- Η αποστολή της ακταιωρού Φαέθων είχε γίνει στο πλαίσιο της μαζικής αποστολής δυνάμεων από την κυβέρνηση Παπανδρέου

- Το μεικτό πλήρωμα Ελλαδιτών και Ε/κ, πλήρωσε βαρύ τίμημα, με απώλειες 7 νεκρών από τις ανελέητες επιθέσεις της τουρκικής αεροπορίας (THK)

- Η πεπαλαιωμένη ακταιωρός υπέστη τεχνική βλάβη την ώρα που προσπαθούσε να αποφύγει το σφυροκόπημα των τουρκικών μαχητικών

- Πλέον με καθυστέρηση 54 ετώ η Κυπριακή Δημοκρατία αποδίδει τις δέουσες τιμές και στέλνει τους νεκρούς στις ιδιαίτερες πατρίδες τους

- Διαβάστε το ιστορικό για τον επικό και άνισο αγώνα της ακταιωρού τον Αύγουστο του 1964 στον κόλπο Ξηρού

Με μεταγωγικό αεροσκάφος C-27 Spartan, της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας μεταφέρονται στην Αθήνα τα λείψανα των πέντε Ελλαδιτών πεσόντων του 1964 της ακταιωρού Φαέθων.

Λίγο μετά τις 12 το μεσημέρι, στο παλαιό Αεροδρόμιο Λάρνακας, στρατιώτες της ΕΛΔΥΚ κρατώντας φωτογραφίες και τα φέρετρα των νεκρών, που ήταν σκεπασμένα με την ελληνική και την κυπριακή σημαία, με επικεφαλής δύο ιερείς και εθνοφρουρό που βαστούσε σταυρό καμωμένο με άσπρα λουλούδια, πορεύθηκαν προς το σημείο όπου ήταν σταθμευμένο το μεταγωγικό αεροσκάφος.

Εκεί αποδόθηκαν οι δέουσες τιμές και τελέστηκε τρισάγιο στην παρουσία του Επιτρόπου Προεδρίας Φώτη Φωτίου, του Αναπληρωτή Υπουργού Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας Δημήτρη Βίτσα, του Πρέσβη της Ελλάδας στην Κύπρο, του Υπαρχηγού της Εθνικής Φρουράς, του Διοικητή της ΕΛΔΥΚ και συγγενών των Ελλαδιτών πεσόντων.

Ακολούθησε η μεταφορά των λειψάνων στο μεταγωγικό αεροσκάφος το οποίο πλαισιωνόταν από εθνοφρουρούς της ΕΛΔΥΚ και η επιβίβαση των επισήμων και των συγγενών των νεκρών. Λίγο πριν τη μία το μεσημέρι το C-27 της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας, απογειώθηκε από το αεροδρόμιο Λάρνακας με προορισμό την Αθήνα.

Σημειώνεται ότι τα λείψανα που παραδόθηκαν σήμερα είναι του σημαιοφόρου Παναγιώτη Χρυσούλλη, του υποκελευστή Σπυρίδωνα Αγάθου, του υποκελευστή, Νικόλαου Πανάγου και των ναυτών, Παναγιώτη Θεοδωράτου και Νικόλαου Καπαλούκα.Τα οστά του έκτου νεκρού, του ναύτη Νικόλαου Νιάφα, είχαν παραδοθεί στους συγγενείς του, πριν από μερικούς μήνες.

Δείτε τις λεπτομέρειες στο ρεπορτάζ του ΡΙΚ:

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ

Ήταν η εποχή που η τουρκοκυπριακή ανταρσία βρισκόταν στο αποκορύφωμά της, ενώ η Ελλάδα με ενέργειες του Γεωργίου Παπανδρέου έστελνε εσπευσμένα ναυτικές, χερσαίες, αλλά και αεροπορικές δυνάμεις (ελικοφόρα εγγύς υποστήριξης Harvard) κρυφά στην Κύπρο κι ενώ η Τουρκία ήταν έτοιμη να εισβάλλει, στέλνοντας παράλληλα μαχητικά της να βομβαρδίσουν τους πιεζόμενους Τουρκοκύπριους ατάκτους

Σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο, οι μάχες στην Τηλλυρία διεξαγόντουσαν με σφοδρότητα, ενώ η Ελλάδα και Τουρκία έφταναν στο χείλος του πολέμου. 

Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε σήμερα ο Επίτροπος Προεδρίας κ. Φώτης Φωτίου, οι ακταιωροί Φαέθων και Αρίων, οι οποίες ήταν δωρεά του Αναστάσιου Λεβέντη στην Κυπριακή Δημοκρατία, έλαβαν μέρος στις μάχες της Τυλληρίας, κατά την διάρκεια των οποίων τουρκικά πολεμικά αεροσκάφη επιτέθηκαν με βόμβες ναπάλμ εναντίον θέσεων της Εθνικής Φρουράς αλλά και κατοικημένων περιοχών προκαλώντας μεγάλες απώλειες.

Στις 8 Αυγούστου 1964 επιτέθηκαν και εναντίον της ακταιωρού Φαέθων που εκείνη την ημέρα κατευθύνθηκε με μηχανικά προβλήματα στον όρμο του Ξερού προερχόμενη από τη θαλάσσια περιοχή της Μανσούρας, όπου οι Τούρκοι είχαν δημιουργήσει προγεφύρωμα. Συνεπεία της επίθεσης έχασαν τη ζωή τους δυο υπαξιωματικοί και τέσσερεις ναύτες, καθώς και ο Κύπριος εθελοντής, ενώ αρκετοί άλλοι τραυματίστηκαν μεταξύ των οποίων και ο κυβερνήτης του σκάφους ο οποίος εξαιτίας του τραυματισμού του έχασε αργότερα το δεξί του χέρι. Ο ηρωισμός του πληρώματος της ακταιωρού περιλαμβάνεται στις πιο λαμπρές σελίδες της νεότερης ιστορίας που αρκετές, όπως και η συγκεκριμένη, παρέμειναν ή συνεχίζουν να παραμένουν άγνωστες στο ευρύ κοινό.

Η ΕΠΙΚΗ ΜΑΧΗ ΣΤΟΝ ΚΟΛΠΟ ΞΗΡΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΕΛΕΗΤΕΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ

Η τότε κυβέρνηση του Γεώργιου Παπανδρέου είχε πλέον λάβει κάποιες πολύ σημαντικές αποφάσεις, πρώτον να αποστείλει άμεσα χερσαίες, ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις για ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας του νησιού και δεύτερον, σύμφωνα με μαρτυρία και της χήρας του τότε Έλληνα Πρέσβη, Νικολαρεΐζη, οι δυνάμεις αυτές αφού αναχαιτίσουν τις τ/κ δυνάμεις και τυχόν τουρκικές που θα συναντήσουν, εν συνεχεία να ανατρέψουν τον Πρόεδρο Μακάριο, προκειμένου να καταστεί εφικτή η Ένωση, καθώς ο τελευταίος προέβαλε κατά καιρούς διάφορα προσκόμματα προς αυτή την κατεύθυνση.

Σε αυτό το πλαίσιο, δόθηκαν οδηγίες και απέπλευσαν άμεσα από την Ελλάδα για την Κύπρο δύο ακταιωροί, οι «Φαέθων» και «Αρίων».

Κατά τη διάρκεια συγκρούσεων στον θύλακα των Κοκκίνων, η τουρκική αεροπορία βομβάρδιζε ανελέητα την περιοχή, ακόμα και με βόμβες ναπάλμ σκορπώντας αδιακρίτως τον θάνατο. Και οι δύο ακταιωροί, ως αναμενόταν βρέθηκαν στο στόχαστρο των βομβαρδισμών της τουρκικής αεροπορίας στον κόλπο του Ξερού.

Αξίζει να σημειωθεί πως τα πλοία κατέπλευσαν στο νησί χωρίς σημαία, με ψεύτικα ονόματα και χωρίς ταυτότητα. Στην ακταιωρό «Φαέθων» υπηρετούσαν τρία μόνιμα στελέχη από τους 23 που ήταν το πλήρωμα. Με την έναρξη των εχθροπραξιών, στις 7 Αυγούστου, τα περιπολικά «Φαέθων» και «Αρίων» διετάχθησαν και έλαβαν μέρος στις επιχειρήσεις βομβαρδισμού των οχυρωμένων θέσεων των Τ/κ.

Την επομένη, Σάββατο 8 Αυγούστου, η ακταιωρός «Αρίων» συνέχισε τον βομβαρδισμό στον κόλπο της Χρυσοχούς (δυτικά των Κοκκίνων), ενώ η «Φαέθων» παρέμεινε, λόγω βλάβης στην κύρια μηχανή, ανατολικότερα, στην περιοχή Καραβοστάσι του κόλπου της Μόρφου. Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας εκδηλώνεται, σε όλη την περιοχή της Τηλλυρίας, μεγάλης έκτασης τουρκική αεροπορική προσβολή.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η ακταιωρός «Φαέθων» σάλπαρε κινούμενη με ταχύτητα 7-8 κόμβων. Με μηχανικό πρόβλημα κατάφερε να ελιχθεί κοντά και ενδιάμεσα των αμερικάνικων εμπορικών πλοίων, τα οποία βρίσκονταν στην περιοχή για να φορτώσουν μεταλλεύματα.

Ο κυβερνήτης της «Φαέθων», Δ. Μητσάκος, περιέγραψε τις δύσκολες ώρες που πέρασε το προσωπικό του πλοίου: «Η μάχη κράτησε αρκετή ώρα, διότι έκανα ελιγμούς ανάμεσα από κάτι αμερικανικά φορτηγά που ήταν εκεί για να φορτώσουν μετάλλευμα. Φαντάστηκα ότι οι Τούρκοι δεν θα χτυπούσαν γιατί θα έβλεπαν τις αμερικανικές σημαίες, αλλά οι επιθέσεις ήταν αγριότατες. Ρίξαμε ένα αεροπλάνο και χτυπήσαμε ένα άλλο, που, νομίζω, προσγειώθηκε στην Τουρκία. Άρχισαν να σκοτώνονται άνθρωποι, στο καράβι. Στην προσπάθειά μου να σώσω το υπόλοιπο πλήρωμα, σκέφτηκα ότι το καλύτερο θα ήταν να κάτσω το καράβι στην άμμο. Εκεί υπήρχε μια προβλήτα, όπου πουλούσαν το μετάλλευμα στα καράβια που περίμεναν να φορτώσουν. Την ώρα που έδινα τη διαταγή να στρίψουμε, το καράβι δεν έστριβε. Κοίταξα στην τιμονιέρα και είδα ότι ο πηδαλιούχος είχε σκοτωθεί. Πήρα το πηδάλιο και μετά ήρθαν δίπλα μου ο ύπαρχος, ο νοσοκόμος και κάποιοι άλλοι. Ένα αεροπλάνο, που ερχόταν πολύ κοντά με το νερό και δεν το είδε κανείς, έριξε μία ριπή στη γέφυρα και σκοτώθηκαν ο ύπαρχος, ο νοσοκόμος και ένας Κύπριος που ήταν μαζί μας. Εγώ ένιωσα ένα κάψιμο στο χέρι. Με είχαν κτυπήσει οι σφαίρες. Συνέχισα, έριξα το πλοίο στην παραλία και διέταξα εγκατάλειψη πλοίου».

«ΑΠΟΦΑΣΙΣΑ ΝΑ ΜΗΝ ΤΟΝ ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΩ»

Όλα τα θύματα της βομβαρδισμένης ακταιωρού μεταφέρθηκαν με διάφορα μέσα στο νοσοκομείο στην Πεντάγυια. Χαρακτηριστικές ήταν οι αναφορές του χειρουργού γιατρού Αντρέα Δημητριάδη, ο οποίος ανέλαβε να χειρουργήσει τους τραυματίες. «Ο πρώτος που χειρούργησα ήταν ο πλοίαρχος Μητσάτσος. Ήταν ο βαρύτερα τραυματισμένος. Οι μύες του ήταν πολτοποιημένοι, το οστό κομματιασμένο, το χέρι κάτασπρο χωρίς σφυγμό. Το δίλημμά μου ήταν μεγάλο. Έπρεπε ή να ακρωτηριάσω τον βραχίονα ή να αποκαταστήσω το πολτοποιημένο περιβάλλον. Προτίμησα το δεύτερο. Ενώ χειρουργούσα τον δεύτερο τραυματία, ένας δυνατός κρότος τράνταξε ολόκληρο το χειρουργείο. Ένα τουρκικό αεροπλάνο, που πετούσε πολύ κοντά στο νοσοκομείο, είχε καταρριφθεί από τα αντιαεροπορικά πυρά της Εθνικής Φρουράς».

Πηγή: (Πολίτης/Καθημερινή/Ιστορία Ελληνικού Έθνους), NewsIt.com.cy

Ο Σύνδεσμός Εφέδρων Αξιωματικών Σερρών οργανώνει σε συνεργασία με την Ένωση Κυπρίων Ν. Σερρών και την Λέσχη Ειδικών Δυνάμεων Σερρών, υπό την αιγίδα του Γενικού Προξενείου της Κυπριακής Δημοκρατίας Θεσσαλονίκης, μεγάλη επετειακή εκδήλωση με θέμα «Ο Αγώνας της ΕΟΚΑ 1955 – 59». Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 1 Απριλίου 2017 και ώρα 19,30 στο Αμφιθέατρο του ΤΕΙ Σερρών «Ευαγόρας Παλλικαρίδης». Συμμετέχει το Σύνολο «Λόγου & Μουσικής» του Μουσικού Εργαστηριού Σερρών, με το έργο του Λευτέρη Αερόπουλου «Καρτερούμεν».

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΦΕΔΡΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ Ν. ΣΕΡΡΩΝ (Ν.Π.Δ.Δ.)

Κ. Καραμανλή 1 Σέρρες

Τηλ. 2321022057
______________________________

__________________________________________

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Ο Σύνδεσμός Εφέδρων Αξιωματικών Σερρών οργανώνει σε συνεργασία με την Ένωση Κυπρίων Ν. Σερρών και την Λέσχη Ειδικών Δυνάμεων Σερρών, υπό την αιγίδα του Γενικού Προξενείου της Κυπριακής Δημοκρατίας Θεσσαλονίκης, μεγάλη επετειακή εκδήλωση με θέμα «Ο Αγώνας της ΕΟΚΑ 1955 – 59». Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 1 Απριλίου 2017 και ώρα 19,30 στο Αμφιθέατρο του ΤΕΙ Σερρών «Ευαγόρας Παλλικαρίδης». Συμμετέχει το Σύνολο «Λόγου & Μουσικής» του Μουσικού Εργαστηριού Σερρών, με το έργο του Λευτέρη Αερόπουλου «Καρτερούμεν».

Κατά την διάρκεια της εκδήλωσης θα πραγματοποιηθεί και η τελετή αδελφοποίησης του Συνδέσμου μας με τον Σύνδεσμο Εφέδρων Αξιωματικών Λεμεσού. Αφορμή για την αδελφοποίηση αυτή αποτελεί το γεγονός ότι ο ήρωας της ΕΟΚΑ Γρηγόρης Αυξεντίου υπηρέτησες ως Έφεδρος Αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού στην Ροδόπολη Σερρών.

Σέρρες 27 Μαρτίου 2017

Για το Διοικητικό Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος

Βασίλειος Ν. Κατιρτζόγλου

Αυτή η απροσδόκητη εξαφάνιση προκάλεσε σύγχυση στον ευσεβή λαό και κράτησε μια βδομάδα! Ξαφνικά, η εικόνα βρέθηκε πάλι στην θέση της, όπως είχε εξαφανιστεί. Πέρασε καιρός. Ένα χειμωνιάτικο πρωινό ο νεωκόρος του Μανταμάδου άκουσε ποδοβολητό αλόγου. Βγαίνει έξω και βλέπει ένα νέο, πού μόλις είχε ξεπεζέψει, να σηκώνει στους ώμους του ένα κριάρι...

Ενώ τρέχαμε ακράτητοι από ενθουσιασμό και σχεδόν ακάλυπτοι, βλέπω ξαφνικά μπροστά μου, σε πέντε μέτρα απόσταση, να ξεπροβάλλει ένας ακανόνιστος όγκος. Σταμάτησα απότομα, και τότε... μέσα στο σύθαμπο της αυγής διέκρινα ένα τουρκικό πολυβολείο. Είδα την κάννη του πολυβόλου να στρέφεται πάνω μου και μην έχοντας που να καλυφθώ, έπεσα με το πρόσωπο στην γη, σκεπάζοντας καλά με το κράνος το κεφάλι μου."Ταξιάρχη μου, σώσε με!", είπα μέσα μου κι αμέσως ήρθε στο νου μου ο πατέρας μου, πού σώθηκε θαυματουργικά από βέβαιο θάνατο στο αλβανικό μέτωπο, τάζοντας στον Ταξιάρχη ένα κριάρι. "Ταξιάρχη μου σώσε με!", μουρμούρισα πάλι, κάνοντας κι εγώ το ίδιο τάμα.

Την ίδια στιγμή ένας εκκωφαντικός κρότος πήρε σχεδόν την ακοή μου. "Με χτύπησαν", σκέφτηκα, κι έφερα στο νου μου τ' αγαπημένα μου πρόσωπα... Ύστερα ένιωσα να μ' ακουμπούν, να με ψάχνουν, να με σηκώνουν. Ήταν οι δικοί μας.

-"Χτύπησες; Πώς είσαι;", άκουσα αμυδρά την φωνή τους.

Ψάχτηκα, μα δεν βρήκα τραύμα. Τότε θυμήθηκα το πολυβολείο. Κοίταξα προς τα κει, αλλά δεν είδα τίποτα.

-"Εδώ ακριβώς", φώναξα, "υπήρχε τουρκικό πολυβολείο". Πήγαμε κοντά, ερευνήσαμε, μα δεν το βρήκαμε.

Στην θέση πού ορθωνόταν πριν το πολυβολείο, υπήρχαν τώρα μόνο συντρίμμια και μια τεράστια τρύπα. Φαίνεται πώς στην κρίσιμη για μένα στιγμή, κάποια οβίδα πλοίου ή κάποιος όλμος έκανε συντρίμμια το επικίνδυνο πολυβολείο, ενώ συγχρόνως κάποια ανώτερη δύναμη με φύλαξε τελείως αβλαβή κι απ' τα πυρά κι από την έκρηξη.

Ο νεωκόρος, που μέχρι τώρα παρακολουθούσε συγκινημένος, πήρε τον λόγο:

-Ναί, παιδί μου, ήταν ο Ταξιάρχης. Αυτός σ' έσωσε. Τότε, με τα επεισόδια της Κύπρου, είχε χαθεί από δω ή εικόνα του για μια βδομάδα. Ό νέος ταράχθηκε. Αγκάλιασε με το βλέμμα του την εικόνα του Αρχαγγέλου και τα μάτια του βούρκωσαν. Ήταν ένα ακόμη "ευχαριστώ" για την ανέλπιστη σωτηρία του...

Πηγή: Περί Πάτρης

Γρηγόρης Αυξεντίου, γιος του Πιερή Αυξεντίου και της Αντωνούς Γρηγορά από τη Λύση της Μεσαορίας. Τουρκοκατεχόμενη σήμερα. Ο μετέπειτα Υπαρχηγός της ΕΟΚΑ και για πάντα, ο Σταυραετός του Μαχαιρά.

Γρηγόρης ΑυξεντίουΟ Γρηγόρης Αυξεντίου γεννήθηκε στο χωριό Λύση της επαρχίας Αμμοχώστου. Μετά το δημοτικό σχολείο φοίτησε στο Ελληνικό Γυμνάσιο Αμμοχώστου και είχε μεγάλη αδυναμία στη Ιστορία. Ως μαθητής υποδύθηκε το ρόλο του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού σε δράμα με βάση το γνωστό ποίημα του Βασίλη Μιχαηλίδη «Η 9η Ιουλίου 1821». Μετά τη θυσία του στο Μαχαιρά, ο γυμνασιάρχης του δήλωσε: «Ο Γρηγόρης ήταν υπέροχος… Έπαιξε το ρόλο του Εθνομάρτυρα Κυπριανού και στη ζωή όπως και στο δράμα».

Όνειρο του Γρηγόρη ήταν να αξιωθεί να φορέσει την τιμημένη στολή του Έλληνα αξιωματικού. Αυτό γίνεται πραγματικότητα και φοιτά στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών του Ελληνικού Στρατού στην Ελλάδα. Από τα σημαντικά γεγονότα της παραμονής του στην Ελλάδα ήταν η γνωριμία του με τον Κυριάκο Μάτση. Οι συζητήσεις τους πολύωρες και ατελείωτες. Οι διαδρομές τους παράλληλες, που οδήγησαν και τους δύο στην αθανασία.

Τελειώνοντας τη θητεία του, ο Γρηγόρης επέστρεψε στην Κύπρο και τον Γενάρη του 1955 μυήθηκε στην Ε.Ο.Κ.Α. Ο Αρχηγός της Οργάνωσης αντί του καθιερωμένου όρκου, δέχτηκε το λόγο της στρατιωτικής του τιμής. Την 1η Απριλίου ξεκινά ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας με στόχο την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα και τον Αυξεντίου πρώτο τομεάρχη της ΕΟΚΑ στην περιοχή Αμμοχώστου. Από την αρχή, οργάνωσε τις επιθέσεις της 1ης Απριλίου 1955 στη Δεκέλεια και ενέπνευσε ολόκληρη την επαρχία Αμμοχώστου. Συνέχισε με μάχες, επιδρομές και ενέδρες και άλλη δράση ως το τέλος.

Μετά την επικήρυξη του από τους Άγγλους, καταφεύγει στην οροσειρά του Πενταδάκτυλου, αρχικά στον Καραβά, όπου οργανώνει την επαρχία Κερύνειας. Στο μοναστήρι της Αχεροποιήτου στεφανώνεται με την αρραβωνιαστικιά του Βασιλική. Λίγες μέρες αργότερα, σε μια παράτολμη και καταδρομική επιχείρηση, κτυπά με την ομάδα του το στρατόπεδο της Αγύρτας, με απόλυτη επιτυχία. Ακολούθως, μετακινείται στην περιοχή Ακανθούς στα μαύρα όρη για νέα δράση. Κατόπιν προδοσίας μετακινείται στην περιοχή Πιτσιλιάς, όπου έμελλε να σώσει τον Αρχηγό Διγενή όταν δύο ομάδες Βρεττανών στρατιωτών κατευθύνονταν προς το χωριό Σπήλια, σε ύψωμα όπου βρισκόταν ο Αυξεντίου με συναγωνιστές του και πιο πίσω ο Αρχηγός της ΕΟΚΑ με τους επιτελείς του και με ορατό τον κίνδυνο σύλληψής τους. Ο Αυξεντίου με τη στρατιωτική οξυδέρκεια που τον διέκρινε, αφού έδιωξε τους συντρόφους του, την κατάλληλη στιγμή πυροβόλησε εναντίον των 2 ομάδων που νόμισαν ότι βάλλονταν από άντρες της ΕΟΚΑ και ξεκίνησαν να αλληλοπυροβολούνται με αποτέλεσμα το θάνατο και τον τραυματισμό δεκάδων από αυτούς.

Μέσα στην Οργάνωση είχε διάφορα ψευδώνυμα: «Ρήγας», «Αίαντας», «Άρης», «Ανταίος» και «Ζώτος». Το πλέον καθιερωμένο ήταν το Ζήδρος ενώ οι συναγωνιστές του στο βουνό τον αποκαλούσαν «Μάστρο».

Στις 31 Δεκεμβρίου του 1956, παραμονή Πρωτοχρονιάς, κυκλώνεται με τα παλικάρια του στο χωριό Ζωοπηγή και ακολουθεί άλλη μια σφοδρή σύγκρουση. Ο Αυξεντίου τραυματίζεται, αλλά διαφεύγει και πάλι.

Η τελευταία πράξη του παίχτηκε στις 3 Μαρτίου του 1957. Οι Άγγλοι στρατιώτες, μετά από προδοσία και πάλι, περικύκλωσαν το κρησφύγετό του κοντά στη Μονή της Παναγίας του Μαχαιρά. Στην ομάδα του ήταν άλλοι τέσσερεις αγωνιστές τους οποίους διέταξε να βγουν από το κρησφύγετο για να σωθούν. Αυτός, τραυματισμένος από θραύσμα χειροβομβίδας, έμεινε και πολέμησε επί 10 ώρες τους εχθρούς.

Αρχικά 60 Άγγλοι τον περικύκλωσαν και τον καλούν να παραδοθεί. Εκείνος τους αντιμετωπίζει με το αρχέγονο «Μολών Λαβέ». Η μάχη ξεκινά με ανταλλαγή πυρών. Σε κάποια φάση της μάχης όταν ο συναγωνιστής του Αυγουστής στάληκε από τους Άγγλους για να τον βγάλει έξω θεωρώντας τον νεκρό, αυτός τους φωνάζει :

«Τώρα είμαστε δύο. Ελάτε να μας πάρετε».

Η μάχη συνεχίστηκε ως το απόγευμα. Προσπάθειά τους ήταν να κρατηθούν μέχρι να νυχτώσει και επωφελούμενοι από το σκοτάδι να διαφύγουν. Οι Άγγλοι ζητούν πρόσθετες ενισχύσεις οι οποίες καταφθάνουν. Ταυτοχρόνως, με ελικόπτερα περιέλουσαν το κρησφύγετο με βενζίνη και πυρπόλησαν την περιοχή. Τα πάντα λαμπαδιάζουν και φλέγονται. Και ο Αυξεντίου παραμένει αγέρωχος στο κρησφύγετο. Δεν υπήρχε εγκόσμια δύναμη να του αλλάξει την απόφασή του.

Σαν σίφουνας ταξίδεψε το κακό μαντάτο σε όλη την Κύπρο. Ήταν σήκωσες και τότε. Τα φαγητά έμειναν στην μέση στα τραπέζια. Το αίμα πάγωσε. Η μάνα του Αντωνού Αυξεντίου, σαν σύγχρονη Σπαρτιάτισσα γράφει για τον γιο της:

«Χαλάλιν της Πατρίδας μου, ο γιος μου, η ζωή μου
τζι’ αφού εν επαραδόθηκεν
τζι’ έμεινε τζαι σκοτώθηκε,
ας έσιει την ευτζήν μου.»

Οι Άγγλοι δεν επέτρεψαν την ταφή του απανθρακωμένου πτώματος του Αυξεντίου στην γενέτειρα του και τον έθαψαν στα Φυλακισμένα Μνήματα. Εκεί, ανάμεσα σε τέσσερεις τοίχους από πουρόπετρα, εκεί κάτω από τις ταφόπλακες είναι τα σπλάχνα μας. Τα Φυλακισμένα Μνήματα μαζί με τον Τύμβο στην Μακεδονίτισσα αποτελούν την κιβωτό της μνήμης του Κυπριακού Ελληνισμού. Η θυσία του Αυξεντίου συγκίνησε όλο τον Ελληνισμό, αλλά και πολλούς ξένους ανάμεσα τους και Άγγλους.

Η θυσία του συγκλονίζει το μεγάλο ποιητή της Ρωμιοσύνης Γιάννη Ρίτσο ο οποίος εμπνέεται ένα από τα συγκλονιστικότερα ποιήματα του με τίτλο «Αποχαιρετισμός», όπου ο Αυξεντίου μέσα στο κρησφύγετό του δίνει τη μάχη και μονολογεί:

«Τέλειωσαν πια τα ψέματα – δικά μας και ξένα
Η φωτιά η παντάνασσα πλησιάζει. Δεν μπορείς πια
Να ξεχωρίσεις αν καίγεται σκοίνος ή φτέρη ή θυμάρι.
Η φωτιά πλησιάζει.
…Μα ποιος θα σας μεταδώσει τούτη τη στιγμή ;

Δεν τη χωράνε τα λόγια, τα χέρια, τα μάτια, ούτε η πράξη, ούτε η σκέψη – είναι μεγάλη σαν εκείνο που λέμε πατρίδα μεγάλη σαν αυτό που λέμε γη μεγάλη σαν όλο τον κόσμο.

…

Ποτέ δε θα μπορούσα να πιστέψω πως η στενότητα μιας σπηλιάς μπορούσε να έχει τόση ευρυχωρία,
μπορούσε να χωρέσει την πατρίδα με τις ελιές της,
τ’ ακρογιάλια της, τα βάσανά της, με τα καΐκια της
μ’ ολάνοιχτα πανιά, τον κόσμο με τα φλάμπουρά του, τα όνειρά του, τις καμπάνες του, και τα μικρά αγριόχορτα.»

Ελληνίδες και Έλληνες, αυτά δεν είναι παραμύθια. Τα έζησαν δικοί μας άνθρωποι και κάποιοι βρίσκονται ακόμη ανάμεσά μας. Και θα τα κρατήσουμε σαν ιερές παρακαταθήκες. Γιατί στις 3 του Μάρτη την ώρα που ξεψυχούσε ο Γρηγόρης στον Μαχαιρά, εκείνη την στιγμή γεννήθηκε ο Γρηγόρης της Ρωμιοσύνης ανάμεσα στα ματωμένα γόνατα της πλάσης.

«Εκείνη τη στιγμή, όλες οι καμπάνες της Γης σήμαναν μεμιάς. Όλα τα ανθρώπινα μέτωπα ψηλά. Όλες οι καρδιές μεσίστιες. Στο χωριό Λύση, ανάμεσα Λευκωσία κι Αμμόχωστος, η μάνα του έσφιξε το μαύρο της τσεμπέρι κάτου απ’ το δυνατό σαγόνι της κ’ είπε ακριβώς τα λόγια που περίμενε ο γιος της : ” … Κάλλιο μια φούχτα τιμημένη στάχτη, παρά γονατισμένος ο λεβέντης μου “. Ο πατέρας του πάλι, σαν πήγε στο στρατιωτικό νοσοκομείο της Λευκωσίας, αναγνώρισε το καμένο παιδί του απ΄ τις χοντρές ελληνικές κοκάλες του κι από κείνο το χρυσό κωνσταντινάτο που άχνιζε στον κόρφο του και στον κόρφο του κόσμου.»

Σε καιρούς ύποπτους, σε καιρούς οικονομικής δυσπραγίας και δυστυχίας με την καθημερινότητα να μας πιέζει αλλά και με την κατοχή να μας καταπλακώνει, σε καιρούς παράξενους όπου επικρατούν τα επικοινωνιακά παίγνια, οι εντυπώσεις και τα πομπώδη, σημασία έχει να αντιληφθούμε το αυθεντικό μας χρέος. Θα αντέξουμε; Θα προασπιστούμε την συλλογική μας εθνική ιδιοπροσωπεία και την πίστη μας; Θα μείνουμε στα αληθινά και γνήσια; Θα διεκδικήσουμε ό, τι μας ανήκει ως Έλληνες και Ευρωπαίοι; Ή θα μετατραπούμε σε ευρωπαίους δεύτερης κατηγορίας και θα παραδοθούμε στη λήθη, θα ενδώσουμε στα πρόσκαιρα και στην ιδιοτέλεια;

Ο Γρηγόρης δεν χάθηκε ενόσω ονομάζουμε με το όνομα του Σωματεία μας όπως εδώ στην Λακατάμεια. Κι όταν χτυπούν καμπάνες μακριά. Όταν θα λέμε Χριστός Ανέστη. Όταν θα ψάλλουμε απ΄τα κόκκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά. Όταν θα ακούεται το κλάμα ενός μωρού. Όταν το φεγγάρι θα βγαίνει ολόλαμπρο μέσα από την θάλασσα. Η σκέψη μας ας ταξιδεύει στα θαμμένα σπλάχνα μας, ξεκινώντας από τον Μαχαιρά μέχρι τα Φυλακισμένα Μνήματα και από κεί, πέρα στον Τύμβο και στο δρόμο για την Κερύνεια, την Μόρφου, την Αμμόχωστο, τη Λύση και τα άλλα καρτερικά ελληνικά ονόματα. Το έχουμε ανάγκη εμείς για να μην χαθούμε. Για να είμαστε άξιοι της δικής τους θυσίας.

Απευθυνόμενος στους γονείς που μεταλάβατε των αχράντων μυστηρίων προηγουμένως με ευλάβεια μαζί με τα παιδιά σας, μην διστάσετε να μιλήσετε για τα σπλάγχνα μας στα παιδιά σας. Να τους μιλήσετε για το κυπαρίσσι του Γρηγόρη που φλέγεται ακόμη εκεί πάνω στον Μαχαιρά. Να τους εξιστορήσετε τα γεγονότα με λεπτομέρεια. Γιατί η κάθε στιγμή έχει τη σημασία της.

Κι εμείς σήμερα, σφίγγουμε το σαγόνι μέσα στον πόνο και την δυστυχία της οικονομικής κρίσης. Σφίγγουμε τις καρδιές μας λόγω της συνεχιζόμενης τουρκικής κατοχής και της υποκρισίας των ξένων. Αλλά καρτερούμε. Όπως καρτερά το Καράβι της Κερύνειας αιχμάλωτο στο Κάστρο της Κερύνειας και έχει μετουσιωθεί σε σύγχρονο σύμβολο ανυπότακτης καρτερίας επειδή μεταφέρει ένα κομμάτι της ψυχής μας.

Εμείς, αξίζει να ζούμε επειδή έχουμε λόγους να θυσιάσουμε τη ζωή μας. Για μερικούς αμφορείς. Για κάποια σαπιόξυλα από ελληνικά ναυάγια. Για μερικές αρχαίες κολώνες φαγωμένες από την αλμύρα και το φως της Μεσογείου. Για μερικούς πεταγμένους σταυρούς και σκουριασμένες καμπάνες. Για κάποια κρησφύγετα στις πλαγιές των βουνών που διαλαλούν ανά τους αιώνες την ελληνική μας συνέχεια και ταυτότητα. Σε αυτή μας την πορεία, ως πυξίδα μας φωτίζει τον δρόμο το κυπαρίσσι του Γρηγόρη Αυξεντίου που δακτυλοδείχνει τη μέρα του γυρισμού στην κατεχόμενη γη μας. Την μέρα της Ελευθερίας.

Πηγή: Αβέρωφ

Εννιά δευτερόλεπτα. Τόσος χρόνος χρειάστηκε μέχρι να περάσει στην αιωνιότητα ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, σύμφωνα με τις σημειώσεις του δήμιού του.

Ο 19χρονος ήρωας από την Τσάδα, ο γενναίος αυτός πατριώτης, σύμφωνα με τις σημειώσεις που κρατούσε ο διαβόητος δήμιος της βρετανικής αποικιοκρατίας, Harry Allen, κατά τη διάρκεια των απαγχονισμών των ηρώων της ΕΟΚΑ, ξεψύχησε ηρωικά 9 δευτερόλεπτα μετά από τη στιγμή που άνοιξε η ξύλινη καταπακτή της αγχόνης.

«Θ’ ακολουθήσω με θάρρος τη μοίρα μου. Ίσως αυτό να ναι το τελευταίο μου γράμμα. Μα πάλι δεν πειράζει. Δεν λυπάμαι για τίποτα. Ας χάσω το κάθε τι. Μια φορά κανείς πεθαίνει. Θα βαδίσω χαρούμενος στην τελευταία μου κατοικία. Τι σήμερα, τι αύριο; Όλοι πεθαίνουν μια μέρα. Είναι καλό πράγμα να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα. Ώρα 7:30. Η πιο όμορφη μέρα της ζωής μου. Η πιο όμορφη ώρα. Μη ρωτάτε γιατί».
Αυτό είχε γράψει στο τελευταίο γράμμα του.

Η πιο πάνω φωτογραφία ανέβηκε πριν από μερικές ώρες στο διαδίκτυο με τη λεζάντα «Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης στις τελευταίες του στιγμές…». Παρά τις πολλές προσπάθειες, δεν καταφέραμε να εντοπίσουμε την αρχική πηγή για να διαπιστώσουμε κατά πόσο απεικονίζει τον ίδιο τον ήρωα μαζί με τον ιερέα των Κεντρικών Φυλακών ή αν πρόκειται για σκηνή από κάποια ταινία-ντοκιμαντέρ αφιερωμένη στη ζωή και τη θυσία του. Αν όντως είναι αυθεντική, τότε απεικονίζει τον Παλληκαρίδη ίσως καθώς εξομολογείται από τον ιερέα Παπάντωνη Ερωτοκρίτου, λίγο πριν τον απαγχονισμό του που, όπως έχει γραφτεί με χρυσά γράμματα στο βιβλίο της ιστορίας, εκτυλίχθηκε τα μεσάνυχτα της 13ης Μαρτίου 1957.

Πιο κάτω, τα όσα διαδραματίστηκαν εκείνο το βράδυ, έτσι όπως τα περιγράφει με μεστή γραφή ο ίδιος ο Παπάντωνης μέσα στο βιβλίο του με τίτλο «Πώς έζησα το δράμα των Απαγχονισθέντων»:

Ήτο τόση ή βία του, ώστε νά διάταξη τήν έκτέλεσίν του προ τού μεσονυκτίου, ένώ δλους τούς προηγουμένους τούς έξετέλεσαν κατά τάς πρώτας πρωϊνάς ώρας, διότι ήθελε νά προλάβη μή τυχόν και ήρχετο χάρις άπό τήν Βασίλισσαν, διότι δλοι αυτό έπεριμένα μεν. Λέγεται δτι εδόθη ή χάρις, ήτο δμως άργά, αν πράγματι εδόθη.

Τό απόγευμα τής 13ης Μαρτίου ό διοργανωτής τών εκτελέσεων κ. Λκκερ μέ ενημέρωσε περί τής εκτελέσεως τού Παλληκαρίδη και ότι έπρεπε ώς συνήθως νά παραμείνω στάς Φύλακας.

Έζήτησα νά μείνω στο σπίτι μου και νά μεταφερθώ εις τάς Φύλακας ολίγον προ τής εκτελέσεως και έδέχθησαν μέ τήν ύπόσχεσιν δτι πράγματι θά εύρισκόμην στο σπίτι, γιατί όπως αντελήφθην ένόμιζαν πώς θά τούς γελούσα.

Έκανονίσαμεν ή ώρα 10 μ.μ. νά ρθούν νά μέ πάρουν, δπως και έγινε.

Μόλις έφθασα στάς Φύλακας, ώδηγήθην πλησίον τού Παλληκαρίδη διά νά τού μεταδώσω τήν Θείαν Κοινωνίαν. Τον βρήκα απολύτως ήρεμον χωρίς την παραμικράν έκδήλωσιν ταραχής ή λιποψυχίας.

Τά λόγια του εις τήν συνομιλίαν μας ήσαν κοφτά και μετρημένα. Έκάθητο εις τό κρεββάτι του, πού έψαυε σχεδόν τό δάπεδον τοϋ κελλιού, και έγώ λίγον υψηλότερα σ’ ένα σκαμνί.

Τον είχαν στο κελλί τοϋ Ανδρέα Δημητρίου, και στο άλλο τοϋ Καραολή είχαν τον Μάίμάρη, πού τον κατεδίκασαν γιά φόνο. Δύο είναι τά κελλιά τών μελλοθανάτων πλησίον τής άγχύνης, και γι’ αυτό τούς δύο πρώτους τούς είχαν σ’ αυτά τά κελλιά. πού είναι πολύ πληκτικά, όπως και τώρα τούς δύο αυτούς, μέ τήν διαφοράν ότι τώρα μύνον ό ένας μέ ενδιέφερε εθνικά.

Όταν συνελήφθη μέσα στο δάσος μέ ένα όπλο, πού δέν μπορούσε νά χρησιμοποιηθή. ήτο νύχτα, και οί σύντροφοι του έτρεξαν και έφυγαν, και δέν συνελήφθησαν. Αυτός όμως δέν έτρεξε να φύγη. και περίεργος γι’ αυτό τοϋ υποβάλλω τήν έρώτησιν.

– Γιατί δέν έτρεξες νά φύγης και σύ όπως έκαμαν οί άλλοι;

Έσήκωσε τό πρόσωπον του και μέ είδε στά μάτια, γιατί ήτο σκυφτός, και μέ έλαφρόν μειδίαμα μού λέγει.

-Τούς επήρα γιά δειλούς, όταν τους ειδα νά τρέχουν.

Επικρατεί σιωπή. και πάλιν ερωτώ.

-Έχεις τίποτε νά μού πής, παιδί μου;

– Μετανοιώνω γιά κείνο πού έκαμα και άν ζούσα δέν θά το ξανάκαμνα.

Δέν εννοούσε τό ότι έλαβε μέρος στον αγώνα άλλά άλλο πράγμα, τής ψυχής.

Τοϋ υπέδειξα, άν ήθελε νά αφήσει τον σταυρόν του νά τον έχωμεν ώς ένθύμιον, άλλά μοϋ λέγει: Όχι. πάτερ, θέλω νά τον πάρω μαζί μου.

Λυπήθηκα, πού δέν σκέφθηκα νά πάρω άλλον μαζί μου και να τον κρατούσα ώς ιερόν κειμήλιον. όπως έκαμα στους τρεις προηγουμένους. Μετά τήν εκτέλεση τον έφερε στο λαιμό του.

Τού συνέστησα νά έχη θάρρος μέχρι τέλους και νά μήν άφήση τήν εντύπωση στους Άγγλους δημίους ότι έδειλίασε.

– Έχω θάρρος, μού λέγει, και δέν θά δειλιάσω, εύχομαι δέ να είμαι ό τελευταίος. Τά τελευταία του λόγια ήσαν: Τούς χαιρετισμούς μου εις όλους, και εύχομαι σύντομα τήν έλευθερίαν τής Κύπρου.

Τού μετέδωσα τέλος τήν Θείαν Κοινωνίαν. και άφού τον έφίλησα τον άπεχαιρέτισα μέ τάς λέξεις, θάρρος, και νά μήν χάνης τάς ελπίδας σου.

Κάποια έλπίς διασώσεως του υπήρχε μέχρι τής τελευταίας στιγμής, ήτοι τής ενδέκατης και μισής, πού έξετελέσθη.

Ό Μαϊμάρης δταν μέ ειδε νά φεύγω άπό τό διπλανό κελλί, έφώναζε και έκλαιε και έτάρασσε τήν γαλήνη και τήν σιγήν τής νύχτας γύρω άπό τήν άγχόνην.

Έχουμε την εντύπωση πως η εν λόγω φωτογραφία δεν είναι ανάμεσα σε αυτές που τραβήχτηκαν από τον Allen και άρα δεν περιλαμβάνεται στο άλμπουμ με τις φωτογραφίες και τα άλλα αντικείμενα του διαβόητου εκτελεστή των Ελληνοκυπρίων ηρώων της ΕΟΚΑ, τα οποία παραδόθηκαν πριν από μερικές ώρες (Τρίτη 29/10) στον Πρόεδρο της Βουλής Γιαννάκη Ομήρου από αντιπροσωπεία αποδήμων της Μεγάλης Βρετανίας, σίγουρα όμως είναι πέρα για πέρα συγκλονιστική. Για την ιστορία να πούμε πως, ανάμεσα στα αντικείμενα του δήμιου, τα οποία δημοπρατήθηκαν πρόσφατα και κατέληξαν τελικά στα χέρια των αποδήμων για το ποσό των 1100 στερλινών, περιλαμβάνονται ένας κατάλογος με συγκλονιστικά στοιχεία των 9 απαγχονισθέντων της ΕΟΚΑ (όπως τα δευτερόλεπτα που μεσολάβησαν μέχρι να ξεψυχήσουν), ένα ρόπαλο, προσωπικές φωτογραφίες, ένα παραδοσιακό νεροκόλοκο με σκαλισμένη την επιγραφή «Εσκαλίσθη εις τας Κεντρικάς Φυλακάς στις 12 Σεπτεμβρίου του 1958», ένα ρολόι Ωμέγα και δύο επάργυρα ποτήρια.

Πηγή: Εφημερίδα “Σημερινή”, Αβέρωφ