ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΕΤΑΛΛΗΝΟΣ,

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

Από το συνέδριο που οργανώθηκε στη Θεσσαλονίκη από την εταιρεία Ορθοδόξων Σπουδών με θέμα "Φαινόμενα Νεοειδωλολατρείας".

Ένα από τα ηχηρότερα επιχειρήματα των Νεοπαγανιστών εναντίον του Χριστιανισμού είναι το περί συστηματικής και οργανωμένης δήθεν καταστροφής των αρχαίων μνημείων, που έχει προσλάβει την μορφή ενός στερεότυπου μύθου, αναπαραγόμενου κατά της περιστάσεις. Και το ότι, μέσα στο ανταποδοτικό πάθος πολλών «χριστιανών», που τον 4ο αιώνα πέρασαν στην εποχή της «revanche», κατεστράφησαν αρχαιοελληνικά μνημεία, που συντηρούσαν την λατρεία των ειδώλων, είναι γεγονός. Μόνο όμως μέσα στις νοοτροπίες της εποχής είναι δυνατό να επιχειρηθεί στο σημείο αυτό επιστημονική ερμηνεία. Αρκεί να μελετήσει κάποιος το νεανικό έργο του Μ. Αθανασίου «Κατά ειδώλων»(1), για να κατανοήσει το θεολογικό υπόβαθρο τέτοιων ενεργειών. Άλλωστε, η ιστορία δεν ασχολείται με κατάρες, αλλά με ερμηνείες. Επιστημονική προσέγγιση των πραγμάτων μας προσφέρει δυνατότητες ασφαλέστερων κρίσεων και συμπερασμάτων.

Επικαλούμεθα τα πορίσματα της έρευνας διακεκριμένων αρχαιολόγων, που συνοψίζουν τα δεδομένα μακροχρόνιων επιστημονικών ερευνών, συναδέλφων τους, αλλά και δικών τους. Το 1994 δημοσιεύθηκε μελέτη της κας Πολύμνιας Αθανασιάδη, καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Αθηνών με τίτλο: «Το λυκόφως των θεών στην Ανατολική Μεσόγειο: Στοιχεία ανάλυσης για τρεις επιμέρους περιοχές»(2). Η κα Αθανασιάδη, με βαθειά γνώση και επιμέλεια, αξιοποιεί τα δεδομένα των ερευνών του χώρου της για το επίμαχο θέμα. Πρώτα επιλέγει «τρεις περιοχές της αυτοκρατορίας με διαφορετική γεωγραφική φυσιογνωμία, ιστορικό υπόβαθρο και δημογραφική σύνθεση», εξασφαλίζοντας έτσι για την έρευνά της μεγαλύτερη αξιοπιστία. Οι περιοχές δε αυτές είναι η Ελλάδα, η Κωνσταντινούπολη και η Συρία-Παλαιστίνη. Έτσι αντιμετωπίζει εύκολα «τις γενικεύσεις του Λιβανίου», όσο και τον «υπερβολικά μεγάλο αριθμό φιλολογικών μαρτυριών» σε χριστιανούς και εθνικούς συγγραφείς για την καταστροφή ναών, που καταντά, όπως λέγει, «ύποπτος»! «Στην προσπάθειά τους να ηρωοποιήσουν επισκόπους και αυτοκράτορες, σε μια περίοδο, κατά την οποία ο θρησκευτικός φανατισμός θεωρείται αρετή, συχνά οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς απέδιδαν σ' αυτούς φανταστικές καταστροφές ναών ή, στην καλύτερη περίπτωση, μεγαλοποιούσαν τα ηροστράτεια ανδραγαθήματά τους». Από την άλλη μεριά, επιπολάζει η κινδυνολογία των εθνικών, για να παρουσιάσουν «τους εαυτούς τους ως μάρτυρες και την κοσμοθεωρία τους ως αντικείμενο συστηματικού και βάναυσου διωγμού, που διεξήγετο παράνομα, στο πλαίσιο μιας θεωρητικά ανεξίθρησκης αυτοκρατορίας». Γι' αυτό η αντικειμενική συγγραφέας συνιστά «επιφυλακτική στάση» στις όποιες κρίσεις. Η ανεξιθρησκεία άλλωστε των αυτοκρατόρων, όπως ο Μ. Κωνσταντίνος, είναι αποδεδειγμένη.

Η μεταφορά ειδωλολατρικών μνημείων στην νέα πρωτεύουσα (Κωνσταντινούπολη- Νέα Ρώμη) για την διακόσμησή της ναι μεν εμποδίζει τη συνέχεια τοπικών λατρειών, αλλά τα αναδεικνύει ακόμη περισσότερο στην ίδια την χριστιανική, αργότερα, πρωτεύουσα. Εν τούτοις ο Μ. Κωνσταντίνος «επιδίωξε συστηματικά να εξασφαλίσει για την πόλη του την συνδρομή όλων των θείων δυνάμεων». Έτσι εκτός από χριστιανικούς ναούς (Αγία Ειρήνη, Άγιοι Απόστολοι) αφιέρωσε και δύο ναούς σε εθνικές θεότητες, τη Ρέα και τη θεά Τύχη. Συνεχίζει όμως η κα Αθανασιάδη: «Σε τόπους όπως η Αθήνα και οι Δελφοί, κανόνας είναι, ότι τα μεταγενέστερα στρώματα έχουν καταστραφεί από τους ίδιους τους αρχαιολόγους στην προσπάθειά τους να φτάσουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα στο κλασικό υπόστρωμα». Τις παρατηρούμενες καταστροφές αποδίδουν οι αρχαιολόγοι στους σεισμούς, τις βαρβαρικές επιδρομές (4ος-6ος αιώνας) και την εγκατάλειψη. Τα αρχαία μνημεία των Αθηνών και των Δελφών έμειναν απείραχτα από τους χριστιανούς. Η μετατροπή τους σε χριστιανικές εκκλησίες δείχνει περίτρανα τη συνείδηση της ιστορικής συνέχειας, όσο και αν αυτό δεν ικανοποιεί τους σημερινούς αρχαιολάτρες. Όπως συνηθίζω να λέγω, Πατέρες όπως οι Τρεις Ιεράρχες, όχι μόνο Έλληνες ήταν, αλλά και φορείς υψηλής ελληνικής παιδείας. Δεν ήταν επήλυδες που ενέσκηψαν στον ελληνικό χώρο, για να «θύσουν και απωλέσουν», αλλά Έλληνες, που γνώριζαν να αποτιμούν αντικειμενικά τα πράγματα, έξω από φανατισμούς και εξαλλοσύνες. Τα κριτήριά τους ήταν πνευματικά. Γνώριζαν την ειδωλική πλάνη, αλλά δεν ήταν ικανοί για βιαιότητες.

Την συνείδηση της ιστορικής συνέχειας των Ελλήνων- Χριστιανών, που δεν απέρριψαν τον πολιτισμό των προγόνων τους, αλλά μόνον την θρησκεία τους - η οποία δεν ήταν παρά νοσταλγία της εν Χριστώ αληθείας, όπως επεσήμανε ήδη ο Απόστολος Παύλος στον Άρειο Πάγο των Αθηνών(3)- υποστηρίζει και η κα Αθανασιάδη: «Οι εκκλησίες και τα παρεκκλήσια, που βρέθηκαν σπαρμένα γύρω και μέσα από το τέμενος του Απόλλωνα (στους Δελφούς), υπογραμμίζουν την συνέχιση της θρησκευτικής παράδοσης του τόπου». Όπως άλλωστε θρησκειολόγοι και λαογράφοι έχουν παραδεχθεί, αν «ξυπνούσε» σήμερα ένας αρχαίος Έλληνας και βρισκόταν σε ένα χριστιανικό πανηγύρι, δεν θα ένιωθε ξένος στο περιβάλλον. Είναι δε χαρακτηριστικό, ότι πολλοί σήμερα επικριτές της ορθοδόξου λαϊκής θρησκευτικότητας, κυρίως της ελληνικής, σ' αυτό το επιχείρημα καταφεύγουν, λησμονώντας ότι η ελληνική θρησκευτικότητα παρέμεινε ακέραιη, άλλαξε όμως ο προσανατολισμός της. Άλλωστε, η ελληνική πολυθεϊα δεν ήταν, κατά πολλούς θρησκειολόγους (π.χ. Λ. Φιλιππίδης), παρά θεοποιητική υποστασιοποίηση των ιδιοτήτων της μιας θεότητος. «Ο βανδαλισμός ιερών αντικειμένων (από Χριστιανούς Έλληνες) ήταν πράξη σπάνια στην Ελλάδα», δέχεται η κα Αθανασιάδη. Τέτοιες περιπτώσεις ήταν μεμονωμένες. «Η γενική εντύπωση από την Ελλάδα είναι ότι η φθίνουσα αρχαία πίστη ενέπνεε στους νεοφώτιστους χριστιανούς, παρά την δομική μισαλλοδοξία της θρησκείας τους, σεβασμό και συχνά κάποια συγκίνηση». Ακόμη και ο όχι και τόσο ανεξίθρησκος Κωνστάντιος (337-361) «δεν φαίνεται να πείραξε ναούς», αλλά και «οι καλλιεργημένοι Χριστιανοί του αυτοκρατορικού περιβάλλοντος αντιμετώπισαν τα αρχαία ιερά ως έργα τέχνης και όχι ως κατοικία δαιμόνων».

Οι φανατικοί, βέβαια, δεν έλειπαν - όπως σε κάθε εποχή -, αλλά οι προτροπές τους για καταστροφή, κατά κανόνα, έπεφταν στο κενό. Ως την εποχή του Ιουστινιανού εισέρεαν αρχαία εθνικά μνημεία στην Κωνσταντινούπολη. Μόνο εκεί, που δεν υπήρχε «επαφή με την αστική παιδεία του ελληνορωμαϊκού κόσμου», εκτός δηλαδή του ιστορικού ελληνικού χώρου, και όπου «η παραδοσιακή θρησκεία είχε ισχυρές ρίζες», παρατηρείται φανατισμός και γίνονται καταστροφές. Αυτό συνέβαινε περισσότερο στην Ανατολή (Συρία - Φοινίκη - Παλαιστίνη). Η κα Αθανασιάδη όμως ερμηνεύει με τα επιστημονικά κριτήριά της τις συμπεριφορές και σε περιοχές, όπως η Συρία: «...Εδώ δεν έχουμε μια αμιγή περίπτωση θρησκευτικού φανατισμού, αλλά ένα ξέσπασμα κοινωνικού και φυλετικού μίσους, ένα υποσυνείδητο εθνικό κίνημα με αμφίεση βέβαια, θρησκευτική». Και αυτό στηρίζεται σε έρευνες διαφόρων ειδικών. Με αυτό το κριτήριο μπορούν να ερμηνευθούν και μεταγενέστερες συμπεριφορές, χωρίς βέβαια, να αγνοούνται και οι προκλήσεις των εθνικών ομάδων. Όπου δε κυριαρχούν προκλήσεις (προβοκάτσιες), οι συμπεριφορές μένουν ανεξέλεγκτες.

Σκόπιμα βέβαια εκμεταλλευθήκαμε καθ' υπερβολήν την έρευνα της εκλεκτής συναδέλφου, διότι προσφέρει σημαντικές δυνατότητες για την ερμηνεία και κατανόηση πραγμάτων, που η κακοπιστία, κακεντρέχεια, αλλά και ανθελληνική σκοπιμότητα των ξένων κέντρων συστηματικά παρερμηνεύει.

Τα πορίσματα της κας Αθανασιάδη μου επιβεβαίωσε σε μια σπουδαιότατη για μένα, επικοινωνία μας (19-07-2000) και ο γνωστός αρχαιολόγος και αείμνηστος φίλος Άγγελος Χωρέμης, ερμηνεύοντας την περίπτωση του Μ. Θεοδοδίου. Κατά την γραπτή του δήλωση, «το διάταγμα του Θεοδοσίου του Μεγάλου (191-193 μ. Χ.) αναφέρει απαγόρευση λατρείας σε αρχαία ιερά και την είσοδο στους ναούς, δεν εντέλλεται όμως την καταστροφή τους. Άλλωστε δεν φαίνεται ανασκαφικά τουλάχιστον τέτοια καταστροφή. Τα μεγάλα κέντρα της αρχαίας λατρείας, εκείνα ακριβώς που θα έπρεπε λογικά να υποστούν την μεγαλύτερη καταστροφή, όπως οι Δελφοί, η Ολυμπία, η Δωδώνη, τα ιερά των Αθηνών κ.α. δεν φαίνεται ανασκαφικά τουλάχιστον να έπαθαν ζημιές από ανθρώπινο χέρι στα τέλη του 4ου αιώνα. Εξάλλου, πολλοί ναοί της αρχαίας λατρείας σώθηκαν ως τις μέρες μας σχεδόν ανέπαφοι, κυρίως στην κάτω Ιταλία και την Σικελία, όπου επίσης βασίλευε ο Μ. Θεοδόσιος, αλλά και στην κυρίως Ελλάδα, όπως το συγκρότημα της Ακροπόλεως των Αθηνών, ο ναός του Ηφαίστου (Θησείον) και ο ναός του Ιλισσού». Μάλιστα στον Θεοδοσιανό Κώδικα (XVI 10,25) «επιτρέπεται στους Χριστιανούς να μετατρέπουν τους αρχαίους ναούς σε χριστιανικούς» και γι' αυτό δεν καταστράφηκαν, αλλά σώθηκαν αυτούσιοι (βλ. τον αρχαίο ναό κάτω από τον ανηγερμένο από την Αγία Ελένη τον δ' αιώνα ναό της Παναγίας της Καταπολιανής ή Εκατονταπυλιανής στην Πάρο που ανεκάλυψε ο μεγάλος αρχαιολόγος Α. Ορλάνδος).

Κατά τον επιφανή βυζαντινολόγο Διονύσιο Ζακυνθηνό η διάταξη αυτή έγινε ακριβώς, για να σωθούν οι ναοί. «Δεν υπάρχει, λοιπόν, καμία κρατική πολιτική, που να ενθαρρύνει την καταστροφή αρχαίων ιερών». «Αυτό που πράγματι έγινε, είναι καταστροφές και ακρότητες σε τοπικό επίπεδο, από φανατικούς εκκλησιαστικούς και πολιτικούς παράγοντες, κυρίως εναντίον αγαλμάτων αρχαίων θεοτήτων με συνηθέστερο το φαινόμενο της ρινοκοπής και καταστροφής των προσώπων. (Δεν πρέπει πάντως να θεωρούμε ότι κάθε κατεστραμμένο άγαλμα μαρτυρεί και χριστιανικό βανδαλισμό. Πολλά κατεστράφησαν από άλλες αιτίες και πάρα πολλά μεταφέρθησαν στην Κωνσταντινούπολη, για τον στολισμό της καινούργιας πρωτεύουσας). Οι άνθρωποι αυτοί εξαγρίωναν τον όχλο, πράγμα όχι δύσκολο, αν σκεφτούμε ότι, μόλις 75-80 χρόνια χώριζαν την εποχή αυτή από τους φοβερούς διωγμούς των Διοκλητιανού και Γαλερίου (311) και 55-60 χρόνια από τον ηπιώτερο διωγμό του Λικίνιου (320-324). Τον εξαγριωμένο αυτό όχλο εξαπέλυαν να κάψει και να καταστρέψει ο,τιδήποτε εθνικό εύρισκε μπροστά του. Αυτό όμως ουδέποτε υπήρξε πολιτική του Μ. Θεοδοσίου και, όπως θα δούμε, όταν έγινε, προσπάθησε να το σταματήσει και να το θεραπεύσει». Και συμπληρώνει ο Άγγελος Χωρέμης: «Στην πορεία προς την νέα θρησκεία, υπάρχει αναμφισβήτητα κάποια πίεση εκ μέρους των Χριστιανών, αλλά όχι κρατικά κατευθυνόμενη βία. Δεν μαρτυρούνται διωγμοί σαν αυτούς που είχαν υποστεί οι ίδιοι οι Χριστιανοί μερικές δεκαετίες πριν, ούτε βίαιοι εκχριστιανισμοί, όπως έγιναν τον καιρό του Καρλομάγνου, της ισπανικής reconquista κ.α. Μαρτυρούνται ακρότητες, συχνά άγριες, αλλά πάντα περιορισμένες τοπικά και χρονικά. Το περίεργο δεν είναι πως έγιναν αγριότητες, το περίεργο είναι πως έγιναν τόσες λίγες μετά από τα μαρτύρια, που είχαν υποστεί οι Χριστιανοί». Εκδηλώσεις, λοιπόν, φανατισμού μεμονωμένων προσώπων παρατηρούνται - και κατά τον Άγγελο Χωρέμη - στο πνεύμα της «revanche», αυτό όμως ουδέποτε υπήρξε πολιτική του Μεγάλου Θεοδοσίου, για να μείνουμε σε ένα τόσο παρεξηγημένο στο σημείο αυτό αυτοκράτορα.

Σώζεται «Λιβανίου του Αντιοχέως λόγος προς Θεοδόσιον τον βασιλέα, Υπέρ των Ιερών» (αρ.30). Ο μεγάλος ρητοροδιδάσκαλος (314-393), επιφανής εκπρόσωπος της φθινούσης ελληνικής αρχαιότητας, διδάσκαλος του ιερού Χρυσοστόμου, έγραψε το 386 το κείμενο αυτό, απευθυνόμενος στον αυτοκράτορα Θεοδόσιο Α' (379-395) και παραπονούμενος για την στάση των φανατικών μοναχών (της Αντιόχειας) έναντι των εθνικών ναών (τεμένων).

Για την κατανόηση της στάσης του Λιβανίου έναντι του Χριστιανισμού, ας σημειωθεί, ότι ήταν συνεπής οπαδός της ειδωλολατρείας, θυσίαζε στις θεότητες της και μετερχόταν την μαντεία. Είχε μυηθεί εξάλλου σε διάφορα εθνικά μυστήρια. Ο ι. Χρυσόστομος τον ονομάζει «πάντων δεισιδεμονέστατον» (ευσεβέστατον) (4). Πίστευσε στην προσπάθεια του αυτοκράτορα Ιουλιανού και στην ανάσταση του ειδωλολατρικού κόσμου, μολονότι κατά την νεότητά του έδειξε τάσεις φιλοχριστιανικές. Τον επηρέασε όμως ο Ιουλιανός, όπως και αυτός επηρεάστηκε από τον Λιβάνιο, του οποίου μελετούσε τα έργα και έγινε έμμεσα μαθητής του.(5)

Ο λαμπρός γνώστης της αρχαιότητας Άγγελος Χωρέμης σχολιάζει το κείμενο του Λιβανίου με τον ακόλουθο τρόπο: «Ο λόγος του Λιβανίου ‘Υπέρ των ιερών' δεν γράφτηκε λόγω ακροτήτων, που έγιναν εις εφαρμογήν του διατάγματος κατά της αρχαίας θρησκείας. Το διάταγμα εξεδόθη το 391 και το κείμενο του Λιβανίου γράφτηκε το 386, δηλ. πέντε ολόκληρα χρόνια νωρίτερα με άλλη ευκαιρία(6). Ο Θεοδόσιος διόρισε ύπαρχο Ανατολής κάποιον συμπατριώτη και φίλο του, τον Ίβηρα Μάτερνο Κηνύγιο. Ο άνθρωπος αυτός ήταν φανατικός θρησκόληπτος και έξαλλος. Υποκίνησε πράγματι τον όχλο, επικεφαλής του οποίου ήταν φανατικοί καλόγεροι, και άρχισαν να καταστρέφουν τα αρχαία ιερά, στην αρχή κυρίως τα μικρά (και απροστάτευτα) ιερά της υπαίθρου και εν συνεχεία άρχισαν να μπαίνουν και να καταστρέφουν ιερά και μέσα στις πόλεις. Τότε ο Λιβάνιος γράφει τον περίφημο και ωραιότατο λόγο του «Υπέρ των Ιερών». (Η αντίδραση του θρησκόληπτου Θεοδοσίου ήταν να απαγορεύσει την είσοδο των μοναχών μέσα στις πόλεις, προστατεύοντας έτσι τα εθνικά ιερά των άστεων και όταν σε λίγο πέθανε ο Μάτερνος Κηνύγιος τοποθέτησε ως ύπαρχο Ανατολής τον σώφρονα εθνικό Ευτόλμιο Τατιανό, ο οποίος κατάφερε να ηρεμήσει τα πράγματα και να φέρει την καταλλαγή.

Όλα αυτά μαρτυρούν ότι ουδέποτε υπήρξε επίσημη πολιτική του Θεοδοσίου η καταστροφή του αρχαίου κόσμου και μάλιστα με την μορφή των ακραίων βανδαλισμών, όπως λέγεται συνήθως. Μαρτυρούν επίσης το κύρος που είχε ο Λιβάνιος στον θεωρούμενο θρησκόληπτο βασιλέα, κύρος που φάνηκε και όταν με δύο ακόμη λόγους του, τους «Προς Θεοδόσιον τον Βασιλέα περί της στάσεως» και Προς Θεοδόσιον τον Βασιλέα επί ταις διαλλαγαίς», κατόρθωσε να σώσει την Αντιόχεια, η οποία είχε στασιάσει. Σ' αυτήν την προσπάθεια είχε και την συνεπικουρία του επισκόπου Αντιοχείας Φλαβιανού, του οποίου τον λόγο φαίνεται ότι είχε γράψει ένας νεαρός Χριστιανός κληρικός, μαθητής του Λιβανίου, ο Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι και συνεργασία με χριστιανούς είχε ο Λιβάνιος, όταν κοινοί στόχοι το επέβαλλαν».

Θα επιχειρήσουμε ένα σχόλιο στην υπογραμμιζόμενη, με επιστημονική ευσυνειδησία, από αείμνηστο φίλο, συνεργασία του Λιβανίου με Χριστιανούς. Οι άνθρωποι εκείνοι ζούσαν τα πράγματα μέσα στη φυσικότητά τους και όχι στο τεχνητό κλίμα αντιπαλότητας, που δημιουργούν οι φανατικοί (εκατέρωθεν) των ημερών μας. Μήπως σ' όλη την μακρά διάρκεια του Βυζαντίου/Ρωμανίας δεν έλαβαν χώρα παρόμοιες συνεργασίες και συνυπάρξεις; Η χαρακτηριστικότερη μάλιστα, ήταν η συνεργασία των δύο ιδεολογικά αντιπάλων, που η αντίθεσή τους σκόπιμα και τεχνητά υπερτονίζεται σήμερα, του Οικουμενικού Πατριάρχου Γεννάδιου β' του Σχολαρίου και του σοφού υποστηρικτού της αρχαίας θρησκείας Γεωργίου Πλήθωνος-Γεμιστού. Ο τελευταίος δεν δίστασε να συμμετάσχει στην σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας (1438-1439), ως μέλος της ορθόδοξης αντιπροσωπείας, για να βοηθήσει την Ορθόδοξη Εκκλησία στις τραγικές εκείνες στιγμές γι' αυτήν και το γένος. Εκεί έδωσε μάχη, με τις επιστημονικές του γνώσεις, υπέρ της Ορθοδοξίας (απέδειξε την νοθεία ενός χειρογράφου που παρουσίαζαν οι Λατίνοι) και μαζί με τον πρωταγωνιστή της Ορθοδοξίας Άγιο Μάρκο Ευγενικό (1444), δεν υπέγραψε την Ένωση με τον Παπισμό. Παρά τις διαφορετικές ιδεολογικές-πνευματικές προϋποθέσεις τους και οι δύο θεωρούσαν την ένωση ως υποταγή στον Παπισμό και επιζήμια για τι Γένος/Εθνος. Αλλά έτσι σκέπτονται όσοι αγαπούν το ΄Εθνος. Οι σημερινοί Νεοπαγανιστές, σχεδόν κατά κανόνα δεν αγαπούν το Έθνος και τον Ελληνισμό, παρά τα λεγόμενά τους, διότι πολεμώντας την Ορθοδοξία, που είναι πια αδιαίρετα ενωμένη με την ελληνικότητα, κατεργάζονται την διάλυσή του.

Για το θέμα της καταστροφής αρχαίων μνημείων από «Χριστιανούς» παράλληλα με τα συμπεράσματα της κας Αθανασιάδη είναι και εκείνα του αρχαιολόγου Gerasimos Pagoulatow, "The Destruction and conversion of ancient temples o Christian Churches during fourth, fifth and sixth centuries", Θεολογία τ. ΞΕ' (1964), σς 152-170 . Είναι δε χαρακτηριστικό, ότι και στο περιοδικό «Δαυλός» (αρ.138/Ιούνιος 1993, σς. 8022/23) σημειώνεται: «Όλοι σχεδόν οι καταστροφείς αρχαίων ελληνικών μνημείων είναι Χριστιανοί εξ Ιουδαίων, δηλαδή Εβραίοι. Οι Χριστιανοί εξ εθνικών, δηλαδή οι Έλληνες, σπάνια μετείχαν σε διωγμούς Ελλήνων».

Σημασία δε έχει, ότι και ο γνωστός εικονοκλάστης, αλλά σπουδαίος ιστορικός ερευνητής και συστηματικός παρουσιαστής της «αρνητικής πλευράς» Κυριάκος Σιμόπουλος, ενώ μιλά για τις «αποτρόπαιες βαρβαρότητες των Χριστιανών» (σ. 112 ε.ε) στα αρχαία μνημεία, δεν παραλείπει να παρεμβάλει και κεφάλαιο με τον τίτλο: «Ο βυζαντινός άνθρωπος συντηρεί με ευλάβεια την παράδοση της αρχαίας ελληνικής τέχνης» (σ. 208 ε.ε.)(7).

Παραθέτουμε μερικά αποσπάσματα από το παραπάνω βιβλίο του Κυριάκου Σιμόπουλου: «Είναι ιστορικά τεκμηριωμένο ότι υπήρξε μία παιδευτική και συναισθηματική συνέχεια του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού στο Βυζάντιο, όχι μόνο από την διανόηση αλλά και από τον λαϊκό άνθρωπο, ενίοτε και από την εξουσία. Ο αυτοκράτορας της Νίκαιας Θόδωρος Δούκας Λάσκαρις (1254-1258), κατά την επίσκεψή του στην Πέργαμο, νοιώθει συγκίνηση μπροστά στα λείψανα των αρχαίων μνημείων και έργων τέχνης κι εκφράζει ενθουσιασμό και ευλάβεια για τα μεγαλουργήματα των προγόνων. Έχει συνείδηση τι σημαίνει Δύση ύστερα από την εισβολή των σταυροφόρων και τον χαλασμό της Πόλης [...].

Ο πρώτος αυτοκράτορας - ο Κωνσταντίνος - φιλοδοξεί να εξομοιώσει τη ‘βασιλεύουσα' με την Ρώμη. Και σπεύδει να την διακοσμήσει με έργα τέχνης, συνεχίζοντας την ρωμαϊκή παράδοση της αρπαγής. Μεταφέρει στην Κωνσταντινούπολή πολυάριθμα αγάλματα, χάλκινα ιδίως, κίονες, κ.α. (8) από τις κυριότερες πόλεις του ανατολικού, αλλά και του δυτικού τμήματος της αυτοκρατορίας - από την Αθήνα, το Αιγαίο, την Ιωνία, την Κύπρο, την Κρήτη, τη Ρώμη, τη Σικελία κ.α.(9) ...(σς. 209-20).

Ο Κωνσταντίνος θα αξιοποιήσει την ελληνική πολιτιστική παράδοση για την προσωπική του αίγλη, ταυτίζοντας το χάλκινο άγαλμα του Απόλλωνα που έστησε πάνω στην περίφημη πορφυρή κολώνα της Αγοράς, τον «κυκλοτερή πορφυρούν κίονα» (10), με το αυτοκρατορικό του μεγαλείο. Στην κεφαλή του αγάλματος, που αφιέρωσε στον εαυτό του, προσέθεσε ακτινωτά ήλους «από τον σταυρό του Χριστού», για να λάμπει σαν τον ήλιο...(σ. 211) (11).

Η παραδοσιακή επομένως αισθητική και η πανάρχαιη λαϊκή πολιτιστική παιδεία δεν είχε σβήσει, παρά τους βανδαλισμούς των πρώτων χριστιανών εναντίον των κλασσικών μνημείων. Και δεν θα σβήσει ποτέ στον ελληνικό κόσμο. Έτσι εξηγείται η διατήρηση ανέπαφων τόσων γλυπτών στην Κωνσταντινούπολη ως την επιδρομή των Δυτικών Βαρβάρων. Απώλειες σημειώθηκαν μόνο από σεισμούς, πυρκαγιές και εσωτερικές ταραχές - λαϊκές εξεγέρσεις, συγκρούσεις και καταστολές. Οι Χριστιανοί της πρωτεύουσας θαύμαζαν τα αγάλματα που στόλιζαν την πόλη τους...(σς.212-213)

Οι βυζαντινοί διανοούμενοι - ακόμα και θεολόγοι- έχουν βαθειά γνώση της αρχαίας τέχνης και εκφράζουν χωρίς επιφυλάξεις τον απεριόριστο θαυμασμό τους. Συχνότατες στους βυζαντινούς αιώνες οι αναγωγές στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και τους επιφανείς δημιουργούς του και οι συγκρίσεις της βυζαντινής εικονογραφίας με την κλασσική ζωγραφική που αποκαλύπτουν κοινά οι παράλληλα καλλιτεχνικά ιδεώδη...(σς. 226-227)»

Αγαπητοί Σύνεδροι,

Το κείμενό μου δεν επεδίωξε να πρωτοτυπήσει, αλλά να αποδείξει, μέσω της έρευνας διακεκριμένων αρχαιολόγων, την αντιεπιστημονικότητα του νεοειδωλολατρικού φανατισμού και των γενικεύσεών του σε ένα θέμα, που έχει κεντρική θέση στην αντιχριστιανική πολεμική του. Οι αυθεντικοί Χριστιανοί, και μάλιστα οι Έλληνες, ετίμησαν την τέχνη των προγόνων τους και κληρονόμησαν το καλλιτεχνικό πνεύμα τους, για να προχωρήσουν στην δική του - καθαρά ελληνική - καλλιτεχνική δημιουργία.

Σημειώσεις:

1. 318, όχι «Κατά Ελλήνων», ο τίτλος αυτός είναι μεταγενέστερος και προσετέθη απ' τους εκδότες.

2. Περιοδικό ΕΛΛΗΝΙΚΑ, τ.44, Θεσσαλονίκη 1994, σς. 31-50.

3. Πραξ.17,23. Ο Απόστολος Παύλος δεν καταστρέφει ή διαστρέφει την ελληνική θρησκευτικότητα, αλλά την στρέφει προς τον αναμενόμενο Αληθινό Θεό.

4. ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, εις νεωτέραν χηρεύσασαν, 1.

5. Βλ. το άρθρο του ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ στη ΘΗΕ, τ.8, 1960, στ. 294-299 με βιβλιογραφία.

6. P. Petit, "Sur la date du ‘pro Templis' de Libanius", en Byzantion XXX (1951), fasc Ι. 285-310.

7. Βλ. το βιβλίο του: Η λεηλασία και η καταδρομή των Ελληνικών Αρχαιοτήτων, Αθήνα 1997.

8. «πάντα δε τα χαλκουργεύματα και τα ξόανα εκ διαφόρων ναών και πόλεων αθροίσας έστησεν αυτά εις διακόσμησιν της πόλεως, ομοίως δε και τους κίονας των περιπάτων» Πάτρια Κωνσταντινουπόλεως, εκδ. Preger τ. Β', 145.

9. «Ότι από Ρώμης πολλά ενεχθέντα είδωλα έστησαν εν τω Ιπποδρόμω εξαίρετα δε εξήκοντα, εν οις και είκοσι του Αυγούστου. Από δε Νικομηδείας στήλαι πολλαί ήκασιν. Ομοίως δε από Αθηνών και Κυζίκου και Καισαρείας και Τράλλης και Σάρδης και Μωκησού και από Σεβαστείας και Σατάλων και Χαλδείας και Αντιοχείας της μεγάλης και Κύπρου και από Κρήτης και Ρόδου και Χίου και Ατταλείας και Σμύρνης και Σελευκείας και από Τυάνων και Ικονίου και Βιθυνών Νικαίας και από Σικελίας και από πασών των πόλεων ανατολής και δύσεως ήκασι διαφοροι στήλαι παρά του μεγάλου Κωνσταντίνου». Γ. ΚΩΔΙΝΟΣ, Παρεκβολαί εκ της βίβλου του Χρονικού περί των πατρίων της Κωνσταντινουπόλεως, εκδ. Βόννης 1843, σ. 53. Η λέξη «στήλη» σημαίνει άγαλμα. «Ολόχρυσον την στήλην σου στήσουν εις το παλάτιν» Καλλίμαχος και Χρυσορρόη, στ.1172.

10. Κατά τον ΓΕΩΡΓΙΟ ΚΕΔΡΗΝΟ «πορφυρούς κίων» στήθηκε το 320, κατά το Πασχάλιον Χρονικόν το 328. Το άγαλμα του Απόλλωνα είχε αφαιρεθεί, κατά τον Βυζαντινό χρονογράφο Μιχαήλ Γλύκα, από την Ηλιούπολη της Φρυγίας. Τον ομώνυμο ναό έκλεισε ο Κωνσταντίνος (ΕΥΣΕΒΙΟΣ, Εις τον βίον Κωνσταντίνου Βασιλέως, Γ' 55-56). Κατά τον Μανουήλ Χρυσολωρά στην κορυφή του «πορφυρού κίονος» είχε αρχικά τοποθετηθεί σταυρός. Γράφει «περί του αίροντος τον σταυρόν πορφυρού κίονος, επί της αυλής του μεγάλου Κωνσταντίνου βασιλείων αυτού πηξαμένου και ιδρυμένου, πάντας μεν ανδριάντας πάσας δε στήλας νικώντος» (Του λογιωτάτου Μανουήλ Χρυσολωρά επιστολή προς τον Ιωάννην βασιλέα εν ή συγκρισις της παλαιάς και νέας Ρώμης).

11. «Δίκην Ηλίου έστησεν αυτήν εις το όνομα αυτού θήσας εν τη κεφαλή ήλους εκ των του χριστού δίκην ακτίνων ως Ήλιος τοις πολίταις εκλάμπων» Πάτρια Κωνσταντινουπόλεως, τ. Β', 174,45. Κατά τον ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΡΟΔΙΟ, το άγαλμα ήταν επιχρυσωμένο, «χρυσώ καταυγάζοντα». Στίχοι Κωνσταντίνου Ασηκρίτη του Ροδίου, σ. 69.

Ιερά Μονή Παντοκράτορα Μελισσοχωρίου http://www.impantokratoros.gr/0C5D57EF.el.aspx

TIDEON:   Εξαιρετικό δείγμα κείμενου νομικής αμάθειας και ιδεοληπτικής διαστροφής κατά του μοναχισμού :

Μιλά για «μονές - έδρα μαφίας»

Λάβρος ο Αλέκος Αλαβάνος για την υπόθεση της Μονής Βατοπαιδίου

Αθήνα«Μαφία» χαρακτήρισε ο Αλέκος Αλαβάνος την ηγεσία του Βατοπαιδίου και

άλλων μονών σε ομιλία του στην Ουρανούπολη, όπου ο ΣΥΡΙΖΑ πραγματοποίησε

την Κυριακή συλλαλητήριο και πορεία προς το Αγιον Όρος. «Η σκήτη του

Εφραίμ είναι στον Κορυδαλλό» δήλωσε ο κ. Αλαβάνος, επαναλαμβάνοντας την

πρόταση για σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής.

Ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ χρησιμοποίησε βαρύς

χαρακτηρισμούς για την υπόθεση του Βατοπαιδίου, λέγοντας ότι το Αγιον Όρος

«θα μπορούσε να ήταν επίγειος παράδεισος, αντί να καταντήσει, τουλάχιστον

σε ορισμένες μονές, έδρα μαφίας, χώρος real estate και οίκος εμπορίου».

«Κάνει λάθος όλη αυτή η μαφία η οποία έχει εγκατασταθεί στην ηγεσία του

Βατοπαιδίου και σε άλλες μονές. Κάνουν μεγάλο λάθος. Πιστεύουν ότι είναι

στην άλλη ζωή η κόλαση. Μπορεί να μην υπάρχει η κόλαση. Εμείς ζητάμε τον

κολασμό τους εδώ και τώρα. Ζητάμε τους Εφραίμ να βρουν τη σκήτη τους εκεί

που πρέπει, να γαληνέψουν στον Κορυδαλλό ή σε άλλα σημεία στα οποία θα

επιβραβευθούν οι πράξεις τους» είπε ο Αλέκος Αλαβάνος.

«Η σκήτη του Εφραίμ είναι στον Κορυδαλλό και πρέπει να το καταλάβει και

μην μας απειλεί και με ευρωπαϊκά δικαστήρια, μιμούμενος τον Κωνσταντίνο

Γλύξμπουργκ. Διότι δεν θα έχει καμία τύχη. Και κάπου η πρόκληση είναι

μεγάλη. Και δεν μπορεί να έχουμε μια πολιτεία, η οποία να σιωπά σ' αυτό το

θράσος αυτής της μαφίας που έχει εγκατασταθεί στην ηγεσία του Βατοπαιδίου.

Και ξαναλέω, δεν τους βάζουμε όλους ούτε όλες τις μονές, ούτε όλους τους

μοναχούς, αλλά κάπου η σιωπή σημαίνει συνενοχή» συνέχισε.

«Διαχρονικό, διακομματικό σκάνδαλο»

Ο κ. Αλαβάνος χαρακτήρισε την υπόθεση της Βιστωνίδας «διαχρονικό,

δικομματικό σκάνδαλο», επανέλαβε την πρότασή του για τη σύσταση

εξεταστικής επιτροπής της Βουλής, που θα διερευνήσει όλες τις «ανοιχτές

υποθέσεις από άκρου σε άκρο της Ελλάδας» και πρότεινε να κληθούν να

καταθέσουν στην ανακριτική έρευνα, «όχι ως ύποπτοι, αλλά ως μάρτυρες» και

πολιτικά πρόσωπα που χειρίστηκαν την υπόθεση, ώστε να φανεί αν υπάρχουν ή

όχι ευθύνες τους.

Ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ κατήγγειλε τις

«διεκδικήσεις και τις παραχωρήσεις γης» σε μοναστήρια στη Χαλκιδική, την

Ξάνθη, αλλά και στη μονή Τοπλού στην Κρήτη.

Επισήμανε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, στο επόμενο διάστημα, θα επιμείνει σε νομοθετική

ρύθμιση για την επιστροφή «δημόσιων, δημοτικών και ιδιωτικών εκτάσεων

στους πραγματικούς κυρίους τους», με κατάθεση ερωτήσεων στη Βουλή για την

καθεμία περίπτωση ξεχωριστά, ενώ ζητά τη παρουσία του ελληνικού δημοσίου

σε όλες τις δίκες με τα μοναστήρια, υποστηρίζοντας ότι υπάρχει ισχυρότατη

νομική στήριξη για την αμφισβήτηση των τίτλων, που επικαλούνται.

«Τα χρυσόβουλα να μπουν στα μουσεία των κειμηλίων του Αγίου Όρους και της

μονής Τοπλού. Δεν μπορούν να καθορίζουν βυζαντινοί αυτοκράτορες τι θα

γίνει στην Ελληνική Δημοκρατία» τόνισε ο κ. Αλαβάνος.

Αναφερόμενος στην επιστολή της Ιεράς Κοινότητας προς τον ΣΥΡΙΖΑ, με την

οποία καλούσε τους διαδηλωτές να σεβαστούν το άβατο του Αγίου Όρους, ο κ.

Αλαβάνος, τόνισε: «Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πρόκειται να σεβαστεί το άβατο του Αγίου

Όρους, όσον αφορά τις παρανομίες που έχουν γίνει. Αβατο στις παρανομίες

δεν υπάρχει για μας».

Επανέλαβε, δε, το αίτημα για «διακριτούς ρόλους» και «δομικό χωρισμό

εκκλησίας-κράτους» και ανακοίνωσε ότι η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ,

παρότι «εκτιμά τη μετριοπάθεια και τη διαλλακτικότητα του νέου

Αρχιεπισκόπου» δεν θα παραστεί στον αυριανό αγιασμό της Βουλής σε ένδειξη

διαμαρτυρίας για τις διεκδικήσεις των μοναστηριών.

Στη συγκέντρωση συμμετείχαν επίσης μέλη του τοπικού συμβουλίου του δήμου

Σταγείρων-Ακάνθου και εκπρόσωποι κινήσεων πολιτών από την Ξάνθη, την Κρήτη

και άλλες περιοχές, όπου υπάρχουν διεκδικήσεις μοναστηριών. Ακολούθησε

πορεία μέχρι τη χερσαία οριογραμμή του Αγίου Όρους. Εκεί, οι διαδηλωτές

φώναξαν συνθήματα, ανάρτησαν τα πανό τους στην περίφραξη και αποχώρησαν.

Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

Αυτό το κείμενο εκτυπώθηκε από το in.gr,

στη διεύθυνση

http://www.in.gr/news/article.asp?lngEntityID=944458&lngDtrID=244

Όπως είναι γνωστό οι Αγιορείτες κοινοβιάτες μοναχοί δεν έχουν προσωπική περιουσία και χρήματα σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη

του Αγίου Όρους.

Η προσπάθειά τους περιστρέφεται στο πνευματικό τους έργο, που περιλαμβάνει και την προσφορά στην κοινωνία και κυρίως στους μη έχοντες, την φιλοξενία των προσκυνητών, την διαφύλαξη και συντήρηση των κειμηλίων, καθώς την αναστήλωση και συντήρηση των Μονών τους, που αποτελούν σημεία αναφοράς της Ορθοδοξίας και του Έθνους.

Η Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου στην προκειμένη περίπτωση λοιδορείται και κατακρίνεται για την προσπάθεια της προσφοράς της στο κοινωνικό σύνολο και συγκεκριμένα διότι κατασκευάζει Γηροκομείο κόστους 5 εκατομμυρίων ευρώ στην Κύπρο, ενώ στην Αθήνα… μέσω του «Γρηγορείου Φιλανθρωπικού Πολιτιστικού Ερευνητικού Ιδρύματος», που ιδρύθηκε με την υπ’ αριθμ. 12.056/22-1-2008 Συμβολαιογραφική Πράξη, έχει μεταξύ των άλλων ως σκοπό την σύσταση και ίδρυση Κέντρου Αποκαταστάσεως Αναπήρων.

Στα πλαίσια αυτά δέχθηκε δωρεά 9 εκατομμυρίων ευρώ από την εταιρεία NOLIDEN LIMITED, που αγόρασε το Ολυμπιακό ακίνητο, προκειμένου να υλοποιηθεί το συγκεκριμένο έργο.

Τονίζουμε ότι:

α) Τα χρήματα για το εν λόγω έργο βρίσκονται στους λογαριασμούς της Μονής.

β) Δεν μπορεί να ευτελίζεται συνεχώς κάθε έννοια φιλανθρωπίας καί προσφοράς από τις Ιερές Μονές προς τον συνάνθρωπο.

γ) Εφόσον οι μοναχοί ως ακτήμονες συνεχώς εργάζονται δωρεάν για όλους, γιατί πρέπει να ταυτίζονται με απατεώνες πριν καν ακουστούν από την Δικαιοσύνη;

δ) Η Ιερά Μονή είναι Νoμικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και οι μοναχοί υπηρετούν την πίστη τους και η ζωή τους είναι μία ζωή ανιδιοτελούς προσφοράς προς τους συνανθρώπους τους. Όλες οι ενέργειές τους σκοπούν στην εξυπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου και προεχόντως στην εξυπηρέτηση και βοήθεια αναξιοπαθούντων, οι οποίοι δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες τους με ίδια οικονομικά μέσα. Ποιός σκοπός εξυπηρετείται όταν η Μονή αντιμετωπίζεται ως κερδοσκοπική εταιρεία και οι μοναχοί ως κοινοί εγκληματίες;

ε) Όσοι έχουν δημιουργήσει την κατάσταση αμφισβήτησης και κατηγορούν την ζωή και την προσφορά των μοναχών ας αναλογιστούν τον τρόπο της ζωής τους και ας επιχειρήσουν αποτασσόμενοι τα πάντα να ζήσουν έστω και ένα μήνα την ζωή των μοναχών.

στ) Δεν θα πρέπει να αισθάνονται τύψεις εκείνοι που αντιμετωπίζουν τους μοναχούς ως κοινούς εγκληματίες και τους αποκλείουν έτσι την δυνατότητα ασκήσεως του πνευματικού και φιλανθρωπικού τους έργου, όταν οι μοναχοί δεν έχουν κανένα περιουσιακό στοιχείο πλην του ράσου τους και δεσμεύονται ως προϊόντα εγκλήματος όλα εκείνα τα οικονομικά μέσα που προορίζονται για την επιτέλεση των ανωτέρω σκοπών;

Η Ιερά μας Μονή και οι 110 μοναχοί της παραμένουμε πιστοί σε αυτά που η πίστη μας στον Θεό και η υποχρέωση που αισθανόμαστε έναντι των συνανθρώπων μας επιβάλλει. Δεν έχουμε διαπράξει τίποτε το παράνομο ή μη ηθικό.

Οι κατακρίνοντές μας ας συγκρίνουν τα έργα τους με την προσφορά των μοναχών.

Εκ της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου

27-10 / 9 Νοεμβρίου 2008

Πήγη : http://www.romfea.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=1893

Το 1984, σε ανύποπτο δηλαδή χρόνο, έγραφα σε ένα κείμενο μου: Σχετικά με την κατοχή οποιων­δήποτε αγαθών «υπάρχει ένας χριστιανικός κα­νόνας, που δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνεία. Πρέπει και η απόκτηση τους και η χρήση τους να γίνο­νται σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, με τιμιότητα δη­λαδή και δικαιοσύνη. Όσα προέρχονται από εκμετάλ­λευση ή αδικία ή απάτη κάθε μορφής, δεν μπορούν να καταξιωθούν χριστιανικά». (π. Γ.Δ.Μ., Ορθοδοξία και Κοινωνικοπολιτική διακονία, στο: Ορθόδοξη θεώρηση της Κοινωνίας, έκδ. ΜΗΝΥΜΑ, Αθήνα 1986, σ. 40).

Αν η αρχή αυτή αφορά σε κάθε άνθρωπο, πόσο μάλλον πρέπει να βρίσκει την εφαρμογή της στον χώ­ρο του ίδιου του Χριστιανισμού, σχετικά με την εκκλη­σιαστική (επισκοπική και μοναστηριακή) περιουσία. Όχι ως καπιταλιστική συσσώρευση χρήματος, αλλά ως γεωκτησία, η περιουσία αυτή, κατά κανόνα, έχει «κατά Θεόν» προέλευση (δωρεές, αφιερώματα των ίδιων των μοναχών στο μοναστήρι τους, πολιτειακές παροχές κ.τ.ό.). Και αυτό, διότι οι Επισκοπές και τα Μο­ναστήρια, σε δυσχείμερους μάλιστα καιρούς (παρατει­νόμενη δουλεία), προσέφεραν τεράστιο κοινωνικό έρ­γο, πού ο Λαός το εκτιμούσε απεριόριστα. Διότι τα Μο­ναστήρια ήταν αληθινή κολυμβήθρα πνευματικής και κοινωνικής αναγέννησης. Γι' αυτό ο βαθύς γνώστης της Ορθοδοξίας, αείμνηστος καθηγητής Στήβεν Ράνσιμαν, έγραφε, ότι ήταν ευλογημένα τα χωριά που κοντά τους είχαν κά­ποιο μοναστήρι. Τα μοναστήρια μας αναδείχθη­καν σε αληθινή «κιβωτό του Γέ­νους», σώζοντας και την πίστη του και τον τρόπο ζω­ής του, τον πολιτι­σμό του. Γι' αυτό οι Βαυαροί το πρώτο που έκα­μαν, μαζί με τα εγχώρια όργανα τους, για την προ­ώθηση του εξευρωπαϊσμού μας, ήταν η διάλυση των μοναστηριών στην πλειοψηφία τους και η διαρπαγή της περιουσίας τους. Ήξεραν ότι στα Μοναστήρια σωζόταν κυριολε­κτικά το Έθνος.

Πολύς λόγος γίνεται σήμερα, με συγκεκριμένη και όχι αβάσιμη αφορμή, για την μοναστηριακή περιουσία, με κυρίαρχη τάση τον λαϊκισμό: Να μοιραστεί η περιου­σία τους στον λαό, ακούμε, αλλά δεν διευκρινίζεται ποιος είναι αυτός ο λαός. Δίκαιο, βέβαια, είναι το ερώ­τημα: Γιατί δεν μοιράζει το Κράτος την περιουσία του στον λαό; Πώς όμως; Έτσι άτακτα και αόριστα; Δεν εί­ναι λίγες οι φορές, που ο εκκλησιαστικός χώρος παρε­χώρησε μέρος της περιουσίας του στο Κράτος για την αντιμετώπιση κοινωνικών αναγκών. Π.χ. η προσφορά γης στους πρόσφυγες (Βύρωνας, Καισαριανή) ή για την ανέγερση εθνωφελών Ιδρυμάτων. Όλα τα γνωστά και μεγάλα ιδρύματα της Αθήνας κτίσθηκαν σε γη, που παρεχώρησε η Εκκλησία (Πανεπιστήμιο,Ακαδημία, νο­σοκομεία). Στον λαό δεν πηγαίνουν -και δεν ανήκουν-όλα αυτά τα Ιδρύματα;

Η συμπεριφορά αυτή του εκκλησιαστικού χώρου συνιστά τρόπο υπάρξεως του εκκλησιαστικού σώμα­τος, που έχει κατοχυρωθεί -και διαιωνίζεται- από τους εν Πνεύματι συνταχθέντες συνοδικούς Κανόνες της Εκκλησίας. Πίστη (Ορθοδοξία) και Κανόνες καθορί­ζουν και διαφυλάττουν τον τρόπο υπάρξεως του ορ­θοδόξου πιστού στους αιώνες. Με κάθε συντομία θα παρουσιαστεί η αστασίαστη παράδοση του εκκλησια­στικού σώματος για την χρήση και διάθεση της εκκλη­σιαστικής περιουσίας. Θα περιοριστώ σε κάποιους ιε­ρούς κανόνες, που αναφέρονται στην καρδιά του προ­βληματισμού.

Ο Κανών 28 των ΑγίωνΑποστόλων ορίζει: «Πά­ντων των εκκλησιαστικών πραγμάτωνα Επίσκοπος εχέτω την φροντίδα και διοικείτω αυτά, ως του Θεού εφορώντος. Μη εξείναι δε αυτώ σφετερίζεσθαίτι εξ αυτών, ή συγγενέσιν ιδίοις τα του Θεού χαρίζεσθαι. Ει δε πένητες είεν, επιχορηγείτω ως πένησιν, αλλά μη προφάσει τούτων τα της Εκκλησίας απεμπολείτω». Κα­τά την ερμηνεία του μεγαλυτέρου Κανονολόγου μας, αγίου Νικόδημου του Αγιορείτου (+1809) σε μία ελεύ­θερη και συντομευμένη χρήση της: «Ο Επίσκοπος έχει την φροντίδα όλων των πραγμάτων της Εκκλησίας, εί­τε χωραφιών και ακινήτων (από)κτημάτων, είτε κειμη­λίων και κινητών και τα «κυβερνά» (διαχειρίζεται) με φόβο και προσοχή, «στοχαζόμενος ότι έχει τον Θεόν έφορον και εξεταστήν εις την κυβέρνησιν (διαχείριση) αυτών». Όμως δεν έχει και την άδεια να τα οικειοποιείται και να λέγει, ότι εί­ναι δικό του κάτι από αυτά, ή να τα χαρίζει σε συγγε­νείς του... Εάν δε οι συγγενείς του αυ­τοί είναι φτωχοί, ας δίνει και σ' αυτούς, επειδή όμως είναι φτωχοί και όχι ως συγγενείς του. Ας τους ελεεί από την ετήσια συγκομιδή και όχι εξ αιτίας τους να δικαιούται να πωλεί κάποιο από αυτά. Ο Επίσκοπος δηλαδή ή ο Ηγούμενος είναι όχι ιδιοκτήτες, αλλ' απλοί «οικονό­μοι» (διαχειριστές) των αγαθών, που ανήκουν στον Θεό και τον Λαό Του!

Το πνευμάτων αγίων Πατέρων μας είναι «να μέ­νουν αναφαίρετα τα κειμήλια και τα κτήματα» των Εκκλησιών και αυτό κατοχυρώνεται από ολόκληρη σειρά Κανόνων και Διατάξεων των Αγίων. Και το ερώ­τημα είναι: Γιατί; Από τους πρώτους ήδη χριστιανικούς αιώνες ο Επίσκοπος μένει στα πνευματικά, υπάρχει όμως ειδικός κληρικός, ο «οικονόμος», που «οικονο­μεί» (φροντίζει) τα εκκλησιαστικά πράγματα και κτή­ματα, «ίνα μη διασκορπίζωνται και κακώς εξοδεύωνται», χάνονται δηλαδή. Η Σύνοδος μάλιστα έχει την ευθύνη να ελέγχει και τιμωρεί τον Επίσκοπο, που αμε­λεί, φθάνοντας μέχρι την έκπτωση του από τον επι­σκοπικό θρόνο. Τα ίδια ισχύουν και για τον Ηγούμενο, που κακώς διαχειρίζεται την μοναστηριακή περιουσία.

Αυτά διαλευκαίνονται ακόμη περισσότερο από άλ­λους ιερούς Κανόνες, όπως λ.χ. ο 12ος της Ζ' Οικουμε­νικής Συνόδου (787), που προσθέτει και άλλα ενδιαφέ­ροντα: Όποιος δηλ. Επίσκοπος ή Ηγούμενος μοναστη­ριού δώσει κτήματα εκκλησιαστικά σε άρχοντες «ή με πωλησίαν ή με αλλαξίαν» (ανταλλαγή!!!), να ακυρώνε­ται η πράξη και τα πράγματα να επιστρέφονται στην Επισκοπή ή το Μοναστήρι. Αν δε τυχόν -παρατηρεί ο άγιος Νικόδημος- ο Αρχιερεύς ή ο Ηγούμενος προφασίζονται, ότι το χωράφι δεν δίνει εισόδημα ή κέρδος, αλλά μάλλον ζημία, ας το πουλούν, όχι σε άρχοντες και δυνάστες, αλλά σε κληρικούς ή γεωργούς, ανθρώπους δηλαδή «ταπεινούς και ευτελείς».Το γιατί το εξηγεί ο ίδιος Πατέρας: Τα πράγματα αυτά έχουν αφιερωθεί στον Θεόν και είναι «ιερά» και «πτωχικά». Προορίζο­νται δηλαδή για την κάλυψη των αναγκών των φτωχών. Δεν προορίζονται για άρχοντες, λοιπόν, ισχυ­ρούς, που θα τα προσθέσουν στην δική τους περιου­σία. Αν τα πάρουν όμως φτωχοί, τότε μπορεί να τα ξαναγοράσει από αυτούς η Εκκλησία, κάτι που δεν μπορεί να γίνει με τους πλούσιους. Δεν πρέπει «να αποξενώ­νονται» τα πράγματα από τον φυσικό τους χώρο, για να μπορούν να διατίθενται και πάλι για την κάλυψη των αναγκών άλλων φτωχών και εμπερίστατων.

Το πνεύμα της Ορθοδοξίας είναι, ότι η εκκλησιαστι­κή και μοναστηριακή περιουσία ΠΡΕΠΕΙ να μένει στην Επισκοπή ή το Μοναστήρι, διότι τότε είναι πραγματικά «λαϊκή», ανήκει στον λαό. Όταν το ιδιοποιηθεί κάποιος, και μάλιστα «άρχοντας», δηλαδή ισχυρός, παύουν να ανήκουν στον λαό και γίνονται δική του ιδιοκτησία. Αυ­τό πρέπει να ισχύει και σήμερα. Τα μοναστηριακά κτή­ματα μπορούν να εκχωρούνται για κάποια χρόνια σε φτωχούς γεωργούς, για να τα καλλιεργούν και να διαθρέφουν την οικογένεια τους. Να μην χαριστούν όμως, διότι, όπως έχει συμβεί, οι γεωργοί θα τα που­λήσουν και τα χωράφια θα χαθούν. Μετά να επιστρέφονται πάλι εκεί, όπου ανήκουν, για την συμπαράστα­ση και σε άλλους. Μέσα σ' αυτό το πνευματικό και φι­λάνθρωπο κλίμα μπορεί να κινηθεί η διαχείριση της εκκλησιαστικής περιουσίας.

Διαβάζω συχνά, ότι κάποιοι περιμένουν τον «χωρι­σμό» Εκκλησίας-Πολιτείας, για να βρουν «νόμιμους» τρόπους διαρπαγής της εκκλησιαστικής περιουσίας, στο πνευμάτων Βαυαρών και των μετά τον Καποδί­στρια (ήθελε την αξιοποίηση της) κρατικών ηγετών. Ξεχνούν όμως, ότι κατά το Σύνταγμα (άρθρο 17) προ­στατεύεται η ιδιοκτησία. Γιατί λοιπόν να μην επικαλε­σθεί το Σύνταγμα και ο εκκλησιαστικός χώρος; Μήπως δεν δικαιώθηκαν οι Μονές, που προσέφυγαν στο Ευ­ρωπαϊκό Δικαστήριο, όταν ζημιώθηκαν περιουσιακά επί Ανδρέα Παπανδρέου - Αντώνη Τρίτση (1987); Ο «χωρισμός» θα είναι μόνιμος πονοκέφαλος για την Πολιτεία! Ο διοικητικός χωρισμός υπάρχει (ν. 590/1977, ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας μας). Ο «χωρισμός», ως αποσύνδεση της Ορθοδοξίας από την ζωή του Έθνους -αυτόν στην ουσία θέλουν- θα εί­ναι αδύνατος, διότι δεν θα λείπει ποτέ «η μαγιά» του Μακρυγιάννη, άρα ματαιοπονούν.

Και κάτι άλλο, μια και ο λόγος για διαχείριση περι­ουσιακών στοιχείων. Σε κάθε Μητρόπολη υπάρχει το «Μητροπολιτικό Συμβούλιο», που αποφασίζει γι' αυτά. Σ' αυτό μετέχουν eχ οfficiο και δύο κρατικοί υπάλληλοι (ανώτεροι): ένας δικαστικός και ένας οικονομικός. Αν συμβεί, λοιπόν, ποτέ κάποια ατασθαλία, σημαίνει ότι και αυτοί συγκατένευσαν. Ας το ξέρουμε, λοιπόν, όταν αναζητούμε ενόχους. Παπάδες και Ηγούμενοι μπο­ρούν να «παραπλανήσουν» κρατικούς παράγοντες, όταν οι τελευταίοι στοχεύουν σε κάποιο δικό τους συμ­φέρον.

Από το περιοδικό «Ρεσάλτο» τευχ. 33, Νοεμβρίου 2008

Συνέντευξη στον ΤΑΣΟ ΠΑΠΠΑ

Η φορολόγηση της εκκλησιαστικής περιουσίας και η μείωση των στρατιωτικών δαπανών είναι, κατά τη Μαρία Δαμανάκη, δύο από τα μέτρα που πρέπει να πάρει αμέσως το ΠΑΣΟΚ όταν γίνει κυβέρνηση.

*Η βουλευτίνα του ΠΑΣΟΚ στη Β' Αθηνών σημειώνει ότι «το ΠΑΣΟΚ οφείλει να μιλήσει ανοικτά και ειλικρινά. Χωρίς μείωση στρατιωτικών δαπανών και χωρίς τη φορολόγηση της μεγάλης ακίνητης περιουσίας ανεξαρτήτως ιδιοκτησίας, δεν μπορούν να καλυφθούν οι τεράστιες ανάγκες για παιδεία, υγεία και κοινωνική προστασία. Δεν μπορούμε να τετραγωνίσουμε τον κύκλο».

*Σε ό,τι αφορά τις δημόσιες επενδύσεις, η κυρία Δαμανάκη τονίζει πως «το δίλημμα "με τους τραπεζίτες ή με τους εργολάβους" δείχνει τα αδιέξοδα της Ν.Δ.».

* Σε περιόδους κρίσης και περιορισμένης ρευστότητας, το ΠΑΣΟΚ υπόσχεται επιδόματα αλληλεγγύης, προστασία των χαμηλών και μεσαίων στρωμάτων, μείωση της φορολογίας. Από πού θα αντλήσετε τους πόρους;

- Το ΠΑΣΟΚ κάνει σοβαρή προσπάθεια να αντιμετωπίσει τη μεγάλη οικονομική κρίση με υπευθυνότητα και δυναμισμό. Ούτε με μοιρολατρία ούτε ως ουρά του «αυτόματου» ευρωπαϊκού πιλότου, όπως πράττει η Ν.Δ. Παράλληλα με τις προτάσεις μας για τη μείωση των επιπτώσεων, βλέπουμε την κρίση ως αφετηρία για την ανάδειξη ενός νέου διεθνούς και ελληνικού μοντέλου ανάπτυξης με επίκεντρο τον άνθρωπο και πρόταγμα το περιβάλλον. Οι πόροι, όπως και οι δαπάνες, είναι πάντα ζήτημα προτεραιοτήτων. Εμείς προτάσσουμε την προστασία των αδυνάτων. Οι ασθενέστεροι έχουν ανάγκη από πανωφόρι στη βαρυχειμωνιά. Αυτοί που φορούν γούνες δεν το χρειάζονται. Θα αντλήσουμε, λοιπόν, τους πόρους από τη φορολόγηση του πλούτου, την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, τη μείωση της σπατάλης, την αξιοποίηση της περιουσίας του Δημοσίου και το λεγόμενο μέρισμα ειρήνης.

* Σε ό,τι αφορά τους εξοπλισμούς μιλάτε για εξορθολογισμό. Δηλαδή;

- Σήμερα, μετά την κρίση, οφείλουμε να είμαστε πιο σαφείς. Οι στρατιωτικές δαπάνες απορροφούν πάνω από το 10% του κρατικού προϋπολογισμού. Γιατί; Εντάσσονται σε συνολικό σχεδιασμό; Προφανώς όχι. Ολοι αναγνωρίζουν ότι επηρεάζονται από εσωτερικούς ανταγωνισμούς ανάμεσα σε στρατό ξηράς, ναυτικό και αεροπορία. Τι νόημα έχει η υπερτροφική στρατιωτική παρουσία στα μεγάλα αστικά κέντρα; Γιατί χάνουμε τόσους ανθρώπους από πτώση ελικοπτέρων; Το 2008 το εξοπλιστικό πρόγραμμα σημείωσε υπέρβαση της τάξης του 50%. Καμία εξήγηση δεν έχει δοθεί.

* Η κρίση δίνει μια μεγάλη ευκαιρία.

- Οντως: να συζητήσουμε το θέμα των στρατιωτικών δαπανών ρεαλιστικά, χωρίς ταμπού και φτηνή εκμετάλλευση του πατριωτισμού, που είναι δεδομένος για όλους μας. Χωρίς να ξεχνάμε πως στις μέρες μας η ισχύς μιας χώρας συναρτάται πολύ περισσότερο από τις επιδόσεις της στην οικονομία, την ανταγωνιστικότητα, την εκπαίδευση. Υποστηρίζω πως χρειάζεται να υπάρξει συνολικός επανασχεδιασμός από κοινού με το υπουργείο Εξωτερικών και Οικονομικών από μηδενική βάση. Στο ΠΑΣΟΚ οφείλουμε να μιλήσουμε ανοικτά και ειλικρινά: Χωρίς μείωση στρατιωτικών δαπανών δεν μπορούν να καλυφθούν οι τεράστιες ανάγκες για παιδεία, υγεία και κοινωνική προστασία. Δεν μπορούμε να τετραγωνίσουμε τον κύκλο.

* Θα φορολογήσετε την εκκλησιαστική περιουσία;

- Η φορολόγηση της μεγάλης ακίνητης περιουσίας είναι επιβεβλημένη, ανεξαρτήτως ιδιοκτησίας. Στο ΠΑΣΟΚ υποστηρίζουμε τη φορολογική ισοτιμία. Ακόμη και αν ορισμένοι έχουν αντιρρήσεις, εξαιρέσεις δεν είναι δυνατόν να τεκμηριωθούν.

* Υπάρχει στο ΠΑΣΟΚ μια τάση επιστροφής στο κράτος. Οι εμπειρίες των πολιτών από τη λειτουργία του ελληνικού κράτους, όμως, δεν είναι καλές.

- Τώρα πια όλοι είδαμε πού οδηγεί η περίφημη αυτορύθμιση της αγοράς. Ωστόσο, ο κρατισμός δεν φτάνει. Κατ' αρχήν το κράτος δεν μπορεί να κάνει τα πάντα. Χρειαζόμαστε μια νέα συμφωνία εμπιστοσύνης μεταξύ κράτους και ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Από την άλλη, στην Ελλάδα έχουμε ειδικό πρόβλημα. Εχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα υπέρβαρο, δυσκίνητο, πελατειακό και τελικά αναποτελεσματικό κράτος. Με ένα τέτοιο κράτος, η κρατική παρέμβαση όπως την ξέρουμε δεν πάει πουθενά και η δυσπιστία είναι λογικό επακόλουθο. Για το ΠΑΣΟΚ, όταν γίνει κυβέρνηση, η πρόκληση θα είναι μεγάλη.

* Επί του πρακτέου;

- Χρειάζεται ρήξη με κακές πρακτικές του κυβερνητικού του παρελθόντος, που οδήγησαν λόγου χάριν στην πρόσληψη χιλιάδων συμβασιούχων. Ενίσχυση των πρακτικών που καθιέρωσαν την αξιοκρατία, όπως είναι το σύστημα προσλήψεων μέσω ΑΣΕΠ. Χρειάζονται δεσμεύσεις χωρίς παραθυράκια. Θα βάλουμε μία και καλή τέρμα στον κομματισμό της δημόσιας διοίκησης; Θα ανοίξουμε μέτωπο με την κακή παράδοση των «δικών μας παιδιών»; Πιστεύω πως θα προχωρήσουμε μπροστά γιατί είμαστε όλοι πιο ώριμοι. Γιατί ο Γ. Παπανδρέου επιμένει σε ιδέες όπως η αξιολόγηση, η κοινωνική λογοδοσία, η διαφάνεια, η αποκέντρωση, που περιλαμβάνουν και τα δικά μας παιδιά. Γιατί και οι πολίτες απαιτούν συγκεκριμένες δεσμεύσεις.

* Πώς θα επιτύχετε όμως το ζητούμενο, που είναι η ανάπτυξη με δημόσιες επενδύσεις;

- Η αύξηση των δημόσιων επενδύσεων δεν είναι αυτοσκοπός. Οφείλει να κατευθυνθεί στον ανθρώπινο παράγοντα, στην εκπαίδευση, την έρευνα και την καινοτομία. Στις νέες επιχειρηματικές ιδέες που οδηγούν στις εξαγωγές προϊόντων και την εξωστρέφεια της οικονομίας. Ακούω τον κ. Σουφλιά να αναφέρεται στην αύξηση επενδύσεων και φοβούμαι ότι όλη η Ελλάδα θα γίνει τσιμέντο για να θερμανθεί η οικονομία. Ασφαλώς οι δημόσιες επενδύσεις είναι ένα καίριο εργαλείο στη σημερινή κρίση, που κραυγαλέα υποτιμάται από τον κ. Αλογοσκούφη. Χρειάζεται όμως σεβασμός στο περιβάλλον, εκτός των άλλων, γιατί αυτό είναι το μόνο συγκριτικό πλεονέκτημα της ελληνικής οικονομίας. Οπως επίσης επιβάλλεται η ανάπτυξη του τραπεζικού τομέα να μην είναι ανέλεγκτη και προκλητικά αντικοινωνική.

* Με τους τραπεζίτες ή με τους εργολάβους;

- Το δίλημμα «με τους τραπεζίτες ή με τους εργολάβους» δείχνει τα αδιέξοδα της Ν.Δ. Η βλάβη της κυβέρνησης είναι ανήκεστος. Δεν αντιστρέφεται. Το ΠΑΣΟΚ δεν είναι ούτε με τους τραπεζίτες, ούτε με τους εργολάβους. Δεν είναι ούτε εναντίον τους. Επιμένει πως χρειάζεται αύξηση των δημόσιων δαπανών, αλλά με κατεύθυνση ένα νέο παραγωγικό πρότυπο.

* Πολλές φωνές στο κόμμα σας και για τη συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ. Η προσωπική σας άποψη ποια είναι;

- Ξέρετε ότι εδώ και πολλά χρόνια στηρίζω σταθερά αυτή την υπόθεση. Και εγώ, και πολλοί άλλοι. Εκτιμώ ότι υπάρχουν εξελίξεις. Τελευταία, η πρόταση κερδίζει έδαφος. Κατ' αρχήν στις δημοσκοπήσεις. Αλλά όχι μόνον. Και ανάμεσα στα στελέχη του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ, η υπόθεση κερδίζει νέους υποστηρικτές. Βεβαίως υπάρχουν και εντάσεις. Συχνά -ένθεν κακείθεν-διεγείρονται και αντανακλαστικά κομματικού πατριωτισμού από τους πολέμιους μιας τέτοιας εξέλιξης. Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί πως θέτοντας το ΠΑΣΟΚ εκτός αριστεράς διευκολύνεται στην άνοδο των ποσοστών της. Την κατάσταση περιπλέκουν και ορισμένοι που φθάνουν να μιλούν για συγχώνευση των δύο χώρων, χωρίς σεβασμό στην αυτονομία τους, παραγνωρίζοντας ιστορικές και προγραμματικές ιδιαιτερότητες και τροφοδοτώντας αρνητικές αντιδράσεις.

* Τι χρειάζεται σήμερα;

- Για να πεισθούν οι πολίτες για την αξιοπιστία του ΠΑΣΟΚ χρειάζεται απόλυτη σταθερότητα στην πολιτική συμμαχιών μας. Η ιδέα της συνεργασίας δεν μπορεί να μπαινοβγαίνει από τον φούρνο στην κατάψυξη. Οφείλουμε να πείσουμε ότι δεν αγαπούμε τη συνεργασία μόνο όταν τα ποσοστά μας μειώνονται, αλλά την υποστηρίζουμε ανεξαρτήτως συσχετισμών. Το ελπιδοφόρο σήμερα είναι πως η προοπτική της συνεργασίας έχει στις αποσκευές της τη δέσμευση του Γιώργου Παπανδρέου για θετική εξέλιξη ανεξαρτήτως εκλογικού αποτελέσματος.

* Ο Α. Αλαβάνος λέει ότι η μη αυτοδυναμία δεν είναι πρόβλημα, είναι η λύση.

- Τι είδους λύση; Χωρίς προγραμματική επεξεργασία και διάθεση συνεργασίας μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ευρύτερης αριστεράς, η μη αυτοδυναμία θα οδηγήσει σε συντηρητικότερες λύσεις.

* Το μήνυμά σας είναι «και αυτοδυναμία, και συνεργασία». Δικαιολογημένα η άλλη πλευρά «κουμπώνεται».

- Το μήνυμά μας είναι μήνυμα ανοικτών θυρών για μια νέα πορεία του τόπου, είτε συγκεντρώσουμε ποσοστό αυτοδυναμίας, είτε όχι. Και αυτό είναι η πρώτη φορά που δηλώνεται ευθέως από την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ.

* Μια μορφή συνεργασίας είναι και η στήριξη μιας κυβέρνησης χωρίς συμμετοχή σ' αυτήν.....

- Το βασικό είναι η προγραμματική συμφωνία. Τα υπόλοιπα είναι πιο εύκολα.

* Το ΚΚΕ με τις θέσεις του για το 18ο Συνέδριο θεωρεί ότι η αποδόμηση του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ ξεκίνησε μετά το θάνατο του Στάλιν. Σας ξάφνιασε;

- Δεν με ξάφνιασε. Αλλά με στενοχωρεί.

* Πιστεύετε ότι η νίκη Ομπάμα ενισχύει τις προοδευτικές δυνάμεις στην Ελλάδα και τον κόσμο;

- Η νίκη του Ομπάμα κινητοποίησε τον αδιάφορο πολίτη στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αναθέρμανε την ελπίδα ότι η πολιτική μπορεί να δώσει λύσεις. Οτι η άλλη Αμερική μπορεί να υπάρξει. Ο,τι και αν γίνει, έχει κερδίσει η πολιτική. Και όταν κερδίζει η πολιτική, κερδίζει η αριστερά.

Το Άγιον Όρος είναι ένας μοναδικός τόπος με πολλές ιδιαιτερότητες. Η διαστρέβλωση της αλήθειας, ότι δηλαδή η σημερινή εικόνα της Μονής Βατοπαιδίου δεν έχει σχέση με αυτό που φαντάζεται ο μέσος άνθρωπος,

είναι ανεξήγητη, σε εμένα τουλάχιστον που γνωρίζω όσο ελάχιστοι την Ιστορία της στις τελευταίες 10ετίες.

Διαβάζοντας τις κρίσεις και τις περιγραφές για τη σημερινή κατάσταση, με θλίψη θυμήθηκα την εικόνα που αντίκρισα στην πρώτη μου επίσκεψη στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου τον Αύγουστο του 1987.

Περνώντας τότε το κατώφλι της μονής, έμεινα άφωνος και ένιωσα το φόβο αντικρίζοντας ένα τεράστιο αλλά ουσιαστικά έρημο μοναστήρι με μόνο 5 μοναχούς, που ήταν κλεισμένοι λόγω γήρατος στα κελιά τους (κάποτε είχε 1.000 μοναχούς), ιδιόρρυθμο, χωρίς ηγούμενο επί 5 αιώνες, με κλειστές τις 50 υπέροχες εκκλησίες του, με χορταριασμένες αυλές, βουλιαγμένες σκεπές, ετοιμόρροπα άδεια κτίρια και φυσικά, όπως όλα τα παλαιά βυζαντινά μοναστήρια, με κειμήλια, που δεν είχε όμως τη δυνατότητα να προσκυνήσει κανείς.

Ήταν η πρώτη φορά που ένιωσα πως βρισκόμουν σε μια νεκρή πολιτεία όπου έμοιαζε να έχει εγκαταλειφθεί λόγω κάποιας... επιδημίας.

Έχει αναλογιστεί κανείς για ποιους σκοπούς χρειάζονται οι ιερές μονές τα χρήματα γενικώς, που μέρος αυτών προκύπτει και από την εκποίηση ακίνητης περιουσίας;

Στη συγκεκριμένη περίπτωση καθημερινά το μοναστήρι αυτό φροντίζει για την τροφή και την παραμονή 300 ατόμων (100 μοναχοί - 100 επισκέπτες – 100 εργάτες).

Αναστήλωσε εγκαταλειμμένα τεράστια κτιριακά συγκροτήματα συνολικής επιφάνειας 45.000 τ.μ., που επί αιώνες είχαν μείνει ασυντήρητα και ήταν υπό κατάρρευση, και έφερε στο φως, συντηρώντας παράλληλα, ανεκτίμητους θρησκευτικούς θησαυρούς, που επί αιώνες φθείρονταν σε σκοτεινά υπόγεια.

Καθημερινά ενισχύει -αγνώστους στην πλειοψηφία τους- αναξιοπαθούντες με ετήσιο κόστος εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ, έχει πραγματοποιήσει εκδόσεις σπάνιων πολύτιμων βιβλίων και πραγματοποιεί θρησκευτικά συνέδρια σε πολυπληθέστερα ακροατήρια με εξαιρετική επιτυχία.

Επίσης, έχει συμβάλει καταλυτικά στην απεξάρτηση νέων ανθρώπων από τα ναρκωτικά. Εχει όμως να καλύψει και το κόστος ενός τεράστιου ιεραποστολικού έργου στο εξωτερικό.

Αν ήταν σε θέση το κράτος να συνειδητοποιήσει τη σημασία του ιεραποστολικού έργου, όχι απλώς θα έδινε με ανταλλαγή αλλά θα χάριζε ένα μικρό έστω κομμάτι της δημόσιας περιουσίας στα μοναστήρια για να αξιοποιηθεί αυτή για έναν τέτοιο τεράστιο εθνικό σκοπό.

Όμως, εμείς το ασύλληπτο αυτό έργο το αφήσαμε σε άλλους. Ο ηγούμενος του Βατοπαιδίου γέροντας Εφραίμ, πέρα από το βαρύ σταυρό της αναστηλώσεως της μονής και το τεράστιο εξωτερικό ιεραποστολικό έργο, έπρεπε παράλληλα να βάλει τάξη και να αξιοποιήσει την επί χρόνια εγκαταλειμμένη και ανεκμετάλλευτη περιουσία της μονής, που περιήλθε σε αυτή από συγκεκριμένες δωρεές ανά τους αιώνες, τις οποίες σεβάστηκαν -αλλόθρησκοι και μη- κατακτητές (Τούρκοι, Άραβες, Βούλγαροι, Γερμανοί και Ιταλοί).

Στην Αγγλία όσο πιο βαθιές είναι οι ρίζες μιας δωρεάς τόσο περισσότερο αυτή προστατεύεται. Αν ο ηγούμενος άφηνε τα περιουσιακά στοιχεία της μονής να ρημάξουν και να καταπατηθούν, με αποτέλεσμα να περιοριστούν σημαντικά τα έσοδα της μονής και το αναστηλωτικό της έργο, τότε δεν θα υπήρχε καμία κριτική, άσχετα αν το μοναστήρι παρήκμαζε.

Στην περίπτωση αξιοποίησης της εκκλησιαστικής περιουσίας θαυμάζω την Καθολική Εκκλησία -στο μοναδικό αυτό σημείο- γιατί μεθοδικά θεμελίωσε όλη την ανάπτυξη και τη δράση της σε ένα σοβαρό οικονομικό υπόβαθρο, δεκαπλασιάζοντας έτσι το ποίμνιό της έναντι της Ορθοδόξου Εκκλησίας και πραγματοποιώντας παράλληλα ένα τεράστιο, αξιοθαύμαστο κοινωνικό έργο.

Όπως οι περισσότεροι ηγούμενοι του Αγίου Όρους, που είχα την τύχη να γνωρίσω, έτσι και ο γέροντας Εφραίμ πτωχός γεννήθηκε, πτωχός έζησε και ζει και θα πεθάνει με μόνη περιουσία το ράσο του.

Οι ηγούμενοι είναι διαχειριστές ξένων χρημάτων. Δεν αγωνίζονται για να φτιάξουν, όπως εμείς, σπίτια και περιουσίες αλλά τα μοναστήρια των πιστών.

Αλίμονο, αν ο ηγούμενος Εφραίμ δεν διεκδικούσε την περιουσία της μονής με ό,τι στοιχεία είχε στα χέρια του (χρυσόβουλα, κρατικές αποφάσεις, νόμους 1903, 1926, 1951 κ.ά.).

Γιατί φυσικά αυτοί οι τίτλοι υπάρχουν. Το κράτος -η μάνα μας- που κόβει και ράβει νόμους, αναλόγως, με μελλοντική ή αναδρομική ισχύ, έκρινε καλώς ή κακώς ότι αυτά ανήκουν στη μονή.

Τώρα μελετά να αναθεωρήσει τις επιλογές και τις αποφάσεις του. Αυτό έχει τη δύναμη, αυτό θα αποφασίσει. Το μοναστήρι να ’ναι καλά, όπως λέει και ο λαός, και θα αντέξει, όπως άντεξε μία χιλιετία σε πολύ πιο σοβαρές επιθέσεις.

* Ο Κωνσταντίνος Λούλης είναι τέως πολιτικός διοικητής Αγίου Όρους.

Πήγη : http://www.romfea.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=1695

Γράφει ο/η Εφημερίδα "Σημερινή" (Μιχάλης Παπαδόπουλος)

19.10.08

Το μεγαλύτερο όπλο στον άνθρωπο είναι η αλήθεια, και, όταν κανείς έχει την αλήθεια μαζί του, μπορεί και να αγωνίζεται και να παραμένει όρθιος σε όλη αυτή την καταιγίδα του ψεύδους»... Λόγια του Γέροντα Αθανάσιου,

που υπήρξαν, αρχήθεν, ο σηματωρός της πνευματικής του πορείας.

Με αυτά οδηγό, όρθιος «σ' όλη αυτή την καταιγίδα του ψεύδους» που μαίνεται γύρω μας, μιλά για την Ιερά Μονή Βατοπαιδίου και το φερόμενο ως σκάνδαλο της εκκλησιαστικής περιουσίας της, την εμπειρία της μοναστικής ζωής, τον καρπό της οποίας γεύτηκε με «νηφάλιο μέθη», αλλά και την εν τω κόσμω διακονία της Εκκλησίας, σε μια εποχή που είδε όλες τις αλήθειες να καταρρέουν, πάρεξ την αλήθεια που είναι ο ίδιος ο Χριστός, όπως λέει…

Γέροντα, εσείς έχετε μια βαθιά πνευματική σχέση με το Άγιον Όρος και ειδικότερα με την Ιερά Μονή Βατοπαιδίου. Θα σας ζητούσα, αν μπορείτε, να καταθέσετε, κατ' αρχάς, τα συναισθήματά σας και, κατά δεύτερον, την εκτίμησή σας, για όλα αυτά που συμβαίνουν το τελευταίο διάστημα, με επίκεντρο την περιουσία της Μονής.

Από το 1987 ήμουν ανάμεσα στους πρώτους μοναχούς που επάνδρωσαν την ιερά μονή Βατοπαιδίου. Έτσι γνωρίζω τα πράγματα πολύ καλά, και τον υπεράνθρωπο αγώνα που κάναμε, προκειμένου η μονή αυτή να αναστηθεί και να μετατραπεί από ιδιόρρυθμος, σε κοινόβια. Με τον πατέρα Εφραίμ είμαστε φίλοι και γνωριζόμαστε από τα μαθητικά μας χρόνια…

Γνωριστήκαμε πρώτη φορά το 1973, στην ιερά μονή Σταυροβουνίου, και έπειτα αναπτύξαμε μια στενή φιλική σχέση. Παρακολουθώντας όλον αυτόν τον θόρυβο, πραγματικά λυπάμαι πάρα πολύ, διότι γίνεται μια αδικία εις βάρος της μονής Βατοπαιδίου, και η κορυφαία αδικία γίνεται εις βάρος του Ηγουμένου Εφραίμ. Ο οποίος, παρουσιάζεται, ούτε λίγο ούτε πολύ, σαν ένας αδίσταχτος οικονομικός εγκληματίας, που μόνο σκοπό της ζωής του έχει τον πλουτισμό, την άνεση και την καλοπέραση.

Πράγματα που ουδόλως ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Αυτό το τόσο σοβαρό θέμα, αφ' ης στιγμής το εξετάζει η δικαιοσύνη, έπρεπε τα ΜΜΕ να το χειριστούν με περισσότερη ευθύνη και σύνεση. Γιατί να βιαστούμε εμείς να βγάλουμε συμπεράσματα ή να καταδικάζουμε ή να στιγματίζουμε ανθρώπους, τη στιγμή που του θέματος έχει επιληφθεί η δικαιοσύνη; Ας αφήσουμε τη δικαιοσύνη να αποφανθεί. Και, είμαι βέβαιος, πως δεν θα αποδειχθεί τίποτε από όλες αυτές τις κατηγορίες, γιατί δεν είναι έτσι που έχουν γίνει τα πράγματα.

Όμως, όλην αυτήν την ψυχική ταλαιπωρία που προκαλούμε στους μοναχούς, οι οποίοι, βεβαίως, ως πνευματικοί, θα την αντιπαρέλθουν πνευματικά, αλλά και την ψυχική οδύνη που προκαλείται σε εκατομμύρια ψυχές πιστών, την υπολογίζουν αυτοί που καλλιεργούν το θέμα αυτό; Υπολογίζουν την τεράστια ζημιά που κάνουν στις ψυχές των νέων ανθρώπων; Αλλά, κι αν ακόμη υποπτευθεί κανείς ότι κάποιο λάθος έχει γίνει, γιατί δεν περιμένουν τη δικαιοσύνη να αποφανθεί; Όμως, εδώ εγείρεται και ένα άλλο θέμα: Προς τι όλη αυτή η προβολή και η διαφήμιση του κακού;

Πλήττουν την Ορθοδοξία

Για ποιο λόγο, κατά τη γνώμη σας, ασκείται αυτή η πολεμική; Πού αποσκοπεί; Έχει στόχο την ίδια την Εκκλησία, το Άγιον Όρος, την παράδοση του μοναχισμού εν γένει, την ιερά μονή Βατοπαιδίου ή κάποια πρόσωπα;

Θεωρώ ότι, κατ' αρχάς, το θέμα έχει και πολιτικές διαστάσεις. Αυτό είναι ξεκάθαρο και το αντιλαμβάνεται κανείς παρακολουθώντας καθημερινά τα γενόμενα στις εκπομπές στα ΜΜΕ. Αλλά, πέραν τούτου, είναι και μια πολεμική, η οποία αποσκοπεί στο να πλήξει την Ορθόδοξη Εκκλησία κτυπώντας κατ' ευθείαν στο κέντρο της Ορθοδοξίας, που είναι το Άγιον Όρος. Η αλήθεια είναι ότι, η ιερά μονή Βατοπαιδίου, στην αγιορείτικη πολιτεία κατέχει μιαν από τις πρώτες θέσεις.

Ως μοναστήρι και ως αδελφότητα, είναι το μεγαλύτερο. Αριθμεί πέραν των 110 μοναχών, έχει ένα τεράστιο κοινωνικό, φιλανθρωπικό, πνευματικό και ιεραποστολικό έργο, ακτινοβολεί το φως της Ορθοδοξίας στα πέρατα του κόσμου, και προσελκύει πολλούς ανθρώπους, που αναζητούν εκεί ανάπαυση και γαλήνη. Από τους πιο απλούς μέχρι τους πιο ισχυρούς, μέχρι και βασιλείς την επισκέπτονται. Αναρωτήθηκε κανείς, γιατί πάνε εκεί αυτοί οι άνθρωποι;

Έχουν στα παλάτια τους όλες τις ανέσεις. Η απάντηση είναι ότι πάνε εκεί, γιατί αναζητούν και βρίσκουν πνευματική τροφή. Όλα αυτά φαίνεται ότι ενοχλούν κάποιους, οι οποίοι δεν θέλουν η Εκκλησία να έχει λόγο.

Κυκλοφορούν, στα ΜΜΕ, συνεχώς αντικρουόμενες πληροφορίες, οι οποίες δημιουργούν μια πολύ συγκεχυμένη εικόνα, για το εάν η Μονή ενήργησε νόμιμα ή παράνομα, παρότι, όπως υποστηρίζει η μοναστική Αδελφότητα του Βατοπαιδίου, διεκδίκησε, με βάση έγγραφους τίτλους και νόμιμα μέσα, την περιουσία της…

Το μοναστήρι δεν ενήργησε παράνομα. Με αποφάσεις υπουργικές και δικαστικές, διεκδίκησε την ανταλλαγή της περιουσίας του με το Ελληνικό Δημόσιο, μάλιστα έπειτα από πρωτοβουλία του ίδιου του κράτους. Πού έγκειται το κακό, και ποια είναι η παρανομία; Το να συναντήσεις έναν υπουργό για κάποιο θέμα που σε αφορά είναι αξιόμεμπτο ή σημαίνει ότι υπάρχει δολοπλοκία; Αν είναι έτσι, τότε να μην έχουμε καμιά σχέση με τις κυβερνήσεις ούτε με τους υπουργούς. Πού αλλού θα αποταθεί ένας Ηγούμενος, για τέτοιου είδους θέματα, εκτός από ένα θεσμικό εκπρόσωπο του κράτους; Πού βρίσκεται, λοιπόν, το μεμπτόν;

Η εκκλησιαστική περιουσία

Αναπτύσσεται μια έντονη επιχειρηματολογία στην Ελλάδα, και από αρθρογράφους αλλά και από πολιτικά πρόσωπα, ότι πρέπει να επανεξεταστεί το θέμα της εκκλησιαστικής περιουσίας, καθώς και το ζήτημα των σχέσεων μεταξύ Κράτους και Εκκλησίας. Πιστεύετε ότι το θέμα του Βατοπαιδίου είναι μια έμμεση οδός, ώστε να τεθούν τέτοιου είδους ζητήματα;

Δρυός πεσούσης, πας ανήρ ξυλεύεται, λέει ένα σοφό γνωμικό. Ανοίγοντας το θέμα της περιουσίας του Βατοπαιδίου, αυτοί που το θέτουν οπωσδήποτε θίγουν και όλα αυτά τα ζητήματα, σε μια προσπάθεια να προσποριστούν οφέλη. Σίγουρα, θα ακούσουμε πάρα πολλά πράγματα. Αλλά, ένα πράγμα πρέπει να ξέρουμε: Ότι η Εκκλησία ζει χωρίς περιουσία, ο λαός, όμως, δεν ζει χωρίς Εκκλησία. Και αυτό έπρεπε να το ξέρουν πολύ καλά.

Η Εκκλησία στην ιστορία της και φτωχή υπήρξε και ακτήμων υπήρξε και καταδιωγμένη υπήρξε, αλλά ουδέποτε έπαψε να υπάρχει. Και αν η Εκκλησία έχει κάποια περιουσία, δεν την έχει για να ζούνε οι άνθρωποί της με χλιδή, αλλά για να αντεπεξέρχεται στο μεγάλο έργο το οποίο επιτελεί. Ειδικώς, στην Ελλάδα, δεν υπάρχει καθόλου μεγάλη εκκλησιαστική περιουσία. Πολλές μητροπόλεις και πολλές μονές είναι πάμπτωχες, αλλά και στην Κύπρο, όπου θεωρούμε ότι η Εκκλησία έχει σημαντική περιουσία, εκτός από δυο-τρεις εκκλησιαστικούς οργανισμούς, οι υπόλοιποι αγωνιζόμαστε να επιβιώσουμε και να ανταποκριθούμε στο έργο που έχουμε να επιτελέσουμε.

Η πραγματικότητα δεν είναι έτσι όπως τη διαζωγραφίζουν μερικοί. Έχουμε μεγάλες ανάγκες, τεράστιες υποχρεώσεις, και δεν μπορούμε να αντεπεξέλθουμε μόνο με τα υπάρχοντα έσοδα.

Αδικαιολόγητες αντιδράσεις

Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει μια μακραίωνη παράδοση μοναστικής εμπειρίας, με μεγάλες ασκητικές μορφές, που κόσμησαν τόσο την ίδια, όσο και τον πολιτισμό μας γενικότερα. Σήμερα, ωστόσο, καλλιεργείται μια καχυποψία όσον αφορά το μοναχισμό. Άλλωστε, και εσείς ο ίδιος προσωπικά έχετε γίνει στόχος αρκετών επιθέσεων, όσον αφορά αυτό το θέμα. Τι απαντάτε σ' αυτά;

Ο μοναχισμός δεν είναι ένα φαινόμενο του 20ού αιώνα, αλλά υπάρχει από τη στιγμή που ο Χριστός ενανθρωπίστηκε. Ο ίδιος ο Χριστός έκανε την πρώτη μοναστική αδελφότητα με τους αγίους Αποστόλους, και διακόνησε ως πατέρας πνευματικός ανάμεσά τους. Στη συνέχεια, κυρίως όταν έπαψαν οι διωγμοί, από τον 3ο αι. και μετά, οργανώθηκε ο μοναχισμός, και είχαμε μια ολόκληρη χορεία οσίων, ασκητών και αγίων, οι οποίοι κόσμησαν, πράγματι, την Εκκλησία μας.

Αντιδράσεις και καχυποψίες υπήρχαν πάντα. Έχουμε αναφορές στο Γεροντικό, στα έργα του Ιερού Χρυσοστόμου κ.ά., που μιλούν για αντιδράσεις γονέων, κτλ. Μπορούμε να πούμε πως οι αντιδράσεις προέρχονται από δύο κατηγορίες ανθρώπων: η πρώτη, που είναι και η πλέον συμπαθής, είναι οι άνθρωποι που έχουν κάποιον δικό τους, συνήθως το παιδί τους, ο οποίος αποφασίζει να αφιερώσει τη ζωή του στο Θεό και εντάσσεται σε μια μοναστική κοινότητα.

Στη Μονή Μαχαιρά, όπου υπάρχουν σήμερα γύρω στους 25 μοναχούς, μόνο για δυο-τρεις περιπτώσεις είχαμε τέτοιες αντιδράσεις. Οι υπόλοιποι είτε ήρθαν με την ευχή των γονιών τους, είτε ήρθαν με κάποιες επιφυλάξεις από την πλευρά των γονέων, οι οποίοι, βεβαίως, σεβάστηκαν την επιλογή των παιδιών τους. Η άλλη κατηγορία είναι αυτοί οι οποίοι, εκμεταλλευόμενοι τον πόνο των ανθρώπων αυτών και την πικρία τους, επειδή τα παιδιά τους έχουν επιλέξει στη ζωή τους ένα δρόμο που οι ίδιοι δεν ήθελαν, χρησιμοποιούν αυτήν την ευκαιρία, για να κτυπήσουν το μοναχισμό και την Εκκλησία, γιατί, ουσιαστικά, ενοχλούνται από την παρουσία των μοναχών και των μοναστηριών.

Γι' αυτό, αν προσέξει κανείς, στα άρθρα που γράφουν, δεν κρίνουν ένα μεμονωμένο γεγονός, αλλά βάλλουν γενικά κατά του μοναχισμού και της Εκκλησίας. Υπάρχουν, όμως, και περιπτώσεις, που γονείς, οι οποίοι αρχικώς είχαν αντιδράσει στην επιλογή των παιδιών τους να γίνουν μοναχοί, στη συνέχεια, έγιναν οι ίδιοι ένθερμοι θιασώτες του μοναχισμού και εντάχθηκαν και οι ίδιοι σε μια μοναστική κοινότητα. Βέβαια, ο μοναχός έχει ως αρχή του να ζει έξω από τον κόσμο, να ζει μέσα στην προσευχή και την ταπείνωση, οπότε είναι ευκολότερο στον καθένα να ασχολείται με τη ζωή του.

Εάν, όμως, ένας άνθρωπος επέλεγε να πάει μόνος του να ζήσει σ' ένα έρημο χωριό, μακριά από τον κόσμο, καλλιεργώντας ένα χωράφι, θα γίνονταν η επιλογή και η ζωή του, αντικείμενο σχολιασμού, ειρωνείας και κατασυκοφάντησης; Δεν είναι ύβρις να λες ότι ένας άνθρωπος που επέλεξε να γίνει μοναχός είναι πλανεμένος, ψυχοπαθής και θύμα άλλων ανθρώπων; Επειδή οι μοναχοί, λόγω ταπεινότητας, δεν υπερασπίζονται τον εαυτό τους, συνεχίζουν να γίνονται θύματα αυτής της κατασυκοφάντησης. Σήμερα, ζούμε σε μια εποχή που ακόμη και τα ζώα και τα φυτά έχουν δικαιώματα, και αρνούμαστε σ' έναν άνθρωπο, μορφωμένο και ενήλικα, να επιλέξει ο ίδιος τον τρόπο ζωής του;

Ελεύθερη η επιλογή του μοναχού

Θεωρείτε ότι αυτό συνιστά αναίρεση της προσωπικής ελευθερίας;

Βεβαίως είναι αναίρεση της προσωπικής ελευθερίας. Ποιος επιτρέπει στους άλλους να αμφισβητούν και να αναιρούν τις επιλογές και την ελευθερία του;

Πρόσφατα, ο Μητροπολίτης Κύκκου ανέφερε ότι, από τους νέους που προσέρχονται στη μονή, ζητώντας να γίνουν μοναχοί, αποδέχεται μόνον αυτούς που πάνε με τους γονείς τους και έχουν την απόλυτη συγκατάθεσή τους. Θα θέλατε να το σχολιάσετε;

Σέβομαι το μητροπολίτη Κύκκου, τον αγαπώ και τον εκτιμώ, αλλά δεν νομίζω ότι μπορείς να περιμένεις από έναν άνθρωπο 25, 30, 35 χρονών να έρθει στο μοναστήρι με τη συνοδεία και τη συγκατάθεση των γονιών του. Ας το παραλληλίσουμε αυτό με μιαν άλλη κατάσταση: Εδώ στη μητρόπολη έρχονται καθημερινά πολλοί νέοι, για να βγάλουν άδεια γάμου. Θα έπρεπε να τους λέω ότι πρέπει να φέρουν και τους γονείς τους μαζί ή να τους ρωτώ, αν οι γονείς τους το εγκρίνουν, για να τους εκδώσω άδεια;

Υπάρχουν, πολύ συχνά, περιπτώσεις γονέων, που έρχονται στη μητρόπολη και μου λένε ότι δεν θέλουν ο γιος τους να παντρευτεί την τάδε γυναίκα, ή η κόρη τους τον τάδε άντρα, είτε γιατί είναι… μαύροι είτε γιατί δεν είναι καλής ηθικής ποιότητας κτλ. Μα δεν γίνονται αυτά τα πράγματα. Δεν μπορεί να αρνηθείς στον άλλο, τη στιγμή μάλιστα που το προνοεί ο νόμος, το δικαίωμα να παντρευτεί. Και, στο κάτω - κάτω, αν αποτύχει ένας μοναχός, αποτυγχάνει μόνον ένας άνθρωπος. Αν αποτύχει, όμως, ένας γάμος, αποτυγχάνει μια ολόκληρη οικογένεια, ένας ολόκληρος κόσμος.

Αφού λοιπόν στο θέμα του γάμου η Εκκλησία δεν υποχωρεί και αποδέχεται το νόμιμο της ηλικίας χωρίς να ζητά τη γονική συγκατάθεση, γιατί να το ζητούμε αυτό στο μοναχισμό; Βεβαίως, κατανοώ απολύτως τους γονείς που αντιδρούν. Όμως, από την άλλη, δεν μπορούμε να αφαιρέσουμε το δικαίωμα σ' έναν ενήλικα άνθρωπο, που η πολιτεία τού παρέχει κάθε νόμιμο δικαίωμα να έχει και να διαθέτει την ελευθερία του, να επιλέγει τον τρόπο ζωής του.

Έχετε βιώσει, όπως όλοι οι μοναχοί, όλη την πνευματική, ψυχική και σωματική δοκιμασία από την οποία διέρχεται ένας μοναχός.

Υπάρχει, όμως, μια έντονη επιχειρηματολογία από αρκετούς, σύμφωνα με την οποία, πολλοί μοναχοί, παραμένουν στα μοναστήρια, έστω κι αν δεν μπορούν να ανθέξουν το βάρος της μοναστικής ζωής, επειδή αποξενώνονται από την εν τω κόσμω ζωή τους, τους φίλους, τις δραστηριότητές τους, τη δουλειά τους, κτλ., και εξαρτώνται αποκλειστικά από τους πνευματικούς τους.

Με αποτέλεσμα, στο τέλος, να αποπροσανατολίζονται από τον πραγματικό στόχο του μοναχού, που είναι η διά της ταπεινώσεως θέωσις.

Πώς το σχολιάζετε;

Το μόνο που έχω να πω γι' αυτό είναι να επισκεφθούν οι άνθρωποι τα μοναστήρια. Να πάνε στο Άγιον Όρος, να πάνε και στα μοναστήρια της Κύπρου, και αν διαπιστώσουν ότι οι μοναχοί είναι αποπροσανατολισμένοι και καταναγκασμένοι να ζουν εκεί, είμαι δεκτικός να το ακούσω. Εγώ έζησα τόσα χρόνια στα μοναστήρια, αλλά τέτοιες καταστάσεις δεν είδα. Είχαμε περιπτώσεις μοναχών, που κάποια στιγμή διέκοψαν τη μοναχική εμπειρία και επέστρεψαν στον κόσμο, χωρίς κανένα πρόβλημα.

Ποτέ δεν εμποδίσαμε κάποιον να φύγει, αν το ήθελε. Αντιθέτως, υπήρξαν περιπτώσεις, που παροτρύναμε ανθρώπους να εγκαταλείψουν το μοναστικό βίο, όταν διαπιστώσαμε ότι δεν μπορούσαν να γίνουν μοναχοί. Ενθαρρύναμε την επιστροφή τους στον κόσμο. Αλλά δεν έμεινε ποτέ μοναχός με το ζόρι στο μοναστήρι, γιατί, απλούστατα, δεν μπορεί να γίνει αυτό.

Ποιος άνθρωπος μπορεί να μείνει εξαναγκαστικά, μέσα στο πλαίσιο μιας τόσο σκληρής και επίμοχθης ζωής;

Οι μοναχοί είναι ελεύθεροι άνθρωποι, και μιλούν με τον καθένα ελεύθερα. Κανείς ποτέ δεν τους απαγόρευσε να φύγουν, αν το ήθελαν. Αλλά, το να αντιμετωπίζουμε τους μοναχούς με αυτήν τη νοοτροπία, είναι απαράδεκτο.

Δεν πρόκειται για έναν ή δύο ανθρώπους. Μιλάμε για ολόκληρες κοινότητες, για ανθρώπους μορφωμένους και καλλιεργημένους πνευματικά.

Σε μια εποχή που σε όλο τον κόσμο υπάρχει ισχυρή κίνηση επιστροφής στην παράδοση, στον πολιτισμό και στη θρησκεία, για τη συγκρότηση μιας ταυτότητας ενάντια στην κιμαδοποίηση της παγκοσμιοποίησης, στην Ελλάδα κουτσουρεύουμε τα πόδια μας.

Στη Ρωσία γίνεται επισταμένη προσπάθεια από την ίδια την πολιτεία η εκκλησία να έχει δύναμη και απήχηση στο λαό. Η πολιτεία πρωτοστατεί στην αναδιοργάνωση και ενίσχυση της εκκλησίας. Ο πρόεδρος Πούτιν δηλώνει θαρρετά πως στηρίζει την εκκλησία, όπως και ο πρωθυπουργός Μεντβέντεφ.
Στην Ελλάδα αναδιοργανώνεται η επίθεση κατά της εκκλησίας. Θεωρείται περιττή και αχρείαστη η πίστη. Διενεργείται συστηματικά το γκρέμισμά της. Γίνεται...
πλήρης απαξίωση της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Την εκκλησία την θέλουν μόνο φτωχή, ανίκανη και δίχως αποστολή, ως ειπώθηκε. Είναι σαν να αρνούμαστε την ιστορία μας, την παράδοσή μας, τον ίδιο τον εαυτό μας. Είναι ανόητη η πολεμική κατά της εκκλησίας και είναι σίγουρα εθνοκτόνος. Έφθασαν φιλόδοξοι πολιτικοί να χαρακτηρίζουν το Άγιον Όρος “μαφία”.
Ο κ. Α. Αλαβάνος, πριν από δέκα ακριβώς έτη, στο αφιέρωμα του περιοδικού “Άρδην” για το Άγιο Όρος, έγραφε μεταξύ άλλων γι’ αυτό και το άβατο: “Δεν είναι χώρος σύγκρουσης μια χωροταξικά περιορισμένη, μακραίωνη, όμως, ιστορική, πολιτιστική και θρησκευτική εστία, όπως είναι το Άγιον Όρος... Η κάθε κοινωνία έχει τους δικούς της ρυθμούς και τον δικό της τρόπο να προχωρεί στην εξέλιξή της. Ας διατυπώσει ο καθένας υπεύθυνα και με σεμνότητα τις απόψεις του, ας αφήσουμε όμως τις μοναστικές κοινότητες να παίρνουν οι ίδιες τις αποφάσεις τους, που έτσι κι αλλιώς δεν έχουν καμία επιθυμία να εξαγάγουν στην υπόλοιπη κοινωνία. Ας τους αναγνωρίσουμε, τουλάχιστον, σε αυτόν τον μικρό χώρο τους με το μεγάλο όμως ιστορικό του φορτίο, το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού, της ελεύθερης επιλογής για τη ζωή τους, τη δυνατότητα να αποφασίζουν οι ίδιοι για την πολιτιστική τους ταυτότητα και ιδιαιτερότητα... Ας δώσουμε τις μεγάλες μάχες της γυναικείας απελευθέρωσης και ας αφήσουμε το Άγιον Όρος στην ηρεμία του”.
Μέσα σε δέκα έτη ο κ. Α. Αλαβάνος άλλαξε... άρδην. Δεν γνωρίζουμε ποιος άνεμος τον παρέσυρε. Η κ. Αμανατίδου, βουλευτής του κόμματός του, καταπάτησε υπερήφανα το αθωνικό άβατο. Ο ίδιος ηγείται ενός ανίερου πολέμου κατά του μοναχισμού, του κλήρου και της εκκλησίας. Είναι διατύπωση υπεύθυνη και σεμνή ενός πολιτικού ανδρός, προέδρου κόμματος, να ονομάζει το Άγιον Όρος “μαφία”; Δεν θα πω εγώ τι είναι ο Άγιον Όρος. Αν στο περιβόλι του υπάρχει και κανένα αγκάθι, δεν το καίμε όλο. Θα αφήσω να μιλήσει μια κυρία του αριστερού χώρου. Η κ. Λ. Κανέλλη, που γράφει στο “Άρδην” βλέποντας τον ιερό Άθωνα από ένα αεροπλάνο: “Να περιδιαβαίνουν τις κατοικίες των αγγέλων. Να βλέπουν μ’ όλα τα κύτταρα του φθαρτού σώματός τους την προσευχή ως αύρα χαρμολύπης να εγκολπώνεται σκήτες και μοναστήρια, τις κατοικίες των εραστών μιας ταπεινότητας που αντέχει χίλια χρόνια τώρα να υπερασπίζεται με πίστη κι αγάπη τους πολλούς και απίστους”.
Η Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους δι’ ανοιχτής επιστολής της στις 3.10.2008 εκφράζει τη βαθιά λύπη της για λόγους και πράξεις ανθρώπων του κόμματος του κ. Α. Αλαβάνου κατά του Αγίου Όρους και καταλήγει: “Σεβόμενοι το νομικόν και θεσμικόν καθεστώς του αγιωνύμου ημών τόπου φροντίσητε διά την αποφυγήν ενεργειών θιγουσών την ιερότητα της αθωνικής χερσονήσου. Εν περιπτώσει καθ’ ην δεν γίνει σεβαστόν το νομικόν και θεσμικόν καθεστώς του ιερού ημών τόπου, η καθ’ ημάς Ιερά Κοινότης είναι υποχρεωμένη να ενεργήση τα δέοντα προς διασφάλισιν του απ’ αιώνων απολάβοντος σεβασμού καθεστώτος αυτού”.
Το Άγιον Όρος έχει παρελθόν, παρόν και μέλλον. Το Άγιον Όρος έχει κάτι να δώσει. Χρειάζεται. Θα χρειασθεί περισσότερο. Η αμαύρωσή του θα χαρακτηρίσει τους κατηγόρους του. Λυπούμεθα και προβληματιζόμεθα για το σκανδαλισμό του κόσμου. Πρόβλημα έχει πάντως ο σκανδαλίζων, ο σκανδαλοθήρας, αλλά και ο ευκολοσκανδαλιζόμενος".

Πήγη : http://troktiko.blogspot.com/2008/11/blog-post_6593.html

Αποκλειστικό - Η Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου, συναισθανόμενη την ευθύνη της έναντι τού ελληνικού λαού, τής ιστορίας της, της πνευματικής της παράδοσης και του πνευματικού

και ηθικού κύρους της στην Ορθοδοξία και την ελληνική κοινωνία και λόγω της άδικης επίθεσης και του δημόσιου διασυρμού πού δέχεται από διάφορους παράγοντες, αναγκάζεται να ενημερώσει το χριστεπώνυμο πλήρωμα της Εκκλησίας.

Η Εκκλησία δικαιούται να έχει περιουσία, όπως δέχθηκαν με πληθώρα αποφάσεών τους όχι μόνο ελληνικά δικαστήρια, αλλά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του Συμβουλίου της Ευρώπης, στην οποία προσέφυγαν Μονές της χώρας μας κατά του νόμου 1700/87.

Κάθε Μονή με την κινητή και ακίνητη περιουσία της εξασφαλίζει τα τρέχοντα έξοδα σίτισης, φιλοξενίας, κτιριακών αναστηλώσεων, συντηρήσεων κειμηλίων, αλλά και μπορεί να επιτελεί ιεραποστολικό και φιλανθρωπικό έργο.

Η Μονή Βατοπαιδίου όπως φαίνεται ιστορικά ήταν ευλογημένη από την θεία Πρόνοια να επιτελεί διπλό ρόλο, να βιώνει τον ησυχασμό και να προσφέρει ιεραποστολικό έργο όχι μόνο εντός της ελληνικής επικράτειας, αλλά και εκτός αυτής.

Μέσα στο διάβα των αιώνων αναδείχθηκε σε ορθόδοξο προμαχώνα, σε κάστρο της Ορθοδοξίας, του ασκητισμού, της θεολογίας, της ιεραποστολής, της ομολογίας και του μαρτυρίου, σε λαμπρό κοινόβιο του αγιότεκνου, πολύτεκνου και καλλίτεκνου Αγίου Όρους.

Στην Μονή έζησαν την ησυχαστική ζωή πολλοί άγιοι της Εκκλησίας μας, όπως ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, ο όσιος Νικόδημος ο Ησυχαστής, ο άγιος Φιλόθεος ο Κόκκινος μετέπειτα πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ο άγιος Σάββας ο διά Χριστόν Σαλός, αλλά και κάποιοι άλλοι πού ανέλαβαν σύμφωνα με το θέλημα του Θεού να μεταφέρουν την ακραιφνή Ορθόδοξη Παράδοση και εκτός Αγίου Όρους σε άλλα ορθόδοξα έθνη, όπως ο άγιος Σάββας Νεμάνια ο πρώτος αρχιεπίσκοπος των Σέρβων, ο άγιος Μάξιμος ο Γραικός ο φωτιστής των Ρώσων.

Κατά την Τουρκοκρατία η Μονή ιδρύει το 1749 την Αθωνιάδα Ακαδημία, από την οποία προήλθαν άγιες προσωπικότητες, όπως ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ο ιεραπόστολος, ο άγιος Αθανάσιος ο Πάριος, ο ιερομάρτυς Αγάπιος, ο νεομάρτυς Αθανάσιος Κουλακιώτης και πολλοί διδάσκαλοι του Γένους.

Η Μονή συμβάλλει στην επανίδρυση της Μεγάλης του Γένους Σχολής (στόν κατάλογο των ευεργετών-δωρητών αναγράφεται δεύτερη κατά σειρά μετά τον Πατριάρχη Ιωακείμ τον Β΄).

Δίνει μεγάλες χορηγίες στο Εθνικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης, στην Εκκλησιαστική Σχολή της Λευκωσίας (τό σημερινό Παγκύπριο Γυμνάσιο), στην Γεωργική Σχολή της Δράμας, αναλαμβάνει την ανέγερση στην Κωνσταντινούπολη της Σχολής των Γλωσσών, ενώ ενισχύει οικονομικά όλα τα Εκπαιδευτήρια του Ελληνικού Βασιλείου.

Αναγκαζόμαστε κάτω από τις παρούσες συνθήκες δυσφήμισης να μιλήσουμε για την ιεραποστολική και φιλανθρωπική δραστηριότητα της νέας αδελφότητας, παρόλο πού θα έπρεπε να αποκρυβεί, διότι έτσι ταιριάζει στο μοναχικό σχήμα, και θα έπρεπε οι επόμενες γενεές να αξιολογήσουν το έργο της. Κάθε χρόνο περίπου δύο εκατομμύρια ευρώ διατίθενται για υποτροφίες, βοήθεια σε φτωχές οικογένειες, αρρώστους και φυλακισμένους, κατασκηνώσεις και Ιδρύματα, εκκλησιαστικούς οργανισμούς στην Ελλάδα, Κύπρο, Ρωσία, Ρουμανία, Σερβία, Αφρική και σε μοναστήρια και εκκλησιαστικούς οργανισμούς στην Αμερική και σε πολλές επαρχίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Το πρώτο μεγάλο έργο είναι σε εξέλιξη: γηροκομείο προϋπολογισμού πέντε εκατομμυρίων ευρώ. Εκτός από την προσπάθεια αυτή, πρέπει να τονισθεί ότι το Βατοπαίδι έγινε κοινόβιο το 1990 και κλήθηκε να αναστηλώσει τα 35.000 τετρ. μέτρα του κτηριακού συγκροτήματος της Ιεράς Μονής πού χρονολογείται από τον 10ο αιώνα, έχει την ευθύνη για την αναστήλωση Ιερών Σκητών και Κελλιών πού ανήκουν στην Μονή τα οποία ανέρχονται σε άλλα 30.000 τετρ. μέτρα. Επίσης ανέλαβε να συντηρήσει και να διασώσει τα ανεκτίμητης πολιτιστικής και ιστορικής αξίας κειμήλια, την συντήρηση και ανάδειξη του ιστορικού περιβάλλοντος χώρου της Μονής, την παροχή δωρεάν φιλοξενίας και σίτισης 25.000 επισκεπτών κατ΄ έτος και των 150 εργατών της. Τα καθημερινά έξοδα σίτισης κυμαίνονται μεταξύ 4.000 και 5.000 ευρώ.

Επίσης έναν άλλο τομέα προσφοράς της Μονής αποτελούν οι εκδόσεις ψυχωφελών κειμένων, θεολογικών και επιστημονικών συγγραμμάτων, η διοργάνωση διορθοδόξων θεολογικών Συνεδρίων για την προβολή της ορθοδόξου παραδόσεως και η έκδοση των πρακτικών τους.

Σχετικά τώρα με την ανταλλαγή της λίμνης Βιστωνίδας και των παραλιμνίων εκτάσεών της η Μονή διά των εκπροσώπων της επιδίωξε και επιδιώκει, όπως έχει ευθύνη και καθήκον από τους κοινοβιακούς κανόνες, την προστασία των νομίμων δικαιωμάτων της, με νόμιμους τρόπους και διαφανείς διαδικασίες ενώπιον των θεσμοθετημένων οργάνων του Ελληνικού Δημοσίου.

Η Ιερά  Μονή δεν έχει συμμετοχή σε καμμία παράνομη συναλλαγή ή παράνομη πράξη.

Η κυριότητα της Μονής επί της λίμνης Βιστωνίδας και των παραλίμνιων εκτάσεων και νησίδων αυτής είναι αδιαμφισβήτητη και νομικά πλήρως τεκμηριωμένη. Όλοι οι τίτλοι της Μονής στην λίμνη Βιστωνίδα αναγνωρίζονται παγίως από τα ελληνικά δικαστήρια ως τίτλοι κυριότητος. Οι τίτλοι έχουν επικυρωθεί στα χρυσόβουλλα των βυζαντινών αυτοκρατόρων Νικηφόρου Βοτανειάτη το  1080, Ανδρόνικου Παλαιολόγου του Γ’ το 1329, Ιωάννου Παλαιολόγου το 1357 και του Ηγεμόνος Ιωάννου Ούγγλεση το 1371.

Στην συνέχεια οι Οθωμανοί κατακτητές σεβάστηκαν τα προνόμια της Εκκλησίας και των Ιερών Μονών. Με σειρά φιρμανίων των Σουλτάνων και τον «Αχτιναμέ», με τον οποίο ο Μωάμεθ ο Πορθητής χορήγησε στον Οικουμενικό Πατριάρχη Γεννάδιο Σχολάριο τα γνωστά σε όλους «Προνόμια» και διασφάλισε το αναπαλλοτρίωτο της εκκλησιαστικής περιουσίας,  αναγνωρίστηκαν στις Μονές του Αγίου Όρους όλα τα προνόμια πού είχαν επί Βυζαντίου.

Η κυριότητα της Ιεράς Μονής επί της λίμνης και της εν γένει περιοχής της, επιβεβαιώνεται και με συνοδικά έγγραφα και σιγίλλια των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως κατά τα έτη 1731, 1808, 1835, 1839, 1919. Τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα της Μονής στην λίμνη Βιστωνίδα δεν ήταν ποτέ αντικείμενο της πολεμικής λείας πού περιήλθε στο Ελληνικό Δημόσιο.

Αναγνωρίστηκαν και από το Οθωμανικό Δημόσιο και ουδέποτε περιήλθαν σε αυτό, όπως δεν περιήλθαν και στο Βουλγαρικό Δημόσιο.  Ως εκ τούτου τα δικαιώματα αυτά παρέμειναν στην Μονή έως την απελευθέρωση του τόπου από τους κατακτητές.

Τα δικαιώματα της Μονής επιβεβαιώνονται και από δυο γνωμοδοτήσεις των Καθηγητών της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1922 πού ήταν οι επιφανέστεροι εκπρόσωποι της νομικής επιστήμης στην Ελλάδα την εποχή εκείνη.

Οι ανωτέρω τίτλοι, οι οποίοι εφαρμόστηκαν επί του εδάφους από τις αρμόδιες Κτηματικές Υπηρεσίες Ξάνθης και Ροδόπης, οδήγησαν απολύτως νόμιμα το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο Δημοσίων Κτημάτων και Ανταλλάξιμης Περιουσίας να γνωμοδοτήσει ομοφώνως, με τέσσερις (4) γνωμοδοτήσεις του σε διαφορετικά χρονικά σημεία από το 1998 ώς το 2004, με διαφορετικές συνθέσεις και επί διαφορετικών Κυβερνήσεων, υπέρ της κυριότητος της Ιεράς Μονής.

Θεωρούμε ότι οι δεκάδες Ανώτατοι Κρατικοί Λειτουργοί υψηλού κύρους, ήθους και γνώσεων (Υπουργοί προερχόμενοι και από τα δύο μεγάλα κόμματα, μέλη του Ανωτάτου Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, μέλη Ειδικών Γνωμοδοτικών Συμβουλίων, ειδήμονες Καθηγητές Πανεπιστημίων, Εισαγγελείς αλλά ακόμη και απλοί Δημόσιοι Υπάλληλοι) πού υπέγραψαν Γνωμοδοτήσεις και αντίστοιχες Υπουργικές Αποφάσεις δεν παραπλανήθησαν.

Η ανταλλαγή της λίμνης και της εν γένει περί αυτήν έκτασης με άλλα ακίνητα του Ελληνικού Δημοσίου ήταν επιλογή του Ελληνικού Δημοσίου και όχι της Ιεράς Μονής. Η εκτίμηση της αξίας των προς ανταλλαγή εκτάσεων και της λίμνης ανατέθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο στο αρμόδιο θεσμοθετημένο όργανο, το Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών, πού είναι ανεξάρτητο και δεν ανήκει στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, και έγινε με βάση τα διεθνή και ευρωπαϊκά εκτιμητικά πρότυπα, χωρίς συμμετοχή, επέμβαση ή δυνατότητα επέμβασης από την Ιερά Μονή.

Η Μονή Βατοπαιδίου, με επιστολή της στο αρμόδιο Υπουργείο έχει δηλώσει ότι, όχι μόνο δεν έχει οποιαδήποτε αντίρρηση, αλλά είναι έτοιμη, εφόσον αυτό επιθυμεί το Ελληνικό Δημόσιο, να επιστρέψει στο Δημόσιο όσα εκ των ακινήτων περιήλθαν σε αυτήν στο πλαίσιο των ανταλλαγών και δεν έχουν μεταβιβαστεί σε τρίτους, ανταλλασσόμενα με άλλα ισάξια ακίνητα πού το Ελληνικό Δημόσιο θα επιλέξει. Αν το Δημόσιο δεν επιθυμεί την ανταλλαγή, και πάλι η Ιερά Μονή δεν έχει αντίρρηση στην ανατροπή των ανωτέρω ανταλλαγών και την επιστροφή στην προτέρα, προ της ανταλλαγής κατάσταση, δηλαδή την επιστροφή στην Ιερά Μονή των ποσοστών της λιμνιαίας έκτασης Βιστωνίδας.

Η αμφισβήτηση των τίτλων της Ιεράς Μονής πλήττει ιδιοκτησιακά δικαιώματα πού εμπίπτουν στο πεδίο της συνταγματικής προστασίας της ιδιοκτησίας και των προστατευτικών της ιδιωτικής περιουσίας ρυθμίσεων του Πρώτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ. Επιπλέον θέτει σε επικίνδυνη αμφισβήτηση το στηριζόμενο σε τίτλους από το Βυζάντιο και την Οθωμανική Περίοδο δικαιϊκό καθεστώς, πού ισχύει για την κυριότητα και τα λοιπά εμπράγματα δικαιώματα σε αρκετές περιοχές της Ελλάδος, όπως τα Δωδεκάνησα και οι Κυκλάδες, δημιουργεί μεγάλη αναταραχή για τα ίδια δικαιώματα στις λεγόμενες «Νέες Χώρες», πού απελευθερώθηκαν με τους αγώνες του 1912 – 1913 και ύστερα, και θέτει εν αμφιβόλω την δυνατότητα διεκδίκησης της εκκλησιαστικής περιουσίας εκτός της ελληνικής επικράτειας (π.χ. διεκδικήσεις Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως κ.λ.π.).

Η αναζήτηση ευθυνών κατά των οργάνων του Δημοσίου για τις διαδικασίες πού ακολουθήθηκαν πλήττει επίσης σοβαρά την αρχή της προστασίας της εμπιστοσύνης των διοικουμένων και τα συμφέροντα των καλοπίστως συναλλασσομένων με το Ελληνικό Δημόσιο, όπως είναι η Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου και όσοι απέκτησαν στην συνέχεια δικαιώματα, εμπιστευόμενοι τις πράξεις του Ελληνικού Δημοσίου.

Οι μοναχοί ούτε ίδια συμφέροντα έχουν, ούτε συμφέροντα άλλων εξυπηρετούν. Είναι αυτονόητο αλλά πρέπει συνεχώς πλέον να το επισημαίνουμε ότι τόσο οι κοινοβιάτες μοναχοί, όσο και οι ηγούμενοι καμμία ιδιωτική περιουσία δεν διαθέτουν, οπότε σχετικοί ισχυρισμοί περί προσωπικών λογαριασμών είναι παντελώς αστήρικτοι και αδικαιολόγητοι.

Η αποστολή του μοναχού είναι πνευματική και όλες οι σχέσεις του με τους ανθρώπους διέπονται από τις ορθόδοξες πατερικές αρχές της ανιδιοτέλειας και της ειλικρινούς αγάπης. Κάθε προσκυνητής του Αγίου Όρους το αισθάνεται αυτό, γι' αυτό καί, όπως οι ίδιοι μάς ομολογούν, αισθάνονται να είναι ενωμένοι με τους μοναχούς πιο πολύ από τους εξ αίματος συγγενείς τους, αισθάνονται το μοναστήρι σάν το σπίτι τους.

Από το μοναστήρι παίρνουν εκείνη την πνευματική ζύμη και την μεταφέρουν στις οικογένειές τους και έτσι ευλογείται και αγιάζεται η οικογένεια, η κοινωνία, ο κόσμος. Το πρότυπο του μοναχού είναι ο άγιος. Στο Άγιον Όρος βιώνεται η αγιότητα.

Το Άγιον Όρος είναι ο κατεξοχήν τόπος αγιότητος, πού δεν διέκοψε, από την στιγμή της ιδρύσεώς του ώς και σήμερα, την αποστολή του μέσα στην Εκκλησία και τον κόσμο. Η αποστολή αυτή είναι να δημιουργεί αγίους, να μεταλαμπαδεύει την ζώσα παράδοση της Ορθοδοξίας και την εμπειρία της θεώσεως στον άνθρωπο.

Το Άγιον Όρος δίνει το πρότυπο αγιότητος για την κοινωνία, τον κόσμο, όσο και αν προσπαθούν μερικοί να υποβιβάσουν τον ρόλο του. Και είναι ποτέ δυνατόν αυτός πού έχει ως μοναδικό στόχο και σκοπό την απόκτηση του αγιασμού να βλάψει την κοινωνία; Το πρότυπο πού προσφέρει ο ορθόδοξος μοναχισμός και κατ’ επέκταση η Εκκλησία στην ανθρωπότητα είναι πολύ υψηλότερο από αυτό πού μπορεί να προσφέρει η πολιτεία.

Δεν ομιλούμε απλά για έναν σωστό πολίτη, αλλά για έναν θεούμενο άνθρωπο, για έναν άγιο, ένα ολοκληρωμένο αιώνιο πρόσωπο κατά εικόνα του απολύτου αιωνίου προσώπου του Χριστού.

Οι υποσχέσεις των μοναχών ενώπιον του Θεού για ακτημοσύνη δεν αναιρούνται με τις οποιεσδήποτε συναλλαγές, γιατί δεν αποβλέπουν στην προσωπική τους ανάπαυση αλλά με θυσιαστική διάθεση επιτελούν το διακόνημα πού τους έταξε η θεία Πρόνοια. Πρέπει να διαχωρίσουμε σαφώς μεταξύ της ακτημοσύνης του κοινοβιάτου μοναχού και της περιουσίας της Μονής του.

Και φυσικά πρέπει να διακρίνουμε μεταξύ των αναγκών πού έχει ένα αγιορείτικο κελλί, ένα ησυχαστήριο και της Μονής Βατοπαιδίου πού είναι σάν ένα μικρό χωριό 300 περίπου κατοίκων με τα ανάλογα οικήματα και τις καθημερινές δαπάνες. Οι Αγιορείτες μοναχοί είναι άμισθοι φρουροί και διάκονοι των ιερών αυτών χώρων, οι οποίοι δεν είναι μόνο πανορθόδοξα προσκυνήματα αλλά και μοναδικά ταμεία πολιτιστικής κληρονομιάς.

Η προσπάθεια στέρησης της περιουσίας της Ιεράς Μονής αποβαίνει αποκλειστικά σε βάρος του κοινωφελούς, ιεραποστολικού και φιλανθρωπικού της έργου, καθώς επίσης και της προσπάθειάς της να διατηρήσει την πνευματική και πολιτιστική κληρονομιά και αυτονομία της.

Πολλοί φιλόχριστοι προσκυνητές αναρωτιούνται αν όλος αυτός ο σάλος εναντίον της Μονής έχει επηρεάσει τους ρυθμούς της ζωής των πατέρων και έχει προκαλέσει αναστάτωση στην Μονή. Όταν επισκέπτονται το μοναστήρι όμως, διαπιστώνουν «ιδίοις όμμασιν» ότι τίποτε δεν έχει αλλάξει, δεν διακρίνουν καμμία ανησυχία στους πατέρες και στον Ηγούμενο της Μονής για τις μελλοντικές εξελίξεις της υπόθεσης των ανταλλαγών.

Οι ακολουθίες τελούνται, όπως συνήθως, κατανυκτικά, τα διακονήματα με υπακοή και προσευχή και στο κελλί η ευχή και η ανάγνωση, όλα εν ειρήνη και με την ενότητα της πίστεως. Αυτό όμως πού ίσως κυριαρχεί είναι η προσευχή. Αυτή την περίοδο η προσευχή έχει αυξηθεί· έχει πάρει μία μορφή «κραυγής ισχυράς» (Εβρ. 5,7). Η «παθητική» αυτή αντίδραση –μέ προσευχή και ανάθεση των πάντων στα χέρια του Θεού– στα όσα λέγονται και γράφονται δεν κατανοείται εύκολα από αυτούς πού δεν γνωρίζουν το πνεύμα της ορθόδοξης πνευματικής ζωής και δή της μοναστικής.

Αναπαύει όμως και ενθαρρύνει τους αγωνιζόμενους χριστιανούς, οι οποίοι καταλαβαίνουν περισσότερα από την σιωπή της Μονής σε αντίθεση με την ψευδολόγο και συκοφαντική φλυαρία πού επικρατεί.

Ο λόγος της στάσης αυτής, η οποία αποτελεί στάση ζωής, είναι από τη μια η απόλυτη εμπιστοσύνη των πατέρων της Μονής στην πατρική Πρόνοια του Θεού και από την άλλη η ανάπαυση πού πρόερχεται από την ακατάκριτη συνείδηση. Ανάπαυση πού προέρχεται από την βεβαιότητα ότι όλες οι διαδικασίες των ανταλλαγών, αλλά και οποιαδήποτε άλλη διαδικασία μέχρι σήμερα, έγιναν με διαφάνεια και πλήρη νομιμότητα.

Ο Ηγούμενος και οι πατέρες της Μονής επιμένουν να βλέπουν το όλο θέμα υπό πνευματικό πρίσμα, παρότι εμπλέκονται στην υπόθεση πολλά και ποικίλα συμφέροντα.

Η αδελφότητα της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου είναι πεπεισμένη εν Χριστώ για τα δίκαιά της. Τώρα αν κάποιοι θέλουν να πλήξουν τις αξίες της Ορθοδοξίας, του μοναχισμού και του Αγίου Όρους, την αξία των πολιτικών του τόπου μας, των Ανωτάτων Κρατικών Λειτουργών, καθώς και την εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στην Δημόσια Διοίκηση και στους θεσμούς της χώρας μας, αυτό θα το κρίνει η ιστορία και ο χρόνος.

Εκ της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου