ΛΟΓΟΣ ΔΕΚΑΤΟΣ ΕΚΤΟΣ
(Καθώς και περί ακτημοσύνης)

^1. Πολλοί από τους σοφούς διδασκάλους μετά από τον προηγούμενο τύραννο συνηθίζουν να τοποθετούν τον παρόντα μυριοκέφαλο δαίμονα της φιλαργυρίας. Και για να μη μεταβάλωμε την σειρά των σοφών εμείς οι άσοφοι, ακολουθήσαμε τον ίδιο κανόνα και την ίδια απόφασι. Έτσι αφού ομιλήσωμε ολίγο με την αρρώστεια, θα ομιλήσωμε έπειτα εν συντομία και για την κατάστασι της υγείας.

^2. Η φιλαργυρία είναι προσκύνησις των ειδώλων, θυγατέρα της απιστίας, προφασίστρια νόσων, μάντις γηρατειών, υποβολεύς ανομβρίας, προμηνυτής λιμών.

^3. Φιλάργυρος είναι εκείνος πού καταφρονεί τις ευαγγελικές εντολές και τις παραβαίνει ενσυνείδητα. Όποιος απέκτησε αγάπη διεσκόρπισε χρήματα. Όποιος όμως ισχυρίζεται πώς συμβιβάζει στην ζωή του και τα δύο, αυτοαπατήθηκε.

^4. Όποιος πενθεί για τις αμαρτίες του, απαρνήθηκε και το σώμα του. Διότι όταν το εκάλεσε η περίστασις, ούτε αυτό το λυπήθηκε.

^5. Μη ισχυρίζεσαι ότι μαζεύεις χρήματα για τους πτωχούς. Διότι δύο μόνο λεπτά αγόρασαν την ουράνιο βασιλεία. ^{(Λουκ. κα΄ 2)}

^6. Ο φιλόξενος και ο φιλάργυρος συναντήθηκαν. Και ο δεύτερος αποκαλούσε τον πρώτο αδιάκριτο και ασύνετο.

^7. Όποιος ενίκησε το πάθος αυτό, έπαυσε να έχη μέριμνες. Όποιος είναι δεμένος μαζί του, ποτέ δεν θα κάνη καθαρά προσευχή.

^8. Αρχή της φιλαργυρίας, η πρόφασις της ελεημοσύνης. Τέλος δε αυτής, το μίσος προς τους πτωχούς. Έως ότου κάποιος συγκεντρώση τα χρήματα, κάνει ελεημοσύνες. Όταν όμως τα συγκεντρώση, σφίγγουν τα χέρια του.

^9. Είδα ανθρώπους πτωχούς ως προς τα χρήματα, οι οποίοι επλούτησαν στην ζωή των «πτωχών τώ πνεύματι»∙ δηλαδή επλούτησαν στην μοναχική ζωή. Και έπαυσαν πλέον να ενθυμούνται την προηγουμένη πτωχεία τους.

^10. Ο φιλοχρήματος μοναχός είναι ξένος προς την ακηδία_(!), ενθυμούμενος κάθε ώρα τον αποστολικό λόγο «Ο αργός μηδέ εσθιέτω» ^{(Β΄ Θεσ. γ΄ 10)}, καθώς και το: «Αί χείρες αύται διηκόνησαν εμοί και τοίς σύν εμοί»! ^{(Πράξ. κ΄ 34)}.

^11. Η ακτημοσύνη είναι απαλλαγή από τις φροντίδες, αμεριμνία βίου, οδοιπορία ανεμπόδιστη, αποξένωσις από την λύπη, πίστις στις εντολές του Θεού.

^12. Ο ακτήμων μοναχός είναι κύριος όλου του κόσμου. Έχει αναθέσει στον Θεόν την φροντίδα του, και με την πίστι του αυτή τους έχει όλους δούλους του. Δεν θα ομιλήση σε άνθρωπο για ανάγκες του. Όλα δε όσα του προσφέρονται, τα δέχεται σαν από το χέρι του Κυρίου. Ο ακτήμων εργάτης της αρετής είναι υιός της απροσπαθείας, και αυτά που έχει θεωρεί σαν να μη τα έχη. Όταν ήλθε η ώρα της αναχωρήσεως για την άσκησι, τα εθεώρησε όλα σαν σκύβαλα. Εάν όμως λυπήται για κάποιο πράγμα, σημαίνει ότι δεν έγινε ακόμα ακτήμων. Ο ακτήμων άνθρωπος έχει καθαρά προσευχή, ενώ ο φιλοκτήμων προσεύχεται έχοντας τον νου του σε υλικά πράγματα.

^13. Όσοι ζουν ως υποτακτικοί, είναι ξένοι προς την φιλαργυρία. Διότι εκείνοι πού και το σώμα ακόμη παρέδωσαν, τι κρατούν λοιπόν ως ιδικό τους; Αυτοί σε ένα μόνο σημείο συνήθως υστερούν: Παρουσιάζονται εύκολοι και έτοιμοι σε τοπικές μετακινήσεις.

^14. Είδα υλική περιουσία πού έκανε μερικούς μοναχούς να παραμένουν υπομονητικά στον τόπο τους. Εγώ δε περισσότερο απ’ αυτούς εμακάρισα εκείνους που περιπλανώνται για την αγάπη του Κυρίου.

^15. Όποιος εγεύθηκε τα ουράνια, εύκολα καταφρονεί τα επίγεια. Ο άγευστος όμως εκείνων αγάλλεται με τα γήϊνα υπάρχοντά του.

^16. Όποιος ασκεί την ακτημοσύνη χωρίς λόγο και πνευματική βάσι, υφίσταται δύο αδικίες: και από τα παρόντα απέχει και τα μέλλοντα στερείται.

Ας μη φανούμε λοιπόν, ώ μοναχοί, πιο άπιστοι από τα πτηνά, πού ούτε μεριμνούν ούτε συγκεντρώνουν τροφές ^{(πρβλ. Ματθ. ς΄ 26)}.

^17. Μέγας είναι εκείνος που απαρνείται κατά τρόπον θεάρεστο τα χρήματα. Άγιος όμως είναι εκείνος που απαρνείται το ιδικό του θέλημα. Ο μέν πρώτος θα λάβη εκατονταπλάσια είτε με χρήματα είτε με χαρίσματα. Ο δε δεύτερος θα κληρονομήση ζωήν αιώνιο.

^18. Δεν θα λείψουν τα κύματα από την θάλασσα. Ούτε από τον φιλάργυρο η οργή και η λύπη.

^19. Όποιος καταφρονεί τα υλικά, απηλλάγη από τις δικαιολογίες και τις αντιλογίες, ενώ ο φιλοκτήμων και για μία βελόνα ακόμη αγωνίζεται μέχρι θανάτου.

^20. Η ακλόνητη πίστις θα περιορίση τις μέριμνες, ενώ με την μνήμη του θανάτου κατορθώνεται ακόμη και η απάρνησις του σώματος.

^21. Στον Ιώβ δεν υπήρχε ίχνος φιλαργυρίας∙ γι’ αυτό και όταν τα στερήθηκε όλα, έμεινε ατάραχος.

^22. «Ρίζα πάντων των κακών, και είναι και λέγεται η φιλαργυρία» ^{(Α΄ Τιμ. ς΄ 10)}. Διότι αυτή είναι που δημιούργησε μίση και κλοπές και φθόνους και χωρισμούς και έχθρες και ζάλες και μνησικακίες και ασπλαγχνίες και φόνους.

^23. Με ολίγη φωτιά μερικοί έκαψαν μεγάλο δάσος. Αντιθέτως με μία αρετή άλλοι εσώθηκαν από όλα τα τωρινά και προηγούμενα πάθη. Αυτή ονομάζεται απροσπάθεια. Την εγέννησε δέ η πείρα και η γεύσις της αγάπης του Θεού και η φροντίδα για την μεταθανάτιο απολογία.

^24. Δεν ξεχάσθηκε από τον πολύ προσεκτικό αναγνώστη ο λόγος της μητροκάκου, δηλαδή της μητέρας όλων των κακών γαστριμαργίας.

Αναφέρει η ίδια σαν δεύτερο απόγονό της στην κακή και επάρατη τεκνογονία της τον λίθο της αναισθησίας, δηλαδή την σκληρότητα της καρδίας. Αλλά με εμπόδισε να την τοποθετήσω _{(την αναισθησία)} στην θέσι της ο πολυκέφαλος όφις της ειδωλολατρείας, _{(η φιλαργυρία)}, η οποία, χωρίς να ξέρω πώς, αριθμείται τρίτη στην αλυσίδα των οκτώ παθών από τους διακριτικούς Πατέρας.

Αφού λοιπόν χωρίς πολλά λόγια ετελειώσαμε τον λόγο περί φιλαργυρίας, επιθυμούμε να ομιλήσωμε τώρα περί αναισθησίας, εξετάζοντάς την τρίτη στην σειρά, αν και στην τάξι της γεννήσεώς της είναι δεύτερη. Έπειτα απ’ αυτήν θα ειπούμε ολίγα λόγια περί ύπνου και αγρυπνίας, καθώς επίσης και περί της νηπιώδους και ανάνδρου δειλίας. Διότι αυτά τα νοσήματα είναι των αρχαρίων.

Ένα βραβείο ακόμη! Όποιος το κατέκτησε προχωρεί σαν άϋλος προς τον ουρανό.

Δεκάτη έκτη πάλη! Όποιος ενίκησε σ΄αυτήν, ή έχει αποκτήσει αγάπη ή έπαυσε να έχη μέριμνες.

Ι.Μ.Παρακλήτου

Πηγή: Ορθόδοξοι Πατέρες

Ὁ Θεὸς εἶναι φῶς, καὶ δίνει τὴ λαμπρότητά Του σ΄ ἐκείνους πού καθαρίζουν τὴ σβησμένη λαμπάδα τῆς ψυχῆς τους κι’ ἑνώνονται μὲ τὸ «Θεῖον πῦρ».

Θαῦμα παράδοξο! Ὁ ἄνθρωπος νὰ ἑνώνεται μὲ τὸν Θεό ὄχι μόνο πνευματικά, ἀλλά καὶ σωματικά. Ἄνθρωπος καὶ Θεὸς νὰ γίνονται ἕνα, ὅπως ἕνα εἶναι καὶ τὸ ζωντανὸ ἀνθρώπινο σῶμα μὲ τὴν ψυχή. Μὲ τὴν ἕνωση αὐτή ὁ ἄνθρωπος γίνεται «κατὰ χάριν Θεός», ὅπως λέει ὁ ψαλμωδὸς Δαβίδ: «Ἐγώ εἶπα, θεοὶ ἐστε καὶ υἱοί Ὑψίστου πάντες».

Ὁ Χριστὸς βεβαίωσε: «Ὁ μένων ἐν ἐμοὶ κἀγὼ ἐν αὐτῷ, οὗτος φέρει καρπὸν πολύν. Ἐὰν μή τις μείνῃ ἐν ἐμοί, ἐβλήθη ἔξω ὡς τὸ κλῆμα καὶ ἐξηράνθη, καὶ συνάγουσιν αὐτὸν καὶ εἰς τὸ πῦρ βάλλουσι. Μείνατε ἐν ἐμοί, κἀγὼ ἐν ὑμῖν». Πῶς ὅμως μένουμε ἐμεῖς στὸν Χριστὸ κι’ Αὐτός σέ μᾶς; Τὴν ἀπάντηση μᾶς τὴν ἔδωσε ὁ Ἴδιος, ὅταν, λίγο πρὶν ἀπὸ τὸ πάθος Του, προσευχήθηκε στὸν Πατέρα: «Σύ, πάτερ, ἐν ἐμοί κἀγώ ἐν σοί, ἵνα καὶ αὐτοί ἐν ἡμῖν ὦσιν…κἀγώ τὴν δόξαν ἥν δέδωκάς μοι δέδωκα αὐτοῖς, ἵνα ὦσιν ἓν καθὼς ἡμεῖς ἓν ἐσμέν, ἐγώ ἐν αὐτοῖς καί σύ ἐν ἐμοί, ἵνα ὦσιν τετελειωμένοι εἰς ἕν…». Ἀλλά καί στούς μαθητές Του μέ σαφήνεια εἶπε: «Πιστεύετέ μοι ὅτι ἐγώ ἐν τῷ πατρί καί ὁ πατήρ ἐν ἐμοί … ἐγώ ἐν τῷ πατρί μου καί ὑμεῖς ἐν ἐμοί κἀγώ ἐν ὑμῖν». Ἐναργέστατα εἶναι τὰ θεϊκὰ κι’ ἀλάθητα λόγια τοῦ Κυρίου.

Ὅπως ὁ Πατέρας εἶναι ἑνωμένος μὲ τὸν Υἱό Του, ἔτσι κι’ ἐμεῖς εἴμαστε ἑνωμένοι μὲ τὸν Θεό. Καὶ ὅπως ὁ Πατέρας μένει «κατὰ φύσιν ἐν τῷ Υἱῷ», ἔτσι καὶ ὅσοι πίστεψαν στὸν Χριστὸ καὶ ἀναγεννήθηκαν «διὰ Πνεύματος Ἁγίου», μένουν «κατὰ χάριν ἐν τῷ Θεῷ» καὶ ὁ Θεὸς μένει σ’ αὐτούς ὡς «κατὰ χάριν υἱούς» Του. Τί θαυμαστή, θεανθρώπινη ἕνωση! Ἡ ἕνωση ὅμως Πατέρα καὶ Υἱοῦ δὲν εἶναι παρὰ ἕνωση ἄπειρης καὶ ἄφατης ἀγάπης. Καὶ ἡ ἀγαπη τοῦ Υἱοῦ πρός τόν Πατέρα φανερώνεται μὲ τὴν «ἐν ἄκρᾳ ταπεινώσῃ» ἄρνηση τοῦ θελήματός Του καὶ τὴν ἐκπλήρωση τοῦ θελήματος τοῦ πατρός. Αὐτό ἀκριβῶς χαρακτηρίζει πρωταρχικὰ τὴν Θεία Ἕνωση. Αὐτό ὅμως πρέπει νὰ χαρακτηρίζει καὶ τὴ δική μας ἀγαπητική ἕνωση μὲ τὸν Χριστό, γιὰ νὰ εἶναι γνήσια: ἡ ταπεινή ἐκπλήρωση τοῦ ἁγίου θελήματός Του, δηλαδή ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν Του. Τό εἶπε ὁ ἴδιος: «Ἐάν ἀγαπᾶτε με, τά ἐντολάς τάς ἐμάς τηρήσατε… Ὁ ἔχων τάς ἐντολάς μου καί τηρῶν αὐτάς, ἐκεῖνος ἐστὶν ὁ ἀγαπῶν με… Ἐάν τις ἀγαπᾶ με, τόν λόγον μου τηρήσει, καί ὁ Πατήρ μου ἀγαπήσῃ αὐτόν, καί πρός αὐτόν ἐλευσόμεθα καί μονήν παρ’ αὐτῷ ποιήσωμεν». Ὁ Θεός ἔρχεται καί «ποιεῖ μονήν παρ’ ἡμῖν», -μέ ἄλλα λόγια: ἑνώνεται μαζί μας- μόνον ἄν Τόν ἀγαπᾶμε ἔμπρακτα, τηρώντας τό νόμο Του. Τότε ζοῦμε τήν παρουσία Του μέσα μας. Τότε πραγματοποιεῖται ὁ λόγος Του: «Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑμῶν ἐστι». Τότε προγευόμαστε τή μυστική καί ἀπερίγραπτη γλυκύτητα τῆς βασιλείας Του, τήν ἄρρητη ἀπό τό φθαρτό σῶμα. Γιατί, ὅπως βεβαιώνει ὁ ἴδιος, «οὐ πᾶς ὁ λέγων μοι ‘Κύριε, Κύριε’ εἰσελεύσεται εἰς τήν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, ἀλλ’ ὁ ποιῶν τό θέλημα τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς». Μέ ὅλα ὅσα εἴπαμε ὡς τώρα, δείξαμε τόν ἕνα τρόπο ἑνώσεώς μας μέ τόν Θεό: τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν Του. Ὑπάρχει ὅμως καί ἄλλος, παράλληλος, πού συμπληρώνει καί ἐνισχύει τόν πρῶτο. Αὐτός εἶναι ἡ συχνή συμμετοχή μας στό μυστικό δεῖπνο Του, ἡ μετάληψη τῶν ἀχράντων μυστηρίων Του. Ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός πάλι εἶπε: «Ὁ τρώγων μου τήν σάρκα καί πίνων μου τό αἷμα, ἐν ἐμοί μένει κἀγώ ἐν αὐτῷ… Ἐγώ εἰμί ὁ ἄρτος ὁ ζῶν ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς, ἐάν τις φάγῃ ἐκ τούτου τοῦ ἄρτου, ζήσει εἰς τόν αἰώνα… Ὁ τρώγων μου τήν σάρκα καί πίνων μου τό αἷμα ἔχει ζωήν αἰώνιον, κἀγώ ἀναστήσω αὐτόν ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρα». Γιά νά εἴμαστε λοιπόν ἑνωμένοι μέ τόν Κύριο καί νά ἔχουμε ζωή αἰώνια, πρέπει νά κοινωνοῦμε συχνά τό Σῶμα καί τό Αἷμα Ἐκείνου, πού εἶναι ἡ Πηγή τῆς ζωῆς. Ἀλλιῶς, ὄχι μόνον εἴμαστε χωρισμένοι ἀπ’ Αὐτόν, ἀλλά καί νεκροί: «Ἀμήν ἀμήν λέγω ὑμῖν, ἐάν μή φάγητε τήν σάρκα τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καί πίητε Αὐτοῦ τό αἷμα, οὐκ ἔχετε ζωήν ἐν ἑαυτοῖς». Ἄς προσέξουμε ὅμως, νά μήν κοινωνοῦμε χωρίς βαθειά μετάνοια, συντριβή καρδιᾶς, καθαρή ζωή καί πνευματική προετοιμασία, γιατί τότε ἡ Θεία Κοινωνία ὄχι μόνο δέν συντελεῖ στήν ἕνωσή μας μέ τόν Χριστό, ἀλλά, ἀντίθετα, μᾶς καταδικάζει καί μᾶς κατακαίει. «Ὁ γάρ ἐσθίων καί πίνων ἀναξίως», λέγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, «κρίμα ἑαυτῷ ἐσθίει καί πίνει». Γι’ αὐτό «δοκιμαζέτω ἄνθρωπος ἑαυτόν, καί οὕτως ἐκ τοῦ ἄρτου ἐσθιέτω καί ἐκ τοῦ ποτηρίου πινέτω». Ἂς φυλάξουμε λοιπὸν μὲ προθυμία καὶ ἐπιμέλεια τὶς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ, καί ἄς προσερχόμαστε μέ συναίσθηση καί ἀκατάκριτη συνείδηση στά πανάγια μυστήριά Του, γιά νά ἑνωθοῦμε μαζί Του· γιά νά κληρονομήσουμε τήν αἰώνια βασιλεία Του· γιά νά μήν ὑποστοῦμε στήν παρούσα ζωή ὅ,τι λέει ὁ Τίμιος Πρόδρομος: «Ὁ ἀπειθών τῷ Υἱῷ οὐκ ὄψεται ζωήν, ἀλλ’ ἡ ὀργή τοῦ Θεοῦ μένει ἐπ’ αὐτόν». Γιά νά μήν ἀκούσουμε στήν ἄλλη ζωή τόν φοβερό λόγο τοῦ Κυρίου: «Ἀπέλθετε ἀπ’ ἐμοῦ… Οὐκ οἷδα ὑμᾶς!…». Γιά νά δεχθοῦμε, τέλος, τήν πανευφρόσυνη πρόσκληση: «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου, κληρονομήσατε τήν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπό καταβολῆς κόσμου».

Πηγή: Αγάπη εν Χριστώ

Εκπομπή "Εκκλησία και Κόσμος" της Μητροπόλεως Κασσανδρείας στο κανάλι Atlas TV που θα μεταδοθεί την Κυριακή 9 Απριλίου 2017.

Ο γέροντας Λάζαρος Διονυσιάτης († 1974), μεταξύ πολλών άλλων διηγήσεων, κατέγραψε και την ακόλουθη που του διηγήθηκε ο συμμοναστής του γέροντας Βησσαρίων († 1952), η οποία συνέβη όταν αυτός ήταν οικονόμος στο Μετόχι της Μονής Διονυσίου στα Μαριανά Χαλκιδικής.

«Αδελφάκι μου, καθώς ξέρεις, το Μοναστήρι με διόρισε Οικονόμο στα 1916 και όσο μπορούσα, φρόντιζα για τις δουλειές του Μετοχίου. Είχα όμως λύπη μεγάλη στην ψυχή μου, που δεν μπορούσα να πάω τις καλές ημέρες (εννοούσε τις μεγάλες Δεσποτικές και Θεομητορικές εορτές) στον Πολύγυρο ν’ ακούσω τη Θεία Λειτουργία. Φοβόμουν να φύγω τέτοιες ημέρες, γιατί τότε γίνονται οι κλοπές.

Αφού πέρασαν τα Θεοφάνεια και μπήκε ο Φεβρουάριος, μια βραδιά, καθώς άλεθα στον μύλο τα Πολυγυρινά αλέσματα, ώρα μία τη νύχτα, (1) ανέβηκα επάνω στο κελλαρίκι. Πηγαίνω στο μαγειρείο, όπου τα ξύλα ήταν ντούνα στη γωνιά. Ξαφνικά βλέπω έναν γέροντα ασπρογένη. Καθόταν στη φωτιά και ζεσταινόταν. Απόρησα μόλις τον είδα και έλεγα με τον νου μου, μα πότε ήρθε αυτός ο γέροντας και πώς δεν τον είδα εγώ;

Όμως τον χαιρέτησα με καλή καρδιά.

– Καλώς το γεροντάκι! Από πού είσαι του λόγου σου;

– Από εδώ κοντά είμαι και εγώ.

– Δεν βρήκες κανένα καλόγερο εδώ; (Εννοούσε κάποιον εργάτη λαϊκό Δημοσθένη).

– Όχι, μου λέει, καλόγερο εδώ άλλον δεν βρήκα.

Αρχίσαμε τις συνομιλίες, κι έπειτα με ρωτά ο γέροντας:

– Πώς περνάς γερο-Βησσαρίων, πώς πάνε οι δουλειές σου;

– Δόξα τω Θεώ, του λέω, καλά πάνε. (Διότι εκείνο τον καιρό, γερο-Λάζαρε, είχα πολλή δουλειά στον μύλο). Μόνο ένα πράγμα με λυπεί, διότι δεν έχω εκκλησία και αναγκάζομαι να πηγαίνω στον Πολύγυρο αραιά για να ακούω τη Θεία Λειτουργία.

Ο γέροντας μου λέει:

– Έχει εδώ εκκλησία, Βησσαρίων, μη λες ότι δεν υπάρχει.

– Μα τι λες, γεροντάκι μου, δεν ξέρω εγώ, ξέρεις εσύ καλύτερα;

Ο γέροντας τον χαβά του, πάλι τα ίδια έλεγε. Τον κοιτάζω καλά στα μάτια, μαζεύω τα μυαλά μου, μα τι μου λέει τούτος ο γέροντας;

– Γέροντα, εγώ έχω ένα χρόνο εδώ και δεν ξέρω να έχει εκκλησία και συ μου λες ότι έχει;

– Άκουσε, Βησσαρίων, απαντά. Δυό ποδάρια από τον φούρνο εμπρός αρχίζει η εκκλησία και σκάψε να τη βρεις.

Άμα άκουσα αυτά, άρχισα να διαλογίζομαι για τον γέροντα άλλα και άλλα. Ο γέροντας τότε μου είπε:

– Εσύ, Βησσαρίων, δεν πιστεύεις αυτά που σου λέω, εγώ είμαι μέσα στην ιδέα σου. Αλλά να πιστέψεις, διότι είναι θέλημα Θεού να ξεσκεπαστεί η εκκλησία και να την κτίσεις πάλι εκ νέου. Μην απιστείς καθόλου ό,τι σου λέω.

Αφού μου το είπε πολλές φορές, άρχισα να πιστεύω και τον ερώτησα αν έχει άλλο τίποτε, δηλαδή κανένα θησαυρό, χρήματα κλπ. Αυτός με βεβαίωνε ότι θα βρω πολλά.

– Για να πιστέψεις, μου λέει, ακόμη περισσότερο, άκουσε: όταν βρεις την κολώνα της αγίας Τραπέζης, να σταματήσεις το σκάψιμο, να κάνεις τρεις φορές τον σταυρό σου με μετάνοιες, και θα δεις το χώμα που σκεπάζει την πλάκα της αγίας Τραπέζης μόνο του να φεύγει, χωρίς εσύ να το αγγίξεις καθόλου.

Όταν άκουσα αυτά, γέμισε από χαρά η καρδιά μου και είπα στον γέροντα:

– Απόψε εδώ να μείνεις, να κοιμηθείς, εδώ θα σε φιλέψω.

– Τέτοια ώρα, μου λέει, πού να πάω, εδώ θα μείνω.

Όταν λέγαμε αυτά, άκουσα τις πέτρες του μύλου που κτυπούσαν –είχε σωθεί το γέννημα– και κατέβηκα να διορθώσω τον μύλο και είπα στον γέροντα να με περιμένει, ώσπου να γυρίσω να φιλευθούμε.

Αφού διόρθωσα τον μύλο, γυρίζω επάνω στο κελλαρίκι να συνεχίσουμε την ομιλία. Μα πού να τον βρω; Άφαντος ο γέροντας. Φωνάζω εδώ, εκεί, ρωτώ τον Δημοσθένη, τους Πολυγυρινούς, μήπως τον είδαν, αλλά κανείς δεν τον είδε. Τέλος πέρασε εκείνη η νύχτα.

Την άλλη μέρα τα είπα όλα αυτά και στον εργάτη, τον Δημοσθένη, μα ούτε και αυτός τα πίστευε. Εγώ ήμουν σε λογισμούς. Να κάνω αρχή ή να μην κάνω;

Αφού πέρασε έως μία εβδομάδα, μία νύχτα, καθώς κοιμόμουν, ήρθε ένα βάρος και κάθισε επάνω μου στο στήθος, μα ως πεντακόσιες οκάδες. (2) Είχα τότε μία στενοχώρια και ένα φόβο, μα τι να σου πω, πολύ μεγάλο. Καθώς λοιπόν στενοχωριόμουν και κάτι σαν να έλεγα, άκουσα μία φωνή: «Γιατί δεν έκαμες ό,τι σου είπε ο γέροντας;» Εγώ σαν άκουσα, για να γλυτώσω από τη στενοχώρια, «αύριο», λέω, «θα το κάνω εξάπαντος». Έπειτα πάλι η φωνή: «Ήρθε ο ορισμένος καιρός και μη το αναβάλλεις». Και έτσι ελευθερώθηκα από το βάρος.

Το πρωί, προτού να φέξει καλά, παίρνω τον κασμά και άρχισα να σκάβω μπροστά από τον φούρνο, μισοφοβισμένος και τρομαγμένος από εκείνο το βάρος που δοκίμασα. Τσακ, τσούκ, εγώ με τον κασμά έσκαβα δυνατά και βαθιά. Μ’ ακούει η γυναίκα του εργάτη. Απόρησε, ήρθε κοντά μου.

– Τι κάνεις, Οικονόμε;

Εγώ τη δουλειά μου, δεν της μίλησα καθόλου, μόνο της έκανα νεύμα με το χέρι να φύγει. Αφού έσκαψα έως ένα μέτρο βάθος, βρήκα τούβλα, και προχωρώντας παρακάτω, βρήκα τα ντουβάρια της εκκλησίας. Ήρθε και ο Δημοσθένης και σιγά σιγά σκάβοντας προχωρούσαμε. Όταν βρήκαμε την κολώνα, καθώς μου είπε ο γέροντας, λέω στον Δημοσθένη:

– Τώρα θα δεις ένα θαύμα. Τώρα θα κάνω τρείς μετάνοιες με σταυρούς και θα δεις τριγύρω στην κολώνα το χώμα όλο να φεύγει μόνο του.

Αυτός δεν πίστευε. Βάζω λοιπόν τρείς μετάνοιες με σταυρούς και –ω του θαύματος!– βρρρρρρ, όλο το χώμα ανασκάφτηκε και έφυγε. Ξεσκεπάστηκε η αγία Τράπεζα γύρω γύρω με θεία δύναμη. Ύστερα και ο Δημοσθένης έσκαβε με θείο ζήλο και πίστη. Να, αυτή είναι η ιστορία που έγινε η εκκλησία».

Αυτά μου διηγήθηκε ο γερο-Βησσαρίων γεμάτος δάκρυα από την κατάνυξη.

_______________________

(1) Εννοεί μία ώρα μετά τη δύση του ηλίου.

(2) Η οκά ήταν παλιά μονάδα βάρους που ισοδυναμούσε με 1.282 γραμμάρια.

Πηγή: (Από το περιοδικό «Ο ΟΣΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ», Έκδ. Ι. Μ. Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους, τ. 10 (1985), άρθρο: «Διονυσιατικές διηγήσεις Β’», σελ. 75.), Κοινωνία Ορθοδοξίας

Δεν είναι, φίλοι, μόνο η γιορτή του «Αγίου Βαλεντίνου». Είναι και μια άλλη, να αυτή της Πρωταπριλιάς! Της Παγκοσμιοποίησης και της «Νέας Εποχής» κι αυτή! Που είναι ξενόφερτη βέβαια κι αυτή, αλλά κάποιοι θέλουν να καθιερωθεί και να γίνει όχι μόνον Ελληνική, αλλά και παγκόσμια! Αξίζει να την δούμε, γιατί όλοι μας, λίγο ως πολλοί, συμμετέχουμε με τις πλάκες μας σ αυτή και να είμαστε πληροφορημένοι σ όλα αυτά τα «παγκόσμια γλέντια». Κι ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά τους...

Το γεγονός!

Δυστυχώς, έχει καθιερωθεί πια, την 1η Απριλίου να γιορτάζει το ψέμα και να περιπαίζεται η αλήθεια! Με βάση το ψέμα, να γίνονται ένα σωρό πράγματα (από απλές φάρσες και ζαβολιές μέχρι χοντρά και κακόγουστα αστεία) σε βάρος των... απονήρευτων! Το σύνθημα μοιάζει να είναι του τύπου «Πέστε ένα ψέμα και... δεν χάλασε ο κόσμος»! Ας είναι και το πιο μικρό, φθάνει να είναι... πετυχημένο! Φθάνει να γίνει πιστευτό και να... παραπλανήσει! Φθάνει να εκθέσει τους «αφελείς», τα θύματα αυτά της αλήθειας! Άφησέ το να απλωθεί, σαν παραμύθι, και μη φοβάσαι για... τη μύτη σου! Το σηκώνει, βλέπετε, η ημέρα. Εξάλλου εσύ στα... ψέματα λες, αυτό που λες, δεν έγινε και τίποτα! Το «έθιμο» αυτό πέρασε και στα ΜΜΕ τα οποία, υπό τύπον αστείου, μεταδίδουν διάφορες ειδήσεις και σχόλια καταλήγοντας στο τέλος «και του χρόνου, είναι Πρωταπριλιά»! Με τον τρόπο αυτό, αλλά και με την διεθνή τους εμβέλεια, δεν κάνουν τίποτ' άλλο, από το να καθιερώνουν την Πρωταπριλιά ως παγκόσμιο γιορτή κατά της αλήθειας!

Πώς προήλθε;

Λέγεται πως στη Γαλλία κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, η πρώτη ημέρα του χρόνου ήταν η 1η Απριλίου. Η περίοδος της Πρωτοχρονιάς άρχιζε στις 25 Μαρτίου, διαρκούσε 8 ημέρες, και τελείωνε τότε, την 1η Απριλίου. Κατά την περίοδο αυτή γιόρταζαν πανηγυρικά όχι μόνο τον ερχομό του νέου χρόνου, αλλά και της άνοιξης! Το 1562 μ.Χ. ο Πάπας Γρηγόριος με το γνωστό του ημερολόγιο καθιέρωσε η πρωτοχρονιά να εορτάζεται την 1η Ιανουαρίου. Το 1564 ο Κάρολος Θ΄ υιοθέτησε το Γρηγοριανό ημερολόγιο, οπότε και μετέθεσε την αρχή της χρονιάς στην 1η Ιανουαρίου, για να συμβαδίζει έτσι και με τις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Αυτή η αλλαγή δυσαρέστησε πολλούς, οι οποίοι συνέχισαν να γιορτάζουν στις προηγούμενες ημερομηνίες την πρωτοχρονιά, εμμένοντας στην παράδοση. Αυτό όμως έδωσε την ευκαιρία στους νεωτεριστές να τους περιγελούν, στέλνοντάς τους είτε δώρα κωμικά, είτε ψευτοευχές, είτε προσκλήσεις σε γλέντια ανύπαρκτα, περιγελώντας έτσι τις παλαιομοδίτικες αντιλήψεις τους! Επιπλέον μετέδιδαν και ψευδείς ειδήσεις!

Τι συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο;

Ωστόσο, λέγεται πως το έθιμο αυτό της Πρωταπριλιάς, συναντάται σε πολλούς λαούς και πολιτισμούς, που γίνεται με διαφορετικό τρόπο και πάντοτε προσαρμοσμένο στις τοπικές παραδόσεις. Στην Αγγλία η Πρωταπριλιά εμφανίστηκε τον 18ο αιώνα και στη συνέχεια πέρασε στην Αμερική από τους Άγγλους, τους Σκωτσέζους και τους Γάλλους. Στην Πορτογαλία γιορτάζεται την Κυριακή και τη Δευτέρα πριν από τη Σαρακοστή (δηλαδή εορτάζεται δύο ημέρες εκεί!), όπου παραδοσιακά οι δρόμοι γεμίζουν με αλεύρι, το οποίο οι άνθρωποι πετούν στους φίλους τους! Στην Ινδία υπάρχει ανάλογο έθιμο ονομαζόμενο «η γιορτή του Χούλι», το οποίο εορτάζεται τον Μάρτιο. Η τελευταία δε ημέρα του «Χούλι» είναι η 31η Μαρτίου.

Η Πρωταπριλιά εορτάζεται και στις χώρες της Λατινικής Αμερικής (Περού, Κολομβία, Μεξικό κ.λπ.), αλλά σε διαφορετική ημερομηνία (την 28η Δεκεμβρίου) και για διαφορετικούς λόγους. Η εγκυκλοπαίδεια «ΠΑΠΥΡΟΣ -ΛΑΡΟΥΣ» αναφέρει πως, αν και διαδόθηκε ευρύτατα στην Ελλάδα, είναι ξένο έθιμο για τη Χώρα μας.

Η παγανιστική προέλευση της Πρωταπριλιάς!

Αν προσέξουμε, όμως, καλά τα πράγματα και θελήσουμε να τα δούμε πέραν από την όποια εύθυμη πλευρά τους, τότε θα διαπιστώσουμε τα εξής:

1. Οι περισσότεροι το έχουν για γούρι να ξεγελάσουν ή να παραπλανήσουν κάποιον μ' ένα πρωταπριλιάτικο ψέμα! Αυτή η αντίληψη έχει καθαρά παγανιστικές (δηλ. ειδωλολατρικές) ρίζες, κατά τις οποίες, όταν ξεγελάμε κατ αυτό τον τρόπο κάποιον, στην ουσία ξεγελάμε τον επίφοβο δαίμονα η εχθρό, γι αυτό κι εκείνος ,που θα αναδειχθεί νικητής στην ψευδολογία, θα τύχει μεγάλης ευτυχίας! Λέγεται πως σε πολλές περιοχές της Ανατ. Θράκης τα πρωταπριλιάτικα ψέματα, που γίνονται πιστευτά, κάνουν τα δένδρα να καρποφορούν, στη δε Κομοτηνή την εποχή που έτρεφαν μεταξοσκώληκες έλεγαν πως βοηθούσαν να γίνουν τα... κουκούλια τους!

2. Γράφει πολύ χαρακτηριστικά το περιοδικό «NEMECIS»: «Απρίλης: Η άνοιξη αποχαιρετά τον "παλουκοκαύτη" Μάρτη και υποδέχεται απ άκρη σ άκρη την αναγέννηση της φύσης. Τα λουλούδια ανθίζουν, τα δημητριακά μεγαλώνουν και τα δέντρα είναι γεμάτα καρποφόρους ανθούς. Η γενική ευφορία και η εύθραυστη ευτυχία που επίκειται να φέρει, καλλιέργησαν ανέκαθεν στον άνθρωπο έναν παγανιστικό φόβο. Εύλογα, λοιπόν, την κρίσιμη ώρα της διάβασης από τη νάρκη στην αφύπνιση της φύσης, ο άνθρωπος εν στικτωδώς επιχειρούσε να παραπλα νήσει τις ελλοχεύουσες δυνάμεις του σκότους. Δυνάμεις υπερφυσικές που επηρεάζουν όχι μόνον την έκβαση της σοδειάς, αλλά και τις ανθρώπινες σχέσεις.

Έτσι την Πρωταπριλιά είθισται η ψευδολογία σαν προφυλακτικό ή και αλεξίκακο αντίδοτο. Τα ψέματα αυτής της ημέρας είναι ένα είδος υπερφυσικής, μαγικής πάλης για την επικράτηση του καλού, με νικητές πότε τον αρχιψεύταρο που έγινε πιστευτός και πότε τον ρεαλιστή που δεν ξεγελάστηκε...».

3. Παίρνοντας ακόμη και την εύθυμη πλευρά των πραγμάτων, δεν έχουμε παρά να θυμηθούμε αυτό που αναφέρεται ότι συνέβαινε στις αρχαίες (και ειδωλολατρικές) κοινωνίες, στις οποίες οι μάγοι προσπαθούσαν να διώξουν τους δαίμονες και τα κακά πνεύματα, τις αιτίες των ασθενειών, με αστεία, χορούς και διασκεδάσεις!

4. Στο πρώιμο Ρωμαϊκό ημερολόγιο, η 1η Απριλίου ήταν η πρώτη ημέρα της άνοιξης. Πολλοί πολιτισμοί θεωρούσαν αυτήν την ημέρα, ως ημέρα αναγέννησης της γης και της ζωής. Για τον λόγο αυτό, γίνονταν πολλές γιορτές, θυσίες και προσφορές στους (ειδωλολατρικούς) θεούς. Με την επικράτηση, όμως, του Χριστιανισμού και μάλιστα επί της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, το Πάσχα αντικατέστησε αυτές τις τελετουργίες για την άνοιξη. Οι παλιές γιορτές, μάλιστα, γελοιοποιήθηκαν και διακωμωδήθηκαν. Σήμερα δεν πιστεύουμε ότι γίνεται αναβίωση αυτής της γελοιοποίησης, όσο αναβίωση αυτού που καταργήθηκε!

Οπότε...

Συμμετέχοντας κανείς σ' αυτή τη διαδικασία, άθελά του, συμμετέχει στα κατάλοιπα ή και σ' αυτή ακόμη την προσπάθεια αναβίωσης παγανιστικών εθίμων. Πέραν αυτού, όσοι το θεωρούν τούτο υπερβολικό, ας σκεφθούν τουλάχιστον τα εξής:

1. Η ουσία είναι ότι κατά την ημέρα αυτή, όλα τα πράγματα της ζωής μας, πρέπει να αναζητηθούν, να διατυπωθούν και να γίνουν κατά αντίθετο τρόπο! Το «μήνυμα», ας το πούμε έτσι, της ημέρας είναι να καταλάβουμε τι μπορεί να σκαρώσει η φαντασία μας, αν αφεθεί ελεύθερη και αχαλίνωτη, προκειμένου να φέρει τα πάνω - κάτω!

2. Μέσα από τέτοια έθιμα και διαδικασίες, το ψέμα γίνεται...αθώο, οι δε αθώοι γίνονται (η θεωρούνται) αφελείς! Στο τέλος δε είναι και τα θύματα γιατί, απλούστατα, δεν σκέπτονται καχύποπτα η αντίθετα! Ενώ οι έξυπνοι επικρατούν, γιατί χρησιμοποιούντό ψέμα! Κι αυτό δεν παύει να είναι το άλλο μήνυμα της... παγκόσμιας αυτής εορτής!

Έτσι δεν είναι τυχαίο, που στα Αγγλικά η Πρωταπριλιά λέγεται «Fools Day», δηλαδή «η ημέρα των ανοήτων»! Στη Σκωτία αυτός, που την παθαίνει αποκαλείται «πρωταπριλιάτικος κούκος»! Στις δε χώρες της Λατινικής Αμερικής ονομάζεται «Die de Los Inocentes», που σημαίνει «ημέρα των αθώων»! Μόνο που την επομένη ακριβώς (29η Δεκεμβρίου) η Εκκλησία εορτάζει τη σφαγή των 14.000 αθώων παιδιών από τον Ηρώδη!

3. Οπότε δεν γίνεται κι εγώ κι εσύ να μη πούμε ένα ψέμα τη μέρα αυτή! Να και το τρίτο μήνυμα της ημέρας! Έτσι το ψέμα γιορτάζει, καθιερώνεται, επικρατεί και μάλιστα κατά πομπόδη τρόπο! Δηλαδή γίνεται κάτι, ακόμη και υπό τύπον φάρσας η αστείου, που δεν γίνεται για την Αλήθεια. Ο Αμερικανός συγγραφέας Mark Twain έγραψε: «Η 1η Απριλίου είναι η μέρα, που θυμόμαστε τι είμαστε τις υπόλοιπες 364 του χρόνου». Σωστά! Κι όπως του «Αγίου Βαλεντίνου» δεν γίνεται να μη είσαι ερωτευμένος και να μη συμπεριφέρεσαι ως ερωτευμένος, όπως τα Χριστούγεννα δεν γίνεται να μη ζεις και να μη σκέπτεσαι εντελώς κοσμικά με τα πάρτυ, τα ρεβεγιόν, τα χαρτιά κ.λπ. χάνοντας έτσι πλήρως το νόημά τους, έτσι και την Πρωταπριλιά δεν γίνεται να μη πεις κι εσύ ένα ψέμα(τακι)!

«Η 1η Απριλίου έχει αναγνωριστεί διεθνώς ως η μέρα του ψέματος και της ζαβολιάς» θα μας πούν και θα μας γράψουν φαρδιά - πλατιά τα «καλά» μας ΜΜΕ., θυμίζοντάς μας και το «έτσι κάνουν όλοι», τώρα δε και στον... πλανήτη, για να θυμόμαστε και την παγκοσμιοποίηση των ημερών μας! Κι επειδή δεν μπορούν με συγκεκριμένα στοιχεία να αποδείξουν ότι αυτό συμβαίνει πραγματικά σε όλες τις χώρες του κόσμου, το αποκαλούν «άναρχο έθιμο του κόσμου» για το οποίο «ελάχιστα πράγματα έχουν επίσημα καταγραφεί», όπως και οι ίδιοι αναγκάζονται να ομολογήσουν, μη κρύβοντας την επιθυμία τους για την παγκόσμια επικράτησή του!

Συμπέρασμα

Όπως και να το κάνουμε η Πρωταπριλιά βρίσκεται πάντοτε στην περίοδο του Πάσχα. Τότε που όλοι υποκλινόμαστε σ Εκείνον, που είναι η Αλήθεια, που σταυρώθηκε για την Αλήθεια και για να μας οδηγήσει στην Αληθινή ζωή. Λοιπόν, παιδιά, Εκείνος μας είπε πως ο διάβολος από την αρχή της δημιουργίας του ανθρώπου ήταν ανθρωποκτόνος και με το ψεύδος του τον παρέσυρε στην αμαρτία και τον θάνατο. Και ακόμη πως «δεν στέκεται στην αλήθεια, γιατί δεν υπάρχει αλήθεια σ αυτόν. Όταν λαλεί το ψεύδος, το βγάζει από μέσα του και το λέει, γιατί είναι ψεύτης και πατέρας του ψεύδους, ο πρώτος επινοητής και ο υποβολέας του». (Ιω. η΄ 44). Τώρα που καθιέρωσε και την ημέρα του ψεύδους, θα σπεύσουμε να τη γιορτάσουμε, παραβλέποντας πως είμαστε παιδιά και πιστοί μαθητές Εκείνου;

Πηγή: (ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ 24ης ΜΑΡΤΙΟΥ 2010), Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου