Καθώς η νύχτα αρχίζει να φεύγει, η νηοπομπή που οι Σμυρναίοι την είχαν ονομάσει "ΙΕΡΗ ΘΕΩΡΙΑ", πλησιάζει το λιμάνι της μεγαλύτερης Ελληνικής πόλης! Τα μεταγωγικά "Θεμιστοκλής", "Πατρίς", "Συρία", "Αθηνά", "Καλουτάς", "Ατρόμητος", "Ρέπουλης", "Αντιγόνη", "Άρης", "Ξενία", "Ουρανία", "Αργολίς", "Δελφίν", "Έλδα" και τα Αντιτορπιλικά "Σφενδόνη", "Λόγχη", "Αλκιών" και "Αίγλη" προσεγγίζουν, πλησιάζουν τα πλοία της λευτεριάς. Για να υπογραμμιστεί η κάλυψη της συμμαχίας στο όλο εγχείρημα, αλλά και για να προληφθεί οποιαδήποτε ιταλική ενέργεια, την νηοπομπή συνόδευαν και τέσσερα βρετανικά Αντιτορπιλικά.
Η 1η Ελληνική Μεραρχία αποβιβάστηκε στην Σμύρνη.
Από τα ξημερώματα, χιλιάδες Έλληνες της Σμύρνης συνωστίζονταν στην προκυμαία για να υποδεχτούν τον Ελληνικό στρατό.
Όταν το πρώτο υπερωκεάνιο φάνηκε να μπαίνει στο λιμάνι, χιλιάδες σημαίες ξεδιπλώθηκαν.
Ο σαλπιγκτής του «Πατρίς» σαλπίζει το Ελευθερωτήριο και μέσα σε φρενίτιδα ενθουσιασμού αποβιβάζονται οι Εύζωνοι του 1/38. Ο πρώτος Εύζωνας σκύβει και φιλά το χώμα της ελεύθερης Σμύρνης, αγκαλιές ανοίγουν να υποδεχτούν, δάκρυα, φιλιά, κουνιέται η γη, κτυπούν οι καμπάνες της Σμύρνης χαρμόσυνα, ο λαός φωνάζει "Ελλάς Ανέστη" και ο Χρυσόστομος, ο Άγιος Χρυσόστομος Σμύρνης, γονατίζει με λυγμούς μπροστά στην Λέσχη των Κυνηγών και ευλογεί την σημαία ψάλλοντας "Ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου".
Χιλιάδες λαού ψάλουν το "Υπερμάχω Στρατηγώ", οι σειρήνες των πλοίων δονούν την ατμόσφαιρα, πλήθος Ελληνικές σημαίες στα χέρια μικρών και μεγάλων. Οι Σμυρνιωτοπούλες ραίνουν με άνθη και ροδόνερο το τάγμα του Τζαβέλα, οι Σμυρνιοί στολίζουν με λουλούδια τα όπλα των Ευζώνων και η φωτογραφία του Βενιζέλου παντού στα χέρια όλων.
Αυτή ήταν η Σμύρνη για τον στρατό που κατέβαινε από τα πλοία μια μεγάλη αγκαλιά, και αφού είδαν τον στρατό μας έτρεξαν στο νεκροταφείο όπου εκτυλισσόντουσαν σκηνές που δεν ξαναείδε ανθρώπινο μάτι: Με στεφάνια, όπως στην ανάσταση, πήγαν στους κεκοιμημένους προγόνους για να αναγγείλουν το μεγάλο γεγονός "Σήκω πατέρα, ήρθαν…", "Ήρθαν ξυπνήστε…".
Πρώτη φάλαγγα που ξεκίνησε για τα ενδότερα ήταν αυτή του Ταγματάρχη Κ. Τζαβέλα. Οι άνδρες παρατάχθηκαν κατά τετράδες και προχώρησαν, ενώ δεξιά κι αριστερά τους ο κόσμος έτρεχε παραληρώντας από συγκίνηση και ενθουσιασμό.
Σε μια στροφή, με το που φάνηκε κρατώντας υψωμένη την σημαία ο σημαιοφόρος με τους παραστάτες Εύζωνες, μια ομοβροντία ακούστηκε. Ο σημαιοφόρος κι ένας Εύζωνας χτυπήθηκαν! Ο Βασίλειος Δάλαρης και Γεώργιος Παπακώστας, ήταν οι πρώτοι Έλληνες στρατιώτες που έπεσαν στην γη της Ιωνίας!
Ταυτόχρονα, άρχισαν να πέφτουν πυροβολισμοί από παράθυρα ξενοδοχείων και σπιτιών. Οι Έλληνες είχαν πέσει σε τουρκική ενέδρα!
Ανασυντάχθηκαν γρήγορα και ξεκίνησαν συστηματική εκκαθάριση των οπλισμένων Τούρκων. Η τάξη αποκαταστάθηκε γύρω στις 4 μετά το μεσημέρι, με νεκρούς και τραυματίες πολλούς Έλληνες και Τούρκους. Στην διάρκεια της αναταραχής, σημειώθηκαν και πολλές λεηλασίες και βανδαλισμοί”.
Χιλιάδες λαού αγρύπνησε εκείνη την νύχτα στην προκυμαία, στην Αγία Φωτεινή τελέστηκε εσπερινός και οι Σμυρνιοί δοξολογούσαν με την χαρά ζωγραφισμένη στα πρόσωπα για την λευτεριά που έφτανε....
Γι’ αυτόν τον λαό που παραληρούσε, υπήρχε μόνο η Ελλάδα που έστελνε τα παιδιά της να τους ελευθερώσει. Σε κάθε πόλη που έμπαινε ο Εύζωνας, αυτή την συμπεριφορά του επεφύλασσαν οι Μικρασιατές! Έτσι ένοιωθαν για τον στρατό μας, παντού ανοίχτηκε το καλύτερο δωμάτιο για να τον φιλοξενήσει, παντού του προσέφεραν άδολα πολλές φορές και από το στέρημα... Η Μικρά Ασία υποδεχόταν τον ελευθερωτή αδελφό από την άλλη πλευρά του Αιγαίου και μετά από λίγο χιλιάδες παιδιά της ανατολής πρόθυμα μπήκαν στις γραμμές αυτού του στρατού για να υπερασπιστούν την γη των αγίων.
Μεραρχία Κυδωνιών, Μεραρχία Σμύρνης, κάθε πόλη και μια Μεραρχία και οι άρχοντες ο πλούτος του τόπου άνοιξαν τα κεμέρια τους να ενισχύσουν οικονομικά την προσπάθεια. Ένα Έθνος ενωμένο, μέχρι που η διχόνοια του διχασμού Βενιζελικοί - Βασιλικοί μούχλιασαν τον αγέρα, σάπισαν τα μυαλά, σκλήρυναν τα ματιά, αδελφός κατά αδελφού, αλλά τώρα όλα αυτά ήταν μακριά...
Τώρα ΗΡΘΑΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΔΕΛΦΙΑ!
Πηγή: Περί Πάτρης
