Η Σύνοδος στην Κρήτη των Προκαθημένων και των Μητροπολιτών – εκπροσώπων δέκα εκ των δεκατεσσάρων Πατριαρχείων και Αυτοκεφάλων Εκκλησιών απέτυχε να επιτελέσει το σκοπό της. Χρειάστηκαν 55 χρόνια για να παρουσιαστεί η εικόνα μιας διαιρεμένης Ορθόδοξης ποιμαίνουσας Εκκλησίας.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος δικαίως ήταν δύσθυμος κατά τη λήξη της Συνόδου. «Από την κούραση», μας είπε Μητροπολίτης, που είναι αλήθεια. «Από τη συναίσθηση της ιστορικής του ευθύνης» μας είπε κάποιος άλλος. Πράγματι η ιστορική του ευθύνη  είναι μεγάλη. Ως πρόεδρος Της απέτυχε να δείξει στην οικουμένη ενωμένη την Ορθόδοξη Εκκλησία. Είναι όντως επαχθές για την υστεροφημία του το ότι δεν εκπροσωπήθηκαν στη Σύνοδο τα περίπου δύο τρίτα των Ορθοδόξων Χριστιανών. Η μεγάλη προπαγανδιστική προσπάθεια, που έγινε να προβληθεί πως στη Σύνοδο της Κρήτης ενισχύθηκε η ενότητα των Ορθοδόξων, έπεσε στο κενό. Η πραγματικότητα πίσω από τα στημένα σκηνικά είναι αδυσώπητη. 

Επί πλέον, μετά από πενήντα πέντε χρόνια επεξεργασίας των θεμάτων οι συνελθόντες στην Κρήτη Αρχιερείς κατέληξαν αντί Εγκυκλίου, με την οποία θα ενημερώνονταν οι πιστοί  για τις αποφάσεις της Συνόδου, σε ένα άσχετο προς τις εργασίες της Συνόδου Μήνυμα! Αυτό είναι μια μέτριας ποιότητας έκθεση ιδεών, που μιλάει επί παντός του επιστητού, από τον φονταμενταλισμό, τη σχέση της χριστιανικής πίστεως με τις επιστήμες (...) και την ...οικολογική κρίση, έως τη σχέση της Εκκλησίας με την πολιτική... Μιλάει για όλα χωρίς να λέγει τίποτε. Ένα μόνο θέμα έξω από αυτά της Συνόδου, αλλά μέσα στις καρδιές όλων των Ορθοδόξων θα έπρεπε να αναφερθεί και δεν αναφέρθηκε. Είναι η βεβήλωση της Αγίας Σοφίας από τους κατακτητές της.

Ακόμη μετά από πενήντα πέντε χρόνια επεξεργασίας στη Σύνοδο κατέληξαν να συζητήσουν μόνο τα έξι, από τα δέκα – εννέα με τη σύμπτυξη δύο -  θέματα που είχαν αποφασιστεί το 1976. Αυτά ήσαν η Ορθόδοξος Διασπορά, το Αυτόνομο και ο τρόπος ανακηρύξεώς του, τα κωλύματα γάμου, η νηστεία, η αποστολή της Εκκλησίας στο σύγχρονο κόσμο και οι σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο. Δεν συζητήθηκαν το Αυτοκέφαλο και ο τρόπος ανακηρύξεως αυτού, τα Δίπτυχα και το ζήτημα του κοινού ημερολογίου. Πλην του θέματος της σχέσης των Ορθοδόξων με τους ετεροδόξους τα άλλα, όπως προβλεπόταν, δεν παρουσίασαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ούτε στους ίδιους τους συμμετέχοντες στη Σύνοδο. Ίσως μόνο οι λίγες εγκριθείσες τροπολογίες στο θέμα της διασποράς να προκαλέσουν κάποιες αντιδράσεις στα απόντα πατριαρχεία Αντιοχείας και Μόσχας. Πάντως ήσαν τόσο ανιαρά τα  θέματα που συζητήθηκαν επί μιαν εβδομάδα στην Κρήτη, ώστε ο κατά τα άλλα πολύ φιλικός και υποστηρικτικός του Φαναρίου Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. Χρυσόστομος πρότεινε σύντομα να συνεδριάσει πάλι η Σύνοδος για να ασχοληθεί με θέματα που απασχολούν τους πιστούς... Σημειώνεται ότι ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος στην παρέμβασή του στην Ιεραρχία του Μαΐου 2016 τόνισε ότι η Σύνοδος στην Κρήτη δεν μπόρεσε να βρει την ταυτότητά της, απασχολούμενη «με μόνο έξι θέματα άνευρα ανεπίκαιρα, χωρίς ιδιαίτερη στοχοθεσία και μερικά από αυτά είναι αποδεσμευμένα από την παράδοση των Πατέρων».    

Μόνο στο θέμα της σχέσης της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τον υπόλοιπο κόσμο υπήρξε αυξημένη δυστοκία στη σύνταξη του τελικού κειμένου. Υπήρξαν σημεία του, στα οποία ο Πατριάρχης Ρουμανίας απείλησε ότι δεν  θα τα υπογράψει αν δεν προστεθούν οι τροπολογίες που πρότεινε, οι οποίες και πέρασαν. Τελικά το κείμενο πρέπει να μην έχει ικανοποιήσει το Φανάρι, αλλά δεν ικανοποιεί και το σύνολο του πληρώματος της Εκκλησίας. Για το εν λόγω κείμενο, το σημαντικότερο της Συνόδου,  δεν υπήρξε οποιαδήποτε ενημέρωση του Τύπου! Το τελικό κείμενο δόθηκε στη δημοσιότητα χωρίς σχόλια. Και ενώ υπάρχει η πληροφορία ότι υπήρξαν αρχιερείς που δεν το υπέγραψαν, όπως οι Λεμεσού και Μόρφου από την Κύπρο, ή υπέγραψαν με «κάθε επιφύλαξη», όπως ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου, από πλευράς ενημέρωσης τηρείται σιγή ιχθύος, ενώ στα κείμενα που κυκλοφορήθηκαν εμφανίζονται όλοι ότι υπέγραψαν κανονικά......Περισσότερα για το κείμενο των σχέσεων της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τους ετεροδόξους θα αναφερθούν στη συνέχεια.  

Κατά την εβδομάδα της Συνόδου στην Κρήτη υπήρξε η πρόβλεψη της συμμετοχής των συμμετασχόντων σ’ Αυτήν στη Θεία Λατρεία, αλλά και της παρακολούθησης προγράμματος ψυχαγωγίας με συναυλία και χορούς από βρακοφόρους της Κρήτης....Μητροπολίτης που δεν πήγε στο ψυχαγωγικό πρόγραμμα μας είπε στενοχωρημένος ότι σκέφτεται τους Πατέρες που συμμετέσχον στις Οικουμενικές και Τοπικές Συνόδους πώς περνούσαν την ημέρα τους, τον Μέγα Αθανάσιο, τον Άγιο Σπυρίδωνα και όλους τους υπόλοιπους. Τότε μόνο προσευχή, άσκηση, νηστεία και μελέτη. Τώρα, στην Κρήτη, οι πολλοί λίγη εργασία και στη συνέχεια ανάπαυση σε ξενοδοχεία και ψυχαγωγία...  

Στην ενημέρωση του Τύπου πέρα από τη δυσφορία που προκάλεσε ο τρόπος συμπεριφοράς των εξ Αμερικής εθελοντών, που είχαν επιφορτισθεί με την εξυπηρέτηση των δημοσιογράφων, η ενημέρωση ήταν πλημμελής, οπωσδήποτε στα γραπτά κείμενα, ενώ υπήρξε και αγανάκτηση των συμμετασχόντων στη Σύνοδο Αρχιερέων ως προς τη γραμματειακή υποστήριξη και ιδιαίτερα στις μεταφράσεις στη ρωσική γλώσσα.

Στο δεύτερο μέρος θα συνεχισθούν οι γενικές επισημάνσεις και στη συνέχεια θα υπάρξει αναφορά στα επί μέρους θέματα της Συνόδου της Κρήτης και στο πώς η κάθε τοπική Εκκλησία αντιμετώπισε τη Σύνοδο, για να ολοκληρωθεί η όλη εργασία  με μια καταγραφή των ανά τον κόσμο Ορθοδόξων και πώς είδαν τα ξένα και τα ελληνικά ΜΜΕ την εν λόγω Σύνοδο.

Η παρουσία της Πολιτείας στην επίσημη έναρξη της Συνόδου στην Κρήτη ήταν κάτι το απαραίτητο. Η σημερινή ελληνική κυβέρνηση αποτελείται από πολλά άθρησκα μέλη, που επιδιώκουν να περιθωριοποιήσουν την Ορθόδοξη Εκκλησία.

Όμως αντελήφθησαν ότι για σοβαρούς λόγους εθνικούς και θρησκευτικής γεωστρατηγικής ήταν απαραίτητη η παρουσία εκπροσώπων της Κυβέρνησης στην Κρήτη. Κάτι που έγινε. Επί πλέον ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Πρ. Παυλόπουλος άριστα συμπεριφέρθηκε ως  οικοδεσπότης, που ήταν, και παρέθεσε γεύμα στους φιλοξενούμενους του πρωθιεράρχες. Επίσης ορθώς παρέστη στην Θεία Λειτουργία της Πεντηκοστής και στον Εσπερινό της Γονυκλισίας, κατά τον οποίο ακολούθησε την τάξη της Εκκλησίας και γονάτισε όπως όλοι οι πιστοί. Μπορεί να υπήρξε δυσανασχέτηση  από ορισμένους του κυβερνώντος Κόμματος και όχι μόνο, αλλά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έδειξε παρρησία Χριστιανού πιστού και στη Σύνοδο της Κρήτης εξέφρασε το Σύνταγμα, το οποίο γνωρίζει καλύτερα από κάθε άλλον.  

Κατακρίνοντας ο Οικουμενικός Πατριάρχης την απουσία των τεσσάρων τοπικών Εκκλησιών (Πατριαρχείων Αντιοχείας, Ρωσίας, Βουλγαρίας και Γεωργίας) συχνά  αναφέρθηκε στον εθνοφυλετισμό και στην καταδίκη του από τη Σύνοδο του 1872. Προφανώς υπονόησε ότι εθνοφυλετικοί λόγοι σε συνδυασμό με μιαν αμφισβήτηση των πρεσβείων τιμής του Οικουμενικού Πατριαρχείου οδήγησαν τις τέσσερις Εκκλησίες να μη μετάσχουν στη Σύνοδο της Κρήτης. Ο Πατριάρχης Ρουμανίας Δανιήλ ενοχλήθηκε από τις τόσες αναφορές. του κ. Βαρθολομαίου, γιατί, όπως είπε, φάνηκε ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης καταδικάζει  το ίδιο το Έθνος, καταδικάζει δηλαδή  μιαν πραγματικότητα και μιαν υψηλή αξία, καταδικάζει τη συλλογική οντότητα που χαρακτηρίζεται από ιστορική, κοινωνική, θρησκευτική, πολιτισμική και, συνήθως, πολιτική ενότητα. Στη συνέχεια ο κ. Δανιήλ διερωτήθηκε αν οι καταστάσεις που βιώνει η Ορθοδοξία σήμερα μοιάζουν  με αυτές του βουλγαρικού σχίσματος του 1872 και παρατήρησε ότι το θέμα του εθνοφυλετισμού δεν είναι θέμα της Συνόδου στην Κρήτη και αν θέλει το Φανάρι μπορεί να το φέρει προς συζήτηση σε προσεχή Σύνοδο. Σημειώνεται ότι μη Έλληνες στην εθνότητα Προκαθήμενοι και Μητροπολίτες στις ιδιαίτερες συζητήσεις τους έδειξαν ενοχλημένοι γιατί στις τελεσθείσες Θείες Λειτουργίες προέστησαν μόνο Έλληνες Πατριάρχες και Μητροπολίτες (Σημ. Λ.χ. ο Μητροπολίτης Περγάμου) και γιατί το απολύτως επικρατήσαν στοιχείο  κατά τη Σύνοδο ήταν το ελληνικό.

Στην καταληκτήρια συνεδρίαση της Συνόδου ο Οικουμενικός Πατριάρχης μίλησε με θερμά λόγια προς τους ετεροδόξους παρατηρητές. Ιδιαίτερα προς τους εκπροσώπους του Βατικανού και του ΠΣΕ ήταν ιδιαίτερα εκδηλωτικός. «Ορθώς έπραξε» μας είπε Μητροπολίτης, υποστηρικτής του Φαναρίου. Και πρόσθεσε: «Τον Σεπτέμβριο έχουμε τη συνέχεια του θεολογικού διαλόγου με τους Ρωμαιοκαθολικούς και προ ολίγων ημερών συνεδρίασε η Κεντρική Επιτροπή του ΠΣΕ στο Τροντχάϊμ της Νορβηγίας και συγκροτήθηκε η νέα του Εκτελεστική Επιτροπή. Στον θεολογικό διάλογο με τους Ρ/Κ πηγαίνουμε καλά και στα δύο όργανα του ΠΣΕ συμμετέχουμε... Γι’ αυτό δεν πρέπει να τους πικραίνουμε».  Σημειώνεται ότι η ΚΕ του ΠΣΕ έχει 20 μέλη, από τα οποία δύο προέρχονται από την Ορθόδοξη Εκκλησία (Σημ. Ένας Πολωνός και ένας Βούλγαρος) δεκατέσσερα από τους Προτεστάντες, ένα από τους Αγγλικανούς και τρία από τους Μονοφυσίτες.... Στη νέα Εκτελεστική Επιτροπή του ΠΣΕ συμμετέχουν τέσσερις Ορθόδοξοι (Σημ. Από τα Πατριαρχεία Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Μόσχας) δεκαεννέα Προτεστάντες, δύο Μονοφυσίτες και ένας Αγγλικανός.

Ως προς τους Ρωμαιοκαθολικούς μπορεί ο μαζί τους θεολογικός διάλογος  να καρκινοβατεί, αλλά το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει προχωρήσει πολύ τη συνεργασία Του μαζί τους. Πέραν της γνωστής θερμής σχέσης, που έχει καλλιεργηθεί του Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου με τον Πάπα Φραγκίσκο, υπάρχει μια πολύ προωθημένη συνεργασία μεταξύ Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του π. Ναθαναήλ Συμεωνίδη στην επίσημη εφημερίδα της Ελληνορθόδοξης Αρχιεπισκοπής Αμερικής Othodox Observer ( June 2016, p. 10) η Κοινή Επιτροπή Ορθοδόξων και Καθολικών Επισκόπων συνεδρίασε από τις 22 έως τις 24 Μαΐου 2016. Και προσθέτει: «Η εν λόγω Επιτροπή είναι η πρώτη επίσημη συγκέντρωση Ορθοδόξων και Καθολικών Επισκόπων, που έχει ευλογηθεί και υποστηρίζεται και από τις δύο Εκκλησίες και της οποίας συμπροεδρεύουν ο καρδινάλιος Σιν Μάλεϊ της Ρωμαιοκαθολικής Αρχιεπισκοπής της Βοστώνης και ο Ελληνορθόδοξος Μητροπολίτης Βοστώνης Μεθόδιος». Ο σκοπός της Επιτροπής είναι, όπως σημειώνει ο π. Ναθαναήλ, « να συμβάλει στην αποκατάσταση πλήρους κοινωνίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας και της Καθολικής Εκκλησίας». Πάρα κάτω γράφει ότι ο αρχιδιάκονος Ιωάννης Χρυσαυγής παρουσίασε μιαν περίληψη και σκέψεις για την Ιερά και Μεγάλη Σύνοδο στην Κρήτη και προσθέτει ο π. Ναθαναήλ: «Αναγνωρίζοντας το σημαντικό της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου για την κοινή Χριστιανική μαρτυρία των Καθολικής και Ορθοδόξου Εκκλησιών, η κοινή επιτροπή εξέφρασε τις ελπίδες της ότι η ενότητα μεταξύ των τοπικών αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών θα ωφελήσει τα μέγιστα και την κοινωνία μεταξύ Καθολικών και Ορθοδόξων». Από το ρεπορτάζ της επίσημης εφημερίδας της Ελληνορθόδοξης Αρχιεπισκοπής Αμερικής  γίνεται φανερό πως το Φανάρι είχε δημιουργήσει μιαν αισιοδοξία στους Καθολικούς και στους Προτεστάντες ότι στη Σύνοδο θα προωθούσε την ένωση μαζί τους. Το τελικό όμως κείμενο της Συνόδου για τις σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τους ετεροδόξους οπωσδήποτε αποδυνάμωσε σε σημαντικό βαθμό  την αισιοδοξία που ήθελε να τους περάσει.

Ένα σοβαρό ζήτημα που πέρασε από τη Σύνοδο της Κρήτης, λόγω της πυγμής που άσκησε το Φανάρι, ήταν η παραβίαση της αρχής της ομοφωνίας. Όπως είναι γνωστό στη Σύνοδο των Προκαθημένων του 2014 είχε ομοφώνως αποφασιστεί ότι «άπασαι αι αποφάσεις τόσον κατά τας εργασίας της Αγίας Μεγάλης Συνόδου, όσον και κατά τα προπαρασκευαστικά στάδια αυτής θα λαμβάνωνται καθ’ ομοφωνίαν». (Βλ. Μήνυμα Προκαθημένων, 6-9 Μαρτίου 2014, παρ. 6). Αφού δεν συμμετέσχον τέσσερις τοπικές Εκκλησίες στη Σύνοδο της Κρήτης δεν μπορούσε να υπάρξει ομοφωνία, άρα δεν έπρεπε να διεξαχθεί η Σύνοδος και ο κ. Βαρθολομαίος όφειλε να αναζητήσει τρόπο, ώστε να επιτύχει την παρουσία όλων των Εκκλησιών. Και όμως διεξήχθη.

Επίσης το Πατριαρχείο της Αντιοχείας δεν είχε υπογράψει τον Κανονισμό λειτουργίας της Συνόδου. Άρα δεν υπήρξε ομοφωνία και χωρίς έγκυρο Κανονισμό δεν θάπρεπε να συγκροτηθεί και να λειτουργήσει η Σύνοδος. Και όμως συνεδρίασε και έλαβε αποφάσεις... Επιπροσθέτως το κείμενο «Το Μυστήριο του Γάμου και τα κωλύματα αυτού» δεν έχει ψηφιστεί ομόφωνα. Ο Πατριάρχης Γεωργίας δεν το έχει καν υπογράψει, ο δε εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Αντιοχείας, Μητροπολίτης Ισαάκ αντί υπογραφής έγραψε: «Η Εκκλησία του Πατριαρχείου Αντιοχείας έχει αντίθετη γνώμη και γι’ αυτό δεν συνυπογράφει». Άρα το κείμενο αυτό δεν θάπρεπε να έρθει προς έγκριση στη Σύνοδο με βάση τις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 8 του Κανονισμού διεξαγωγής Της.... Αυτό το επισήμανε στον Οικουμενικό Πατριάρχη ο Μητροπολίτης Περγάμου, αλλά ο  κ. Βαρθολομαίος προχώρησε στη διαδικασία, ως να μην τον άκουσε, ή ως να νόμιζε ότι ήταν ομόφωνη η ψήφιση του κειμένου...

Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος στις 24 και 25 Μαΐου 2016 επισήμανε τα ανωτέρω ζητήματα και αποφάσισε να προτείνει, πριν από κάθε άλλη συζήτηση στη Σύνοδο της Κρήτης:

Α. Να υπάρξει ομόφωνη έγκριση του Κανονισμού Οργάνωσης και Λειτουργίας της Συνόδου.

Β. Να υπάρξει ομόφωνη έγκριση του κειμένου «Το Μυστήριον του γάμου και τα κωλύματα αυτού».

Με την απουσία των τεσσάρων Πατριαρχείων η ομοφωνία αποκλειόταν και με βάση την απόφαση του 2014 δεν θάπρεπε να προχωρήσει η Σύνοδος. Και όμως προχώρησε και η αντιπροσωπεία της Εκκλησίας της Ελλάδος δεν φάνηκε να θέτει προς συζήτηση την απόφαση της Ιεραρχίας Της... Αυτό που υποστηρίχθηκε από το Φανάρι, «ας ερχόντουσταν, εμείς προχωράμε» δεν έχει καμία λογική. Αν ήθελε να προχωρήσει  θα έπρεπε να είχε θέσει το ζήτημα το 2014. Θα έπρεπε τότε να είχε προτείνει και να είχε αποφασιστεί ότι οι αποφάσεις της Συνόδου και των Προσυνοδικών Επιτροπών λαμβάνονται κατά πλειονοψηφία  και όχι με ομοφωνία και ότι ανεξάρτητα από τον αριθμό των Εκκλησιών που θα συμμετείχαν η Σύνοδος θα διεξαγόταν.... Η παρά τα αποφασισθέντα ομοφώνως το 2014 διεξαγωγή της Συνόδου είναι μια λυπηρή εξέλιξη, που προκαλεί ρήγμα στην ενότητα της Ορθόδοξης Εκκλησίας, με  ευθύνη του Οικουμενικού Πατριαρχείου και προσωπικά του κ. Βαρθολομαίου και των άλλων Πρωθιεραρχών και Ιεραρχών, που συμμετέσχον στη Σύνοδο της Κρήτης.

Το τελικό κείμενο της Συνόδου της Κρήτης για το θέμα «Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο» εγκρίθηκε – άγνωστο αν ομοφώνως, όπως φαίνεται από τις υπογραφές ή κατά πλειονοψηφία, όπως κυκλοφόρησε η πληροφορία μεταξύ των ψηφισάντων Ιεραρχών – με τροποποιήσεις σε σχέση με εκείνο που ενέκριναν οι Προκαθήμενοι στο Σαμπεζί τον Ιανουάριο του 2016.

Το κείμενο ήταν το σημαντικότερο της Συνόδου, διότι αφορά στην εκκλησιαστική αυτοσυνειδησία της ποιμαίνουσας Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Η Ιερά Σύνοδος της Σερβικής Ορθοδόξου Εκκλησίας σε επιστολή της προς τον Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο, με ημερομηνία 24 Ιουλίου 2015, είχε τονίσει, μεταξύ των άλλων: « Αδιαμφισβητήτως το κεντρικόν δογματικόν ζήτημα από του Μεγάλου Σχίσματος (1054 μ.Χ) και εντεύθεν, μετά την εμφάνισιν της Διαμαρτυρήσεως (από του 16^ου αιώνος) έως και της σήμερον είναι το εκκλησιολογικό ζήτημα, το περί Εκκλησίας ερώτημα». (Σημ. γρ. η υπογράμμιση στο πρωτότυπο).

Στην επιστολή αυτή ζητείται στο κείμενο της σχέσης της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο να προστεθεί η επικύρωση της Συνόδου του Φωτίου (879/890), ειδικώς δε της διδασκαλίας περί του filioque (Σημ.γρ. Η υπογράμμιση στο πρωτότυπο), το οποίο, όπως γράφεται «ήταν ο κύριος λόγος δια τον χωρισμόν της Εκκλησίας της Ρώμης από το πλήρωμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας». Ζητείται ακόμη η επικύρωση των Ησυχαστικών Συνόδων του 14^ου αιώνα, οι οποίες «ήσαν η απάντηση στη ρωμαϊκή κατανόηση της θέσεως του Πρώτου στην Εκκλησία (Πρωτείο), στην οποία η απουσία του Αγίου Πνεύματος ανταλλάσσεται από το αλάθητο ανθρώπου τινός».  

Για όσους έχουν την άποψη ότι κακώς εγράφη κείμενο σχετικό με την  αυτοσυνειδησία της Ορθοδόξου Εκκλησίας σημειώνεται ότι   οι Ρωμαιοκαθολικοί  στη Β΄ Σύνοδο του Βατικανού (Σημ. γρ. «Οικουμενική» την ονόμασαν) χαρακτήρισαν ως «το σπουδαιότερο κείμενο» της τη δογματική διάταξη περί Εκκλησίας. Αυτή εγκρίθηκε με 2.151 ψήφους υπέρ και 5 κατά, στις 21 Δεκεμβρίου 1964. Στην εν λόγω Διάταξη τονίζεται ότι «η μοναδική Εκκλησία του Χριστού έχει συσταθεί και οργανωθεί ως κοινωνία μέσα στον κόσμο, έχει τη συγκεκριμένη της ύπαρξη στην Καθολική Εκκλησία, που διοικείται από τον διάδοχο του Πέτρου (Σημ. γρ. Τον Πάπα δηλαδή) και από τους Επισκόπους που βρίσκονται σε κοινωνία μαζί του». Και συνεχίζει: «Για όσους δεν ομολογούν ολόκληρη την πίστη ή δεν διατηρούν την ενότητα της κοινωνίας, κάτω από τον Διάδοχο του Αποστόλου Πέτρου, η Εκκλησία αισθάνεται πολλούς και διαφόρους δεσμούς...». Κατά τη δογματική Διάταξη της Β΄ Συνόδου του Βατικανού ο σκοπός των δεσμών με τους μη Καθολικούς είναι, «να ενωθούν, κατά τον τρόπο που όρισε ο Χριστός, σε μια ποίμνη, υπό έναν Ποιμένα». Από τότε αρχίζει η «επίθεση αγάπης» του Πάπα Παύλου Στ΄ και των διαδόχων του, την οποία ευχαρίστως αποδέχθηκαν και, με θερμότερο τρόπο, ανταποκρίθηκαν ο αείμνηστος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Αθηναγόρας και οι μετά από αυτόν Πατριάρχες.  Και εμείς λοιπόν, ως Ορθόδοξοι,  έπρεπε να επαναβεβαιώσουμε τη δική μας δογματική αλήθεια για την Εκκλησία.

Το προταθέν κείμενο στη Σύνοδο της Κρήτης για τις σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον υπόλοιπο Χριστιανικό κόσμο δέχθηκε  κριτική από τις Ιεραρχίες και μεμονωμένους Μητροπολίτες, άλλους κληρικούς και από λαϊκούς των τοπικών Εκκλησιών Αντιοχείας, Μόσχας, Σερβίας, Βουλγαρίας, Γεωργίας, Ρουμανίας και Ελλάδος. Το καίριο ζήτημα επί του οποίου επικεντρώθηκε η κριτική ήταν αν οι Ρωμαιοκαθολικοί και οι Προτεστάντες αναγνωρίζονται ως Εκκλησίες. 

Στην παράγραφο 6 του προς έγκριση κειμένου γραφόταν: « Κατά την οντολογικήν φύσιν της Εκκλησίας η ενότης αυτής είναι αδύνατον να διαταραχθή. Η Ορθόδοξος Εκκλησία αναγνωρίζει την ιστορικήν ύπαρξιν άλλων χριστιανικών Εκκλησιών και Ομολογιών μη ευρισκομένων εν κοινωνία μετ’ αυτής...».

Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος αποφάσισε να προτείνει η εν λόγω πρόταση να τροποποιηθεί και να γίνει: « Κατά την οντολογικήν φύσιν της Εκκλησίας η ενότης αυτής είναι αδύνατον να διαταραχθή. Η Ορθόδοξος Εκκλησία γνωρίζει την ιστορικήν ύπαρξιν άλλων χριστιανικών Ομολογιών και Κοινοτήτων μη ευρισκομένων εν κοινωνία μετ’ αυτής...».

Στο τελικό κείμενο η πρόταση διατυπώθηκε ως ακολούθως: «Κατά την οντολογικήν φύσιν της Εκκλησίας η ενότης αυτής είναι αδύνατον να διαταραχθή. Παρά ταύτα, η Ορθόδοξος Εκκλησία αποδέχεται την ιστορικήν ονομασίαν των μη ευρισκομένων εν κοινωνία μετ’ αυτής άλλων ετεροδόξων χριστιανικών Εκκλησιών και Ομολογιών...».

Στην παράγραφο 9 στο σχέδιο κειμένου αναγράφεται ότι οι κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες έχουν χρέος να συμμετέχουν στους θεολογικούς διαλόγους. Στο τελικό κείμενο γράφτηκε πως οι κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες καλούνται να συμμετέχουν στους θεολογικούς διαλόγους. Στην ίδια παράγραφο και μετά από την επιμονή του Πατριάρχου Ρουμανίας, ο οποίος απείλησε ότι θα αποχωρούσε αν δεν έμπαινε η προσθήκη που πρότεινε, προσετέθη στο σχέδιο κειμένου η ακόλουθη φράση: «Οι διμερείς και πολυμερείς θεολογικοί διάλογοι δέον όπως υπόκεινται εις πανορθοδόξους περιοδικάς αξιολογήσεις».

Αι παράγραφοι 16 έως και 19 αφορούν την παρουσία της Ορθοδόξου Εκκλησίας στο Παγκόσμιο Συμβούλιο των Εκκλησιών. Η πρόταση της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος ήταν να διαγραφούν και οι τέσσερις. Η πρόταση της απορρίφθηκε και οι παράγραφοι παρέμειναν όπως ήσαν στο προς έγκριση κείμενο. Έμεινε δηλαδή η ασάφεια  περί του αν θεωρούνται ή όχι Εκκλησίες οι προτεσταντικές ομάδες. Οι Ρωμαιοκαθολικοί στα κείμενα της Β΄ Βατικανής Συνόδου και στις παπικές εγκυκλίους τις ονομάζουν «χριστιανικές κοινότητες» ή «εκκλησιαστικές κοινότητες».

Στην 20^η παράγραφο το προς έγκριση κείμενο έγραφε: «Αι προοπτικαί των θεολογικών διαλόγων της Ορθοδόξου Εκκλησίας μετά των άλλων Εκκλησιών και Ομολογιών προσδιορίζονται πάντοτε επί τη βάσει των κανονικών κριτηρίων της ήδη διαμορφωμένης εκκλησιαστικής παραδόσεως (Κανόνες 7 της Β΄ και 95 της Πενθέκτης Οικουμενικών Συνόδων)».

Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος πρότεινε στην εν λόγω παράγραφο να διαγραφεί η λέξη «Εκκλησίες» και να αντικατασταθεί από «Ομολογίες» και «Κοινότητες». Επίσης να προστεθούν και άλλοι Κανόνες Οικουμενικών και Τοπικών Συνόδων και η φράση: «Διευκρινίζεται ότι όταν εφαρμόζεται η κατ’ οικονομίαν εισδοχή Ετεροδόξων δια Λιβέλλου και αγίου Χρίσματος, δεν σημαίνει ότι η Ορθόδοξος Εκκλησία αναγνωρίζει την εγκυρότητα του Βαπτίσματος ή και των λοιπών μυστηρίων αυτών».  

Στο τελικό κείμενο και με επιμονή πάλι του Πατριάρχου Ρουμανίας και άλλων Ιεραρχών η 20ή παράγραφος άλλαξε και διατυπώθηκε ως ακολούθως: «Αι προοπτικαί των θεολογικών διαλόγων της Ορθοδόξου Εκκλησίας μετά του λοιπού χριστιανικού κόσμου προσδιορίζονται πάντοτε επί τη βάσει των αρχών της ορθοδόξου εκκλησιολογίας και των κανονικών κριτηρίων της ήδη διαμεμορφωμένης εκκλησιαστικής παραδόσεως».     Διαγράφηκαν οι Κανόνες που υπήρχαν στο προταθέν κείμενο. Η πρόταση της Εκκλησίας της Ελλάδος δεν εγκρίθηκε.

Η παράγραφος 21 αναφέρεται στην Επιτροπή «Πίστις  και Τάξις». Στο προς έγκριση κείμενο και μετά τα τυπικά, ότι η Ορθόδοξος Εκκλησία παρακολουθεί το έργο της και εκτιμά θετικώς τα θεολογικά της κείμενα, τα οποία « αποτελούν αξιόλογον βήμα εις την Οικουμενικήν Κίνησιν δια την προσέγγισιν των Εκκλησιών» σημειώνεται: « Εν τούτοις η Ορθόδοξος Εκκλησία διατηρεί επιφυλάξεις δια κεφαλαιώδη ζητήματα πίστεως και τάξεως». Στην τελευταία αυτή φράση, πάλι με την επιμονή του Πατριάρχου Ρουμανίας και άλλων Ιεραρχών, στο εγκριθέν κείμενοπροστέθηκε η ακόλουθη επεξήγηση:«...Διότι αι μη Ορθόδοξοι Εκκλησίαι και Ομολογίαι παρεξέκλιναν εκ της αληθούς πίστεως της μιας αγίας, καθολικής και αποστολικής Εκκλησίας». Η εν λόγω προσθήκη προκάλεσε τη δυσφορία του Οικουμενικού Πατριάρχου, που πάντως υπέγραψε το κείμενο.  

Στην παράγραφο 22 του προς έγκριση κειμένου σημειώνεται μεταξύ των άλλων: « Ως μαρτυρεί η όλη ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας η διατήρησις της γνησίας ορθοδόξου πίστεως διασφαλίζεται μόνον δια του συνοδικού συστήματος, το οποίον ανέκαθεν εν τη Εκκλησία απετέλει τον αρμόδιον και έσχατον κριτήν περί των θεμάτων πίστεως».

Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος, ορθώς και πατερικώς σκεπτομένη, πρότεινε η εν λόγω φράση να αλλάξει με την ακόλουθη: «Ως μαρτυρεί η όλη ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας την γνησίαν Ορθόδοξον πίστιν διασφαλίζει η συνείδησις της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Κλήρου και Λαού, η οποία εκφράζεται δια του Συνοδικού Συστήματος, το οποίον ανέκαθεν εν τη Εκκλησία απετέλει τον αρμόδιον και έσχατον κριτήν περί των θεμάτων πίστεως».

Στο τελικώς εγκριθέν κείμενο η φράση διατυπώθηκε ως ακολούθως: «Ως μαρτυρεί η όλη ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας, η διατήρησις της γνησίας ορθοδόξου πίστεως διασφαλίζεται μόνον δια του συνοδικού συστήματος , το οποίον ανέκαθεν εν τη Εκκλησία απετέλει την ανωτάτην αυθεντίαν επί θεμάτων πίστεως και κανονικών διατάξεων. (Κανών 6 της Β΄ Οικουμενικής Συνόδου)». 

Η παράγραφος 23 στο προς έγκριση κείμενο αναφέρεται «στην αναγκαιότητα του διαχριστιανικού θεολογικού διαλόγου», κατά τον οποίο «αποκλείεται πάσα πράξις προσηλυτισμού ή άλλης προκλητικής ενεργείας ομολογιακού ανταγωνισμού».

Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος πρότεινε στο τέλος της φράσης και μετά τη λέξη «ανταγωνισμού» να τεθεί σε παρένθεση η λέξη Ουνία (π.χ. Ουνία).

Στο τελικό κείμενο έγινε δεκτή η πρόταση της Εκκλησίας της Ελλάδος και η Ουνία μπήκε μέσα στο κείμενο. Η φράση διαμορφώθηκε ως ακολούθως: « ...Αποκλειομένης πάσης πράξεως προσηλυτισμού, ουνίας, ή άλλης προκλητικής ενεργείας ομολογιακού ανταγωνισμού».   

Το κείμενο τελειώνει με μιαν ευχή: «Δεόμεθα όπως οι χριστιανοί εργασθώσιν από κοινού, ώστε να αποβή εγγύς η ημέρα, καθ’ ην ο Κύριος θα εκπληρώση την ελπίδα των Ορθοδόξων Εκκλησιών και <γενήσεται μία ποίμνη, εις ποιμήν> (Ιωαν.10,16).

Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος πρότεινε το κείμενο να διαμορφωθεί ως ακολούθως: « Δεόμεθα όπως οι χριστιανοί εργασθώσιν από κοινού, ώστε να αποβή εγγύς η ημέρα, καθ’ ην ο Κύριος θα εκπληρώση την ελπίδα της Ορθοδόξου Εκκλησίας της επισυναγωγής εις Αυτήν πάντων των εσκορπισμένων και γενήσεται μία ποίμνη είς ποιμήν (Ιωάννου 10,16)».

Η πρόταση της Εκκλησίας της Ελλάδος δεν έγινε δεκτή και η ευχή στο τελικό κείμενο έμεινε όπως ήταν στο προταθέν κείμενο.

Επειδή υπήρξε η πληροφορία  ότι ο Σέρβος Μητροπολίτης Αθανάσιος Γιέβτιτς ήταν υπέρ της αναγνωρίσεως ως Εκκλησιών των ετεροδόξων και πως διατύπωσε την άποψη ότι ο γέροντάς του Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς είναι παρεξηγημένος ως προς την άποψη του περί των Ρωμαιοκαθολικών παρατίθεται κείμενο του Αγίου σχετικό με τον παπισμό: «...Καμμία αίρεσις δεν εξηγέρθη τόσον ριζοσπαστικώς και τόσον ολοκληρωτικώς κατά του Θεανθρώπου Χριστού και της Εκκλησίας Του, ως έπραξε τούτο ο παπισμός δια του δόγματος περί του αλαθήτου του πάπα – ανθρώπου. Δεν υπάρχει αμφιβολία, το δόγμα τούτο είναι η αίρεσις των αιρέσεων, μία άνευ προηγουμένου ανταρσία κατά του Θεανθρώπου Χριστού».( Ιουστίνου Πόποβιτς «Άνθρωπος και Θεάνθρωπος», Εκδ. Οίκος «Αστήρ», Αθήναι, 1969, σελ. 159).

Το εγκριθέν κείμενο αφήνει την ασάφεια να δεσπόζει  στο πλήρωμα της Εκκλησίας για το ποια είναι τελικά η απόφαση των Πρωθιεραρχών και των Ιεραρχών στη Σύνοδο της Κρήτης, οι Ρωμαιοκαθολικοί και οι Προτεστάντες αποτελούν Εκκλησίες ή όχι; Κατά Ιεράρχη η ασάφεια είναι ηθελημένη, γιατί έτσι η κάθε τοπική Εκκλησία και ο κάθε Ιεράρχης θα εξακολουθεί να ενεργεί κατά συνείδηση και όπως εκείνος  νομίζει καλύτερα για την Ορθόδοξη Εκκλησία...

Την ώρα που γράφονται οι γραμμές αυτές με επιστολές τους οι Μητροπολίτες Ναυπάκτου Ιερόθεος και Λεμεσού Αθανάσιος επιβεβαιώνουν το ρεπορτάζ του υπογράφοντος και διαβεβαιώνουν  ότι δεν υπέγραψαν το κείμενο για τις σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τον υπόλοιπο Χριστιανικό κόσμο.

Το επίσημο κείμενο της Συνόδου τους φέρνει ότι το υπέγραψαν. Προσκείμενος στο Φανάρι Ελλαδίτης Μητροπολίτης μας είπε πως δεν πρόκειται περί υφαρπαγής της υπογραφής, ούτε περί παραποιήσεως της...Απλώς κάθε Εκκλησία είχε ΜΙΑ μόνο ψήφο, δια του Προκαθημένου Της και εφόσον οι Αρχιεπίσκοποι Κύπρου και Ελλάδος υπέγραψαν το σχετικό κείμενο, τότε ΟΛΟΙ οι Μητροπολίτες των Εκκλησιών Κύπρου και Ελλάδος θεωρήθηκε ότι το υπέγραψαν, έστω και αν ορισμένοι δεν το υπέγραψαν!... Μια ακόμη απόδειξη της ελλείψεως συνοδικότητας στη Σύνοδο της Κρήτης. Στο κείμενό του ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου επιβεβαιώνει ότι για τη στάση του δέχθηκε «σοβαρή πίεση και υβριστική αντιμετώπιση» από Ιεράρχες και ότι «πιέσεις δέχθηκαν και άλλοι Αρχιερείς της Εκκλησίας της Ελλάδος». Η αποκάλυψη ότι έγιναν υβριστικές επιθέσεις στους Μητροπολίτες που δεν είχαν την ίδια άποψη με το Φανάρι δείχνει ότι στη Σύνοδο πρώτο δεν ήταν ιδανική η ατμόσφαιρα, όπως παρουσιάστηκε, και βεβαίως δεν ήσαν όλες οι αποφάσεις ομόφωνες, σε επίπεδο Ιεραρχών.

Επειδή κατά την ενημέρωση των ΜΜΕ ελέχθη ότι συγκεντρώθηκαν και εψήφισαν τα κείμενα 290 Ιεράρχες, να διευκρινιστεί ότι αυτή η πληροφορία είναι ανακριβής. Τόσοι θα ήσαν αν ήσαν παρούσες και οι 14 τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες. Με τις δέκα που ήσαν στην Κρήτη ήσαν μόνο 156. Η κάθε τοπική Εκκλησία είχε το δικαίωμα ο Πρωθιεράρχης της να συνοδεύεται με 24 Ιεράρχες maximum. Τον αριθμό αυτόν κάλυψαν μόνο τα Πατριαρχεία Κωνσταντινουπόλεως, Σερβίας και Ρουμανίας. Η Εκκλησία της Αλεξανδρείας είχε στη Σύνοδο της Κρήτης 23 Ιεράρχες, όσους και η Εκκλησία της Ελλάδος, αφού ο Μητροπολίτης Λαρίσης Ιγνάτιος δεν μετέβη στην Κρήτη και δεν αντικαταστάθηκε. Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων εκπροσωπήθηκε, άγνωστο γιατί, με μόνο πέντε Αρχιερείς, από τους είκοσι που διαθέτει. Για λόγους οικονομίας είπαν ορισμένοι. Δεν επιβεβαιώθηκε η πληροφορία ότι τόσων τις δαπάνες κάλυψε η οργανωτική επιτροπή. Η Εκκλησία της Κύπρου ήταν με όλους τους Αρχιερείς της, δέκα έξι. Επίσης με σχεδόν όλους τους Αρχιερείς τους συμμετέσχον οι Εκκλησίες Πολωνίας (πέντε), Αλβανίας (έξι) και  Τσεχίας – Σλοβακίας (τρεις).

Πέντε ακόμη θέματα συζητήθηκαν και εγκρίθηκαν στη Σύνοδο της Κρήτης, εκτός από αυτό, της σχέσης της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο. Στο κείμενο « Η αποστολή της Ορθοδόξου Εκκλησίας εις τον σύγχρονον κόσμον»από την Εκκλησία της Ελλάδος κατετέθησαν τρεις τροπολογίες, από τις οποίες οι δύο εγκρίθηκαν και  περιελήφθησαν στο τελικό κείμενο. Στο Α΄ Κεφάλαιο και στην παράγραφο 3 του κειμένου του Σαμπεζί γραφόταν το ακόλουθο: « Ως προϋπόθεσις μιας ευρυτέρας συνεργασίας ( Σημ. γρ. Με τους άλλους χριστιανούς) δύναται να χρησιμεύση η κοινή αποδοχή της υψίστης αξίας του ανθρωπίνου προσώπου. Αι Ορθόδοξοι Εκκλησίαι καλούνται να συμβάλουν εις την διαθρησκειακήν συνεννόησιν και συνεργασίαν...Εννοείται ότι η συνεργασία αυτή αποκλείει τόσον τον συγκρητισμόν, όσον και την επιδίωξιν επιβολής οιασδήποτε θρησκείας επί των άλλων». Η Εκκλησία της Ελλάδος ζήτησε αντί «υψίστης αξίας του ανθρωπίνου προσώπου», να γραφεί «υψίστη αξία του ανθρώπου», και στην πολυλεκτική  φράση, για την μη αποδοχή του συγκρητισμού, στην οποία λανθασμένα αναφέρονταν «Αι Ορθόδοξοι Εκκλησίαι», να γραφεί « Η Ορθόδοξος Εκκλησία καλείται να συμβάλη εις την διαθρησκειακήν συνεννόησιν και συνεργασίαν, χωρίς τούτο να συνεπάγεται οιονδήποτε θρησκευτικόν συγκρητισμόν». Στο τελικό κείμενο παρέμεινε ο όρος «ανθρώπινο πρόσωπο», ο όρος «Ορθόδοξοι Εκκλησίαι» βελτιώθηκε στο «Αι κατά τόπους Ορθόδοξοι Εκκλησίαι» και η σχοινοτενής πρόταση περιορίστηκε όπως την πρότεινε η Ελλαδική Εκκλησία. 

Στο Δ΄ Κεφάλαιο « Η ειρήνη και η αποτροπή του πολέμου» οι συμμετασχόντες στη Σύνοδο της Κρήτης έχασαν τη μεγάλη ευκαιρία να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους προς το χειμαζόμενο και σκληρά δοκιμαζόμενο από αλλοθρήσκους Πατριαρχείο της Αντιοχείας. Έτσι θα έδειχναν ότι, ως Χριστιανοί Ιεράρχες, δεν διακατέχονται από μικροψυχία και μνησικακία για το ότι το εν λόγω Πατριαρχείο απουσίασε από τη Σύνοδο. Όπως είναι γνωστό εξ αιτίας του  πολέμου προσωρινά η έδρα του Πατριαρχείου από τη Δαμασκό έχει μεταφερθεί στη Βηρυτό. Είναι η δεύτερη μεταφορά του. Η πρώτη ήταν από την μεγάλη πόλη της Αντιοχείας, που κατέλαβαν οι Τούρκοι,  στη Δαμασκό. Το Πατριαρχείο Αντιοχείας έχει απολέσει μεγάλο μέρος του ποιμνίου του και εξακολουθεί να αγνοείται η τύχη του από τριετίας απαχθέντος από τους ισλαμιστές Μητροπολίτη Χαλεπίου Παύλου, κατά σάρκα αδελφού του Πατριάρχου. Στην τρίτη παράγραφο του Δ΄ Κεφαλαίου του τελικού κειμένου γίνεται γενική μνεία «της μονίμου τάσεως αυξήσεως των καταπιέσεων και διώξεων των χριστιανών και άλλων κοινοτήτων, εξ αιτίας της πίστεως αυτών, εις την Μέσην Ανατολήν και αλλαχού, καθώς και αι απόπειραι εκριζώσεως του Χριστιανισμού εκ των παραδοσιακών κοιτίδων αυτού».

Στο θέμα «Η Ορθόδοξος Διασπορά» στο τελικό κείμενο δεν έγιναν αξιομνημόνευτες μεταβολές, σε σχέση με το προταθέν κείμενο. Η κατάσταση στη διαποίμανση της Διασποράς εξακολουθεί να είναι η ίδια. Εξακολουθούν να υπάρχουν σε διάφορες χώρες πολλοί Μητροπολίτες, που η αναφορά τους είναι στα Πατριαρχεία ή στις Αυτοκέφαλες Εκκλησίες από τις οποίες προέρχονται, εξακολουθούν αυτοί να αποτελούν Επισκοπικές Συνελεύσεις και εξακολουθούν αυτών να προεδρεύουν οι Μητροπολίτες οι προερχόμενοι από το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως.

Κάποιοι εκ των Αρχιερέων ζήτησαν να «επανέλθει η κανονικότητα» στη Διασπορά και να υπάρχει στην κάθε χώρα ένας μόνο Επίσκοπος και αυτός να είναι του Φαναρίου. Σ’ αυτούς υπήρξε η απάντηση ότι η κανονικότητα θα ερχόταν όταν η κάθε χώρα αποκτούσε αυτοδιοίκητο (Αυτοκέφαλο) χαρακτήρα διοικήσεως και ο Επίσκοπος της επιλεγόταν από τους Επισκόπους όλων των Ορθοδόξων της κάθε χώρας. Υπήρξε και η άποψη, από μη Έλληνα ποιμενάρχη, με τον οποίο συνομιλήσαμε,  ότι οι ξενιτεμένοι αισθάνονται  οικεία μόνο στις εθνικές τους Εκκλησίες, που τις βλέπουν ως μια προέκταση της Πατρίδας τους και ένα σοβαρό σύνδεσμο μαζί της και σημείωσε ότι μπορεί το Πατριαρχείο να ονομάζεται και να υποστηρίζει ότι είναι «οικουμενικό» και εναντίον του «εθνοφυλετισμού», αλλά στην ουσία είναι ελληνικό και οι κατά τόπους Εκκλησίες του στη Διασπορά ονομάζονται «Ελληνορθόδοξες».

Ο ίδιος Ιεράρχης μας είπε ότι το Φανάρι έχει σταματήσει το χρόνο μεταξύ 6ου και 11ου αιώνα, στην παντοκρατορία δηλαδή της Ελληνορωμαϊκής (Βυζαντινής) Αυτοκρατορίας και του Πατριαρχείου της Βασιλεύουσας,  και μεταξύ 15^ου και 19^ου αιώνα, όταν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία το Πατριαρχείο ήταν παντοδύναμο μεταξύ των υποδουλωμένων λαών και διόριζε, όπου νόμιζε, Έλληνες Επισκόπους... Μάλιστα με ρώτησε πώς θα μου φαινόταν σήμερα σε μια χώρα όπως λ.χ. η Ιταλία, στην οποία ζουν 1.000.000 Ρουμάνοι και 20.000 Έλληνες, Επίσκοπός τους να ήταν Έλληνας; Δεν είναι καλύτερα, συνέχισε, να έχουνε Ρουμάνοι και Έλληνες τον δικό τους Επίσκοπο;...Διότι και οι  Έλληνες δεν θα αισθάνονταν άνετα με Ρουμάνο Επίσκοπο...

Η Διασπορά είναι μεγάλο ζήτημα και σ’ αυτό είναι ορατός ο ανταγωνισμός μεταξύ Φαναρίου και Μόσχας, που απλώνεται σε όλο τον Πλανήτη. Η Μόσχα και όλες οι μη Ελληνικές τοπικές Εκκλησίες δεν δέχονται την ερμηνεία του Φαναρίου ότι «βαρβαρικές χώρες» είναι όλες εκτός των Πατριαρχείων και των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών και επομένως  ανήκουν σ’ Αυτό.    

Στο θέμα «Η σπουδαιότης της νηστείας και η τήρησις αυτής σήμερον» το  τελικό κείμενο επιχειρεί να ισορροπήσει μεταξύ της Κανονικής ακριβείας, της «φιλανθρώπου οικονομίας» και της «διακρίσεως των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών», ανάλογα με τις συνθήκες που υπάρχουν σε αυτές. Εκεί που το τελικό κείμενο άλλαξε, σε σχέση με το προταθέν κείμενο του Σαμπεζί, είναι στη νηστεία προ της Θείας Κοινωνίας. Στο προταθέν κείμενο και στην 9^η παράγραφο αναγράφεται: «Ωσαύτως  το σύνολον των πιστών της Εκκλησίας οφείλει να τηρή τας ιεράς νηστείας και την από μεσονυκτίου ασιτίαν προκειμένου να προσέρχεται τακτικώς εις την Θείαν Μετάληψιν...».

Στο τελικό κείμενο η 9η παράγραφος τροποποιήθηκε ως ακολούθως: «Η προ της θείας κοινωνίας νηστεία τριών ή περισσοτέρων ημερών επαφίεται εις την ευλάβειαν των πιστών, συμφώνως και προς τα λόγια του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου: <...μ’ όλον οπού από τους θείους Κανόνας νηστεία προς της Μεταλήψεως ου διορίζεται, οι δυνάμενοι νηστεύειν προ αυτής και ολόκληρον εβδομάδα, καλώς ποιούσι>». (Ερμηνεία εις τον Κανόνα ιγ΄ της Στ΄ Οικουμενικής Συνόδου, Πηδάλιον σελ. 191). Όμως το σύνολον των πιστών της Εκκλησίας οφείλει να τηρή τας ιεράς νηστείας και την από μεσονυκτίου ασιτίαν προκειμένου να προσέρχηται τακτικώς εις την Θείαν Μετάληψιν...».

Το Αυτόνομο και οι Μητροπόλεις των «Νέων Χωρών».

Τα Πατριαρχεία Αντιοχείας και Γεωργίας εξέφρασαν έντονες διαφωνίες επί του περιεχομένου του θέματος «Το Μυστήριον του γάμου και τα κωλύματα αυτού».

Ήταν μια από τις αιτίες που δεν προσήλθαν στη Σύνοδο της Κρήτης. Ο Πατριάρχης Γεωργίας δεν υπέγραψε το σχετικό κείμενο στο Σαμπεζί και το Πατριαρχείο Αντιοχείας, δια του εκπροσώπου του, Μητροπολίτη Ισαάκ, αντί υπογραφής ανέγραψε: «Η Εκκλησία του Πατριαρχείου Αντιοχείας έχει αντίθετη γνώμη και γι’ αυτό δεν συνυπογράφει». Σύμφωνα με τον Κανονισμό, που είχε εγκριθεί ομοφώνως, το θέμα περί γάμου δεν θα έπρεπε να συζητηθεί στη Σύνοδο, λόγω του ότι δεν ήρθε με την ομόφωνη γνώμη των Προκαθημένων. Όμως προχώρησε, αφού ο Οικουμενικός Πατριάρχης πήρε επάνω του την ευθύνη.

Οι τροποποιήσεις στο τελικό κείμενο, σε σχέση με το προταθέν από τη Σύνοδο των Προκαθημένων στο Σαμπεζί, τον Ιανουάριο του 2016, είναι στα κωλύματα του γάμου.

Στο προταθέν κείμενο η παράγραφος 5 – υποπαράγραφος i -έγραφε: «Ο γάμος Ορθοδόξων μεθ’ ετεροδόξων κωλύεται κατά κανονικήν ακρίβειαν, μη δυνάμενος να ευλογηθή (Κανών 72 της Πενθέκτης εν Τρούλλω Συνόδου), δυνάμενος όμως να ευλογηθή κατά συγκατάβασιν και δια φιλανθρωπίαν, υπό τον ρητόν όρον ότι τα εκ τούτου τέκνα θέλουν βαπτισθή και αναπτυχθή εν τη Ορθοδόξω Εκκλησία».  Στο τελικό κείμενο αφαιρέθηκε το δεύτερο μέρος της υποπαραγράφου, από το «δυνάμενος» έως το τέλος, που αναφερόταν στην υποχρέωση τα παιδιά να βαπτίζονται και να ανατρέφονται ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Το κείμενο που απέμεινε έχει δύο αναγνώσεις. Η μία είναι πως κωλύονται απολύτως οι γάμοι με ετεροδόξους και η άλλη ότι δια της διαγραφής των υποχρεώσεων που ανελάμβανε το Ορθόδοξο μέλος του ζεύγους αφήνεται η ελευθερία τα παιδιά να μην βαπτισθούν και αναπτυχθούν Ορθόδοξα... Στο τέλος της συζήτησης όλοι οι συμμετασχόντες συμφώνησαν ότι η οικονομία λύνει στην Ορθόδοξη Εκκλησία όλα τα θέματα...

Η εβδόμη παράγραφος του σχεδίου κειμένου του Σαμπεζί έγραφε τα ακόλουθα: «Η εφαρμογή της εκκλησιαστικής οικονομίας σχετικώς (Σημ. γρ. για τους γάμους με ετεροδόξους) οφείλει να αντιμετωπίζεται υπό της Ιεράς Συνόδου εκάστης αυτοκεφάλου Ορθοδόξου Εκκλησίας, συμφώνως προς τας αρχάς των ιερών κανόνων, εν τω πνεύματι της ποιμαντικής διακρίσεως, επί τω σκοπώ της σωτηρίας του ανθρώπου». Στο τελικό κείμενο η εν λόγω παράγραφος ετέθη ως 2^η υποπαράγραφος στην παράγραφο 5 και έχει κάποιες τροποποιήσεις. Γράφει: «Η δυνατότης εφαρμογής της εκκλησιαστικής οικονομίας ως προς τα κωλύματα γάμου δέον όπως αντιμετωπίζεται...» (Σημ. Ακολουθεί το ίδιο κείμενο με αυτό του σχεδίου).  Οι προστεθείσες λέξεις «δυνατότης εφαρμογής», αντί «εφαρμογής» και το «δέον», αντί του «οφείλει» αφήνουν επίσης περιθώρια «οικονομίας» στις κατά τόπους Εκκλησίες στους γάμους με ετεροδόξους...

Στο θέμα του γάμου και κυρίως στα κωλύματα του εκτός από τις διαφωνίες των Πατριαρχείων Αντιοχείας και Γεωργίας  υπήρξαν στη Σύνοδο της Κρήτης και άλλες ενστάσεις και προτάσεις που δεν πέρασαν. Οι εκπρόσωποι του Πατριαρχείου της Αλεξανδρείας και της Εκκλησίας της Αλβανίας λ.χ. ζήτησαν να επιτραπεί ο δεύτερος γάμος των κληρικών, αν η σύζυγός τους απεβίωσε, τους εγκατέλειψε, ή εμοίχευσε. Η πρόταση δεν έγινε δεκτή. Ορισμένοι  επίσης ζήτησαν να αλλάξουν επί το επιεικέστερο οι Κανόνες 53 και 54 της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου. Η πρόταση απερρίφθη γιατί μια Σύναξη Επισκόπων δεν μπορεί να ανατρέψει αποφάσεις Οικουμενικής Συνόδου. Σημειώνεται ότι ο Κανόνας 53 απαγορεύει στον ανάδοχο να παντρεύεται τη χήρα (πολύ περισσότερο τη σύζυγο, ή τη ζωντοχήρα) μητέρα του αναδεκτού του. Και ο Κανόνας 54 απαγορεύει να παντρεύονται ξαδέλφια, ή  πατέρας και γιός μητέρα και κόρη ή δύο αδελφές, ή μητέρα και κόρη δύο αδελφούς, ή δύο αδέλφια δύο αδελφές....

Το τελευταίο κείμενο που ετέθη και εγκρίθηκε στη Σύνοδο της Κρήτης ήταν «Το Αυτόνομον και ο τρόπος Ανακηρύξεως αυτού». Αυτό εξελίχθηκε πάλι σε πεδίο διένεξης μεταξύ Φαναρίου και Αθηνών. Στη Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, που συνεδρίασε στις 24 και 25 Μαΐου τρ. έ., πριν δηλαδή από τη Σύνοδο στην Κρήτη, φάνηκε ο σοβαρός προβληματισμός των μελών της επί του θέματος. Ήταν διάχυτη η φήμη ότι μετά την ψήφιση του εν λόγω κειμένου και με βάση αυτό το Φανάρι θα προχωρούσε στην κήρυξη ως «Αυτόνομης Εκκλησίας» των Μητροπόλεων των «Νέων Χωρών» (Ηπείρου, Μακεδονίας, Θράκης και νησιών Ανατολικού Αιγαίου). Αυτός ήταν ο λόγος που ομόφωνα εγκρίθηκε από την Ιεραρχία το κείμενο που πρότεινε η Διαρκής Ιερά Σύνοδος και το οποίο εξέφραζε αυτούς τους φόβους και προβληματισμούς.

Στην ομόφωνη απόφαση της ΔΙΣ και της Ιεραρχίας τονιζόταν: «Υπάρχει σοβαρός προβληματισμός περί του θέματος του <Αυτονόμου>. Η Αυτονομία είναι μέγας πειρασμός και δύναται να οδηγήση εις κατακερματισμόν Κρατών και εις διάσπασιν λαών και ίσως τείνη εις έξαρσιν του εθνικισμού, όστις έχει καταδικασθή Συνοδικώς και Πανορθοδόξως. Δια τους λόγους τούτους, προτείνεται (Σημ. γρ. Τονίζεται στην απόφαση)  η μη συζήτησις του κειμένου τούτου... Επειδή δια το θέμα τούτο γίνονται διάφορα δυσμενή σχόλια και κυρίως ότι πίσω από το κείμενο τούτο υποκρύπτονται διάφορες σκοπιμότητες, προτείνεται στο κείμενο να προστεθή η ακόλουθη παράγραφος: <Εκκλησιαστικαί  Επαρχίαι περί των οποίων εξεδόθη Πατριαρχικός Τόμος ή Πράξις δεν δύνανται ίνα αιτήσωνται την χορήγησιν αυταίς αυτονομίας διατηρουμένου απαρρασαλεύτως του υφισταμένου καθεστώτος>».

Την Τετάρτη, 22 Ιουνίου, ήρθε προς συζήτηση το θέμα του Αυτονόμου. Ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος έφερε προς συζήτηση την απόφαση της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, τους φόβους της και την πρότασή της να αποκλεισθεί αυτονόμηση Μητροπόλεων για τις οποίες έχει εκδοθεί Τόμος ή Πράξη. Πριν αρχίσει η συζήτηση ο Πατριάρχης τόνισε ότι διαβεβαιώνει τα μέλη της Συνόδου, ότι δια του κειμένου περί Αυτονόμου δεν έχει πρόθεση να θέσει τέτοιο ζήτημα για τις «Νέες Χώρες». Στην ένσταση γιατί αφού δεν έχει αυτή την πρόθεση, δεν δέχεται να προστεθεί στο κείμενο η πρόταση της Εκκλησίας της Ελλάδος απάντησε ότι το λέγει ενώπιον τόσων Αρχιερέων και επομένως ο λόγος του αρκεί. Οι εκπρόσωποι της Εκκλησίας της Ελλάδος δεν επέμειναν στο να τεθεί σε ψηφοφορία η πρότασή τους, όμως αμέσως, την 22^α Ιουνίου, η Ιερά Σύνοδος εξέδωσε Δελτίο Τύπου, στο όποιο εγράφησαν τα εξής:

«Επί γενομένης προτάσεως – προσθήκης υπό της Εκκλησίας της Ελλάδος επί του κειμένου «ΤΟ ΑΥΤΟΝΟΜΟΝ ΚΑΙ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΑΝΑΚΗΡΥΞΕΩΣ ΑΥΤΟΥ» ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος διαβεβαίωσε ενώπιον της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας ότι σέβεται απολύτως το υφιστάμενο εκκλησιαστικό καθεστώς των Μητροπόλεων των λεγομένων Νέων Χωρών της Εκκλησίας της Ελλάδος και ουδεμία πρόθεση υπάρχει αμφισβητήσεως ή αλλαγής των ισχυόντων». 

Στην έκδοση του Δελτίου Τύπου της Εκκλησίας της Ελλάδος απάντησε αμέσως  με αυθημερόν Ανακοινωθέν της η Αρχιγραμματεία της «Αγίας και Ιεράς Συνόδου», η οποία ελεγχόταν από το Φανάρι:

«Σήμερον Τετάρτην, 22αν Ιουνίου 2016, συζητουμένου ενώπιον της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου του θέματος του Αυτονόμου, επί σχετική δε προτάσει τροπολογίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, η Α.Θ. Παναγιότης, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος διεβεβαίωσεν ότι το Οικουμενικόν Πατριαρχείον ουδεμίαν πρόθεσιν έχει να χορηγήση αυτονομίαν εις τας Μητροπόλεις των λεγομένων Νέων Χωρών και ότι αύται υπάγονται πάντοτε κανονικώς και πνευματικώς υπό το Οικουμενικόν Πατριαρχείον, η δε διοίκησις αυτών έχει εκχωρηθεί επιτροπικώς εις την Αυτοκέφαλον Εκκλησίαν της Ελλάδος, την οποίαν η Α.Θ. Παναγιότης και ηυχαρίστησεν δια την τοιαύτην εξυπηρέτησιν προς την Μητέρα Εκκλησίαν».

Με τα δύο Δελτία Τύπου αποτυπώθηκε για μιαν ακόμη φορά η ένταση που υπάρχει στις σχέσεις μεταξύ Φαναρίου και Αθηνών για το θέμα των Μητροπόλεων των Νέων Χωρών, το οποίο είναι πράγματι μείζον εκκλησιολογικά και εθνικά. Η Εκκλησία της Ελλάδος, με το Δελτίο Τύπου Της, θέλησε να προβάλει τη δέσμευση του Πατριάρχη, με τα όσα είπε προφορικά στη Σύνοδο, και να τονίσει ότι ο κ. Βαρθολομαίος σέβεται το υφιστάμενο   καθεστώς για τις Μητροπόλεις των λεγομένων Νέων Χωρών, που ανήκουν στην Εκκλησία της Ελλάδος. Απαντώντας το Φανάρι τόνισε ότι οι εν λόγω Μητροπόλεις ανήκουν «κανονικώς και πνευματικώς στο Οικουμενικό Πατριαρχείο» και πως η διοίκησή τους έχει εκχωρηθεί στην Εκκλησία της Ελλάδος επιτροπικώς.... Μάλιστα στο τέλος του Πατριαρχικού Ανακοινωθέντος υπάρχει και μια απαράδεκτη, ακόμη και για κοσμική εξουσία, νότα ειρωνείας – ειρωνείας ισχύος –. Ενώ υπάρχει όλη αυτή η γνωστή ένταση την «ευχαριστεί για την εξυπηρέτηση προς την Μητέρα Εκκλησία»...

Σημειώνεται ότι ακόμη και ο μη ειδικός φανατικός υποστηρικτής του Οικουμενικού Πατριαρχείου, καθηγητής του Αστικού Δικαίου, Κων. Βαβούσκος παραδέχεται ότι δια της Πατριαρχικής Πράξεως του 1928 «εδημιουργήθη ιδιόμορφον νομοκανονικόν καθεστώς» ως προς τις Μητροπόλεωις των Νέων Χωρών της Ελληνικής Επικράτειας. Γράφει και μιαν ανακρίβεια, ότι ο Νόμος 3615 του 1928 «εκύρωσε το δια της Πράξεως εν λόγω καθεστώς». Πρόκειται περί οφθαλμοφανούς ανακριβείας, αφού ο Νόμος προηγήθηκε! Ψηφίστηκε στις 10 Ιουλίου του 1928 και η Πράξη αποφασίστηκε στις 4 Σεπτεμβρίου του 1928. Εκ των προτέρων νομοθετική κύρωση Εκκλησιαστικής Πράξης δεν υπάρχει στα παγκόσμια χρονικά. Επίσης στην Εγκύκλιό της 1^ης Νοεμβρίου του 1928 η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, χωρίς ανταπόδοση των Φαναριώτικων φιλοφρονήσεων, αναφέρει ότι οι Μητροπολίτες των «Νέων Χωρών»  «άρτι διοικητικώς υπήχθησαν στην Εκκλησία της Ελλάδος», και τους κανόνες που διέπουν τα καθήκοντά τους, «συμφώνως προς τε τους κειμένους νόμους, ως και προς την σχετικήν Πράξιν του Οικουμ. Πατριαρχείου και την επ’ αυτής απόφασιν της Δ.Ι. Συνόδου». Τους κανόνες αυτούς  αποδεχόταν και το Οικουμενικό Πατριαρχείο  έως την Πατριαρχία του κ. Βαρθολομαίου...   

Ενώ όλα δείχνουν ότι η ένταση μεταξύ των δύο Εκκλησιών είναι πάντα σε επικίνδυνο σημείο ανάφλεξης Μητροπολίτες, προσκείμενοι ιδεολογικά ή συμφεροντολογικά στο Φανάρι, θριαμβολόγησαν διότι ο Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος διαβεβαίωσε ότι δεν θα θέσει υπό τη δικαιοδοσία του τις Μητροπόλεις των Νέων Χωρών, για το αυτονόητο δηλαδή... Δεν σχολίασαν όμως ότι οι συγκεκριμένες Μητροπόλεις έχουν γίνει πεδίο συνεχούς ενόχλησης της Εκκλησίας της Ελλάδος, με τις σ’ αυτές συνεχείς, ενοχλητικές και πολυδάπανες επισκέψεις του Πατριάρχη...

Για το θέμα των Νέων Χωρών απορίες προκάλεσε η δήλωση του εκπροσώπου Τύπου της Εκκλησίας της Ελλάδος στη Σύνοδο της Κρήτης κ. Χάρη Κονιδάρη. Την ώρα που ήσαν γνωστές οι αποφάσεις της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος και το Δελτίο Τύπου Αυτής, καθώς και το Ανακοινωθέν που εξέφραζε τις γνωστές απόψεις του κ. Βαρθολομαίου εκείνος μιλώντας στην ενημέρωση των ΜΜΕ είπε, μεταξύ των άλλων:

« Υπάρχουν πρόσωπα που επιδιώκουν την κρίση στις σχέσεις μεταξύ των δύο Εκκλησιών, που ζουν μέσα από την αντιπαράθεση και εργάζονται πυρετωδώς για την κρίση. Τα δύο κείμενα (Σημ. γρ. Το Δελτίο Τύπου της Εκκλησίας της Ελλάδος και το Ανακοινωθέν της Συνόδου) κινούνται στην ίδια κατεύθυνση (Σημ.γρ. !!!). Τα πρόσωπα αυτά θέλουν να γεμίσουν με σύννεφα τις σχέσεις των δύο Εκκλησιών. Τα πρόσωπα αυτά ζουν μέσα από την καλλιέργεια της κρίσης στις σχέσεις του Οικ. Πατριαρχείου και της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος. Είναι πρόσωπα τα οποία η ζωή της Εκκλησίας τα προσπερνά, είναι πρόσωπα τα οποία το μόνο που θα πετύχουν να κάνουν είναι να αποτελέσουν θλιβερές υποσημειώσεις στα πολύ σημαντικά κεφάλαια της εκκλησιαστικής ζωής, που γράφονται και εδώ, στα πλαίσια της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου. Από εκεί και  πέρα η Εκκλησία της Ελλάδος και προσωπικά ο Προκαθήμενος της, Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος και όλα τα μέλη της αντιπροσωπείας αισθάνονται απόλυτα ικανοποιημένοι και χθες και σήμερα και αύριο με την πραγματικά γενναία παρέμβαση του Οικουμενικού μας Πατριάρχης, με την οποία διέλυσε όλα τα σύννεφα τα οποία καλλιεργούσαν τεχνηέντως και για δικούς τους σκοπούς κάποιοι. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης ήταν απόλυτα ξεκάθαρος και απέδειξε για μιαν ακόμη φορά ότι διακονεί την ενότητα της Εκκλησίας και ότι κινείται πάντα στο πνεύμα της καταλλαγής. Τόσο ο ίδιος, όσο και ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος είναι εκκλησιαστικοί ηγέτες σοφοί, που διακρίνονται από σύνεση και διάκριση και είναι εκκλησιαστικοί ηγέτες που συνεργάζονται και ο ένας δίνει το χέρι στον άλλο και κυκλοφορούν μαζί για το καλό της Ορθόδοξης Εκκλησίας».

Μητροπολίτης, που του ήταν γνωστή η δήλωση του κ. Χάρη Κονιδάρη, μας διαβεβαίωσε ότι δεν είχε σκοπό με αυτήν να προσβάλει ούτε να θίξει τον Αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο, που έκανε δηλώσεις αυστηρές στη Σύνοδο της Ιεραρχίας για το Φανάρι και προσωπικά για τον κ. Βαρθολομαίο, ούτε τα υπόλοιπα μέλη της Ιεραρχίας, για τον προβληματισμό τους περί του Αυτονόμου και των επιπτώσεων αυτού στις Μητροπόλεις των Νέων Χωρών. Στόχος του ήταν νέος στη χειροτονία Μητροπολίτης του Φαναρίου, για τον οποίο υπάρχουν έγκυρες πληροφορίες ότι υπονομεύει την Εκκλησία της Ελλάδος στα κυβερνητικά κλιμάκια, προκαλώντας επικίνδυνη όξυνση στις σχέσεις των δύο τοπικών Εκκλησιών.

Πηγή: Ακτίνες Μέρος Α΄ , Μέρος Β΄ ,  Μέρος Γ΄ , Μέρος Δ΄ , Μέρος Ε΄

Ἀδελφοί χριστιανοί τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως, 1. Σάν Ἐπίσκοπός Σας νοιώθω δυνατή τήν ὑποχρέωσή μου ἀπέναντί σας νά Σᾶς μιλάω γιά τήν Ὀρθόδοξη πίστη μας, γιατί μόνο μ᾽ αὐτή μποροῦμε νά γευθοῦμε σωστά τόν Θεό μας μέσα στήν Ἐκκλησία Του.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ
ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ-ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΙΣ

Δημητσάνα - Μεγαλόπολη, Κυριακή 10 Ἰουλίου 2016

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ

ΠΛΗΝ ΕΝΟΣ!

 Ἀδελφοί χριστιανοί τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως,

1. Σάν Ἐπίσκοπός Σας νοιώθω δυνατή τήν ὑποχρέωσή μου ἀπέναντί σας νά Σᾶς μιλάω γιά τήν Ὀρθόδοξη πίστη μας, γιατί μόνο μ᾽ αὐτή μποροῦμε νά γευθοῦμε σωστά τόν Θεό μας μέσα στήν Ἐκκλησία Του.

Στά χρόνια πού ζοῦμε ἰδιαίτερα θέλουν νά μπερδέψουν τήν πίστη μας· θέλουν νά τήν ἀνακατέψουν μέ ἄλλες ψεύτικες πίστες ἄλλων ὁμολογιῶν καί θρησκευμάτων, καί γι᾽ αὐτό ἀκοῦτε καί μένα, συχνά τώρα τελευταῖα, νά σᾶς μιλάω γιά τήν Ὀρθόδοξη πίστη μας. Τό πρῶτο πού ἐπιθυμῶ γιά σᾶς εἶναι νά μάθετε τά δόγματα τῆς πίστης μας, νά μάθετε τό «Πιστεύω» μας. «Δόγματα» εἶναι τά «ἀγκωνάρια», πού λέμε, σέ ἕνα σπίτι. Καί τό θεοΐδρυτο Οἰκοδόμημα, πού λέγεται «Ἐκκλησία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ», ὡς ἀγκωνάρια στερεά καί δυνατά ἔχει τά «δόγματα», πού εἶναι γραμμένα στήν Ἁγία Γραφή καί μᾶς τά διατύπωσαν οἱ Ἅγιοι Πατέρες μας σέ Οἰκουμενικές Συνόδους.

Πρέπει νά γνωρίσουμε τίς ἀλήθειες τῆς πίστης μας, ἀγαπητοί, καί παρακαλῶ νά μήν εἶστε ἀδιάφοροι σ᾽ αὐτό, γιατί ἡ πίστη μας εἶναι τό ἀνώτερο ἀπ᾽ ὅλα. Ναί! Παραπάνω καί ἀπό τήν περιουσία μας καί τήν οἰκογένειά μας καί τήν ζωή μας, εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη πίστη μας. Ἔτσι, λοιπόν, θά μέ ἀκούσετε καί σήμερα στό κήρυγμά μου αὐτό, νά σᾶς μιλήσω σέ θέμα σχετικά μέ τήν πίστη μας.

2. Ἡ Κυριακή αὐτή εἶναι μετά πιά ἀπό τήν «Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο», ὅπως τήν εἶπαν, πού συνῆλθε στήν Κρήτη, πρίν ἀπό λίγο καιρό, τήν Κυριακή τῆς Πεντηκοστῆς. Ἦταν Σύνοδος Πατριαρχῶν καί Ἀρχιεπισκόπων καί πολλῶν ποιμένων Ἀρχιερέων, μέ τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη ἐπί κεφαλῆς, γι᾽ αὐτό πρέπει νά τήν σεβαστοῦμε. Ἀλλά σᾶς εἶπα σέ ἕνα προηγούμενό μου κήρυγμα ὅτι πάνω ἀπό τίς Συνόδους εἶναι ἡ Ἐκκλησία, πού δέν τήν ἀποτελοῦν μόνο οἱ Πατριάρχες καί οἱ Ἐπίσκοποι, ἀλλά ὅλος ὁ πιστός λαός τοῦ Θεοῦ. Καί ἡ ἱστορία μᾶς λέει ὅτι ὑπῆρξαν περιπτώσεις πού αὐτός ὁ πιστός λαός τοῦ Θεοῦ ἔκρινε καλύτερα τήν πίστη του ἀπό Ἀρχιερεῖς καί Πατριάρχες καί ὀνόμασε μερικές Συνόδους τους «ληστρικές», ἐπειδή δέν ὀρθοφρονοῦσαν.

Ἐμεῖς δέν ἔχουμε τέτοια διάθεση, ἀλλά, μέ σεβασμό στούς μετέχοντες Πατέρες τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Κρήτης, ἀλλά καί μέ σεβασμό πάλι στήν θεολογία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας, ἔχουμε νά παρατηρήσουμε κάτι σοβαρό, ὅπως τό νομίζουμε:

3. Στήν Σύνοδο ἔγινε λόγος περί τῶν ἑτεροδόξων, τῶν αἱρετικῶν, καί τήν σχέση τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας μέ αὐτούς. Ποιοί εἶναι αὐτοί οἱ ἑτερόδοξοι; Εἶναι οἱ Παπικοί, οἱ Προτεστάντες καί ὅλες οἱ παραφυάδες τους, οἱ Μονοφυσῖτες κ.ἄ. Αὐτοί εἶναι αἱρετικοί. Καί ἀσφαλῶς οἱ αἱρετικοί εἶναι ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία. Γι᾽ αὐτό τό θέμα σᾶς ἔχω μιλήσει πολλές φορές καί σᾶς ἀπέδειξα ὅτι οἱ αἱρετικοί, οἱ ἑτερόδοξοι γενικά δέν ἀποτελοῦν Ἐκκλησία. Γι᾽ αὐτό δέν πρέπει νά λέμε τήν ἔκφραση «Καθολική Ἐκκλησία», «Προτεσταντική Ἐκκλησία», κλπ. Καί ἐμεῖς οἱ Ἱεράρχες τόν Μάϊο, στήν Σύνοδο πού κάναμε, ὀνομάσαμε τούς αἱρετικούς αὐτούς «Χριστιανικές Ὁμολογίες καί Κοινότητες», γιατί πιστεύουν γενικά στόν Χριστό. Δέν τίς εἶπαμε ὅμως «Ἐκκλησία». «Ἐκκλησία» εἶναι μόνο ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Αὐτήν τήν Ἐκκλησία ἐννοοῦμε ὅταν λέγουμε στό «Πιστεύω» μας «...εἰς ΜΙΑΝ, Ἁγίαν, Καθολικήν καί Ἀποστολικήν Ἐκκλησίαν».

Τί εἶναι ὅμως αὐτό πού ἔγινε στήν Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο τῆς Κρήτης καί ὀνόμασαν τίς ἑτερόδοξες αὐτές αἱρετικές κοινότητες ὡς «Ἐκκλησίες»; Γιατί εἶπαν καί ἔγραψαν καί ὑπέγραψαν τήν ἔκφραση «ἑτερόδοξες Χριστιανικές Ἐκκλησίες». ῞Ωστε εἶναι καί οἱ αἱρετικοί «Ἐκκλησία»; Τότε ποιά εἶναι αὐτή ἡ ΜΙΑ Ἐκκλησία, γιά τήν ὁποία μιλᾶμε στό «Πιστεύω» μας; Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἐλλάδος μας στήν ἀρχή δέν δέχθηκε τήν ἔκφραση αὐτή, ἀλλά τελικά ὑπέκυψε καί Αὐτή καί ὑπέγραψε τήν ἔκφραση περί «ἑτεροδόξων Χριστιανικῶν Ἐκκλησιῶν καί Ὁμολογιῶν». Διαφορετική ὅμως ἦταν ἡ ἀπόφαση τῆς Ἱεραρχίας μας τόν Μάϊο. Δέν ὀνομάσαμε τότε «Ἐκκλησίες» τούς αἱρετικούς, ἀλλά ἁπλῶς «Ὁμολογίες» καί «Κοινότητες». Γιατί τώρα ἡ διαφορά αὐτή, παρά τήν τότε, τόν παρελθόντα Μάϊο, ἄλλη ἀπόφασή μας; Τό χειρότερο, κατά τήν κρίση μου, εἶναι ὅτι στήν ὀνομασία αὐτή τῶν ἑτεροδόξων ὡς Ἐκκλησία ἔδωσαν καί βαρύτητα, γιατί τήν παρουσίασαν ὅτι ἔχει ἱστορικότητα· γιατί ἡ ἔκφραση πού προτάθηκε καί ὑπογράφηκε λέει ἀκριβῶς: «Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἀποδέχεται τήν ἱστορικήν ὀνομασίαν ἄλλων ἑτεροδόξων Χριστιανικῶν Ἐκκλησιῶν καί Ὁμολογιῶν»!... Τί σημαίνει αὐτό τό «ἱστορικήν ὀνομασίαν»; Πότε καί ποῦ οἱ Ἅγιοι Πατέρες ὀνόμασαν τίς αἱρέσεις καί τά σχίσματα «Ἐκκλησίες»; Ποτέ καί πουθενά!

4. Τό λυπηρό ὅμως, εὐσεβεῖς χριστιανοί, εἶναι ὅτι ἡ λανθασμένη δογματικά καί ἐκκλησιολογικά αὐτή πρόταση, ἡ ὁποία ὀνομάζει «Ἐκκλησίες» τούς ἑτεροδόξους αἱρετικούς, ὑπεγράφη ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη, ἀπό ὅλους τούς ἄλλους μετέχοντες Πατριάρχες καί ἱεράρχες, πλήν πολύ ὀλίγων. Τό ἀκόμη λυπηρότερο γιά μᾶς εἶναι ὅτι καί οἱ ἀντιπρόσωποι τῆς Ἑλλαδικῆς μας Ἐκκλησίας Ἀρχιερεῖς ὑπέγραψαν καί αὐτοί τήν ἡμαρτημένη αὐτή πρόταση, ΠΛΗΝ ΕΝΟΣ! Τοῦ Σεβασμιωτάτου Ναυπάκτου κ. ΙΕΡΟΘΕΟΥ! Τόν εὐχαριστοῦμε πολύ γιά τή δυναμική Του αὐτή ὁμολογιακή στάση καί, ἀπό ὅσα ἔχουμε ἀκούσει, Τόν διαβεβαιώνουμε ὅτι ηὔφρανε λίαν τάς καρδίας τῶν Ὀρθοδόξων! Ἔδειξε καί ἀπέδειξε τήν σθεναρότητα τῆς πίστης Του καί τήν σταθερότητά Του στά ὅσα γράφει καί λέγει, ἔστω καί ἄν ἄλλοι Τόν προκαλοῦσαν, καί τόν ἐπίεζαν ἀκόμη, νά ἐκφραστεῖ ἐνάντια. Ὁ Σεβασμιώτατος Ναυπάκτου κ. ΙΕΡΟΘΕΟΣ, ὁ καλός Ποιμήν τῆς προσφιλοῦς μου ἰδιαιτέρας πατρίδος, μέ τήν στάση Του στήν λεγομένη Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο, μᾶς ὑπενθύμισε τόν Ἅγιο Μᾶρκο τόν Εὐγενικό, τόν μόνον μή ὑπογράψαντα τήν ἕνωση τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας μέ τούς Παπικούς.

5. Ὡς Ἐπίσκοπός Σας, ἀδελφοί μου χριστιανοί, σᾶς δηλώνω ὅτι τάσσομαι μέ τήν θέση καί στάση τοῦ Ναυπάκτου ΙΕΡΟΘΕΟΥ καί τῶν ἄλλων Ἱεραρχῶν, τῶν μή ὑπογραψάντων τήν λανθασμένη δογματικά ἔκφραση τῆς Συνόδου τῆς Κρήτης, πού ὀνομάζει «Ἐκκλησίες» τούς αἱρετικούς.

Ναί, ὡς τοπική Ἐκκλησία Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως τασσόμεθα ὑπέρ αὐτῶν, γιατί δέν δεχόμαστε τίς αἱρέσεις καί τά σχίσματα ὡς «Ἐκκλησίες», ἀλλά ἁπλῶς τίς ὀνομάζουμε «χριστιανικές κοινότητες». Ἀλλά περισσότερα περί τῆς ὀνομασθείσης «Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου» θά ποῦμε ὅταν γνωρίσουμε τά πρακτικά της καί ὅλα τά λεχθέντα σ᾽ αὐτήν.

Μέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας

Πηγή: Ακτίνες

Το Σάββατο το πρωί, τελευταία ημέρα των εργασιών της Συνόδου της Κρήτης, κορυφώθηκαν οι διεργασίες για την τελική μορφή που θα δινόταν στο κείμενο για τις σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τους ετεροδόξους.

Ενόσω διαρκούσαν οι εργασίες της Συνόδου η Εκκλησία της Ελλάδος δημοσίευσε στην επίσημη ιστοσελίδα της κείμενο με τίτλο "Με την πρόταση της Εκκλησίας της Ελλάδος προστατεύεται η Ορθόδοξη εκκλησιολογία". Με το κείμενο αυτό γνωστοποιούσε ότι έγινε ομόφωνα αποδεκτή η τελική πρότασή της για τροποποίηση της παραγράφου 6 και έτσι αντί του κειμένου «Η Ορθόδοξος Εκκλησία αναγνωρίζει την ιστορικήν ύπαρξιν άλλων Χριστιανικών Εκκλησιών και Ομολογιών», επικράτησε το κείμενο «Η Ορθόδοξος Εκκλησία αποδέχεται την ιστορικήν ονομασίαν άλλων ετεροδόξων Χριστιανικών Εκκλησιών και Ομολογιών». Η αρχική πρόταση της Εκκλησίας της Ελλάδος για απαλοιφή του όρου "εκκλησίες" για τους ετεροδόξους αποτελούσε πλέον παρελθόν. Πόσο διαφέρει η αναγνώριση της "ιστορικής ύπαρξης" από την αποδοχή της "ιστορικής ονομασίας" είναι θέμα που χρήζει γλωσσολογικής αλλά και εκκλησιολογικής ανάλυσης. Σε κάθε περίπτωση επρόκειτο για έναν συμβιβασμό που φαίνεται σε τελική ανάλυση να υπηρετεί όχι την ορθόδοξη αλλά την οικουμενιστική εκκλησιολογία.

Το απόγευμα της ίδιας μέρας παρακολούθησα ζωντανά το πρώτο μέρος της τελευταίας συνεδρίας της λεγόμενης Μεγάλης Συνόδου. Η καταληκτική εισήγηση του Πατριάρχη Βαρθολομαίου περιείχε ευχαριστίες προς πάντας. Ακολούθησε μήνυμά του στα αγγλικά προς τους παριστάμενους ετερόδοξους παρατηρητές και αναφορά στα ελληνικά στη στάση του Οικουμενικού Πατριαρχείου απέναντι στη λεγόμενη οικουμενική κίνηση. Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος τα είπε όλα: ευχαρίστησε τους παρατηρητές εκπροσώπους των άλλων εκκλησιών(!), υπενθύμισε ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο υπήρξε ιδρυτικό μέλος του ΠΣΕ και θα συνεχίσει να δραστηριοποιείται σε αυτό, ανέφερε τις επιτελικές θέσεις που είχαν καταλάβει στο ΠΣΕ ο ίδιος και άλλοι Φαναριώτες κατά το παρελθόν και τέλος τόνισε ότι θα συνεχίσει να εργάζεται για την ενότητα όλων των εκκλησιών επειδή αυτή είναι η επιταγή του Κυρίου.

Τα λεγόμενα του Πατριάρχη αποτέλεσαν την τρανότερη απόδειξη ότι ασχέτως διατυπώσεων και αποφάσεων της Συνόδου της Κρήτης, ασχέτως ανακοινωθέντων της Εκκλησίας της Ελλάδος και άλλων Εκκλησιών, ασχέτως του αποτελέσματος των τροποποιήσεων που προτάθηκαν στα κείμενα, οι Φαναριώτες θα συνεχίσουν την οικουμενιστική τους πορεία ακριβώς γιατί η αντίληψή τους για την εκκλησία και οι θεολογικές και εκκλησιολογικές τους απόψεις είναι ανεπανόρθωτα διαβρωμένες. Αυτό που από την αρχή επεδίωκαν ήταν να υπάρξει και πανορθόδοξη γραπτή κατοχύρωση αυτής της οικουμενιστικής τους εκκλησιολογίας. Παρά τις επιδιώξεις τους δεν πέτυχαν πανορθόδοξη αποδοχή των οικουμενιστικών τους σχεδιασμών τόσο γιατί η Σύνοδος της Κρήτης δεν ήταν πανορθόδοξη αφού υπήρξαν τέσσερις απουσιάζουσες Εκκλησίες όσο και κυρίως γιατί τα τελικά κείμενα θα γίνουν αποδεκτά ή θα απορριφθούν από τη συνείδηση του πληρώματος της Εκκλησίας μετά τη δημοσίευση και ανάλυσή τους. Παπικού τύπου επιβολή στο ορθόδοξο πλήρωμα καινοφανούς μάλιστα θεολογίας και εκκλησιολογίας δεν είναι αποδεκτή, ακόμη κι αν φέρει τη συνυπογραφή μεγάλου μέρους των Ιεραρχών των Ορθοδόξων Εκκλησιών.

Πηγή: (Ορθόδοξος Τύπος, 1/7/2016), Θρησκευτικά

Μόνο θλίψη, βαθύτατη θλίψη προξενεῖ τὸ ἐκτενὲς κείμενο τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἀβύδου κ. Κυρίλλου μὲ τὸν τίτλο «Σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πρὸς τὸν λοιπὸν Χριστιανικὸν κόσμον» ποὺ ἀναφέρεται στὸ ἀντίστοιχο κείμενο τῆς Μεγάλης Συνόδου καὶ δημοσιεύθηκε στὰ τέλη τοῦ περασμένου Μαΐου.
Ἂν καὶ τώρα ποὺ δημοσιεύεται τὸ παρὸν σχόλιο, οἱ ἐργασίες τῆς Μεγάλης Συνόδου ἔχουν ἤδη τελειώσει, ἐντούτοις κρίνουμε ἀπαραίτητο νὰ κάνουμε ἔστω συντομότατη ἀναφορὰ στὸ θέμα λόγῳ τῆς σοβαρότητάς του.

Ἡ ἐπιχειρηματολογία τοῦ Θεοφιλεστάτου ἀποσκοπεῖ στὸ νὰ στηρίξει τὸ πολλαπλῶς ἐπικριθὲν προσυνοδικὸ σχετικὸ κείμενο. Τὴν ἐπικεντρώνει κυρίως στὴν ἀναγνώριση τῶν Μυστηρίων τῶν Παπικῶν καὶ Προτεσταντῶν καὶ κατὰ συνέπεια στὴν παραδοχὴ ὅτι εἶναι ἀληθινὲς Ἐκκλησίες. Γράφει: «Μὲ βάση αὐτὰ τὰ δεδομένα ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μπορεῖ νὰ ὁδηγηθεῖ στὴν ἀναγνώριση τοῦ ὑποστατοῦ τοῦ Μυστηρίου τοῦ Βαπτίσματος ἑτεροδόξων, ὅταν πρωτίστως ἀποστῆ ἀπὸ τὴν ἀλαζονεία τῆς ἀποκλειστικότητας. Ἡ ἀποκλειστικότητα δὲν ἀ­ποτελεῖ δογματικὴ διδασκαλία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

Οὔτε λίγο οὔτε πολὺ μᾶς λέει ὅτι εἶναι ἀλαζονεία νὰ πιστεύει ἡ Ὀρθοδοξία ὅτι μόνο αὐτὴ εἶναι ἡ Μία, Ἁγία, Καθολικὴ καὶ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία. Καὶ ὅτι στὴ δική της αὐτὴ ἀλαζονεία ὀφείλεται ἡ μὴ ἀναγνώριση τοῦ Βαπτίσματος τῶν αἱρετικῶν καὶ ὄχι στὴ δική τους ἄρνηση νὰ ἀποστοῦν ἀπὸ τὴν αἵρεση. Μάλιστα πρὸς ἐπίρρωση τῶν θέσεών του παραθέτει καὶ κείμενο ἀπὸ τὴ Δογματικὴ τοῦ ἀειμνήστου Τρεμπέλα: «Εἶναι χαρακτηριστικὴ ἐξ ἄλλου καὶ ἡ σχετικὴ ἐπὶ τοῦ θέματος τοποθέτηση τοῦ Παναγιώτη Τρεμ­πέλα: “Ἀλλ᾽ ἐὰν τὰ ὑπὸ τῶν αἱρετικῶν ἢ σχισματικῶν τελούμενα εἶναι ἄκυρα καὶ κατ᾽ ἀκρίβειαν δέον νὰ ἐπαναλαμβάνωνται, δὲν δυνάμεθα ὅμως νὰ χαρακτηρίσωμεν αὐτὰ πάντῃ ἀνυπόστατα”».

Καὶ καταλήγει ὁ Θεοφιλέστατος: «Ἀφοῦ τὰ ἐκτὸς Ἐκκλησίας τελούμενα μυστήρια εἶ­ναι οὐχί “πάντῃ ἀνυπόστατα”, ἄρα διαθέτουν κάποια ὑπόσταση καὶ εἶναι ὑπαρκτὰ καὶ κατ᾽ ἐπέκταση ἔγκυρα». Μέσα σὲ μία σο­φιστικὴ φράση ἀπίστευτη διαστροφή! Μὲ δύο αὐθαίρετα ἅλματα φθάνει στὸ ἀντίθετο ἀκριβῶς συμπέρασμα. Ἀπὸ τὸ «κατ᾽ ἀκρίβειαν δέον νὰ ἐπαναλαμβάνωνται» τοῦ Τρεμ­­πέλα καταλήγει στὸ «ὑπαρκτὰ καὶ ἔγ­κυρα»!

Ὁ Θεοφιλέστατος δὲν ἀγνοεῖ ἀσφαλῶς ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία οὐδέποτε ἀνεγνώρισε μυστήρια αἱρετικῶν γενικῶς καὶ ἀορίστως, ὅπως ἀφήνει νὰ ἐννοηθεῖ στὸ κείμενό του. Ἀνεγνώρισε κατ᾿ οἰκονομίαν τὸ Βάπτισμα μόνο τῶν ἀρνουμένων τὴν αἵρεση καὶ προσερχομένων στὴν Ὀρθοδοξία, καὶ μόνο ὑπὸ τὴν ἀπαραίτητη προϋπόθεση ὅτι ἡ αἵρεση ἀπὸ τὴν ὁποία προσήρχοντο εἶχε τηρήσει στὸ μυστήριο τὸν ἐξωτερικὸ τύπο τοῦ Βαπτίσματος (τριπλὴ κατάδυση στὸ ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος). Τότε καὶ μόνο, μὲ τὸ Μυστήριο τοῦ Χρίσματος μετέδιδε τὴν πληρότητα τῆς χάριτος στὸ ἀτελὲς μυστήριο τῆς αἱρέσεως.

Ἐκεῖνο ποὺ περισσότερο μᾶς λυπεῖ στὸ κείμενο τοῦ Θεοφιλεστάτου εἶναι ἡ ὀδυνηρὴ διαπίστωση γιὰ τὴ φθορὰ ποὺ ἔχει ἐπιφέρει ἡ οἰκουμενιστικὴ πλάνη ἀκόμη καὶ σὲ πανεπιστημιακοὺς ἐπισκόπους τῆς Ὀρθοδοξίας. Τόση φθορά, ὥστε νὰ φθάνουν νὰ ὁμιλοῦν γιὰ ἀλαζονεία τῆς Ὀρθοδοξίας, μόνο καὶ μόνο ἐπειδὴ αὐτὴ διεκδικεῖ γιὰ τὸν ἑαυτό της τὴν ἁπλὴ ἀλήθεια ὅτι εἶναι ἡ μόνη Ἐκκλησία.

Σημεῖο τῶν ἔσχατων καιρῶν;

Πηγή: Ο Σωτήρ

Επειδή παρατηρήθηκε σύγχυση στην πληροφόρηση των πιστών χριστιανών για το εάν υπέγραψα τελικά το κείμενο της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου σχετικά με το θέμα: «Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον» , επιθυμώ να ενημερώσω τους ενδιαφερόμενους ότι για λόγους συνειδήσεως, επειδή διαφωνω με το κείμενο αυτό όπως τελικά διαμορφώθηκε, δεν το υπέγραψα.

Οἱ ἀνησυχίες καὶ ἡ ἀγωνία τοῦ ὑγιοῦς πληρώματος τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὴν ἔκβαση τῶν ἐργασιῶν τῆς λεγόμενης Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐπαληθεύθηκαν. Ἡ σύναξη αὐτὴ δὲν εἶναι οὔτε σύνοδος οὔτε ἁγία οὔτε μεγάλη.

Δὲν εἶναι σύνοδος, διότι δὲν ἔχει τίποτε κοινὸ μὲ τὶς συνόδους τῆς Ὀρθοδό-ξου Ἐκκλησίας· διακόπτει τὴν παράδοση τῶν ὀρθοδόξων συνόδων, δὲν ἀποτελεῖ συνέχειά τους, συνιστᾶ συνοδικὴ παρεκτροπὴ καὶ κανονικὴ καινοτομία. Ἡ ἐκκλησιολογικὰ κυνικὴ καὶ προκλητικὴ ὁμολογία τοῦ ἀρχιεπισκόπου Ἀλβανίας ὅτι «δὲν εἶναι ἀντίγραφο τῶν παλαιῶν συνόδων ἀλλὰ ἕνα νέο εἶδος συνόδου», ἐπαινεθεῖσα ἀπὸ τὸν πρωτοστάτη τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, οἰκουμενικὸ πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, τὸν καὶ πρόεδρο τῆς «Συνόδου», καθιστᾶ ὅλους τοὺς συμμετέχοντες ἀρχιερεῖς, ποὺ τὴν ἀποδέχθηκαν ἀδιαμαρτύρητα, καινοτόμους καὶ παραβάτες τῆς μακραίωνης συνοδικῆς καὶ κανονικῆς παραδόσεως τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὑποκείμενους στὴν κρίση μιᾶς μελλοντικῆς ἀληθοῦς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου.

Ἡ εἰκόνα τῶν συμπροσευχομένων μὲ τοὺς Ὀρθοδόξους αἱρετικῶν παρατηρητῶν, Μονοφυσιτῶν, Παπικῶν καὶ Προτεσταντῶν καὶ οἱ φιλόφρονες πρὸς αὐτοὺς λόγοι καὶ ἐκδηλώσεις βοοῦν καὶ κραυγάζουν γιὰ τὴν πρωτοφανῆ συνοδικὴ καινοτομία καὶ τὴν εὐθεία προσβολὴ τῶν Ἱερῶν Κανόνων.

Δὲν εἶναι ἁγία, διότι ὁρισμένα σημαντικὰ κείμενα τὰ ὁποῖα ἐνέκρινε εἶναι ἀντίθετα πρὸς τὶς ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ληφθεῖσες διὰ τῶν αἰώνων ἀποφάσεις τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καὶ τῶν Ἁγίων Πατέρων, ἰδιαίτερα ὡς πρὸς τὴν ἀντιμετώπιση τῶν αἱρετικῶν. Δὲν εἶναι δυνατὸν τὸ Ἅγιο Πνεῦμα νὰ εἶναι ἀντίθετο μὲ τὸν ἑαυτό του· ἄλλοτε νὰ καταδικάζει, στὶς ὄντως ἅγιες συνόδους, τὶς αἱρέσεις καὶ νὰ ἀναθεματίζει τοὺς αἱρετικούς, καὶ ἄλλοτε, ὅπως στὴν «σύνοδο» τῆς Κρήτης, νὰ τὶς θεωρεῖ ἐκκλησίες. Καὶ ἐπειδὴ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι εὐθές, ἀναλλοίωτο καὶ ἄτρεπτο, διεστραμμένες καὶ ἀλλοιωμένες εἶναι κάποιες ἀπὸ τὶς ἀποφάσεις τῆς συνάξεως τοῦ Κολυμπαρίου ποὺ ἔχουν κατεξοχὴν δογματικὸ περιεχόμενο. Δὲν ἐλήφθησαν ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι, ἀλλ᾽ ἐν ἄλλῳ πνεύματι, σκολιῷ καὶ ἀλλοτρίῳ.

Δὲν εἶναι ἐπίσης μεγάλη ἡ «σύνοδος» γιὰ δύο λόγους. Τὸ μεγαλεῖο ἐν πρώτοις συνδέεται μὲ τὴν θεοσέβεια καὶ τὴν ἁγιότητα. Ἡ Ἐκκλησία ὀνόμασε μεγάλους ὅσους Ἁγίους διακρίθηκαν εἴτε στὴν ὑπεράσπιση τῆς Ὀρθοδοξίας εἴτε στὴν ἀρετὴ καὶ στὴν ἁγιότητα ἢ καὶ στὰ δύο· Μέγας Ἀθανάσιος, Μέγας Κωνσταντῖνος, Μέγας Βασίλειος, Μέγας Ἀντώνιος, Μέγας Εὐθύμιος καὶ πολλοὶ ἄλλοι. Ἡ «σύνοδος» τῆς Κρήτης στὴν ὑπεράσπιση τῆς πίστεως ὄχι μόνον δὲν παίρνει μεγάλο βα-θμό, ἀλλὰ ἡ ἐπίδοσή της εἶναι ἀρνητική, κάτω ἀπὸ τὸ μηδέν, ἀφοῦ δὲν καταπολεμεῖ, ἀλλὰ ἐκκλησιοποιεῖ τὶς αἱρέσεις.

Εἶναι μικρὴ καὶ γιὰ ἄλλο σημαντικὸ λόγο· ἡ παρουσία ὅλων τῶν ἐπισκόπων στὶς μεγάλες συνόδους πιστοποιεῖ τὴν διὰ τῶν ποιμένων παρουσία ὅλου τοῦ ποιμνίου, τὴν ἔκφραση τῆς συνειδήσεως τοῦ πληρώματος τῆς Ἐκκλησίας. Ἀπὸ τῆς πλευρᾶς αὐτῆς ἡ «σύνοδος» τῆς Κρήτης εἶναι κολοβὴ καὶ ἐλλιπής. Δὲν ἐκλήθησαν ὅλοι οἱ ἐπίσκοποι, ἀλλὰ μικρός, περιορισμένος ἀριθμὸς ἐπισκόπων. Ἑπομένως δὲν ἐκπροσωπεῖται ὅλο τὸ πλήρωμα. Ἀλλὰ καὶ οἱ κληθέντες, βάσει τοῦ ἀπαράδεκτου Κανονισμοῦ, δὲν ἔχουν τὸ δικαίωμα διὰ τῆς ψήφου τους νὰ ἐκφράσουν τὴν συμφωνία ἢ τὴν διαφωνία τους πρὸς τὰ ἀποφασιζόμενα, νὰ ἐκφράσουν τὸ ἐκπροσωπούμενο ποίμνιο. Ἀποτελεῖ μοναδικὴ ἱστορικὴ πρωτοτυπία παπικῆς, ὀλιγαρχικῆς, ἀντισυνοδικῆς ἐμπνεύσεως. Ψηφίζουν ὄχι ὅλοι οἱ παρόντες ἐπίσκοποι, ἀλλὰ ὁ μικρὸς ἀριθμὸς τῶν δεκατεσσάρων (14) προκαθημένων, οἱ ὁποῖοι καθίστανται οἱονεὶ πάπες ὑπεράνω τῶν συνόδων τῶν τοπικῶν ἐκκλησιῶν. Πρόκειται γιὰ μικρὴ σύναξη προκαθημένων, γιὰ ἕνα ἄγνωστο καινοφανῆ θεσμό, ποὺ προσβάλλει τὴν ἰσότητα τῶν ἐπισκόπων, διότι μεταβάλλει τοὺς προκαθημένους ἀπὸ «πρώτους μεταξὺ ἴσων» (primos inter pares) σέ «πρώτους ἄνευ ἴσων» (primos sine paribus).

Δύο ἀκόμη παράγοντες ἐσμίκρυναν τὴν δῆθεν μεγάλη σύνοδο· ἡ ἀπουσία τεσσάρων πατριαρχῶν, προκαθημένων ἰσαρίθμων αὐτοκεφάλων ἐκκλησιῶν, ὄχι ἐκ λόγων ἀνάγκης, ὅπως ὑγείας, πολεμικῶν συγκρούσεων καὶ ἄλλων, ἀλλὰ λόγῳ διαφωνιῶν πρὸς τὴν διαδικασία συγκλήσεως, τοῦ Κανονισμοῦ Λειτουργίας καὶ τῆς Θεματολογίας τῆς συνόδου. Δὲν ἔλαβαν μέρος οἱ αὐτοκέφαλες ἐκκλησίες τῆς Ἀντιοχείας, τῆς Ρωσίας, τῆς Βουλγαρίας καὶ τῆς Γεωργίας. Πρὶν νὰ συνέλθει ἡ «σύνοδος» ἔχασε τὸν πανορθόδοξο χαρακτήρα της καὶ πρὸ παντὸς τὴν ἀξιοπιστία τῶν ἀποφάσεών της, διότι οἱ ἀπόντες κατήγγειλαν ἔλλειψη συνοδικότητας, διαφάνειας καὶ σεβασμοῦ τῶν παραδεδομένων, ἐν ὀλίγοις ἔλλειμμα Ὀρθοδοξίας, καὶ προώθηση προειλημμένων ἀποφάσεων. Καὶ δὲν εἶναι βέβαια μόνον ἡ ἀπουσία τῶν τεσσάρων αὐτοκεφάλων ἐκκλησιῶν ποὺ μικραίνει τὴν «σύνοδο»· περισσότερο ἀπὸ αὐτὸ εἶναι ἡ μὴ ἐκπροσώπηση τοῦ συντριπτικὰ μεγαλυτέρου ἀριθμοῦ πιστῶν, τῆς πληθυσμιακῆς ὑπεροχῆς τῶν Ὀρθοδόξων ποὺ δὲν ἐκπροσωπήθηκαν στὴν «σύνοδο».

Ἡ «Σύναξη Ὀρθοδόξων Κληρικῶν καὶ Μοναχῶν» ἀγωνίσθηκε μὲ συνέδρια, ὁμιλίες, συνεντεύξεις καὶ ἀρθογραφία τῶν μελῶν της, συνεργαζόμενη μὲ ὁμόφρονες ἐπισκόπους, νὰ ἐνημερώσει τοὺς Ὀρθοδόξους πιστοὺς γιὰ τὴν κακὴ πορεία τῆς «συνόδου», ἰδιαίτερα κατὰ τὴν τελευταία φάση τῆς προετοιμασίας της. Θὰ ἤ-μασταν εὐτυχεῖς, ἂν εἶχε ἀποτραπῆ ἡ σύγκληση αὐτῆς τῆς οἰκουμενιστικῆς συνόδου ἢ ἂν κατὰ τὴν διάρκεια τῶν ἐργασιῶν της κάποιοι προκαθήμενοι ἢ συμμετέχοντες ἀρχιερεῖς ἀγωνίζονταν ἀποφασιστικὰ καὶ ἀποτελεσματικὰ νὰ ἀπορριφθεῖ ὁλόκληρο τὸ κείμενο «Σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πρὸς τὸν λοιπὸν χριστιανικὸν κόσμον», τὸ ὁποῖο νομιμοποιεῖ καὶ θεσμοθετεῖ τὸν Οἰκουμενισμό. Οἱ διορθώσεις καὶ οἱ βελτιώσεις, τὶς ὁποῖες ἐπρότεινε ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἀκόμη καὶ ἂν ἐγίνοντο συνοδικὰ δεκτές, δὲν ἐπρόκειτο βέβαια νὰ καταστήσουν τὸ κείμενο ὀρθόδοξο καὶ ἀποδεκτό, ἀφοῦ οὔτε τὰ ἀπαράδεκτα κείμενα τῶν Θεολογικῶν Διαλόγων ἐκρίνοντο οὔτε πολὺ περισσότερο ἡ μὲ ἀντορθόδοξους ὅρους συμμετοχή μας στό «Παγκόσμιο Συμβούλιο Ἐκκλησιῶν». Ἀντίθετα, μέσα στὸ κείμενο ἐπαινοῦνται καὶ ἐγκωμιάζονται. Ἡ δὲ ὀρθὴ πρόταση τὸ «χριστιανικὲς ἐκκλησίες» νὰ γίνει «χριστιανικὲς κοινότητες» συνάντησε λυσσώδη ἀντίδραση καὶ ἀπορρίφθηκε μὲ ἀνιστόρητες, ἀθεολόγητες, παράλογες, σοφιστικὲς ἀντιπροτάσεις, τὶς ὁποῖες υἱοθέτησε, ἄγνωστο πῶς, ὁ ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν, ποὺ δὲν ὑπεστήριξε, ὡς ὄφειλε, τὴν ἀπόφαση τῆς συνόδου τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἑλλάδος καί ὑπερέβη ἀναιτιολόγητα τὴν ἐξουσιοδότηση, ποὺ εἶχε λάβει ἀπὸ αὐτήν, μὲ ὅ,τι αὐτὸ συνεπάγεται γιὰ τὴν ἐγκυρότητα τῶν ἀποφάσεων ποὺ ἐλήφθησαν. Ἀναμένονται οἱ ἀπαραίτητες ἐξηγήσεις ποὺ ὀφείλουν νὰ δώσουν στὸ Σῶμα τῆς Ἱεραρχίας τόσο ὁ ἴδιος ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ὅσο καὶ οἱ ὑπόλοιποι Ἑλλαδίτες Ἱεράρχες τῆς «συνόδου» τῆς Κρήτης.

Ἀπὸ τὸ ναυάγιο στὰ θολὰ νερὰ τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, τὴν τελευταία στιγμὴ γλύτωσαν, κολυμπώντας ὀρθόδοξα στὸ Κολυμπάρι, οἱ ἐπίσκοποι ποὺ δὲν ὑπέγραψαν τὸ περιλάλητο κείμενο ἤ διετήρησαν τὶς ἐπιφυλάξεις τους. Πρόκειται, ἀπ’ ὅσα γνωρίζουμε ἕως τώρα, γιὰ τοὺς Μητροπολίτες Μπάτσκας κ. Εἰρηναῖο (ἀπὸ τὴν ἀντιπροσωπεία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Σερβίας), ἀπὸ τὴν ἀντιπροσωπεία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου, τοὺς Μητροπολίτες Λεμεσοῦ κ. Ἀθανάσιο, Μόρφου κ. Νεόφυτο, Ἀμαθοῦντος κ. Νικόλαο, Λήδρας κ. Ἐπιφάνιο, οἱ ὁποῖοι δὲν ὑπέγραψαν τὸ κείμενο, καὶ Νεαπόλεως κ. Πορφύριο, ὁ ὁποῖος διετήρησε ἐπιφυλάξεις κατὰ τὴν ὑπογραφή, καὶ τὸν Μητροπολίτη Ναυπάκτου κ. Ἱερόθεο (ὁ μόνος ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ποὺ δὲν ὑπέγραψε). Ἀρκετοὶ ἀκόμη Ἱεράρχες ἄσκησαν ἔντονη κριτικὴ στὸ ἐν λόγῳ κείμενο καὶ διετήρησαν τὶς ἐπιφυλάξεις τους κατὰ τὴν ὑπογραφή του. Ἀποτελοῦν τὴν συνέχεια τῶν ὁμολογητῶν Ἁγίων Πατέρων καὶ γιὰ ὅλους ἐμᾶς ἐλπίδα καὶ προοπτικὴ πὼς στὸ μέλλον συνοδικὰ καὶ ὀρθόδοξα θὰ ἀπορριφθεῖ ἡ «σύνοδος» τοῦ Κολυμπαρίου τῆς Κρήτης, ὡς οὐνιτική, οἰκουμενιστικὴ καὶ φιλοπαπική, ὅπως ἔγινε καὶ μὲ τὴν ψευδοσύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας. Τὸ κείμενο αὐτὸ ἀποτελεῖ μία πρώτη ἀποτίμηση· θὰ ἀκολουθήσουν λεπτομερέστερες καὶ ἐμβριθέστερες.

Γιὰ τήν «Σύναξη Ὀρθοδόξων Κληρικῶν καὶ Μοναχῶν»

Πηγή: Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου