21 Σεπτεμβρίου 1956. Χαράματα στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας.

Ο Μιχαήλ Κουτσόφτας, ο Ανδρέας Παναγίδης και ο Στέλιος Μαυρομάτης οδηγήθηκαν στην αγχόνη, ξημερώματα της Παρασκευής της 21ης Σεπτεμβρίου 1956. Το «θάνατος δια απαγχονισμού», ακούστηκε ξανά από τα χείλη των δικαστών της αποικιοκρατίας.

«Ψάλλε, προσεύχου, δόξαζε τον Θεόν σ’ όλη σου τη ζωή» , έγραφε στην τελευταία επιστολή στη μητέρα του.  Αυτός ήταν ο Ιάκωβος Πατάτσος, ο Ιάκωβός μας.  Ο Ιάκωβος Πατάτσος, ήταν από τους πρώτους ήρωες που οδηγήθηκαν στην αγχόνη, μετά τους ήρωες Μιχαλάκη Καραολή και Ανδρέα Δημητρίου.

Στον τοίχο έγραφε… «Γκιαούρηδες δεν θα καταλάβετε ΠΟΤΕ τα απόρθητα τουρκικά φρούρια. Τα υπερασπίζονται «ένδοξοι» Τούρκοι μαχητές….» και οι βάρβαροι παρά τις ενισχύσεις και βομβαρδισμούς της Τουρκίας κατατροπώθηκαν…

Ξημερώματα Τετάρτης, 10 Μαΐου του 1956. Τις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας δονούν τα πατριωτικά τραγούδια των κρατουμένων αγωνιστών της Ε.Ο.Κ.Α. Ο Ανδρέας Δημητρίου (22 ετών) και ο Μιχαλάκης Καραολής (23 ετών), σαν έτοιμοι από καιρό, σε λίγο θα διαβούν ευθυτενείς το τελευταίο σκαλοπάτι της ζωής και θα περάσουν στην αιωνιότητα. Η ατμόσφαιρα στα κελιά των κρατουμένων θυμίζει πανηγύρι και όχι ωδή προς τον θάνατο! Ο ιερέας των φυλακών θα εξομολογήσει και θα κοινωνήσει των Αχράντων Μυστηρίων τους μελλοθανάτους. Ο νόμος της Αυτής «Μεγαλειότητος» βασίλισσας της αποικιοκρατικής Γηραιάς Αλβιώνος σε λίγο θα πάρει τον δρόμο του….

Μήνυμα για την επέτειο ενάρξεως του Κυπριακού Αγώνος και τους αγώνες που έδωσε η ΕΟΚΑ έστειλε με ανάρτησή της στο facebook η υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Σοφία Ζαχαράκη.

«ΓIATI ήθελαν να πεθάνουν;», με ρώτησε καθώς κουλουριαζόταν στο ζεστό της κρεβατάκι, κοιτάζοντας με τα γεμάτα απορία ματάκια της. Δέκα μόλις χρονών η Ειρήνη έφυγε γεμάτη απορίες από την επίσκεψη της τάξης της στα Φυλακισμένα Μνήματα. «Δεν φοβόντουσαν κλεισμένοι σε εκείνες τις φυλακές;», «Η μητέρα τους δεν έκλαιγε;», «Δεν πονούσαν όταν απαγχονίζονταν;»
Της εξήγησα ότι οι ήρωες βάζουν πάνω από όλα την πατρίδα και της μίλησα για τα κρατητήρια, για τους μαθητές που ξεχύνονταν στους δρόμους για να διεκδικήσουν την ελευθερία.
«Θα ήθελα να ζω εκείνη την εποχή». Η απάντησή της με σόκαρε. Της είπα ότι οι ήρωες δεν γίνονται πάντα με τα όπλα και τους σκοτωμούς, ότι σήμερα, εποχή του διαλόγου και του σεβασμού μας βοηθά να διεκδικήσουμε με άλλο τρόπο την ελευθερία. Δεν το κατάλαβε.

Λουκία Λαουτάρη Παπαγεωργίου: όλα για την Πατρίδα!

Τιμούμε τη γυναίκα που έδρασε και απέθανε περήφανη για το όνομα της λευτεριάς

Ως αγωνίστρια και ως μάνα η Λουκία Λαουτάρη Παπαγεωργίου είχε τα χαρακτηριστικά εκείνα που θα ζήλευε κάθε γυναίκα του σήμερα.Η Λουκία Λαουτάρη και ο σύζυγός της Γεώργιος Λαουτάρης διατηρούσαν κρησφύγετο στο περιβόλι τους, όπου έκρυβαν καταζητούμενους αντάρτες της ΕΟΚΑ

Η τεράστια συμβολή της Ελληνίδας Κύπριας γυναίκας κατά τον Απελευθερωτικό Αγώνα της ΕΟΚΑ 55-59 ήταν αναμφισβήτητα άκρως σημαντική και εντυπωσιακή. Μάλιστα, ο Αρχηγός Διγενής στα Απομνημονεύματά του αναφέρεται στη γυναίκα της ΕΟΚΑ με μεγάλο θαυμασμό, παρομοιάζοντάς τη με την γυναίκα Σπαρτιάτισσα, αφού ως αγωνίστρια και ως μάνα είχε τα χαρακτηριστικά εκείνα που θα ζήλευε κάθε γυναίκα του σήμερα: Αψηφούσε τον κάθε κίνδυνο,ξεγελούσε με μεγάλη δεξιοτεχνία τον Άγγλο κατακτητή, χειριζόταν τα πάντα με μεγάλη μυστικότητα, ευελιξία και πανουργία. Φύλαγε στο σπίτι της χωρίς δεύτερη σκέψη αντάρτες με κίνδυνο τη δική της ζωή και της οικογένειάς της, μετέφερε μέσα στο καλαθάκι της φυλλάδια, υλικά και σημειώματα αγωνιστών, και πολλές φορές όπλα και πυρομαχικά.

Ως γνήσια Ελληνίδα μάνα έστελνε τα παιδιά της στο βωμό της Λευτεριάς και έκρυβε τον πόνο της με το σθένος και την περηφάνια που τη χαρακτήριζε.

Σήμερα τιμούμε μια γυναίκα που διέθετε όλα αυτά τα χαρακτηριστικά, μιας γυναίκας που έδρασε και απέθανε περήφανη για το όνομα της λευτεριάς και της Ένωσης της Κύπρου με τη Μητέρα Ελλάδα! Την «Μπουμπουλίνα» της ΕΟΚΑ, τη Λουκία (Λαουτάρη) Παπαγεωργίου.

Η Λουκία γεννήθηκε στις 23 Μαρτίου του 1926, στο χωριό Αυγόρου της επαρχίας Αμμοχώστου και τέλειωσε το δημοτικό σχολείο του χωριού της. Ασχολείτο με τα αγροτικά από πολύ νεαρή ηλικία, ακούραστη αγρότισσα, υπόδειγμα συζύγου και μητέρα έξι παιδιών.

Η Λουκία Λαουτάρη και ο σύζυγός της Γεώργιος Λαουτάρης διατηρούσαν κρησφύγετο στο περιβόλι τους, όπου φιλοξενούσαν και έκρυβαν καταζητούμενους αντάρτες της ΕΟΚΑ.

Ο ΑΝΤΡΑΣ ΤΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ (Φωτ.ἀπό: lekythos.library.ucy)

4 Ιουλίου 1958: Ο Αρχηγός Διγενής δίνει εντολή για γενικό ξεσηκωμό όλου του άμαχου πληθυσμού. Στο Αυγόρου η τοπική οργάνωση της ΕΟΚΑ τοποθετεί σε όλο το χωριό συνθήματα, οι Άγγλοι στρατιώτες όμως τα κατεβάζουν.

5 Ιουλίου 1958: Οι Έλληνες δεν τα βάζουν κάτω, τίποτα δεν τους σταματάει και αναρτούν νέα συνθήματα.

Οι Άγγλοι, για να τους εκφοβίσουν, συλλαμβάνουν ένα δεκαπεντάχρονο αγόρι, τον Κυριάκο Μακρή και τον αναγκάζουν να ανέβει σε μια σκάλα για να κατεβάσει τα συνθήματα. Το δεκαπεντάχρονο παιδί αρνείται πεισματικά και οι στρατιώτες τον σέρνουν προς το στρατιωτικό όχημα, κτυπώντας τον αλύπητα με ρόπαλο. Τότε οι γυναίκες του χωριού, για να το προστατεύσουν, ορμούν και το αρπάζουν από τα χέρια των Άγγλων και το φυγαδεύουν.

Από τη συμπλοκή που είχε δημιουργηθεί στο κέντρο του Αυγόρου, οι καμπάνες άρχισαν να κτυπούν και συναγερμός σημάνθηκε, για να συγκεντρωθούν οι κάτοικοι του χωριού στην πλατεία. Η καμπάνα χτυπούσε και για τη Λουκία, που εκείνη την ώρα έκανε μπάνιο τη μικρή της κόρη Θεοδώρα. Η καρδιά της κτυπούσε στο ρυθμό της καμπάνας… σηκώθηκε, κοίταξε το καμπαναριό… Ξέρει πως πρέπει να φύγει να πάει εκεί που κτυπά για εκείνην ο ήχος της Ελευθεριάς. Κοιτάζει τη μικρή της κόρη… την αγκαλιάζει, της δίνει ένα φιλί και την αφήνει στη φροντίδα της αδελφής του ανδρός της. Τρέχει έξω από το σπίτι και κατευθύνεται στην πλατεία, κοντά στους άλλους συγχωριανούς, της για να δώσει και εκείνη το παρών της.

Στην πλατεία ακολούθησε άγριος λιθοβολισμός από τους κατοίκους, με αποτέλεσμα οι Άγγλοι να αναγκαστούν να καλέσουν ενισχύσεις. Σε λίγο καταφθάνουν τρία θωρακισμένα αυτοκίνητα και δυο μεγάλα αυτοκίνητα γεμάτα στρατιώτες, περικυκλώνοντας το πλήθος. Οι Άγγλοι εξαπέλυσαν επίθεση με ρόπαλα εναντίον των άοπλων κατοίκων, ενώ το ένα από τα τρία θωρακισμένα αυτοκίνητα ανοίγει πυρ, με αποτέλεσμα οι σφαίρες του να βρουν τη Λουκία Παπαγεωργίου Λαουτάρη στο κεφάλι και τον συγχωριανό της Παναγιώτη Ζαχαρία στο στήθος. Ο θάνατός τους ήταν ακαριαίος, για την οικογένεια Λαουτάρη όμως ο θρήνος ήταν διπλός…. αφού η Λουκία κυοφορούσε το έβδομο παιδί της, όταν σκοτώθηκε…. σχεδόν ήταν 5 μηνών!

Επίσης, από τη συμπλοκή τραυματίστηκαν αλλά εκατόν πρόσωπα.

ΛΙΓΟ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΗΣ (Φωτ.ἀπό: lekythos.library.ucy)

ΑΘΑΝΑΤΗ!!!

Πηγή: Οικογένεια: Μια γωνιά του Παραδείσου

Μια μάνα τέθκιον ήρωαν εν προσβολή να κλάψει
Χαλάλιν της πατρίδας μου το φως μου, η ζωή μου
Τζι αφού ένε παραδόθηκεν ας έσιη την ευτζιή μου.

 Λόγια της μητέρας του Γρηγόρη Αυξεντίου στην κηδεία του

Η EΠITYXIA του Aπελευθερωτικού Αγώνα στηρίχτηκε στον ανταρτοπόλεμο που «απαιτεί κυρίως μυστικότητα, ευελιξία, πανουργίαν, δόλον και ευψυχίαν» (Απομνημονεύματα σ. VI). Η Γυναίκα αποδείχθηκε να διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά που στήριξαν αυτήν την επιτυχία: ποτέ δεν πρόδωσε, γεγονός που αναφέρει με θαυμασμό ο στρατηγός Διγενής, λέγοντας ότι «δεν υπήρξε γυναίκα καταδότης», αποδεικνύοντας έτσι ότι ήξερε να κινείται με μυστικότητα, φίλευε τους Aγγλους στρατιώτες που περιπολούσαν έξω από το σπίτι της με φρούτα από το δενδρόκηπό της για να μην τους αφήσει να μπουν στο σπίτι όπου έκρυβε το κρησφύγετο του αντάρτη, χρησιμοποιώντας πανουργία και δόλο και μένοντας ελεύθερη μέσα στα κρατητήρια, όπου βασανίστηκε απάνθρωπα, χωρίς κλάμα στο άκουσμα του θανάτου του παιδιού της, δείχνοντας ότι είχε το σθένος και την ευψυχία που στήριξαν τον αγώνα.

Η προσφορά της γυναίκας στον αγώνα έχει ήδη αποτιμηθεί από τον αρχηγό Διγενή στα Απομνημονεύματά του και στο Χρονικόν με τρόπο πια αδιαμφισβήτητο. Γράφει στα Απομνημονεύματά του αποτιμώντας τη συμβολή της γυναίκας: «Η Ελληνίς Κύπρια εφάνη αξία των ωραιοτέρων ελληνικών παραδόσεων» (σ. 227). «Εις πολύ εμπιστευτικάς αποστολάς εχρησιμοποίουν το γυναικείον φύλον» (σ. 226). «Oταν ομιλώ περί νεολαίας περιλαμβάνω τόσον τους νέους, όσον και τας νεάνιδας. Αι νεάνιδες της Κύπρου όχι μόνον δεν υστέρησαν εις τόλμην και αυτοθυσίαν, αλλά και εφάνησαν πραγματικαί Σπαρτιάτισσες, Σουλιώτισσες και Μεσολογγίτισσες» (σ. 40). Στο Χρονικόν Αγώνος ΕΟΚΑ, ο στρατηγός Γρίβας Διγενής αναφέρει: «Η συμβολή της Ελληνίδας Κυπρίας εις τον Aπελευθερωτικόν Aγώνα υπήρξε εξόχως σημαντική. Με βαθείαν συγκίνησιν αναλογίζομαι την πολύτιμον συνεισφοράν της εις τον αγώνα. Με παραδειγματικήν αυταπάρνησιν ανέλαβε και εξετέλεσε κατά τρόπον αξιοθαύμαστον πάσαν αποστολήν, μη ορρωδήσασα προ ουδενός κινδύνου. Oλαι αι Eλληνίδες των πόλεων και των χωριών της Κύπρου δεν υστέρησαν ουδενός εις πράξεις ηρωισμού και αυτοθυσίας. Και εις αυτόν τον ένοπλον αγώνα έλαβον αύται μέρος» (σ. 59). Ο πολιτικός αρχηγός του Αγώνα Αρχιεπίσκοπος Μακάριος αναφέρεται με τον ίδιο θαυμασμό στην προσφορά της Γυναίκας στον Αγώνα.

..Η μικρή Μύρια, νήπιο ακόμη, την οποία αναφέρει στα Απομνημονεύματά του ο Διγενής ως τον καλύτερο φρουρό, μια και κάθε φορά που έβλεπε Aγγλο στρατιώτη φώναζε εναντίον του, οι μικρές μαθήτριες με την μπλε ποδιά και την αλατζιά που κουβαλούσαν όπλα, πέτρες και αλληλογραφία κάτω από τις ποδιές τους, οι γυναίκες που ύφαναν 5.317 πήχεις αλατζιάς για να υλοποιήσουν την παθητική αντίσταση και το μποϊκοτάζ των αγγλικών προϊόντων, οι κρατούμενες νέες με την ελεύθερη ψυχή που έραβαν κρυφά ελληνικές σημαίες και υπέμεναν τα βασανιστήρια, οι αγωνίστριες γυναίκες με όπλα και χειροβομβίδες που συγκρούονταν με τον βρετανικό στρατό, για να διευκολύνουν τη διαφυγή των ανταρτών, οι γυναίκες της ΠΕΚΑ, της ΑΝΕ και της ΟΧΕΝ που πολυγραφούσαν φυλλάδια, αναρτούσαν πανό, διαδήλωναν, προμήθευαν τους αντάρτες με τρόφιμα και ρούχα, και έριχναν βόμβες, οι Σύνδεσμοι και οι ομάδες κρούσεως, οι γυναίκες που κράτησαν τη μάχη των σημαιών και των συνθημάτων, οι δασκάλες και καθηγήτριες στα σχολεία και στο κρυφό σχολειό, οι οικοκυρές που μετέτρεψαν τα σπίτια τους σε κρησφύγετα και δεν έκλαψαν στα συντρίμμια τους μετά την ανατίναξή τους από τους Aγγλους, η τομεάρχης γυναίκα του αγώνα, και οι εκατοντάδες μάνες, γυναίκες και αρραβωνιαστικιές που ενθάρρυναν τους αγωνιστές στον αγώνα της λευτεριάς δεν ήλθαν από το πουθενά: ήταν ψυχές χαλυβδωμένες από την Ιστορία του τόπου και παρουσίες που τις ύφανε από γενιά σε γενιά η προσήλωση στον σκοπό της ζωής που δεν ήταν άλλος από τη θυσία για τη λευτεριά, την Eνωση, την Ελλάδα.

Η Αρίστη Ρωσσίδου αφηγείται περιγράφοντας τη σύμπνοια της οικογένειας στον Αγώνα: «Eμυήθην Νοέμβριον 1954, εις ηλικίαν 17 ετών. Με υπερηφάνειαν αναφέρω ότι στο σπίτι μου κατασκευάσθησαν οι πρώτες βόμβες της 1/4/1955… Αντιμετώπισα πολλούς κινδύνους, ανακρίσεις, έρευνες και δίκες. Εις μίαν και μόνον περίπτωσιν Aγγλος αξιωματικός με ανέκρινε εις την οικίαν μου ενώπιον των γονέων μου επί πέντε ολοκλήρους ώρας. Σημειωτέον ότι η οικία μου ηρευνάτο πέντε και έξι φοράς τον μήνα υπό Aγγλων και επικουρικών. Και η μητέρα μου, Ελένη Ρωσσίδου, παρ’ όλην την πίκραν που εδοκίμασε, εκ της θανατικής καταδίκης, του αδελφού μου, παρά την ηλικίαν της (56 ετών), δεν παρέλειψε ούτε στιγμήν να προσφέρει υπηρεσίας εις τον Αγώνα… πηγαινοερχομένη στας διαφόρους πόλεις, μεταφέρουσα τα επείγοντα υλικά, φυλλάδια και άλλα εμπιστευτικής φύσεως έγγραφα» (Χρονικόν, σ. 375-76).

Ο λόγος τους μνημείο της ψυχής τους και σ’ αυτόν χρειάζεται να σπουδάσουν οι επόμενες γενιές: «Δε θα παραδιδόταν ποτέ ο Γρηγόρης. Μια και το ζήτησε η πατρίδα δεν μπορούσε παρά να την υπηρετήσει. Δεν μπορούσε παρά να την ελευθερώσει ή να πεθάνει. Είμαι περήφανη για τη θυσία του…», θα πει η αρραβωνιαστικιά του υπαρχηγού της ΕΟΚΑ (σελίδες, 136). Η μάνα του Ανδρέα Δημητρίου, όταν τον αποχαιρετά για τελευταία φορά πριν απαγχονιστεί το 1956 θεμελιώνει με τα λόγια της τη συνέχιση του αγώνα: «Στην ευχή μου, γιε μου. Πρόσεχε να έχεις θάρρος ώς το τέλος. Καλύτερα ο θάνατος παρά προδότης». Μπροστά στο νεκρό σώμα του αγωνιστή Πετράκη Κυπριανού η μάνα του θα δείξει πώς γεννιούνται οι ήρωες, λέγοντας «Eτσι σε ήθελα, γιε μου, νάρτεις ήρωας» και η μάνα του Παλληκαρίδη, όταν έμαθε ότι ζητούσαν από τον γιο της να καταδώσει για να τον αφήσουν ελεύθερο είπε: «Εγιώ εν εγέννησα παιδί, που να γενεί προδότης. Χαλάλι της πατρίδας μου το γαίμα του παιδκιού μου».

Η Γυναίκα της Κύπρου έζησε, έδρασε και απέθανε ως Ελληνίδα που μάχεται για Λευτεριά, συνώνυμη στα χρόνια του Αγώνα με την Eνωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

Πηγή: Αντέχουμε...

«…Ο Άγγλος δεν άντεξε και ρώτησε έναν Κύπριο δημοσιογράφο για τους αντάρτες της Ε.Ο.Κ.Α.:
«What kind of people are they?» (Τι άνθρωποι είναι αυτοί ;).
Για να λάβει πληρωμένη απάντηση:
«Greeks» (Έλληνες)!»

Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης γεννήθηκε σ’ ένα πολύ μικρό χωριό της Πάφου, την Τσάδα, στις 27 Φεβρουαρίου 1938. Ήταν το τέταρτο από τα πέντε παιδιά του Μιλτιάδη Παλληκαρίδη και της Αφροδίτης Παπαδανιήλ. Η ψυχή του ξεχείλιζε από το πάθος για δικαιοσύνη και ελευθερία. Το ταλέντο του και η αγνότητα της ψυχής του μας έδωσαν ανεκτίμητους στίχους, που αντηχούν στις ψυχές των απανταχού της γης Ελλήνων.

Μαθητής Γυμνασίου θα γράψει σε έκθεση ιδεών για τη σημασία των εθνικών επετείων:

• «Κάτω από τον γαλάζιο αττικό ουρανό, αλλά και κάτω από τον σκοτεινό συννεφιασμένο ορίζοντα της δούλης Κύπρου, γιορτάζονται οι Εθνικές Επέτειοι. Θυμίζουν στον ελεύθερο Ελληνισμό πως οι πρόγονοί των πολέμησαν σαν λιοντάρια για να τους χαρίσουν τη Λευτεριά. Μας δίδουν ακόμα θάρρος και ελπίδα στους σκλαβωμένους, πως η μέρα του λυτρωμού δεν είναι όνειρο απραγματοποίητο. Περνά από κοντά σου τις μέρες αυτές η δόξα και η τιμή του Έλληνα, περνά η Λευτεριά, που δίνει το φως, τη δύναμη, τη χαρά. Περνά από κοντά σου η Λευτεριά. Την νοιώθεις, την χαίρεσαι. Μα ο σκλάβος δεν τη χαίρεται, δεν τη βλέπει …».

Την 1^η Ιουνίου 1953, παραμονή της στέψης της βασίλισσας Ελισάβετ Β’, οι Άγγλοι υψώνουν την αγγλική σημαία στα Προπύλαια του Ιακώβειου Σταδίου της Πάφου. Σε μία ώρα ο Ευαγόρας (ήταν μόλις 15 ετών), συγκεντρώνει 3.000 μαθητές και πολίτες και όλοι μαζί αξιώνουν την απομάκρυνση των Άγγλων από το γήπεδο. Οι Άγγλοι αρνούνται να απομακρυνθούν. Ο Ευαγόρας σκαρφαλώνει στα προπύλαια, κατεβάζει την αγγλική σημαία και την πετά στα πλήθη. «Από την σημαία αυτή δεν ευρέθη ίχνος», σημειώνει ο πατέρας του. Οι εκδηλώσεις ματαιώνονται, αφού σημαίες, αγγλικά λιοντάρια-σύμβολα της αποικιοκρατίας, βρετανικοί θυρεοί, αγγλικά οικόσημα και εικόνες της βασίλισσας μετατράπηκαν σε θρύψαλα. Ο Ευαγόρας επιστρέφει στο σπίτι του αργά το βράδυ. Στην προτροπή του πατέρα του να είναι προσεκτικός απαντά: «Να πιάσει τα βρεγμένα της η Αγγλία και να φύγει. Τι θέλει στην Κύπρο;»

Τον Αύγουστο του 1955, ο Ευαγόρας συμμετέχει σε μαθητική εκδρομή στην Ελλάδα. Δακρυσμένος ανεβαίνει στον Ιερό Βράχο της Ακροπόλεως και γονυπετής καταθέτει δάφνινο στεφάνι στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη. Μαζί με τον Ευαγόρα είναι και ο Πετράκης Γιάλλουρος, ο Σημαιοφόρος μαθητής του Ελληνικού Γυμνασίου Αμμοχώστου, που στις 7 Φεβρουάριου 1956, θα δολοφονηθεί, εν ψυχρώ, αγκαλιά με την γαλανόλευκη από Άγγλο δεκανέα κατά τη διάρκεια μαθητικής διαδήλωσης στην οδό Ερμού της κατεχόμενης σήμερα πόλης της Αμμοχώστου. Να τι γράφει στις σημειώσεις του για αυτήν την εκδρομή:

• «Μόλις πάτησα το Άγιο χώμα της Ελλάδος, μία βαθειά συγκίνησις με κατακυρίευσε και δάκρυα ανέβηκαν στα μάτια μου, αφ’ ενός λόγω του ότι πατούσα στην Ελεύθερη Πατρίδα, αφ’ ετέρου διότι σκέφτηκα ότι η ιδιαιτέρα μας πατρίς Κύπρος έμενε υπόδουλη κάτω από τον βαρύ ζυγό των Άγγλων, ενώ έπρεπε να είναι κι αυτή ένα κομμάτι της Ελεύθερης Ελλάδος».

Στις 17 Νοεμβρίου 1955, οργανώνεται άλλη μια μαζική και ενθουσιώδης μαθητική διαδήλωση με επικεφαλής και πάλιν τον Ευαγόρα. Οι μαθητές υποστέλλουν και πυρπολούν την αγγλική σημαία του κυβερνητικού νοσοκομείου. Ο Ευαγόρας συλλαμβάνεται την ώρα που προσπαθεί να προστατεύσει συμμαθητή του που τον είχαν δεμένο και τον κτυπούσαν δύο Άγγλοι στρατιώτες και οδηγείται στο δικαστήριο. Παραδέχεται την κατηγορία για οχλαγωγία και ορίζεται η δίκη για τις 6 Δεκεμβρίου 1955. Την παραμονή της δίκης αφήνει το αποχαιρετιστήριο ποίημα-σάλπισμα του, στην έδρα της τάξης του:

• «Παλιοί συμμαθηταί !Αυτή την ώρα κάποιος λείπει ανάμεσά σας, κάποιος που φεύγει αναζητώντας λίγο ελεύθερο αέρα, κάποιος που μπορεί να μη τον ξαναδείτε παρά μόνο νεκρό. Μην κλάψετε στον τάφο του, Δεν κάνει να τον κλαίτε. Λίγα λουλούδια του Μαγιού σκορπάτε του στον τάφο. Του φτάνει αυτό ΜΟΝΑΧΑ  …». Και πήρε μιαν ανηφοριά, και πήρε μονοπάτια να βρει τα σκαλοπάτια που παν στην λευτεριά …

Η ανταρτική δράση του είναι γεμάτη με παράτολμες ενέργειες. Στις 18 Δεκεμβρίου 1956 μαζί με άλλους 2 συναγωνιστές του μετέφεραν όπλα και τρόφιμα στο βουνό. Ξαφνικά βρέθηκαν αντιμέτωποι με αγγλική περίπολο. Οι δυο σύντροφοι του Ευαγόρα καταφέρνουν να διαφύγουν, αλλά ο ίδιος συλλαμβάνεται. «Δεν ήθελε να τρέξει να φύγει και να δεχθεί μια σφαίρα στην πλάτη. Δεν ήθελε να τον πουν δειλό …», λέει η αδελφή του Μαρούλλα. Στην κατοχή του είχε ένα οπλοπολυβόλο Μπρεν γρασαρισμένο που δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και 3 γεμιστήρες. Οδηγείται στις φυλακές Λευκωσίας όπου βασανίζεται φρικτά. Γράφει μεταξύ άλλων στον γαμπρό του: «Την νύκτα με δένουν χειροπόδαρα σ’ ένα σιδερένιο κρεβάτι και χορεύουν επάνω μου, μέχρις ότου λιποθυμήσω. Και τότε μου βουτάνε το κεφάλι σ’ ένα κουβά γεμάτο κρύο νερό το κρατάνε εκεί βουτηγμένο, χωρίς να παίρνω αναπνοή, ώσπου να χάσω πάλιν τις αισθήσεις μου ….».

• Αλύγιστη μένει η ψυχή του και στη δίκη. Έχεις τίποτε να πεις, για να μην καταδικασθείς σε θάνατο; ρώτησε ο Άγγλος δικαστής. «Γνωρίζω ότι θα καταδικασθώ σε θάνατο, είπε ο Ευαγόρας, θα με κρεμάσετε, το ξέρω. Ό,τι έκαμα, το έκαμα ως Έλλην Κύπριος, πού Ζητά τη Ελευθερία του. Εύχομαι να είμαι ο τελευταίος πού θ’ αντικρίσει την αγχόνη. Τίποτε άλλο!».

Μάταιες απέβησαν όλες οι προσπάθειες να αποτραπεί η εκτέλεση. Πρωτεργάτης και σημαιοφόρος της παγκόσμιας κατακραυγής για την καταδίκη του Παλληκαρίδη σε θάνατο, αλλά και της οικουμενικής εκστρατείας για να δοθεί χάρη στον έφηβο αντάρτη της Ε.Ο.Κ.Α. ήταν ο Αμερικανός Βουλευτής της πολιτείας Πενσυλβάνια των Η.Π.Α. Foulton. Η βασίλισσα Ελισάβετ προσπέρασε ασυγκίνητη όλες τις εκκλήσεις για απονομή χάρης… της Βουλής των Ελλήνων, προσωπικοτήτων διεθνούς κύρους, ακόμη και την έκκληση σαράντα βουλευτών του Εργατικού Κόμματος της Αγγλίας.

Η ψυχή του Ευαγόρα ήταν γεμάτη με την Ελλάδα. Ανέπνεε για την Ελλάδα, έφτιαχνε στίχους υπέροχους για την Ελλάδα, πέθανε για την Ελλάδα! Γράφει μεταξύ άλλων στο τελευταίο γράμμα του: « …Θ’ ακολουθήσω με θάρρος τη μοίρα μου. Ίσως αυτό να είναι το τελευταίο μου γράμμα. Μα πάλιν δεν πειράζει. Δεν λυπάμαι για τίποτα. Ας χάσω το κάθε τι. Μια φορά κανείς πεθαίνει. Θα βαδίσω χαρούμενος στην τελευταία μου κατοικία. Τι σήμερα τι αύριο; Όλοι πεθαίνουν μια μέρα. Είναι καλό πράγμα να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα ….».

• «Στείλε μία λαμπάδα στον Άη Γιώργη και αύριο στεί­λε την μητέρα μου να την δω και να μου φέρει και τον σταυρό μου …», ήταν τα τελευταία λόγια του Ευαγόρα προς τον πατέρα του που τον επισκέφθηκε την παραμονή του απαγχονισμού. Ήλθαν την επομένη οι γονείς. Για να αντικρίσουν τα παγερά βλέμματα του Άγγλου δεσμοφύλακα και των Τούρκων επικουρικών, που δεν τους επέτρεψαν να τον ασπασθούν για τελευταία φορά. Ούτε καν πριν τον απαγχονισμό: «Έτσι όριζε ο νόμος…»! Από την αδερφή του Γιωργούλα, ζητά να δώσουν στη μικρή του ξαδερφούλα που δεν πρόλαβε να βαφτίσει, το όνομα Ελευθερία, «για να θυμίζει εκείνην την οποία κάθε άνθρωπος ποθεί πιο πολύ απ’ όλα …». «Μη θρηνείς μάνα, πεθαίνω για την Ελλάδα», ήταν τα τελευταία λόγια που απηύθυνε προς την μητέρα του… «μου έλεγε αστεία και προσπαθούσε να με παρηγορήσει …», λέει η ίδια η μάνα του. Αρνείται να δώσει τον Σταυρό του στον ιερέα των φυλακών που τον κοινώνησε των αχράντων μυστηρίων. Ήθελε να τον φορά στο λαιμό την ώρα του απαγχονισμού!

Λίγο μετά τα μεσάνυκτα της 13^ης Μαρτίου 1957, ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης αντικρίζει ευθυτενής την αγχόνη. Πιστός στις αρχές του πατριωτικού του καθήκοντος βάδισε με το χαμόγελο στα χείλη προς την αιωνιότητα. Στάθηκε απτόητος και ατάραχος κάτω από την αγχόνη και κοίταξε κατάματα το θάνατο. Κι ο θάνατος χαμογέλασε στο παλληκάρι όταν  εκείνο χαμήλωνε το βλέμμα του, την ώρα της τελευταίας προσευχής. Πέρασε στο πάνθεον των αθανάτων του Έθνους των Ελλήνων ψάλλοντας τον Ύμνο προς την Ελευθερία του Διονυσίου Σολωμού. Έκτοτε παραμένει και θα παραμείνει στους αιώνες τω αιώνων παγκόσμιο σύμβολο Λευτεριάς. Σύμβολο αγώνα κάθε καταπιεζόμενου λαού.

Η βασίλισσα Ελισάβετ αρνήθηκε να ικανοποιήσει το αίτημα του πατέρα του Μιλτιάδη, να του παραδοθεί η σορός του παιδιού του, για να ταφεί σύμφωνα με τις παραδόσεις και την πίστη της φυλής μας. Τάφηκε νύχτα, στα κρυφά, στις κεντρικές φυλακές της Λευκωσίας…

Πηγή: Hellas Journal