Τις ημέρες που συγκλήθηκε και συνεδρίαζε η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος στην Κρήτη, παρατηρήσαμε ένα πρωτόγνωρο για την εκκλησιαστική μας ιστορία και παράδοση φαινόμενο: να εύχονται διακαώς οι αιρετικοί για την επιτυχία της! Είναι όπως αναφέραμε ένα φαινόμενο καινοφανές, το οποίο ουδέποτε στο παρελθόν επαναλήφθηκε. Στην ιστορία των Συνόδων της Εκκλησίας μας οι αιρετικοί ήταν απολογούμενοι και καταδικάζονταν οι κακοδοξίες τους. Γι’ αυτό και δεν γινόταν αυτές αποδεκτές από εκείνους. Έστω για παράδειγμα οι Μονοφυσίτες, οι οποίοι καταδικάστηκαν από την Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο, δεν την αναγνώρισαν, όπως και τις κατοπινές Συνόδους και γι’ αυτό αποκαλούνται και «Αντιχαλκηδόνιοι».

 
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ

Εν Πειραιεί τη 18η Ιουλίου 2016.

 ΝΑ ΔΩΣΟΥΜΕ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΕΝ ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ

Τις ημέρες που συγκλήθηκε και συνεδρίαζε η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος στην Κρήτη, παρατηρήσαμε ένα πρωτόγνωρο για την εκκλησιαστική μας ιστορία και παράδοση φαινόμενο: να εύχονται διακαώς οι αιρετικοί για την επιτυχία της!

Είναι όπως αναφέραμε ένα φαινόμενο καινοφανές, το οποίο ουδέποτε στο παρελθόν επαναλήφθηκε. Στην ιστορία των Συνόδων της Εκκλησίας μας οι αιρετικοί ήταν απολογούμενοι και καταδικάζονταν οι κακοδοξίες τους. Γι’ αυτό και δεν γινόταν αυτές αποδεκτές από εκείνους. Έστω για παράδειγμα οι Μονοφυσίτες, οι οποίοι καταδικάστηκαν από την Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο, δεν την αναγνώρισαν, όπως και τις κατοπινές Συνόδους και γι’ αυτό αποκαλούνται και «Αντιχαλκηδόνιοι».

Στη Σύνοδο της Κρήτης γίναμε μάρτυρες αλγεινών φαινομένων. Κατ’ αρχήν της αφαιρέθηκε ο τίτλος της «Οικουμενικής Συνόδου» για το λόγο ότι δε μπορούσαν να συμμετάσχουν σε αυτή «οι δυτικοί αδελφοί» μας, κατά τη ρήση του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου, δηλαδή των αιρετικών. Αλλά όμως όταν είχαν συγκληθεί οι Μεγάλες Σύνοδοι της Εκκλησίας μας υπήρχαν αιρετικές κοινότητες, όμως ουδέποτε η Εκκλησία διανοήθηκε να μην πραγματοποιήσει Σύνοδο ή να μην την ονομάσει Οικουμενική, επειδή δεν λάμβαναν μέρος οι αιρετικοί! Στη συνέχεια είδαμε να παρίστανται στη Σύνοδο της Κρήτης αντιπρόσωποι όλων των αιρετικών  ομολογιών, τους οποίους ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης τους «καλωσόρισε» ως «εκπροσώπους των αδελφών Εκκλησιών»!

Ιδιαίτερη σημασία έχει η στάση της παπικής παρασυναγωγής και ιδίως του καταληψία του πάλαι ποτέ σεβάσμιου Πατριαρχείου της Δύσης «πάπα» Φραγκίσκου, ο οποίος, όπως δήλωσε επανειλημμένως, ποθούσε διακαώς και εναγωνίως την πραγματοποίηση της Συνόδου της Κρήτης! Αυτό είναι ένα καινοφανές αρκετά παράδοξο φαινόμενο, σε όσους δεν γνωρίζουν καλά τα πράγματα, αιρετικός να αποζητά την επιτυχή πραγματοποίηση Συνόδου της Ορθοδοξίας! Μάλιστα, θεατρινικώ τω τρόπω, προσευχήθηκε δημόσια στο Βατικανό, ενώπιον χιλιάδων οπαδών του, για την επιτυχία της Συνόδου της Ορθοδοξίας!

Το «μυστήριο» αυτό ξεδιαλύθηκε σύντομα και φάνηκε η παπική σκοπιμότητα σε όλο της το βάθος και το πλάτος, με τις δηλώσεις του κ. Φραγκίσκου κατά τη «θρονική εορτή» της «εκκλησίας» του (29 Ιουνίου). Στο μήνυμά του προς την αντιπροσωπία του Οικουμενικού Πατριαρχείου έδωσε το στίγμα αυτής της σκοτεινής σκοπιμότητας, η οποία δημοσιοποιήθηκε στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο.

Δημοσίευμα στην εφημερίδα «ΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ» (9-7-2016), με τίτλο: «ΠΑΠΑΣ ΠΡΟΣ ΦΑΝΑΡΙ: Ας δώσουμε τα χέρια», αποκαλύπτει πλήρως τους διακαείς πόθους του κ. Φραγκίσκου για την επιτυχία της Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδοξίας. Σε αυτό παρατίθενται αποσπάσματα από το μήνυμα του «πάπα», με χαρακτηριστική του ρήση: «Το έλεος του Θεού είναι ο δεσμός που ενώνει τις Εκκλησίες, καρπός του Αγίου Πνεύματος που παράγει την κοινωνία, αλλά ποτέ την ομοιομορφία»! Κατ’ αρχήν θα θέλαμε να εκφράσουμε την έκπληξή μας για την θεολογική ρηχότητά του. Δεν μπορούμε να καταλάβουμε τι σχέση μπορεί να έχει το έλεος του Θεού με την «ένωση των εκκλησιών». Το έλεος του Θεού έχει σχέση με την αγάπη Του για τον πλανεμένο άνθρωπο, τον οποίο δέχεται, κατόπιν μετανοίας του, όπως ο στοργικός πατέρας της παραβολής του ασώτου υιού. Η «ένωση των εκκλησιών» ή η «παραγωγή κοινωνίας» από το Άγιο Πνεύμα, όπως ο ίδιος αναφέρει, έχει να κάμει με την αποκαλυμμένη αλήθεια, η οποία έχει σώζουσα σημασία για την Εκκλησία και όχι με το έλεος του Θεού. Αυτό μπορεί να το κατανοήσει ακόμα και ο πρωτοετής της Θεολογίας! Στο τέλος της φράσης του ο κ. Φραγκίσκος δίνει και το στίγμα της ουσίας των προθέσεών του. Κατ’ αυτόν, το Άγιο Πνεύμα «παράγει την κοινωνία, αλλά ποτέ την ομοιομορφία». Εδώ δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ικανότητα να διαγνώσουμε την σκέψη του. Χρησιμοποιεί το Άγιο Πνεύμα για να στηρίξει τις ιδεοληψίες τις δικές του και της δικής του θρησκευτικής κοινότητος, σύμφωνα με τις οποίες δεν χρειάζεται πλήρης ταύτιση πίστεως (μη ομοιομορφία), αλλά κάποια στοιχεία κοινά, με μια όμως προϋπόθεση: την «κοινωνία με τον διάδοχο του Πέτρου», δηλαδή την αναγνώρισή του ως «πρώτου της Εκκλησίας»!

Ο αμετανόητος παπισμός συνεχίζει εδώ και οκτώ αιώνες, (Σύνοδοι Λυώνος και Φεράρας – Φλωρεντίας) να λανσάρει το «μοντέλο» της «ενώσεως των εκκλησιών» αυτό της Ουνίας. Μας κάνει τη χάρη να μείνουμε «ορθόδοξοι», αλλά να υποταχτούμε στο «πετρίνειο πρωτείο» του «αντιπροσώπου του Χριστού στη γη» πάπα! Το «μοντέλο» αυτό της «ενώσεως των εκκλησιών» στηρίχτηκε στις δύο προαναφερόμενες ψευδοσυνόδους, οι οποίες για τον παπισμό είναι «οικουμενικές» και οι αποφάσεις τους εφαρμοστέες και γι’ αυτό τις προωθεί το Βατικανό. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο κ. Φραγκίσκος εξέφρασε την πίστη της ομολογίας του, με την παραπάνω φράση του μηνύματός του προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Στη φράση αυτή του κ. Φραγκίσκου, «ποτέ ομοιομορφία», κρύβεται και ένα άλλο μεγάλο ζήτημα. Η παντελής διάθεση του παπισμού να αποκηρύξει τις δεκάδες αιρετικές κακοδοξίες και πλάνες, τις οποίες συσσώρευσε στην αποκοπείσα θρησκευτική του κοινότητα, από την μία και αδιαίρετη Εκκλησία, τα τελευταία χίλια χρόνια. Πολλές από αυτές έχουν καταδικασθεί από Συνόδους, ως αιρέσεις και έχουν αναθεματισθεί, όπως το φιλιόκβε (Σύνοδος 879-880), κτιστή χάρη, άζυμα, κλπ (Σύνοδοι 1341,1347, 1351, 1484, 1848, κλπ). Φτάνει δε στο σημείο υπεροψίας, ώστε να μην θεωρεί αυτή την πληθώρα των κακοδοξιών του ως αιρέσεις, αλλά ως «διαφορετική παράδοση», ως απλή «μη ομοιομορφία»!

Θέλει ίσως να λησμονεί ο κ. Φραγκίσκος, πως ουδέποτε η αληθινή Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία του Χριστού, εφάρμοσε ισοπεδωτική τακτική και πρακτική στην δισχιλιόχρονη ιστορία της. Σεβάστηκε και συνεχίζει να σέβεται την ιδιομορφία των λαών και των πολιτισμών τους, τις συνήθειες τους, τη γλώσσα τους, τον τρόπο της ζωής τους, αφήνοντας έτσι μεγάλα περιθώρια δημιουργίας τοπικών παραδόσεων, υπό μία όμως προϋπόθεση: την μη παραχάραξη των αρχών της πίστεως! Κάτι που η δική του θρησκευτική κοινότητα καταπάτησε και καταπατεί βάναυσα ως τώρα και δημιούργησε στο παρελθόν αληθινά δράματα! Το να μιλά ο κ. Φραγκίσκος τώρα για «μη ομοιομορφία» στην Εκκλησία, χωρίς να αποκηρύξει το ισοπεδωτικό παρελθόν της κοινότητός του, αποτελεί τουλάχιστον υποκρισία και βάναυση κακοποίηση της ιστορικής μνήμης όσων υπέφεραν από τον «παπικό οδοστρωτήρα»!

Σε άλλα σημείο ο κ. Φραγκίσκος αναφέρει τα εξής: «Αναγνωρίζοντας ότι η εμπειρία του ελέους του Θεού είναι ο δεσμός που μας ενώνει σημαίνει ότι θα πρέπει όλο και περισσότερο να κάνουμε το έλεος κριτήριο και μέτρο της σχέσης μας. Εάν, ως Καθολικοί και Ορθόδοξοι, θέλουμε να διακηρύξουμε μαζί τα θαύματα του ελέους του Θεού σε ολόκληρο τον κόσμο, δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να τρέφουμε αισθήματα και συμπεριφορές αντιπαλότητας, δυσπιστία και μνησικακία. Το θείο έλεος, μας ελευθερώνει από το βάρος συγκρούσεων του παρελθόντος και μας επιτρέπει να είμαστε ανοικτοί για το μέλλον στο οποίο το Πνεύμα μας καθοδηγεί». Και εδώ θέλουμε να γνωρίσουμε στον κ. Φραγκίσκο, ο οποίος κατέχει και τον δογματικό θεσμό του «αλάθητου», ότι δεν μας ενώνει κανένας δεσμός «θαυμάτων του ελέους του Θεού», αυτά είναι αστήρικτα θεολογικά λεκτικά σχήματα, άνευ ουσίας. Εκείνο που ενώνει την Εκκλησία είναι η κοινή πίστη και ως εκ τούτου η κοινή μετοχή στο Άγιο Ποτήριο. Αυτά δεν υπάρχουν, διότι ο παπισμός έπαψε να είναι Εκκλησία, αφότου αποσχίστηκε από Αυτή (1054). Διέστρεψε την κοινή πίστη της αρχαίας Εκκλησίας, με τις δεκάδες αιρετικές προσθήκες και ως εκ τούτου δε μπορούμε να έχουμε κοινό Ποτήριο. Άρα δεν υπάρχει ενότητα. Η ενότητα θα συντελεστεί όταν ο παπισμός αποβάλλει την πληθώρα των παρείσακτων πλανών του, που συσσώρευσε τα χίλια τελευταία χρόνια και επιστρέψει με ειλικρινή μετάνοια στην Εκκλησία και κοινωνήσουμε από το ίδιο Ποτήριο. Αυτή είναι η αληθινή ενότητα και όχι «τα θαύματα του ελέους του Θεού», δηλαδή τα «λόγια του αέρα»!

Αναφέρει πως «δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να τρέφουμε αισθήματα και συμπεριφορές αντιπαλότητας, δυσπιστία και μνησικακία». Συμφωνούμε. Αλλά θα έπρεπε πριν μιλήσει, να ερευνήσει σε ποια πλευρά υπάρχουν τέτοια αισθήματα. Να «ξεσκονίσει» την ιστορία της θρησκευτικής του παραδοχής, να δει τον ορυμαγδό και τις ανείπωτες καταστροφές και κύρια τα εκατομμύρια θύματα των Ορθοδόξων από τις δολοφονικές ορδές των «καθολικών», (σταυροφόρων, αποικιοκρατών, ουνιτών, κλπ)! Ας ψάξει να βρει από μέρους της Ορθοδοξίας έστω και μία περίπτωση βιαιότητας κατά του παπισμού (που να την προκάλεσε η Εκκλησία)!  Το «βάρος συγκρούσεων του παρελθόντος» δε θα το άρει «το θείο έλεος» κατά τρόπο μαγικό, όπως αφήνει να εννοηθεί ο κ. Φραγκίσκος, αλλά η ειλικρινής μετάνοια, αποβολή των πλανών και επιστροφή στην Εκκλησία! Άλλος τρόπος δεν υπάρχει, όσο και να ψάχνει! Στην αντίθετη περίπτωση «ένωση των εκκλησιών» δε θα υπάρξει, αλλά εξουνιτισμοί κάποιων ορθοδόξων, δηλαδή τίποτε! 

Στη συνέχεια επαναλαμβάνει μια σκόπιμη διαχρονική παραπλάνηση. «Μια συμβολή στο να ξεπεράσουμε τα εμπόδια και να επαναφέρουμε την ενότητα που μοιραστήκαμε την πρώτη χιλιετία – μια ενότητα που δεν ήταν ποτέ ομοιόμορφη αλλά πάντα μια κοινωνία με σεβασμό στις νόμιμες διαφορές – παρέχεται από το θεολογικό διάλογο». Λάθος μέγα και παγίδα επικίνδυνη! Τα ίδια έλεγαν οι παπικοί και στο παρελθόν, ότι δήθεν υπήρχαν «διαφορετικές παραδόσεις» στην Ανατολή και στη Δύση. Διαφορετικές παραδόσεις υπήρχαν σε επουσιώδεις πρακτικές (γλώσσα, συνήθειες, λειτουργικοί τύποι, εορτές κλπ) και όχι στα θέματα πίστεως! Ως το 1009 υπήρχε κοινή πίστη σε Ανατολή και Δύση. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως η Δύση, σε πολλές περιπτώσεις, κατέστη θεματοφύλακας της Ορθοδόξου Πίστεως και ανέδειξε πολλούς Επισκόπους Ρώμης ομολογητές. Αυτά ως το 1009 αφότου η Δυτική Εκκλησία, επί πάπα Σεργίου εισήγαγε την καταδικασμένη από τη Σύνοδο του 879-880 αιρετική κακοδοξία του φιλιόκβε, οπότε και έχουμε την αρχή της ακοινωνησίας με την Ανατολή. Από τότε άρχισαν να προστίθενται και συνεχίζουν να προσθέτονται, πλήθος πλανών και κακοδοξιών! Αυτή είναι η αλήθεια. Εδώ θα θέλαμε να ρωτήσουμε τον κ. Φραγκίσκο: η Ορθόδοξος Καθολική Εκκλησία, πόσες δοξασίες εισήγαγε μετά το «σχίσμα»; Καμία!

Κάνει λόγο για «σεβασμό στις νόμιμες διαφορές». Κάνει και πάλι το λάθος αν μην διδάσκεται από την ιστορία. Η Πατέρες της Εκκλησίας στην Ανατολή (680) καταδίκασαν τον αιρετικό πάπα Ονώριο (625-638), ο οποίος είχε εισαγάγει στη Δύση την αίρεση του Μονοθελητισμού. Γιατί δε θεώρησαν ότι αυτή ήταν «διαφορετική παράδοση», ή «μη ομοιομορφία», γιατί δε «σεβάστηκαν αυτή τη νόμιμη διαφορά»; 

Τονίζει πως η «ομοιόμορφη αλλά πάντα μια κοινωνία με σεβασμό στις νόμιμες διαφορές – παρέχεται από το θεολογικό διάλογο». Δυστυχώς έχει δίκιο. Οι βαλτωμένοι, ατέρμονοι και αναποτελεσματικοί θεολογικοί διάλογοι έχουν το χαρακτήρα του «σεβασμού της διαφορετικότητας», καινοφανές αλγεινό φαινόμενο, πρακτική άγνωστη στην Εκκλησία. Αντί να δοθεί μια ξεκάθαρη ομολογιακή κλήση στους αιρετικούς για επιστροφή στην καθάρια σώζουσα πίστη της Εκκλησίας, συζητούν, σοφιστικώ τω τρόπω, πώς να θεωρηθούν οι αιρετικές κακοδοξίες ως «διαφορετική εκκλησιαστική παράδοση»! Τρανό σύγχρονο παράδειγμα η «ερμηνεία του παπικού πρωτείου στην αρχαία Εκκλησία»!

Περαίνοντας το σχόλιό μας, θέλουμε να τονίσουμε για πολλοστή φορά την άποψή μας ότι ο παπισμός, υπό την ως τώρα μορφή του, παραμένει απόλυτα αμετανόητος και αμετακίνητος στις πλάνες του. Η ισχυρή αντίδραση της Εκκλησίας μας να «φραγκέψει» τα τελευταία χίλια χρόνια, τον ανάγκασε να ακολουθήσει διαφορετική μέθοδο, την οδό της Ουνίας. Να κρατήσουμε τη δική μας Παράδοση, αλλά να υποταχτούμε στην εξουσία του «πάπα»! Αυτό είναι και το νόημα του ανωτέρω μηνύματός του προς την Ορθοδοξία μας. Τείνει χείρα συμφιλίωσης, με προσποιητή αγάπη. Θέλει να λησμονεί όμως ότι πρώτη η Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία μας έχει τεταμένη τη χείρα της εδώ και χίλια χρόνια και περιμένει τον αποκομμένο από Αυτή παπισμό να γυρίσει στην σώζουσα αγκαλιά Της. Το να «δώσουμε τα χέρια», να γίνει η «ένωση των εκκλησιών», όπως το επιθυμεί ο κ. Φραγκίσκος, χωρίς την αλήθεια, είναι μια ουτοπική χίμαιρα, μια πράξη καταδικασμένη να αποτύχει, διότι θα είναι ένωση ψεύδους και φθηνών σκοπιμοτήτων, αντίθετη με το θέλημα του Αγίου Πνεύματος, το Οποίο οδηγεί την Εκκλησία «εις πάσαν την αλήθειαν» (Ιωάν.16,13) και όχι στο συγκερασμό και συγκρητισμό «ανομοιόμορφων παραδόσεων»! 

Εκ του Γραφείου επί των Αιρέσεων και Παραθρησκειών

Πηγή: Θρησκευτικά

Σήμερα τὸ μεσημέρι, Δευτέρα 18 Ἰουλίου 2016, ἐκοιμήθη σὲ ἡλικία 89 ἐτῶν ὁ ἀρχιμανδρίτης Θεόδωρος Μπεράτης, Προηγούμενος τῆς Ἀδελφότητος Θεολόγων «Ὁ Σωτήρ».

Ὁ π. Θεόδωρος διακρίθηκε γιά τήν ἀγάπη του πρός τούς νέους, τό λειτουργικό του ἦθος καί τήν πλούσια ἱεραποστολική του δράση. Ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας καί καθοδηγός πολλῶν ψυχῶν, ἐνῶ συνέγραψε σειρά ἁγιολογικῶν ἔργων καί ἄλλα οἰκοδομητικά βιβλία.

Ἡ ἐξόδιος ἀκολουθία θὰ ψαλῆ τὴν Τετάρτη 20 Ἰουλίου 2016, στὶς 12:30 μ.μ. στὸν Ἱερὸ Ναὸ Ἁγίου Νικολάου Πευκακίων (ὁδὸς Ἀσκληπιοῦ). Τὸ σκήνωμα τοῦ μακαριστοῦ γέροντα θὰ τεθεῖ γιὰ προσκήνυμα ἀπὸ τὶς 11:00 π.μ. τῆς ἴδιας ἡμέρας.

Ὁ Θεὸς νὰ τὸν ἀναπαύση καὶ νὰ ἔχουμε τὴν εὐχή του.

Κατά τη συνεδρία αυτής της 15ης Ιουλίου 2016 η Ιερά Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσσίας ασχολήθηκε με την από 18 έως 26 Ιουνίου 2016 στην Κρήτη γενομένη Σύνοδο Προκαθημένων και Ιεραρχών των δέκα κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών.

Κατά τη συνεδρία αυτής της 13ης Ιονίου 2016 (Πρακτικά № 40) η Ιερά Σύνοδος αφού μελέτησε την κατάσταση, η οποία δημιουργήθηκε εξαιτίας της αποχής μίας σειράς των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών από τη συμμετοχή στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθοδόξου Εκκλησίας στις προκαθορισμένες ημερομηνίες από 18 έως 26 του τρ. ε. προέβη σε σχετική δήλωση.

Η δήλωση, η οποία την ίδια ημέρα απεστάλη προς τον Παναγιώτατο Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίο και τους Προκαθημένους όλων των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών ειδικότερα δε καλεί σε υποστήριξη της προτάσεως των Εκκλησιών Αντιοχείας, Γεωργίας, Σερβίας και Βουλγαρίας για την αναβολή της Πανορθοδόξου Συνόδου.

Ωστόσο από 18 έως 26 Ιουνίου ε.ε. στην νήσο Κρήτη συνήλθε Σύνοδος με συμμετοχή των δέκα κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών με τις Ορθόδοξες Εκκλησίες της Αντιοχείας, της Ρωσίας, της Γεωργίας και της Βουλγαρίας να απέχουν από ττις εργασίες αυτής. O Αγιώτατος Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών κ.κ. Κύριλλος στις 16 Ιουνίου απέστειλε μήνυμα στους Προκαθημένους και τα μέλη των αντιπροσωπειών των κατά τόπους Εκκλησιών, των συνελθόντων στην Κρήτη. Το μήνυμα εκφράζει την πεποίθηση ότι οι διχογνωμίες μεταξύ των μεμονωμένων Εκκλησιών επί θεμάτων προπαρασκευής της Αγίας και Μεγάλη Συνόδου δεν πρέπει να διχάζουν και να αποδυναμώνουν την ενότητα της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Αφού τόνισε τη σπουδαιότητα της φωνής της κάθε τοπικής Εκκλησίας και την έλλειψη σύμφωνης γνώμης του Πατριαρχείου Αντιοχείας για να συγκληθεί η Σύνοδος, ο Αγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος σημείωσε ότι η συνάντηση στην Κρήτη δύναται να συμβάλει στην προετοιμασία της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, όπου θα συμμετάσχουν όλες οι κοινώς ανεγνωρισμένες κατά τόπους αυτοκέφαλες Εκκλησίες.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας μέχρι σήμερα δεν έχει λάβει επισήμως τα κείμενα τα οποία ενεκρίθησαν από τη Σύνοδο στην Κρήτη. Σύμφωνα με πληροφορίες ορισμένοι Ιεράρχες των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, οι οποίοι συμμετείχαν στη Σύνοδο, δήλωσαν ότι δεν υπέγραψαν το κείμενο «Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον» λόγῳ της μη συμφωνίας τους προς το περιεχόμενό του.

Στις 27 Ιουνίου 2016 η Ιερά Σύνοδος της κατά Αντιόχειαν Ορθοδόξου Εκκλησίας προέβη σε δήλωση σχετικά με τη σύγκληση συνελεύσεως στην Κρήτη. Η δήλωση αναφέρει ότι τα κείμενα τα οποία ενεκρίθησαν κατ΄αυτήν δεν δεσμεύουν κατά οποιονδήποτε τρόπο το Πατριαρχείο Αντιοχείας και πάσης Ανατολής, ενώ τονίζει ότι «η αρχή της ομοφωνίας εξακολουθεί να είναι ο βασικός κανόνας ο οποίος διέπει τις διορθοδόξους σχέσεις». Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Αντιοχείας βλέπει την γενομένη συνάντηση ως «μία προκαταρκτική Συνέλευση της Πανορθοδόξου Μεγάλης Συνόδου», ενώ τα έγγραφα αυτής, κατά την Εκκλησία της Αντιοχείας, δεν είναι τελικά, αλλά ανοιχτά προς συζήτηση. Επίσης υπογράμμισε ότι η Εκκλησία της Αντιοχείας ζήτησε την αναβολή της Συνόδου «δια την ενίσχυση της ενότητος της Καθολικής Ορθοδοξίας, ώσπου να εξασφαλιστεί η Ορθόδοξος ομοφωνία περί των επίμαχων θεμάτων της ημερησίας διατάξεως της Συνόδου, και να εκπληρωθούν οι εκκλησιολογικές προϋποθέσεις για τη συμμετοχή όλων των Ορθοδόξων Αυτοκεφάλων Εκκλησιών». Η δήλωση τονίζει ότι η Σύνοδος, η οποία αρχικώς ήταν προορισμένη να είναι Πανορθόδοξος, συγκλήθηκε με την απουσία τεσσάρων Αυτοκεφάλων Εκκλησιών, «το ποίμνιο των οποίων περιλαμβάνει περίπου το μισό πληθυσμό του συνόλου των Ορθοδόξων Πιστών ανά τον κόσμο».

Στις 9 Ιουλίου 2016 η Αρχιγραμματεία της Ιεράς Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Βουλγαρίας ανακοίνωσε ότι μετά την επίσημη λήψη των κειμένων της γενομένης στην Κρήτη Συνόδου θα κοινοποιηθούν στους Μητροπολίτες του Πατριαρχείου Βουλγαρίας για την προσήκουσα μελέτη και κατόπιν αυτής η Ιερά Σύνοδος στη συνεδρία αυής θα τοποθετηθεί για τις αποφάσεις της Συνόδου της Κρήτης.

Η Ιερά Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσσίας δέχεται ότι η γενομένη στην Κρήτη Σύνοδος, στην οποία συμμετείχαν Προκαθήμενοι και Ιεράρχες των δέκα εκ των δεκαπέντε αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών ήταν σημαντικό γεγονός στην συνοδική πορεία της Ορθοδοξίας, αρχής γενομένης από την Πανορθόδοξη Διάσκεψη της Ρόδου το 1961.

Επίσης τονίζει ότι η αρχή της ομοφωνίας ήταν η βάση της πανορθδόξου συνεργασίας καθ΄όλη τη διάρκεια της συνοδικής διαδικασίας. Η διεξαγωγή της Συνόδου χωρίς σύμφωνη γνώμη ορισμένων αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών αποτελεί παραβίαση της αρχής αυτής και ως εκ τουτου η γενομένη στην Κρήτη Σύνοδος είναι αδύνατο να θεωρείται Πανορθόδοξη ούτε τα έγγραφα τα οποία ενέκρινε αποτελούν έκφραση της πανορθοδόξου ομοφωνίας. Ακόμα επεσήμανε τη σχετική θέση της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείο Αντιοχείας.

Τέλος, η Ιερά Σύνοδος ανέθεσε, άμα τῇ λήψει των επισήμως επικυρωθέντων αντιγράφων των εγκεκριμένων από τη ἐν Κρήτῃ Σύνοδο κειμένων, τη δημοσίευση και τη μελέτη αυτών στη Συνοδική Βιβλική-Θεολογική Επιτροπή, η οποία παράλληλα οφείλει να λαμβάνει υπόψη και ενδεχόμενες παρατηρήσεις και κρίσεις των Σεβασμιωτάτων Ιεραρχών, των θεολογικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, των θεολόγων, των κληρικών, των μοναχών και των λαϊκών. Κατόπιν επισταμένης μελέτης η Επιτροπή πρέπει να υποβάλει τα πορίσματα αυτής στην Ιερά Σύνοδο.

Πηγή: mospat.ru , Θρησκευτικά

Σχετικό άρθρο: Πατριαρχείο Ρωσίας: Η Σύνοδος της Κρήτης δεν είναι πανορθόδοξη αφού παραβιάστηκε η αρχή της ομοφωνίας

Μετά την ολοκλήρωση των αναφορών και επισημάνσεων για τη Σύνοδο στην Κρήτη ακολουθεί το μέρος, στο οποίο θα περιγραφεί, κατά τη σειρά των Διπτύχων, η στάση των τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών στην εν λόγω  Σύνοδο.

Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης

Το Πατριαρχείο επιδίωξε επί των ημερών του σημερινού Πατριάρχου Βαρθολομαίου να συγκληθεί η Πανορθόδοξη Σύνοδος. Θεώρησε ότι θα οδηγούσε σε σημαντική αύξηση του κύρους προσωπικά του Πατριάρχου και γενικότερα του χειμαζόμενου υπό την τουρκική εξουσία Πατριαρχείου. Το Φανάρι επιδίωξε την πραγματοποίησή της Συνόδου με κάθε τρόπο και με κάθε θυσία. Δέχθηκε να μη συγκληθεί στην Κωνσταντινούπολη. Αποδέχθηκε την ένσταση κυρίως των Πατριαρχείων Ρωσίας και Σερβίας, ότι δεν είναι δυνατό Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας να τελείται υπό το βλέμμα του Μουσταφά Κεμάλ και υπό την τουρκική σημαία. Δέχθηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης να προεδρεύει καθήμενος στο μέσον αλλά σε ίδιο ύψος με τους άλλους Προκαθημένους. Δέχθηκε οι αποφάσεις προ και κατά τη Σύνοδο να είναι ομόφωνες.

Για να συμμετάσχει στη Σύνοδο ο νεαρός και φιλόδοξος Αρχιεπίσκοπος Τσεχίας και Σλοβακίας Ραστισλάβ δέχθηκε να ταπεινωθεί και να τον αναγνωρίσει, αυτόν στον οποίο είχε επιβάλλει το επιτίμιο της ακοινωνησίας, για Κανονικούς λόγους... Πέτυχε να προσεγγίσει τον Μητροπολίτη Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας Αμφιλόχιο και να τον πείσει να συμμετάσχει ο ίδιος και να πεισθεί και ο Πατριάρχης Σερβίας Ειρηναίος να συμμετάσχει μαζί με όλη την αντιπροσωπεία στη Σύνοδο της Κρήτης, παρά τις ζωηρές επιφυλάξεις, που είχαν εκφραστεί στην πρόσφατη Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Σερβίας. Επίσης το Φανάρι πρόσφερε κίνητρα στον Ορθόδοξο Αρχιεπίσκοπο της Πολωνίας και στην ολιγομελή αντιπροσωπείας της, ώστε να συμμετάσχουν στη Σύνοδο. Η παρουσία στη Σύνοδο των αντιπροσωπειών Σερβίας, Πολωνίας και Τσεχίας – Σλοβακίας έσπασε το μπλοκ των Σλαβικών Εκκλησιών. Αυτό ήταν θετικό, αλλά καθόλου αρκετό για την επιτυχία της Συνόδου.

Η παθιασμένη επιθυμία του Φαναρίου να διεξαχθεί η Σύνοδος το οδήγησε σε σοβαρά λάθη τακτικής. Αποτέλεσμα,  με  ευθύνη του απέτυχε ο σκοπός της Συνόδου στην Κρήτη, να φανεί η Ορθοδοξία ενωμένη, υπό την ηγεσία του Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου. Το  βασικό λάθος ήταν ότι το Φανάρι δέχθηκε κατά την προδιαδικασία και κατά τη Σύνοδο οι αποφάσεις να είναι ομόφωνες. Όταν εκ των υστέρων αντελήφθη το λάθος του και ο Μητροπολίτης Περγάμου διαπίστωσε ότι έτσι η Σύνοδος είναι υπό τον έλεγχο ή, ακόμη, και τον εκβιασμό μιας Εκκλησίας ήταν αργά. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο είχε υπογράψει την αιχμαλωσία του. 

Άλλο σοβαρό λάθος ήταν η στάση του έναντι του Πατριαρχείου Αντιοχείας. Αυτό παρά το ότι λέγεται «Ελληνορθόδοξο» ( Σημ.γρ. Το «Συρορθόδοξο» είναι μονοφυσιτικό) αποτελείται πλέον σχεδόν αποκλειστικά από άραβες το γένος κληρικούς και λαϊκούς. Πολλοί κληρικοί του είναι ελληνόφωνοι και έχουν σπουδάσει σε ελληνικά πανεπιστήμια, όπως ο σημερινός Πατριάρχης Ιωάννης. Από τα παλιά χρόνια το Πατριαρχείο Αντιοχείας είχε προστριβές με το από Έλληνες ποιμαινόμενο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων. Μετά την από το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων τοποθέτηση Μητροπολίτου στο Κατάρ (Σημ. γρ. Όπου σπανίζουν οι Έλληνες και γενικά οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί) το Πατριαρχείο Αντιοχείας, που θεωρεί το Κατάρ κανονικό του έδαφος, διέκοψε την κοινωνία με το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων έως ότου αυτό αποσύρει τον Μητροπολίτη του από το Κατάρ.

Το Πατριαρχείο Αντιοχείας κατά τα τελευταία χρόνια προειδοποιούσε συνεχώς πως αν δεν αποσύρει το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων το Μητροπολίτη από το Κατάρ εκείνο θα απέχει από τις διαδικασίες. Έχοντας αποσπάσει το «ομόφωνο» στις αποφάσεις πίεζε στο να ικανοποιηθεί το αίτημά του, γιατί αν απουσίαζε δεν μπορούσαν να προχωρήσουν οι διαδικασίες και επομένως η Σύνοδος. Εν όψει και της Συνόδου έγιναν προσπάθειες από το Φανάρι και το Υπουργείο των Εξωτερικών της Ελλάδος να αρθεί το αδιέξοδο, αλλά αυτές δεν είχαν αποτέλεσμα. 

Το Φανάρι είχε πάρει την απόφαση του, να παραβεί την υπογραφή του και να συνέλθει η Σύνοδος στην Κρήτη ανεξαρτήτως των όσων τοπικών Εκκλησιών θα συμμετάσχουν.  Εν τούτοις έκαμε μια τελευταία προσπάθεια να μεταπείσει το Πατριαρχείο Αντιοχείας να αλλάξει άποψη. Στις 30 και 31 Μαΐου 2016 η Πατριαρχική Σύνοδος επελήφθη του προβλήματος μεταξύ των δύο πρεσβυγενών Πατριαρχείων και πήρε την απόφαση μετά την Σύνοδο της Κρήτης να προτείνει τη σύσταση Επιτροπής «προς μελέτην του ζητήματος και εξεύρεσιν κοινώς αποδεκτής λύσεως».

Η απόφαση αυτή του Φαναρίου ήταν χονδροειδές λάθος τακτικής. Το σκληρά δοκιμαζόμενο Πατριαρχείο της Αντιοχείας εξέλαβε την εν λόγω απόφαση ως εμπαιγμό προς αυτό και ως απλοϊκή και εκ του πονηρού προσπάθεια να υφαρπαγεί η παρουσία του στη Σύνοδο. Επίσης την εξέλαβε ως ένα φαινόμενο εθνοφυλετισμού εκ μέρους του Φαναρίου και του ελληνικού ΥπΕξ, αφού πιστεύει ότι θα μπορούσαν, όπως συνέβη στην περίπτωση του Πατριάρχου Ειρηναίου, να πιέσουν και να πετύχουν το Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων να αποσύρει τον Μητροπολίτη του από το Κατάρ.

Τελικά η στρατηγική προσπάθεια της Εκκλησίας της Ελλάδος να προσεγγίσει το Ελληνορθόδοξο αλλά αραβικό πλέον Πατριαρχείο Αντιοχείας και να αναπτύξει καλή σχέση μαζί του, δίνοντας υποτροφίες σε πολλούς σπουδαστές του, κληρικούς και λαϊκούς και προσφέροντας γενναία βοήθεια προς αυτό κινδυνεύει να αποτύχει από τα λάθη του Φαναρίου. Είναι όμως μόνο λάθη, ή είναι επιλογή του Φαναρίου και του ΥπΕξ να υποστηριχθεί το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων ανεξαρτήτως των συνεπειών που έχει αυτή η επιλογή στις σχέσεις τους με το Πατριαρχείο Αντιοχείας; Είναι λυπηρό το γεγονός ότι το ίδιο το Φανάρι εξωθεί στη διάσπαση της ενότητας της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Με το Πατριαρχείο της Μόσχας είναι διαφορετική η περίπτωση. Ουδείς αγνοεί το γεγονός ότι η Μόσχα διεκδικεί αυτό για το οποίο κατηγορεί το Φανάρι, το «Πρωτείο» της Ορθοδοξίας. Ο πανσλαβισμός είναι μια ασθένεια, μία κοσμική μόλυνση και ένας ισχυρός πειρασμός της σλαβικής ευσεβείας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο μεγάλος συγγραφέας Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι στο Ημερολόγιο του έχει γράψει ολόκληρο άρθρο, τον Μάρτιο του 1877, με τίτλο «Η Κωνσταντινούπολη αργά ή γρήγορα θα γίνει δική μας» (Dostoievski “Journal d’ un ecrivain”, Gallimard, 11e edition, 1951, p. 476). Σ’ αυτό ονειρεύεται ότι οι Ρώσοι θα απελευθερώσουν την Βασιλεύουσα και τους Ορθοδόξους Χριστιανούς της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και θα στήσουν πάλι εκεί τον Δικέφαλο Αετό... Μεγάλος πειρασμός για το Πατριαρχείο της Μόσχας είναι και η  εκκοσμικευμένη αντίληψη του, ότι ο ισχυρότερος πρέπει και να ηγείται της Ορθοδοξίας...  

Με το δεδομένο αυτό το Οικουμενικό Πατριαρχείο ακολουθεί λάθος στρατηγική έναντι του Πατριαρχείου της Μόσχας. Έχει επιλέξει τον εκκοσμικευμένο  ανταγωνισμό ισχύος και έχει εμπλακεί σε έναν άνισο σε βάρος Του αγώνα. Η επιλογή του Φαναρίου θάπρεπε να είναι η αποστολική και πατερική πορεία του, για να εμπνέει, με την πνευματικότητά του, τον σεβασμό, ακόμη και αυτών που το υποβλέπουν. Όμως αυτή η επιλογή είναι έξω από τη λογική των Φαναριωτών. Επίσης το Φανάρι έχει επιλέξει να ενεργεί ανοίγματα στους Ρωμαιοκαθολικούς και στους Προτεστάντες για να έχει από αυτούς τα πιστοποιητικά της θέσεώς του μεταξύ των τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών, αλλά χάνει αξιοπιστία και σεβασμό από τους Ορθοδόξους χριστιανούς, τους οποίους ωθεί, εκόντες – άκοντες, στην αγκαλιά της Ρωσικής Εκκλησίας, που εμφανίζεται ως η προστάτιδα της Πατερικής Παράδοσης...

Το Φανάρι στον ανταγωνισμό ισχύος με τη Μόσχα επισείει την απειλή να αναγνωρίσει ως Αυτοκέφαλη Εκκλησία την Ουκρανική. Υποστηρίζει ότι θα επικαλεστεί τη θέληση των Ορθοδόξων της Ουκρανίας, δια της κυβερνήσεώς τους, να χειραφετηθούν και εκκλησιαστικά. Όμως αν προβεί σε ένα τόσο σοβαρό εγχείρημα, κατά παράβαση των όσων έχουν συμφωνηθεί για την αναγνώριση του Αυτοκεφάλου και αντιφάσκοντας στα όσα υποστηρίζει περί εθνοφυλετισμού, θα προκαλέσει οριστικό σχίσμα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, Αυτό, ενώ υποστηρίζει ότι είναι ο αποφασιστικός παράγων της ενότητας Της....

Η στρατηγική της Ρωσικής Εκκλησίας και η επιδίωξή της ήταν να μην επιτρέψει στον Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο να εμφανιστεί στη Σύνοδο ως «ο επικεφαλής των 300 εκατομμυρίων Ορθοδόξων», αλλά στο τέλος Της να είναι ο ηττημένος και ο ταπεινωμένος, ως έχοντας αποτύχει να ενώσει τους Ορθοδόξους χριστιανούς. Η Μόσχα πέτυχε στην επιδίωξή της, εκμεταλλευόμενη τα λάθη τακτικής του Φαναρίου.

Από τον Ιανουάριο του 2016 ήταν σαφές ότι η Μόσχα, μαζί με τις  «αδελφές» Της Εκκλησίες της Βουλγαρίας και της Γεωργίας υπονόμευε τη Σύνοδο. Η Αντιόχεια είναι άλλη περίπτωση. Επειδή η Ρωσική Εκκλησία ακολουθεί την πολιτική του κ. Πούτιν στη Μέση Ανατολή, αυτός υποστηρίζει τον κ. Άσαντ στον πόλεμο στη Συρία και το Πατριαρχείο Αντιοχείας προτιμά τον Άσαντ από τους κατευθυνόμενους από τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ σουνίτες βαχαμπίτες της αντιπολίτευσης και από τους εγκληματίες του Ισλαμικού Κράτους, είναι φυσικό Αυτό να είναι με την Εκκλησία της Ρωσίας. Το Φανάρι, από την πλευρά του, κάνει ό, τι μπορεί να Το σπρώχνει στην αγκαλιά Της...

Τακτικά το Φανάρι δεν θα έπρεπε να προχωρήσει στη σύγκληση της Συνόδου, για να μην πέσει στην παγίδα της Μόσχας. Φαίνεται το ανάποδο, πως αν ανέβαλε τη Σύνοδο θα έπαιζε το παιχνίδι της Μόσχας. Αυτή είναι η παγίδα στην οποία έπεσε το Φανάρι. Αν ανέβαλε τη Σύνοδο θα φαινόταν ότι συνεχίζει την προσπάθειά Του για την ενότητα της Ορθοδοξίας και ότι έχει πάντα την πρωτοβουλία των κινήσεων. Θα συγκαλούσε πάλι τους Προκαθημένους και Επιτροπές να συζητήσουν επί των ενστάσεων που είχαν εγερθεί. Είναι βέβαιο ότι δεν θα υπήρχε αποτέλεσμα, αφού η Μόσχα δεν θέλει τη σύγκληση της Συνόδου για τους λόγους που προαναφέρθηκαν και το Φανάρι δεν αλλάζει τη μοναχική του πορεία προς τον οικουμενισμό και την παγκοσμιοποίηση. Η Σύνοδος βεβαίως θα πήγαινε πίσω, πιθανόν άλλα πενήντα χρόνια, όμως το Φανάρι θα Την είχε αναβάλλει και δεν θα έμενε στην Ιστορία ότι «πέτυχε» να προβάλει στον κόσμο μια διχασμένη Ορθοδοξία και να μη συζητήσει το σύνολο των δέκα θεμάτων, που είχε και το ίδιο συμφωνήσει να συζητηθούν.

Άλλη επιλογή της στρατηγικής του Φαναρίου είναι η πρόσδεση του, απ’ ευθείας και δια μέσου της Ελληνορθόδοξης Αρχιεπισκοπής Αμερικής,  στην κυβέρνηση των ΗΠΑ και στους πλουσίους οφικιαλίους Του στη μεγάλη αυτή χώρα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι οι οφικιάλιοι και η Αρχιεπισκοπή Αμερικής  ανέλαβαν τις δαπάνες του Πατριαρχείου για τη Σύνοδο. Οι δαπάνες δεν ήταν καθόλου ευκαταφρόνητες. Επίσης Αμερικανοί βουλευτές και γερουσιαστές, όπως οι Ζέλντιν και Ρόϊς, προέβησαν σε κολακευτικές δηλώσεις υπέρ του Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου και πρόβλεψαν την επιτυχία της Συνόδου και του ιδίου... Τόσο κολακευτικές, που βάφτισαν τις «τιμής ένεκεν» απονομές στον Πατριάρχη του τίτλου του διδάκτορος ως κανονικούς τίτλους σπουδών... Ο κ. Βαρθολομαίος έχει μόνο το πτυχίο της Σχολής της Χάλκης και διδακτορικό από το Ρωμαιοκαθολικό Γρηγοριανό Πανεπιστήμιο της Ρώμης στο Κανονικό Δίκαιο...

Σαφής ένδειξη της σχέσης με τις ΗΠΑ ήταν η επίσκεψη του  Αρχιεπισκόπου Αμερικής κ. Δημητρίου στο αεροπλανοφόρο «Χάρι Τρούμαν», που ναυλοχούσε στη Σούδα, ως εκπροσώπου του Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου...  Ο Οικουμενικός Πατριάρχης για την ενίσχυση του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων δήλωσε δημόσια ότι προσφέρει 10.000 $ και όχι Ευρώ.... Αυτό ασφαλώς όχι γιατί το Ευρώ είναι κατά τι ακριβότερο του δολαρίου... Σημειώνεται ότι οι ΗΠΑ ασφαλώς θέλουν το Οικουμενικό Πατριαρχείο να ηγείται των Ορθοδόξων  και όχι το Πατριαρχείο της Μόσχας. Όμως στα κρίσιμα ζητήματα ουδέν έχουν πράξει υπέρ του Φαναρίου. Οι περιουσίες του Πατριαρχείου δημεύονται, ο Ελληνισμός φυλλοροεί στην Κωνσταντινούπολη, η Σχολή της Χάλκης δεν ανοίγει και η Αγία Σοφία βεβηλώνεται...

Πατριαρχείο Αλεξανδρείας

Η αντιπροσωπεία του Πατριαρχείου της Αλεξανδρείας στη Σύνοδο της Κρήτης είχε ελάχιστη συνεισφορά στην όλη διαδικασία. Ήταν «σε όλα ναι» προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο, χωρίς καν να επιχειρηματολογεί...Όσοι μίλησαν περισσότερο προκαλούσαν αρνητικά ή/και ειρωνικά σχόλια. Οι έχοντες σοβαρή σκέψη απέφυγαν να μιλήσουν... Ο Π

ατριάρχης κ. Θεόδωρος στη διαδικασία εντός της Συνόδου ουδέν το ουσιώδες προσέφερε. Όσα εκτός Συνόδου είπε προς τους «συμπατριώτες» του Έλληνες της Κρήτης ήσαν απλοϊκά και γλυκανάλατα. Οι Μητροπολίτες του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας συμμετέσχον στη Σύνοδο, αλλά και να απουσίαζαν, δεν θα γινόταν αισθητή η απουσία τους...

Πατριαρχείο Αντιοχείας

Το Πατριαρχείο Αντιοχείας δεν συμμετέσχε στη Σύνοδο της Κρήτης. Η, όπως θεωρεί, με την υποστήριξη του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως και της Ελληνικής κυβερνήσεως, εισπήδηση του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων σε περιοχή (Κατάρ), την οποία θεωρεί κανονικό του έδαφος, επηρέασε αποφασιστικά την επιλογή του να μη συμμετάσχει.

Μετά τη λήξη της Συνόδου στην Κρήτη και συγκεκριμένα στις 27 Ιουνίου 2016, συνεδρίασε η Σύνοδος του  Πατριαρχείου Αντιοχείας υπό την προεδρία του Πατριάρχου Ιωάννου Ι΄. Μετά τη συνεδρίαση οι Συνοδικοί Μητροπολίτες εξέδωσαν Ανακοινωθέν, με το οποίο δηλώνουν ότι δεν αναγνωρίζουν ως Σύνοδο αλλά ως «Συνέλευση» τη σύγκληση των δέκα τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών στην Κρήτη. Στο Ανακοινωθέν ενημερώνουν για τις ακόλουθες ομόφωνες αποφάσεις τους:

• Θεωρούν τη συνάντηση της Κρήτης ως μία προκαταρκτική Συνέλευση της Πανορθοδόξου μεγάλης Συνόδου. Επομένως θεωρούν ότι τα εγκριθέντα έγγραφα δεν είναι τελικά, αλλά ανοικτά προς συζήτηση και τυχόν τροποποιήσεις, όταν συγκληθεί η Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας, με την παρουσία και τη συμμετοχή όλων των Ορθοδόξων Αυτοκεφάλων Εκκλησιών. Επομένως οι αποφάσεις δεν δεσμεύουν καθ’ ονονδήποτε τρόπο το Πατριαρχείο Αντιοχείας και πάσης Ανατολής.
• Αρνούνται την απόδοση του συνοδικού χαρακτήρα σε οποιαδήποτε ορθόδοξη συνέλευση, στην οποία δεν συμμετέχουν όλες οι Ορθόδοξες αυτοκέφαλες Εκκλησίες. Επομένως αρνούνται την ονομασία της Συνελεύσεως της Κρήτης ως «Αγίας και Μεγάλης Συνόδου».
• Διαβεβαιώνουν ότι η αρχή της ομοφωνίας εξακολουθεί να είναι ο βασικός κανόνας, ο οποίος διέπει τις διορθόδοξες σχέσεις. Υπενθυμίζουν ότι η απόφαση των Προκαθημένων του 2014 ήταν ότι «Άπασαι αι αποφάσεις, κατά τε την Σύνοδον και κατά το προπαρασκευαστικόν αυτής στάδιον λαμβάνονται καθ’ ομοφωνίαν».

Κατά τη Σύνοδο τους οι Αντιοχείς Αρχιερείς μνημόνευσαν τον Μητροπολίτη Χαλεπίου Παύλο, ο οποίος απήχθη πριν από τρία και πλέον χρόνια από τους ισλαμιστές. Σημειώνεται ότι για τον απαχθέντα Μητροπολίτη, του οποίου αγνοείται η τύχη, δεν υπήρξε οποιαδήποτε μνεία στην Εγκύκλιο της Συνόδου στην Κρήτη... Επίσης προσευχήθηκαν υπέρ της αναπαύσεως όλων όσοι μαρτύρησαν για τη Χριστιανική τους Πίστη στη Συρία και στις άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής.

Το χειμαζόμενο και σκληρά δοκιμαζόμενο  Πατριαρχείο Αντιοχείας θα έπρεπε να είχε όλη την έμπρακτη αγάπη, την αλληλεγγύη και τη συμπαράσταση  των υπολοίπων τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών. Έτσι θα φαινόταν η ενότητά της...Αντί αυτού επιδείχθηκε αδιαφορία προς τα ζητήματά του. Μητροπολίτης του Πατριαρχείου Αντιοχείας μας είπε ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο τους συμπεριφέρεται ως να είναι δεύτερης κατηγορίας Ορθόδοξοι Χριστιανοί και εξέφρασε τη λύπη του, που ο κ. Βαρθολομαίος κατηγόρησε άδικα το Πατριαρχείο Αντιοχείας για την απουσία του από τη Σύνοδο της Κρήτης.

Πατριαρχείο Ιεροσολύμων

Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων αποτέλεσε τον κύριο παράγοντα της αποτυχίας της Συνόδου στην Κρήτη.  Η επιμονή του στο να εισπηδήσει σε περιοχή του Πατριαρχείου Αντιοχείας και να εγκαταστήσει στο Κατάρ τον Αρχιεπίσκοπο Κατάρων Μακάριο προκάλεσε τη δικαιολογημένη αντίδραση του Πατριαρχείου Αντιοχείας και την απουσία του από τη Σύνοδο της Κρήτης.

Ο Πατριάρχης κ. Θεόφιλος έχει καλές σχέσεις με την ισλαμική εξουσία του Κατάρ και όχι μόνο δεν υποχωρεί μπροστά στην εύλογη αντίδραση του Πατριαρχείου Αντιοχείας, αλλά ενώ υποστηρίζει ότι δεν έχει χρήματα για να επισκευάσει τον Πανάγιο Τάφο προχωρεί  στην ανέγερση Ορθοδόξου Ναού στο Κατάρ, όπου ζουν ελάχιστοι Έλληνες εργαζόμενοι...

Ο κ. Θεόφιλος είναι ικανοποιημένος από τη στάση του Οικουμενικού Πατριάρχου στο θέμα του Κατάρ και κατά τη Σύνοδο  χωρίς καμία συζήτηση ο ίδιος και οι συνοδεύσαντες αυτόν Αρχιερείς ακολούθησαν πιστά τα όσα ο κ. Βαρθολομαίος είπε και έκανε... Αρνητική εντύπωση στους συμμετασχόντας στη Σύνοδο Αρχιερείς έκανε το γεγονός ότι ενώ το Πατριαρχείο έχει άνω των δεκαπέντε Αρχιερέων, αρκετοί από τους οποίους έχουν καλές θεολογικές γνώσεις, ο Πατριάρχης πήρε μαζί του μόνο πέντε, από τους οποίους ο Φιλαδελφείας Βενέδικτος δεν έχει πτυχίο Θεολογίας... Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων έχει επιτύχει πάντως στο εσωτερικό του Πατριαρχείου να μην υπάρχει οποιοσδήποτε αντίλογος – ακόμη και διάλογος... Εκτός Πατριαρχείου διατηρεί καλές σχέσεις τόσο με τους Ισραηλινούς και τους Αμερικανούς, όσο και με τους Παλαιστινίους και τους Ιορδανούς... Προφανώς στην κρίση του έχει υποβαθμίσει τις αντιδράσεις της Αντιόχειας και της Μόσχας.

Πατριαρχείο της Μόσχας

Το Πατριαρχείο της Μόσχας απέσχε της Συνόδου στην Κρήτη. Η διαφωνία και η μη υπογραφή δύο  κειμένων, για τις σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τους ετεροδόξους Χριστιανούς και για το γάμο και τα κωλύματα του, από τα Πατριαρχεία Αντιοχείας και Γεωργίας ήταν η δικαιολογία της Ρωσικής Εκκλησίας να μη συμμετάσχει. Τα επιχειρήματά της είναι ίδια με αυτά που εξετέθησαν στα του Πατριαρχείου Αντιοχείας. Επιγραμματικά η Μόσχα υποστήριξε ότι για να συγκληθεί η Σύνοδος θα έπρεπε όλα τα προς έγκριση στη Σύνοδο κείμενα να είναι υπογεγραμμένα από όλους, που δεν ήσαν, και στη Σύνοδο θα έπρεπε να είναι παρούσες όλες οι Εκκλησίες, που δεν ήσαν.

Είναι αληθές ότι η Ρωσική Εκκλησία συμμετέσχε σε όλες τις διαδικασίες προετοιμασίας της Συνόδου, από το 1961 έως και το 2016. Η μία άποψη είναι πως ήθελε πραγματικά να διεξαχθεί η Σύνοδος και πως η αποχή της οφείλεται σε πραγματικούς λόγους και εύλογες αιτίες. Η άλλη είναι πως πάντοτε ήθελε να παρακολουθεί και να ελέγχει τις εξελίξεις εν όψει της Συνόδου, αλλά ποτέ δεν θα δεχόταν αυτή να συγκληθεί και να διεξαχθεί υπό την προεδρία του Οικουμενικού Πατριάρχου. Αν ισχύει η δεύτερη περίπτωση, τότε η Μόσχα εξυπηρετήθηκε από τα λάθη του Φαναρίου και κυρίως από την εμμονή του να ενεργεί υπέρ του «ελληνικού» Πατριαρχείου Ιεροσολύμων σε βάρος του «αραβικού» Πατριαρχείου Αντιοχείας. Με την ίδια λογική, ότι η Μόσχα θα υπονόμευε την επιτυχία της Συνόδου, υποθέτει κανείς ότι και να λυνόταν το ζήτημα του Κατάρ και των κωλυμάτων του γάμου στη Σύνοδο δεν θα προσερχόταν ο Μόσχας και η αντιπροσωπεία της Ρωσικής Εκκλησίας θα πρόβαλε βέτο στο κείμενο για τις σχέσεις της Ορθοδοξίας με τους άλλους χριστιανούς. Στην άρνησή της θα ήταν απόλυτη και τότε ή το Φανάρι θα δεχόταν ότι οι ετερόδοξοι δεν είναι «Εκκλησίες», κάτι που θα κατέρριπτε όλο το οικουμενιστικό οικοδόμημα που έχει κτίσει επί δεκαετίες, ή θα προχωρούσε καταργώντας την αρχή της ομοφωνίας, που θα προκαλούσε πάλι την αποχώρηση της Ρωσικής Εκκλησίας και, τουλάχιστον, των άλλων τριών Πατριαρχείων, Αντιοχείας, Βουλγαρίας και Γεωργίας. Πάλι δηλαδή θα είχαμε σπάσιμο της ενότητας και ήττα του Φαναρίου... 

Η Ρωσική Εκκλησία σήμερα είναι σε πολύ δύσκολη κατάσταση στην Ουκρανία. Ο εθνικισμός των αδελφών των Ρώσων Ουκρανών και ο πρόσφατος πόλεμος και οι συνέπειές του έχουν αυξήσει τον φανατισμό και το μίσος τους έναντι των Ρώσων. Στους μη ρωσόψυχους Ουκρανούς ο,τιδήποτε ρωσικό είναι απόβλητο, επομένως και η Ρωσική Εκκλησία. Για τους δυτικόψυχους εθνικιστές Ουκρανούς οι ρωσόψυχοι είναι προδότες. Στην κατάσταση αυτή η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία πρέπει να επιζήσει στην Ουκρανία. Αυτή είναι η κανονική Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας. Το Πατριαρχείο του Κιέβου, προϊόν του εθνικισμού και της φιλοδοξίας ορισμένων Ουκρανών, δεν αναγνωρίζεται από καμία Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά υποστηρίζεται από την δυτικόστροφη εθνικιστική κυβέρνηση της Ουκρανίας.

Η πολιτική επηρεάζει στην Ουκρανία την εκκλησιαστική κατάσταση και πλέον η Ρωσική Εκκλησία πιέζεται αφόρητα όχι μόνο από την Ουκρανική κυβέρνηση, αλλά και από την εθνικιστική προπαγάνδα των Ουνιτών και των Ορθοδόξων του Πατριαρχείου του Κιέβου. Η αυτονομία που δόθηκε από το Πατριαρχείο της Μόσχας στην υπό τη δικαιοδοσία Του Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας δεν ικανοποιεί τους εθνικιστές Ουκρανούς που επιζητούν  τη δημιουργία ανεξάρτητης από τη Μόσχα Αυτοκεφάλου Εκκλησίας.

Το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης έχει εμπλακεί στο θέμα, και θέλει να ικανοποιήσει τη φιλοδυτική κυβέρνηση της Ουκρανίας, το Βατικανό και τους Αμερικανούς. Ομως γνωρίζει ότι το εγχειρημα είναι επικίνδυνο. Αν το Φανάρι προχωρήσει στη ντε φάκτο και ουσιαστικά πραξικοπηματική ανακήρυξη του Αυτοκεφάλου της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει σχίσμα στην Ορθόδοξη Εκκλησία και ο κ. Βαρθολομαίος δεν θα ήθελε εκτός από την αποτυχία της Συνόδου να χρεωθεί στην Ιστορία και ότι προκάλεσε το πρώτο και μεγάλο σχίσμα στην 2000ετή πορεία της Ορθοδοξίας.

Πατριαρχείο της Σερβίας

Στο Πατριαρχείο Σερβίας και ως προς τη στάση Του στη Σύνοδο της Κρήτης παίχθηκε ένα θρίλερ. Τα γεγονότα ξεπερνούν την πένα και του πιο ευφάνταστου σεναριογράφου. Από καιρό και στη διάρκεια των προπαρασκευαστικών διαδικασιών της Συνόδου είχε φανεί ότι υπάρχει ένας ανταγωνισμός μεταξύ δύο ρευμάτων, το ένα, το συντηρητικό, ρωσόφιλο και υπέρ του Πατριαρχείου της Μόσχας, υπό τον Μπάτσκας Ειρηναίο (Μπούλοβιτς) και το άλλο, το οικουμενιστικό, αμερικανόφιλο και υπέρ του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, υπό τον Μαυροβουνίου Αμφιλόχιο (Ράντοβιτς). Και οι δύο είχαν γέροντά τους τον Άγιο Ιουστίνο (Πόποβιτς).

Ο ανταγωνισμός φτάνει στο κέντρο του Πατριαρχείου Σερβίας και στον Πατριάρχη Ειρηναίο, που είναι μια χαμηλών τόνων εκκλησιαστική προσωπικότητα. Ο Μπάτσκας με την θεολογική του κατάρτιση και την  προσήλωσή του στην πατερική παράδοση έδειχνε, έως και τις τελευταίες ημέρες προ των συνεδριάσεων της Συνόδου στην Κρήτη, ότι έπεισε τον Πατριάρχη και την Ιεραρχία της Εκκλησίας της Σερβίας να θέσουν στον Οικουμενικό Πατριάρχη ορισμένα ζητήματα, που αν δεν γίνονταν αποδεκτά δεν θα συμμετείχαν.  Όμως στο τέλος επικράτησαν οι απόψεις του Αμφιλοχίου και η Σερβία συμμετέσχε στη Σύνοδο... Μπορεί να προέβησαν σε ορισμένες προτάσεις τροπολογιών στα προς έγκριση κείμενα, όμως γενικά ήσαν θετικοί . Κατά τις υπάρχουσες πληροφορίες ο Μπάτσκας πάντως δεν υπέγραψε το κείμενο για τη σχέση της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο. Εκείνο που μπερδεύει την κατάσταση είναι πως και ο Αμφιλόχιος μιλώντας σε σερβικό κανάλι είπε ότι δεν ψήφισε το ίδιο κείμενο! Κληρικός που έχει προσωπική πείρα για την προσωπικότητα του Μαυροβουνίου μας είπε ότι όλα κανείς μπορεί να τα περιμένει από αυτόν...  

Από τις 24 Ιουλίου του 2015, δηλαδή πριν περίπου ένα χρόνο, η Ιερά Σύνοδος της Σερβικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, με επιστολή της προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο σημείωσε τις επιφυλάξεις της επί των προταθέντων κειμένων. Το κείμενο πρέπει να είχε συνταχθεί από τον Μπάτσκας Ειρηναίο.

Το πρώτο που παρατήρησε ήταν ότι τα προγραμματισθέντα θέματα της Συνόδου δεν απαντούν εις ουσιαστικά ζητήματα, με τα οποία βρίσκεται αντιμέτωπη η σημερινή Ορθόδοξος Εκκλησία.

Το δεύτερο αφορά στο περί Εκκλησίας ερώτημα. (Σημ.γρ. Τονισμένο στο πρωτότυπο). Στην επιστολή της προς τον κ. Βαρθολομαίο επανέφερε το ζήτημα, που είχε ήδη θίξει από το 2011, δηλαδή, μεταξύ των άλλων, να επικυρωθεί «η  οικουμενικής σπουδαιότητος Σύνοδος του Φωτίου (879/890), ειδικώς δε η διδασκαλία αυτής περί του Filioque, το οποίο και ήτο ο κύριος λόγος δια τον χωρισμόν της Εκκλησίας της Ρώμης από το πλήρωμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας». 

Το τρίτο σημείο είναι το κείμενο περί του γάμου. Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Σερβίας θεώρησε ότι είναι πολύ αδύναμο σε σχέση με τα προβλήματα που υπάρχουν σήμερα παγκοσμίως στο τομέα της σχέσεως των δύο φύλων. Τα άλλα σημεία που θίγονται στην επιστολή, όπως το Ημερολόγιο και το Αυτοκέφαλο, τελικά δεν συζητήθηκαν, λόγω ακριβώς των επιφυλάξεων που είχαν εκφράσει  οι περισσότερες Εκκλησίες.

Στις 6 Ιουνίου 2016 ο Πατριάρχης κ. Ειρηναίος απηύθυνε νέα επιστολή στον Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο. Του γράφει ότι μετά λύπης του, αλλά και «με πλήρη συναίσθηση της εκκλησιαστικής εν γένει ευθύνης της» η Εκκλησία της Σερβίας «δυσκολεύεται να συμμετάσχει στη Σύνοδο της Κρήτης». Και του εξηγεί τους λόγους:

Η δυσφορία και οι επιφυλάξεις ορισμένων κατά τόπους Εκκλησιών όσον αφορά στα προσυνοδικώς προετοιμασθέντα κείμενα.

Η αμετάκλητη απόφαση των Πατριαρχείων Αντιοχείας και Γεωργίας να μη συμμετάσχουν της Συνόδου. 

Τα προβλήματα των σχέσεων κοινωνίας μεταξύ των Εκκλησιών: Ιεροσολύμων και Αντιοχείας για το Κατάρ, όπως επίσης Σερβίας και Ρουμανίας, για αντικανονική εισπήδηση της Ρουμανικής Εκκλησίας στην Ανατολική Σερβία και ιδρύσεως εκεί Επισκοπής.

Η απροθυμία της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως να συζητήσει και να αποδεχθεί τις προτάσεις της Σερβικής Εκκλησίας στα θέματα περί του Αυτοκεφάλου, περί της ψήφου όλων των Αρχιερέων και όχι μόνο των Προκαθημένων στη Σύνοδο, και περί της αναγνωρίσεως των Συνόδων του εννάτου και του δεκάτου τετάρτου αιώνος.

Όλοι τότε θεώρησαν ότι η Σερβία δεν θα συμμετάσχει στη Σύνοδο. Στις 7 Ιουνίου 2016 ο υπεύθυνος των εξωτερικών σχέσεων του Πατριαρχείου της Μόσχας, Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων, με δήλωσή του στο τηλεοπτικό ρωσικό σταθμό Russia-24TV,  ενημέρωσε ότι το Πατριαρχείο της Μόσχας ζήτησε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη την αναβολή της Συνόδου στην Κρήτη, διότι η Εκκλησία της Ρωσίας αδυνατεί να συμμετάσχει όταν δήλωσαν ότι δεν θα συμμετάσχουν τέσσερις Εκκλησίες, τα Πατριαρχεία Αντιοχείας, Σερβίας, Βουλγαρίας και Γεωργίας...

Στις 9 Ιουνίου άρχισαν στην Κρήτη οι εργασίες της Επιτροπής προετοιμασίας του κειμένου που θα εκδιδόταν με τη λήξη των εργασιών της Συνόδου. Υπήρχε ένα μούδιασμα. Την πρώτη αυτή ημέρα ήσαν παρόντες οι εκπρόσωποι των τοπικών Εκκλησιών Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας, Ιεροσολύμων, Ρουμανίας, Κύπρου, Ελλάδος, Πολωνίας και Αλβανίας. Έλειπαν όλες – πλην της Πολωνίας – οι σλαυικές Εκκλησίες και το Πατριαρχείο Αντιοχείας....Στις 11 Ιουνίου χαμογέλασαν τα χείλη των διοργανωτών. Προσήλθε ο εκπρόσωπος της Εκκλησίας Τσεχίας και Σλοβακίας και ο Μητροπολίτης Μαυροβουνίου Αμφιλόχιος, εκ μέρους της Σερβικής Εκκλησίας!...Όμως το χαμόγελο έμεινε εκεί. Οι τέσσερις άλλες Εκκλησίες οριστικοποίησαν την απουσία τους.

Τί όμως συνέβη και το όχι της Σερβικής Εκκλησίας έγινε ναι στη συμμετοχή της στη Σύνοδο; Ο ρόλος του Αμφιλοχίου ήταν αποφασιστικός. Λέγονται πολλά για την αλλαγή. Ο Μπάτσκας Ειρηναίος είχε ετοιμάσει το γράμμα προς το Φανάρι, της 6^ης Ιουνίου 2016,  για τους λόγους της μη συμμετοχής της Εκκλησίας της Σερβίας στη Σύνοδο, το οποίο παρέδωσε στον Πατριάρχη, το υπέγραψε εκείνος και το έστειλε στο Φανάρι. Όταν όμως υπήρξε αντίδραση για το γράμμα από τους φιλοδυτικούς και οικουμενιστές Μητροπολίτες ο Πατριάρχης Ειρηναίος «άδειασε» τον Μπάτσκας Ειρηναίο, και τους αποκάλυψε ότι εκείνος είχε συντάξει το γράμμα... Τότε ξεσηκώθηκε ηθελημένη και ενορχηστρωμένη θύελλα διαμαρτυριών σε βάρος του Μπάτσκας, ότι παρασύρει σε λάθη τον Πατριάρχη. Ο κ. Ειρηναίος ευρισκόμενος σε δύσκολη θέση αποφάσισε να συμμετάσχει στη Σύνοδο και ζήτησε όλοι οι Αρχιερείς, που είχαν επιλεγεί, να τον ακολουθήσουν, πράγμα που έγινε. Σχεδόν αυθημερόν ο Αμφιλόχιος έφυγε για την Κρήτη... Χάρη σ’ αυτόν η φιλοδυτική και οικουμενιστική πλευρά της Σερβικής Εκκλησίας πέτυχε μια νίκη. Πάντως ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο πλευρών δεν τέλειωσε. Θα συνεχιστεί έως την εκλογή του νέου Πατριάρχου... Ο Πατριάρχης κ. Ειρηναίος είναι 86 ετών, ο Μπάτσκας Ειρηναίος 69 και ο Μαυροβουνίου Αμφιλόχιος 78...

Η ύπαρξη δύο αντιθέτων ρευμάτων στην Ιεραρχία της Σερβικής Ορθοδόξου Εκκλησίας φάνηκε στη Σύνοδο της Κρήτης και από δύο ακόμη γεγονότα. Η φιλορωσική πτέρυγα στο κείμενο για τις σχέσεις με τους ετεροδόξους πρότεινε πολλές προσθήκες και τροποποιήσεις, μεταφέροντας έτσι τις απόψεις της Ρωσικής Εκκλησίας, όπως είχαν εκφραστεί κατά τις προσυνοδικές διαδικασίες. «Εστω και αν απουσιάζει το Πατριαρχείο της Μόσχας δεν πρέπει να παρακάμπτουμε τις απόψεις του» είπε ένας από τους Σέρβους Ιεράρχες. Σημειώνεται ότι ο Πατριάρχης Μόσχας κ. Κύριλλος εξέφρασε τη δυσφορία του για την παλινωδία της Σερβικής Εκκλησίας, στο θέμα της συμμετοχής της στη Σύνοδο της Κρήτης. Η Ρωσική Εκκλησία, μαζί με την Ελλαδική, ήσαν αυτές που βοήθησαν με όλες τους τις δυνάμεις το Σερβικό λαό, όταν αυτός δοκιμάστηκε σκληρά από τον πόλεμο, τις αεροπορικές επιδρομές και τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ. Αντίθετα το Οικουμενικό Πατριαρχείο κράτησε ουδέτερη στάση...

Ενώ λοιπόν η προσπάθεια της μιας πλευράς είναι να διατηρήσει την αδελφική της σχέση με τη Ρωσική Εκκλησία, η φιλοδυτική πλευρά  τάσσεται αναφανδόν υπέρ του Φαναρίου... Απτό δείγμα της στάσης της είναι πως  έπεισε τον Πατριάρχη κ. Ειρηναίο να προσκαλέσει τον Οικουμενικό Πατριάρχη να προστεί των εγκαινίων του Πατριαρχικού Ναού στο Βελιγράδι, που θα τελεσθούν στις 25 Σεπτεμβρίου 2016. Στο Ναό και προς τιμήν του κ. Βαρθολομαίου λέγεται ότι η συγκεκριμένη πλευρά πρότεινε να προστεθεί πίνακας, που θα παρουσιάζει τη Σύνοδο στην Κρήτη!...  

Πατριαρχείο της Ρουμανίας                                                       

Το Πατριαρχείο της Ρουμανίας είναι το μόνο «λατινογενές», ανάμεσα στις ελληνικές τοπικές Εκκλησίες, τις σλαβικές και το ελληνοαραβικό Πατριαρχείο της Αντιοχείας. Δεν λείπουν οι τριβές του εν λόγω Πατριαρχείου με το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης στη Διασπορά, με το Πατριαρχείο της Μόσχας για τη Μολδαυία και με το Πατριαρχείο της Σερβίας για την ανατολική Σερβία, όπου ζουν Ρουμάνοι στην εθνότητα. Έτσι ακολουθεί έναν μοναχικό δρόμο, που πάντως είναι εγγύτερα στην Κωνσταντινούπολη παρά στη Μόσχα. Η Ρουμανία είναι πλέον μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ... Ο Πατριάρχης Δανιήλ χρησιμοποίησε στη Σύνοδο τα γαλλικά, τα οποία γνωρίζει άριστα, αφού έχει διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου. 

Γενικά ο Πατριάρχης Ρουμανίας χωρίς να είναι αρνητικός προέβη σε ορθές παρατηρήσεις επί των κειμένων. Όταν μάλιστα χρειάστηκε να προβάλλει βέτο για ορισμένα θέματα πίστεως, στο κείμενο περί της σχέσης της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο, το έκανε με αποφασιστικότητα και σε δύο – τρία καίρια σημεία επέβαλε την άποψή του.

Πατριαρχείο της Βουλγαρίας

Το Πατριαρχείο της Βουλγαρίας δεν συμμετέσχε στις εργασίες της Συνόδου στην Κρήτη. Σε ανακοίνωσή του Γραφείου Τύπου του, την 3^η Ιουνίου 2016, απαντά στις φήμες που είχαν κυκλοφορηθεί από την Κρήτη, ότι δεν συμμετέσχε επειδή ζήτησε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο να του καλύψει τη δαπάνη και αυτό δεν δέχθηκε και, στη συνέχεια, ότι ενήργησε ως δορυφόρος Εκκλησία του Πατριαρχείου της Μόσχας...

Για το οικονομικό ζήτημα στο Δελτίο Τύπου σημειώνεται ότι τα έξοδα μεταβάσεως στην Κρήτη και επιστροφής από αυτήν τα είχε αναλάβει η Βουλγαρική κυβέρνηση, που θα διέθετε το κυβερνητικό αεροσκάφος. Σημειώνεται επίσης ότι η αποχή από τη Σύνοδο ήταν για λόγους εκκλησιαστικής ευθύνης και ότι η απόφαση της Ιεραρχίας της Βουλγαρικής Εκκλησίας ήταν ομόφωνη. Τέλος τονίζει ότι «Η Εκκλησία της Βουλγαρίας με υψηλή εκκλησιαστική συνείδηση και έχοντας στο πλευρό της τον βουλγαρικό λαό, δεν θα υποκύψει σε περιττή και ανάξια χειραγώγηση».

Η Εκκλησία της Βουλγαρίας μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος γνώρισε αλλεπάλληλες κρίσεις και εσωτερικά σχίσματα. Σήμερα είναι μια Εκκλησία συντηρητική και προσεκτική έναντι των οικουμενιστικών ανοιγμάτων του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Όπως είναι γνωστό έχει αποσυρθεί  από το Παγκόσμιο Συμβούλιο των Εκκλησιών και από ορισμένους θεολογικούς διαλόγους.

Πατριαρχείο της Γεωργίας

Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Γεωργίας δεν συμμετέσχε στη Σύνοδο της Κρήτης. Στη συνεδρίαση  της 25^ης Μαΐου 2016 είχε προειδοποιήσει πως αν δεν αλλάξει άρδην το κείμενο της σχέσης της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τους ετεροδόξους δεν θα το υπέγραφε. Πάντως σε εκείνη τη συνεδρίαση όρισε και την αντιπροσωπεία της, που θα συμμετείχε στη Σύνοδο της Κρήτης. Στη συνέχεια τα γεγονότα την έκαναν να απόσχει, με απόφαση που έλαβε η  Ιεραρχία της στις 10 Ιουνίου.  Τους λόγους της απουσίας εξέθεσε ο ίδιος ο Πατριάρχης κ. Ηλίας στο πρακτορείο ΝΟΒΟΣΤΙ, στις 13 Ιουνίου 2016. Ήταν, όπως είπε, η μη τακτοποίηση του ζητήματος μεταξύ των Πατριαρχείων Αντιοχείας και Ιεροσολύμων και η αποχή του πρώτου από τη Σύνοδο, και η μη αναβολή των θεμάτων που δεν είχαν ομόφωνη έγκριση στην προσυνοδική διαδικασία, όπως ήταν τα θέματα της σχέσης της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τους ετεροδόξους και του γάμου και των κωλυμάτων αυτού.

Για την αποχή της Εκκλησίας της Γεωργίας το Γραφείο Τύπου της Συνόδου στην Κρήτη, που ήταν ουσιαστικά του Οικουμενικού Πατριαρχείου, κοινοποίησε κείμενο στα αγγλικά 13 Γεωργιανών θεολόγων, που, κατά το Γραφείο Τύπου, αποτελούν τη νέα «προοδευτική» γενιά θεολόγων, κάτι δηλαδή σαν τους θεολόγους του «Καιρού» στην Ελλάδα. Οι εν λόγω θεολόγοι κατακρίνουν «τις φουνταμενταλιστικές και υπεσυντηρητικές» Ορθόδοξες ομάδες της Γεωργίας, οι οποίες έδωσαν ανακριβείς πληροφορίες περί της Συνόδου στην Κρήτη. Κατηγορούν επίσης το Πατριαρχείο, ότι δεν αντέδρασε  σωστά εναντίον αυτών των «καταστροφικών ομάδων».

Το αξιοσημείωτο είναι ότι το εν λόγω κείμενο, που το πρόβαλε και το προώθησε επισήμως το Φανάρι, δίνει πολιτικές προεκτάσεις στη Σύνοδο της Κρήτης. Θεωρεί ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι χωρισμένη σε δύο μείζονα «στρατόπεδα», το ένα υπέρ του φιλοδυτικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης και το άλλο υπέρ του Πατριαρχείου της Μόσχας  και τονίζει ότι η αποχή του Πατριαρχείου Γεωργίας σημαίνει ότι τάσσεται στο πλευρό του Πατριαρχείου της Μόσχας, το οποίο, όπως γράφουν οι «μοντέρνοι» Γεωργιανοί θεολόγοι, «είναι εργαλείο του Κρεμλίνου, που ακολούθησε μια αηδιαστική πολιτική στις μετασοβιετικές χώρες»...

Η Γεωργία, από την οποία καταγόταν ο αιμοσταγής ηγέτης της ΕΣΣΔ Ιωσήφ Στάλιν, είναι ενα μικρό Έθνος, περίπου 4.000.000 κατοίκων. Αμέσως μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ και την ανεξαρτησία της προκλήθηκαν προβλήματα με τη γειτονική Ρωσία, με αποτέλεσμα η εντός των συνόρων της περιοχές της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας να είναι έως και σήμερα υπό ρωσικό έλεγχο. Οι Γεωργιανοί έχουν εκτεταμένα σύνορα με την ομόδοξη Ρωσία. Συνορεύουν επίσης  με τις πολυπληθείς αλλόθρησκες χώρες Τουρκία και Αζερμπαϊτζάν και με την ολιγάριθμη χριστιανική αλλά ετερόδοξη Αρμενία. Ως Έθνος δεν είναι σλαύοι και επιδιώκουν να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ. Όμως δεν αγνοούν την γεωστρατηγική πραγματικότητα και επιδιώκουν να μην έχουν πλέον προβλήματα στις σχέσεις τους με τη Ρωσία.

Το εκκλησιαστικό ζήτημα που προέκυψε, με τη απουσία της Γεωργιανής Εκκλησίας  από τη Σύνοδο  οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι ο πιστός λαός της είναι συντηρητικός και αρνητικός σε ανοίγματά  προς τους ετεροδόξους. Τώρα αν επέδρασε το Πατριαρχείο της Μόσχας στην απόφασή της. Όλοι οι ασχολούμενοι με διορθόδοξες αναλύσεις γνωρίζουν ότι η Εκκλησία της Γεωργίας από χρόνια έχει εγκαταλείψει το Παγκόσμιο Συμβούλιο των Εκκλησιών και ότι σε πολλά θεολογικά και εκκλησιαστικά ζητήματα ακολουθεί συντηρητικότερη γραμμή από αυτήν της Εκκλησίας της Ρωσίας.

Ο 83χρονος Πατριάρχης  κ. Ηλίας για το λαό της Γεωργίας είναι ένα σύμβολο αντίστασης στην αθεΐα και στον ολοκληρωτισμό, αλλά και μια προσωπικότητα που χειρίζεται με σωφροσύνη τα σοβαρά ζητήματα που αντιμετωπίζει ο λαός του  στην μετασοβιετική εποχή. Μην ξεχνάμε ότι η υπό την ποιμαντική του ευθύνη Εκκλησία ήταν και είναι το καταφύγιο του λαού στον πόλεμο με τη Ρωσία, στον εμφύλιο πόλεμο, στα κυβερνητικά πραξικοπήματα και στην οικονομική, πολιτική, ηθική και κοινωνική κρίση, από την οποία  εξακολουθεί να δοκιμάζεται.  

Εκκλησία της Κύπρου

Η Εκκλησία της Κύπρου αποφάσισε να υποστηρίξει με όλες Της τις δυνάμεις το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Προσήλθε στην Κύπρο με όλους τους Αρχιερείς Της, αφού προηγουμένως είχε συμμετάσχει σε όλες τις προσυνοδικές διαδικασίες, υποστηρίζουσα πάντα τις θέσεις και τις απόψεις του Φαναρίου. Ο λόγος για την  αλληλεγγύη και την υποστήριξή της Εκκλησίας της Κύπρου στο Φανάρι, όπως μας ελέχθη από Αρχιερέα της Εκκλησίας της Κύπρου,   είναι ότι Αυτό χειμάζεται και κινδυνεύει η ύπαρξή του από τον ίδιο δυνάστη που επιβουλεύεται την ελευθερία και την ίδια την ύπαρξη της Κύπρου.

Παράλληλα με την ολόθερμη υποστήριξη του στο Φανάρι ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. Χρυσόστομος έκανε δύο σωστές παρεμβάσεις. Η πρώτη ήταν όταν πρότεινε στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλο να κάνει μιαν υποχώρηση στο θέμα της Αρχιεπισκοπής στο Κατάρ, ώστε να λήξει η διακοπή κοινωνίας με το Πατριαρχείο της Αντιοχείας και να παύσει το σχίσμα στους κόλπους της Ορθοδοξίας. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης δεν υποστήριξε την πρότασή του και αυτή βρήκε την άρνηση του Πατριάρχου Ιεροσολύμων. Η δεύτερη ήταν όταν σημείωσε ότι η Σύνοδος πρέπει να συγκληθεί πάλι μέσα σε μια πενταετία, για να συζητήσει και να πάρει αποφάσεις επί θεμάτων που απασχολούν τους πιστούς, προφανώς θεωρώντας ότι τα θέματα που ήσαν προς συζήτηση θα τους άφηναν αδιάφορους.

Κατά τα άλλα από Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Κύπρου υπήρξαν παρεμβάσεις επί των συζητηθέντων θεμάτων, αλλά σχεδόν όλοι υπέγραψαν τα σχετικά κείμενα. Μόνον οι Μητροπολίτες Λεμεσού Αθανάσιος και Μόρφου Νεόφυτος κοινοποίησαν στο ποίμνιό τους την άρνησή τους να υπογράψουν το κείμενο για τη σχέση της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο. Για το συγκεκριμένο κείμενο η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Κύπρου πρότεινε τέσσερις διορθώσεις. Καμία δεν έγινε δεκτή, αλλά πλην των δύο προαναφερθέντων Μητροπολιτών ο Αρχιεπίσκοπος και οι υπόλοιποι δεκατέσσερις Αρχιερείς υπέγραψαν κανονικά το κείμενο.

Εκκλησία της Πολωνίας

Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Πολωνίας συμμετέσχε κανονικά στη Σύνοδο της Κρήτης. Οταν η Πολωνία ήταν κομμουνιστική και υπό την επικυριαρχία των Σοβιετικών εθεωρείτο ότι η εκεί Ορθόδοξη Εκκλησία είναι κοντά στην Εκκλησία της Ρωσίας. Σημειώνεται ότι το σύνολο σχεδόν των πιστών της είναι στην καταγωγή Ρώσοι και Λευκορώσοι, οι οποίοι, σύμφωνα με τις επίσημες πολωνικές στατιστικές,  αποτελούν το 1%  του συνολικού πολωνικού πληθυσμού των 38 εκατομμυρίων, δηλαδή είναι περίπου 400.000. Είναι μια πολύ καλά οργανωμένη και ζώσα Εκκλησία, που δέχεται πάντως μεγάλη πίεση από τους Λατίνους και τους Ουνίτες. Ως σλάβοι τελούν στη σλαβονική, όπως οι Ρώσοι, τη Θεία Λειτουργία, τις Ακολουθίες και τα Μυστήρια και ακολουθούν το ρωσικό τυπικό και έχουν την ίδια ενδυμασία και τα ίδιου τύπου άμφια.

Από τότε που η Πολωνία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ η στάση της Πολωνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας έχει αλλάξει έναντι της Ρωσικής Εκκλησίας, με την οποία πάντως αναγνωρίζει ότι την συνδέουν παλαιοί και ισχυροί δεσμοί ομολογίας και μαρτυρίου. Ανάλογους όμως δεσμούς αναγνωρίζει και με το Οικουμενικό Πατριαρχείο... Η Πολωνική Εκκλησία είναι πλέον εγγύτερα στο Φανάρι, παρά στη Μόσχα.  Ο Προκαθήμενός της Σάββας είναι ένας ικανότατος Πρωθιεράρχης που γνωρίζει άριστα να ελίσσεται και να προσαρμόζεται στις καταστάσεις, προς όφελος  της Εκκλησίας του. Στην παρούσα φάση πιστεύει πως το συμφέρον για την Εκκλησία του είναι να πρόσκειται στο φιλοδυτικό Φανάρι και αυτό πράττει.

Στη Σύνοδο οι παρεμβάσεις του κ. Σάββα και όσων Πολωνών Αρχιερέων έλαβαν τον λόγο ήσαν προσεκτικές: θετικές προς το Φανάρι, αλλά όχι εχθρικές προς τη Μόσχα...

Εκκλησία της Αλβανίας

Η Εκκλησία της Αλβανίας συμμετέσχε ενεργά, δια του Προκαθημένου της κ. Αναστασίου, στις εργασίες της Συνόδου στην Κρήτη. Πριν να μεταβούν στην Κρήτη, στις 8 Ιουνίου 2016, οι Ιεράρχες της Αλβανίας, που αποτελούν τη Σύνοδό της, εξέδωσαν Δήλωση, στην οποία ακολούθησαν την επιχειρηματολογία του Φαναρίου.

Συγκεκριμένα με τη δήλωσή τους προσπάθησαν να πείσουν ότι όταν το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και όσες άλλες τοπικές Εκκλησίες το ακολουθούν, συμφώνησαν στη διάσκεψη των Προκαθημένων, το 2014, την ομοφωνία στις προ και κατά τη Σύνοδο προτάσεις και αποφάσεις δεν εννοούσαν ομοφωνία, αλλά πλειονοψηφία... Υποστήριξαν ακόμη ότι η αναβολή της Συνόδου, όπως ζήτησαν τα Πατριαρχεία Μόσχας, Γεωργίας και  Βουλγαρίας, «θα πληγώσει τους ανά τον κόσμο Ορθοδόξους και θα τραυματίσει διεθνώς το κύρος της Ορθοδοξίας». Προφανώς εννοούσαν ότι  όπως έγινε η Σύνοδος δεν τραυμάτισε διεθνώς το κύρος της Ορθοδοξίας, που την έδειξε διασπασμένη και χωρισμένη σε «στρατόπεδα»...

Ο 87χρονος Αρχιεπίσκοπος κ. Αναστάσιος είναι μια χαρισματική προσωπικότητα, που έχει επιτελέσει ένα θαύμα στην Αλβανία. Ανέλαβε μιαν Εκκλησία από τη στάχτη και τα ερείπια και μέσα σε 24 χρόνια την κατέστησε ένα σημαντικό παράγοντα στην πνευματική και κοινωνική ζωή της γείτονος χώρας. Όμως έχασε μιαν ιστορική ευκαιρία στη Σύνοδο. Εκεί θα μπορούσε να δράσει πραγματικά ενωτικά και όχι ως απλός ακόλουθος των απόψεων του Φαναρίου. Επίσης όταν ζήτησε να συντάξει το μήνυμα επί τη λήξει των εργασιών της Συνόδου θέλησε να προσθέσει σ’ αυτό άσχετα προς τα θέματα της Συνόδου ζητήματα και μάλιστα με τρόπο απλοϊκό. Αυτό γιατί θεώρησε   ότι έτσι θα κάλυπτε τα κενά της θεματολογίας της Συνόδου. Αντί όμως να συμβεί αυτό προκάλεσε σύγχυση και δυσφορία στον απλό λαό. Αυτός περίμενε από το μήνυμα να μάθει τί συζητήθηκε και τί αποφασίστηκε στη Σύνοδο. Και η επιθυμία του ουδόλως ικανοποιήθηκε.

Εκκλησία Τσεχίας και Σλοβακίας

Ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος στη Σύνοδο πρέπει να ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Πρέσοβ και πάσης Τσεχίας και Σλοβακίας Ραστισλάβ. Αναγνωρίστηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και όλες τις άλλες τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες και απόλαυσε τη θέση του ανάμεσα στους άλλους εννέα Προκαθημένους. Είναι γνωστό ότι η εκ μέρους του απομάκρυνση του προηγουμένου Αρχιεπισκόπου Χριστοφόρου και η εκλογή του θεωρήθηκαν πραξικοπηματικές ενέργειες από το Φανάρι. Αυτό διέκοψε μαζί του την κοινωνία, αναγνώρισε ως Τοποτηρητή του θρόνου τον 90χρονο σήμερα Μητροπολίτη Ολομουτς Συμεών και επιχείρησε να μεθοδεύσει την απομάκρυνσή του Ραστισλάβ από τον Αρχιεπισκοπικό θρόνο. Εν τω μεταξύ το Πατριαρχείο της Μόσχας τον είχε αναγνωρίσει και τον μνημόνευε κανονικά στα Δίπτυχα...Εν όψει της Συνόδου και με την αδυναμία του Συμεών να επιτελέσει τα καθήκοντά του το Φανάρι υποχρεώθηκε να αναγνωρίσει τον Ραστισλάβ, με αντάλλαγμα τη συμμετοχή του στη Σύνοδο...

Ο νεαρός (38 ετών) προκαθήμενος της ολιγάριθμων πιστών  Εκκλησίας Τσεχίας και Σλοβακίας ακολουθεί περίπου τη γραμμή του Προκαθημένου της Πολωνίας Σάββα. Σλάβος μεν, αλλά σε χώρες που υπέφεραν από το πιστό στη Μόσχα κομμουνιστικό καθεστώς και από τις επεμβάσεις του Σοβιετικού στρατού στην τότε Τσεχοσλοβακία διατηρεί τις απαραίτητες ισορροπίες. Σε δύο χώρες μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, που μισούν κάθε τι το ρωσικό, η Εκκλησία Τσεχίας και Σλοβακίας πρέπει να είναι φιλική προς το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, επιδιώκοντας όμως να μη χαλάσει τις σχέσεις της προς το Πατριαρχείο της Μόσχας, το οποίο παντοιοτρόπως την βοηθούσε και εξακολουθεί να την βοηθάει.

Εκκλησία της Ελλάδος

Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος,  εν όψει της Συνόδου στην Κρήτη,  συνεδρίασε στις 24 και 25 Μαΐου 2016.  Η Ημερήσια Διάταξη περιλάμβανε την εκ μέρους της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου εισήγηση του Μητροπολίτου Ηλείας κ. Γερμανού, με θέμα  «Ενημέρωσις επί των παρατηρήσεων των Σεβ. Μητροπολιτών, αι οποία αφορούν εις τα κείμενα της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου». Η Ιεραρχία έλαβε την απόφαση ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος να θέσει  στη Σύνοδο το ζήτημα ότι προϋπόθεση διεξαγωγής της είναι η ομόφωνη έγκριση του Κανονισμού διεξαγωγής της και επίσης προϋπόθεση συζήτησης του θέματος περί του γάμου και των κωλυμάτων αυτού η ομόφωνη έγκρισή του. Για τα δύο αυτά ζητήματα δεν υπήρξε το ομόφωνο στη Σύνοδο των Προκαθημένων, τον Ιανουάριο του 2016. Επίσης δεν υπήρξε στη Σύνοδο της Κρήτης, λόγω της απουσίας τεσσάρων τοπικών Εκκλησιών. Με τα δεδομένα αυτά δεν θάπρεπε να προχωρήσει η Σύνοδος, και, αν προχωρούσε, δεν θάπρεπε να συζητηθεί το θέμα του γάμου... Όλα προχώρησαν χωρίς να υπολογιστούν οι ενστάσεις της Εκκλησίας της Ελλάδος, οι οποίες δεν συζητήθηκαν καν...

Στο θέμα της αποστολής της Ορθοδόξου Εκκλησίας στο σύγχρονο κόσμο η Ιεραρχία αποφάσισε να ζητήσει από τη Σύνοδο της Κρήτης να αλλάξουν τρία σημεία. Από τα τρία έγιναν δεκτά τα δύο. Στο θέμα της Συνόδου για τις σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο, μεταξύ των άλλων τροποποιήσεων που ζητήθηκαν από την Εκκλησία της Ελλάδος ήταν και στην παράγραφο 6. Εκεί γραφόταν: « Η Ορθόδοξος Εκκλησία αναγνωρίζει την ιστορικήν ύπαρξιν άλλων χριστιανικών Εκκλησιών και Ομολογιών». Η Ιεραρχία ζήτησε να διορθωθεί ως ακολούθως: « Η Ορθόδοξος Εκκλησία γνωρίζει την ιστορικήν ύπαρξιν άλλων χριστιανικών Ομολογιών και Κοινοτήτων, μη ευρισκομένων εν κοινωνία μετ’ αυτής». Στο τελικό κείμενο της Συνόδου της Κρήτης εγράφη: « ...Η Ορθόδοξος Εκκλησία αποδέχεται την ιστορικήν ονομασίαν των μη ευρισκομένων εν κοινωνία μετ’ αυτής άλλων ετεροδόξων Εκκλησιών και Ομολογιών...». Μετά την έγκριση της συγκεκριμένης παραγράφου η Εκκλησία της Ελλάδος εξέδωσε, στις 25 Ιουνίου 2016, Δελτίο Τύπου, στο οποίο εγράφησαν τα ακόλουθα:

«Εις το ευαίσθητον κείμενον το οποίον αφορούσε  τις σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τον λοιπόν Χριστιανικόν Κόσμον η Αντιπροσωπεία της Εκκλησίας της Ελλάδος στοιχούσα το πνεύμα της Ιεραρχίας, προέτεινε εις την 6^ην παράγραφον  αντί του «Η Ορθόδοξος Εκκλησία αναγνωρίζει την ιστορικήν ύπαρξιν άλλων Χριστιανικών Εκκλησιών και Ομολογιών» το «Η Ορθόδοξος Εκκλησία αποδέχεται την ιστορικήν ονομασίαν άλλων ετεροδόξων Χριστιανικών Εκκλησιών και Ομολογιών», με αποτέλεσμα να υπάρξει πλήρης αποδοχή της προτάσεως και να επέλθει ομοφωνία.

Συγκεκριμένα ο Μακαριώτατος παρουσιάζοντας την πρόταση δήλωσε τα εξής: < Με την τροπολογίαν αυτήν πετυχαίνουμε μία Συνοδική απόφαση που για πρώτη φορά στην ιστορία περιορίζει το ιστορικό πλαίσιο των σχέσεων προς τους ετεροδόξους όχι στην ύπαρξη, αλλά ΜΟΝΟ στην ιστορική ονομασία αυτών ως ετεροδόξων χριστιανικών Εκκλησιών ή Ομολογιών. Οι εκκλησιολογικές συνέπειες της αλλαγής αυτής είναι αυτονόητες. Όχι μόνο δεν επηρεάζουν αρνητικώς με οποιοδήποτε τρόπο τη μακραίωνη ορθόδοξη παράδοση, αλλ’ αντιθέτως προστατεύεται με πολύ σαφή τρόπο η ορθόδοξη εκκλησιολογία>».  

Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος του Μαΐου στην απόφασή της και με βάση «την εκκλησιολογική της αυτογνωσία» στην παράγραφο 6 και στην πρότασή της το βάρος δεν το έριξε αν «αναγνωρίζει», «γνωρίζει» ή «αποδέχεται» την ιστορική «ύπαρξη» ή «ονομασία» του μη ορθοδόξου χριστιανικού κόσμου, αλλά στο αν αυτός αποτελείται από «Εκκλησίες» και «Ομολογίες»  ή από «Ομολογίες» και «Κοινότητες». Το ότι δεν «αναγνωρίζει», ούτε «γνωρίζει», αλλά «αποδέχεται την ιστορική ονομασία μη Ορθοδόξων Εκκλησιών και Ομολογιών», μπορεί να είναι αναγνώριση των ονομάτων, με τα οποία αυτοπροσδιορίζονται οι διάφοροι μη Ορθόδοξοι χριστιανοί, αλλά μπορεί να είναι και τρόπος αναγνώρισης, πίσω από τα ονόματα, της ουσίας της πίστεως των ετεροδόξων, κατά το «αρχή σοφίας, ονομάτων επίσκεψις».  Το ότι ο Αρχιεπίσκοπος στη δήλωσή του προσέθεσε τονισμένη τη  λέξη ΜΟΝΟ, που δεν υπάρχει στο τελικό κείμενο, ενισχύει την άποψη ότι είναι μια «πυθιακή»  διφορούμενη απόφαση, για να αποφευχθεί το εκκλησιολογικό αδιέξοδο. Βεβαίως η πρόταση της υπό τον Αρχιεπίσκοπο αντιπροσωπείας της Εκκλησίας της Ελλάδος στη Σύνοδο για το θέμα της ονομασίας των ετεροδόξων, ήταν διαφορετική από αυτήν που η Ιεραρχία είχε αποφασίσει. Στην περίπτωση τα μέλη της αντιπροσωπείας πήραν επάνω τους την ευθύνη της ντε φάκτο αλλαγής της Συνοδικής αποφάσεως.

Μεγαλύτερη όμως απόκλιση από την απόφαση της Ιεραρχίας της η αντιπροσωπεία της Εκκλησίας της Ελλάδος έκαμε στο θέμα του Αυτονόμου και του τρόπου ανακηρύξεως αυτού. Υπενθυμίζεται ότι η απόφαση της Ιεραρχίας ήταν στη 2^η παράγραφο του Κειμένου  περί του Αυτονόμου να προστεθεί το εξής: «Εκκλησιαστικαί Επαρχίαι περί των οποίων εξεδόθη Πατριαρχικός Τόμος ή Πράξις, δεν δύνανται ίνα αιτήσωνται την χορήγησιν αυταίς αυτονομίας, διατηρουμένου απαρασαλεύτως του υφισταμένου καθεστώτος». Όταν ετέθη το ζήτημα ο Πατριάρχης αποφάνθηκε ότι η προσθήκη αφορά στο καθεστώς των Νέων Χωρών και προφορικώς βεβαίωσε τη Σύνοδο ότι το καθεστώς σ’ αυτές δεν θα θιγεί και πως θα συνεχίσει να δρα ως  οι Μητροπόλεις των Νέων Χωρών να του ανήκουν. Στο σημείο αυτό ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος θα μπορούσε να εμμείνει στην πρότασή του, με το επιχείρημα πως αφού ο Πατριάρχης προφορικά δεσμεύεται, γιατί δεν θέλει η βεβαίωσή του να υπάρχει και στο επίσημο κείμενο;; Επί πλέον ο κ. Ιερώνυμος θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι η απόφαση της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος δεν του επιτρέπει να υποχωρήσει και να πει ότι σε τυχόν άρνηση της προσθήκης εκ μέρους του κ. Βαρθολομαίου είναι υποχρεωμένος με όλη την Ελλαδική αντιπροσωπεία να αποχωρήσει της Συνόδου. Θα ήταν βεβαίως μια βόμβα στην από την αρχή τραυματισμένη εικόνα της Συνόδου, που ασφαλώς θα προκαλούσε περαιτέρω νέες εντάσεις με το Φανάρι... Ο κ. Ιερώνυμος έδειξε ότι δεν ήταν έτοιμος για τόσο σοβαρή εξέλιξη... Έτσι προτίμησε να παραγνωρίσει την απόφαση της Ιεραρχίας, από το να συγκρουστεί  με το Φανάρι, που ασφαλώς θα τον κατηγορούσε ότι εκείνος ξεκίνησε τη σύγκρουση...

Ιεράρχες της Εκκλησίας της Ελλάδος συμφωνούν ότι ο κ. Βαρθολομαίος δεν δεσμεύεται παρά μόνο με τα γραπτά κείμενα... Ακόμη και αυτά μπορεί να τα ερμηνεύσει κατά τη λογική, ή το συμφέρον, το δικό του, ή του Φαναρίου...Στην περίπτωση των «Νέων Χωρών» είναι ο πρώτος Πατριάρχης που έχει παρερμηνεύσει την Πράξη του 1928. Έως τον κ. Βαρθολομαίο όλοι οι προηγούμενοι Την εσέβοντο και δεν ενοχλούσαν την Εκκλησία της Ελλάδος.

Όπως είναι γνωστό από την, με τους Βαλκανικούς Πολέμους, απελευθέρωση των Ηπείρου, Μακεδονίας, Θράκης και νησιών του Ανατολικού Αιγαίου προέκυψε η αναγκαιότητα να χειραφετηθούν οι Μητροπόλεις των περιοχών αυτών και να προσαρτηθούν στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος. Στην Έκθεση προς τη Βουλή από την τότε Κυβέρνηση για την ψήφιση του σχετικού Νόμου 3615/1928 εγράφη ότι η λύσις της προσαρτήσεως «Ήταν η κρατούσα κανονική αρχή εν τη Ορθοδόξω Ανατολική Εκκλησία ανέκαθεν, όπως διετυπώθη υπό του ιζ’ κανόνος της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου και επανελήφθη υπό του λα΄ κανόνος της Πενθέκτης Συνόδου... Η κανονική αύτη αρχή εφηρμόσθη, ως ήτο επόμενον, και κατά την προσάρτησιν της Επτανήσου εις την Ελλάδα, την απελευθέρωσιν της Θεσσαλίας και μικρού μέρους της Ηπείρου...»

Τότε επενέβη ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος  Χρυσόστομος (Παπαδόπουλος). Γεννημένος στη Μάδυτο, στα παράλια του Ελλησπόντου από τη μεριά της Θράκης, ήταν συναισθηματικά δεμένος με την Κωνσταντινούπολη και πονούσε για τη γενοκτονία των Ελλήνων του 1922 και την αποψίλωση από πιστούς του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Επεζήτησε λοιπόν να βρεθεί ένας τρόπος, δια του οποίου  να προστατευθεί το κύρος του     Πατριαρχείου, έξι μόνο χρόνια μετά την Καταστροφή, χωρίς να θίγεται η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος.  Υπέβαλε ο ίδιος στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή το σχέδιο Νόμου που τελικά εγκρίθηκε από τη Βουλή, πριν από την Πατριαρχική Πράξη. Δικαιολογώντας το γεγονός τόνισε ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος, μεταξύ των άλλων:

« Είναι σταθερά και αμετάτρεπτος η απόφασις του Οικουμενικού Πατριαρχείου και πάντων ανεξαιρέτως των εχόντων γνώμην επί του ζητήματος τούτου να διατηρηθή έστω και σκιώδης η πνευματικη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου επί των εν Ελλάδι Μητροπόλεων αυτού και επισκοπών...Βεβαίως δεν χειραφετούνται πλήρως και απολύτως αι Μητροπόλεις της Μακεδονίας, Θράκης, Ηπείρου και Νήσων καθ’ ον τρόπον εχειραφετήθησαν αι Εκκλησιαστικαί Επαρχίαι της Επτανήσου, είτα δε της Θεσσαλίας, εν μέρει δε και της Ηπείρου, και δύναται εκ πρώτης όψεως να υπολάβη τις ότι η διοικητική αφομοίωσις δεν εμφανίζεται απολύτως σύμφωνος προς τας απαιτήσεις των Ιερών Κανόνων. Απολύτως σύμφωνος προς τας απαιτήσεις αυτάς θα ήτο η διακοπή παντός δεσμού των εν λόγω Μητροπόλεων προς το Οικουμενικόν Πατριαρχείον. Αλλ’ ως ήδη είπομεν πρόκειται περί έργου μάλλον οικονομίας, χάριν του Πατριαρχείου, χωρίς εκ της τοιαύτης οικονομίας να πάσχη τι το Αυτοκέφαλον της Εκκλησίας της Ελλάδος. Δεν πρέπει να διαφεύγη ημάς το κρισιμώτατον της θέσεως εν η διατελεί το Πατριαρχείον, έχομεν δε υπέρτατον και Εκκλησιαστικόν αλλά και Εθνικόν συμφέρον να διασώσωμεν το Πατριαρχείον». 

Αυτή ήταν η πραγματική αιτία και το καθεστώς που θα διείπε τις Μητροπόλεις των «Νέων Χωρών», χάριν της διάσωσης του Πατριαρχείου. Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή του 1928, με Πρόεδρο τον Κ. Γόντικα και Εισηγητή τον Α. Παχνό, έκαμε δεκτή την εισήγηση του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου, αφού όπως εγράφη στην Έκθεσή της «Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον αναγνωρίζει ότι δεν δύναται να κυβερνά αμέσως Μητροπόλεις ανηκούσας εις ξένον Κράτος ». Τέλος η Κοινοβουλευτική Επιτροπή διαβεβαιώνει γραπτώς τους Βουλευτές ότι «Τα κανονικά δικαιώματα του Οικουμενικού Πατριάρχου επί των Μητροπολιτών των Νέων Χωρών είναι μόνον το μνημόσυνον αυτού υπό των Αρχιερέων των Νέων Χωρών και η λήψις επευλογίας του Οικουμενικού Θρόνου υπό των εκάστοτε εγκαθισταμένων Αρχιερέων των Νέων Χωρών». Οι προηγούμενοι Πατριάρχες αναγνώριζαν την καλή διάθεση της Ελληνικής Κυβερνήσεως και της Ελλαδικής Εκκλησίας προς το Φανάρι και δεν ενοχλούσαν καθόλου τη διαποίμανση των Μητροπόλεων των «Νέων Χωρών», αποδεχόμενοι τα «ψιλά» τους δικαιώματα.... Αυτά έως τον σημερινό Πατριάρχη...

Στη Σύνοδο αποδείχθηκε ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα στις σχέσεις μεταξύ του Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου και του Αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου για το ζήτημα των «Νέων Χωρών». Επί τόσες ημέρες μαζί στην Κρήτη δεν συναντήθηκαν ιδιαιτέρως και δεν αντάλλαξαν   κουβέντες, πέραν των τυπικών. Επίσης ο κ. Ιερώνυμος  παρών ήταν μόνο στα απολύτως απαραίτητα. Στον Εσπερινό του Σαββάτου, προ της Πεντηκοστής, δεν έλαβε μέρος. Ειδοποίησε ότι δεν ήταν ασθενής, αλλά ότι ξεκουραζόταν και ότι θα ελάμβανε μέρος στο δείπνο που παρέθεσε προς τιμήν των Προκαθημένων το ίδιο βράδυ ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Πρ. Παυλόπουλος. Τη Δευτέρα, του Αγίου Πνεύματος, ο Οικουμενικός Πατριάρχης είπε ότι μόνο οι Προκαθήμενοι θα παραμείνουν στην Ακαδημία και θα συγγευματίσουν, αλλά ο Αρχιεπίσκοπος δεν παρακάθησε στην τράπεζα και αναχώρησε να γευματίσει στο ξενοδοχείο του. Δεν συμμετέσχε επίσης στη Λειτουργία την Κυριακή των Αγίων Πάντων και αναχώρησε την ίδια ημέρα για Αθήνα, χωρίς κανένα σχόλιο να κάνει. Γενικά απέφυγε τα ΜΜΕ και τις προς αυτά δηλώσεις. Στις ομιλίες του τέλος δεν έκανε ούτε ένα κολακευτικό σχόλιο για τον κ. Βαρθολομαίο, όπως όλοι οι άλλοι Προκαθήμενοι.

Εν τω μεταξύ η άτυπη αντιπαράθεση των δύο Προθιεραρχών   στις «Νέες Χώρες» συνεχίζεται. Ο Πατριάρχης στο τέλος Ιουνίου, μετά τη Σύνοδο στην Κρήτη, ήταν στα «Παύλεια» της Μητροπόλεως Βεροίας. Ο Αρχιεπίσκοπος προηγουμένως ήταν στις Σέρρες και σε άλλες Μητροπόλεις της Μακεδονίας, όπως επίσης και στη Σάμο. Επίσης επισκέφθηκε την Αλεξανδρούπολη και τη Σαμοθράκη και μίλησε σε σύναξη όλων των Αρχιερέων και Ιερέων της Θράκης. Αυτές τις ημέρες βρίσκεται στην περιοχή της Θεσσαλονίκης στη Μονή της Σουρωτής, όπου προσκύνησε τον τάφο και τα ιερά λείψανα του Αγίου Παϊσίου. Σημειώνεται ότι οι Αρχιερείς της Εκκλησίας της Ελλάδος επικροτούν τη στάση του, που σημειώνει την παρουσία του, ως Προκαθημένου της Εκκλησίας της Ελλάδος, στις Μητροπόλεις των «Νέων Χωρών».

Πηγή: Ακτίνες (Μέρος Α', Μέρος Β', Μέρος Γ', Μερός Δ' και Μέρος Ε')