούν να συνδέσουν την κίνησή τους με την Πεντηκοστή, παραλληλίζοντας τα δικά τους εκστασιακά, ενθουσιαστικά (και μήπως άραγε και δαιμονικά;), φαινόμενα με το θαυμαστό γεγονός της επιφοιτήσεως του αγίου Πνεύματος που έλαβε χώρα την ημέρα της Πεντηκοστής. Ισχυρίζονται ότι η προφητεία του προφήτου Ιωήλ, (3,1-3) περί «εγχύσεως του Αγίου Πνεύματος στους έσχατους χρόνους» επαληθεύεται και πραγματοποιείται στις ομάδες τους και ως εκ τούτου αποτελούν την γνήσια Εκκλησία, η οποία ιδρύθηκε την ημέρα της Πεντηκοστής.
Παραθέτουμε στη συνέχεια παρά κάτω τα κυριότερα στοιχεία από την διδασκαλία τους:
1) Γενικά δέχονται μόνο την Αγία Γραφή και απορρίπτουν την Ιερά Παράδοση. Η Αγία Γραφή είναι η υψίστη αυθεντία στην Εκκλησία, χαρακτηρίζεται ως «καταστατικός χάρτης», ερμηνεύεται κατά γράμμα και απορρίπτεται κάθε τι που δεν συμφωνεί με το ευαγγέλιο, δηλαδή με τις ερμηνευτικές δοξασίες του Λ. Φέγγου. Αναγκάζονται ωστόσο να δεχθούν ορισμένα σημεία της Ιεράς Παραδόσεως, για να σταθούν, διότι αλλιώς καταρρέουν ολοσχερώς. Για παράδειγμα δέχονται την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο και τους 318 συντάκτες της λόγω του Συμβόλου της Πίστεως, διότι διαισθάνονται, ότι αν το απορρίψουν, θα αγνοηθούν και θα απορριφθούν από όλο τον χριστιανικό κόσμο.
2) Διδάσκουν δικαίωση μόνον διά της πίστεως. Αρκεί κάποιος να πιστεύσει στον Χριστό και στο έργο του και αυτομάτως έρχεται μέσα του το άγιο Πνεύμα και αυτό είναι μαρτυρία, για να βαπτισθεί όχι εις άφεση αμαρτιών, αλλά ως απλή επιβεβαίωση. Βεβαιώνονται για την σωτηρία τους από τα χαρίσματα που λαμβάνουν και κυρίως της γλωσσολαλιάς.
3) Απορρίπτουν τα μυστήρια. Δέχονται το Βάπτισμα και την Θεία Ευχαριστία μόνον ως απλές πράξεις χωρίς μυστηριακό περιεχόμενο, ενώ απορρίπτουν το νηπιοβαπτισμό. Στη Θεία Ευχαριστία ο άρτος και ο οίνος δεν μεταβάλλεται σε σώμα και αίμα Χριστού, αλλά παραμένει απλό ψωμί και κρασί. Η ειδική Ιεροσύνη απορρίπτεται, όπως επίσης και το μυστήριο της Εξομολογήσεως.
4) Εκτός από το Βάπτισμα με νερό έχουν θεσπίσει και δεύτερο Βάπτισμα, το «Βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος», του οποίου προηγείται η πίστη και η μετάνοια. Όποιος δεν λάβει το δεύτερο Βάπτισμα δεν θα σωθεί. Τον ισχυρισμό τους αυτό στηρίζουν στο χωρίο: «απεκρίνατο ο Ιωάννης άπασι λέγων, εγώ μεν ύδατι βαπτίζω υμάς, έρχεται δε ο ισχυρότερός μου, ου ουκ ειμί ικανός λύσαι τον ιμάντα των υποδημάτων αυτού. Αυτός υμάς βαπτίσει εν Πνεύματι Αγίω και πυρί» (Λουκ.3,16), όπως επίσης και το χωρίο «εάν μη τις γεννηθή άνωθεν, ου δύναται ιδείν την βασιλείαν του Θεού», (Ιωάν.3,3). Επιβεβαίωση της λήψης του Αγίου Πνεύματος είναι το «χάρισμα» της «γλωσσολαλιάς». Όποιος δεν μπορεί να έχει «γλωσσολαλιά» θεωρείται ότι δεν έχει «λουσθεί» ακόμη από το Άγιο Πνεύμα. Αυτή την κατάσταση την αποκαλούν «αναγέννηση», η οποία τους εξασφαλίζει εξάπαντος τη σωτηρία. Άλλο τεκμήριο, που θεωρείται επιβεβαίωση του «Βαπτίσματος του Αγίου Πνεύματος», είναι η απόκτηση του χαρίσματος της προφητείας. Ισχυρίζονται ότι πολλά μέλη της «εκκλησίας» των, «λουσμένοι με Άγιο Πνεύμα», έχουν προφητεύσει και οι προφητείες τους έχουν κοινοποιηθεί. Όμως όλες αποδείχτηκαν ψεύτικες, αφού καμιά δεν πραγματοποιήθηκε! Έστω για παράδειγμα η «προφητεία», η οποία κηρύχτηκε τη δεκαετία του 1990, περί του τέλους του κόσμου, της «αρπαγής της Εκκλησίας» και της έλευσης του Αντιχρίστου το 2000!
5) Αποδέχονται τον Τίμιο Σταυρό μόνον ως σχήμα και ως σύμβολο της θυσίας του Χριστού. Τίποτε περισσότερο.
6) Απορρίπτουν την τιμή στους αγίους και στη Θεοτόκο, την τιμητική προσκύνηση των αγίων εικόνων, όπως επίσης και την τιμητική προσκύνηση των αγίων λειψάνων. Δεν δέχονται ότι τα άγια λείψανα είναι φορείς της θείας Χάριτος.
7) Θαύματα κάνει μόνον ο Θεός, ουδείς άλλος. Ο Θεός θαυματουργεί απ’ ευθείας, χωρίς μεσολάβηση αγίων προσώπων, ή αγίων λειψάνων, ή θαυματουργών εικόνων.
8) Απορρίπτουν τα μνημόσυνα, ως παντελώς ανώφελα, και το λιβάνι, το κανδήλι και το κερί ως εξωβιβλικά.
9) Απορρίπτουν την αειπαρθενία της Θεοτόκου.
10) Πριν έρθει ο Αντίχριστος θα έρθει ο Χριστός και θα αρπάξει στους ουρανούς την «Εκκλησία» για επτά χρόνια, ώστε να μην υποστεί την μεγάλη θλίψη του Αντιχρίστου. Κατά την επταετία αυτή θα γίνει και ο πόλεμος του Αρμαγεδώνος. Μετά τη λήξη της επταετίας θα κατέβει ο Χριστός κατά την δευτέρα Παρουσία του μαζί με τους «αρπαγέντας» και θα εγκαταστήσει στη γη βασιλεία χιλιετούς διαρκείας. Στο τέλος της χιλιετούς βασιλείας θα γίνει η γενική ανάσταση, κατά την οποία οι νεκροί θα αναστηθούν με άφθαρτα σώματα. Τότε ο Χριστός θα έρθει για τρίτη φορά για να κρίνει όλη την ανθρωπότητα και να ανταποδώσει στον καθένα κατά τα έργα του.
11) Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του Λ. Φέγγου και των οπαδών του, η Εκκλησία αποστάτησε δύο, ή τρείς αιώνες μετά τους αποστόλους, επανιδρύθηκε όμως τον 19ο αιώνα, χάρις στους πεντηκοστιανούς. Με τον ισχυρισμό τους όμως αυτόν ακυρώνουν τον λόγο του Κυρίου ότι η Εκκλησία που πρόκειται να ιδρύσει θα είναι αιώνια και ακατάλυτη, αφού «πύλαι Άδου ου κατισχύσουσιν αυτοίς», (Ματθ.16,18).12). Κάθε εκκλησία που ξεφεύγει από τον λόγο του Θεού, (δηλαδή από τις ερμηνευτικές δοξασίες του Λ. Φέγγου), είναι «θυγατέρα της Βαβυλώνος». Τα αρχιερατικά άμφια στην Ορθόδοξη Εκκλησία χαρακτηρίζονται «πορφύρα της πόρνης» και το ιερό δισκοπότηρο, «χρυσό ποτήρι της μεθυσμένης πόρνης».
Δεν είναι εδώ του παρόντος να αναπτύξουμε σχετικά με το χάρισμα της γλωσσολαλιάς, ότι ήταν ένα έκτακτο φαινόμενο στην αρχαία Εκκλησία και ότι αυτό εξέλειπε στη συνέχεια. Το φαινόμενο της «γλωσσολαλιάς» του Πεντηκοστιανισμού δεν έχει καμία σχέση με αυτό της αρχαίας Εκκλησίας, αλλά είναι καρπός, είτε ομαδικής μιμητικής παράκρουσης, συνεπεία ισχυρής ψυχολογικής επίδρασης, είτε ακόμα και δαιμονικής ενεργείας. Ενώ στην αρχαία Εκκλησία κατά τη γλωσσολαλιά οι χαρισματικοί πιστοί μιλούσαν συγκεκριμένες γλώσσες, εν απολύτω ηρεμία, εδώ ακούγονται μόνο ακαταλαβίστικες φράσεις εν παροξυσμώ και με απίστευτη φασαρία!
«Η ατμόσφαιρα είναι φιλική, αλλά έντονη, ηλεκτρισμένη, επικρατεί έκστασις, παραλήρημα, και ενθουσιαστικό πνεύμα παραφοράς και μανίας... Οι δυνατές φωνές πολλές φορές μοιάζουν με ουρλιαχτά, παρακινούμενοι συχνά από τον ποιμένα.» (Δ. Κόκορη, ό.π. σελ. 127).
Όπως τονίσαμε παρά πάνω ο Πεντηκοστιανισμός είναι η πλέον πολυάριθμη και εύρωστη προτεσταντική ομάδα στη χώρα μας, έχοντας «εκκλησίες» - παραρτήματα σε όλες τις μεγάλες πόλεις, ακόμα και σε κωμοπόλεις. Αυτό οφείλεται στην καλά οργανωμένη «ιεραποστολή» του. Κύρια εργαλεία του η εφημερίδα «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ», την οποία μοιράζει δωρεάν στις μεγάλες πόλεις και ιδίως η λειτουργία ραδιοφωνικού σταθμού, με το ίδιο όνομα, ο οποίος εκπέμπει καθ’ όλο το 24ωρο, με πανελλήνια εμβέλεια, με τη βοήθεια αναμεταδοτών. Το ανησυχητικό είναι ότι εν πολλοίς χρησιμοποιεί ορθόδοξη ορολογία στα ραδιοφωνικά κηρύγματα. Αυτό τον καθιστά σε πολλούς ορθοδόξους πιστούς δυσδιάκριτο, για το ότι πρόκειται για ετερόδοξο κήρυγμα. Μέσω του ραδιοσταθμού προσελκύει τους περισσότερους οπαδούς του. Ο ραδιοσταθμός λειτουργεί από τη δεκαετία του 1990. Όμως, πριν από χρόνια, του απαγορεύτηκε η μετάδοση στο λεκανοπέδιο Αττικής. Τώρα τελευταία εκπέμπει ξανά και στην Αττική.
Κλείνοντας, θα θέλαμε να επισημάνουμε στους αδελφούς μας Ορθοδόξους πιστούς τον κίνδυνο από αυτή την ετερόδοξη κίνηση, η οποία ως πνευματική βαρεία νόσος έχει απλώσει τα πλοκάμια της σ’ ολόκληρη την πατρίδα μας. Ο Προτεσταντισμός και εν προκειμένω ο Πεντηκοστιανισμός, έχει καταδικαστεί από την Εκκλησία μας ως αίρεση από πάμπολλες Ορθόδοξες Συνόδους από τον 16ον αιώνα και εντεύθεν. Προ πάντων όμως έχει καταδικαστεί και από τις Οικουμενικές Συνόδους της βυζαντινής περιόδου με επί κεφαλής την Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο (787), η οποία καταδίκασε τους εικονομάχους και τους αγιομάχους, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και οι προτεστάντες και εν προκειμένω και οι πεντηκοστιανοί. Καλούμε λοιπόν τους πιστούς μας να μην εμπλέκονται σε συζητήσεις με τους πλανεμένους αυτούς αδελφούς, τους οποίους αγαπάμε και αποζητάμε την μεταστροφή τους και την ένταξή τους στην αληθινή Εκκλησία του Χριστού μας, στην Ορθοδοξία, διότι υπάρχει ο κίνδυνος να παρασυρθούν, όταν δεν έχουν τις απαιτούμενες γνώσεις για τη διάκριση της αλήθειας από την πλάνη. Αγαπάμε τους πλανεμένους, πολεμάμε την πλάνη. Επίσης καλούμε τους πιστούς μας να μην μελετούν προτεσταντικά και πεντηκοστιανά έντυπα και να μην ακούν τον προειρημένο ραδιοφωνικό σταθμό, ο οποίος μεταδίδει την πλάνη, καλυμμένη με μισές αλήθειες. Να έχουν συνεχώς κατά νουν την προτροπή του Αποστόλου Παύλου: να κατεργαζόμαστε την σωτηρία μας «μετά φόβου και τρόμου» (Φιλιπ.2,12-18). Η σωτηρία μας να είναι το μεγάλο ζητούμενο και η πρώτη προτεραιότητα στη ζωή μας!
Εκ του Γραφείου επί των Αιρέσεων και των Παραθρησκειών
Πηγή: Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου
Ένας από τους πρώτους εκχριστιανισθέντες αυτούς Γότθους υπήρξε και ο σήμερα τιμώμενος άγιος Νικήτας. Γιατί, ως βλαστός περιφανούς Ο Άγιος Νικήτας, τοιχ. καθολικό της Ιεράς Μονής Οσίου Ιωάννου του Λαμπαδιστή, 15ος αι. οικογένειας, διετήρησε την έμφυτη ευγένειά του ανόθευτη από τη φυσική βαρβαρότητα του έθνους του. Και, η επιθυμία του να ζήσει ενάρετα, έχοντας ήδη ακούσει για την πνευματική ωραιότητα της Χριστιανικής πίστης, τον οδήγησε κοντά στον αγιώτατο Θεόφιλο, αρχιεπίσκοπο Γοτθίας, ένα από τους πατέρες της Α´ Οικουμενικής Συνόδου, από τον οποίο διδάχθηκε τις αλήθειες του Χριστιανισμού. Η μαθητεία του στην αληθινή πίστη συνέχισε και επαυξήθηκε στον διάδοχο του Θεόφιλου, Ουλφίλα, τόσο, ώστε ο Νικήτας, παρόλο που εν τω μεταξύ έγινε ανώτερος αξιωματούχος του στρατού της χώρας του, απέβη και φλογερός ιεροκήρυκας της Πίστης του Χριστού, και δεν έπαυε να εμπνέει στον βάρβαρο λαό του τον πόθο για τον λόγο του Θεού, για τη μόνη αληθινή Πίστη.
Βίος του αγίου μεγαλομάρτυρος Νικήτα
(Βασισμένος στο σχετικό Συναξάριο του Νέου Συναξαριστή της Ορθοδόξου Εκκλησίας, εκδ. Ίνδικτος, τόμ. Α´[Σεπτέμβριος], Αθήναι, 2011, σσ.193-194)
Ο ένδοξος μάρτυς του Χριστού Νικήτας έζησε την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου και ήταν Γότθος στην καταγωγή. Οι Γότθοι ήταν ένα γερμανικό έθνος, που κατέβηκε από την περιοχή της Βαλτικής και εγκαταστάθηκε τον 3ο αιώνα μ.Χ. σ᾽ ένα τμήμα της Κριμαίας, που από τότε μετονομάστηκε Γοτθία. Στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ. διείσδυσαν στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία και εγκαταστάθηκαν στη Θράκη και στον χώρο της σημερινής Βουλγαρίας και Ρουμανίας, δεξιά από το Δέλτα του Δούναβη ποταμού. Από τότε άρχισαν σταδιακά να εκχριστιανίζονται.
Ένας από τους πρώτους εκχριστιανισθέντες αυτούς Γότθους υπήρξε και ο σήμερα τιμώμενος άγιος Νικήτας. Γιατί, ως βλαστός περιφανούς οικογένειας, διετήρησε την έμφυτη ευγένειά του ανόθευτη από τη φυσική βαρβαρότητα του έθνους του. Και, η επιθυμία του να ζήσει ενάρετα, έχοντας ήδη ακούσει για την πνευματική ωραιότητα της Χριστιανικής πίστης, τον οδήγησε κοντά στον αγιώτατο Θεόφιλο, αρχιεπίσκοπο Γοτθίας, ένα από τους πατέρες της Α´ Οικουμενικής Συνόδου, από τον οποίο διδάχθηκε τις αλήθειες του Χριστιανισμού. Η μαθητεία του στην αληθινή πίστη συνέχισε και επαυξήθηκε στον διάδοχο του Θεόφιλου, Ουλφίλα, τόσο, ώστε ο Νικήτας, παρόλο που εν τω μεταξύ έγινε ανώτερος αξιωματούχος του στρατού της χώρας του, απέβη και φλογερός ιεροκήρυκας της Πίστης του Χριστού, και δεν έπαυε να εμπνέει στον βάρβαρο λαό του τον πόθο για τον λόγο του Θεού, για τη μόνη αληθινή Πίστη.
Αλλά ο διάβολος, φθονώντας την προσέλευση των Γότθων στον Χριστιανισμό, ενέσπειρε διχόνοια μεταξύ τους και τους χώρισε σε δύο έντονα εχθρικές παρατάξεις. Η μία, με αρχηγό τον σκληρό και ασεβέστατο Αθανάριχο, ήσαν οπαδοί της πατρογονικής ειδωλολατρίας, ενώ η άλλη, με αρχηγό τον Φριτιγέρνη, είχαν ασπασθεί τον Χριστιανισμό. Ο τελευταίος, ένεκα της στρατιωτικής υπεροχής του Αθανάριχου, ζήτησε βοήθεια από το Βυζάντιο, και ο αυτοκράτορας Ουάλης (364-378) του παραχώρησε το στράτευμα της Θράκης. Ο Φριτιγέρνης, όπως παλαιότερα ο Μέγας Κωνσταντίνος, έχοντας προπορευόμενο των στρατευμάτων του το λάβαρο του Τίμιου Σταυρού, κατατρόπωσε τον Αθανάριχο, που μόλις διέφυγε τη σφαγή. Αυτή η νίκη έγινε αιτία να πιστέψουν στον Χριστό και πολλοί άλλοι Γότθοι.
Αργότερα όμως, κατά παραχώρηση Θεού, ο Αθανάριχος ανέκτησε την πρώτη δύναμη του και, πνέοντας άσπονδο μίσος και μένεα κατά των Χριστιανών, τους συνελάμβανε και τους υπέβαλλε σε φρικτά βασανιστήρια. Τότε και ο Νικήτας, γνωστός για την ευσέβεια και τα δημόσια κηρύγματα του, συνελήφθη ξαφνικά, την ώρα που κήρυττε στον λαό για τον Χριστό. Σύρθηκε βίαια ενώπιον του Αθανάριχου και, μολονότι εξαναγκάσθηκε ν’ αρνηθεί την πίστη του Χριστού, αυτός παρέμεινε ακλόνητος στην ομολογία του. Τότε οι ασεβείς, κτυπώντας τον, συνέτριψαν όλα τα μέλη του σώματός του και τον έριξαν στη φωτιά. Μα, ώ της ανδρείας του, και μέσα στις φλόγες ο άγιος δεν έπαυε να υμνεί τον Θεό, μέχρις ότου παρέδωσε την αγία ψυχή του εις χείρας Θεού. Το μαρτύριο του έλαβε χώρα το έτος 372 μ.Χ.
Κάποιος φίλος του αγίου, ονόματι Μαριανός, αναχωρώντας τότε για την πατρίδα του Μοψουεστία, σημαίνουσα πόλη κοντά στα Άδανα και την Ταρσό της Κιλικίας της Μικράς Ασίας, θέλησε να μεταφέρει μαζί του ό,τι λείψανο είχε απομείνει από το σώμα του Αγίου. Κι εκεί που συλλογιζόταν, πώς θα το ξεχώριζε από τα λείψανα των άλλων μαρτύρων, που είχαν πεταχθεί στον ίδιο εκείνο τόπο, ουράνια δύναμη, με τη μορφή φωτεινού αστεριού, στάθηκε πάνω στο σώμα του αγίου Νικήτα. Και ο Μαριανός το αναγνώρισε αμέσως, γιατί, χάριτι Θεού, είχε διαφυλαχθεί ολόκληρο και αβλαβές. Το ασπάσθηκε τότε με πόθο ο Μαριανός, το έβαλε σε θήκη, που είχε ετοιμάσει, και το μετέφερε στη Μοψουεστία, όπου επιτελούσε πολλά θαύματα. Με τον καιρό, ο άγιος Νικήτας κατέστη ο κατεξοχήν πολιούχος της φιλόχριστης πόλης Μοψουεστίας, και ο μητροπολιτικός ναός της ήταν αφιερωμένος στο όνομα του.
Η μνήμη του τιμάται στις 15 Σεπτεμβρίου.
Η τιμή του Αγίου Νικήτα στην Κύπρο,
Του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου
Φαίνεται ότι η μεταφορά των λειψάνων του αγίου Νικήτα στη Μοψουεστία της Κιλικίας και η ανέγερσις εκεί του ως άνω μεγάλου καθεδρικού ναού προς τιμή του, επηρέασαν και τη νήσο των Αγίων, την Κύπρο. Οι επαφές της Κύπρου με τα μικρασιατικά παράλια, και ειδικώτερα με την Παμφυλία και την Κιλικία, υπήρξαν πυκνές από την αρχαιότητα και συνεχίζονται διαχρονικά μέχρι τη μικρασιατική καταστροφή του 1922 (λ.χ. έχομε Σόλους στην Κιλικία – Σόλους στην Κύπρο: δύο αρχαίες πόλεις – βασίλεια με το ίδιο όνομα). Περαιτέρω, δεν είναι τυχαίο το γεγονός, ότι μεγάλα προσκυνήματα της νοτιοανατολικής Μικράς Ασίας τα συναντάμε και στην Κύπρο. Για παράδειγμα, η αγία Θέκλα της Σελεύκειας της Κιλικίας τιμάται ιδιαίτερα και στην Κύπρο.
Και για να πάμε πιο πίσω, οι Απόστολοι Βαρνάβας και Μάρκος έρχονται από τη Σελεύκεια της Κιλικίας στον Κορμακίτη και από εκεί αρχίζουν τη Β’ Αποστολική Περιοδεία στην Κύπρο. Ο άγιος Αρτέμων, τον 3ο αιώνα, από το Ανεμούρι έρχεται στον Κορμακίτη και με προσευχή του αναβλύζει αργότερα πηγή αγιάσματος-βαπτιστήριο στην Αυλώνα της Θεομόρφου.
Στην Αττάλεια της Παμφυλίας εδρεύει ο ναύσταθμος του βυζαντινού ναυτικού στόλου και προστατεύει την Κύπρο στα δύσκολα χρόνια των αραβικών επιδρομών. Από τα μέρη της Αλεξανδρέττας, από το όρος Αμανός, έρχονται κατά τη βυζαντινή περίοδο άγιοι ασκητές (που εντάσσονται στην ομάδα των λεγομένων Αλαμανών οσίων), και τελειώνονται ασκητικά στο νησί μας, τυγχάνοντας ιδιαίτερης ευλάβειας από τους πιστούς Κυπρίους μέχρι σήμερα. Τον 14ο αιώνα, συγκεκριμένα στις 6 Μαΐου 1370, ο επίσκοπος Πομπηϊουπόλεως (Σόλων) της Κιλικίας μαζί με Κύπριους επισκόπους χειροτονεί στην Πεντάγεια της Μόρφου τον επίσκοπο Αρσινόης και Πάφου Γρηγόριο. Όλα τα προαναφερθέντα μαρτυρούν τις διαχρονικές στενές σχέσεις Κύπρου και νοτιοανατολικής Μικράς Ασίας. Αυτοί ήταν για αιώνες οι Ρωμηοί γείτονές μας.
Για την πλούσια χάρη των θαυμάτων, που έλαβε παρά Θεού ο άγιος Νικήτας, η τιμή του εξαπλώθηκε με τα χρόνια σε πολλά μέρη της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Μεταξύ άλλων, η τιμή του Αγίου, ακολουθώντας τις πιο πάνω έντονες σχέσεις Κύπρου-Μικρασίας, έφθασε και στο νησί μας. Αλλά, στο νησί μας έρχονται και λείψανα του αγίου, ασφαλώς προερχόμενα από τον περικλεή ναό του στη Μοψουεστία. Γιά το πότε ακριβώς έρχονται, δεν υπάρχουν σαφείς μαρτυρίες. Όπως όμως μαρτυρημένα συνέβηκε και σε άλλες περιπτώσεις μαζικής μετακίνησης πληθυσμών από τη Μικρά Ασία και Συρία στην Κύπρο, λόγω των εκεί κατακτήσεων από τους Άραβες και Οθωμανούς (Σελτζούκους), οπόταν οι πρόσφυγες μετέφεραν μαζί τους την τιμή, αλλά και τα λείψανα των αγίων της ιδιαίτερης πατρίδας τους (λ.χ. οι Αντιοχείς μετέφεραν τα λείψανα των αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης στο Μένικο, κ.λπ.), είναι πολύ πιθανόν ότι πρόσφυγες από την Μοψουεστία (ίσως στα τέλη του 11ου αι.) μεταφέρουν τα λείψανα και την τιμή του αγίου Νικήτα στην Κύπρο, στον τόπο, που οι ευλογημένοι και ευσεβείς αυτοί χριστιανοί έκτισαν το ομώνυμο χωριό της Μόρφου και οικοδόμησαν τον ναό στο όνομα του. Η τιμία κάρα του αγίου Νικήτα, καθώς και τεμάχια λειψάνων του, σήμερα είναι αποθησαυρισμένα στην περικλεή Μονή της Παναγίας του Κύκκου. Στον Κύκκο μεταφέρονται από το χωριό του Νικήτα, με προφανώς ενδιάμεσο σταθμό το μεγάλο Μετόχι της Μονής Κύκκου στη γειτονική στο χωριό Νικήτας Πεντάγεια.
Χρονολογική ένδειξη για την πρωιμότητα τιμής του αγίου Νικήτα στο ομώνυμο χωριό αποτελούν μαρτυρίες παπικών εγγράφων των ετών 1321 και 1322, που αναφέρονται σε εκεί «αγροτικό ναό» του αγίου Νικήτα, που τότε ήταν υπό κατάρρευση, άρα ήταν ήδη αρκετά παλαιός! Συγκεκριμένα, της εκκλησίας αυτής, που υπαγόταν τότε στην περίφημη Μονή του Αγίου Γεωργίου Μαγγάνων στη Λευκωσία, ζήτησε από τον πάπα Ιωάννη ΧΧΙΙ, να του παραχωρηθούν τα έσοδα ο διάκονος της επισκοπής Σολέας Βρυώνης Λεμπίτης, κατά παρακίνηση του θείου του, επισκόπου Σολέας Λέοντος. Ακόμη, στη μητροπολιτική μας περιφέρεια, και συγκεκριμένα στο χωριό του Μουτουλλά, σώζεται η αρχαιότερη φορητή του εικόνα στην Κύπρο, έργο του 13ου αιώνα. Από τα στοιχεία αυτά, μπορούμε να υπολογίσουμε, ότι ο εν λόγω ναός του Αγίου Νικήτα θα ήταν κτίσμα της υστεροβυζαντινής τουλάχιστον για την Κύπρο περιόδου (11ου/12ου αι.).
Πράγματι, στο κατεχόμενο χωριό Νικήτας Μόρφου υπήρχε παλαιός ναός μικρού μεγέθους, άγνωστο εάν ο πιο πάνω ή άλλος, που οικοδομήθηκε μεταγενέστερα στη θέση του, που κατεδαφίστηκε στα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα, για να κτιστεί περί το 1908 ο σημερινός ναός με πωρόλιθο, βόρεια του παλαιού ναού. Το 1932 χτίστηκε το καμπαναριό του νέου ναού, όπως το βλέπει κανείς σήμερα, το οποίο μαζί με το σκαλιστό εικονοστάσι έγιναν με δωρεά του Ιερωνύμου Αγιοταφίτη. Ο ναός εγκαινιάστηκε από τον Μητροπολίτη Κηρυνείας Κυπριανό, περί το 1950. Όταν χτίστηκε ο καινούργιος ναός, έφτιαξαν και καινούργια εικόνα. Στον ναό υπήρχε όμως ήδη παλαιά εικόνα του αγίου, ασημοστόλιστη. Ο άγιος στην παλαιά του αυτή εικόνα απεικονιζόταν έφιππος σε μαύρο άλογο. Οι κάτοικοι του Νικήτα θυμούνται «τον μαύρο του αγίου», εννοώντας τον μαύρο ίππο του αγίου. Έλεγαν, «να σου δειχτεί ο Μαυρομούτσουνος», και εννοούσαν τον άγιο. Μαύρος είναι και ο ίππος του Διγενή Ακρίτα στα ακριτικά άσματα, με υπερφυσικές ικανότητες.
Στο σημείο αυτό, αξίζει να αναφερθεί ένα γεγονός, το οποίο μαρτυρεί την έντονη παρουσία του αγίου στο χωριό. Κάποια χρονιά, στην πανήγυρη του αγίου στον Νικήτα Μόρφου, τοποθέτησαν την καινούργια εικόνα του αγίου για να προσκυνά ο κόσμος. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του επιτρόπου της εκκλησίας Χατζηγιάννη, ο ίδιος οραματίστηκε τον άγιο, που του είπε τα εξής:
«Θέλω την εικόνα την παλιά, εκείνη με το μαύρο άλογο, όχι την καινούργια!»
Το 1997 ο κύριος Γεώργιος Καϊσής, σε χωράφι που εξασφάλισε από την Κυπριακή Δημοκρατία στα όρια του συνοικισμού Λατσιών-Γερίου, οικοδόμησε παρεκκλήσιο του Μεγαλομάρτυρος Νικήτα εις ανάμνηση της κατεχόμενης κοινότητας Νικήτα Μόρφου. Ο ναός εγκαινιάστηκε στις 15 Σεπτέμβριου του 2001 από τον Μητροπολίτη Μόρφου κ. Νεόφυτο, μετά από ευλογία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. Χρυσοστόμου του Α΄.
Η 15η Σεπτεμβρίου, ημέρα μνήμης και πανηγύρεως του αγίου Νικήτα, συνάζει κάθε χρόνο στο παρεκκκλήσιο αυτό, όπου η ταπεινότης μας χοροστατεί και ιερουργεί, τους πρόσφυγες του Νικήτα και πολλούς από άλλες κατεχόμενες κοινότητες της Κύπρου, ανανεώνοντας την ελπίδα της επιστροφής και ελευθερίας της νήσου μας.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Νίκην ἔστησας, κατὰ τῆς πλάνης, νίκης εἴληφας, ἄφθαρτον γέρας, ἐπαξίως Νικήτα φερώνυμε· σὺ γὰρ νικήσας ἐχθρῶν τὴν παράταξιν, διὰ πυρὸς τὸν ἀγώνα ἐτέλεσας. Μάρτυς ἔνδοξε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.
Κοντάκιον. Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Νικητὴς γενόμενος ἐν τοῖς ἀγῶσι, νικητὰς ἀνάδειξον, κατὰ παθῶν φθοροποιῶν, τοὺς εὐλαβῶς ἐκβοῶντάς σοι· χαίροις Νικήτα, Μαρτύρων ὡράϊσμα.
Ἕτερον Κοντάκιον. Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.
Τῆς πλάνης τεμών, τὸ κράτος τῇ ἐνστάσει σου, καὶ νίκης λαβών, τὸ στέφος τῇ ἀθλήσει σου, τοῖς Ἀγγέλοις ἔνδοξε, συναγάλλῃ Νικήτα φερώνυμε, σὺν αὐτοῖς Χριστῷ τῷ Θεῷ, πρεσβεύων ἀπαύστως ὑπὲρ πάντων ἡμῶν.
Μεγαλυνάριον
Πῦρ τὸ ζωηφόρον ἔνδον λαβών, ἔφλεξας ὡς ἄνθραξ, ἀγνωσίας ὕλην σαθράν, καὶ ὡλοκαυτώθης, οἷα τερπνὴ θυσία, Νικήτα Ἀθλοφόρε, τῷ σὲ δοξάσαντι.
Ὁ Οἶκος
Γνῶσιν ἐνθεὶς τὴ ψυχή μου, κάθαρόν μου τὴν φρένα καὶ τῶν σῶν ἐντολῶν ἐργάτην Σῶτερ ἀνάδειξον, ἵνα ἰσχύσω καταπαλαῖσαι τὰς ποικίλας τῶν παθῶν μου ἐπαναστάσεις, νικητικὸν ἀφθαρσίας βραβεῖόν τε δέξασθαι, πρεσβείαις τοῦ σοῦ γενναίου ἀθλοφόρου Νικήτα, φιλάνθρωπε∙ καὶ γὰρ αὐτὸς ἡμᾶς ἐν τῇ μνήμῃ αὐτοῦ συνεκαλέσατο, πρεσβεύων ἀπαύστως ὑπὲρ πάντων ἡμῶν.
Πηγή: Ἱερά Μητρόπολις Μόρφου , Μέγας Συναξαριστής, Ορθόδοξος Συναξαριστής
Όλες οι Οικουμενικές Σύνοδοι είχαν ως κύριο αντικείμενο την αντιμετώπιση αιρέσεων, που αφορούσαν το πρόσωπο του Υιού και Λόγου του Θεού. Έτσι, η Εκκλησία είχε να αντιμετωπίσει την θεότητα ή μη του Χριστού, την ομοιότητα, ανομοιότητα ή την ομοουσιότητά του προς τον Πατέρα, το αν το πρόσωπό του είναι θεϊκό ή ανθρώπινο, το εάν έχει δυο φύσεις ή μία, δυο θελήσεις ή μια, το αν επιτρέπεται η απεικόνισή του ή όχι και άλλες δευτερεύουσες θέσεις και απόψεις.
Η ΣΤ΄ Σύνοδος ασχολήθηκε με τον αν ο Χριστός έχει δυο θελήσεις και ενέργειες ή μια και δέχτηκε τις θέσεις των αγίων Μαξίμου ομολογητή, Ιωάννη Δαμασκηνού και Σωφρονίου Ιεροσολύμων, για τις δυο θελήσεις και τις δυο ενέργειες.
Για πρώτη φορά σε Οικουμενική Σύνοδο έχουμε καταδίκη Πάπα της Ρώμης, αλλά και πληθώρας Πατριαρχών Κ/Πόλεως, Αλεξανδρείας και Αντιοχείας και αυτό το γεγονός δείχνει, ότι η Εκκλησία "δεν αστειεύεται".
Επίσης, για πρώτη φορά αναγνωρίστηκε πλήρως η θεότητα του αγίου Πνεύματος και η ομοουσιότητά του προς τον Πατέρα, παρεδέχθη δε η Σύνοδος, ότι δογματίζει «απλανώς», αλλά ουχί «αλαθήτως».
ΣΤ΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ
Η ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδος συνεκλήθη το 680 μ.Χ. (7.11.680-17.11.681) στην Κ/Πολη από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Δ΄ Πωγωνάτο, με σκοπό την καταδίκη της αίρεσης του Μονοθελητισμού και Μονοενεργητισμού. Στη Σύνοδο μετείχαν 174 Επίσκοποι, μεταξύ των οποίων οι: ΚΠόλεως Γεώργιος, οι αντιπρόσωποι του Πάπα Αγάθωνα, πρεσβύτεροι Θεόδωρος και Γεώργιος και ο Διάκονος Ιωάννης, ο Αντιοχείας Μακάριος με τον μαθητή του Στέφανο (που καθηρέθησαν ως αιρετικοί), ο νεοεκλεγείς Αντιοχείας Θεοφάνης, ο αντιπρόσωπος του Αλεξανδρείας πρεσβύτερος Πέτρος, ο αντιπρόσωπος του Ιεροσολύμων πρεσβύτερος Γεώργιος, τρεις Ιταλοί Επίσκοποι (Πόρτου, Πατέρνου, Ρηγίου), οι: Εφέσου Θεόδωρος, Ηρακλείας Σισίννιος, Κυζίκου Γεώργιος, Νικομηδείας Πέτρος, Νικαίας Φώτιος, Χαλκηδόνος Ιωάννης κ.ά.
Οι εναπομείναντες Μονοφυσίτες δίδασκαν, ότι ο Χριστός είχε μια θέληση και μια ενέργεια και η διδασκαλία αυτή είναι γνωστή ως Μονοθελητισμός και Μονοενεργητισμός. Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος στράφηκε σ’ αυτούς επωφελούμενος από την απελευθέρωσή τους από τους Πέρσες, αλλά και από τον επαπειλούμενο Αραβικό κίνδυνο. Οι Μονοφυσίτες όμως δέχοντο με την προϋπόθεση να δεχτούν οι Ορθόδοξοι, ότι ο Χριστός έχει μια θέληση και μια ενέργεια. Ο Ηράκλειος ζήτησε τη συμβουλή του Σύρου Πατριάρχη Κ/Πόλεως Σέργιου, ο οποίος συγκατένευσε και μάλιστα συμπαρέσυρε και τους: Ρώμης Ονώριο, Φαράν Θεόδωρο και Φάσιδος Κύρο.
Ο Ηράκλειος έπεισε τους επισκόπους βασιζόμενος στη διδασκαλία του Διονυσίου Αρεοπαγίτη για τη μια «θεανδρική ενέργεια» του Χριστού. Γράφει ο άγιος Διονύσιος σε επιστολή του στον μοναχό Γάιο (Δ΄):
«Και το λοιπόν, ου κατά Θεόν τα θεία δράσας, ου τα ανθρώπεια κατά άνθρωπον, αλλ’ ανδρωθέντος θεού, καινήν τινα την θεανδρικήν ενέργειαν ημίν πεπολιτευμένος.»
Κατά τον Αντιοχείας Σεβήρο πρόκειται για μια ενέργεια, ενώ για τον άγιο Διονύσιο (ψευδο-Διονύσιο) είναι δυο, που εκφράζεται ως μια θεανθρώπινη ενέργεια.
Μια παραπλήσια διατύπωση βλέπουμε και στον δικό μας καθηγητή Π. Χρήστου. Στο έργο του, Εκκλησιαστική Γραμματολογία, καταγράφει:
«Κατά ταύτα ο Χριστός, ως συνιστάμενος εκ δυο φύσεων, έχει δυο φυσικά θελήματα, ως αποτελών δε ενιαίον πρόσωπον έχει ενιαίον γνωμικόν θέλημα, ενιαίαν δύναμιν εκλογής.»
Στο κείμενο αυτό υπάρχει μια σύγχυση. Ο Χριστός παρουσιάζεται έχοντας «ενιαίο πρόσωπο». Αυτή η έκφραση είναι απαράδεκτη και φυσικά μπορεί να δημιουργήσει χίλιες δυο παρερμηνείες και νεστοριανικές παραστάσεις. Το δόγμα της Χαλκηδόνας λέγει ότι ο Χριστός έχει ένα πρόσωπο, ενώ το «ενιαίο» είναι κάτι άλλο και ανήκει μάλλον στο Νεστοριανισμό. Έπειτα εκτός από το «ενιαίο», υπάρχει και «ενιαίο γνωμικό θέλημα», οπότε ο Χριστός παρουσιάζεται να έχει τρία θελήματα: δυο φυσικά και ένα «ενιαίο γνωμικό θέλημα». Η πατερική όμως θεολογία απορρίπτει το γνωμικό θέλημα, ως θέλημα του Χριστού.
Ο Ηράκλειος εξέδωσε το 638 διάταγμα, την «Έκθεση», με το οποίον επέβαλλε τον Μονοθελητισμό και απηγορεύετο κάθε συζήτηση γύρω από τις δυο θελήσεις. Το διάταγμα αποδέχθηκαν οι: Κ/Πόλεως Σέργιος, Αλεξανδρείας Κύρος, Αντιοχείας Μακάριος, ενώ αντετάχθη ο Ιεροσολύμων Σωφρόνιος με τη συνοδική επιστολή του 634, την οποίαν συνοδική αυτή επιστολή ενέκρινε η Σύνοδος και την ψήφισε, ως αυθεντικό δογματικό κείμενο.
Εκτός του αγίου Σωφρονίου, αγώνα κατά του Μονοθελητισμού ανέλαβε και ο άγιος Μάξιμος Ομολογητής με τη βοήθεια της Ρώμης, στο πρόσωπο των Παπών: Θεοδώρου Α΄, Ιωάννη Δ΄, που καταδίκασε την αίρεση με τη σύνοδο της Ρώμης το 641, Μαρτίνου Α΄, Ευγένιου Α΄ και Βιταλιανού, εκ των οποίων ο τρίτος καταδίκασε τον Μονοθελητισμό στη σύνοδο του Λατερανού το 649 και εκ του λόγου αυτού μαρτύρησε. Ο Κ/Πόλεως Πέτρος είχε μάλιστα διακόψει κοινωνία με τη Ρώμη, λόγω της απόρριψης της αίρεσης από αυτήν.
Ο νέος αυτοκράτορας Κώνστας Β΄ και αφού οι χώρες των Μονοφυσιτών είχαν καταληφθεί από τους Άραβες απέσυρε την «Έκθεση» του Ηράκλειου, εκδίδοντας τον «Τύπον», που απαγόρευε κάθε θεολογική συζήτηση για μια ή δυο θελήσεις, χωρίς όμως να επιτύχει ειρήνευση στη διαμάχη αυτή.
Οι Πάπας Μαρτίνος και Μάξιμος Ομολογητής συνελήφθησαν και δικάστηκαν στην Κ/Πολη, γιατί αρνήθηκαν τον «Τύπον». Και οι δυο εξορίσθηκαν και απέθαναν από τις κακουχίες. Μετά τη δολοφονία του Κώνσταντα Β΄, ανέλαβε ο Κων/νος Δ΄ Πωγωνάτος, ο οποίος αποφάσισε τη σύγκλιση Οικουμενικής Συνόδου το 680, για την καταδίκη του Μονοθελητισμού.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονισθεί η συμβολή του πάπα Αγάθωνα στην προετοιμασία της Συνόδου. Έτσι καταγράφεται, ότι Ρώμης άγιος Αγάθωνας (20 Φεβρουαρίου) (678-681), με την ευκαιρία που του δόθηκε, άσκησε και τόνισε ιδιαίτερα το Πρωτείο εξουσίας. Επί ποιμαντορίας του καταργήθηκε η «λογία» (Κορ. Α΄ 16. 1) για την επικύρωση της εκλογής του από τον αυτοκράτορα. Έκτοτε, η επικύρωση δεν συνοδευόταν από το τεράστιο χρηματικό ποσό που δινόταν στον αυτοκράτορα για την επικύρωση αυτή (σιμωνία;). Ενεργοποίησε την επιστολή του Κων/νου Δ΄ Πωγωνάτου, για τη σύσταση θεολογικών επιτροπών Ανατολικών και Δυτικών και την επίλυση του σχίσματος της Ραβέννας και της αίρεσης του Μονοενεργητισμού. Επ’ αυτών των θεμάτων παρακαλούσε ο αυτοκράτορας τον Πάπα να συγκαλέσει Οικουμενική Σύνοδο για την επίλυσή τους. Ο Πάπας δέχθηκε τη πρόταση και συγκάλεσε τοπική Σύνοδο στη Ρώμη για την προετοιμασία της Οικουμενικής Συνόδου, η οποία συνεκλήθη στην Κων/πολη ως ΣΤ΄ Σύνοδος και καταδίκασε τον Μονοθελητισμό και Μονοενεργητισμό.
Η Σύνοδος ξεκίνησε τις εργασίες της στις 7 Νοεμβρίου 680 και τις τερμάτισε στις 16 Σεπτεμβρίου 681, καταδίκασε δε τον Μονοθελητισμό, δηλ. ότι υπάρχει μια θέληση και μια ενέργεια στο Χριστό και αναθεμάτισε τους πρωτεργάτες: Πάπα Ρώμης Ονώριο Α΄, Πέργης Απέργιο και κάποιο Πολυχρόνιο, Πατριάρχες ΚΠόλεως: Σέργιο, Πύρρο, Παύλο, Πέτρο, Αλεξανδρείας Κύρο, Αντιοχείας Μακάριο και το μαθητή του Στέφανο και Φαράν Θεόδωρο, μετά των οπαδών αυτών. Βάση της δογματικής διδασκαλίας και θεολογίας της ΣΤ΄ Οικουμενικής αποτελεί η Δογματική και Χριστολογική διδασκαλία του αγίου Μαξίμου, δηλ. ότι στο Χριστό υπάρχουν δυο φυσικά θελήματα και ενέργειες και ότι δεν υπάρχει γνωμικό θέλημα σ’ αυτόν.
Η Σύνοδος επικύρωσε τις προηγούμενες πέντε Οικουμενικές Συνόδους, θεώρησε δε εαυτήν ως Οικουμενικήν. Εξέδωσε Όρο Πίστεως, στον οποίον καθορίζονται σαφώς οι δυο φυσικές θελήσεις και οι δυο φυσικές ενέργειες του Χριστού «αδιαιρέτως, ατρέπτως, αμερίστως, ασυγχύτως» λογιζόμενες. Δεν έχει δε κανένα γνωμικό θέλημα, διότι τούτο (κατά τον άγιο Μάξιμο) είναι κατώτερος βαθμός ελευθερίας, διότι επιτρέπει και τη «γνωμική» αμαρτία. Τη διδασκαλία του αγίου Μαξίμου (που βασίζεται στους προ αυτού Πατέρες, κυρίως Μ. Αθανάσιο και Καππαδόκες) ακολούθησε κατόπιν και ο άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός. Έτσι, στο ένα πρόσωπο του Χριστού, τη θεότητα, αποδίδονται ιδιώματα των δυο φύσεων, της κτιστής και της άκτιστης, της παθητής και της απαθούς. Η ένωση του Λόγου με τη σάρκα έγινε δια μέσου του νου.
Ο Πάπας Λέων Β΄ βεβαίωσε και δέχθηκε όλα όσα έκαμε η Σύνοδος και μάλιστα αναφέρει, ότι η Σύνοδος επικύρωσε, όσα προηγούμενως είχε αποφασίσει παρόμοια σύνοδος στη Ρώμη, αναθεματίζει δε και ο ίδιος τον προκάτοχό του Ονώριο:
«... ο οποίος αυτή την αποστολική (Ρωμαϊκή) Εκκλησία δεν φώτισε με τη διδασκαλία της αποστολικής παραδόσεως, αλλά άφησε την άσπιλη πίστη να μιανθεί με τη βέβηλη προδοσία.» (Mansi XI, 733A, 1055)
Οι Πάπες Ιωάννης Δ΄, Θεόδωρος και άγιος Αγάθωνας παραβλέπουν την καταδίκη του, ως αιρετικού, ο δε Αδριανός Β΄ προσπαθεί να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Τελικά, η Α΄ Βατικανή σύνοδος (1870) απάλλαξε τον Ονώριο της κατηγορίας και κήρυξε το δόγμα, για το παπικό «αλάθητο».
Ο επόμενος αυτοκράτορας Ιουστινιανός Β΄ Ρινότμητος υποστήριξε τα της ΣΤ΄ Οικουμενικής, ο ίδιος δε συγκάλεσε το 691 μεγάλη Σύνοδο από 215 Επισκόπους, οι οποίοι υπέγραψαν τις συνοδικές αποφάσεις της ΣΤ΄ και ασχολήθηκαν μόνο με κανονικά ζητήματα, θεωρείται δε αυτή, ως συνέχεια των Ε΄ και ΣΤ΄ Οικουμενικών Συνόδων, οι οποίες δεν εξέδωσαν κανένα κανόνα, αναφέρεται δε ως Πενθέκτη Οικουμενική ή συνέχεια της ΣΤ΄ Οικουμενικής. Εξέδωσε 102 Ιερούς Κανόνες, ορισμένοι των οποίων καταφέρονται κατά πρακτικών της Εκκλησίας της Ρώμης (αγαμία κλήρου, νηστεία Σαββάτου κ.λπ.), τους οποίους υπέγραψαν και οι αποκρισάριοι του Πάπα, πλην όμως αργότερα οι Επίσκοποι Ρώμης δεν αποδέχτηκαν. Αναφέρεται, ότι όταν ο Πάπας Κων/νος Α΄ επισκέφθηκε το 711 την Κ/Πολη, ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός Β΄ τον υποδέχτηκε γονατίζοντας μπροστά του, προφανώς, ως ένδειξη υποταγής με την προοπτική της υπογραφής των Κανόνων της Πενθέκτης. Πράγματι, ο Πάπας υπέγραψε τους μισούς Κανόνες της Πενθέκτης (αυτούς που τον συνέφεραν), πάντως όχι και εκείνον, που έδιδε στον Κ/Πόλεως τα ίσα πρεσβεία τιμής με εκείνα της Ρώμης (λς΄ κανόνας).
Είναι αξιοσημείωτο, ότι η Σύνοδος αυτή άλλαξε την αρχή χρονολόγησης, που υπήρχε μέχρι τότε και είχε καθιερωθεί από την Α΄ Οικουμενική και ήταν από του θανάτου του Μ. Αλεξάνδρου. Έτσι, η Εκκλησία μέχρι της Πενθέκτης Οικουμενικής δεν είχε επίσημα καθορίσει σημείον αναφοράς ως αρχής χρονολόγησης. Βλέπουμε βέβαια, στην Α΄ Οικουμενική τη χρονολόγηση από Αλεξάνδρου. Έτσι, για πρώτη φορά στον γ΄ κανόνα της Πενθέκτης βρίσκουμε αρίθμηση από Κτίσεως Κόσμου (και όχι από Χριστού γεννήσεως) ως έτος 6199 από κτίσεως κόσμου (691 μ.Χ.), θέτουσα έτσι, ως έτος κτίσεως του κόσμου, το έτος 5508 π.Χ:
«…ώστε, τους μεν δυσί γάμοις περιπαρέντας, και μέχρι της πεντεκαιδεκάτης του διελθόντος Ιανουαρίου μηνός της παρελθούσης τετάρτης Ινδικτιώνος, έτους εξακισχιλιοστού εκατοστού εννενηκοστού εννάτου, δουλωθέντας τη αμαρτία, και μη εκνήψαι ταύτης προελουμένους, καθαιρέσει κανονική υποβαλείν.»
Η αρίθμηση αυτή από Κτίσεως Κόσμου διήρκεσε επί 1000 περίπου χρόνια, στην Ανατολή, μέχρις ότου, το Πατριαρχείο Κ/Πόλεως το άλλαξε (αλλάζοντας τον προσδιορισμό χρονολόγησης από Κτίσεως Κόσμου σε χρονολόγηση από Χριστού γεννήσεως) με τον Κύριλλο Α΄ Λούκαρι. Το ερώτημα είναι αν μια Πατριαρχική Σύνοδος μπορεί να αλλάξει χρονολόγηση, που υπάρχει σε Κανόνα μιας Οικουμενικής Συνόδου.
Ο επόμενος αυτοκράτορας Βαρδάνης Φιλιππικός άλλαξε στάση προς το Μονοθελητισμό. Σύνοδος στην Κ/Πολη (υπό τον Κ/Πόλεως Ιωάννη) καταδίκασε την ΣΤ΄ Οικουμενική και αποκατέστησε το Μονοθελητισμό. Η Ρώμη αντέδρασε και η προσπάθεια απέτυχε. Ο νέος αυτοκράτορας Αναστάσιος Β΄ συγκάλεσε Σύνοδο στην Κ/Πολη, η οποία καταδίκασε το Μονοθελητισμό και αποκατέστησε την ΣΤ΄ Οικουμενική.
Μεγάλο ρόλο στη Σύνοδο έπαιξε και η εγκύκλιος του Ιεροσολύμων Σωφρόνιου (634-638), για την Χριστολογία των δυο φύσεων, δυο θελήσεων και δυο ενεργειών, που είχε σαφέστατα διατυπωθεί στην εγκύκλιό του αυτή. Σ’ αυτήν διατυπώνεται επίσης για πρώτη φορά ξεκάθαρα η θεότητα του αγίου Πνεύματος, ότι είναι φως εκ φωτός, Θεός αληθινός εκ Θεού αληθινού, καθώς και η ομοουσιότητα με τον Πατέρα:
«Πιστεύω τοίνυν, μακάριοι, καθάπερ αρχήθεν πεπίστευκα, εις ένα Θεόν, πατέρα, παντοκράτορα, άναρχον παντελώς και αϊδιον, πάντων ορατών τε και αοράτων ποιητήν. Και εις ένα Κύριον Ιησούν Χριστόν, τον Υιόν του Θεού τον μονογενή, τον αϊδίως και απαθώς εξ αυτού γεννηθέντα του Θεού και Πατρός και ουκ άλλην αρχήν ή τον Πατέρα γινώσκοντα, αλλ’ ουδέ αλλόθεν πόθεν ή εκ του Πατρός την υπόστασιν έχοντα, φως εκ φωτός ομοούσιον, Θεόν αληθινόν εκ Θεού αληθινού συναϊδιον. Εις εν Πνεύμα άγιον, το εκ Θεού Πατρός εκπορευόμενον, το φως και Θεόν και αυτώ γνωριζόμενον, και ον αληθώς Πατρί και Υιώ συναϊδιον, ομοούσιόν τε και ομόφυλον, και της αυτής ουσίας και φύσεως, και ωσαύτως δε και θεότητος.»
Όσα αναφέρονται στην εγκύκλιο αυτή έγιναν δεκτά από τους πατέρες της ΣΤ΄ Οικουμενικής.
Η Σύνοδος επίσης, για πρώτη φορά αναφέρει δι’ εαυτήν ότι δογμάτισε «απλανώς» (και όχι «αλαθήτως»). Ο όρος «απλανής και απλανώς» χρησιμοποιείται στην Ορθόδοξη παράδοση. Οι Σύνοδοι και οι Πατέρες δογμάτισαν «απλανώς» και όχι «αλαθήτως». Πρβλ. Mansi XI, 632A:
«... όρον εξεφώνησαν απλανή» και 632D: «και τη των αγίων και εκκρίτων πατέρων απλανώς ευθεία τρίβω κατακολουθήσασα...»
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Η ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδος συγκλήθηκε για την καταδίκη του Μονοθελητισμού και του Μονοενεργητισμού.
2. Η φροντίδα για τη σύγκλιση της Οικουμενικής Συνόδου ανατέθηκε από τον αυτοκράτορα στον Πάπα Ρώμης Αγάθωνα.
3. Ο Πάπας της Ρώμης φρόντισε, με την ευκαιρία που του δόθηκε, να ασκήσει το πρωτείο εξουσίας σ’ όλη την Εκκλησία, όπως οι προ αυτού Πάπες.
4. Στην απόφαση της Συνόδου έχουμε καταδίκη του Πάπα Ρώμης Ονώριου Α΄, η οποία ανεκλήθη από την Α΄ Βατικανή σύνοδο, διότι ήταν εμπόδιο στην καθιέρωση του αλαθήτου του Πάπα από τη σύνοδο αυτή.
5. Για πρώτη φορά σε Οικουμενική Σύνοδο αναγνωρίστηκε επίσημα η Θεότητα του αγίου Πνεύματος, καθώς και η ομοουσιότητά του με τον Πατέρα και ότι είναι και αυτό, Φως εκ Φωτός και Θεός αληθινός εκ Θεού αληθινού.
6. Η Σύνοδος αναφέρει ότι δογμάτισε «απλανώς» και δεν αναφέρει, ότι δογμάτισε «αλαθήτως».
7. Η Πενθέκτη Σύνοδος καθιέρωσε για πρώτη φορά χρονολόγηση από Κτίσεως Κόσμου και άλλαξε τη χρονολόγηση που ίσχυε μέχρι τότε και ήταν από του θανάτου του Μ. Αλεξάνδρου.
(Πηγή: «Η Αγία Έκτη Οικουμενική Σύνοδος», Θησαυρός Γνώσεων και Ευσεβείας(Ι))
ΟΡΟΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΤΗΣ ΣΤ' ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ
Ἡ ἁγία καὶ μεγάλη καὶ οἰκουμενικὴ ἡμῶν Σύνοδος, ἡ κατὰ Θεοῦ χάριν καὶ πανευσεβὲς θέσπισμα τοῦ εὐλαβεστάτου καὶ πιστοτάτου μεγάλου βασιλέως Κωνσταντίνου συναχθεῖσα ἐν ταύτῃ τῇ θεοφυλάκτῳ καὶ βασιλίδι Κωνσταντινουπόλει νέᾳ Ῥώμῃ, ἐν τῷ σεκρέτῳ τοῦ θείου παλατίου τῷ ἐπιλεγομένῳ Τρούλλῳ, ὥρισε τὰ ὑποτεταγμένα.
Ὁ τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς μονογενὴς Υἱός τε καὶ Λόγος ὁ κατὰ πάντα ὅμοιος ἡμῖν χωρὶς ἁμαρτίας γενόμενος ἄνθρωπος Χριστὸς ὁ ἀληθινὸς Θεὸς ἡμῶν ἐν εὐαγγελικαῖς διαπρυσίως ἐκήρυξε φωναῖς· «᾿Εγώ εἰμι τὸ φῶς τοῦ κόσμου· ὁ ἀκολουθῶν ἐμοὶ οὐ μὴ περιπατήσῃ ἐν τῇ σκοτίᾳ, ἀλλ’ ἕξει τὸ φῶς τῆς ζωῆς»[1]· καὶ πάλιν· «Εἰρήνην τὴν ἐμὴν ἀφίημι ὑμῖν, εἰρήνην τὴν ἐμὴν δίδωμι ὑμῖν»[2]. Ταύτῃ τοι τῇ θεολέκτῳ τῆς εἰρήνης διδασκαλίᾳ θεοσόφως ὁ πρᾳότατος ἡμῶν βασιλεὺς ὁδηγούμενος, ὁ τῆς μὲν ὀρθοδοξίας ὑπέρμαχος τῆς δὲ κακοδοξίας ἀντίμαχος, τὴν καθ’ ἡμᾶς ἁγίαν ταύτην καὶ οἰκουμενικὴν συναθροίσας ὁμήγυριν τὸ τῆς ἐκκλησίας ἅπαν ἥνωσε σύγκριμα. Ὅθεν ἡ καθ’ ἡμᾶς ἁγία καὶ οἰκουμενικὴ Σύνοδος τὴν ἀπό τινων καὶ ὧδε χρόνων τῆς δυσσεβείας πλάνην πόρρωθεν ἀπελάσασα καὶ τῇ τῶν ἁγίων καὶ ἐκκρίτων Πατέρων ἀπλανῶς εὐθείᾳ τρίβῳ κατακολουθήσασα, ταῖς ἁγίαις καὶ οἰκουμενικαῖς πέντε Συνόδοις ἐν ἅπασιν εὐσεβῶς ὡμοφώνησε· φαμὲν δὴ τῇ τῶν τριακοσίων δέκα καὶ ὀκτὼ ἐν Νικαίᾳ συνελθόντων ἁγίων Πατέρων κατὰ τοῦ μανιώδους Ἀρείου, καὶ τῇ μετ’ αὐτὴν ἐν Κωνσταντινουπόλει τῶν ἑκατὸν πεντήκοντα θεοφόρων ἀνδρῶν κατὰ Μακεδονίου τοῦ πνευματομάχου καὶ Ἀπολιναρίου τοῦ δυσσεβοῦς, ὁμοίως καὶ τῇ ἐν Ἐφέσῳ τὸ πρότερον κατὰ Νεστορίου τοῦ ἰουδαιόφρονος συναγηγερμένων διακοσίων θεσπεσίων ἀνδρῶν, καὶ τῇ ἐν Χαλκηδόνι τῶν ἑξακοσίων τριάκοντα θεοπνεύστων Πατέρων κατ’ Εὐτυχοῦς καὶ Διοσκόρου τῶν θεοστυγῶν, πρὸς ταύταις καὶ τῇ τελευταίᾳ τούτων πέμπτῃ ἁγίᾳ Συνόδῳ τῇ ἐνταῦθα συναθροισθείσῃ κατὰ Θεοδώρου τοῦ Μοψουεστίας, Ὠριγένους, Διδύμου τε καὶ Εὐαγρίου, καὶ τῶν συγγραμμάτων Θεοδωρήτου τῶν κατὰ τῶν δώδεκα κεφαλαίων τοῦ ἀοιδίμου Κυρίλλου καὶ τῆς λεγομένης Ἴβα ἐπιστολῆς πρὸς Μάρην γεγράφθαι τὸν Πέρσην· ἀκαινοτόμητα μὲν ἐν πᾶσι τὰ τῆς εὐσεβείας ἀνανεωσαμένη θεσπίσματα, τὰ βέβηλα δὲ τῆς δυσσεβείας ἐκδιώξασα δόγματα, καὶ τὸ παρὰ τῶν τριακοσίων δέκα καὶ ὀκτὼ Πατέρων ἐκτεθὲν καὶ αὖθις παρὰ τῶν ἑκατὸν πεντήκοντα θεοφρόνως βεβαιωθέν, ὅπερ καὶ αἱ λοιπαὶ ἅγιαι Σύνοδοι ἐπ’ ἀναιρέσει πάσης ψυχοφθόρου αἱρέσεως ἀσπασίως ἐδέξαντο καὶ ἐπεκύρωσαν Σύμβολον, καὶ ἡ καθ’ ἡμᾶς ἁγία καὶ οἰκουμενικὴ θεοπνεύστως ἐπεσφράγισε Σύνοδος.
Ἔκθεσις Πίστεως τῶν ἐν Νικαίᾳ τριακοσίων δέκα καὶ ὀκτὼ ἁγίων καὶ μακαρίων Πατέρων.
Πιστεύομεν εἰς ἕνα Θεόν, πατέρα, παντοκράτορα, πάντων ὁρατῶν τε καὶ ἀοράτων ποιητήν. Καὶ εἰς ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, γεννηθέντα ἐκ τοῦ Πατρὸς μονογενῆ, τουτέστιν ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ Πατρός, Θεὸν ἐκ Θεοῦ, φῶς ἐκ φωτός, Θεὸν ἀληθινὸν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ, γεννηθέντα οὐ ποιηθέντα, ὁμοούσιον τῷ Πατρί, δι’ οὗ τὰ πάντα ἐγένετο, τά τε ἐν οὐρανῷ καὶ τὰ ἐν τῇ γῇ· τὸν δι’ ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα καὶ σαρκωθέντα ‹καὶ› ἐνανθρωπήσαντα, παθόντα καὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ, ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανούς, καὶ ἐρχόμενον κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς. Καὶ εἰς τὸ ἅγιον Πνεῦμα. Τοὺς δὲ λέγοντας «ἦν ποτε ὅτε οὐκ ἦν», καὶ «πρὶν γεννηθῆναι οὐκ ἦν», καὶ ὅτι «ἐξ οὐκ ὄντων» ἐγένετο, ἢ «ἐξ ἑτέρας ὑποστάσεως» ἢ «οὐσίας» φάσκοντας εἶναι, ἢ «κτιστὸν» ἢ «τρεπτὸν» ἢ «ἀλλοιωτὸν» τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, ἀναθεματίζει ἡ Καθολικὴ καὶ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία.
Ἔκθεσις Πίστεως τῶν ἐν Κωνσταντινουπόλει ἑκατὸν πεντήκοντα ἁγίων καὶ μακαρίων Πατέρων.
Πιστεύομεν εἰς ἕνα Θεόν, πατέρα, παντοκράτορα, ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς, ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων. Καὶ εἰς ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ τὸν μονογενῆ, τὸν ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννηθέντα πρὸ πάντων τῶν αἰώνων· φῶς ἐκ φωτός, Θεὸν ἀληθινὸν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ, γεννηθέντα οὐ ποιηθέντα, ὁμοούσιον τῷ Πατρί, δι’ οὗ τὰ πάντα ἐγένετο. Τὸν δι’ ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα ἐκ τῶν οὐρανῶν καὶ σαρκωθέντα ἐκ Πνεύματος ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου καὶ ἐνανθρωπήσαντα. Σταυρωθέντα τε ὑπὲρ ἡμῶν ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου καὶ παθόντα καὶ ταφέντα. Καὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ κατὰ τὰς Γραφάς. Καὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καθεζόμενον ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός. Καὶ πάλιν ἐρχόμενον μετὰ δόξης κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς, οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος. Καὶ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ κύριον, τὸ ζωοποιόν, τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ σὺν Πατρὶ καὶ Υἱῷ συμπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον, τὸ λαλῆσαν διὰ τῶν Προφητῶν. Εἰς μίαν, ἁγίαν, καθολικὴν καὶ ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν. Ὁμολογοῦμεν ἓν βάπτισμα εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. Προσδοκῶμεν ἀνάστασιν νεκρῶν. Καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Ἀμήν.
Ἡ ἁγία καὶ οἰκουμενικὴ Σύνοδος εἶπεν· Ἤρκει μὲν εἰς ἐντελῆ τῆς ὀρθοδόξου Πίστεως ἐπίγνωσίν τε καὶ βεβαίωσιν τὸ εὐσεβὲς καὶ ὀρθόδοξον τοῦτο τῆς θείας χάριτος Σύμβολον· ἀλλ’ ἐπεὶ οὐκ ἐπαύσατο ἀρχῆθεν τῆς κακίας ὁ ἐφευρετὴς συνεργὸν τὸν ὄφιν εὑράμενος καὶ δι’ αὐτοῦ τὸν ἰοβόλον τῇ ἀνθρωπείᾳ φύσει προσαγόμενος θάνατον, οὕτω καὶ νῦν ὄργανα πρὸς τὴν οἰκείαν αὐτοῦ βούλησιν εὑρηκὼς ἐπιτήδεια, Θεόδωρόν φαμεν τὸν γενόμενον τῆς Φαρὰν ἐπίσκοπον, Σέργιον, Πύρρον, Παῦλον, Πέτρον τοὺς γενομένους προέδρους τῆς βασιλίδος ταύτης Πόλεως, ἔτι δὲ καὶ Ὁνώριον τὸν γενόμενον πάπαν τῆς πρεσβυτέρας Ῥώμης, Κῦρον τὸν Ἀλεξανδρείας ἐπισκοπήσαντα, Μακάριόν τε τὸν Ἀντιοχείας προσεχῶς γενόμενον πρόεδρον καὶ Στέφανον τὸν τούτου μαθητήν, οὐκ ἤργησε δι’ αὐτῶν τῷ τῆς ἐκκλησίας πληρώματι τῆς πλάνης ἐπεγείρειν τὰ σκάνδαλα, ἑνὸς θελήματος καὶ μιᾶς ἐνεργείας ἐπὶ τῶν δύο φύσεων τοῦ ἑνὸς τῆς ἁγίας Τριάδος Χριστοῦ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ ἡμῶν, τῷ ὀρθοδόξῳ λαῷ καινοφώνως ἐνσπείρας τὴν αἵρεσιν τῇ Ἀπολιναρίου, Σεβήρου καὶ Θεμιστίου τῶν δυσσεβῶν φρενοβλαβεῖ κακοδοξίᾳ συνᾴδουσαν, καὶ τὸ τέλειον τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ αὐτοῦ ἑνὸς Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν ἀνελεῖν διά τινος δολερᾶς ἐπινοίας σπουδάζουσαν, ἀθέλητον ἐντεῦθεν καὶ ἀνενέργητον τὴν νοερῶς ἐψυχωμένην αὐτοῦ σάρκα δυσφήμως εἰσάγουσαν.
Ἐξήγειρε τοίνυν Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν τὸν πιστὸν βασιλέα, τὸν νέον Δαυίδ, «ἄνδρα κατὰ τὴν ἑαυτοῦ καρδίαν εὑρηκώς», ὃς «οὐκ ἔδωκε», κατὰ τὸ γεγραμμένον, «ὕπνον τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ καὶ τοῖς βλεφάροις αὐτοῦ νυσταγμόν»[3], ἕως ὅτου διὰ τῆς καθ’ ἡμᾶς θεοσυλλέκτου ταύτης καὶ ἱερᾶς ὁμηγύρεως τὸ τῆς ὀρθοδοξίας εὗρε τέλειον κήρυγμα· κατὰ γὰρ τὴν θεόλεκτον φωνὴν «ὅπου εἰσὶ δύο ἢ τρεῖς ἐπὶ τῷ ἐμῷ ὀνόματι συνηγμένοι, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν»[4]· ἥ τις παροῦσα ἁγία καὶ οἰκουμενικὴ Σύνοδος πιστῶς δεξαμένη καὶ ὑπτίαις χερσὶν ἀσπασαμένη τήν τε τοῦ ἁγιωτάτου καὶ μακαριωτάτου πάπα τῆς πρεσβυτέρας Ῥώμης Ἀγάθωνος γενομένην ἀναφορὰν πρὸς τὸν εὐσεβέστατον καὶ πιστότατον ἡμῶν βασιλέα Κωνσταντῖνον, τὴν ἀποβαλλομένην ὀνομαστὶ τοὺς κηρύξαντας καὶ διδάξαντας, ὡς προδεδήλωται, ἓν θέλημα καὶ μίαν ἐνέργειαν ἐπὶ τῆς ἐνσάρκου οἰκονομίας Χριστοῦ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ ἡμῶν· ὡσαύτως δὲ προσηκαμένη καὶ τὴν ἐκ τῆς ὑπὸ τὸν αὐτὸν ἁγιώτατον πάπαν ἱερᾶς Συνόδου τῶν ἑκατὸν εἴκοσι πέντε θεοφιλῶν ἐπισκόπων ἑτέραν συνοδικὴν ἀναφορὰν πρὸς τὴν αὐτοῦ θεόσοφον γαληνότητα, οἷά τε συμφωνούσας τῇ τε ἁγίᾳ ἐν Χαλκηδόνι Συνόδῳ καὶ τῷ Τόμῳ τοῦ πανιέρου καὶ μακαριωτάτου πάπα τῆς αὐτῆς πρεσβυτέρας Ῥώμης Λέοντος, τῷ σταλέντι πρὸς Φλαβιανὸν τὸν ἐν ἁγίοις, ὃν καὶ «στήλην Ὀρθοδοξίας» ἡ τοιαύτη Σύνοδος ἀπεκάλεσεν· ἔτι μὴν καὶ ταῖς συνοδικαῖς ἐπιστολαῖς ταῖς γραφείσαις παρὰ τοῦ μακαρίου Κυρίλλου κατὰ Νεστορίου τοῦ δυσσεβοῦς καὶ πρὸς τοὺς τῆς ἀνατολῆς ἐπισκόπους.
Ἑπομένη τε ταῖς ἁγίαις καὶ οἰκουμενικαῖς πέντε Συνόδοις καὶ τοῖς ἁγίοις καὶ ἐκκρίτοις Πατράσι καὶ συμφώνως ὁρίζουσα, ὁμολογεῖ τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν τὸν ἀληθινὸν Θεὸν ἡμῶν, τὸν ἕνα τῆς ἁγίας ὁμοουσίου καὶ ζωαρχικῆς Τριάδος, τέλειον ἐν θεότητι καὶ τέλειον τὸν αὐτὸν ἐν ἀνθρωπότητι, Θεὸν ἀληθῶς καὶ ἄνθρωπον ἀληθῶς τὸν αὐτὸν ἐκ ψυχῆς λογικῆς καὶ σώματος, ὁμοούσιον τῷ Πατρὶ κατὰ τὴν θεότητα καὶ ὁμοούσιον ἡμῖν τὸν αὐτὸν κατὰ τὴν ἀνθρωπότητα, κατὰ πάντα ὅμοιον ἡμῖν χωρὶς ἁμαρτίας[5]· πρὸ αἰώνων μὲν ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννηθέντα κατὰ τὴν θεότητα, ἐπ’ ἐσχάτων δὲ τῶν ἡμερῶν τὸν αὐτὸν δι’ ἡμᾶς καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν ἐκ Πνεύματος ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς παρθένου –τῆς κυρίως καὶ κατὰ ἀλήθειαν Θεοτόκου– κατὰ τὴν ἀνθρωπότητα· ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν Χριστόν, Υἱόν, Κύριον, μονογενῆ, ἐν δύο φύσεσιν ἀσυγχύτως ἀτρέπτως ἀχωρίστως ἀδιαιρέτως γνωριζόμενον· οὐδαμοῦ τῆς τῶν φύσεων διαφορᾶς ἀνῃρημένης διὰ τὴν ἕνωσιν, σῳζομένης δὲ μᾶλλον τῆς ἰδιότητος ἑκατέρας φύσεως, καὶ εἰς ἓν πρόσωπον καὶ μίαν ὑπόστασιν συντρεχούσης· οὐκ εἰς δύο πρόσωπα μεριζόμενον ἢ διαιρούμενον, ἀλλ’ ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν Υἱὸν μονογενῆ Θεοῦ Λόγον, Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, καθάπερ ἄνωθεν οἱ προφῆται περὶ αὐτοῦ καὶ αὐτὸς ἡμᾶς Ἰησοῦς ὁ Χριστὸς ἐξεπαίδευσε καὶ τὸ τῶν ἁγίων Πατέρων ἡμῖν παραδέδωκε Σύμβολον.
Καὶ δύο φυσικὰς θελήσεις ἤτοι θελήματα ἐν αὐτῷ καὶ δύο φυσικὰς ἐνεργείας ἀδιαιρέτως ἀτρέπτως ἀμερίστως ἀσυγχύτως κατὰ τὴν τῶν ἁγίων Πατέρων διδασκαλίαν ὡσαύτως κηρύττομεν· καὶ δύο μὲν φυσικὰ θελήματα οὐχ ὑπεναντία, μὴ γένοιτο, καθὼς οἱ ἀσεβεῖς ἔφησαν αἱρετικοί, ἀλλ’ ἑπόμενον τὸ ἀνθρώπινον αὐτοῦ θέλημα καὶ μὴ ἀντιπῖπτον ἢ ἀντιπαλαῖον, μᾶλλον μὲν οὖν καὶ ὑποτασσόμενον τῷ θείῳ αὐτοῦ καὶ πανσθενεῖ θελήματι· «ἔδει γὰρ τὸ τῆς σαρκὸς θέλημα κινηθῆναι, ὑποταγῆναι δὲ τῷ θελήματι τῷ θεϊκῷ» κατὰ τὸν πάνσοφον Ἀθανάσιον· ὥσπερ γὰρ ἡ αὐτοῦ σὰρξ σὰρξ τοῦ Θεοῦ Λόγου λέγεται καὶ ἔστιν, οὕτω καὶ τὸ φυσικὸν τῆς σαρκὸς αὐτοῦ θέλημα ἴδιον τοῦ Θεοῦ Λόγου λέγεται καὶ ἔστι, καθά φησιν ὁ αὐτός, «ὅτι καταβέβηκα ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, οὐχ ἵνα ποιῶ τὸ θέλημα τὸ ἐμόν, ἀλλὰ τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντός με Πατρός»[6]· ἴδιον λέγων θέλημα αὐτοῦ τὸ τῆς σαρκός, ἐπεὶ καὶ ἡ σὰρξ ἰδία αὐτοῦ γέγονεν· ὃν γὰρ τρόπον ἡ παναγία καὶ ἄμωμος ἐψυχωμένη αὐτοῦ σὰρξ θεωθεῖσα οὐκ ἀνῃρέθη, ἀλλ’ ἐν τῷ ἰδίῳ αὐτῆς ὅρῳ τε καὶ λόγῳ διέμεινεν, οὕτω καὶ τὸ ἀνθρώπινον αὐτοῦ θέλημα θεωθὲν οὐκ ἀνῃρέθη, σέσωσται δὲ μᾶλλον κατὰ τὸν θεολόγον Γρηγόριον λέγοντα· «τὸ γὰρ ἐκείνου θέλειν, τοῦ κατὰ τὸν Σωτῆρα νοουμένου, οὐδὲ ὑπεναντίον Θεῷ, θεωθὲν ὅλον»[7].
Δύο δὲ φυσικὰς ἐνεργείας ἀδιαιρέτως ἀτρέπτως ἀμερίστως ἀσυγχύτως ἐν αὐτῷ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῷ τῷ ἀληθινῷ Θεῷ ἡμῶν δοξάζομεν· τουτέστι θείαν ἐνέργειαν καὶ ἀνθρωπίνην ἐνέργειαν κατὰ τὸν θεηγόρον Λέοντα τρανότατα φάσκοντα· «ἐνεργεῖ γὰρ ἑκατέρα μορφὴ μετὰ τῆς θατέρου κοινωνίας, ὅπερ ἴδιον ἔσχηκε, τοῦ μὲν Λόγου κατεργαζομένου τοῦτο ὅπερ ἐστὶ τοῦ Λόγου, τοῦ δὲ σώματος ἐκτελοῦντος ἅπερ ἐστὶ τοῦ σώματος». Οὐ γὰρ δήπου μίαν δώσομεν φυσικὴν τὴν ἐνέργειαν Θεοῦ καὶ ποιήματος, ἵνα μήτε τὸ ποιηθὲν εἰς τὴν θείαν ἀναγάγωμεν οὐσίαν μήτε μὴν τῆς θείας φύσεως τὸ ἐξαίρετον εἰς τὸν τοῖς γεννητοῖς πρέποντα καταγάγωμεν τόπον. «Ἑνὸς γὰρ καὶ τοῦ αὐτοῦ τά τε θαύματα καὶ τὰ πάθη γινώσκομεν, κατ’ ἄλλο καὶ ἄλλο τῶν ἐξ ὧν ἐστι φύσεων καὶ ἐν αἷς τὸ εἶναι ἔχει», ὡς ὁ θεσπέσιος ἔφησε Κύριλλος. Πάντοθεν γοῦν τὸ ἀσύγχυτον καὶ ἀδιαίρετον φυλάττοντες συντόμῳ φωνῇ τὸ πᾶν ἐξαγγέλλομεν· ἕνα τῆς ἁγίας Τριάδος καὶ μετὰ σάρκωσιν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν τὸν ἀληθινὸν Θεὸν ἡμῶν εἶναι πιστεύοντες, φαμὲν τὰς δύο αὐτοῦ φύσεις ἐν τῇ μιᾷ αὐτοῦ διαλαμπούσας ὑποστάσει, ἐν ᾗ τά τε θαύματα καὶ τὰ παθήματα δι’ ὅλης αὐτοῦ τῆς οἰκονομικῆς ἀναστροφῆς οὐ κατὰ φαντασίαν ἀλλ’ ἀληθῶς ἐπεδείξατο, τῆς φυσικῆς ἐν αὐτῇ τῇ μιᾷ ὑποστάσει διαφορᾶς γνωριζομένης τῷ μετὰ τῆς θατέρου κοινωνίας ἑκατέραν φύσιν θέλειν τε καὶ ἐνεργεῖν τὰ ἴδια· καθ’ ὃν δὴ λόγον καὶ δύο φυσικὰ θελήματά τε καὶ ἐνεργείας δοξάζομεν πρὸς σωτηρίαν τοῦ ἀνθρωπίνου γένους καταλλήλως συντρέχοντα.
Τούτων τοίνυν μετὰ πάσης πανταχόθεν ἀκριβείας τε καὶ ἐμμελείας παρ’ ἡμῶν διατυπωθέντων ὁρίζομεν ἑτέραν πίστιν μηδενὶ ἐξεῖναι προφέρειν ἢ γοῦν συγγράφειν ἢ συντιθέναι ἢ φρονεῖν ἢ διδάσκειν ἑτέρως, τοὺς δὲ τολμῶντας ἢ συντιθέναι πίστιν ἑτέραν ἢ προκομίζειν ἢ διδάσκειν ἢ παραδιδόναι ἕτερον Σύμβολον τοῖς ἐθέλουσιν ἐπιστρέφειν εἰς ἐπίγνωσιν τῆς ἀληθείας ἐξ ἑλληνισμοῦ ἢ ἐξ ἰουδαισμοῦ ἢ γοῦν ἐξ αἱρέσεως οἱασοῦν, ἢ καινοφωνίαν ἤτοι λέξεως ἐφεύρεσιν πρὸς ἀνατροπὴν εἰσάγειν τῶν νυνὶ παρ’ ἡμῶν διορισθέντων, τούτους, εἰ μὲν ἐπίσκοποι εἶεν ἢ κληρικοί, ἀλλοτρίους εἶναι τοὺς ἐπισκόπους τῆς ἐπισκοπῆς καὶ τοὺς κληρικοὺς τοῦ κλήρου· εἰ δὲ μονάζοντες εἶεν ἢ λαικοί, ἀναθεματίζεσθαι αὐτούς.
* * * * * *
[1] Ἰω. 8,12.
[2] Ἰω. 14,27.
[3] Ψαλμ. 131,4.
[4] Ματθ. 18,20.
[5] Ἑβρ. 4,15.
[6] Ἰω. 6,38.
[7] Λογ. 30,12, MPG, 36,117.
(Πηγή: «Τὰ Δογματικὰ καὶ Συμβολικὰ Μνημεῖα τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας», Ἰωάννη Καρμίρη, τ. Α΄, ἔκδ. β΄, ἐν Ἀθήναις, 1960, σ. 221-224, sathanasoulias.blogspot.com/)
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α’. Του λίθου σφραγισθέντος.
Τὴν Σύνοδον τὴν Ἕκτην ἱερῶς συγκροτήσαντες, θεόσοφοι Πατέρες ἑκατὸν ἑβδομήκοντα, αἱρέσεων ἐλύσατε ἀχλύν, λαμπρότητι δογμάτων εὐσεβῶν· διὰ τοῦτο τὴν ἁγίαν μνήμην ὑμῶν, τιμῶμεν ἀνακράζοντες· δόξα τῷ ἐνισχύσαντι ὑμᾶς, δόξα τῷ στεφανώσαντι, δόξα τῷ βεβαιοῦντι δι’ ὑμῶν, πίστιν τὴν Ὀρθόδοξον.
Κοντάκιον. Ἦχος β’. Τοὺς ἀσφαλεῖς.
Τοὺς τῷ φωτὶ τῶν ἀρετῶν ἐκλάμψαντας, καὶ ἐν Συνόδῳ τῇ Ἕκτῃ κηρύξαντας, τὸν Χριστὸν διπλοῦν ταῖς φύσεσι, καὶ ἐνεργείαις καὶ θελήσεσι, Πατέρας τοὺς θεόφρονας τιμήσωμεν, ὡς μύστας εὐσεβείας καὶ ἐκφάντορας· Χριστῷ γὰρ ὑπὲρ ἡμῶν πρεσβεύουσι.
Μεγαλυνάριον
Τοὺς τὴν ἕκτην Σύνοδον τὴν σεπτήν, ἐν τῷ Βυζαντίῳ, συγκροτήσαντας, εὐσεβῶς, ἱεροὺς Πατέρας, τιμήσωμεν συμφώνως, ὡς πρεσβευτὰς ἐνθέους, ἡμῶν πρὸς Κύριον.
Πηγή: Θησαυρός Γνώσεων και Ευσεβείας(Ι), sathanasoulias.blogspot.com/, Μέγας Συναξαριστής
Μέ παρακαλεῖ ὁ ἅγιος Καθηγούμενος νά ὁμιλήσω καί σήμερα. Ἔχοντας ὁμιλήσει καί ἄλλες δύο φορές γιά τούς Ἁγίους Ἀποστόλους, θά τονίσω μερικά ἄλλα σημεῖα.
Ἡ ἐμπειρία καί ἡ ἔκφραση τῶν Ἀποστόλων
Λένε μερικοί ὅτι οἱ Ἀπόστολοι ἦταν ἀγράμματοι ψαράδες. Βεβαίως ἦταν ψαράδες, ἀλλά δέν ἦταν ἐντελῶς ἀγράμματοι μέ τήν σημερινή ἔννοια τοῦ ὅρου. Εἶχαν κάποιες γνώσεις. Στήν Γαλιλαία πού μεγάλωσαν ἐπικρατοῦσε ἡ ἑλληνική παιδεία, ἡ ἑλληνική παράδοση καί εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι ὅλοι οἱ Ἀπόστολοι γνώρισαν τήν ἑλληνική γλώσσα. Ἔχουμε τόν Εὐαγγελιστή Ἰωάννη πού ἔγραφε τέλεια ἑλληνικά, δηλαδή ἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου εἶναι ἡ πιό σωστή γλώσσα ἀπό πλευρᾶς ἑλληνικῆς. Ἔχουμε τόν Ἀπόστολο Πέτρο, ὁ ὁποῖος ἔγραψε τίς καθολικές ἐπιστολές στήν ἑλληνική γλώσσα. Ἑπομένως, δέν ἦταν ἁπλῶς ἀγράμματοι ψαράδες.
Φυσικά ἦταν Γαλιλαῖοι, εἶχαν ἑβραϊκή καταγωγή, ἀλλά ἤξεραν τήν ἀραμαϊκή γλώσσα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, γνώριζαν ὅμως καί τήν ἑλληνική γλώσσα καί ἄρα δέν μπορεῖ νά τούς πῆ κανείς ἐντελῶς ἀγράμματους. Μάλιστα ὁ Ἀπόστολος Παῦλος φαίνεται ὅτι γνώριζε καί τήν ἀρχαία ἑλληνική φιλοσοφία διότι, ὅταν πῆγε στόν Ἄρειο Πάγο καί μίλησε, ἀνέφερε μερικούς ἀρχαίους φιλοσόφους, Ἕλληνες συγγραφεῖς. Ὅμως, γιά ἄλλα πράγματα μιλοῦσαν οἱ φιλόσοφοι καί γιά ἄλλα μιλοῦσαν οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι. Ἔχουμε τόν Ἅγιο Λουκᾶ, ὁ ὁποῖος δέν ἦταν ἐκ τῶν Δώδεκα, ἦταν ἐκ τῶν ἑβδομήκοντα, πού γράφει πάρα πολύ ὡραῖα ἑλληνικά καί τό τρίτο Εὐαγγέλιο, ἀλλά καί τίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων. Ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ἔχει στό Εὐαγγέλιό του μία θεολογία ἡ ὁποία εἶναι πολύ ὑψηλή.
Θέλω νά πῶ ὅτι ὅλοι οἱ Ἀπόστολοι εἶχαν τήν ἐμπειρία τῆς Πεντηκοστῆς, εἶχαν φθάσει στήν θέωση. Ξέρουμε ὅτι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὅπως εἶπα χθές, ἀνέβηκε μέχρι τρίτου οὐρανοῦ καί «ἤκουσε ἄρρητα ρήματα». Τί θά πῆ ἄρρητα ρήματα; Εἶδε καί ἄκουσε πνευματικές καταστάσεις πού δέν συνδέονται μέ αὐτήν τήν ζωή. Ἡ ἐμπειρία τήν ὁποία εἶχε ἦταν «ὑπέρ αἴσθησιν, ὑπέρ νόησιν, ὑπέρ ὅρασιν», ἀλλά στήν συνέχεια, ὅταν καθένας ἐκφράζη τήν ἐμπειρία αὐτή, χρησιμοποιεῖ τίς δικές του γλωσσικές ἱκανότητες καί τά λόγια τά ὁποῖα ὁ ἴδιος γνωρίζει. Ἔτσι βλέπουμε τήν διαφορά μεταξύ τῶν Εὐαγγελιστῶν καί τῶν Ἀποστόλων ὡς πρός τήν γλώσσα, ὄχι ὡς πρός τήν ἐμπειρία. Ἡ ἐμπειρία εἶναι ἴδια, καί ἡ ἐμπειρία τῶν ἁγίων Προφητῶν καί ἡ ἐμπειρία τῶν ἁγίων Ἀποστόλων καί ἡ ἐμπειρία τῶν ἁγίων Πατέρων.
Εἶναι χαρακτηριστικό αὐτό πού λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς: «τοῦτο τελειότης ἐστί σωτήριος ἔν τε γνώσει καί δόγμασι, τό ταὐτά φρονεῖν προφήταις, ἀποστόλοις, πατράσι, πᾶσιν ἁπλῶς, δι’ ὧν τό ἅγιον Πνεῦμα μαρτυρεῖται λαλῆσαν περί τε Θεοῦ καί τῶν κτισμάτων αὐτοῦ». Δηλαδή, ἡ σωτήρια τελειότητα εἶναι νά φρονοῦμε καί νά πιστεύουμε τά ἴδια τά ὁποῖα πίστευαν οἱ Προφῆτες, οἱ Ἀπόστολοι καί οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, στούς ὁποίους τά ἀπεκάλυψε τό Ἅγιον Πνεῦμα γιά τόν Θεό καί τά κτίσματά Του.
Δέν εἶναι ἄλλο ἡ προφητική παράδοση, ἄλλο ἡ ἀποστολική παράδοση, ἄλλο ἡ πατερική παράδοση, ἀλλά εἶναι ἡ ἴδια ἐμπειρία καί θεολογία. Ἡ διαφορά εἶναι ὅτι οἱ Προφῆτες στήν Παλαιά Διαθήκη ἔβλεπαν τόν Ἄσαρκο Λόγο, τόν Γιαχβέ, πού σημαίνει ὁ Ὤν, ὁ Ὑπάρχων. Ὅλες οἱ ἐμφανίσεις τοῦ Θεοῦ στήν Παλαιά Διαθήκη εἶναι ἐμφανίσεις τοῦ Ἀσάρκου Λόγου. Στήν συνέχεια, στήν Καινή Διαθήκη ὁ Ἄσαρκος Λόγος προσλαμβάνει τήν ἀνθρώπινη φύση, τήν ἑνώνει μέ τήν θεία φύση ἀσυγχύτως, ἀτρέπτως, ἀδιαιρέτως καί ἀχωρίστως καί ἔτσι ἔχουμε τώρα τόν Σεσαρκωμένο Λόγο. Ὅπως ψάλλουμε στήν Ἐκκλησία μας, αὐτό πού ἔχει συνθέσει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός τοῦ βαρέος ἤχου, «πρότερον μέν ἄσαρκον, ὕστερον δέ δι’ ἡμᾶς σεσαρκωμένον». Αὐτή εἶναι ἡ μόνη διαφορά.
Βεβαίως, λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος «τόν Κύριο τῆς δόξης ἐσταύρωσαν» (Α' Κορ. β', 8), καί ἐδῶ εἶναι τό μεγάλο μυστήριο, γιατί ὁ Κύριος τῆς δόξης εἶναι ὁ Γιαχβέ, εἶναι ὁ Ἄσαρκος Λόγος. Λέει «τόν Κύριο τῆς δόξης ἐσταύρωσαν», διότι ἡ ἀνθρώπινη φύση ἦταν πάντοτε ἑνωμένη μέ τήν θεία φύση καί ὅταν ἐνεργοῦσε ἡ θεία φύση ἤ ἡ ἀνθρώπινη φύση ἐνεργοῦσε κάθε μία «μετά τῆς θατέρου κοινωνίας», δηλαδή μετά τῆς κοινωνίας τῆς ἄλλης φύσεως, γιατί οἱ δύο φύσεις ποτέ δέν χωρίστηκαν. Ὁπότε, ὅταν λέη «τόν Κύριο τῆς δόξης ἐσταύρωσαν», φυσικά δέν σταυρώθηκε ὁ Κύριος τῆς δόξης, ἀλλά σταυρώθηκε ἡ ἀνθρώπινη φύση, ἀλλά ἀκολουθοῦσε καί στήν περίπτωση αὐτή ἡ θεία φύση. Συγχρόνως, λέγεται αὐτό σύμφωνα μέ τήν θεολογία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς ἀντιδόσεως τῶν ἰδιωμάτων.
Οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι ὅλη αὐτήν τήν ἐμπειρία πού εἶχαν τήν ἐξέφρασαν μέ τά χαρίσματα τά ὁποῖα εἶχε ὁ καθένας καί ἔτσι βλέπουμε μία μικρή διαφορά στήν ἔκφραση. Ἄλλο εἶναι τό τί βίωσαν καί τό τί ἀπεκάλυψε σ’ αὐτούς ὁ Θεός καί ἄλλο εἶναι τό πῶς τό ἐξέφρασαν. Καί βλέπουμε ἀργότερα τούς ἁγίους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, οἱ ὁποῖοι λένε τά ἴδια, ἀλλά ἐκεῖνοι εἶχαν νά ἀντιμετωπίσουν κάποιες αἱρέσεις στήν ἐποχή τους, οἱ ὁποῖοι αἱρετικοί τῶν πρώτων αἰώνων, δηλαδή τοῦ 3ου , 4ου αἰώνα χρησιμοποιοῦσαν τήν ἑλληνική φιλοσοφία.
Αἱρετικοί θεολόγοι καί Πατέρες
Ἦταν μερικοί θεολόγοι, ὅπως ὁ Παῦλος ὁ Σαμοσατεύς, ὁ Λουκιανός, ἀργότερα ὁ Ἄρειος, ὁ Εὐνόμιος, ὁ Νεστόριος ὅλοι αὐτοί, μετέπειτα οἱ μονοφυσίτες. Ποιά εἶναι ἡ διαφορά μεταξύ αὐτῶν καί τῶν Πατέρων; Ἡ διαφορά εἶναι ὅτι αὐτοί φιλοσοφοῦσαν ἐπί τῇ βάσει κυρίως τοῦ Ἀριστοτέλους. Ὁ Ἀριστοτέλης ἦταν ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος εἶχε διαδοθῆ στόν ἑλληνικό κόσμο καί τούς ἄρεσε περισσότερο ὁ Ἀριστοτέλης. Προηγουμένως ἦταν ὁ Πλάτων καί μερικοί πλατώνιζαν, ἀλλά στούς αἱρετικούς ἄρεσε κυρίως ὁ Ἀριστοτέλης καί προσπαθοῦσαν ἐπί τῇ βάσει τοῦ Ἀριστοτέλους νά ἑρμηνεύσουν τά ὅσα εἶπε ὁ Χριστός καί τό Εὐαγγέλιο καί ἔπεσαν σέ λάθη.
Γιά παράδειγμα, κατά τόν Ἀριστοτέλη «κάθε τί πού προέρχεται ἀπό τήν φύση εἶναι ἐξ ἀνάγκης», δηλαδή τό φυσικό εἶναι καί ἀναγκαστικό. Οἱ πρῶτοι αὐτοί αἱρετικοί, ὁ Παῦλος ὁ Σαμοσατεύς, γιά παράδειγμα, πού ἔζησαν στήν Μέση Ἀνατολή, στήν Συρία, εἶπαν ὅτι ἐφ’ ὅσον «πᾶν ἐκ φύσεως», ὅ,τι προέρχεται ἀπό τήν φύση, εἶναι κατ’ ἀνάγκην, ἄρα ὁ Λόγος δέν γεννήθηκε ἀπό τήν φύση τοῦ Πατρός, γιατί ἄν ἐγεννᾶτο ἀπό τήν οὐσία ἤ ἀπό τήν φύση τοῦ Πατρός, θά ἦταν ἐξ ἀνάγκης Υἱός, ἑπομένως ἀβούλητος ἀπό τόν Πατέρα. Καί γι’ αὐτό ἔλεγαν ὅτι ὁ Υἱός γεννήθηκε ἀπό τόν Πατέρα μέ τήν βούλησή του, δηλαδή ὁ Πατήρ θέλησε νά γεννήση τόν Υἱό, γιά νά μή θεωρηθῆ ὅτι εἶναι ἐξ ἀνάγκης Υἱός. Ἑπομένως, ὁ Υἱός εἶναι κτίσμα.
Ἐκεῖ εἶναι ἡ διαφορά. Ἄλλο τό ἐκ φύσεως καί ἄλλο τό ἐκ βουλήσεως. Τό ἐκ φύσεως εἶναι ὅ,τι προέρχεται ἀπό τήν φύση, ἔχει τήν ἴδια φύση-οὐσία, ὑπάρχει ἀπό τότε πού ὑπάρχει ἡ φύση, ἐνῶ ὅταν λέμε ἐκ βουλήσεως σημαίνει κάποια στιγμή τό δημιούργησε καί εἶναι κτίσμα. Γι’ αὐτό ὁ Ἄρειος ἔλεγε ὅτι ὁ Λόγος «ἦν ποτε ὅτε οὐκ ἦν», διότι δημιουργήθηκε ἐκ βουλήσεως τοῦ Πατρός, ἄρα εἶναι κτίσμα.
Καί ἔρχεται ὁ Μέγας Ἀθανάσιος καί καταρρίπτει ὅλο αὐτό τό ἐπιχείρημα. Τί εἶναι αὐτά πού λέτε; Γιά παράδειγμα, οἱ ἀκτίνες καί ἡ θερμότητα πού ἐκπορεύονται ἀπό τόν ἥλιο δέν εἶναι ἐξ ἀνάγκης, εἶναι ἐκ τῆς φύσεως, εἶναι φυσικό. Στήν ὀρθόδοξη θεολογία δέν εἶναι «πᾶν ἐκ φύσεως ἐξ ἀνάγκης». Γι’ αὐτό καί ἔλεγε ὅτι ὁ Υἱός εἶναι ἐκ τῆς φύσεως τοῦ Πατρός, εἶναι ἀληθινός Θεός καί τό ἔλεγε αὐτό ἐπιχειρηματολογώντας ἀπό τήν Παλαιά καί τήν Καινή Διαθήκη.
Ἄν πάρουμε ἀπό τήν μία μεριά τούς αἱρετικούς τῶν πρώτων αἰώνων, τόν Παῦλο Σαμοσατέα, τόν Λουκιανό, τούς Λουκιανούς, καί τόν Ἄρειο πού ἀκολουθεῖ αὐτούς, θά δοῦμε ὅτι αὐτοί προσπαθοῦσαν νά μιλήσουν γιά τόν Χριστό, γιά τήν θεότητα τοῦ Χριστοῦ, γιά τό τί εἶναι ὁ Χριστός ἐπί τῇ βάσει τῆς ἀριστοτελικῆς φιλοσοφίας, ἐνῶ οἱ Πατέρες δέν μιλοῦσαν ἐπί τῇ βάσει τῆς φιλοσοφίας, ἀλλά μιλοῦσαν ἐπί τῇ βάσει τῶν Προφητῶν καί τῶν Ἀποστόλων.
Γι’ αὐτό, ἄν διαβάση κανείς προσεκτικά τά ὅσα γράφει ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντίον τοῦ Ἀρείου, στούς λόγους «κατά Ἀρειανῶν», θά δῆ ὅτι ἐκεῖ συνέχεια χρησιμοποιεῖ ἐπιχειρήματα ἀπό τούς Προφήτας καί τούς Ἀποστόλους καί δέν ἀναφέρεται καθόλου σέ φιλοσόφους, δέν εἶναι καθόλου φιλόσοφος.
Ἄρα ἀπό τήν μία μεριά ἔχουμε τούς ἀνθρώπους πού φιλοσοφοῦν καί χρησιμοποιοῦν τόν στοχασμό καί τήν λογική, ἐπεξεργάζονται φιλοσοφικά ὅλα τά θέματα τῆς πίστεως, ἀπό τήν ἄλλη μεριά ἔχουμε τούς Προφῆτες, τούς Ἀποστόλους οἱ ὁποῖοι μιλοῦν ἐξ ἐμπειρίας.
Καί στούς Πατέρες ἔχουμε ἐμπειρία. Γιά παράδειγμα ὁ Μέγας Βασίλειος ἔχουμε σαφέστατες πληροφορίες ὅτι τήν ὥρα πού προσευχόταν ἦταν μέσα στό φῶς. Τόν εἶδε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης, ὁ ἀδελφός του καί μιλᾶ γιά τόν Βασίλειο τόν Μέγα ὅτι τόν εἶδε ἐν ὥρᾳ προσευχῆς καί ἦταν ὅλος μέσα στό φῶς. Ἑπομένως, οἱ Πατέρες εἶχαν ἐμπειρίες, ἀλλά καί ὅσοι δέν ἔχουν ἐμπειρίες ἀκολουθοῦν αὐτούς πού ἔχουν ἐμπειρίες. Γι’ αὐτό καί εἶναι ἀπαραίτητο γιά μᾶς τούς θεολόγους, τούς Ἐπισκόπους καί ὅλους τούς Κληρικούς, ἄν δέν ἔχουμε προσωπική πίστη ὡς ἀποκάλυψη, νά ἀκολουθοῦμε τήν πίστη τῶν θεουμένων.
Γι’ αὐτό καί ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής καί πολλοί Πατέρες σαφῶς τό λένε ὅτι ὑπάρχει ἡ πίστη ἐκ θεωρίας καί ὑπάρχει καί ἡ πίστη ἐξ ἀκοῆς. Πρῶτα ξεκινᾶμε ἀπό τήν πίστη τῆς ἀκοῆς, δηλαδή ἀκούσαμε ἀπό ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι τά ἔζησαν καί ἐφαρμόζουμε τόν λόγο τους, τήν ἐμπειρία τους, καί ἐμεῖς, ἄν ὁ Θεός ἐπιτρέψη, θά φθάσουμε στήν πίστη ἐκ θεωρίας.
Αὐτή εἶναι καί ἡ μεθοδολογία τῆς ἐπιστήμης. Δηλαδή, εἶναι μερικοί ἐρευνητές πού μπαίνουν στά ἐρευνητικά κέντρα –στήν Ἀμερική γιά παράδειγμα– ἐρευνητές ἰατροί ἐξετάζουν καί βλέπουν μέ τό μικροσκόπιο τό ἀνθρώπινο κύτταρο, τό ὁποῖο εἶναι μία μονάδα ζωῆς, ἡ ὁποία εἶναι 1,5 χιλιοστό τοῦ χιλιοστομέτρου. Δηλαδή, ἄν πάρουμε ἕνα χιλιοστό τοῦ μέτρου καί τό διαιρέσουμε σέ χίλια κομμάτια, τό πρῶτο κύτταρο πού συλλαμβάνεται στήν κοιλία τῆς γυναίκας εἶναι τόσο, 1,5-3 χιλιοστά τοῦ χιλιοστομέτρου. Ἔχουν, λοιπόν, τήν δυνατότητα οἱ ἐπιστήμονες νά μποῦν μέσα ἀπό δυνατά μικροσκόπια νά δοῦν τί ὑπάρχει μέσα σέ αὐτό τό κύτταρο. Ὑπάρχουν τά 46 χρωματοσώματα, τό DNA, ὑπάρχουν 25.000 γονίδια στόν ἄνθρωπο καί μέσα σέ αὐτά ὑπάρχουν ἄλλες μικρότερες μονάδες. Καί τά βλέπουν ὅλα αὐτά καθαρά, ἐνῶ ἐμεῖς δέν τά βλέπουμε, γιατί δέν ἔχουμε μικροσκόπιο.
Ὁπότε, ἐμεῖς ἀποδεχόμαστε τήν ἐμπειρία αὐτῶν πού τά εἶδαν καί ἔπειτα ὅλοι οἱ ἐπιστήμονες πού τά διδάσκουν λένε αὐτά τά ὁποῖα ἔχουν δεῖ ἐκεῖνοι οἱ ἐρευνητές. Καί αὐτοί πού διδάσκουν, ἄν ἔχουν τήν πρόσβαση στό μικροσκόπιο, θά τά δοῦν. Πῆγα στήν Ἀμερική σέ ἕνα τέτοιο ἐρευνητικό κέντρο καί ζήτησα νά μοῦ δείξουν τό κύτταρο. Μέ ἔβαλαν μπροστά σέ ἕνα τέτοιο μικροσκόπιο καί μοῦ ἔλεγαν αὐτό εἶναι τό κανονικό κύτταρο, μέσα στό αἷμα, αὐτό εἶναι τό καρκινικό κύτταρο. Τά εἶδα καθαρά.
Νοερά καί λογική ἐνέργεια
Αὐτό τό παράδειγμα χρησιμοποιοῦσε ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης, ὁ ὁποῖος ἦταν κορυφαῖος θεολόγος. Προσωπικά δέν βάζω κανέναν θεολόγο - δογματολόγο μπροστά στόν Ρωμανίδη, κανέναν ἀπολύτως, καί ὄχι μόνο γιά τόν 20ό αἰώνα, ἀλλά καί προηγουμένως. Γιατί; Διότι ἔχουμε τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό τόν 8ο αίωνα, ὁ ὁποῖος κάνει τήν κορυφαία σύνθεση «Ἔκθεσις ἀκριβής ὀρθοδόξου πίστεως», πού εἶναι οὐσιαστικά οἱ ἀποφάσεις ὅλων τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων μέχρι τήν ἐποχή ἐκείνη. Ἔχουμε τόν ἅγιο Συμεών τόν Νέο Θεολόγο, τόν 11ο αἰώνα, ὁ ὁποῖος παρουσιάζει τήν ἡσυχαστική καί τήν ἐμπειρική θεολογία. Καί ἔχουμε τώρα τόν Ρωμανίδη, ὁ ὁποῖος συνδέει ἅγιο Ἰωάννη Δαμασκηνό καί ἅγιο Συμεών Νέο Θεολόγο μαζί μέ τόν ἅγιο Γρηγόριο Παλαμᾶ στήν δογματική. Ἐγώ τοὐλάχιστον δέν βάζω κανέναν καθηγητή πάνω ἀπό τόν Ρωμανίδη, κανέναν ἀπολύτως. Καί ὁ π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ ἦταν μεγάλος θεολόγος, ἀλλά τόν ξεπέρασε ὁ μαθητής του, γι’ αὐτό καί ὁ Φλωρόφσκυ θεωροῦσε ὅτι ὁ Ρωμανίδης εἶναι ὁ ὀξυνούστερος τῶν μαθητῶν του.
Ἔλεγε, λοιπόν, γιά τό θέμα αὐτό ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης ὅτι τό ὄργανο πού βλέπει τήν δόξα τοῦ Θεοῦ εἶναι ὁ νοῦς, ὁ ὁποῖος φωτίζεται ἀπό τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἐπίσης, χρησιμοποιοῦσε καί τό παράδειγμα τοῦ ἀστρονόμου. Γιά νά δῆς τά μακρινά ἀστέρια πρέπει νά ἔχης τηλεσκόπιο. Ποιό εἶναι, λοιπόν, τό τηλεσκόπιο, ποιό εἶναι τό μικροσκόπιο; Εἶναι ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου. Τί εἶναι αὐτός ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου; Δέν εἶναι ἡ λογική. Ὁ Χριστός εἶπε: «Μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται». Τό πνευματικό μικροσκόπιο καί τό πνευματικό τηλεσκόπιο εἶναι ὁ φωτισμένος νοῦς μέσα στήν καθαρή καρδιά.
Λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, πού κάνει τήν διάκριση μεταξύ λογικῆς ἐνεργείας καί νοερᾶς ἐνεργείας, ὅτι ὁ νοῦς, λέει, εἶναι αὐτοτελής οὐσία καί εἶναι ἀπό μόνη της ἐνεργητική, δηλαδή εἶναι ἀνεξάρτητος ἀπό τήν λογική καί ἀνεξάρτητος ἀπό τίς ἄλλες ἐνέργειες τῆς ψυχῆς, τήν φαντασία, τήν λογική, τήν αἴσθηση, τήν δόξα, εἶναι ἄλλη ἐνέργεια καί κινεῖται διαφορετικά. Καί, δυστυχῶς, μετά τήν πτώση τοῦ Ἀδάμ ὁ νοῦς σκοτίστηκε.
Ἕλεγε ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης τί θά πῆ, σκοτίστηκε; Ἔχουμε τό μικροσκόπιο, ἐγώ θά ἔλεγα τήν φωτογραφική μηχανή πού ἔχουμε τώρα καλύτερη γνώση, ἄν ὁ φακός πού παίρνει τήν φωτογραφία ἔχη κηλίδες, ἄν εἶναι σκονισμένος, ἄν πέση νερό, τότε ἡ σταγόνα τοῦ νεροῦ θά βγῆ στήν φωτογραφία καί ἡ φωτογραφία δέν θά εἶναι καθαρή. Ὁ νοῦς μέ τήν πτώση σκοτίστηκε, στήν συνέχεια ταυτίστηκε μέ τήν λογική, τό περιβάλλον καί τά πάθη. Ὅλοι ἔχουν νοῦ καί ὁ νοῦς ταυτίζεται μέ τήν λογική, τά πάθη καί τό περιβάλλον.
Τί χρειάζεται τώρα; Χρειάζεται νά ἀρχίσουμε λίγο νά ἀποδεσμεύουμε τόν νοῦ ἀπό τά πάθη, ἀπό τό περιβάλλον καί ἀπό τήν λογική. Πῶς ἀποδεσμεύεται ὁ νοῦς; Μέ αὐτό πού ἔχουμε μάθει στήν Ἐκκλησία, μέ τήν ὑπακοή. Κάνουμε ὑπακοή καί δέν τά ἐρευνᾶμε ὅλα λογικά, καί μετά ἀρχίζει ἡ προσευχή.
Φυσικό καί γνωμικό θέλημα
Ἔλεγα τό βράδυ μετά τήν ἀγρυπνία ὅτι αὐτό μαθαίνουν οἱ μοναχοί, ὅταν πηγαίνουν στό Μοναστήρι. Τό πρῶτο πού μαθαίνουν εἶναι ὅτι τό γνωμικό θέλημα πρέπει νά γίνη φυσικό θέλημα. Γιατί, ὅταν ὁ ἄνθρωπος δημιουργήθηκε ἀπό τόν Θεό, ὁ Ἀδάμ εἶχε φυσικό θέλημα, ὁδηγεῖτο ὁλόκληρος στόν Θεό, αὐτεξουσίως. Ἡ λέξη αὐτεξουσίως σημαίνει ὅτι δέν ὑπάρχει καμμία ἐξωτερική ἐπίδραση σέ αὐτό, αὐτό σημαίνει αὐτεξούσιο, ἔχει τήν δική του ἐξουσία, τήν ὁποία τοῦ ἔχει δώσει ὁ Θεός καί ὁδηγεῖται ὁλόκληρος πρός τόν Θεό, καί ὁ νοῦς, ὅλη ἡ ψυχή, τά πάντα ὁδηγοῦντο ἐξ ὁλοκλήρου πρός τόν Θεό, ἀνέβαινε πρός τόν Θεό. Κάποια στιγμή μπῆκε ὁ πειρασμός.
Ὁπότε ἡ Εὔα πρῶτα καί μετά ὁ Ἀδάμ προσέχουν τόν πειρασμό καί ἀντί νά πηγαίνη ὁ νοῦς στόν Θεό, αὐτό τό φυσικό θέλημα μετατρέπεται καί γίνεται γνωμικό θέλημα. Τό γνωμικό θέλημα, κατά τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό, εἶναι ἡ ἐπιλογή μεταξύ δύο πραγμάτων, εἶναι τό νά ἐπιλέξω ποιό εἶναι τό σωστό, καί ἀρχίζει ἡ κρίση, ἡ ἐπεξεργασία, τό σκεπτικό. Γι’ αὐτό τό γνωμικό θέλημα εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς διασκέψεως, ὑπάρχει καί ἡ ἄγνοια μεταξύ δύο πραγμάτων καί ἐπιλέγω ἕνα ἀπό αὐτά κατόπιν σκέψεως καί ἐπεξεργασίας. Αὐτό εἶναι τό γνωμικό θέλημα. Καί ἐνῶ θά ἔπρεπε τό φυσικό θέλημα νά πορεύεται πρός τόν Θεό, πηγαίνει πρός τήν κτίση, χρησιμοποιώντας τήν λογική καί γίνεται γνωμικό θέλημα, πού εἶναι ἡ πτώση.
Ἐκεῖ μπαίνει τό πρόσωπο, πού λένε μερικοί. Τί εἶναι τό πρόσωπο; Εἶναι ἡ ἐπιλογή πού γίνεται μέ τήν ἐλευθερία. Ἄλλο τό αὐτεξούσιο, ἄλλο ἡ προαίρεση καί ἄλλο ἡ ἐλευθερία, ὅπως διδάσκει ὁ ἅγιος Μάξιμος Ὁμολογητής. Αὐτεξούσιο εἶναι ὅτι οἱ δυνάμεις τῆς ψυχῆς χωρίς ἐπηρεασμό ἀπό ἔξω, εὑρισκόμενες στήν φυσική τους κατάσταση κατευθεῖαν ὁδηγοῦνται πρός τόν Θεό. Προαίρεση εἶναι ἡ ἐπιλογή δύο πραγμάτων. Ὁπότε, ἄν ὑποθέσουμε ὅτι ἡ ἐλευθερία καί ἡ προαίρεση εἶναι τό πρόσωπο, τότε αὐτό εἶναι ἡ αιτία τῆς πτώσεως. Μετά τήν πτώση πρέπει τό γνωμικό θέλημα νά γίνη φυσικό θέλημα, νά κάνουμε ὅ,τι θέλει ὁ Θεός.
Ἡ κλήση τῶν Ἀποστόλων
Καί ἔχουμε τώρα τούς Ἀποστόλους. Οἱ πρῶτοι ἀπό αὐτούς ἦταν μαθητές τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου, ἐπειδή ἀναζητοῦσαν τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἦταν μία περίοδος, ἰδίως μετά τήν Βαβυλώνια αἰχμαλωσία, τό 538 π.Χ., πού ὁ Κύρος ἔβγαλε μία διαταγή νά ἐπιστρέψουν οἱ Ἑβραῖοι πού ἦταν ὑπόδουλοι στήν Βαβυλώνα. Ἦταν μία περίοδος δύσκολη καί ἄρχισαν νά ἀναζητοῦν τήν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ. Εἶχε προηγηθῆ ἡ περίοδος τῶν Πατριαρχῶν, τοῦ Μωϋσῆ, τῶν Κριτῶν μέ τούς ὁποίους ὁ Θεός διηύθυνε ἀπ’ εὐθείας ὁ Ἴδιος τόν λαό Του. Ἀκολούθησε ἡ περίοδος τῶν Βασιλέων, ἐπειδή οἱ Ἑβραῖοι ἤθελαν βασιλεῖς, ὅπως τά ἄλλα ἔθνη, καί ἄρχισε νά μειώνεται ἡ σχέση τοῦ λαοῦ μέ τόν Θεό. Ἐμφανίζονται οἱ Προφῆτες, οἱ ὁποῖοι διαφυλάσσουν τήν παράδοση. Μετά τήν ἐπιστροφή ἀπό τήν Βαβυλώνια αἰχμαλωσία σχεδόν χάνονται οἱ Προφῆτες καί ἐπικρατοῦν οἱ Ἱερεῖς, οἱ ὁποῖοι κάτι κρατᾶνε, ἀλλά μετά τήν Βαβυλώνια αἰχμαλωσία μέχρι τήν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ ὑπῆρχε περίοδος προσμονῆς τῆς λυτρώσεως, ἦταν περίοδος κυοφορίας, ἀνέμεναν κάτι καινούριο καί ὁ λαός βογγοῦσε καί ἀναζητοῦσε Μεσσία.
Βέβαια, στήν Παλαιά Διαθήκη, ὅπως λέει ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης, ὁ μεσσίας ἦταν ἄνθρωπος, ἀφοῦ μεσσίας θά πῆ χριστός, δηλαδή κεχρισμένος, αὐτός πού χριόταν μέ λάδι. Οἱ βασιλεῖς ἦταν οἱ μεσσίες, ἦταν ἄνθρωποι πού ἐχρίοντο. Ὁ Χριστός γίνεται μεσσίας μετά τήν ἐνανθρώπηση, ὅταν ἐχρίσθη ἡ ἀνθρώπινη φύση ἀπό τήν θεία φύση. Στήν Παλαιά Διαθήκη ζητοῦσαν κάποιον νά ἔλθη νά τούς σώση. Ποιός θά ἦταν αὐτός; Καί ὁ λαός βογγοῦσε, ἦταν οἱ πόνοι τῆς κυοφορίας καί τοῦ τοκετοῦ. Καί ἐμφανίζεται ὁ Χριστός.
Εἶναι εὔκολο νά ἀναγνωρίσης τόν Χριστό; Λέμε ἐμεῖς ὅτι Τόν ἀκολούθησαν οἱ πρῶτοι Μαθητές. Τούς εἶπε ὁ Χριστός: «Δεῦτε ὀπίσω μου καί ποιήσω ὑμᾶς ἁλιεῖς ἀνθρώπων» (Ματθ. δ', 19). Ἀλλά πρέπει νά εἶναι κανείς τρελός γιά νά τό κάνη αὐτό. Δηλαδή, ἐμφανίζεται κάποιος καί λέει: «ἐλᾶτε κοντά μου γιά νά ἀλλάξουμε τούς ἀνθρώπους». Ἐμεῖς θά πηγαίναμε; Θά μᾶς ἔλεγε: «ἐλᾶτε κοντά μου καί θά γυρίσουμε ὅλον τόν κόσμο». Τί θά λέγαμε; Τρελός εἶσαι; Ποιός τό κάνει αὐτό;
Οἱ Ἀπόστολοι Τόν ἀκολούθησαν ἀπό ἐμπειρία πού εἶχαν, διότι ἀναζητοῦσαν τήν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ, ἦταν μαθητές τοῦ Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου καί περίμεναν. Ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος κήρυττε καί ἔλεγε ὅτι ἔρχεται ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί αὐτοί περίμεναν καί εἶδαν.
Κοιτάξτε τήν πρώτη ἀποκάλυψη. Ὁ Ἀνδρέας καί ὁ ἄλλος μαθητής, πού πρέπει νά ἦταν ὁ Ἰωάννης, ἦταν μαζί μέ τόν Γέροντά τους. Γέροντάς τους ἦταν ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος, ὁ ὁποῖος τούς εἶπε: «Ἴδε ὁ ἀμνός τοῦ Θεοῦ» (Ἰω. α', 29 καί 36). Τί βλέπουμε ἐδῶ; Βλέπουμε ὅτι αὐτοί ἀναζητοῦσαν τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, δέν ἄκουσαν κάποια στιγμή ἐντελῶς τυχαῖα «ἐλᾶτε καί φεύγουμε, ἐλᾶτε πίσω μου καί θά σᾶς κάνω ἁλιεῖς ἀνθρώπων», ἀλλά αὐτοί ἦταν στήν προοπτική αὐτή, ἦταν στήν κάθαρση καί στόν φωτισμό καί εἶχαν Γέροντα, ἕναν μεγάλο ἀσκητή, τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Πρόδρομο. Καί ἐκεῖνος τούς ὑποδεικνύει: «Ἴδε ὁ ἀμνός τοῦ Θεοῦ». Νά τος, ὄχι ὁ μεσσίας, νά τος ὁ ἀμνός τοῦ Θεοῦ, ὅπως προφήτευσε ὁ Προφήτης Ἠσαΐας, πού θά θυσιασθῆ. Καί Τόν ἀκολούθησαν. Καί «στραφείς» λέει, ὁ Χριστός τούς εἶπε «τί ζητεῖτε»; Τοῦ ἀπάντησαν: «Κύριε, ποῦ μένεις;» Ἐκεῖνος εἶπε: «Ἔρχεσθε καί ἴδετε». Καί εἶδαν ποῦ μένει καί ἔμειναν κοντά Του τήν ἡμέρα ἐκείνη (Ἰω. α', 35-40).
Ἑρμηνεύει ὁ ἱερός Θεοφύλακτος, Ἀρχιεπίσκοπος Βουλγαρίας, ἀναλύοντας αὐτό τό περιστατικό, ὅτι ἐδῶ ἔχουμε ἕνα μικρό Θαβώρ, ἀφοῦ ὑπάρχουν πολλές ἀποκαλύψεις τῆς θεότητος τοῦ Χριστοῦ στήν ζωή τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Ἀνδρέας καί ὁ Ἰωάννης ἦταν μαθητές τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου καί ἀξιώθηκαν νά γνωρίσουν πνευματικά τόν Χριστό.
Ὅταν κανείς ἔχη τήν διάθεση νά πράττη αὐτά πού θέλει ὁ Θεός, ἀκούει τόν πνευματικό του πατέρα, τόν Γέροντά του, σημαίνει ὅτι ἀποβάλλει τό γνωμικό θέλημα. Ὄχι ὅ,τι θέλω ἐγώ, ἀλλά ὅ,τι μοῦ πεῖ ὁ Γέροντας. Καί σέ κάποια στιγμή ὁ Γέροντας λέει: Νά τος, αὐτός εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ. Ἀμέσως τούς ἀποδεσμεύει καί πηγαίνουν στόν Χριστό. Ἄρα Τόν ἀκολουθοῦν.
Τότε, ἐνῶ οἱ δύο Μαθητές ἀκολουθοῦσαν τόν Χριστό, ὁ Χριστός στράφηκε καί τούς εἶδε. Τό ὅτι ὁ Χριστός ἔστρεψε τό πρόσωπό Του, τούς εἶδε καί Τόν εἶδαν, σημαίνει ὅτι τούς ἀποκάλυψε μία ἀκτίνα τῆς θεότητός Του. Λέμε «μή ἀποστρέψῃς τό πρόσωπόν σου ἀπό τοῦ παιδός σου». Ἡ ἀποστροφή τοῦ προσώπου εἶναι πτώση, εἶναι σκοτασμός. Τό νά δῆ κανείς τό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ εἶναι μία ἐμπειρία θεώσεως. Τό νά πῆ, ὅπως λέει ἡ Γραφή, «στραφείς καί θεασάμενος αὐτούς», σημαίνει ὅτι τούς ἀποκάλυψε τήν θεότητά Του. «Ἐγώ εἶμαι αὐτός πού σᾶς εἶπε ὁ Γέροντάς σας». Καί αὐτοί ἀμέσως εἶπαν: «Κύριε, ποῦ μένεις;». Καί λέει ὁ ἱερός Θεοφύλακτος: Ποῦ ἔμενε ὁ Χριστός; Ὅταν ἀργότερα Τόν ρώτησε κάποιος «Κύριε, θά σέ ἀκολουθήσω ὅπου κι ἄν ἀπέλθης», ὁ Χριστός εἶπε: «αἱ ἀλώπεκες φωλεοὺς ἔχουσι καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ κατασκηνώσεις, ὁ δὲ υἱός τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἔχει ποῦ τὴν κεφαλὴν κλίνῃ» (Ματθ. η', 20). Δέν εἶχε τόπο. Καί πῆγαν λέει, στόν τόπο ὅπου ἔμενε. Καί ποῦ ἔμενε; Τούς ὁδήγησε στήν θεωρία. Γιατί; Διότι ὁ τόπος τοῦ Χριστοῦ, λέει ὁ ἱερός Θεοφύλακτος, εἶναι ἡ θεωρία, τό φῶς τοῦ Θεοῦ εἶναι ὁ τόπος Του, «φῶς οἰκῶν ἀπρόσιτον», ὁ Θεός κατοικεῖ στό ἀπρόσιτο φῶς. Τούς ὁδήγησε στήν θεωρία καί ἀμέσως μετά ἀκολούθησαν. Δέν εἶναι ἐλᾶτε καί φεύγουμε, ἀλλά προηγήθηκε ἡ ἐμπειρία.
Πρῶτον, προσκολλήθηκαν στόν Γέροντά τους, τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Πρόδρομο. Ἐκεῖνος τούς ὑπέδειξε νά Τόν ἀκολουθήσουν. Τόν ἀκολουθοῦν μέ πίστη, μέ ὑπομονή, μέ διάθεση, μέ ἀγώνα. Ἐκεῖνος στρέφει τό πρόσωπό Του καί τούς δείχνει κάτι, τούς αἰχμαλωτίζει, Τόν ἀκολουθοῦν καί τούς ὁδηγεῖ στήν θεωρία. Ἔ, μετά γίνεται κανείς Μαθητής τοῦ Χριστοῦ. Δέν εἶναι ὅτι τυχαῖα ἔγιναν Μαθητές τοῦ Χριστοῦ, ἔτσι μιά μέρα, ἀλλά μέσα ἀπό ἐμπειρία ἔγιναν Μαθητές τοῦ Χριστοῦ καί εἶδαν ὅλα ἐκεῖνα τά ὁποῖα ἔδειξε ὁ Χριστός κηρύττοντας τρία ὁλόκληρα χρόνια καί στόν Σταυρό καί στήν Γεσθημανή οἱ τρεῖς ἀπό αὐτούς.
Καί μετά τήν πτώση τους, γιατί Τόν ἀρνήθηκαν ἤ κρύφτηκαν, κατά τήν διάρκεια τοῦ Πάθους Του ἔφυγαν ἀπό κοντά Του, ἀλλά τελικά παρέμειναν πάντα ἑνωμένοι. Καί ὁ Πέτρος ἔκανε αὐτό πού ἔκανε, ἀλλά μετανόησε καί παρέμεινε στόν ὅμιλο τῶν Μαθητῶν. Καί μετά ἐμφανίζεται ὁ Χριστός καί τούς ἐπιβραβεύει καί τούς συγχωρεῖ καί τούς δίνει τό Ἅγιο Πνεῦμα νά συγχωροῦν ἁμαρτίες.
Οἱ μοναχοί ὡς ἐνδοκρινεῖς ἀδένες στό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας
Κάνουμε λάθη στήν ζωή μας, ἀλλά παραμένουμε στήν Ἐκκλησία, δέν φεύγουμε ἀπό τήν Ἐκκλησία. Ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι κανενός, εἶναι τοῦ Χριστοῦ, εἶναι τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί ἐμεῖς εἴμαστε μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Καί ἄν μερικοί κάνουμε λάθη, δέν μποροῦν οἱ ἄλλοι νά φεύγουν, πρέπει νά παραμείνουν στήν Ἐκκλησία. Γιατί οἱ ἅγιοι διά μέσου τῶν αἰώνων εἶναι οἱ ἐνδοκρινεῖς ἀδένες. Ἔχουμε τούς ἀδένες μέσα στό σῶμα μας, ἀλλά δέν τούς βλέπουμε ἐμεῖς καί δέν πονᾶνε ὅταν ἔχουν πρόβλημα, ἀλλά τελικά αὐτοί διαμορφώνουν ὅλο τό σῶμα. Κάθε μοναχός στό κελλί του δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά ἕνας καλός ἐνδοκρινής ἀδένας μέσα στήν Ἐκκλησία. Ἄς κάνουν ὅ,τι θέλουν οἱ ἄλλοι, οἱ μεγάλοι καί τρανοί καί οἱ Ἐπίσκοποι καί οἱ Σύνοδοι. Ὅπως τώρα φάγαμε, ἡ τροφή εἰσῆλθε μέσα στό σῶμα, τό σῶμα κρατᾶ ὅ,τι θέλει καί τό ἄλλο τό ἀποβάλλει. Μέσα στήν Ἐκκλησία ὁ Θεός κρατᾶ αὐτό πού θέλει, καί ἡ Ἐκκλησία κρατᾶ αὐτό πού θέλει καί ἀποβάλλει ὅλα τά ἄλλα τά ἄχρηστα. Ἑπομένως, θέλω νά πῶ ὅτι εἴμαστε ἐνδοκρινεῖς ἀδένες, καί ἐσεῖς μέσα στό Μοναστήρι καί ἐμεῖς στόν κόσμο, πού προσπαθοῦμε νά ζοῦμε σάν σέ Μοναστήρι.
Διάβασα τώρα τελευταῖα κάτι πού ἔλεγε ὁ Γέροντας Σωφρόνιος στούς μοναχούς του. Ἔλεγε: «κοιτάξτε, τώρα τελευταῖα χρησιμοποιώντας τήν ἀγγλική γλώσσα βρῆκα περίπου τί εἴμαστε ἐμεῖς οἱ μοναχοί. Τό Μοναστήρι καί ὁ Ναός εἶναι τό living room, τό δωμάτιο στό ὁποῖο μένουμε καί γευόμαστε τήν ζωή τῆς ἀθανασίας. Τό κελλί εἶναι τό waiting room, εἶναι τό δωμάτιο τῆς ἀναμονῆς τοῦ θανάτου. Μένουμε στό living room καί ἀναμένουμε τό θάνατο ὡς τό ἀκρωτήριο τῆς Καλῆς Ἐλπίδος. Γι’ αὐτό καί ὁ μοναχισμός, ἔλεγε ὁ Γέροντας Σωφρόνιος, εἶναι «ἡ σχολή τῆς αἰωνιότητος», εἶναι καί ἡ ἀποστολική ζωή, εἶναι καί ἡ ζωή τῆς αἰωνιότητος, γιατί ἀπό τώρα ζοῦμε τό αἰώνιο καί ἀναμένουμε τό αἰώνιο. Αὐτή εἶναι ἡ ἀποστολική ζωή.
Συγγνώμη ἄν εἶπα πολλά. Δέν εἶχα σκοπό νά πῶ τίποτε σήμερα, ἀλλά μέ τίς εὐχές τοῦ Γέροντα πού μοῦ εἶπε νά μιλήσω, μοῦ ἔδωσε τήν εὐχή καί μοῦ γέννησε λόγο.
Ἡγούμενος Καρακάλλου π. Φιλόθεος:
Εὐχαριστοῦμε, Σεβασμιώτατε. Πῶς νά σᾶς εὐχαριστήσουμε πού κάνατε τόσο κόπο νά ἔρθετε ἀπό τήν μακρινή μητροπολιτική σας ἐπαρχία μέ τόσο κόπο καί μάλιστα μέ τό ἀτύχημα πού ὁ πειρασμός πῆγε νά φέρη, σᾶς τραυμάτισε, ἀλλά ἐν τούτοις μᾶς εὐφράνατε καί μέ τίς ἀρχιερατικές λειτουργίες, κυρίως χθές στήν μνήμη τῶν κορυφαίων Ἀποστόλων, μέ τά ἐμπνευσμένα σας λόγια πού ἀκούραστος μᾶς νουθετεῖτε καί μᾶς δώσατε τήν χαρά. Σᾶς εὐχαριστοῦμε θερμότατα.
Οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι Πέτρος καί Παῦλος καί οἱ Δώδεκα νά πλουτίσουν ἀκόμη τήν Χάρη σας, πού προσφέρετε τόσα στήν Ἐκκλησία μας μέ τόν προφορικό σας λόγο, ἀλλά καί μέ τό γραπτό σας λόγο κυρίως, πού ἔχει ἀνάγκη σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας, ἡ θεολογία μας, ἡ ἀκραιφνής, ἡ ὀρθόδοξος, ἡ ἀποστολική θεολογία πού μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ ἐσεῖς ὑπηρετεῖτε, περισσότερο πού σήμερα πολεμεῖται, πού σήμερα νοθεύεται, πού σήμερα, ὅπως βλέπουμε μετά λύπης ποῦ ὁδηγούμαστε καί ἀπό πανεπιστημιακούς καί ἀπό θεολόγους καί ἀπό Ἐπισκόπους ἀκόμη. Ἡ Ἐκκλησία μας σᾶς ἔχει ἀνάγκη ἀκόμη.
Οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι νά σᾶς δίνουν δύναμη νά ἐργαστῆτε ἀκόμα, μᾶλλον τώρα ἴσως ξεκινᾶ ἡ ἀνάγκη. Ταπεινά εὐχόμαστε νά σᾶς δώσουν δύναμη καί ἐνίσχυση οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι πού ἤρθατε καί κοπιάσατε πολύ περισσότερο.
Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ἱερόθεος:
Γέροντα, νομίζω ὅτι δέν μέ ἔχει ἀνάγκη ἡ Ἐκκλησία, ἐγώ ἔχω ἀνάγκη τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ Θεός δέν μᾶς ἔχει καμμία ἀνάγκη. Ἐμεῖς ἔχουμε ἀνάγκη τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ Σωτήρας τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ὁ Χριστός. Ἐμεῖς δέν εἴμαστε σωτῆρες τῆς Ἐκκλησίας καί ἄλλωστε ξέρετε τά μοναχικά τάγματα τῆς Δύσεως, φραγκισκανοί, δομηνικανοί, δημιουργήθηκαν στήν προοπτική νά σώσουν τήν καταρρέουσα Ἐκκλησία τῆς Δύσεως τότε. Ἐμεῖς ἐδῶ δέν ἀγωνιζόμαστε νά σώσουμε τήν Ἐκκλησία, ἀλλά παραμένουμε στήν Ἐκκλησία γιά νά ζοῦμε.
Ὁ Γέροντάς σας, ἀγαπητοί μοναχοί, εἶναι ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος, νά κάνετε ὑπακοή καί ἐκεῖνος θά σᾶς λέη: «Ἴδε ὁ ἀμνός τοῦ Θεοῦ», καί θά δῆτε καί ἐσεῖς τόν Θεό. Εὐχαριστῶ πολύ.
Πηγή: (Ὁμιλία στήν Τράπεζα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Καρακάλλου μετά τήν Θεία Λειτουργία τῆς Ἑορτῆς τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων), (Εκκλησιαστική Παρέμβαση – Αύγουστος 2018), Ακτίνες
