Ο Μέγας Βασίλειος δίνει τον ακόλουθο ορισμό της νηστείας: «Νη­στεία αληθινή είναι η αποξένωσις από το κακόν, η εγκράτεια της γλώσ­σης, η αποχή από τον θυμόν, ο χωρισμός από τας επιθυμίας, την καταλαλιάν, το ψεύδος και την ψευδορκίαν. Η στέρησις από αυτά είναι αλη­θινή νηστεία. Μέσα εις αυτά λοιπόν η νηστεία είναι αγαθόν».

Ο περιορισμός της νηστείας στην αποχή από φαγητά δεν είναι «αγαθόν»· μόνο νηστεία τού σώματος που συνοδεύεται από τον χωρι­σμό από τα πάθη λογίζεται αρετή. «Η αληθινή νηστεία είναι η αποξένωσις από τα κακά» επαναλαμβάνει ο Μ. Βασίλειος και παραπέμπει στο Ης. ξγ' 4-6' να λύσης τα δεσμά της αδικίας, μη νηστεύεις χάριν δια­μάχης και έριδος. «Δεν τρώγεις κρέατα, αλλά τρώγεις τον άδελφόν σου· δεν πίνεις οίνον, αλλά δεν είσαι εγκρατής εις τας ύβρεις».

«Διότι ποίον είναι το όφελος εάν απέχης από τροφάς, αλλά τρώγεις δια των οφθαλμών την ακολασίαν της μοιχείας ή με την θέλησίν σου ακούεις δια των ώτων ματαίας και διαβολικάς φωνάς; Δεν ωφελεί καθό­λου να απέχης από τροφάς, όμως να μην απέχης από την έπαρσιν της υψηλοφροσύνης, της κενοδοξίας και κάθε πάθους. Ή τι ωφελεί βεβαί­ως να είσαι εγκρατής εις τας τροφάς, αλλά να μην απέχης από πονηρούς λογισμούς... Ας γίνωμε λοιπόν εγκρατείς εις όλα αυτά, δια να μη έλθη ποτέ εις ημάς η κατηγορία τού Κυρίου, ότι διυλίζομεν τον κώνωπα και καταπίνομε την κάμηλον (Ματθ. κγ' 24)» (Μ. Βασίλειος).

Για τον Μ. Βασίλειο η νηστεία είναι παλαιότερη εντολή (Γέν. β' 17). Το «μη φάγετε», λέγει, είναι «νομοθέτημα νηστείας και εγκράτειας». Με­τά από την πτώση όμως η νηστεία πήρε τη θέση τού ιατρού, γιατί συν­δέεται με τη μετάνοια· είναι η μετάνοια τού σώματος! Εκείνος που νη­στεύει δεν μιμείται την παρακοή της Εύας και δεν ακολουθεί τη συμ­βουλή του φιδιού. Για τους πρωτόπλαστους η «νηστεία» ήταν το μέτρο που θα εδοκιμάζετο η σφοδρή επιθυμία των να μείνουν σε κοινωνία με τον Θεό. Μετά από την πτώση η νηστεία, που συνοδεύεται με την άσκη­ση των άλλων αρετών, αποτελεί θεμέλιο στο οποίο ο πνευματικός αθλη­τής στηρίζει τον πνευματικό του αγώνα.

«Η νηστεία, οπού είναι ο ιατρός των ψυχών ημών», λέγει ο Συμεών ο νέος Θεολόγος, «έχει συνήθειαν, άλλου χριστιανού να ταπεινώση την σάρκα και άλλου να καταπραΰνη τον θυμόν και άλλον να φέρη εις προ-θυμίαν δια να κάμη το καλόν και άλλου να καθαρίζη τον νουν του και να τον κάμνη ελεύθερον από τους πονηρούς λογισμούς. Και άλλου να δαμάζη την αδάμαστον και ακράτητον γλώσσαν και να την κρατά με τον φόβον τού Θεού... Και άλλου να εμποδίζη τα μάτια να μη κοιτάζουν εδώ και εκεί και να περιεργάζονται τι κάμνει ο ένας και ο άλλος, αλλά κά­μνει τον κάθε ένα να προσεχή εις τον εαυτόν του και να ενθυμήται τα ιδικά του ελαττώματα...». Η νηστεία οδηγεί σε κατάνυξη και μας βοηθεί να περάσουμε με τη χάρη τού Θεού «όλην την ταραχήν των παθών και την φουρτούνα των πειρασμών τού διαβόλου οπού μας καταδυνα­στεύει πικρώς και θέλει έλθωμεν εις τον λιμένα της απαθείας», καταλή­γει ο ίδιος πατέρας.

«Θλίβε την κοιλία και οπωσδήποτε να κλείσης και το στόμα· διότι η γλώσσα ισχυροποιείται από τα πολλά φαγητά. Να πυγμαχής συνεχώς εναντίον της και να επαγρυπνής συνεχώς επάνω της. Εάν συ κοπιάσης λίγο, αμέσως και ο Κύριος σε βοηθεί» (Κλίμαξ).

«Η σωματική νηστεία δεν είναι το πρώτο· κατέχει τελευταίον μέρος εις τον χώρον της αρετής» (Χρυσ.). Η αληθινή νηστεία είναι «βία φύ­σεως και περιτομή των ηδονών τού λάρυγγος, εκτομή της σαρκικής πυρώσεως, εκκοπή των πονηρών λογισμών, απελευθέρωσις από μολυσμούς ονείρων, καθαρότης προσευχής, φωτισμός της ψυχής, διαφύλαξις τού νου, διάλυσις της πωρώσεως, θύρα της κατανύξεως... σταμάτημα της πολυλογίας, αφορμή ησυχίας, φρουρός της υπακοής ελαφρότης τού ύπνου, υγεία τού σώματος πρόξενος της απαθείας, άφεσις των αμαρτη­μάτων, θύρα και απόλαυσις τού παραδείσου» (Κλίμαξ). Οι κόποι και οι ταλαιπωρίες είναι η συνεργασία τού σώματος στην άσκηση των αρετών της ψυχής, λέγει ο Μ. Βασίλειος και αναφέρεται στη νηστεία τού Κυρί­ου, τού Μωυσή και τού Ηλία

Διακρίνοντας τη νηστεία τού Κυρίου με την ιδική μας νηστεία ο Γρηγόριος ο Θεολόγος λέγει πως η νηστεία Εκείνου προβάλλεται εναντίον των πειρασμών (Ματθ. δ' 1-2), ενώ για μας σημαίνει «συμμετοχή εις την νέκρωσιν τού Χριστού και μία προεόρτιος κάθαρσις». Και δεν είναι αυτό «παντελής αποχή από τας τροφάς», λέγει ο Μ. Βασίλειος, αλλά «αποχή από τας απολαύσεις, με σκοπόν να συντρίψωμε το φρόνημα της σαρκός (Ρωμ. η' 8) και να επιτύχωμε τον σκοπόν της ευσέβειας». Γι' αυτό κα­νείς δεν εξαιρείται «από τον κατάλογον των νηστευόντων... Άγγελοι είναι αυτοί που κάμνουν την καταγραφήν των νηστευόντων εις κάθε εκκλησίαν».

Σκοπός της νηστείας δεν είναι η συντριβή τού σώματος, αλλά χαλι­ναγώγηση της δυνάμεως της σάρκας ώστε ο ίππος των επιθυμιών να κα­ταστεί ευπειθής, λέγει ο Χρυσόστομος και συνιστά την τροφή για την ικανοποίηση των αναγκών.

Η νηστεία είναι όπλο στην εκστρατεία εναντίον τού Διαβόλου (Μάρκ. θ' 29). Ένας πολεμιστής προμηθεύεται πάντοτε τα αναγκαία τρόφιμα, όχι εκείνα που χρησιμεύουν στην απόλαυση· έτσι πρέπει να κάνει και ο πολεμιστής εναντίον των αοράτων έχθρων, λέγει ο Μ. Βα­σίλειος και προσθέτει σε άλλο σημείο: «Η εγκράτεια πρέπει να ορίζε­ται δια κάθε άνθρωπο ανάλογα της σωματικής του δυνάμεως, ώστε ούτε ολιγώτερον της υπαρχούσης δυνάμεως να αγωνισθώμεν, ούτε να επεκτεινόμεθα υπέρ την δύναμιν. Διότι και τούτο, νομίζω, πρέπει να προσέξωμε, μήπως δηλαδή καταλύσωμε την αντοχήν τού σώματος με την υπερβολήν της εγκράτειας και το καταστήσωμεν ανίκανον να επιτελέση τας σπουδαίας πράξεις».

Αναφερόμενος στην αναγκαιότητα της εργασίας και ταυτόχρονα της νηστείας λέγει· «πρέπει να νηστεύωμε και να τρώγωμεν όπως απαιτείται από την θεοσέβειαν ώστε όταν μεν χρειάζεται να εκτελεσθή η εντολή τού Θεού δια της νηστείας, να νηστεύσωμεν όταν δε πάλιν η εντολή τού Θεού ζητή τροφή τονωτικήν δια το σώμα, να φάγωμεν όχι ως γαστρίμαργοι, άλλ' ως εργάται τού Θεού. Διότι πρέπει να τηρούμε τον λόγον τού αποστόλου· «είτε ουν εσθίετε είτε πίνετε, είτε τι ποιείτε, πάντα εις δόξαν Θεού ποιείτε» (Α' Κορ. Γ 31).

Εκείνος που τρώγει τόσο, «όσον χρειάζεται δια να αναλάβη δυνά­μεις το σώμα που ασθενεί», λέγει ο Χρυσόστομος, μπορεί να είναι «εφάμιλλος προς εκείνον που νηστεύει ως προς την σωφροσύνην της ψυχής. Γιατί και αν το σώμα είναι ασθενικό για τη νηστεία, δεν είναι ασθενικό για την προσευχή, ούτε ανίσχυρο για να περιφρονήσει την τρυφηλή ζωή και να αποφύγει την αμαρτία ή να μετάσχει με κατάνυξη στη λατρευτική ζωή της Εκκλησίας. Αυτός που για λόγους ασθενείας δεν νηστεύει σε τίποτε δεν εμποδίζεται να ασκηθεί στην ταπείνωση, να περιφρονήσει την κενοδοξία, να προσεύχεται και να εξομολογείται και να βοηθεί τον εαυτό του με την ελεημοσύνη», λέγει ο Χρυσόστομος και υπογραμμίζει ότι η ελεημοσύνη μπορεί να εξαλείψει τις αμαρτίες μας, όταν την ασκούμε με αφθονία και χωρίς επίδειξη ενώπιον των ανθρώ­πων.

«Διότι υπάρχουν πράγματι τρόποι κατά πολύ σπουδαιότεροι από την αποχήν από τα τρόφιμα, οι οποίοι μπορούν να μας ανοίξουν τας θύρας της παρρησίας προς τον Θεόν. Εκείνος λοιπόν, που τρώγει και δεν ημπορεί να νηστεύει ας επιδεικνύει πλουσιωτέραν ελεημοσύνην, εκτε­νείς προσευχάς ας έχη έντονον προθυμίαν δια την ακρόασιν των θείων λόγων εδώ δεν μας εμποδίζει καθόλου».

Πηγή: (Από το βιβλίο: Το νόημα της ζωής στο φως της Ορθοδοξίας), Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου

Υπάρχει ένας πόλεμος που βρίσκεται σε εξέλιξη. Πρόκειται για τον πόλεμο κατά των μετρητών. Διεξάγεται σε όλο τον κόσμο, ενώ στην χώρα μας έχει λάβει μια ιδιαίτερα επιθετική μορφή. Οι πολιτικοί μαζί με τους τραπεζίτες, υποστηρίζουν ότι αυτό θα κάνει πιο ασφαλή την κοινωνία μας. Όμως τίθεται το ερώτημα, μήπως πρόκειται για ακόμη μια προπαγάνδα; Μήπως αφορά στον απόλυτο έλεγχο των πολιτών και των χρημάτων τους από το κράτος και τις τράπεζες; Μπορεί η κατάργηση των μετρητών να σημαίνει κατάλυση της Δημοκρατίας και των προσωπικών μας ελευθεριών;

Όλο και περισσότεροι αναλυτές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι η κατάργηση των μετρητών στη φυσική τους μορφή, μας οδηγεί σ΄έναν ολοκληρωτισμό όπου η ιδιωτικότητα και τα δικαιώματα των πολιτών θα περιοριστούν δραματικά και όλοι μας θα είμαστε ανυπεράσπιστοι, υπό τον έλεγχο και την παρακολούθηση του κράτους, των μυστικών υπηρεσιών, τον χρηματοπιστωτικό τομέα και τους συλλογείς προσωπικών δεδομένων από τον κλάδο της πληροφορικής.

Αυτό υποστηρίζει μεταξύ άλλων ο Νόρμπερτ Χέρινγκ (Norbert Häring), αρθρογράφος στη μεγαλύτερη οικονομική εφημερίδα της Γερμανίας, τη Handelsblatt, στο πιο πρόσφατο βιβλίο με τίτλο: «Η κατάργηση των μετρητών και οι συνέπειές της» που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Λιβάνη. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα ακόμη βιβλίο του ιδίου, με τίτλο Okonomie 2.0 έγινε μπεστ σέλερ και βραβεύθηκε ως το καλύτερο οικονομικό βιβλίο για το 2007. Το 2014 ο κ. Χέρινγκ διακρίθηκε με το βραβείο Keynes-Gesellschaft για την οικονομική αρθρογραφία. Είναι συνιδρυτής του WorldEconomics Association του μεγαλύτερου συνδέσμου οικονομολόγων παγκοσμίως που αριθμεί 12.000 μέλη, ενώ μεγάλη επισκεψιμότητα έχει το δίγλωσσο (γερμανικά και αγγλικά) μπλογκ Nobert haring Gelt und mehr.

Η HuffPost Greece, μίλησε μαζί του για το θέμα αυτό και οι απόψεις του προβληματίζουν.

Μόνο τα μετρητά είναι αληθινά. 

«Μόνο τα μετρητά είναι αληθινά. Δεν πρόκειται για κάποιο απόφθεγμα των σοφών του παρελθόντος που αρνούνται να προσαρμοστούν στον σύγχρονο κόσμο καθώς τα μετρητά είναι χειροπιαστά και μετρήσιμα. Βοηθούν να κρατάμε κάθε έλεγχο στα έξοδά μας. Τα μετρητά είναι κανονικό χρήμα, υποστηριζόμενο από το κράτος. Αντίθετα από το λογιστικό χρήμα των τραπεζών κρύβεται μια υπόσχεση σε περιόδους ευνοϊκής οικονομικής συγκυρίας. Από τη χρηματοπιστωτική κρίση, η οποία ξέσπασε το 2008 και έπειτα έχουμε αρχίσει και πάλι να το αντιλαμβανόμαστε...Με το χρήμα που διακινούν οι τράπεζες κερδισμένοι βγαίνουν μόνο οι τραπεζίτες» έτσι ξεκινάει το βιβλίου του και μας εισάγει όλους σε ένα εφιαλτικό σενάριο στο οποίο συμμετέχουμε, άβουλα, όλοι μας.

Όπως ο ίδιος εξηγεί, ένας τραπεζικός λογαριασμός στην ουσία δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια υπόσχεση για χρήμα. Όμως οι τράπεζες δημιουργώντας λογιστικό χρήμα έχουν απόλυτο έλεγχο στις συναλλαγές μας και μάλιστα έχουν και το δικαίωμα να αρνηθούν την όποια συναλλαγή εάν αυτές κρίνουν σκόπιμο.

Όσον αφορά στα επιχειρήματα κατά των μετρητών, αυτά έχουν να κάνουν με την καταπολέμηση του εγκλήματος, της τρομοκρατίας, της φοροδιαφυγής.

«Ο κίνδυνος της παράνομης χρηματοδότησης των κομμάτων δεν αναφέρεται τόσο συχνά, παρόλο που θα συνιστούσε ισχυρό επιχείρημα. Θα μπορούσε να εκληφθεί ότι παραπέμπει στον Γερμανό υπουργό Οικονομικών» γράφει ο Χέρινγκ στο βιβλίο του και υπενθυμίζει ότι ο κ. Βόλφγκανγκ Σόιμπλε το 2000 αναγκάστηκε να παραιτηθεί από τα αξιώματά του τόσο στο κόμμα όσο και στην κοινοβουλευτική ομάδα λόγω χρηματικής δωρεάς αξίας 100.000 μάρκων που έλαβε από έναν έμπορο όπλων και η οποία δεν καταχωρίστηκε σωστά στις οικονομικές καταστάσεις.

Ο κ. Χέρινγκ είναι «καταπέλτης». Υποστηρίζει πως το επιχείρημα ότι η παρακολούθηση των πληρωμών διευκολύνει την πάταξη της εγκληματικότητας είναι παρατραβηγμένο και παράλογο και δεν δικαιολογεί την κατάλυση του τελευταίου ψήγματος προσωπικού ελέγχουν των πληροφοριών και ατομικής ελευθερίας.

«Παραβλέπεται το γεγονός ότι οι μεγάλες πολυεθνικές “εξοικονομούν” δισεκατομμύρια σε φόρους νόμιμα, ημινόμιμα ή εντελώς παράνομα μέσω της μεταφοράς ηλεκτρονικού χρήματος. Οι εφοριακοί της δίωξης οικονομικού εγκλήματος που ερευνούν τέτοιου είδους πρακτικές κατηγορούνται ως τρελοί και απομακρύνονται από τις υπηρεσίες τους» γράφει στο βιβλίο «Η Κατάργηση των Μετρητών και οι συνέπειές της» και φέρνει ως παράδειγμα το περιστατικό ενός τέτοιου υπαλλήλου που κατηγόρησε μια τράπεζα για φοροδιαφυγή και τον έκλεισαν σε ψυχιατρείο.

Ο κ. Χέρινγκ δεν «μασάει» τα λόγια του και μιλά με στοιχεία για μεγάλες τράπεζες, συμπεριλαμβανομένων της Deutsche Bank και της Commerzabank οι οποίες αναγκάστηκαν να πληρώσουν υπέρογκα πρόστιμα για χειραγώγηση της αγοράς και ξέπλυμα χρήματος. Κάποια από αυτές θεωρείται ως η κατεξοχήν τράπεζα των μεγάλων εμπόρων ναρκωτικών και όσων επιδίδονται σε ξέπλυμα «μαύρου» χρήματος.

Επίσης υπογραμμίζει πως «εάν εκλείψουν τα μετρητά αποφεύγονται οι μαζικές εκροές καταθέσεων σε περίπτωση που οι τράπεζες αντιμετωπίζουν δυσχέρειες, με αποτέλεσμα οι καταθέτες να παραιτούνται από τα χρήματά τους προκειμένου τα τραπεζικά ιδρύματα να διατηρήσουν τη ρευστότητά τους και τη φερεγγυότητά τους».

«Εάν λοιπόν είμαστε όλοι δέσμιοι είτε επειδή έχουν καταργηθεί τα μετρητά, είτε επειδή δεν μπορούμε πλέον να τα αποσύρουμε από την τράπεζα, η σταδιακή υφαρπαγή των μετρητών εξαιτίας των αρνητικών επιτοκίων γίνεται ανεμπόδιστα»

Κάνει αναφορά σε ένα από τους πρωτοστάτες της καταπολέμησης των μετρητών, τον πρώην επικεφαλής οικονομολόγο του ΔΝΤ, τον Κεν Ρόγκοφ (Ken Rogoff ). Ο Ρόγκοφ αλλά και η λογική πίσω από την κατάργηση των μετρητών βασίζεται στην πολιτική των αρνητικών επιτοκίων, το οποίο χαρακτηρίζεται ως ένα εργαλείο των κεντρικών τραπεζών για την αποκατάσταση της μακροοικονομικής σταθερότητας.

Εάν λοιπόν είμαστε όλοι δέσμιοι είτε επειδή έχουν καταργηθεί τα μετρητά, είτε επειδή δεν μπορούμε πλέον να τα αποσύρουμε από την τράπεζα, η σταδιακή υφαρπαγή των μετρητών εξαιτίας των αρνητικών επιτοκίων γίνεται ανεμπόδιστα, υποστηρίζει ο κ. Χέρινγκ επισημαίνοντας πως πρόκειται για μια νομισματική πολιτική υπέρ των πλουσίων, καθώς ωθεί προς τα άνω την αξία των μετοχών, των εταιρικών συμμετοχών και των ακινήτων που διακρατούν οι εύποροι.

Όσο υπάρχουν μετρητά σε φυσική μορφή και σε κυκλοφορία κανείς δεν πρόκειται να τα αφήσει σε τραπεζικούς λογαριασμούς με αρνητικά επιτόκια που χρόνο με τον χρόνο θα χάνουν την αρχική τους αξία. Ο εγκλωβισμός των αποταμιεύσεων σε τραπεζικούς λογαριασμούς με αρνητικά επιτόκια είναι καταλήστευση των αποταμιεύσεων των πολιτών από το κράτος και τις τράπεζες. Αυτό είναι γνωστό σε τράπεζες και κράτος και πρέπει οπωσδήποτε να αποτρέψουν την μόνη άμυνα που έχει ο κόσμος και δεν είναι άλλη από την μαζική απόσυρση των καταθέσεων (bank run).

Δεν είναι τυχαίο ότι οι πολέμιοι των μετρητών χρησιμοποιούν τον όρο «αποθησαυρισμός» (μια λέξη αρνητικά χρωματισμένη) όταν κάποιος φυλάει τα χρήματά του με τη μορφή μετρητών ή χρυσού. Ωστόσο, χρησιμοποιούν τον όρο «αποταμίευση» για όλους αυτούς που κάνουν μια εγγραφή στα ηλεκτρονικά βιβλία μιας εμπορικής τράπεζας.

Στην Ελλάδα πλέον δεν έχουμε αυτή την επιλογή. Δεν είναι τυχαίο ότι οι υποστηρικτές της κατάργησης των μετρητών, χρησιμοποιούν συγκεκριμένη φρασεολογία και κάθε μέσο πλύσης εγκεφάλου για να πείσουν τους πολίτες για τα «οφέλη» μια κοινωνίας χωρίς μετρητά. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πολέμιοι των μετρητών χρησιμοποιούν τον όρο «αποθησαυρισμός» (μια λέξη αρνητικά χρωματισμένη) όταν κάποιος φυλάει τα χρήματά του με τη μορφή μετρητών ή χρυσού. Ωστόσο, χρησιμοποιούν τον όρο «αποταμίευση» για όλους αυτούς που κάνουν μια εγγραφή στα ηλεκτρονικά βιβλία μιας εμπορικής τράπεζας.

Στη χώρα μας προσπαθούν να μας πείσουν για τα οφέλη των συναλλαγών χωρίς μετρητά, το αποδεικνύει άλλωστε ο βομβαρδισμός διαφημίσεων με τα χαρούμενα πρόσωπα που πλέουν σε πελάγη ευτυχίας γιατί πληρώνουν με κάρτα, καθώς χαρτονομίσματα και κέρματα τους είναι βάρος στην τσέπη και τους μπερδεύουν στην πληρωμή του λογαριασμού τους. Η ελληνική κυβέρνηση υπόσχεται μοριοδότηση με κλήρωση πλούσιων δώρων σε όσους κάνουν τις πληρωμές τους με κάρτες, ενώ παρανομεί με το να μη δέχεται «χτίσιμο» του αφορολόγητου με τις αποδείξεις που οι πολίτες συγκεντρώνουν από τις αγορές τους με πραγματικά χρήματα, τραπεζογραμμάτια με την υπογραφή του Μάριο Ντράγκι, του κεντρικού τραπεζίτη της ΕΕ.

«Το ανατριχιαστικό είναι πόσο φθηνά ξεπουλιούνται πολλοί άνθρωποι ως πρώτη ύλη, ενώ φροντίζουν και για τους υπόλοιπους να γίνεται όλο και πιο ακριβό, εάν όχι αδύνατον, αργά ή γρήγορα, να διατηρήσουν έστω και ένα ίχνος ιδιωτικότητας» γράφει ο Νόμπερτ Χέρινγκ στο βιβλίο «Η Κατάργηση των Μετρητών και οι Συνέπειες της. Οδεύοντας προς τον ολοκληρωτικό έλεγχο».

- Ρωτήσαμε τον κ. Χέρινγκ να μας πει με ποιο τρόπο οι πολίτες μπορούν να χάσουν τον έλεγχο των χρημάτων τους, των μετρητών τους.

- Εάν η χρήση των μετρητών, κοσμημάτων και άλλων περιουσιακών στοιχείων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αποθηκευμένη αξία, περιορίζεται, δεν έχεις καμία άλλη επιλογή από το να αποθηκεύσεις τα χρήματά σου στην τράπεζα, το οποίο σημαίνει πως εξαρτάσαι από μια λογιστική εγγραφή στο σύστημα της τράπεζας. Οι τράπεζες συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα αναδιάρθρωσης, ειδικότερα στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Ισπανία. Το παράδειγμα της Κύπρου είχε δείξει πόσο εύκολο είναι να αναδιαρθρώσεις μια τράπεζα απλά με το να μειωθούν ή να διαγραφούν αυτές οι λογιστικές εγγραφές στο σύστημα των τραπεζών. Σημειώνεται πως πλέον υπάρχει και ευρωπαϊκή νομοθεσία η οποία δίνει το δικαίωμα για κούρεμα των καταθέσεων των πολιτών».

- Ωστόσο οι πολίτες ακόμη μπορούν να έχουν χρήματα ή χρυσό, εκτός τραπεζικού συστήματος παρά τις προσπάθειες για το αντίθετο.

- Στην Ελλάδα πέρασαν νόμο που επιτρέπει σε επιθεωρητές να μπαίνουν στα σπίτια των πολιτών και να ψάχνουν για κρυμμένους «θησαυρούς», για χρήματα, ή άλλα αντικείμενα αξίας, που δεν έχουν δηλωθεί. Εάν βρουν κάτι, θα μπορούν βάσει νόμου να το κατάσχουν σε περίπτωση που δεν θα μπορεί ο πολίτης να αποδείξει πως το απέκτησε με νόμιμο τρόπο. Εννοείται πως το να αποδείξει κανείς το αντίθετο καθίσταται δύσκολο. Η κυβέρνηση της Ινδίας εξέδωσε μια παρόμοια νομοθεσία αμέσως μόλις απαγόρευσαν την κυκλοφορία δύο εκ των βασικών χαρτονομισμάτων τους. Αυτοί οι περιορισμοί φύλαξης περιουσιακών στοιχείων εκτός του τραπεζικού συστήματος είναι πολύ στενά συνδεδεμένοι με τους περιορισμούς στη χρήση μετρητών. Εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό.

- Δίνετε έμφαση στην υπόθεση ότι με την εξάλειψη των μετρητών ενθαρρύνεται η επιβολή αρνητικών επιτοκίων. Σε τι εξυπηρετεί αυτό και ποιον ωφελεί.

- Τα αρνητικά επιτόκια είναι μια ηπιότερη μορφή και πιο ομαλή μορφή απαλλοτρίωσης των χρημάτων των καταθετών εάν οι τράπεζες αντιμετωπίσουν θέμα αναδιάρθρωσης. Εάν, για παράδειγμα, κάθε χρόνο αφαιρείται το 5% των υποχρεώσεων προς τους αποταμιευτές - καταθέτες, τότε το εθνικό τραπεζικό σύστημα το οποίο αντιμετωπίζει πρόβλημα, θα μπορεί να γίνει και πάλι φερέγγυο και μάλιστα σε σύντονο χρονικό διάστημα.

- Επίσης υποστηρίζετε ότι σε μια κοινωνία χωρίς μετρητά όλοι οι πολίτες είναι εν δυνάμει θύματα ενός κουρέματος των καταθέσεων τους. Όσον αφορά την περίπτωση της Ελλάδας όπου ήδη τα χρήματά μας είναι δεσμευμένα τι μπορεί να συμβεί;

- Στην Ελλάδα έχετε τους περιορισμούς όσον αφορά στο ποσό ανάληψης χρημάτων, αλλά και στο ποσό των μετρητών που μπορεί να βγει εκτός συνόρων. Εάν η Ελλάδα παραμείνει στο ευρώ και χρειαστεί οι τράπεζες να ανακεφαλαιοποιηθούν, μεγάλο μέρος τα «λεφτά» των Ελλήνων πολιτών, που βρίσκονται στο λογιστικό σύστημα των τραπεζών, το πιο πιθανό είναι να ακυρωθούν. Εάν η Ελλάδα υποχρεωθεί να βγει από το ευρώ, η αξία αυτών των λογαριασμών με όρους αγοραστικής δύναμης θα μειωθεί δραματικά.

- Όμως βάσει ευρωπαϊκής νομοθεσίας οι καταθέσεις μέχρι 100.000 ευρώ δεν προστατεύονται;

- Καθόλου. Η νομοθεσία κάνει λόγο για έναν υποθετικό μηχανισμό που θα απαγορεύει στις τράπεζες να εγγυώνται η μια τα χρέη της άλλης έως το ποσό που αναλογεί ανά πελάτη. Ωστόσο εάν χρεοκοπήσουν όλες τους τότε δεν θα έχουν τα χρήματα για να το κάνουν αυτό και οι κυβερνήσεις δεν έχουν την υποχρέωση να πληρώσουν τον λογαριασμό».

- Πώς ο πόλεμος κατά των μετρητών έχει συνέπειες όσον αφορά στην προστασία της ιδιωτικής μας ζωής, στην περιουσία μας; Επίσης κάνετε λόγο για την επεξεργασία μεγάλου όγκου δεδομένων (Big Data) που αφορούν προσωπικές πληροφορίες. Ποιοι είναι αυτοί που διαχειρίζονται με τέτοια ευκολία τη ζωή μας;

- Η αμερικανική Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας (NSA) έχει πρόσβαση σε όλες τις διεθνείς τραπεζικές συναλλαγές (που εμπίπτουν στο Πρόγραμμα Παρακολούθησης της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας -TFTP) και οι οποίες γίνονται μέσω swift. Όλες οι πληροφορίες σχετικά με τις πληρωμές μέσω του τραπεζικού σας λογαριασμού ή των πιστωτικών σας καρτών καταγράφονται και αποθηκεύονται αυτόματα από τους «μηχανισμούς» ασφαλείας για να προβούν στην όποια διερεύνηση της συναλλαγής όποτε αυτό κριθεί σκόπιμο.

Επίσης online υπηρεσίες μεταφοράς χρημάτων, όπως το PayPal, μπορούν να πουλήσουν πληροφορίες σχετικές με εσάς βάσει των στοιχείων που έχουν στη διάθεσή τους, έπειτα από τη συμφωνία που έχετε συνάψει με την εταιρεία μέσω διαδικτύου. Το ίδιο ισχύει και με τις εταιρείες έκδοσης πιστωτικών καρτών. Εάν λοιπόν δεν έχετε πρόσβαση σε μετρητά, εάν δεν μπορείτε να κάνετε πληρωμές με μετρητά, τότε δεν έχετε και κανένα τρόπο για να διαφυλάξετε την ιδιωτικότητα σας και τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα σας, όπως για παράδειγμα την αγορά ενός περιοδικού που μπορεί να είναι ύποπτο πολιτικά, ή να αποκαλύπτονται πληροφορίες σχετικά με τις σεξουαλικές σας προτιμήσεις, τις οποίες σίγουρα δεν θέλετε να τις γνωρίζουν τρίτοι.

Όλα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν προκειμένου να επιβληθεί η αμερικανική νομοθεσία σε όλο τον κόσμο, καθώς οι βασικές υπηρεσίες πληρωμών έχουν την έδρα τους στις ΗΠΑ. Όλες αυτές οι πληροφορίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν προκειμένου να εκβιάσουν άτομα για συγκεκριμένους σκοπούς, μπορεί να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία μιας κοινωνίας όπου οι άνθρωποι θα φοβούνται να σηκώσουν κεφάλι, αφού θα ξέρουν ότι θα μπορούν να καταστραφούν ή να πέσουν σε δυσμένεια απέναντι στους ισχυρούς. Εάν μια απολυταρχική κυβέρνηση, δείτε για παράδειγμα τον Ερντογάν ή τον Τραμπ, πάρουν τον έλεγχο ενός συστήματος που καταγράφει και αποθηκεύει όλες τις οικονομικές συναλλαγές των πολιτών, τότε θα μπορούμε να μιλάμε για μια καταστροφή.

- Ακούγονται εφιαλτικά όλα αυτά, αλλά πώς φτάσαμε εδώ, ποια είναι η κρυφή ατζέντα και ποιοι την προωθούν, ποια είναι τα κίνητρα; Γράφετε στο βιβλίο σας ότι η Αφρική ήταν και είναι ένα επιτυχές πεδίο πειραματισμού, ισχύει το ίδιο και για την Ελλάδα;

- Φοβάμαι πως δεν είναι και πολύ κρυφή η ατζέντα πλέον, όπως και τα κίνητρα πίσω από τις προσπάθειες για την κατάργηση των μετρητών. Όσον αφορά στα κίνητρα, το πρώτο έχει να κάνει με τη δυνατότητα απαλλοτρίωσης των κεφαλαίων που έχουν οι αποταμιευτές στις τράπεζες όταν αυτές βρεθούν σε κίνδυνο. Οι τρόποι για να επιτευχθεί αυτό είναι μέσω των αρνητικών επιτοκίων και ο άλλος, για τον οποίο δεν γίνεται ανοιχτά η κουβέντα, είναι το κούρεμα των καταθέσεων.

Το δεύτερο κίνητρο έχει να κάνει με τον ολοκληρωτικό έλεγχο και παρακολούθηση των πολιτών υπό το πρόσχημα της μάχης κατά του εγκλήματος. Η επίσημη δικαιολογία για τα μέτρα που αφορούν στην κατάργηση των μετρητών είναι η πάταξη του ξεπλύματος μαύρου χρήματος, της φοροδιαφυγής και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Τρίτο κίνητρο είναι η μεγέθυνση των κερδών για τους διαχειριστές ηλεκτρονικών πληρωμών. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας και οι εταιρείες IT θέλουν βγάλουν χρήματα από κάθε συναλλαγή, απ΄όλες τις συναλλαγές, που κάνουν οι πολίτες.

Το πώς ξεκίνησε αυτό είναι μια μεγάλη και πολύπλοκη ιστορία. Το 1995 όταν η Παγκόσμια Τράπεζα και οι ενδιαφερόμενες ιδιωτικές εταιρείες μαζί με ιδρύματά τους, όπως οι Vias, Mastercard, Paypal και Microsoft, ίδρυσαν τη διεθνή οργάνωση κατά της φτώχειας, την CGAP, (Consultative Group to Assist the Poor) η οποία είναι ακόμη ενεργή, εργάστηκαν στην αξιοποίηση της ιδέας του Μοχάμεντ Γιουνούς (Μ. Γιουνούς: Οικονομολόγος και τραπεζίτης από το Μπανγκλαντές, καθώς και κάτοχος του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης το 2006 «για τη δημιουργία οικονομικών και κοινωνικών ευκαιριών για τους φτωχούς, και ιδίως για τις γυναίκες, μέσω της καινοτόμου εργασίας τους στη χορήγηση μικρών δανείων και εγγυήσεων». Επίσης ανέπτυξε τις έννοιες της μικροπίστωσης και της μικροχρηματοδότησης).

Στόχος τους ήταν να κάνουν δημοφιλή τη μικροπίστωση και να την μετατρέψουν από ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης προς όφελος των φτωχών επιχειρηματιών, σε μια μπονάτζα κερδών για τους μικροπιστωτές που εκμεταλλεύονταν τους φτωχούς.

Επίσης, το 2012 το πρώτο κίνητρο που σας περιέγραψα, έλαβε διαστάσεις επιδημίας έπειτα από τις επιπτώσεις με τη «φούσκα» ενυπόθηκων δανείων υψηλού κινδύνου. Tότε ήταν που η Citi μαζί με την ίδια ομάδα ιδρυμάτων (από κοινού με το Ίδρυμα Gates, το Ίδρυμα Ford, Visa, και τη MasterCard / “Η κατάργηση των μετρητών και οι συνέπειες της. Οδεύοντας προς τον ολοκληρωτικό έλεγχο Nobert Haring” Εκδόσεις Λιβάνη) ίδρυσε την οργάνωση «Better Than Cash Alliance» σκοπός της οποίας είναι ο περιορισμός των μετρητών στις αναπτυσσόμενες χώρες και η προαγωγή του ηλεκτρονικού χρήματος και του χρήματος μέσων κινητών συσκευών. (Όπως γράφει ο Haring στο βιβλίο του, για να προσδώσουν σοβαρότητα στο όλο εγχείρημα ο Γκέιτς και η MasterCard είχαν προηγουμένως εξαγοράσεις μια μικρή οργάνωση του ΟΗΕ που αντιμετώπιζε οικονομικές δυσχέρειες, το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη Κεφαλαίου – United Nations Capital Development Fund – UNCDF). 

Σχετικά με το τρίτο κίνητρο, αυτό της παρακολούθησης, με επιτυχία χρησιμοποιήθηκε για να κάνουν τις κυβερνήσεις που συμμετέχουν στους G20 να ενδιαφερθούν και να προωθήσουν την ατζέντα των Paypal, Visa, Microsoft και των συναφών ιδρυμάτων. Μεγάλο μέρος όλων αυτών γίνεται μέσω των κεντρικών τραπεζών, το οποίο πρέπει να γίνει κατανοητό ότι εργάζονται με γνώμονα το συμφέρον του ιδιωτικού τραπεζικού τομέα και όχι των πολιτών. Επίσης πρέπει να υπογραμμίσω ότι όλα τα μεγάλα ιδρύματα, μαζί με τους επικεφαλής όλων των μεγάλων διεθνών τραπεζών, είναι μέλη του G30».

- Θέλετε να εξηγήσετε λίγα πράγματα στους αναγνώστες μας για το G30;

- To Group of Thirty, πιστεύω ότι είναι το κέντρο που συντονίζει τον πόλεμο κατά των μετρητών. Μεταξύ των μελών του και υπέρμαχοι της κατάργησης των μετρητών, είναι ο Λάρι Σάμερς, (Larry Summers, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας και μετέπειτα υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Κλίντον, ήταν το πρώτο σημαίνον πρόσωπο που το 2013 εκφράστηκε ανοιχτά υπέρ της κατάργησης των μετρητών) και ο καθηγητής του Χάρβαρντ και ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, ο Κεν Ρόγκοφ (Ken Rogoff ). Επίσης μεταξύ των πολέμιων των μετρητών και μέλος του G30, πρώην καθηγητής στο Χάρβαρντ, είναι και ο πρόεδρος της ΕΚΤ, ο Μάριο Ντράγκι, όπου ως ως γνωστόν ενσωμάτωσε παράνομες νομοθεσίες, αφού με συγκεκριμένα νομικά επιχειρήματα διατύπωσε τη γνώμη ότι οι απαγορεύσεις μετρητών είναι σύμφωνες με τη συνθήκη της ΕΕ. Έτσι οι εθνικές κυβερνήσεις έθεσαν απαγορεύσεις στις πληρωμές με μετρητά, με τραπεζογραμμάτια δηλαδή, τα οποία εκδίδει η ΕΚΤ και υπογράφει ο Ντράγκι, ακόμη και εάν πρόκειται για το νόμιμο χρήμα – νόμισμα- της Ευρωζώνης».

- Όπως το αντιλαμβάνομαι οι ΗΠΑ και η ΕΕ έχουν κάνει μέτωπο για την επίτευξη μιας κοινωνίας χωρίς μετρητά.

- Δεν είναι μόνο οι ΗΠΑ και η ΕΕ. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία των ΗΠΑ που εξαπλώνεται παγκοσμίως.

Η Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ είναι στον πυρήνα αυτής της καμπάνιας. Η ΕΕ και τη ΕΚΤ είναι συνεργοί. Συγκρότησαν την Τρόικα με αποτέλεσμα ΕΚΤ, ΔΝΤ και Κομισιόν να είναι τα εκτελεστικά όργανα που υπαγορεύουν και διασφαλίζουν, στην υπό τον έλεγχό τους ελληνική κυβέρνηση, την επιβολή πολλών νομοθεσιών που θέτουν περιορισμούς στη χρήση μετρητών, καθιστώντας τα παράνομα σε μεγάλα τμήματα της οικονομικής ζωής. Όπως το αντιλαμβάνομαι δεν ήταν και τόσο δύσκολο να επιτευχθεί, δεδομένου ότι οι ελληνικές τράπεζες αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα και ευεργετούνται από τους περιορισμούς ανάληψης και χρήσης μετρητών. Την ίδια ώρα η κυβέρνηση απελπισμένα χρειάζεται φοροεισπρακτικά έσοδα και είναι ευκολότερο να τα εισπράξει από το ασθενέστερο τμήμα του πληθυσμού που μπορεί και ελέγχει ευκολότερα, αντί να κυνηγήσει αυτούς που τρώνε με χρυσά κουτάλια.

- Γιατί οι τράπεζες προτιμούν το λογιστικό χρήμα έναντι των μετρητών;

- Οι τράπεζες έχουν το ισχυρότερο συμφέρον να ξεφορτωθούν τα μετρητά. Είναι ανταγωνιστικά στο χρήμα που μπορούν να δημιουργήσουν μόνες τους (λογιστικό χρήμα) και από το οποίο μπορούν βγάλουν και κέρδος. Επίσης εάν δεν κυκλοφορούν μετρητά, οι πολίτες δεν θα μπορούν πλέον να πάρουν τα μετρητά τους από τις τράπεζες για να τα σώσουν.

Τα χαρτονομίσματα είναι ένας τίτλος που είτε τον έχεις, είτε δεν τον έχεις. Μόνο ασυνείδητες και απολυταρχικές κυβερνήσεις , όπως αυτή της Ινδίας, η οποία είναι διατεθειμένη να εξαπατήσει τους πολίτες της και να κηρύξει τα χαρτονομίσματά τους άκυρα, μπορεί να αφαιρέσει αυτούς τους τίτλους από τον κόσμο. Το λογιστικό χρήμα των τραπεζών είναι απλά μια εγγραφή στα συστήματα των τραπεζών και ο όποιος περιορισμός στη χρήση τους ή στην αξία τους μπορεί και έχει γίνει άλλωστε, με μεγάλη ευκολία».

- Υπάρχουν αρκετά χρήματα στις τράπεζες;

- Όχι, δεν υπάρχουν αρκετά χρήματα στις τράπεζες για να πληρώσουν τον καθένα τα λεφτά που του έχουν υποσχεθεί εάν τα ζητήσουν όλοι μαζί ταυτόχρονα. Δεν είναι αρκετά τα χρήματα ακόμη και με συντελεστή το δέκα. Γι΄αυτό οι τράπεζες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα χρειάζονται ένα σύστημα που επιβάλλει απαγόρευση στην εκταμίευση μετρητών. Ο χρυσός από μόνος του θα μπορούσε να είναι μια εναλλακτική για κάποιο διάστημα. Όμως εάν αρχίσει και χρησιμοποιείται πολύ, τότε θα υπάρξει κάποια νομοθεσία που θα καθιστά παράνομη την κατοχή του.

- Έχετε προσφύγει νομικά επειδή δεν δέχεστε να εξοφλείται το ραδιοτηλεοπτικό τέλος που σας αναλογεί αυτόματα από τον τραπεζικό σας λογαριασμό και επιθυμείτε η εξόφληση να γίνεται τοις μετρητοίς. Τι προσπαθείτε να πετύχετε με αυτό και σε τι στάδιο βρίσκεται η προσφυγή σας;

- Θέλω να φέρω στο προσκήνιο το γεγονός ότι τα μετρητά είναι ένας νόμιμος τίτλος και η άρνηση αποδοχής τους από δημόσιους φορείς οι οποίοι το αναγνωρίζουν ως τέτοιο, γίνεται κατά παράβαση του νόμου. Θέλω να κάνω το κοινοβούλιο να σκεφτεί σχετικά με αυτό το ζήτημα, αντί να εγκαταλείπει όλες τις αποφάσεις στις ιδιωτικές και κεντρικές τράπεζες. Όσον αφορά στην εξέλιξη της υπόθεσης έχασα σε πρώτο βαθμό, όπως αναμενόταν άλλωστε και κάποια στιγμή η υπόθεση θα εκδικαστεί εκ νέου στο εφετείο.

- Η πράξη σας είναι μια μορφή αντίστασης και ενθαρρύνετε τον κόσμο προς αυτή την κατεύθυνση. Τι ακριβώς του προτείνετε να κάνει;

- Πρέπει οπωσδήποτε κάποιος στην Ελλάδα δημόσια να παραβεί τις αμφιλεγόμενες νομοθετικές ρυθμίσεις που απαγορεύουν την πληρωμή μεγάλων ποσών με μετρητά. Επίσης, αυτός ή αυτοί που θα προβούν σε αυτή την ενέργεια, να αρνηθούν να πληρώσουν και το πρόστιμο που θα τους επιβληθεί και στη συνέχεια να βρεθούν ενώπιον του δικαστηρίου. Το άρθρο 128 της Συνθήκης της ΕΕ ορίζει κατηγορηματικά ότι τα χαρτονομίσματα του ευρώ είναι νόμιμοι τίτλοι και πρέπει να γίνονται δεκτοί. Μια εθνική κυβέρνηση δεν έχει την εξουσία να πράξει διαφορετικά και να απαγορεύσει στους πολίτες της τη χρήση αυτών των νόμιμων τίτλων. Ακόμη θα πρέπει όλοι να πληρώνουν όσο γίνεται πιο συχνά και περισσότερο τοις μετρητοίς έτσι ώστε να καταστήσουν δυσκολότερο να χαρακτηρίζονται ως ύποπτοι οι πολίτες που κάνουν χρήση μετρητών.

- Όμως μιλώντας για αντίσταση, όπως γνωρίζετε η χρήση μετρητών στη χώρα μου έχει περιοριστεί και καθίσταται σταδιακά απαγορευτική. Οι πολίτες εν πολλοίς έχουν χάσει τον έλεγχο της ζωής τους, η φτωχοποίηση είναι γενικευμένη, οι εκ των Βρυξελλών εντολές υπερβαίνουν το εθνικό δίκαιο σε βαθμό απολυταρχίας, κάνοντας τη χώρα να μοιάζει με αποικία. Πώς πιστεύετε ότι αντιμετωπίζονται όλα αυτά;

- Φοβάμαι πως είναι πολύ, πάρα πολύ δύσκολο. Η Ελλάδα είναι ανίσχυρη όσο χρησιμοποιείται ως αποτρεπτικός παράγοντας από αυτούς που θέλουν να περάσουν το μήνυμα που λέει “κοίτα τι θα συμβεί εάν δεν είσαι υπάκουος”. Ενδεχομένως η χώρα σας να καταφέρει να εξέλθει από αυτή τη δυσχερή θέση όταν όλο το οικοδόμημα καταρρεύσει και επικρατήσει ο σώζων εαυτόν σωθήτω.

Πηγή: The Huffington Post, ID-on't renounce my freedom

Με μια ηχηρή παρέμβαση στην γκρίζα αγορά ομοιοπαθητικών σκευασμάτων, η αμερικανική κυβέρνηση απαιτεί από τους παρασκευαστές να προσκομίζουν στοιχεία για την αποτελεσματικότητα των προϊόντων τους, αλλιώς θα πρέπει να προειδοποιούν στις συσκευασίες ότι δεν υπάρχουν επιστημονικές ενδείξεις για οφέλη στην υγεία.

Η νομοθεσία των ΗΠΑ και των περισσότερων άλλων χωρών δεν θεωρεί τα ομοιοπαθητικά προϊόντα «φάρμακα» για τα οποία απαιτούνται κλινικές μελέτες και άδειες κυκλοφορίας. Στην αμερικανική αγορά, τα σκευάσματα αυτά κυκλοφορούν με την ένδειξη ότι δεν έχουν λάβει έγκριση από την ομοσπονδιακή Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA).

Το θέμα αφορά ωστόσο και την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (FTC), η οποία ξεκαθαρίζει σε νέα έκθεσή της ότι οι ισχυρισμοί για τα ομοιοπαθητικά σκευάσματα πρέπει να συμμορφώνονται «με τα ίδια στάνταρτ που ισχύουν για άλλα προϊόντα με ισχυρισμούς για οφέλη στην υγεία».

Όπως εξηγεί ανακοίνωση της FTC που συνοδεύει την έκθεση, εφόσον οι παρασκευαστές αδυνατούν να προσκομίσουν στοιχεία για την αποτελεσματικότητα των προϊόντων τους, οι συσκευασίες των σκευασμάτων θα πρέπει να ξεκαθαρίζουν ότι:

• Δεν υπάρχουν επιστημονικές ενδείξεις που στηρίζουν τους ισχυρισμούς για τα οφέλη της ομοιοπαθητικής στην υγεία
• Οι ισχυρισμοί της ομοιοπαθητικής βασίζονται μόνο σε θεωρίες του 18ου αιώνα, οι οποίες δεν γίνονται αποδεκτές από τους ειδικούς της σύγχρονης ιατρικής.

Αντίθετα από ό,τι πιστεύουν πολλοί, η ομοιοπαθητική δεν είναι παραδοσιακή θεραπεία. Δημιουργήθηκε το 1796 από τον γερμανό γιατρό Σάμιουελ Χάνεμαν βάσει του αστήρικτου δόγματος ότι «το όμοιο θεραπεύει το όμοιο», δηλαδή ότι μια ουσία που προκαλεί συμπτώματα σε υγιείς ανθρώπους μπορεί να θεραπεύσει αυτά τα συμπτώματα σε άρρωστους ανθρώπους.

Επιπλέον, οι ουσίες που χρησιμοποιούνται ως ομοιοπαθητικά «φάρμακα» είναι συνήθως τόσο αραιωμένες ώστε το τελικό σκεύασμα μπορεί να μην περιέχει ούτε ένα μόριο δραστικής ουσίας -το σκέτο νεράκι που απομένει μετά την αραίωση υποτίθεται ότι διατηρεί την «ανάμνηση» της δραστικής ουσίας, κάτι που έρχεται σε σύγκρουση με τη χημεία και τη φυσική.

«Μιλώντας γενικά, οι ισχυρισμοί των ομοιοπαθητικών προϊόντων δεν βασίζονται σε σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους και δεν γίνονται αποδεκτοί από τους ειδικούς της σύγχρονης ιατρικής. Παρόλα αυτά, η ομοιοπαθητική έχει πολλούς πιστούς» αναφέρει η FTC στην ανακοίνωσή της.

Πράγματι, οι Αμερικανοί ξοδεύουν γύρω στα 3 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο σε ομοιοπαθητικές θεραπείες, σύμφωνα με στοιχεία της αμερικανικής κυβέρνησης για το έτος 2007.

Λόγω της μεγάλης δημοφιλίας της ομοιοπαθητικής, το θέμα έχει απασχολήσει τις αρχές κι άλλων χωρών όπως η Αυστραλία. Το Εθνικό Συμβούλιο Υγείας και Ιατρικής της χώρας επανεξέτασε τη διαθέσιμη βιβλιογραφία χωρίς να βρει πειστικές ενδείξεις αποτελεσματικότητας, και προειδοποίησε το 2015 ότι «οι άνθρωποι που επιλέγουν την ομοιοπαθητική ενδέχεται να θέσουν την υγεία τους σε κίνδυνο αν απορρίψουν ή αναβάλλουν θεραπείες για τις οποίες υπάρχουν επαρκή στοιχεία ασφάλειας και αποτελεσματικότητας».

Σχολιάζοντας την ανακοίνωση του Συμβουλίου, ο Δρ Κεν Χάρβεϊ, αυστραλός ειδικός σε θέματα πολιτικής φαρμάκων, επισήμανε τότε στην εφημερίδα Guardian ότι η χρήση ομοιοπαθητικής μειώθηκε στη Βρετανία μετά το 2010, όταν δημοσιεύτηκε έκθεση της Βουλής των Κοινοτήτων που έδειχνε ότι η ομοιοπαθητική είναι αναποτελεσματική.

Παραμένει άγνωστο αν η παρέμβαση της αμερικανικής FTC θα επηρεάσει τις πωλήσεις προϊόντων ομοιοπαθητικής. Σχολιάζοντας το θέμα στο Slate, ο Άλαν Λεβίνοβιτζ επισημαίνει ότι τα προειδοποιητικά μηνύματα στις συσκευασίες σπάνια αποθαρρύνουν τους αγοραστές, και προειδοποιεί ότι τα νέα μηνύματα στα ομοιοπαθητικά προϊόντα ίσως ενισχύσουν την καχυποψία στην σύγχρονη ιατρική.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι παραπλανητικοί ισχυρισμοί στο μάρκετινγκ δεν μπορεί να γίνονται αποδεκτοί.

Πηγή: Newsroom ΔΟΛ

Με μια ηχηρή παρέμβαση στην γκρίζα αγορά ομοιοπαθητικών σκευασμάτων, η αμερικανική κυβέρνηση απαιτεί από τους παρασκευαστές να προσκομίζουν στοιχεία για την αποτελεσματικότητα των προϊόντων τους, αλλιώς θα πρέπει να προειδοποιούν στις συσκευασίες ότι δεν υπάρχουν επιστημονικές ενδείξεις για οφέλη στην υγεία.

Η νομοθεσία των ΗΠΑ και των περισσότερων άλλων χωρών δεν θεωρεί τα ομοιοπαθητικά προϊόντα «φάρμακα» για τα οποία απαιτούνται κλινικές μελέτες και άδειες κυκλοφορίας. Στην αμερικανική αγορά, τα σκευάσματα αυτά κυκλοφορούν με την ένδειξη ότι δεν έχουν λάβει έγκριση από την ομοσπονδιακή Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA).

Διαβάστε επίσης:

    Η ομοιοπαθητική είναι αναποτελεσματική, επιβεβαιώνει μια ακόμα μελέτη
    Η ομοιοπαθητική «δεν έχει καμία αποτελεσματικότητα»

Το θέμα αφορά ωστόσο και την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (FTC), η οποία ξεκαθαρίζει σε νέα έκθεσή της ότι οι ισχυρισμοί για τα ομοιοπαθητικά σκευάσματα πρέπει να συμμορφώνονται «με τα ίδια στάνταρτ που ισχύουν για άλλα προϊόντα με ισχυρισμούς για οφέλη στην υγεία».

Όπως εξηγεί ανακοίνωση της FTC που συνοδεύει την έκθεση, εφόσον οι παρασκευαστές αδυνατούν να προσκομίσουν στοιχεία για την αποτελεσματικότητα των προϊόντων τους, οι συσκευασίες των σκευασμάτων θα πρέπει να ξεκαθαρίζουν ότι:

    Δεν υπάρχουν επιστημονικές ενδείξεις που στηρίζουν τους ισχυρισμούς για τα οφέλη της ομοιοπαθητικής στην υγεία
    Οι ισχυρισμοί της ομοιοπαθητικής βασίζονται μόνο σε θεωρίες του 18ου αιώνα, οι οποίες δεν γίνονται αποδεκτές από τους ειδικούς της σύγχρονης ιατρικής.

Αντίθετα από ό,τι πιστεύουν πολλοί, η ομοιοπαθητική δεν είναι παραδοσιακή θεραπεία. Δημιουργήθηκε το 1796 από τον γερμανό γιατρό Σάμιουελ Χάνεμαν βάσει του αστήρικτου δόγματος ότι «το όμοιο θεραπεύει το όμοιο», δηλαδή ότι μια ουσία που προκαλεί συμπτώματα σε υγιείς ανθρώπους μπορεί να θεραπεύσει αυτά τα συμπτώματα σε άρρωστους ανθρώπους.

Επιπλέον, οι ουσίες που χρησιμοποιούνται ως ομοιοπαθητικά «φάρμακα» είναι συνήθως τόσο αραιωμένες ώστε το τελικό σκεύασμα μπορεί να μην περιέχει ούτε ένα μόριο δραστικής ουσίας -το σκέτο νεράκι που απομένει μετά την αραίωση υποτίθεται ότι διατηρεί την «ανάμνηση» της δραστικής ουσίας, κάτι που έρχεται σε σύγκρουση με τη χημεία και τη φυσική.
«Μιλώντας γενικά, οι ισχυρισμοί των ομοιοπαθητικών προϊόντων δεν βασίζονται σε σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους και δεν γίνονται αποδεκτοί από τους ειδικούς της σύγχρονης ιατρικής. Παρόλα αυτά, η ομοιοπαθητική έχει πολλούς πιστούς» αναφέρει η FTC στην ανακοίνωσή της.

Πράγματι, οι Αμερικανοί ξοδεύουν γύρω στα 3 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο σε ομοιοπαθητικές θεραπείες, σύμφωνα με στοιχεία της αμερικανικής κυβέρνησης για το έτος 2007.

Λόγω της μεγάλης δημοφιλίας της ομοιοπαθητικής, το θέμα έχει απασχολήσει τις αρχές κι άλλων χωρών όπως η Αυστραλία. Το Εθνικό Συμβούλιο Υγείας και Ιατρικής της χώρας επανεξέτασε τη διαθέσιμη βιβλιογραφία χωρίς να βρει πειστικές ενδείξεις αποτελεσματικότητας, και προειδοποίησε το 2015 ότι «οι άνθρωποι που επιλέγουν την ομοιοπαθητική ενδέχεται να θέσουν την υγεία τους σε κίνδυνο αν απορρίψουν ή αναβάλλουν θεραπείες για τις οποίες υπάρχουν επαρκή στοιχεία ασφάλειας και αποτελεσματικότητας».

Σχολιάζοντας την ανακοίνωση του Συμβουλίου, ο Δρ Κεν Χάρβεϊ, αυστραλός ειδικός σε θέματα πολιτικής φαρμάκων, επισήμανε τότε στην εφημερίδα Guardian ότι η χρήση ομοιοπαθητικής μειώθηκε στη Βρετανία μετά το 2010, όταν δημοσιεύτηκε έκθεση της Βουλής των Κοινοτήτων που έδειχνε ότι η ομοιοπαθητική είναι αναποτελεσματική.

Παραμένει άγνωστο αν η παρέμβαση της αμερικανικής FTC θα επηρεάσει τις πωλήσεις προϊόντων ομοιοπαθητικής. Σχολιάζοντας το θέμα στο Slate, ο Άλαν Λεβίνοβιτζ επισημαίνει ότι τα προειδοποιητικά μηνύματα στις συσκευασίες σπάνια αποθαρρύνουν τους αγοραστές, και προειδοποιεί ότι τα νέα μηνύματα στα ομοιοπαθητικά προϊόντα ίσως ενισχύσουν την καχυποψία στην σύγχρονη ιατρική.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι παραπλανητικοί ισχυρισμοί στο μάρκετινγκ δεν μπορεί να γίνονται αποδεκτοί.

Βαγγέλης Πρατικάκης

Πώς θα μπορούσε η Μεγάλη Σαρακοστή να έχει όχι μια απλή επιφανειακή, αλλά μια αληθινή επίδραση στην ύπαρξή μας; Πώς είναι δυνατόν να εφαρμόσουμε στη ζωή μας τη διδασκαλία της Εκκλησίας σχετικά με τη Μεγάλη Σαρακοστή όπως μας μεταδίδεται κυρίως μέσα από τη λατρεία αυτής της περιόδου;

Τούτη η ζωή είναι πολύ διαφορετική από τη ζωή των ανθρώπων εκείνων που ζούσαν τον καιρό που γράφονταν αυτοί οι ύμνοι και οι Ακολουθίες και συντάσσονταν οι κανόνες και τα τυπικά. Ζούσε τότε κανείς σε μια σχετικά μικρή και βασικά αγροτική κοινωνία, μέσα σ' ένα οργανωμένο ορθόδοξο κόσμο και η Εκκλησία διαμόρφωνε το γενικό ρυθμό της ζωής του. Τώρα όμως ζούμε σε τεράστια αστικά κέντρα, σε τεχνοκρατούμενες κοινωνίες, πληθωρικές στα θρησκευτικά «πιστεύω» τους με εκκοσμικευμένες απόψεις για τον κόσμο, και μέσα σ' αυτές εμείς οι ορθόδοξοι αποτελούμε μια ασήμαντη μειονότητα. Η Μεγάλη Σαρακοστή δεν είναι πια «αισθητή», όπως ήταν παλιά στην Ελλάδα ή στην Ρωσία, ας πούμε. Η ερώτησή μας λοιπόν είναι πολύ ουσιαστική: πώς μπορούμε εμείς -πέρα από το να κάνουμε μια ή δυο «συμβατικές» αλλαγές στην καθημερινή ζωή μας - να τηρήσουμε τή Σαρακοστή;

Είναι φανερό, λόγου χάρη, ότι για τους πιο πολλούς από τους πιστούς το να παρακολουθούν καθημερινά τις Ακολουθίες αυτής της περιόδου είναι πέρα από κάθε συζήτηση. Εξακολουθούν, φυσικά να εκκλησιάζονται την Κυριακή, αλλά, όπως έχουμε πει, τις Κυριακές της Σαρακοστής η Θεία Λειτουργία, τουλάχιστον εξωτερικά, δεν αντανακλά κάτι από τη Μεγάλη Σαρακοστή και έτσι δεν μπορεί κανείς να έχει ούτε καν την αίσθηση του λατρευτικού τυπικού της Σαρακοστής, δεδομένου μάλιστα ότι η λατρεία είναι το μόνο μέσο που μας μεταφέρει στο πνεύμα της Σαρακοστής.

Και εφ' όσον η Σαρακοστή με κανένα τρόπο δεν χρωματίζει τον πολιτισμό στον οποίο ανήκουμε, δεν είναι ν' απορεί κανείς που αρνητικά καταλαβαίνουμε τη Σαρακοστή, δηλαδή, σαν μια περίοδο στην οποία απαγορεύονται μερικά πράγματα, όπως το κρέας, τα λίπη, οι χοροί και οι διασκεδάσεις. Η συνηθισμένη ερώτηση: «τι προσπαθείς να στερηθείς τούτη τη Σαρακοστή;» συνοψίζει τέλεια την αρνητική προσέγγιση της Σαρακοστής. Σαν θετική προσέγγιση, θεωρείται η αντίληψη ότι η Σαρακοστή είναι ο καιρός για την πραγματοποίηση της ετήσιας «υποχρέωσης» της Εξομολόγησης και της θείας Κοινωνίας («... και όχι αργότερα από την Κυριακή των Βαΐων...» έγραφε ένα φυλλαδιάκι μιας ενορίας). Και αφού εκπληρωθεί αυτή η υποχρέωση τότε το υπόλοιπο της Σαρακοστής φαίνεται να χάνει όλα τα θετικά νοήματα.

Έτσι είναι φανερό ότι έχει αναπτυχθεί μια, μάλλον βαθιά, διαφωνία ανάμεσα στο πνεύμα ή τη «θεωρία» της Σαρακοστής, που προσπαθούμε να σκιαγραφήσουμε με βάση τη λατρεία, και στην κοινή και συνηθισμένη αντίληψη που επικρατεί και υποστηρίζεται όχι μόνο από τους λαϊκούς αλλά ακόμα και από τους ίδιους τους κληρικούς. Γιατί είναι πάντοτε πολύ πιο εύκολο να περιορίσεις κάτι πνευματικό μέσα σε κάτι τυπικό παρά ν' αναζητήσεις το πνευματικό μέσα στο τυπικό.

Μπορούμε να πούμε, χωρίς καμιά υπερβολή, ότι αν και η Μεγάλη Σαρακοστή "τηρείται" ακόμα, όμως έχει χάσει την επίδρασή της στη ζωή μας, σταμάτησε να είναι το λουτρό της μετανοίας και της ανανέωσης που είχε σαν σκοπό της, σύμφωνα με τη λειτουργική καί πνευματική διδασκαλία της Εκκλησίας. Αλλά τότε, μπορούμε άραγε να ξαναβρούμε και να ξανακάνουμε τη Μεγάλη Σαρακοστή μια πνευματική δύναμη για την καθημερινή πραγματικότητα της ύπαρξής μας;

Η απάντηση σ' αυτή την ερώτηση εξαρτάται πρώτα πρώτα - θα έλεγα και μοναδικά - από το αν επιθυμούμε να πάρουμε στα σοβαρά τη Μεγάλη Σαρακοστή ή όχι. Όσο και αν είναι νέες ή διαφορετικές οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούμε σήμερα, όσο και αν είναι πραγματικές οι δυσκολίες και τα εμπόδια που υψώνονται από το σύγχρονο κόσμο μας, τίποτε απ' αυτό δεν αποτελεί αμετάκλητο εμπόδιο, τίποτε δεν κάνει τη Μεγάλη Σαρακοστή «αδύνατη».

Η πραγματική αιτία για την οποία βαθμιαία χάνουμε την επίδραση της Σαρακοστής στη ζωή μας βρίσκεται βαθύτερα. Είναι η δική μας συνειδητή ή ασυνείδητη μείωση της θρησκείας σε ένα επιπόλαιο τυπικισμό και συμβολισμό, πράγμα που αποτελεί ακριβώς το ξεστράτισμα και μετριάζει τη σοβαρότητα των απαιτήσεων της θρησκείας από τη ζωή μας, την αίτηση για δέσμευση και προσπάθεια.
Αυτή η μείωση, θα πρέπει να προσθέσουμε, είναι, κατά κάποιο τρόπο, ιδιόμορφη στην Ορθοδοξία. Οι χριστιανοί της Δύσης, Καθολικοί ή Προτεστάντες, όταν αντιμετωπίζουν αυτό που εκείνοι θεωρούν «αδύνατον» αλλάζουν την ίδια τη θρησκεία, την «προσαρμόζουν» στις νέες συνθήκες έτσι ώστε να την κάνουν «εφαρμόσιμη». Πρόσφατα, λόγου χάρη, είδαμε τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία πρώτα να ελαττώνει τη νηστεία στο κατώτατο όριο και ύστερα να την ξεφορτώνεται τελείως.

Με σωστή και δικαιολογημένη αγανάκτηση, καταγγέλλουμε μια τέτοια «προσαρμογή» σαν προδοσία της χριστιανικής παράδοσης και σαν περιορισμό στο ελάχιστο της χριστιανικής πίστης. Και πραγματικά, η αλήθεια και η δόξα της Ορθοδοξίας είναι ότι δεν «προσαρμόζεται» και δεν συμβιβάζεται με τις χαμηλότερες επιδιώξεις και δεν κάνει το Χριστιανισμό «εύκολο». Αυτό είναι η δόξα για την Ορθοδοξία αλλά φυσικά, όχι για μας, τους ορθόδοξους.

Δεν είναι σήμερα, ούτε και χθες, αλλά πολύ παλιότερα που βρήκαμε ένα τρόπο να συμφιλιώνουμε τις απόλυτες απαιτήσεις της Εκκλησίας με την ανθρώπινη αδυναμία μας• και αυτό δεν γίνεται μόνο με «απώλεια του προσώπου» αλλά και με πρόσθετες αφορμές για αυτοδικαίωση και ήσυχη συνείδηση. Ο τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι η εκπλήρωση αυτών των απαιτήσεων συμβατικά, και ο συμβολικός τυπικισμός που διαποτίζει σήμερα όλη τη θρησκευτική μας ζωή. Έτσι, λόγου χάρη, δε θα σκεπτόμασταν ποτέ να αναθεωρήσουμε τη Λειτουργία μας και τους μοναστικούς κανονισμούς της -Θεός φυλάξοι!- θα συνεχίζαμε όμως να ονομάζουμε την Ακολουθία της μιας ώρας «ολονύκτια αγρυπνία» και υπερήφανα θα εξηγούσαμε ότι αυτή είναι η ίδια Ακολουθία που έκαναν οι μοναχοί στη Λαύρα του Αγίου Σάββα τον 9ο αιώνα!

Σε σχέση με τη Μεγ. Σαρακοστή, αντί να κάνουμε ουσιαστικές ερωτήσεις -«τι είναι νηστεία; ή «τι είναι Σαρακοστή»;- εμείς ικανοποιούμαστε με τα σύμβολά της. Στα εκκλησιαστικά περιοδικά και φυλλάδια εμφανίζονται συνταγές για «ένα υπέροχο νηστήσιμο πιάτο»! Μπορεί ακόμα η ενορία και να συγκεντρώσει μερικά πάρα πάνω χρήματα οργανώνοντας ένα καλοδιαφημισμένο «σαρακοστιανό γεύμα».
Είναι τόσα πολλά εκείνα που στις εκκλησίες μας εξηγούνται συμβολικά σαν ενδιαφέροντα, πολύχρωμα και διασκεδαστικά έθιμα και παραδόσεις, σαν κάτι δηλαδή που μας δένει όχι τόσο πολύ με τον Θεό και με μια νέα ζωή «εν Αυτώ», όσο με το παρελθόν και τις συνήθειες των προγόνων μας, ώστε γίνεται όλο και περισσότερο δύσκολο να διακρίνουμε πίσω απ' αυτά τα λαϊκά έθιμα τη σοβαρότητα της θρησκείας σε όλη της την έκταση.

Θέλω να τονίσω ότι δεν υπάρχει τίποτε το άσχημο στα διάφορα έθιμα. Όταν αυτά πρωτοεμφανίστηκαν ήταν τα μέσα με τα οποία η κοινωνία μπορούσε να δείξει ότι έπαιρνε στα σοβαρά τη θρησκεία. Τότε τα έθιμα δεν ήταν σύμβολα, αλλά η ίδια η ζωή. Αυτό που συνέβηκε πάντως ήταν το ότι καθώς άλλαξε η ζωή και έπαψε λίγο λίγο η θρησκεία να τη διαμορφώνει στην ολότητά της, λίγα από τα έθιμα διασώθηκαν σαν σύμβολα ενός τρόπου ζωής που δεν υπήρχε πια. Και αυτό που διασώθηκε ήταν εκείνο που, αφ' ενός είναι έντονα ζωντανό και αφ' ετέρου είναι λιγότερο δύσκολο.

Ο πνευματικός κίνδυνος εδώ είναι ότι σιγά σιγά αρχίζει κανείς να καταλαβαίνει τη θρησκεία σαν ένα σύστημα από σύμβολα και έθιμα μάλλον, παρά να ερμηνεύει όλα αυτά σαν μια πρόκληση για πνευματική ανανέωση και προσπάθεια. Μεγαλύτερη είναι η προσπάθεια που γίνεται για να προετοιμάζονται νηστίσιμα φαγητά ή για το πασχαλινό τραπέζι, παρά για τη νηστεία και τη συμμετοχή στην πνευματική πραγματικότητα του Πάσχα. Αυτό σημαίνει ότι, όσο τα έθιμα και οι παραδόσεις δεν συνδεθούν και πάλι με τη γενική θρησκευτική αντίληψη από την οποία προέρχονται, όσο δηλαδή δεν παίρνουμε στα σοβαρά τα σύμβολα, η Εκκλησία θα παραμένει χωρισμένη από τη ζωή και δεν θα την επηρεάζει καθόλου. Αντί να παριστάνουμε με σύμβολα την «πλούσια κληρονομιά» μας καιρός είναι ν' αρχίσουμε να την ενσωματώνουμε στην καθημερινή ζωή μας.
Το να πάρουμε λοιπόν στα σοβαρά τη Μεγάλη Σαρακοστή σημαίνει ότι θα τη θεωρούμε, πρώτα απ' όλα με την πιο βαθιά έννοια, μια πνευματική πρόκληση που απαιτεί αντίδραση, απόφαση, πρόγραμμα και συνεχή προσπάθεια. Kαι ακριβώς για το λόγο αυτό, όπως ξέρουμε, θεσπίστηκαν από την Εκκλησία οι εβδομάδες προετοιμασίας για τη Μεγάλη Σαρακοστή. Η περίοδος αυτή είναι καιρός για δράση, για απόφαση, για προγραμματισμό. Και ο καλύτερος και ευκολότερος τρόπος είναι ν' ακολουθήσουμε την καθοδήγηση της Εκκλησίας που είναι η μελέτη και ο στοχασμός πάνω στα πέντε ευαγγελικά θέματα που μας προσφέρονται τις πέντε Κυριακές της περιόδου πριν από τη Μεγάλη Σαρακοστή.

Τα θέματα αυτά είναι: η διακαής επιθυμία (Ζακχαίος), η ταπείνωση (Τελώνης και φαρισαίος), επιστροφή από την εξορία (Άσωτος), η κρίση (Κυριακή της Απόκρεω) και η συγχωρητικότητα (Κυριακή της Τυροφάγου). Αυτές οι ευαγγελικές περικοπές δεν διαβάζονται μόνο και μόνο για ν' ακουστούν στην Εκκλησία• σκοπός είναι να τις «πάρω μαζί μου στο σπίτι» και να στοχαστώ πάνω σ' αυτές σχετίζοντάς τις μάλιστα με τη ζωή μου, την οικογενειακή μου κατάσταση, τις επαγγελματικές υποχρεώσεις μου, το ενδιαφέρον μου για τα υλικά πράγματα, τις σχέσεις μου με τους συγκεκριμένους ανθρώπους με τους οποίους ζω. Αν σ' αυτή την προσπάθεια περισυλλογής προσθέσει κανείς και την προσευχή αυτής της περιόδου: «της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλαις ζωοδότα...» και τον ψαλμό 136 «επί των ποταμών της Βαβυλώνος εκεί εκαθήσαμεν...» μπορεί να καταλάβουμε τι σημαίνει να «νιώθεις ότι είσαι με την Εκκλησία», και πώς μπορεί μια λειτουργική περίοδος να χρωματίσει τη καθημερινή ζωή.

Επίσης είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να διαβάσει κανείς κάποιο θρησκευτικό βιβλίο. Ο σκοπός δε αυτού του διαβάσματος δεν είναι μόνο ν' αυξήσουμε τις θρησκευτικές γνώσεις μας• είναι βασικά να καθαρίσουμε το μυαλό μας απ' όλα όσα συνήθως το πλημμυρίζουν. Είναι πραγματικά απίστευτο πόσο στο μυαλό μας συνωστίζονται όλων των ειδών οι έννοιες, τα ενδιαφέροντα, οι αγωνίες και οι εντυπώσεις και πόσο ελάχιστο έλεγχο ασκούμε πάνω σ' όλα αυτά. Διαβάζοντας ένα θρησκευτικό βιβλίο συγκεντρώνουμε την προσοχή μας σε κάτι εντελώς διαφορετικό από το συνηθισμένο περιεχόμενο των σκέψεών μας• δημιουργείται έτσι μια άλλη διανοητική και πνευματική ατμόσφαιρα. Όλα αυτά, φυσικά, δεν είναι «συνταγές», ίσως να υπάρχουν άλλοι τρόποι για να προετοιμαστεί κανείς για τη Σαρακοστή.

Το βασικό σημείο είναι ότι, στη διάρκεια αυτής της περιόδου βλέπουμε τη Μεγάλη Σαρακοστή σαν να βρίσκεται σε κάποια απόσταση, σαν κάτι δηλαδή που ακόμα έρχεται και που μας το στέλνει ο ίδιος ο Θεός σαν ευκαιρία για αλλαγή, για ανανέωση, για εμβάθυνση, και ότι παίρνουμε αυτή την επερχόμενη ευκαιρία πολύ στα σοβαρά.

Έτσι, όταν την Κυριακή της Συγγνώμης αφήνουμε το σπίτι μας και πάμε στον Εσπερινό, μπορεί να είμαστε έτοιμοι να κάνουμε δικά μας - έστω και για λίγο - τα λόγια από το Μεγάλο Προκείμενο που ανοίγει τη Μεγάλη Σαρακοστή:
Mη αποστρέψης το πρόσωπόν σου
από του παιδός σου, ότι θλίβομαι...

Πηγή: (Από το βιβλίο «Μεγάλη Σαρακοστή», του π. Αλεξάνδρου Σμέμαν, εκδ. Ακρίτας), Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Φανερωμένης Χολαργού

Όταν κάποιος ξεκινάει για ένα ταξίδι θα πρέπει να ξέρει πού πηγαίνει. Αυτό συμβαίνει και με τη Μεγάλη Σαρακοστή. Πάνω απ’ όλα η Μεγάλη Σαρακοστή είναι ένα πνευματικό ταξίδι που προορισμός του είναι το Πάσχα, «η Εορτή Εορτών». Είναι η προετοιμασία για την «πλήρωση του Πάσχα, που είναι η πραγματική Αποκάλυψη». Για το λόγο αυτό θα πρέπει να αρχίσουμε με την προσπάθεια να καταλάβουμε αυτή τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στη Σαρακοστή και το Πάσχα, γιατί αυτή αποκαλύπτει κάτι πολύ ουσιαστικό και πολύ σημαντικό για τη Χριστιανική πίστη και ζωή μας.

Άραγε είναι απαραίτητο να εξηγήσουμε ότι το Πάσχα είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια γιορτή, πολύ πέρα από μια ετήσια ανάμνηση ενός γεγονότος που πέρασε; Ο καθένας που, έστω και μια μόνο φορά, έζησε αυτή τη νύχτα «τη σωτήριο, τη φωταυγή και λαμπροφόρο», που γεύτηκε εκείνη τη μοναδική χαρά, το ξέρει αυτό.

Αλλά τι είναι αυτή η χαρά; Γιατί ψέλνουμε στην αναστάσιμη λειτουργία: «νυν πάντα πεπλήρωται φωτός, ουρανός τε και γη και τα καταχθόνια»; Με ποια έννοια «εορτάζομεν» - καθώς ισχυριζόμαστε ότι το κάνουμε – «θανάτου την νέκρωσιν, Άδου την καθαίρεσιν, άλλης βιοτής της αιωνίου απαρχήν...»;

Σε όλες αυτές τις ερωτήσεις η απάντηση είναι: η νέα ζωή η οποία πριν από δυο χιλιάδες περίπου χρόνια «ανέτειλεν εκ του τάφου», προσφέρθηκε σε μας, σε όλους εκείνους που πιστεύουν στο Χριστό. Μάς δόθηκε τη μέρα που βαπτιστήκαμε, τη μέρα δηλαδή που όπως λέει ο Απ. Παύλος: «...συνετάφημεν ουν αυτώ δια του βαπτίσματος εις τον θάνατον, ίνα ώσπερ ηγέρθη Χριστός εκ νεκρών δια της δόξης του πατρός, ούτω και ημείς εν καινότητι ζωής περιπατήσωμεν» (Ρωμ. 6,4).[...]

Μήπως όμως δε χάνουμε πολύ συχνά και δεν προδίνουμε αυτή τη «νέα ζωή» που λάβαμε σαν δώρο, και στην πραγματικότητα ζούμε σαν να μην αναστήθηκε ο Χριστός και σαν να μην έχει νόημα για μάς αυτό το μοναδικό γεγονός; Και όλα αυτά εξαιτίας της αδυναμίας μας, της ανικανότητάς μας, και ζούμε σταθερά με «πίστη, ελπίδα και αγάπη» στο επίπεδο εκείνο που μάς ανέβασε ο Χριστός όταν είπε: «Ζητείτε πρώτον την Βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην Αυτού». Απλούστατα εμείς ξεχνάμε όλα αυτά γιατί είμαστε τόσο απασχολημένοι, τόσο βυθισμένοι στις καθημερινές έγνοιες μας και ακριβώς επειδή ξεχνάμε, αποτυχαίνουμε. Μέσα σ’ αυτή τη λησμοσύνη, την αποτυχία και την αμαρτία η ζωή μας γίνεται ξανά «παλαιά», ευτελής, σκοτεινή και τελικά χωρίς σημασία, γίνεται ένα χωρίς νόημα ταξίδι για ένα χωρίς νόημα τέρμα. Καταφέρνουμε να ξεχνάμε ακόμα και το θάνατο και τελικά, εντελώς αιφνιδιαστικά, μέσα στις «απολαύσεις της ζωής» μάς έρχεται τρομακτικός, αναπόφευκτος, παράλογος. Μπορεί κατά καιρούς να παραδεχόμαστε τις ποικίλες «αμαρτίες» μας και να τις εξομολογούμαστε, όμως εξακολουθούμε να μην αναφέρουμε τη ζωή μας σ’ εκείνη τη νέα ζωή που ο Χριστός αποκάλυψε και μάς έδωσε. Πραγματικά ζούμε σαν να μην ήρθε ποτέ Εκείνος. Αυτή είναι η μόνη πραγματική αμαρτία, η αμαρτία όλων των αμαρτιών, η απύθμενη θλίψη και τραγωδία όλων των κατ’ όνομα χριστιανών.

Αν το αναγνωρίζουμε αυτό, τότε μπορούμε να καταλάβουμε τι είναι το Πάσχα και γιατί χρειάζεται και προϋποθέτει τη Μεγάλη Σαρακοστή. Γιατί τότε μπορούμε να καταλάβουμε ότι η λειτουργική παράδοση της Εκκλησίας και όλος ο κύκλος των Ακολουθιών της υπάρχουν, πρώτα απ’ όλα, για να μάς βοηθήσουν να ξαναβρούμε το όραμα και την γεύση αυτής της νέας ζωής, που τόσο εύκολα χάνουμε και προδίνουμε, και ύστερα να μπορέσουμε να μετανοήσουμε και να ξαναγυρίσουμε στην Εκκλησία. Πώς είναι δυνατόν να αγαπάμε και να επιθυμούμε κάτι που δεν το ξέρουμε; Πώς μπορούμε να βάλουμε πάνω από καθετί άλλο στη ζωή μας κάτι που ποτέ δεν έχουμε δει και δεν έχουμε χαρεί; Με άλλα λόγια: πώς μπορούμε, πώς είναι δυνατόν να αναζητήσουμε μια Βασιλεία για την οποία δεν έχουμε ιδέα; Η λατρεία της Εκκλησίας ήταν από την αρχή και είναι ακόμα και τώρα η είσοδος και η επικοινωνία μας με τη νέα ζωή της Βασιλείας. Και στο κέντρο της λειτουργικής ζωής, σαν καρδιά της και μεσουράνημά της – σαν ήλιος που οι ακτίνες του διαπερνούν καθετί - είναι το Πάσχα. Το Πάσχα είναι η πόρτα, ανοιχτή κάθε χρόνο, που οδηγεί στην υπέρλαμπρη Βασιλεία του Χριστού, είναι η πρόγευση της αιώνιας χαράς που μάς περιμένει, είναι η δόξα της νίκης η οποία από τώρα, αν και αόρατη, πλημμυρίζει όλη την κτίση: «νικήθηκε ο θάνατος».

Ολόκληρη η λατρεία της Εκκλησίας είναι οργανωμένη γύρω από το Πάσχα, γι’ αυτό και ο λειτουργικός χρόνος, δηλαδή η διαδοχή των εποχών και των εορτών, γίνεται ένα ταξίδι, ένα προσκύνημα στο Πάσχα, που είναι το Τέλος και που ταυτόχρονα είναι η Αρχή. Είναι το τέλος όλων αυτών που αποτελούν τα «παλαιά» και η αρχή της «νέας ζωής», μια συνεχής «διάβαση» από τον «κόσμο τούτο» στην Βασιλεία που έχει αποκαλυφτεί «εν Χριστώ».

Παρ’ όλα αυτά η «παλαιά» ζωή, η ζωή της αμαρτίας και της μικρότητας, δεν είναι εύκολο να ξεπεραστεί και ν’ αλλάξει. Το Ευαγγέλιο περιμένει και ζητάει από τον άνθρωπο να κάνει μια προσπάθεια η οποία, στην κατάσταση που βρίσκεται τώρα ο άνθρωπος, είναι ουσιαστικά απραγματοποίητη. Αντιμετωπίζουμε μια πρόκληση. Το όραμα, ο στόχος, ο τρόπος της νέας ζωής είναι για μάς μια πρόκληση που βρίσκεται τόσο πολύ πάνω από τις δυνατότητές μας!

Γι’ αυτό, ακόμα και οι Απόστολοι, όταν άκουσαν τη διδασκαλία του Κυρίου Τον ρώτησαν απελπισμένα: «τις άρα δύναται σωθήναι;» (Ματθ. 19,26). Στ’ αλήθεια δεν είναι καθόλου εύκολο ν’ απαρνηθείς ένα ασήμαντο ιδανικό ζωής καμωμένο με τις καθημερινές φροντίδες, με την αναζήτηση των υλικών αγαθών, με την ασφάλεια και την απόλαυση και να δεχτείς ένα άλλο ιδανικό ζωής το οποίο βέβαια δεν στερείται καθόλου τελειότητας στο σκοπό του: «Γίνεσθε τέλειοι ως ο Πατήρ ημών εν ουρανοίς τέλειος εστίν». Αυτός ο κόσμος με όλα του τα «μέσα» μάς λέει: να είσαι χαρούμενος, μην ανησυχείς, ακολούθα τον «ευρύ» δρόμο. Ο Χριστός στο Ευαγγέλιο λέει: διάλεξε το στενό δρόμο, αγωνίσου και υπόφερε, γιατί αυτός είναι ο δρόμος για τη μόνη (genuine) αληθινή ευτυχία. Και αν η Εκκλησία δεν βοηθήσει πώς θα μπορέσουμε να κάνουμε αυτή τη φοβερή εκλογή; Πώς μπορούμε να μετανοήσουμε και να ξαναγυρίσουμε στην υπέροχη υπόσχεση που μας δίνεται κάθε χρόνο το Πάσχα; Ακριβώς αυτή είναι η στιγμή που εμφανίζεται η Μεγάλη Σαρακοστή. Αυτή είναι η «χείρα βοηθείας» που απλώνει σε μάς η Εκκλησία. Είναι το σχολείο της μετάνοιας που θα μάς δώσει δύναμη να δεχτούμε το Πάσχα όχι σαν μια απλή ευκαιρία να φάμε, να πιούμε, ν’ αναπαυτούμε, αλλά, βασικά, σαν το τέλος των «παλαιών» που είναι μέσα μας και σαν είσοδό μας στο «νέο».

Στην αρχαία Εκκλησία ο βασικός σκοπός της Σαρακοστής ήταν να προετοιμαστούν οι «Κατηχούμενοι», δηλαδή οι νέοι υποψήφιοι χριστιανοί, για το βάπτισμα που, εκείνο τον καιρό, γίνονταν στη διάρκεια της αναστάσιμης θείας Λειτουργίας. Αλλά ακόμα και τώρα που η Εκκλησία δεν βαφτίζει πια τους χριστιανούς σε μεγάλη ηλικία και ο θεσμός της κατήχησης δεν υπάρχει πια, το βασικό νόημα της Σαρακοστής παραμένει το ίδιο. Γιατί, αν και είμαστε βαφτισμένοι, εκείνο που συνεχώς χάνουμε και προδίνουμε είναι ακριβώς αυτό που λάβαμε στο Βάπτισμα. Έτσι το Πάσχα για μάς είναι η επιστροφή, που κάθε χρόνο κάνουμε στο βάπτισμά μας και επομένως η Σαρακοστή είναι η προετοιμασία μας γι’ αυτή την επιστροφή –η αργή αλλά επίμονη προσπάθεια να πραγματοποιήσουμε τελικά τη δική μας «διάβαση», το «Πάσχα» μας στη νέα εν Χριστώ ζωή. Το ότι, καθώς θα δούμε, οι Ακολουθίες στη σαρακοστιανή λατρεία διατηρούν ακόμα και σήμερα τον κατηχητικό και βαπτιστικό χαρακτήρα, δεν είναι γιατί διατηρούνται «αρχαιολογικά» απομεινάρια, αλλά είναι κάτι ζωντανό και ουσιαστικό για μας. Γι’ αυτό κάθε χρόνο η Μεγάλη Σαρακοστή και το Πάσχα είναι, μια ακόμη φορά, η ανακάλυψη και η συνειδητοποίηση του τι γίναμε με τον «δια βαπτίσματος» μας θάνατο και την ανάσταση.

Ένα ταξίδι, ένα προσκύνημα! Καθώς το αρχίζουμε, καθώς κάνουμε το πρώτο βήμα στη «χαρμολύπη» της Μεγάλης Σαρακοστής βλέπουμε –μακριά, πολύ μακριά- τον προορισμό. Είναι η χαρά της Λαμπρής, είναι η είσοδος στη δόξα της Βασιλείας. Είναι αυτό το όραμα, η πρόγευση του Πάσχα, που κάνει τη λύπη της Μεγάλης Σαρακοστής χαρά, Φως, και τη δική μας προσπάθεια μια «πνευματική άνοιξη». Η νύχτα μπορεί να είναι σκοτεινή και μεγάλη, αλλά σε όλο το μήκος του δρόμου μια μυστική και ακτινοβόλα αυγή φαίνεται να λάμπει στο ορίζοντα. «Μη καταισχύνης ημάς από της προσδοκίας ημών, Φιλάνθρωπε!»

Πηγή: (Από το βιβλίο «Μεγάλη Σαρακοστή», του π. Αλεξάνδρου Σμέμαν, εκδ. Ακρίτας), Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Φανερωμένης Χολαργού

Με την παρακολούθηση των Ακολουθιών, με τη νηστεία, ακόμα και με την προσευχή σε τακτά διαστήματα, δεν εξαντλείται η όλη προσπάθεια στη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής. Ή μάλλον για να είναι όλα αυτά αποτελεσματικά και να έχουν νόημα, πρέπει να υποστηρίζονται και από αυτή την ίδια τη ζωή. Χρειάζεται δηλαδή ένας «τρόπος ζωής» που να μην έρχεται σε αντίθεση με όλα αυτά και να μην οδηγεί σε μια «διασπασμένη» ύπαρξη. Στο παρελθόν, στις ορθόδοξες χώρες η ίδια η κοινωνία πρόσφερε μια τέτοια υποστήριξη με τον συνδυασμό που είχε στα έθιμα, στις εξωτερικές αλλαγές, με τη νομοθεσία, με τους δημόσιους και ιδιωτικούς κανονισμούς, με όλα δηλαδή όσα περιλαμβάνονται στη λέξη πολιτισμός. Κατά τη Μεγάλη Σαρακοστή ολόκληρη η κοινωνία υποδεχόταν ένα συγκεκριμένο ρυθμό ζωής, ορισμένους κανόνες που υπενθύμιζαν στα άτομα-μέλη της κοινωνίας την περίοδο της Σαρακοστής. Στη Ρωσία, λόγου χάρη, δεν μπορούσε κανείς εύκολα να ξεχάσει τη Σαρακοστή γιατί οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούσαν διαφορετικά αυτή την περίοδο• τα θέατρα έκλειναν και, σε παλιότερους καιρούς, τα δικαστήρια ανέβαλλαν τη λειτουργία τους. Φυσικά όλα αυτά τα ερεθίσματα από μόνα τους, είναι φανερό, ότι δεν ήταν δυνατό να αναγκάσουν τον άνθρωπο να οδηγηθεί στη μετάνοια ή σε μια πιο ζωντανή θρησκευτική ζωή. Αλλά όμως δημιουργούσαν μια ορισμένη ατμόσφαιρα - ένα είδος σαρακοστιανού κλίματος - όπου η ατομική προσπάθεια γινόταν ευκολότερη. Ακριβώς επειδή είμαστε αδύναμοι χρειαζόμαστε τις εξωτερικές υπενθυμίσεις, τα σύμβολα, τα σημάδια. Φυσικά πάντα υπάρχει ο κίνδυνος αυτά τα εξωτερικά σύμβολα ν' αποκτήσουν αυτοτέλεια, να γίνουν αυτοσκοπός, και έτσι αντί να είναι απλά μια υπενθύμιση, να γίνουν για την κοινή αντίληψη το μόνο περιεχόμενο της Μεγάλης Σαρακοστής. Αυτόν τον κίνδυνο τον έχουμε επισημάνει παραπάνω όταν μιλήσαμε για τις εξωτερικές συνήθειες και τα πανηγύρια που αντικαθιστούν τη γνήσια προσωπική προσπάθεια. Αν όμως καταλάβουμε σωστά αυτές τις συνήθειες τότε θα γίνουν ο «κρίκος» που συνδέει την πνευματική προσπάθεια με τη ζωή.

Δεν ζούμε σε μια ορθόδοξη κοινωνία [Ο συγγραφέας, Ρώσος στην καταγωγή, ζει σήμερα στην Αμερική] και φυσικά δεν είναι δυνατό να δημιουργηθεί αυτό το «κλίμα της Σαρακοστής σε επίπεδο κοινωνικό. Είτε είναι Σαρακοστή είτε όχι, ο κόσμος που μας περιβάλλει, που αποτελούμε και μεις δικό του αναπόσπαστο κομμάτι, δεν αλλάζει. Κατά συνέπεια ζητιέται από μας μια νέα προσπάθεια να σκεφτούμε την απαραίτητη θρησκευτική σχέση ανάμεσα στο «εξωτερικό» και το «εσωτερικό». Η πνευματική τραγωδία της εκκοσμίκευσης είναι εκείνη που μας σπρώχνει σε μια πραγματική θρησκευτική «σχιζοφρένεια» -ένα σπάσιμο δηλαδή της ζωής μας σε δυο κομμάτια: το θρησκευτικό και το κοσμικό, που έχουν όλο και λιγότερη αλληλοεξάρτηση. Έτσι η πνευματική προσπάθεια είναι απαραίτητη για να μεταθέσει τα παραδοσιακά έθιμα και τις συνήθειες, που είναι βασικά μέσα στην προσπάθειά μας κατά την περίοδο τής Σαρακοστής. Μ' ένα πειραματικό και αναγκαστικά σχηματικό τρόπο θα μπορούσε κανείς να δει αυτή την προσπάθεια σε δυο πλαίσια: στη ζωή μέσα στο σπίτι και στη ζωή έξω απ' αυτό.

Για την ορθόδοξη αντίληψη, το σπίτι και η οικογένεια αποτελούν την πρώτη και βασικότερη περιοχή της χριστιανικής ζωής ή της εφαρμογής των χριστιανικών αρχών στην καθημερινή ζωή. Το σπίτι, δηλαδή το στυλ και το πνεύμα της οικογενειακής ζωής και όχι το σχολείο, ακόμα ούτε και η Εκκλησία, είναι εκείνο που σχηματίζει μέσα μας τη θεμελιακή αντίληψη για τον κόσμο• που μορφοποιεί στο εσωτερικό μας το βασικό προσανατολισμό τον οποίο ίσως για αρκετό διάστημα δεν τον καταλαβαίνουμε, αλλά που τελικά θα γίνει ένας αποφασιστικός παράγοντος. Ο στάρετς Ζωσιμάς του Dοstοyevsky στους Αδελφούς Καραμαζώφ λέει: «εκείνος που μπορεί να έχει καλές αναμνήσεις από την παιδική του ηλικία είναι σωσμένος για όλη του τη ζωή». Το σημαντικό δε είναι ότι κάνει αυτή την παρατήρηση ύστερα από τη θύμηση της μητέρας του που τον είχε πάρει μαζί της στη Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων. Θυμάται την ομορφιά της Ακολουθίας, τη μοναδική μελωδία του κατανυκτικού «κατευθυνθήτω η προσευχή μου ως θυμίαμα ενώπιόν σου...». Η υπέροχη προσπάθεια για θρησκευτική αγωγή που γίνεται σήμερα στα κατηχητικά σχολεία δεν σημαίνει και πολλά πράγματα, αν δεν βασίζεται στη ζωή της οικογένειας. Τι, λοιπόν, θα μπορούσε και θα έπρεπε να γίνει στο σπίτι στη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής; Επειδή είναι αδύνατο να καλύψουμε εδώ όλες τις πλευρές της οικογενειακής ζωής θα περιοριστούμε μόνο σε μια απ' αύτές.

Όλοι μας, χωρίς αμφιβολία, συμφωνούμε ότι ο τρόπος της οικογενειακής ζωής έχει ριζικά αλλοιωθεί με την παρουσία του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης. Αυτά τα μέσα της «μαζικής ενημέρωσης» διαποτίζουν σήμερα ολόκληρη τη ζωή. Δεν χρειάζεται κανείς να βγει από το σπίτι για να βρεθεί «έξω». Ολόκληρος ο κόσμος είναι μόνιμα εδώ, σε απόσταση που τον φτάνουμε... ακίνητοι. Και, σιγά σιγά, η στοιχειώδης εμπειρία να βρεθούμε σ' έναν εσωτερικό κόσμο, μέσα στην ομορφιά της «εσωτερικότητας» έχει εντελώς χαθεί από το σύγχρονο πολιτισμό μας. Και αν δεν είναι η τηλεόραση, είναι η μουσική. Η μουσική έπαψε να είναι κάτι που το ακούει κανείς• σταθερά πια έγινε μια «υπόκρουση θορύβου» που συνοδεύει τις συνομιλίες μας, το διάβασμα, το γράψιμο κλπ. Στην πραγματικότητα αυτή η ανάγκη να ακούγεται συνέχεια μουσική φανερώνει την αδυναμία του σύγχρονου ανθρώπου να χαρεί τη σιωπή, να την καταλάβει όχι σαν κάτι αρνητικό, σαν μια απλή έλλειψη, αλλά ακριβώς σαν μια παρουσία και σαν την μοναδική προϋπόθεση για την πιο αληθινή παρουσία. Αν ο Χριστιανός του παρελθόντος ζούσε κατά ένα μεγάλο βαθμό σ' ένα σιωπηλό κόσμο που του έδινε πλούσιες ευκαιρίες για αυτοσυγκέντρωση στον εσωτερικό του κόσμο, ο σημερινός χριστιανός είναι αναγκασμένος να κάνει ειδική προσπάθεια για να καλύψει αυτή την αναγκαία διάσταση της σιωπής η οποία αυτή μόνο μπορεί να μας φέρει σε επαφή με τις υψηλές πραγματικότητες. Έτσι, λοιπόν, το πρόβλημα του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης στη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής δεν είναι περιθωριακή υπόθεση, αλλά με πολλούς τρόπους είναι ένα θέμα πνευματικής ζωής ή θανάτου.

Πρέπει κανείς να συνειδητοποιήσει ότι είναι αδύνατο να μοιράσουμε τη ζωή μας ανάμεσα στη «χαρμολύπη» της Μεγάλης Σαρακοστής και στο τελευταίο σήριαλ. Αυτά τα δυο βιώματα είναι ασυμβίβαστα και το ένα, σίγουρα, θα σκοτώσει το άλλο. Και είναι πολύ πιθανό, εκτός αν γίνεται μια έντονη προσπάθεια, ότι το τελευταίο σήριαλ έχει πολύ μεγαλύτερες ελπίδες σε βάρος της «χαρμολύπης» -παρά το αντίθετο. Μια πρώτη «συνήθεια» που προτείνεται είναι να μειωθεί δραστικά η παρακολούθηση του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης στην περίοδο της Σαρακοστής. Δεν τολμούμε να ελπίζουμε ότι θα υπάρξει μία «γενική» νηστεία, αλλά μόνο η «ασκητική» η οποία, όπως ξέρουμε, σημαίνει, πρώτα απ' όλα αλλαγή τροφής και μείωσή της. Φυσικά τίποτε το κακό δεν υπάρχει, λόγου χάρη, στο να συνεχίσει κανείς να παρακολουθεί στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση ειδήσεις, εκλεκτές σειρές, ενδιαφέροντα και πνευματικά ή διανοητικά εμπλουτισμένα προγράμματα. Εκείνο που πρέπει να σταματήσει στην διάρκεια της Σαρακοστής είναι η πλήρης «παράδοση» στην τηλεόραση -η μετατροπή δηλαδή του ανθρώπου σε «λάχανο» πάνω σε μια πολυθρόνα κολλημένο στην οθόνη που παθητικά δέχεται ό,τι βγαίνει απ' αυτή. Όταν ήμουνα παιδί (ήταν τότε η προτηλεοπτική εποχή) η μητέρα μου συνήθιζε να κλειδώνει το πιάνο την πρώτη, την τετάρτη και την έβδομη εβδομάδα της Σαρακοστής. Αυτή η ανάμνηση είναι μέσα μου ζωηρότερη από τις μακρινές Ακολουθίες της Σαρακοστής και ακόμα και σήμερα όταν παίζει το ραδιόφωνο αυτές τις μέρες με ταράζει σχεδόν όσο και μια βλαστήμια. Αναφέρω αυτή την προσωπική μου ανάμνηση μόνο σαν μια διευκρίνηση της επίδρασης που μπορούν να έχουν μερικές εξωτερικές ενέργειες στην ψυχή ενός παιδιού. Kαι αυτό που κρύβεται εδώ δεν είναι ένα απλό απομονωμένο έθιμο ή ένας κανόνας, αλλά είναι μια εμπειρία της Σαρακοστής σαν μιας ειδικής χρονικής περιόδου, σαν κάποιου πράγματος που είναι παρόν όλο το χρόνο και που δεν πρέπει να χαθεί, να ακρωτηριαστεί, να καταστραφεί. Εδώ ακόμα, όσον αφορά τη νηστεία, μια απλή απουσία ή αποχή από την τροφή δεν είναι επαρκής, πρέπει να έχει το θετικό της συμπλήρωμα.

Η σιωπή που δημιουργεί η απουσία του θορύβου του κόσμου, των θορύβων που παράγονται από τα μέσα της μαζικής επικοινωνίας, πρέπει να γεμίσει με θετικό περιεχόμενο. Αν η προσευχή είναι η τροφή για τις ψυχές μας, τροφή, επίσης, θέλει και το μυαλό μας, γιατί ακριβώς αυτό το διανοητικό μέρος του ανθρώπου είναι που καταστρέφεται σήμερα από το ασταμάτητο σφυροκόπημα της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου, των εφημερίδων, των εικονογραφημένων εκδόσεων κλπ. Αυτό, λοιπόν, που προτείνουμε, παράλληλα με την πνευματική προσπάθεια, είναι μια διανοητική, θα λέγαμε, προσπάθεια. Πόσα, αλήθεια, αριστουργήματα, πόσους υπέροχους καρπούς της ανθρώπινης σκέψης, της φαντασίας και της δημιουργικότητας αρνούμαστε στη ζωή μας μόνο και μόνο γιατί μας είναι πολύ πιο άνετο, γυρίζοντας στο σπίτι από τη δουλειά παραδομένοι στη σωματική και διανοητική κόπωση, να πιέσουμε το κουμπί της τηλεόρασης ή να βυθιστούμε στο τέλειο κενό ενός εικονογραφημένου περιοδικού. Αλλά, πώς φανταζόμαστε ότι θα μπορούσαμε να προγραμματίσουμε την περίοδο της Σαρακοστής; Ίσως να κάνουμε ένα κατάλογο βιβλίων για διάβασμα; Φυσικά δεν είναι απαραίτητο όλα αυτά τα βιβλία να είναι οπωσδήποτε θρησκευτικά, δεν μπορούν όλοι να γίνουν θεολόγοι. Όμως υπάρχει πολλή «θεολογία» κρυμμένη σε μερικά λογοτεχνικά αριστουργήματα και καθετί που πλουτίζει τη νοημοσύνη μας, κάθε καρπός της αληθινής ανθρώπινης δημιουργίας είναι ευλογημένος από την Εκκλησία και, όταν χρησιμοποιηθεί κατάλληλα, αποκτάει πνευματική αξία.

H τέταρτη και η πέμπτη Κυριακή των Νηστειών είναι αφιερωμένες στη μνήμη δύο μεγάλων διδασκάλων της χριστιανικής πνευματικότητας: του αγίου Ιωάννου της Κλίμακας και της οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας. Θα πρέπει αυτό να το πάρουμε σαν μια ευρύτερη απόδειξη ότι εκείνο που ζητάει από μας η Εκκλησία να κάνουμε στη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής είναι να εμπλουτίσουμε τον πνευματικό και διανοητικό εσωτερικό κόσμο μας, να μελετήσουμε και να στοχασθούμε πάνω σε ό,τι μπορεί να μας βοηθήσει ν' ανακαλύψουμε αυτόν τον εσωτερικό κόσμο και τις χαρές του. Από αυτή τη χαρά, από την αληθινή κλήση του ανθρώπου που εκπληρώνεται εσωτερικά και όχι εξωτερικά, ο «σύγχρονος κόσμος» δεν μας προσφέρει σήμερα ούτε καν μια γεύση• όμως χωρίς αυτή, χωρίς την αντίληψη της Σαρακοστής σαν ταξιδιού στο βάθος του είναι μας, η Σαρακοστή χάνει το νόημά της.

Τέλος, ποιο θα μπορούσε να είναι το νόημα της Σαρακοστής στις ατέλειωτες ώρες που περνάμε έξω από το σπίτι; Στις συναλλαγές μας, καθισμένοι σ' ένα γραφείο ή ασκώντας τα επαγγελματικά μας καθήκοντα, ή όταν συναναστρεφόμαστε τους συναδέλφους και τους φίλους μας; Αν και δεν είναι δυνατόν να δοθεί εδώ μια συγκεκριμένη συνταγή, όπως και σε κάθε άλλη περίπτωση, όμως μερικές πολύ γενικές απόψεις μπορούν να λεχθούν. Και πρώτα πρώτα η Σαρακοστή είναι μια θαυμάσια ευκαιρία να ελέγξουμε τον απίστευτα υπεροπτικό χαρακτήρα μας στις σχέσεις μας με τους ανθρώπους, στα διάφορα γεγονότα και στη δουλειά. «Χαμογέλα!», «μη στεναχωριέσαι» κλπ. είναι σλόγκαν που στην πραγματικότητα έγιναν «διαταγές» που πρόθυμα τις δεχόμαστε και που σημαίνουν: μην ανακατεύεσαι, μη ρωτάς, μην προχωράς βαθύτερα στις σχέσεις σου με τους άλλους ανθρώπους• φύλαξε τους κανόνες του παιγνιδιού που συνδυάζει τη φιλική διάθεση με την τέλεια αδιαφορία• σκέψου τα πάντα μόνο μέσα στα πλαίσια του υλικού κέρδους, της ωφέλειας, της προαγωγής, να είσαι, μ' άλλα λόγια, ένα κομμάτι του κόσμου, ο οποίος ενώ συνέχεια χρησιμοποιεί τις μεγάλες λέξεις: ελευθερία, ευθύνη, φροντίδα κλπ., de facto ακολουθεί την υλιστική αρχή ότι ο άνθρωπος είναι αυτά που τρώει!

Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι περίοδος για αναζήτηση νοήματος. Να βρω, δηλαδή, νόημα στην επαγγελματική μου ζωή στα πλαίσια της κλήσης μου• νόημα στις προσωπικές σχέσεις μου με τ' άλλα πρόσωπα• νόημα στη φιλία• νόημα στις ευθύνες μου. Δεν υπάρχει απασχόληση, επάγγελμα που να μη μπορεί να «μεταμορφωθεί» -έστω και για λίγο μόνο- με στόχο όχι τη μεγαλύτερη απόδοση ή την καλύτερη οργάνωση αλλά τις ανθρώπινες σχέσεις. Η ίδια προσπάθεια για «εσωτερικοποίηση» όλων των σχέσεών μας είναι απαραίτητη γιατί είμαστε ελεύθερες ανθρώπινες υπάρξεις που καταντήσαμε (χωρίς τις περισσότερες φορές να το ξέρουμε) φυλακισμένοι στα συστήματα τα οποία προοδευτικά κάνουν τον κόσμο μας απάνθρωπο. Και αν στην πίστη μας υπάρχει κάποιο νόημα, αυτό πρέπει να είναι συνδεδεμένο με τη ζωή και όλα τα συνακόλουθά της. Χιλιάδες άνθρωποι νομίζουν ότι οι απαραίτητες αλλαγές έρχονται μόνο απ' έξω με την επανάσταση και την αλλαγή στις εξωτερικές συνθήκες. Στο χέρι τους είναι να αποδείξουν οι χριστιανοί ότι στην πραγματικότητα καθετί ξεκινάει από μέσα -από την πίστη και τη ζωή σύμφωνα με την πίστη αυτή. Η Εκκλησία όταν μπήκε στον ελληνο-ρωμαϊκό κόσμο, δεν κατάγγειλε τη δουλεία, δεν ξεσήκωσε σε επανάσταση. Αυτή η ίδια η πίστη της, η νέα θεώρηση του ανθρώπου και της ζωής είναι κείνη που προοδευτικά καταργεί τη δουλεία. Ένας «άγιος» -και άγιος εδώ σημαίνει, πολύ απλά, κάθε άνθρωπος που παίρνει πάντοτε στα σοβαρά την πίστη του- θα κάνει πολύ περισσότερα για την αλλαγή του κόσμου παρά χιλιάδες τυπωμένα προγράμματα. Ο άγιος είναι ο μόνος αληθινός επαναστάτης σ' αυτόν τον κόσμο.

Μια τελευταία γενική παρατήρηση: η Μεγάλη Σαρακοστή είναι ευκαιρία για έλεγχο στα λόγια μας. Ο κόσμος μας είναι υπερβολικά βερμπαλιστικός και μεις συνέχεια πλημμυρίζουμε από λόγια που έχουν χάσει το νόημά τους και συνεπώς τη δύναμη τους. Ο Χριστιανισμός αποκαλύπτει την ιερότητα του λόγου -ένα αληθινά θείο δώρο στον άνθρωπο. Γι' αυτό ακριβώς η ομιλία μας είναι προικισμένη με τεράστια δύναμη είτε θετική είτε αρνητική. Γι' αυτό επίσης και θα κριθούμε για τα λόγια μας: «λέγω δε υμίν ότι παν ρήμα αργόν ό εάν λαλήσωσιν οι άνθρωποι αποδώσουσι περί αυτού λόγον εν ημέρα κρίσεως. Εκ γαρ των λόγων σου δικαιωθήση και εκ των λόγων σου καταδικασθήση» (Ματθ. 12,36-37).

Ελέγχουμε τα λόγια μας με το να ανακαλύπτουμε τη σοβαρότητα και την ιερότητά τους, να καταλαβαίνουμε ότι μερικές φορές ένα «αστείο» που λέγεται απερίσκεπτα, μπορεί να έχει καταστρεπτικά αποτελέσματα, μπορεί να γίνει εκείνη η τελευταία «σταγόνα» που ξεχειλίζει το ποτήρι και ο άνθρωπος φτάνει στην τελική απελπισία και καταστροφή. Αλλά ο λόγος μπορεί επίσης να είναι και μια μαρτυρία. Μια τυχαία συνομιλία σ' ένα γραφείο με το συνάδελφο μπορεί να μεταδώσει καλύτερα μια θεώρηση για τη ζωή, μια διάθεση απέναντι στους άλλους ανθρώπους και στη δουλειά και να έχει περισσότερα αποτελέσματα από το τυπικό κήρυγμα. Μπορεί, από μια τέτοια συνομιλία, να πέσουν σπόροι για μια ερώτηση πάνω στη δυνατότητα μιας άλλης προσέγγισης της ζωής, σπόροι για επιθυμία να γνωρίσει κανείς περισσότερα. Δεν έχουμε, πραγματικά, ιδέα πόσο επηρεάζουμε ο ένας τον άλλον με τα λόγια, με τον τόνο της προσωπικότητας μας. Και τελικά οι άνθρωποι ελκύονται στο Θεό, όχι γιατί κάποιος μπόρεσε να τους δώσει διαφωτιστικές εξηγήσεις, αλλά γιατί είδαν σ' αυτόν το φως, τη χαρά, το βάθος, τη σοβαρότητα, την αγάπη που από μόνα τους αποκαλύπτουν την παρουσία και τη δύναμη του Θεού στον κόσμο.

Έτσι, αν η Μεγάλη Σαρακοστή όπως είπαμε στην αρχή, είναι η ανακάλυψη της πίστης από τον άνθρωπο, είναι επίσης και ανόρθωση της ζωής του, του θεϊκού νοήματός της, του κρυμμένου βάθους της. Με το να απέχουμε από την τροφή ξαναβρίσκουμε τη γλύκα της και ξαναμαθαίνουμε πώς να την παίρνουμε από τον Θεό με χαρά και ευγνωμοσύνη. Με το «να μειώνουμε» τις ψυχαγωγίες, τη μουσική, τις συζητήσεις, τις επιπόλαιες κοινωνικότητες, ανακαλύπτουμε την τελική αξία των ανθρώπινων σχέσεων, της ανθρώπινης δουλειάς, της ανθρώπινης τέχνης. Kαι τα ξαναβρίσκουμε όλα αυτά ακριβώς γιατί ξαναβρίσκουμε τον ίδιο τον Θεό, γιατί ξαναγυρίζουμε σ' Αυτόν και δι' Αυτού σε όλα όσα Εκείνος μας έδωσε μέσα από την τέλεια αγάπη και το έλεός Του. Έτσι τη νύχτα της Ανάστασης ψέλνουμε:

Νυν πάντα πεπλήρωται φωτός,

ουρανός τε και γη και τα καταχθόνια.

Εορταζέτω γουν πάσα κτίσις,

την έγερσιν Χριστού, εν η εστερέωται.

Μη μας αποστερήσεις αυτής της προσδοκίας, φιλάνθρωπε Κύριε!

Πηγή: (Από το βιβλίο «Μεγάλη Σαρακοστή», του π. Αλεξάνδρου Σμέμαν, εκδ. Ακρίτας), Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Φανερωμένης Χολαργού

Αν δούμε το χάρτη της ευρύτερης περιοχή μας, θα διαπιστώσουμε ότι υπάρχει η εξής εικόνα: Το Ιράκ είναι ένα κράτος κατακερματισμένο, η Συρία ένα κράτος κατεστραμμένο και την επομένη θα είναι ένα κράτος επίσης κατακερματισμένο, ο Λίβανος ένα κράτος που είναι θαύμα ότι συνεχίζει να λειτουργεί, η Παλαιστίνη στη γνωστή κατάσταση και η Τουρκία στον προθάλαμο μιας κατάστασης παρόμοιας με αυτήν του Ιράκ και της Συρίας.

Αν κλείσουμε λίγο το φακό, θα δούμε ότι είναι σε εξέλιξη ένα ιδιότυπο διεθνές συνταγματικό πραξικόπημα, μια επιχείρηση καταστροφής του κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας που επιχειρείται μέσω των διαπραγματεύσεων της Γενεύης, στις οποίες η Κυπριακή Δημοκρατία ήδη έχει αυτοακυρωθεί και έχει υποβαθμιστεί σε «κοινότητα», ενώ μετά από εγκληματικά λάθη της Λευκωσίας και της Αθήνας, κατορθώσαμε να ακυρώσουμε πολιτικές και διπλωματικές προσπάθειες σαράντα δύο ετών.

Πώς; Νεκρανασταίνοντας τις έκπτωτες Συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου, και τη Συνθήκη Εγγυήσεων την οποία η Τουρκία παραβίασε και συνεχίζει να παραβιάζει μέχρι σήμερα με την παράνομη, και με τη βούλα του ΣΑ του ΟΗΕ, εισβολή και συνεχιζόμενη κατοχή του 40% του εδάφους της Κύπρου.

Ενώ λοιπόν το πραξικόπημα και η επιχείρηση καταστροφής του κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι σε εξέλιξη, εμφανίστηκαν σημάδια στο Αιγαίο που μπορεί να οδηγήσουν στην καταστροφή άλλων δύο κρατών, της Ελλάδας και της Τουρκίας, για να ολοκληρωθεί το παζλ των κατεστραμμένων κρατών από τον Κόλπο της Βασόρας μέχρι την Αδριατική, τα Βαλκάνια και τον Εύξεινο Πόντο.

Το πώς και γιατί η Τουρκία επιδεικνύει τη συγκεκριμένη συμπεριφορά στο Αιγαίο, το έχουμε εξηγήσει με κάθε λεπτομέρεια στο άρθρο μας της περασμένης Κυριακής.

Πάντως δεν είμαστε σίγουροι αν είναι σε γνώση της ηγεσία της γείτονος πόσο επικίνδυνο είναι το παιχνίδι που παίζει και πόσο μεγάλο κίνδυνο διατρέχει η Τουρκία, όπως και η Ελλάδα, από ένα θερμό επεισόδιο, που κανείς δεν μπορεί να διασφαλίσει ότι δεν θα εξελιχθεί σε έναν γενικευμένο ελληνοτουρκικό πόλεμο.

Απλώς να υπενθυμίσουμε ότι όταν η Άγκυρα απείλησε με εισβολή στο Ιράκ, μετακινώντας μάλιστα στρατεύματα στα τουρκοϊρακινά σύνορα, ο πρωθυπουργός του Ιράκ είπε το εξής στην τουρκική κυβέρνηση: «Αν εισβάλετε στο έδαφος του Ιράκ, θα σας χαρακτηρίσουμε εχθρική χώρα και θα ξεσπάσει ιρακινοτουρκικός πόλεμος. Όμως αυτός ο πόλεμος θα οδηγήσει στο διαμελισμό της Τουρκίας».

Σε αυτή την εκτίμηση-διαπίστωση, που έχει και το χαρακτήρα πλάγιας απειλής, προέβη ο πρωθυπουργός του Ιράκ, του οποίου ο στρατός είναι σχεδόν διαλυμένος, γνωρίζοντας σε βάθος το κουρδικό πρόβλημα και το σκέλος του που αφορά τους Κούρδους του τουρκοκρατούμενου Κουρδιστάν.

Μπορεί να διανοηθεί ο κάθε ουδέτερος παρατηρητής πόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για καταστροφή της Τουρκίας αν εμπλακεί σε ένα πόλεμο με την Ελλάδα, οι Ένοπλες Δυνάμεις της οποίας είναι σε θέση να επιφέρουν καίρια πλήγματα στις στρατιωτικές, κρατικές, βιομηχανικές και οικονομικές υποδομές, «άνευ ετέρας», όπως λέμε στην επιτελική γλώσσα.

Για παράδειγμα, η Τουρκία μπορεί να δει να χάνεται την πρώτη μέρα το σύνολο του αποβατικού της στόλου και μεγάλο μέρος του πολεμικού της στόλου, ίσως δει κατεστραμμένα το σύνολο των διυλιστηρίων της, και –φυσικά– τις τρεις γέφυρες του Βοσπόρου.

Όμως, τεράστιες καταστροφές θα υποστεί και η Ελλάδα από έναν ενδεχόμενο ελληνοτουρκικό πόλεμο, ο οποίος, όπως προαναφέραμε, θα οδηγήσει στην καταστροφή και τα δύο κράτη.

Το θέμα είναι να δούμε αν υπάρχουν υπέρτερες δυνάμεις που επιδιώκουν κάτι τέτοιο και αναζητούν σε Τουρκία και Ελλάδα τους guest star για να πετύχουν το στόχο τους, όπως έγινε το 1974 με το προδοτικό πραξικόπημα και την επακολουθήσασα εισβολή, όπως έγινε στα Ίμια το 1996.

Αν λοιπόν έχει δόση αλήθειας ή και αληθοφάνειας το πλαίσιο που προσπάθησα να περιγράψω στο παρόν άρθρο, πρέπει να αναλύσουμε βασανιστικά τη δήλωση που έκανε ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Κοτζιάς, σε πρόσφατη συνέντευξή του, βάζοντας «κόκκινη γραμμή» στην Τουρκία με αφορμή το προκλητικότατο επεισόδιο στο Φαρμακονήσι.

Μήπως θα έπρεπε να είναι πιο προσεκτικός στις δηλώσεις του, για να μην οδηγηθούμε σε αυτοπαγίδευση, δίνοντας ενδεχομένως μια θαυμάσια ευκαιρία σε εκείνους που θέλουν την καταστροφή των δύο κρατών, της Ελλάδας και της Τουρκίας – αν φυσικά υπάρχουν τέτοιοι…

Πηγή: Pontos News

Από τη στιγμή κατά την οποία ο άνθρωπος αρχίζει να κατανοεί ότι υπάρχει σαν πρόσωπο αρχίζει να λειτουργεί και συνειδησιακά. Αρχίζει δηλαδή να ενεργοποιείται η συνείδησή του.
Τι είναι, όμως, συνείδηση; Η λέξη «συνείδηση» παράγεται εκ του «σύνοιδα» που σημαίνει γνώση – συναίσθηση.

Η αρχαία ελληνική φιλοσοφία, αλλά και η σημερινή φιλοσοφία και θεολογία χωρίζουν την συνείδηση σε ηθική και ψυχολογική.

Η ψυχολογία διδάσκει ότι συνείδηση είναι η άμεση γνώση περί των προσωπικών καταστάσεων και ενεργειών. Γνωρίζω τι γνωρίζω και γνωρίζω ό,τι γνωρίζω. Ο Τζον Λοκ το 1690 υποστήριζε ότι «η αντίληψη των όσων συμβαίνουν στην διάνοια του ανθρώπου αυτό είναι συνείδηση». Ο Γιουνγκ, ο Αντλερ, ο Φρόυδ κ.άλ. συμφωνούν ότι είναι δύσκολο να καθορισθεί η έννοια της συνειδήσεως και μάλιστα της ψυχολογικής.

Στον χώρο της φιλοσοφίας το πρόβλημα της συνειδήσεως υπήρχε από τους αρχαίους χρόνους. Παλαιοί και νέοι φιλόσοφοι συμφωνούν ότι συνείδηση είναι η εσωτερική δυνατότητα του ανθρώπου να κρίνει και να επικρίνει τις πράξεις του και τις πράξεις των άλλων.

Από ηθικής τώρα πλευράς όλες οι θρησκείες του κόσμου καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι συνείδηση είναι η εσώτερη μαρτυρία και κρίση, η οποία υποβοηθεί τον άνθρωπο να διακρίνει το «σώζον» από του «βλάπτοντος».

Έρχεται, όμως, η ορθόδοξος θεολογία, βασισμένη στην Αγία Γραφή και την Πατερική διδασκαλία, να διευκρινήσει ότι συνείδηση είναι η ενδιάθετη «φωνή» του Θεού, ως έμφυτος ηθικός νόμος, μέσῳ της οποίας διακρίνεται το αγαθό από το κακό (Βλ. Ρωμ. 2, 14-16). Ωθούμενος ο άνθρωπος προς το αγαθό, αποφεύγει το κακό. Η συνείδηση λειτουργεί είτε ως διδάσκαλος είτε ως κριτής του. «Οτ' αν γαρ αμαρτάνομεν διά της συνειδήσεως ημών διελέγχουσα κατά πρόσωπον υπαντά, ότε δε μετανοώμεν δίδωσι πάροδον» (Μάξ. Ομολ. CCG 10, 158).
Στην προς Κορινθίους επιστολή του Αποστόλου Παύλου διαβάζουμε: «Η γαρ καύχησις ημών αύτη εστίν, το μαρτύριον της συνειδήσεως ημών» (Β´Κορ. 1, 12). Αξιοσημείωτη είναι η ρήση του Ευαγγελιστού Ιωάννου, ο οποίος τονίζει ότι καθαρή και ακατηγόρητη συνείδηση είναι προϋπόθεση της αμέσου και με παρρησία σχέσεώς μας με τον Θεό: «Εάν η καρδία μη καταγινώσκῃ ημών, παρρησίαν έχομεν προς τον θεόν» (Α´ Ἰωάν. 3, 21).

Ο Ιερός Χρυσόστομος θεωρεί την συνείδηση ως δώρο της αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο, ώστε να γίνεται ακριβής διάγνωση των καλών και των κακών: «Και τούτο δε της του Θεού φιλανθρωπίας, ην περί το των ανθρώπων γένος επεδείξατο, το εκάστῳ ημών επιθείναι κριτήριον αδέκαστον το συνειδός, έχον ακριβή την διάγνωσιν των καλών και των ου τοιούτων» (PG 53, 50).

Ο σημερινός άνθρωπος, δυστυχώς, έχει «κεκαυστηριασμένη την ιδίαν συνείδησιν» (Πρβλ. Α´ Τιμ. 4, 2), την έχει νεκρώσει. Οταν μαζοποιήται και δεν υπάρχει πλέον ως πρόσωπο· όταν άγεται και φέρεται από τοὺς διάφορους λαοπλάνους και διαστρεβλωτὲς της αληθείας· όταν παρασύρεται από τα ποικίλα ρεύματα παραθρησκείας, αιρέσεως και ηθικού ξεπεσμού, χωρίς να δύναται να διατηρήσει το δικό του πρόσωπο και την δική του ελεύθερη επιλογή, τότε ο άνθρωπος υποβιβάζει την οντολογική συνείδησή του, η οποία αδρανεί, διαστρέφεται και τελικώς νεκρώνεται.

Μόνον ο εκείνος που ζει εκκλησιαστικά - πνευματικά μπορεί να υποστηρίζει ότι διαθέτει καθαρή συνείδηση. Και τούτο για τον λόγο ότι μόνον στην εν Χριστώ ζωή υπάρχει η δυνατότητα να υφίσταται η συνείδηση στον χώρο της πραγματικής ελευθερίας και των ορθών κριτηρίων για την ανάπαυση και την λύτρωσή μας. «Το δε τέλος της παραγγελίας εστίν αγάπη εκ καθαράς καρδίας και συνειδήσεως αγαθής και πίστεως ανυποκρίτου» (Α´Τιμ. 1, 5). Όταν το «θέλω» του ανθρώπου ταυτίζεται με το «θέλω» του Δημιουργού μας Θεού, όπως εκφράζεται μέσα από το «θέλω» της Ορθοδόξου Εκκλησίας, τότε λέμε ότι η συνείδησή μας ταυτίζεται με την συνείδηση της Εκκλησίας. Τότε έχουμε το δικαίωμα να ισχυριζόμαστε ότι ενεργούμε κατά συνείδηση. Τότε μπορούμε κι εμείς να ομολογήσουμε: «Εγώ πάση συνειδήσει αγαθή πεπολίτευμαι τω θεώ άχρι ταύτης της ημέρας» (Πράξ. 23, 1).
 
Πηγή: Ακτίνες

Την Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 2017, πραγματοποιήθηκε η γενική ιερατική σύναξη των κληρικών της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας για τον μήνα Φεβρουάριο, στον Ι. Μητροπολιτικό Ναό Ζωοδόχου Πηγής Αγρινίου.

Ομιλητής ήταν ο αγιορείτης ιερομόναχος, πανοσιολογιώτατος π. Λουκάς Γρηγοριάτης, ο οποίος, στο πλαίσιο των φετινών λειτουργικών θεμάτων των ιερατικών συνάξεων, εισηγήθηκε το θέμα: «Η συμμόρφωσή μας στην Ιερά Παράδοση και στη χρήση του Τυπικού κατά τη Θεία Λατρεία».

Ο π. Λουκάς, με λόγο βιωματικό, αγιορείτικο και πατερικό, κατέθεσε την αξία και τη σημασία της εφαρμογής του Τυπικού στη Θεία Λατρεία και ειδικότερα στη Θεία Λειτουργία. Ο λόγος του κινήθηκε σε δύο άξονες: τον πρακτικό (την προετοιμασία) και τον μυστηριακό (την θεολογία), μεταφέροντας την αγιορείτικη εμπειρία και την τάξη, τόσο του Αγίου Όρους γενικά, όσο και του μακαριστού καθηγουμένου και Γέροντός του, αρχιμ. κυρού Γεωργίου Καψάνη.

Στο τέλος της συζητήσεως που ακολούθησε, ο Σεβασμιώτατος αφού ευχαρίστησε τον π. Λουκά, ενημέρωσε τους κληρικούς για την Θεματική Εβδομάδα με τίτλο «Σώμα και Ταυτότητα» που πρόκειται να υλοποιηθεί στα Γυμνάσια της χώρας κατόπιν εντολής του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. Οι ιερείς εξέδωσαν και ενέκριναν ομόφωνα Ψήφισμα Διαμαρτυρίας προς τον Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων κ. Κωνσταντίνο Γιαβρόγλου, το οποίο επισυνάπτουμε.

Να σημειωθεί ότι η παρουσία του πανοσιολογιωτάτου π. Λουκά στο Αγρίνιο, περιελάμβανε και μια ομιλία προς τους Γονείς, με το πνευματικού περιεχομένου θέμα: «Η εν Χριστώ ζωή κατά τον Άγιο Νικόλαο Καβάσιλα. Η σημασία της για τον σύγχρονο άνθρωπο», την Κυριακή το απόγευμα 19 Φεβρουαρίου, στο πλαίσιο των συναντήσεων της Σχολής Γονέων της Ιεράς Μητροπόλεως.

Ακολουθεί το ψήφισμα-διαμαρτυρία προς τον υπουργό Παιδείας:

«Εξοχώτατε Κύριε Υπουργέ,

Στην σημερινή Ιερατική μας Σύναξη, ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας, Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμάς, και όλοι οι ιερείς της Ιεράς Μητροπόλεως μας, με θλίψη και αγανάκτηση ακούσαμε για την προσπάθεια του Υπουργείου Παιδείας να επιβάλλει στην νεότητα της πατρίδος μας την αποδόμηση των αξιών. Πρόκειται για το 3ο σκέλος της θεματικής εβδομάδος που αναφέρεται στις «έμφυλες ταυτότητες».

Οδύνη και οργή καταλαμβάνει τις ψυχές μας καθώς παρακολουθούμε την προσπάθεια σας να ξεθεμελιώσετε ότι υγιές έχει απομείνει στον τόπο αυτό. Είδαμε, τις ημέρες που ετοιμαζόταν ο Ορθόδοξος Ελληνισμός να γιορτάσει το κοσμοχαρμόσυνο γεγονός της Γεννήσεως του Χριστού, να στέλνει το Υπουργείο Παιδείας εγκύκλιο με βαθμό προτεραιότητος «εξαιρετικώς επείγον» για την «Υλοποίηση στο Γυμνάσιο Θεματικής Εβδομάδος Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης σε ζητήματα Διατροφής, Εθισμού-Εξαρτήσεων και Έμφυλων Ταυτοτήτων» με γενικό τίτλο «Σώμα και Ταυτότητα»!

Σαφέστατα και απροκάλυπτα το Υπουργείο Παιδείας προωθεί στα παιδιά έναν Σοδομισμό πολύ χειροτέρου τύπου από τη γνωστή ομοφυλοφιλία. Θέλει τα παιδιά να διαλέγουν αυτά το κοινωνικό τους φύλο ανεξαρτήτως από το βιολογικό τους φύλο. Δηλαδή, εάν κάποιο παιδί δεν αισθάνεται καλά με το ότι γεννήθηκε αγόρι ή κορίτσι να μπορεί να δηλώσει το αντίθετο, και μάλιστα να το αλλάζει με τη βοήθεια της ιατρικής.

Αυτό δεν αναφέρεται σαφώς στο σκοπό της Θεματικής Εβδομάδος; Γράφετε: «… δεν επιδιώκεται μόνο η απόκτηση πληροφοριών ή γνώσεων αλλά και η αλλαγή αντιλήψεων και συμπεριφορών». Δηλαδή, έκφυλη αποδόμηση κάθε τελευταίου ίχνους υγείας, ψυχικής και σωματικής. Γκρέμισμα όχι μόνο των αξιών αλλά και αυτών των φυσικών νόμων, που ισχύουν ανέκαθεν στο ανθρώπινο γένος.

Σας ερωτούμε: Πάνω σε ποια έγκυρη επιστημονική βάση κινούνται αυτές οι πρωτοβουλίες; Από πότε μία θεωρία περί διαφοράς μεταξύ βιολογικού και κοινωνικού φύλου είναι επιστημονικά αποδεδειγμένη ώστε να τη διδάσκεται ο ανήλικος μαθητής; Που είναι οι αρμόδιοι επιστήμονες, παιδοψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι, να πιστοποιήσουν τον τρόπο, το περιεχόμενο και τη διαδικασία; Ποιοί θα τα διδάξουν αυτά και με ποια κριτήρια στα παιδιά; Τι είδους ανατριχιαστικά πειράματα είναι αυτά σε βάρος ανήλικων μαθητών; Ρωτήθηκαν μήπως οι υπεύθυνοι γονείς, αν θέλουν τα ανήλικα παιδιά τους να αποδομήσουν τις «έμφυλες ταυτότητες» και ποιοί είναι αυτοί που θα τους τις αποδομήσουν; Με τι θα τις αντικαταστήσουν;

Αντί το σχολείο να βγάζει λεβέντες και λεβέντισσες νιάτα, γεμάτα από υγεία και ζωντάνια, να παραμορφώνει τα παιδιά διδάσκοντας και προωθώντας την οντολογική διαστροφή; Τα ψυχολογικά, ψυχιατρικά και συναισθηματικά τραύματα που θα δημιουργήσετε στις αθώες ψυχές των παιδιών με τη σύγχυση ταυτότητος δεν σας ανησυχούν;. Επιτέλους, μέχρι πότε μια ελάχιστη μειοψηφία που είναι η κοινότητα των ΛΟΑΤ θα επιβάλλει με ολοκληρωτικό τρόπο και φασιστική νοοτροπία τι θα διδαχθούν στα σχολεία τα παιδιά μας;

Φαίνεται ότι δεν θέλετε η νέα γενιά των Ελλήνων να μορφωθεί με τα ιδανικά της ελευθερίας αλλά να μετατραπεί σ’ ένα είδους ανθρωποειδές που θα χειραγωγεί εύκολα η νέα τάξη πραγμάτων, που δεν θα μπορεί να αναπαραγάγει το είδος του, να φέρει άλλους απογόνους. Για να επιτευχθεί έτσι ο στόχος της μείωσης του πληθυσμού και του αφανισμού των Ελλήνων.

Η Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, λοιπόν, μπήκε ήδη και σε διαδικασία συστηματικής πνευματικής και ηθικής γενοκτονίας.

Μαζί με τους άλλους φορείς, εκφράζουμε την έντονη διαμαρτυρία μας για την επιχείρηση αυτή και κάνουμε έκκληση σε γονείς, εκπαιδευτικούς, την Ιερά Σύνοδο, τις Αρχές, την Τοπική Αυτοδιοίκηση, και σε κάθε υγιή φορέα της ελληνικής κοινωνίας, να εκφράσουν με κάθε νόμιμο τρόπο και μέσον την αντίθεσή τους στον επιχειρούμενο εκμαυλισμό της προσωπικότητας και στην έντεχνα συγκεκαλυμμένη επιχείρηση «μετάλλαξης» της φύσης των παιδιών και μαθητών της πατρίδας μας».
 
 
Πηγή: Βήμα Ορθοδοξίας, Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου

Τον τελευταίο καιρό μετά τη Σύνοδο της Κρήτης, παρατηρείται μια ιδιαίτερη έξαρση αναφορών στον ‘’φονταμενταλισμό’’. Η προτεσταντική αυτή ‘’πρακτική’’ που προτοεμφανίστηκε στην Αμερική περί το έτος 1920, βρίσκει και στους κόλπους της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλοτρόπως μιμητές.

Η ερμηνευτική συνωνυμική σημασία που δίνεται από πάρα πολλούς στον όρο ‘’φονταμενταλισμός’’, είναι ‘’θεμελιωτισμός’’.  Ο όρος ‘’φονταμενταλισμός’’ προέρχεται από τη λατινική λέξη ‘’fontamentum’’ που θα πει θεμέλιο και από αυτή προήλθε η γαλλική λέξη ‘’fontamentalisme’’ εκ της οποίας προέρχεται ο όρος που χρησιμοποιήθηκε από τους προτεστάντες τον 19ο αιώνα.

Πολλοί αναφέρονται σε φονταμενταλισμό, σχετικά με τους σχολιασμούς για τη δημοσιευθείσα απόφαση της Συνόδου της Κρήτης. Οι απαξιωτικές αναφορές που ακολούθησαν περί φονταμενταλισμού στους κόλπους της Ορθόδοξης Εκκλησίας, οφείλονται  στο ότι δεν ανέχονται κανένα σχολιασμό.    Η Ορθόδοξη ακρίβεια δεν είναι  ‘’φονταμενταλισμός’’.

Όταν χρειάστηκε ο Άγιος Παΐσιος να ομολογήσει την Ορθόδοξη Πίστη του, δεν φείσθηκε να χρησιμοποιήσει και αυστηρές εκφράσεις για τον τότε Οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα, όπως το  «αγάπησε μια κοσμική γυναίκα», στη γνωστή επιστολή προς τον Αρχιμανδρίτη Χαράλαμπο Βασιλόπουλο. Ήταν τούτο ‘’φονταμενταλισμός’’; Αυτός ήταν ένας τρόπος να δειχθεί το μέγεθος και προπαντός η αιτία του οικουμενιστικού ολισθήματος του τότε Οικουμενικού Πατριάρχη Αθηναγόρα.  Απόδειξη ότι δεν ήταν τούτο ολίσθημα ακρότητας και φονταμενταλισμού, αποτελεί και το γεγονός ότι στην ίδια αυτή επιστολή ο Άγιος Παΐσιος, μίλησε και για τους υποπίπτοντες σε ακρότητες.  Επιπρόσθετα με αυτά ο Άγιος Παΐσιος μίλησε με αγάπη για τον Οικουμενικό Πατριάρχη.  Είναι επακριβώς αυτό το κάλλος της εν αληθεία αγάπης.  Συνεπώς άλλο ακρότητα και άλλο Ορθόδοξη ακρίβεια.  

Και όταν ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, μίλησε  περί των «άγαν παρ’ ημίν ορθοδόξων», δεν είναι για τους φυλάσσοντες την ακρίβεια της Ορθόδοξης Πίστης μας που αναφέρθηκε, αλλά για τους καταφεύγοντες σε ακρότητες με αδόκιμα ζήλο.  Για τούτο  ο ίδιος πύρινους λόγους εξεφώνησε και έγραψε εναντίον των αιρέσεων, υπερασπιζόμενος την Αγία Ορθοδοξία μας.
Οι ύβρεις και οι απαξιωτικές αναφορές ‘’φονταμενταλισμού’’,  για όσους με Ορθόδοξη σοβαρότητα εκφράζουν την άποψή τους για συγκεκριμένα θέματα της Συνόδου της Κρήτης, δεν φανερώνει μόνο εμπαθή στάση, αλλά και αδυναμία Ορθόδοξης επιχειρηματολόγησης.

Πηγή: Ακτίνες