Στην κατηγορία αυτή υπάγονται οι σέκτες που προέκυψαν από την διδασκαλία Βαλεντίνου, εμπνευστή του συστήματος. Κοινά χαρακτηριστικά στην διδασκαλία τους είχαν:

(1) την αποδοχή ενός Πληρώματος από 30 Αιώνες

(2) την απόδοση σε αυτούς ονομάτων ελληνικών αρετών

(3) την προσθήκη της ενδιάμεσης τάξης των ψυχικών

(4) την πτώση ενός Αιώνος

Ο δυισμός τους εμφανίζεται με την αποδοχή του κόσμου, ως δημιουργήματος του κατώτερου Αιώνα και συνεπαγωγικά ως κακού.

Από σέκτα σε σέκτα έχουμε παραλλαγή της διδασκαλίας για την πτώση του Αιώνα και την επακόλουθη δημιουργία του κόσμου.

4.5.1 Βαλεντίνος

Εμπνευστής του συστήματος ήταν ο Βαλεντίνος. Γεννήθηκε περίπου το 100 μ.Χ. και πέθανε περί το 180. Ο ακριβής τόπος της γέννησής του δεν είναι γνωστός, εικάζεται όμως ότι γεννήθηκε στην Αίγυπτο. Είναι βεβαιωμένο ότι έλαβε ελληνική παιδεία στην Αλεξάνδρεια[1]. Σύμφωνα με ισχυρισμούς του, μαθήτευσε δίπλα στον Θευδά, ακόλουθο του αποστόλου Παύλου[2]. Χαρακτηρίστηκε ως πνεύμα μεγαλεπήβολο και δημιουργικό[3].

Αργότερα μετέβη στην Ρώμη επί πάπα Υγίνου, δίδαξε επί Πίου και παρέμεινε μέχρι την επισκοπεία του Ανικήτου[4]. Διεκδίκησε το αξίωμα του επισκόπου Ρώμης, αλλά απέτυχε. Αντ’ αυτού προτιμήθηκε κάποιος ομολογητής[5]. Έτσι ο Τερτυλλιανός αποδίδει την δημιουργία της σέκτας στην αποτυχία εκπλήρωσης των φιλοδοξιών του εντός της Εκκλησίας και στην εκδικητική παραφορά του.

Πληροφορίες υπάρχουν για περιοδεία του στην Αντιόχεια, την Έφεσο και την Κύπρο και την ίδρυση κοινοτήτων σε αυτές τις πόλεις. Πέθανε στην Κύπρο, τελευταίο σταθμό της περιοδείας του.

Συνέταξε διάφορα βιβλία, "ευαγγέλιο" και ύμνους. Σώζονται ελάχιστα αποσπάσματα στα έργα των Κλήμεντος Αλεξανδρέως[6], Ιππολύτου και Μαρκέλλου Αγκύρας. Κάποιοι μελετητές της βιβλιοθήκης του Χηνοβοσκίου δέχονται ότι τα Ευαγγέλιον Αληθείας & Περί Αναστάσεως είναι δικά του[7].

4.5.1α Διδασκαλία

ΠΛΗΡΩΜA: Από την διδασκαλία του Βαλεντίνου για το ανώτατο ον έχουν καταγραφεί από τους εκκλησιαστικούς συγγραφείς δύο παραλλαγές, από τον άγιο Ειρηναίο και από τον άγιο Ιππόλυτο.

Κατά την περιγραφή του αγίου Ειρηναίου η αρχέγονη κατάσταση ή Αιών ονομάζεται Βυθός ή Προπάτωρ. Μετά από αιώνες σιωπής και ακινησίας προβάλει σπόρο, τον οποίο δέχεται η σύντροφος Σιγή ή Έννοια ή Χάρις και ξεκινά η παραγωγή των Αιώνων[8].

Η ιεραρχική δομή του πληρώματος των Αιώνων είναι η κάτωθι:


Η ΟΓΔΟΑΔΑ

→ Ο Βυθός ή Προπάτωρ γεννά την Σιγή ή Έννοια ή Χάρι και μαζί της γεννά τον Νού ή Μονογενή και την Αλήθεια. Αυτή είναι η Πυθαγορική Τετρακτύς.

→ Νούς και Αλήθεια γεννούν τον Λόγο και την Ζωή

→ Λόγος και Ζωή γεννούν τον Άνθρωπο και την Εκκλησία

Η ΔΕΚΑΔΑ

→ Λόγος και Ζωή γεννούν τους:

(α) Βύθιο και  Μίξη

(β) Αγήρατο και Ένωση

(γ) Αυτοφυή και Ηδονή

(δ) Ακίνητο και Σύγκραση

(ε) Μονογενή και Μακαρία

Η ΔΩΔΕΚΑΔΑ

→ Άνθρωπος και Εκκλησία γεννούν τους:

(α) Παράκλητος και Πίστις

(β) Πατρικός και Ελπίς

(γ) Μητρικός και Αγάπη

(δ) Αείνους και Σύνεσις

(ε) Εκκλησιαστικός και Μακαριότης

(στ) Θελητός και Σοφία

Έτσι συμπληρώνεται το Πλήρωμα των 30 αιώνων των Βαλεντινιστών. Ο άγιος Επιφάνιος δίνει και σειρά αραμαϊκών ονομάτων των Αιώνων[9]. Επίσης θεωρεί την μυθοπλασία του Βαλεντίνου αντιγραφή της αντίστοιχης του Ησιόδου[10].

Στην παραλλαγή του αγίου Ιππολύτου, το ανώτατο ον, ο Πατήρ, βρίσκεται εκτός της ιεραρχίας των Αιώνων και είναι άθηκυς και άζυγος[11]. Συμπληρώνει βέβαια ότι αυτή δεν είναι η μοναδική δοαξσία των Βαλεντινιστών, αλλά η καθαρή του Βαλεντίνου. Θεωρείται σήμερα ότι είναι η πρώτη διατύπωση, ενώ στην συνέχεια έγινε ανάμιξη με γνώμες των Σιμωνιανών, οπότε και διαμορφώθηκε το πρώτο ζεύγος των Αιώνων[12].

Κάποιοι μελετητές, πάλι, αντιπαραβάλλουν το Πλήρωμα με το καββαλισικό Δέντρο της Ζωής. Θωρούν ότι η ομοιότητα γίνεται περισσότερο εμφανής αν στους παραπάνω συμπληρωθούν δύο ακόμη Αιώνες, ο Χριστός και το Άγιο Πνεύμα, και παραλληλιστούν με τους 32 τρόπους της σοφίας, με τους οποίους ο Θεός παράγει το σύμπαν στο Sefer Yetzirah[13].

ΠΤΩΣΗ: Η πτώση στη Βαλεντινιανή διδασκαλία είναι αποτέλεσμα της προσπάθειας της Σοφίας να διαπεράσει το μυστήριο που περιβάλλει τον Βυθό, κατά την παραλλαγή του Ειρηναίου[14]. Στην παρουσίαση του Ιππολύτου, είναι αποτέλεσμα της προσπάθειάς της να μιμηθεί τον Πατέρα και να γεννήσει χωρίς σύζυγο[15]. Αποτέλεσμα είναι η μορφοποίηση της αμαρτωλής σκέψης της Σοφίας στην πρώτη περίπτωση ή η δημιουργία ενός άμορφου εκτρώματος στην δεύτερη. Το γέννημα ονομάζεται Κάτω Σοφία ή Σοφία Αχαμώθ.

ΣΟΦΙΑ: Η Σοφία και στις δύο μορφές έχει πάθη, εκ των οποίων τα τέσσερα βασικά είναι λύπη, φόβος, έκσταση, αγωνία. Η πτώση της στο περιγραφέν υπό του Ειρηναίου σύστημα, είναι προσωπική, δεν επηρεάζει το Πλήρωμα, και αποκαθίσταται από την δύναμη του Πατρός, την καλουμένη Όρο[16]. Στην διδασκαλία που παρουσιάζει ο άγιος Ειρηναίος, η πτώση της Σοφίας έχει συνέπειες για το σύνολο του Πληρώματος και για την αποκατάσταση της ισορροπίας επεμβαίνουν δύο νέοι Αιώνες, ο Χριστός και το Πνεύμα[17]. Ο Χριστός αποστέλει σην πρώτη περίπτωση τον Παράκλητο προς αποκατάσταση της Κάτω Σοφίας, ενώ στην δεύτερη τον Καρπό ως σύζυγο[18].

ΧΡΙΣΤΟΣ: Για τον ήδη αναφερθέντα Χριστό, δίδακαν ότι μετά την μετάνοια και επιστροφή της Σοφίας, ανέλαβε να διδάξει στους λοιπούς Αιώνες το ακατάληπτο του Πατρός, ώστε να μην επιχειρήσουν τόλμημα παρόμοιο και δημιουργηθεί πάλι σύγχυση στο Πλήρωμα[19].

Το Άγιο Πνεύμα δίδαξε στους Αιώνες την ευχαριστία και την αληθινή ανάπαυση. Με την σταθεροποίηση και ανάπαυση του Πληρώματος από τον Χριστό και το Άγιο Πνεύμα, γεννάται καρπός εις τιμή και δόξα του Βυθού, ο Ιησούς, ο δεύτερος Χριστός, ο επικαλούμενος Σωτήρας[20].

ΣΟΦΙΑ ΑΧΑΜΩΘ: Αυτή είναι η Ενθύμηση των όσων είδε η Άνωθεν Σοφία εντός του Πληρώματος, η αφορισθείσα από την μητέρα της εκτός του Πληρώματος προς αποκατάσταση της τάξης. Εξορισθείσα πριεφέρετο σε σκιώδεις τόπους, άμορφη και ανείδεη σαν έκτρωμα[21].  Σε τέτοια κατάσταση προκάλεσε τον οίκτο του Χριστού, ο οποίος επέκτεινε τον Σταυρό και την μόρφωσε κατά την ουσία και όχι ως προς την γνώση. Μετά την πράξη συστέλει την δύναμή του και την εγκαταλείπει, ώστε να αισθανθεί το πάθος και να επιθυμήσει το Πλήρωμα.

Η Σοφία Αχαμώθ επιθυμώντας το φως ανάστρεψε προς το Πλήρωμα αλλά εμποδίστηκε να εισέλθει από τον Όρο. Καταλαμβάνεται τότε από λύπη, διότι δεν κατάφερε ν’ ακολουθήσει το φως, φόβο, μην τυχόν και με την εγκατάλειψη του φωτός επέλθει και εγκατάλειψη της ζωής, και απορία, διότι αγνοούσε τα πάντα[22].

Μέσα από την αποτυχημένη προσπαθεια επιστροφής της Σοφίας Αχαμώθ προήλθε ο κόσμος. Από την επιστροφή έλαβαν υπόσταση ο Δημιουργός και κάθε ψυχή. Από τον φόβο και την λύπη τα υπόλοιπα. Από τα δάκρυά της η υγρή ουσία, από το γέλιο της η φωτεινή, από την έκπληξη τα σωματικά[23].

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι από τα πάθη της Κάτω Σοφίας προέκυψε ο υλικός κόσμος και από την διάθεση επιστροφής της ο ψυχικός. Δεν κατάφερε, όμως ν’ αναπλάσει το πνευματικό στοιχείο που υπήρχε μέσα της. Αυτό συνέβη μετά την αποστολή του Αγίου Πνεύματος από τον Χριστό και την κάθαρσή της από τα πάθη[24]. Ταυτόχρονα ο Δημιουργός είχε κατασκευάσει τον άνθρωπο, κι έτσι αυτή μπόρεσε να καταθέσει πνευματικό μέρος, το οποίο εναποτέθηκε στα πλάσματα.

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ: Αυτός είναι ο γιος της Κάτω Σοφίας, ο επικαλούμενος κατά τους Βαλεντινιστές, Πατέρας και Θεός. Ταυτίζεται από αυτούς με τον Θεό της Παλαιάς Διαθήκης. Υποτίθεται ότι δημιούργησε επτά ουρανός. Ο ίδιος κατοικοεδρεύει στον έβδομο και καλείται Εβδομάδα, ενώ η Σοφία Αχαμώθ Ογδοάδα, διότι αποσώζει τον αριθμό της αρχέγονης, της εντός του Πληρώματος[25].

Τους ουρανούς δεν τους εκλάμβαναν νοητούς αλλά αγγέλους. Παράδεισο νοούσαν τον τέταρτο ουρανό, από του οποίου την δύναμη εξέλαβε ο Αδάμ. Ο κόσμος είναι δημιούργημα εξ αγνοίας των ιδεών, προβολής της Σοφίας.

Τον άνθρωπο, λένε, τον δημιούργησε χοϊκό, αλλά όχι από ξηρά γη, μάλλον από αόρατη ουσία. Σ’ αυτό εμφύσησε το ψυχικό στοιχείο, και τον έπλασε κατ’ εικόνα ως προς το υλικό και καθ’ ομοίωση, ως προς το ψυχικό[26]. Το πνευματικό στοιχείο κατατέθηκε στον Δημιουργό εν αγνοία του. Συμπλήρωσε την κατασκευή του ανθρώπου, κατά την επιθυμία της Κάτω Σοφίας, εν αγνοία του Δημιουργού. Ο σκοπός αυτής της ενέργειας ήταν να γίνει ο άνθρωπος δεκτικός της τελειότητος[27].

Τελειότητα δέχονται την απόκτηση τα γνώσης, και πνευματικοί είναι οι άνθρωποι που έχουν την τέλεια γνώση περί Θεού και της Αχαμώθ[28].

Ψυχικοί είναι οι άνθρωποι που δεν έχουν τέλεια γνώση περί Θεού, αλλά πίστη βεβαιωμένη από τα έργα. Σ’ αυτούς εντάσσονταν από τους Βαλεντινιστές τα μέλη ης Εκκλησίας. Και οι μεν ψυχικοί χρειάζονται τα έργα για την σωτηρία τους, ενώ οι πνευματικοί σώζονται από την φύση τους. Οι χοϊκοί δεν είναι δυνατόν να σωθούν[29].

Οι τρεις κατηγορίες των ανθρώπων, πνευματικοί, χοϊκοί, ψυχικοί, δέχονται ότι αντιπροσωπεύονται από τους Κάιν, Άβελ και Σήθ, αντίστοιχα[30].

ΣΩΤΗΡΙΟΛΟΓΙΑ: Για τους Βαλεντινιστές η λύτρωση είναι μια κοσμική διαδικασία, η οποία συμβαίνει στο Πλήρωμα, ανεξάρτητα από τις πράξεις των ανθρώπων. Αυτό ξεκινά από την ιδέα ότι υπάρχει ακόμη ένας Αιώνας, η Σοφία Αχαμώθ, η οποία βρίσκεται εκτός Πληρώματος και πρέπει ν’ αποκατασταθεί. Για να γίνει αυτό πρέπει το πνευματικό στοιχεί, οι θεϊκοί σπινθήρες,που υπάρχουν φυλακισμένοι στην ύλη, ν’ απελευθερωθούν από αυτή και να ανέλθουν.

Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι το σύστημα της αυτόματης λύτρωσης των Βαλεντινιστών είναι καθαρά ντετερμινιστικό.

ΕΣΧΑΤΟΛΟΓΙΑ: Όταν θα συμβεί αυτό, όταν δηλαδή απελευθερωθούν οι θεϊκοί σπινθήρες και ανέλθουν, τότε η ύλη θα καταστραφεί. Η Σοφία Αχαμώθ θα μεταβεί από τον μέσο τόπο και θα εισέλθει στο Πλήρωμα. Τότε θα συμπληρώσει συζυγία με τον Σωτήρα και θα ολοκληρωθεί το τρίπτυχο Νυμφίος, Νύμφη, Νυμφώνας (Πλήρωμα). Οι πνευματικοί άνθρωποι θα γίνουν νοερά πνεύματα και θα συζευχθούν τους αγγέλους που περιβάλουν τον Σωτήρα. Ο Δημιουργός με την σειρά του θα καταλάβει τον μέσο τόπο που άφησε κενό η μητέρα του. Εκεί θα αναπαυθούν οι ψυχές των δικαίων, δηλαδή των ψυχικών[31].

4.5.1β Πρακτικές

Από την παραπάνω σωτηριολογία και εσχατολογία πηγάζουν οι πρακτικές των Βαλεντινιστών. Έτσι κατ’ απομίμηση του μύθου των ουρανίων γάμων, προτρέπουν σε έκλυτο ηθικό βίο:

«Καί οἱ μέν αὐτῶν λάθρα τάς διδασκομένας ὑπ’ αὐτῶν τήν διδαχήν ταύτην γυναῖκας διαφθείρουσιν, ὡς πολλάκις ὑπ’ ἐνίων αὐτῶν ἐξαπατηθεῖσαι, ἔπειτα ἐπιστρέψασαι γυναῖκες εἰς τήν Εκκησίαν τοῦ Θεοῦ, σὐν τῇ λοιπῇ πλάνῃ καί τοῦτο ἐξωμολογήσαντο˙ οἱ δέ κατά τό φανερόν ἀπερυθριάσαντες, ὧν ἄν ἐρασθῶσι γυναικῶν, ταῦτας ἀπ’ ἀνδρῶν ἀποσπάσαντες, ἰδίας γαμετάς ἡγήσαντο[32]».

Γίνεται η εκτίμηση, ότι εκτός του αντινομικού χαρακτήρα, που παρουσίαζαν ορισμένες ομάδες Βαλεντινιστών, όπως αυτή του Μάρκου, υπήρχαν και άλλες, οι οποίες δίδασκαν την κατάργηση των φύλων, οπότε επέβαλαν την εγκράτεια. Αυτό προκύπτει από την αφυλία την προβαλομένη στο Ευαγγέλιον Φιλίππου και στην Εξήγησιν περί της ψυχής. Περί αυτών έχει γνώση και ο άγιος Ειρηναίος. Γράφει, λοιπόν, ότι  υποτιθέμενη εγκράτεια ήταν επίπλαστη:

«Ἄλλοι δέ αὖ πάλιν σεμνῶς κατ’ ἀρχάς, ὡς μετά ἀδελφῶν προσποιούμενοι συνοικεῖν, προϊόντος τοῦ χρόνου ἠλέγχθησαν, ἐγκύμονος τῆς ἀδελφῆς ὑπό τοῦ ἀδελφοῦ γενηθείσης[33]».

Εφόσον θεωρούσαν τους εαυτούς τους πνευματικούς και συνεπώς σεσωσμένους, ένιωθαν ελεύθεροι από κάθε απαγόρευση. Ως αποτέλεσμα κατέλυαν ειδωλόθυτα, και μετείχαν σε ειδωλολατρικές εορτές[34].

Πολύ γρήγορα επήλθε διάσπαση στις ομάδες και έτσι δημιουργήθηκαν δύο σχολές, κατά την αναφορά του αγίου Ιππολύτου, η Ιταλιωτική και η Ανατολική[35]. Οι σχολές αυτές εκπροσωπήθηκαν η πρώτη από τους Ηρακλέωνα και Πτολεμαίο, η δεύτερη από τους Αξιόνικο και Αρδησιάνη. Και οι δυο δέχονταν και τρίτο Χριστό, τον υιό της Μαρίας. Η Ιταλιώτικη σχολή τον δέχονταν ως ψυχικό γι’ αυτό και κατά την διάρκεια του βαπτίσματος κατήλθε το πνεύμα ως περιστερά, δηλαδή ο λόγος της Άνωθεν Σοφίας. Έτσι έγινε πνευματικός και ανυψώθηκε από την φθορά. Η ανατολική σχολή δέχονταν ότι το σώμα του Χριστού ήταν πνευματικό εξ αρχής. Το πνεύμα της Άνωθεν Σοφίας κατήλθεν στην Μαρία για να διαπλασθή αυτό που δόθηκε. Και οι δύο σχολές έφεραν στοιχεία δοκητισμού.

4.5.2 Πτολεμαίος

Ο Πτολεμαίος αναγνωρίζεται ως ένας από τους άμεσους διαδόχους του Βαλεντίνου, και μαζί με τον Ηρακλέωνα ήταν οι ηγετικές μορφές της Ιταλιώτικης σχολής. Έκανε προσθήκες στην διδασκαλία του προκατόχου του. Μία από τις βασικές είναι ότι έδωσε και δεύτερη σύζυγο στο Βυθό, το Θέλημα. Η μεν πρώτη σύζυγος, η Έννοια, παρουσιάζεται από αυτόν ως προαιώνια συνύπαρξή του, ενώ το Θέλημα ως επιγινόμενο[36].

Ο άγιος Επιφάνιος διασώζει ολόκληρο έργο του την Επιστολή προς Φλώραν[37]. Η Φλώρα αναφέρεται ως κυρία, αμύητη στην βαλεντινιανή διδασκαλία. Ερωτά τον Πτολεμαίο, αν ο μωσαϊκός νόμος προέρχεται από τον θεό ή από τους δαίμονες. Ο Πτολεμαίος λαμβάνει ευκαιρία από την ερώτηση για να εκφράσει μέρος της γνωστικής του διδασκαλίας.

Αρχικά επισημαίνει ότι δεν είναι δυνατόν ο νόμος να έχει δοθεί από τον ύψιστο θεό, διότι ο μεν θεός είναι τέλειος, ο δε νόμος ατελής[38]. Αλλά ούτε εκ των δαιμόνων είναι δυνατόν να έχει δοθεί, διότι αυτοί είναι άδικοι[39].

Πριν προχωρήσει στην εξακρίβωση της ταυτότητας του νομοθέτη, παρουσιάζει τον μωσαϊκό νόμο, όπως τον αντιλαμβάνεται, βέβαια, ο ίδιος. Τον νόμο χωρίζει σε τρία μέρη. Το ένα μέρος έχει δοθεί από τον θεό, το δεύτερο το νομοθέτησε ο Μωυσής και το τρίτο οι πρεσβύτεροι του λαού[40].

Ως προς τις διατάξεις χωρίζει επίσης τον νόμο σε τρία μέρη:

(α) Στην  καθαρή νομοθεσία που δεν συμπλέκεται με το κακό, τον δεκάλογο, την οποία ονομάζει καθαρό νόμο. Αυτή δεν ήρθε για να την καταλύσει ο Χριστός άλλα για να την συμπληρώσει.

(β) Στη νομοθεσία την συμπεπλεγμένη με την αδικία, όπως για παράδειγμα το «οφθαλμόν αντί οφθαλμού». Αυτήν την κατήργησε ο Χριστός διότι δεν ήταν ταιριαστή με την φύση του.

(γ) Στο τυπικό και συμβολικό μέρος του νόμου, το οποίο τέθηκε ως εικόνα των πνευματικών. Αυτό ο Χριστός το μετέθεσε από τα αισθητά στα πνευματικά[41].

Στο τέλος φτάνει στην αναγνώριση του νομοθέτη. Αυτός είναι ο δημιουργός, ο συντηρητής του κόσμου, ο ιστάμενος στον ενδιάμεσο κόσμο και γι’ αυτό καλούμενος μέσος[42]. Αυτός δεν είναι αγαθός, όπως ο τέλειος θεός, ούτε κακός όπως ο αντικείμενος, αλλά κάτι ενδιάμεσο. Κι επειδή ο ύψιστος θεός είναι αγαθός κατά την φύση του, και ο αντικείμενος κακός επίσης κατά την φύση του, ο μέσος, δεν είναι ούτε το ένα ούτε το άλλο. Είναι δίκαιος, ως ιστάμενος στο μέσο[43].

Επίσης ο ύψιστος είναι αγέννητος, ως πατέρας, και αθάνατος, ενώ ο αντικείμενος σκοτεινός και φθαρτός. Συμπεραίνει, λοιπόν, ο Πτολεμαίος, ότι ο μέσος είναι διπλής φύσεως και εικόνα του πατρός[44].

4.5.3 Ηρακλέων

Ο Ηρακλέων πιθανότατα έδρασε στην Ιταλία αμέσως μετά τον Βαλεντίνο, περίπου το 175 μ.Χ. Αναφέρεται από τον Κλήμετνα Αλεξανδρέα ως ο διασημότερος εκ των μαθητών της σχολής[45]. Ο Ωριγένης τον αναφέρει ως γνώριμο του Βαλεντίνου[46].

Συνέγραψε Υπόμνημα εις τον Ιωάννην. Δύο αποσπάσματα του έργου του διατηρήθηκαν στους Στρωματείς του Κλήμεντος Αλεξανδρέως[47]. Ο Ωριγένης παραθέτει καμιά πενηνταριά αποσπάσματα στα Σχόλιά του, προκειμένου να αναιρέσει τις θέσεις του Ηρακλέωνα.

Ο Κλήμης Αλεξανδρεύς παραθέτει απόσπασμα, στο οποίο φαίνεται ότι η θέση του Ηρακλέωνα ήταν υπέρ της άρνησης του μαρτυρίου. Την άρνηση αυτή δεν την θεωρούσε αμαρτία. Αντίθετα πίστευε ότι η ομολογία μέσω του βίου ήταν ανώτερη. Σ’ αυτά ο Κλήμης αντιπροτείνει ότι υπάρχουν άνθρωποι, που δεν πρόλαβαν να τον ομολογήσουν έμπρακτα τον Χριστό, αλλά επειδή τον ομολόγησαν έμπροσθεν τον ανθρώπων κέρδισαν την αιώνια ζωή.

Από τα αποσπάσματα που σώζονται στο έργο του Ωριγένη προκύπτει, ότι ο Ηρακλέωνας ταύτιζε τον Λόγο με τον Σωτήρα και με τον Δημιουργό και καλεί το Πλήρωμα μέγεθος. Αποδέχεται την διαίρεση των ανθρώπων σε χοϊκούς, υλικούς και πνευματικούς, όπως και όλοι οι Βαλεντινιστές. Θεωρεί τους χοϊκούς ως φυσικά τέκνα του διαβόλου. Σύμβολο των ψυχικών θέτει τον Βαπτιστή. Δέχεται ως Εκκλησία μόνο τους πνευματικούς, και θέτει τους Χριστιανούς εκτός αυτής, ως ψυχικούς.

Σε αυτόν αποδίδεται και το Δοκίμιον περί της τριπλής επιφανείας ή Τριμερής Πραγματεία, που σώζεται στον κώδικα Jung (NHC I.4).

4.5.4 Φλωρίνος

Ο Φλωρίνος ήταν μαθητής του αγίου Πολυκάρπου και συμμαθητής του αγίου Ειρηναίου[48]. Ήταν πρεσβύτερος της εκκλησίας της Ρώμης, αλλά εξέπεσε μαζί με τον Βλαστό. Αναφέρεται ότι παρέσυραν πολλούς πιστούς της Εκκλησίας στην αίρεσή τους[49].

Ο άγιος Ειρηναίος απηύθυνε δύο επιστολές προς αυτών. Καμιά τους δεν σώζεται. Για το περιεχόμενό τους πληροφορούμαστε από την Εκκλησιαστική Ιστορία του Ευσεβίου. Η πρώτη επιστολή επιγράφεται Περί μοναρχίας[50]. Σ’ αυτήν ο άγιος υπενθυμίζει στον παιδικό του φίλο τις ώρες που πέρασαν μαζί, παρακολουθώντας τα διδάγματα του αγίου Πολυκάρπου. Διδάγματα εντελώς διαφορετικά από αυτά που κήρυττε ο Φλωρίνος τώρα[51]. Στην επιστολή αυτή ανασκευάζεται η πολυαρχία των Βαλεντινιστών. Επίσης καταγγέλλει ότι ο Θεός δεν είναι η δημιουργός των κακών.

Στην δεύτερη επιστολή, την επιγραφόμενη Περί ογδοάδος, αναφέρει ότι ο ίδιος έχει λάβει την πρώτη διαδοχή των αποστόλων, εννοώντας βέβαια μετά τους αποστόλους. Επειδή ο Φλωρίνος ενέμενε στις απόψεις του ο άγιος Ειρηναίος έστειλε και μια επιστολή προς Βίκτορα, ενημερωτική περί των απόψεων του πρώτου. Απόσπασμα σώζεται στην συριακή.

4.5.5 Θεοόδοτος

Ο Κλήμης Αλεξανδρεύς διέσωσε  τμήματα συλλογής γνωμών. Στο έργο που επιγράφεται Επιτομαί εκ του Θεοδότου αντιπαραβάλλει τις γνώμες αυτές με δικές του παρατηρήσεις. Η συλλογή ενδεχομένως προϋπήρχε, και εξ αυτής έκανε διαλογή. Οι απόψεις που εκφράζονται είναι των βαλεντινιστών και ταιριάζουν με όσα αναφέρει γι’ αυτούς ο άγιος Ειρηναίος[52].

Ονομάζουν τον ύψιστο θεό Βυθό ή Πατέρα και την σύντροφό του Σιγή ή Έννοια. Παρουσιάζουν τον δημιουργό ως εχθρικά διακείμενο έναντι των πνευματικών. Μιλούν διά μακρών για τον Σωτήρα και τις ενέργειές του. Προορισμός του ανθρώπου τίθεται η ζωή στην Ογδοάδα, εννοείται όμως ότι πρόκειται για τους πνευματικούς, των οποίων η κοινωνία είχε ιδρυθεί πριν τη δημιουργία του κόσμου. Πέραν τούτων τίποτε άλλο δεν είναι γνωστό για τον Θεόδοτο.

4.5.6 Μάρκος

Ο Μάρκος φέρεται ως ιδρυτής δικής του σέκτας, των Μαρκοσιανών, ακολουθώντας κυρίως την διδασκαλία του Βαλεντίνου. Σε αυτή πρόσθεσε στοιχεία αριθμολογίας, βασισμένος στην αριθμητική αξία των ελληνικών γραμμάτων.

Ο άγιος Ειρηναίος αναφέρει περιστατικό που συνέβη στην Ασία, κατά το οποίο ο Μάρκος ξελόγιασε την γυναίκα κάποιου διακόνου[53]. Από αυτό συμπεραίνεται ότι η περιοχή ήταν τόπος δράσης του εν λόγω αιρεσιάρχη.

Από την Μικρά Ασία η πλάνη μεταφέρθηκε γρήγορα στις επαρχίες της Νότιας Γαλατίας[54], δεδομένων των σχέσεων των δύο περιοχών την εποχή εκείνη. Έντονη δράση εναντίον της εξάπλωσης τους ανέλαβε ο άγιος Ειρηναίος, ως προερχόμενος και ο ίδιος από την Μικρά Ασία. Είναι γενικά αποδεκτό ότι γνώρισε την δράση των Μαρκοσιανών ήδη πριν γίνει επίσκοπος Λυώνος.

Στόχος του Μάρκου ήταν κυρίως οι πλούσιες και εύπιστες γυναίκες. Αξίζει να μεταφέρουμε την περιγραφή του τρόπου προσέγγισης τους από τον Μάρκο:

«Μάλιστα γάρ περί γυναῖκας ἀσχολεῖται, καί τούτων τάς εὐπαρίφους καί περιπορφύρους καί πλουσιωτάτας, ἅς πολλάκις ὑπάγεσθαι πειρώμενος, κολακεύων φησίν αὐταῖς˙

"Μεταδοῦναί σοι θέλω τῆς ἑμῆς χάριτος, ἐπειδή ὁ πατήρ τῶν ὅλων τόν Ἄγγελόν σου διαπαντός βλέπει πρό προσώπου αὐτοῦ. Ὁ δέ τόπος τοῦ μεγέθους ἐν ἡμῖν ἐστι˙ δι’ ἡμᾶς ἐγκαταστῆσαι. Λάμβανε πρῶτον ἀπ’ ἑμοῦ, καί δι’ ἑμοῦ τήν χάριν. Εὐτρέπισον σεαυτήν, ὡς νύμφη ἐκδεχομένη τόν πλησίον ἑαυτῆς, ἵνα ἔσῃ ὅ ἐγώ, καί ἐγώ ὅ σύ. Καθίδρυσον ἐν τῷ νυμφῶνί σου τό σπέρμα τοῦ φωτός. Λάβε παρ’ ἑμοῦ τόν νυμφίον, καί χώρησον αὐτόν, καί χωρήθητι ἐν αὐτῷ. Ἰδού ἡ χάρις κατῆλθεν ἐπί σέ˙ ἄνοιξον τό στόμα σου καί προεφήτευσον[55]"».

Όπως είναι φυσικό η πρώτη αντίδραση του θύματος ήταν να δηλώσει ότι δεν ξέρει να προφητεύει. Αυτός και δεύτερη και Τρίτη φορά επέμενε, έως ότου το υποκείμενο έχοντας πέσει θύμα υποβολής, έλεγε ασυναρτησίες. Ο Μάρκος επιβεβαίωνε τις ασυναρτησίες ως προφητείες. Τότε η γυναίκα προθυμοποιούνταν να τον ανταμείψει πλουσιοπάροχα σε χρήμα και είδος, διότι έλαβε το χάρισμα της προφητείας, όπως νόμιζε.

Ο Μάρκος χρησιμοποιούσε ταχυδακτυλουργίες με σκοπό να προσελκύσει νέα μέλη στην ομάδα του.

«Τά γάρ Ἀναξιλαόυ παίγνια τῇ τῶν λεγομένων μάγων πανουργίᾳ συμμίξας, δι’ αὐτῶν φαντάζων τε καί μαγεύων, εἰς ἔκπληξιν τους ὁρῶντάς τε καί πειθομένους αὐτῷ περιέβαλεν… οἱ δέ τά ἀπό περιεργίας ὁρῶντες, δοκοῦσι δυνάμεις τινάς ἐν χερσίν αὐτοῦ ἐπιτελεῖσθαι… Τόν γάρ νοῦν καί αὐτοί ἀπολέσαντες, οὐχ ὁρῶσι μή γινώσκοντες δοκιμᾶσαι, ὅτι ἀπό μαγείας ἡ σύστασις τοῦ παρ’ αὐτοῦ παιγνίου, ὡς ἔπος εἰπεῖν, ἐπιτελεῖται[56]».

Πολυχρησιμοποιημένο κόλπο ήταν να γεμίζει σε σημείο εκχύλισης ένα μεγάλο ποτήρι από ένα μικρότερο. Αυτό άφηνε άφωνους τους θεατές του, όσους δεν καταλάβαιναν την ταχυδακτυλουργία:

«Καί τούτου γενομένου, αὐτός ἄλλο ποτήριον πολλῷ μείζον ἐκείνου, οὗ ἡ ἐξηπατημένη εὐχαρίστησε, προσενεγκών, καί μετακενώσας ἀπό τοῦ μικροτέρου, τοῦ ὑπό τῆς γυναικός ηὐχαριστημένου, εἰς τό ὑπ’ αὐτοῦ κεκοσμημένον, ἐπιλέγων ἅμα οὔτως˙

"Ἡ πρό τῶν ὅλων, ἡ ἀνενόητος καί ἄῤῥητος χάρις πληρώσαι σου τόν ἔσω ἄνθρωπον, καί πληθύναι ἐν σοί τήν γνῶσιν αὐτῆς, ἐγκατασπείρουσα τόν κόκκον τοῦ σινάπεως εἰς τήν ἀγαθήν γῆν."

Καί τοιαῦτά τινα εἰπών, καί ἐξοιστρήσας τήν ταλαίπωρον, θαυματοποιός ἀνεφάνη, τοῦ μεγάλου πληρωθέντος ἐκ τοῦ μικροῦ ποτηρίου, ὤστε καί ὑπερεκχεῖσθαι ἐξ αὐτοῦ. Καί ἄλλα τινά τούτοις παραπλήσια ποιῶν, ἐξηπάτησε πολλούς, καί ἀπαγήοχεν ὀπίσω αὐτοῦ[57]».

Παρουσιάζεται να είναι και κάτοχος της αλχημιστικής τέχνης, την οποία επίσης χρησιμοποιούσε προς εξαπάτηση των αφελών. Αναφέρεται ότι τελούσε είδος ευχαριστίας με ποτήρι οίνου, το οποίο έβαφε πότε κόκκινο και πότε πορφυρό. Στην συνέχεια προσκαλούσε τους παρευρισκομένους να γευθούν από το ποτήρι για να λάβουν την χάρη που άλλαζε το χρώμα.

Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η διδασκαλία του ήταν παρόμοια με του Βαλεντίνου, με προσθήκες αριθμολογίας, τόσο εκτενής ώστε το κάνουν ανάξιο σοβαρής μελέτης. Θα δώσουμε ένα παράδειγμα, ώστε να γίνει περισσότερο κατανοητό.

Όπως ο Βαλεντίνος, έτσι και ο Μάρκος παραδέχονταν το Πλήρωμα των 30 Αιώνων. Η πρώτη τετράδα αποτελούνταν από τους Ἄῤῥητος, Σειγή, Πατήρ, Ἀλήθεια. Έλεγαν, λοιπόν, ότι τα ονόματα των Αιώνων γράφονταν με 24 γράμματα, όσα και τα γράμματα του ελληνικού Αλφαβήτου. Επίσης, το ίδιο αλφάβητο αποτελούνταν από 9 άφωνους φθόγγους, 8 ημίφωνους και 7 φωνήεντα. Τα άφωνα ανήκαν στον Πατέρα και την Σιγή, τα ημίφωνα στο Λόγο και την Ζωή, και τα φωνήεντα στον Άνθρωπο και την Εκκλησία[58].

4.5.6α Πρακτικές

Ο Ευσέβιος Καισαρείας γράφει ότι η σέκτα του Μάρκου, χρησιμοποιούσε βάπτισμα στο όνομα του αγνώστου πατρός, στο όνομα της αλήθειας, της μητέρας των όλων, και στο όνομα του ενός που κατήλθε στον Ιησού[59]. Είναι προφανές ότι πρόκειται για απομίμηση του χριστιανικού βαπτίσματος στο όνομα της Αγίας Τριάδος.

Εδώ πάρχει μια αντίφαση με τον γνωστικό χαρακτήρα της αίρεσης. Ενώ δηλαδή θεωρούσαν ως παράγοντα σωτηρίας την γνώση, πάραυτα αποδέχονταν το βάπτισμα της απολυτρώσεως σε αντίθεση μάλιστα με το βάπτισμα της αφέσεως των αμαρτιών. Έλεγαν για το βάπτισμα του φαινομένου Ιησού, ότι ήταν βάπτισμα αφέσεως αμαρτιών. Το συνέδεαν όμως με το βάπτισμα τα απολυτρώσεως μέσω του Χριστού που πίστευαν ότι εισήλθε σ’ αυτόν την ώρα εκείνη[60].

Επίσης χρησιμοποιούσαν είδος χρίσματος με λάδι και νερό. Αυτό το συνόδευαν με μαγικές επωδές. Σκοπός της τελετής αυτής ήταν να σφραγίσουν τους μυημένους και να τους καταστήσουν άτρωτους στις επιθέσεις των Αρχόντων μετά θάνατο. Έτσι η ψυχή του πεθαμένου πίστευαν ότι μπορεί να ανέλθει αόρατη και να φτάσει στο Πλήρωμα[61].

Η μνημονευθείσα αντίφαση, φαίνεται δημιούργησε διχογνωμία στις τάξεις της ομάδες, διότι όσοι στο χρίσμα προχωρούσαν όσοι δεν δέχονταν το βάπτισμα. Άλλοι θεωρούσαν και τα δύο περιττά, διότι γι’ αυτούς το μυστήριο ήταν πνευματικό και αόρατο. Αυτοί διατηρούσαν τον καθαρό γνωστικό χαρακτήρα, αποδεχόμενοι ότι η επίγνωση του αρρήτου μυστηρίου είναι η απολύτρωση[62].

Τελούσαν είδος εξοδίου ακολουθίας, κατά την οποία επαναλάμβαναν την χρίση του νεκρού με έλαιο και ύδωρ. Το μίγμα αποκαλούσαν οποβάλσαμο. Η σημασία του ήταν ίδια με αυτήν που αναφέρθηκε για το χρίσμα[63].

Παραπάνω αναφέρθηκε το ταχυδακτυλουργικό κόλπο μα το ποτήρι, του οποίου το περιεχόμενο άλλαζε χρώμα. Αυτό συνέβαινε κατά την διάρκεια της γνωστικής τους ευχαριστίας.

Τέλος, χαρακτηριστική είναι η τελετή του νυμφώνος, την οποία τελούσαν:

«Οἱ μέν γάρ αὐτῶν νυμφῶνα κατασκευάζουσι καί μυσταγωγίαν ἐπιτελοῦσι, μἐτ’ ἀπιῤῥήσεων τινων τοῖς τελειωμένοις, καί πνευματικόν γάμον φάσκουσιν εἶναι τό ὑπ’ αὐτῶν γινόμενον, κατά τήν ὁμοιότητα τῶν ἄνω συζυγιῶν[64]».

[1] Επιφάνιου, Πανάριον XXXI 2.3.

[2] Κλήμης Αλεξανδρεύς, Στρωματείς VII 17.106.4.

[3] Ο.π.

[4] Ειρηναίου, Έλεγχος ΙΙΙ 4.3 και επαναλαμβάνει Ευσέβιος Καισαρείας, Εκκλησιαστική Ιστορία IV 11.1.

[5] Τερτυλλιανού, Adversus Valentinianos 4.

[6] Κλήμης Αλεξανδρέως, Στρωματείς ΙΙ 20.114.1 απόσπασμα επιστολής, ΙΙ 8.36.2 επίσης από επιστολή, ΙΙΙ 7.59.3 επιστολή προς Αγαθόποδα.

[7] Stuart Holroyd, The Elements of Gnosticism, 1994, p.32.

[8] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 1.1.

[9] Επιφανίου, Πανάριον ΧΧΧΙ 2.8: Αμψιου Αυραάν(), Βουκούα Θαρδουού (), Ουβουκούα Θαρδεδδείν (), Μερεξά Ατάρ (), Βαρβά Ουδουάκ (), Εστήν [Ουδουουάκ Εσλήν] [Αμφαίν Εσσουμέν] Ουανανίν Λαμερταρδε (), Αθαμές Σουμίν (), Αλλωρά Κουβιαθά (), Δανδαρία Δαμμώ (), Ωρήν Λαναφέκ (), Ουδινφέκ Εμφιβοχέ (), Βάρρα Ασσιού (), Αχέ Βελίμ (), Δεξαριχέ Μασεμών ().

[10] Ησιόδου, Θεογονία 116F κ.ε.

[11] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων VI 29.3: «οἱ μέν γάρ αὐτῶν, ἵν’ ᾖ παντάπασι καθαρόν τό δόγμα τοῦ Οὐαλεντίνου Πυθαγορικόν, ἄθηλυν καί ἄζυγον καί μόνον τόν Πατέρα νομίζουσιν είναι».

[12] Π. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, σελ. 155.

[13] Σχετ. στο λήμμα “Kabbala” στην Καθολική Εγκυκλοπαίδεια, Νέα Υόρκη 1910, vol. 8.

[14] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 2.2: «Προήλατο δέ πολύ ὁ τελευταῖος καί νεώτατος τῆς δωδεκάδος, …Αιών, τουτέστιν ἡ Σοφία, καί ἔπαθε πάθος ἄνευ τῆς ἐπιπλοκῆς ζυγοῦ…. Τό δέ πάθος εἶναι ζήτησιν τοῦ Πατρός˙ ήθελε γάρ, ὡς λέγουσι, τό μέγεθος τοῦ αὐτοῦ καταλαβεῖν».

[15] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων VI 30.6: «ἐπεί δέ τῶν δέκαδύο ὁ δωδέκατος καί νεώτατος πάντων τῶν εἰκοσιοκτώ αἰώνων, θῆλυς ὤν καί καλούμενος Σοφία, κατενόησε τό πλῆθος καί τήν δύναμιν τῶν γεγεννηκότων αἰώνων καί ἀνέδραμεν εἰς τό βάθος τό τοῦ Πατρός καί ἐνόησεν, ὅτι οἱ μέν ἄλλοι πάντες αιῶνες γεννητοί ὑπάρχοντες κατά συζυγίαν γεννῶσιν, ὁ δέ Πατήερ μόνος ἄζυγος ἐγέννησεν, ἠθέλησε μιμήσασθαι τόν Πατέρα καί γεννῆσαι καθ’ ἑαυτήν δίχα τοῦ συζύγου, ἵνα μηδέν ᾖ ἔργον ὑποδεέστερον τοῦ Πατρός εἰργασμένη,…».

[16] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 2.2: «Ταύτην δέ τήν δύναμιν καί Ὅρον καλοῦσιν, ὑφ’ ἧς ἐπεσχῆσθαι, καί ἐστήριχθαι, καί μόγις ἐπιστράψαντα εἰς ἑαυτόν, καί πεισθέντα, ὅτι ἀκατάληπτός ἐστιν ὁ Πατήρ, ἀποθέσθαι τήν προτέραν ἐνθύμησιν, σύν τῷ ἐπιγινομένῳ πάθει ἐκ τοῦ ἐκπλῆκτου ἐκείνου θαύματος». Ι 2.4 «Τόν δέ Ὅρον τοῦτον καί Σταυρόν, καί Συλλυτρωτήν, καί Καρπιστήν, καί Ὁροθέτην, καί μεταγωγέα καλοῦσι. διά τοῦ Ὅρου τούτου φασί κεκαθάρθαι καί εστηρίχθαι τήν Σοφίαν, καί αποκατασταθῆναι τῇ συζυγίᾳ».

[17] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων VI 31.1: «Γενομένης οὖν ἐντός τοῦ πληρώματος ἀγνοίας κατά τήν Σοφίαν καί ἀμορφίας κατά τό γέννημα τῆς Σοφίας, θόρυβος ἐγένετο έν τῷ πληρώματι˙ <ἐφοβοῦντο γάρ> οἱ αἰῶνες οἰόμενοι, ὅτι παραπλησίως ἄμορφα καί ἀτελῆ γενήσεται τῶν αἰῶνων τά γεννήματα καί φθορά τις καταλήψεται οὐκ εἰς μακράν ποτε τους αἰῶνας. …ἐλεήσας οὖν ὁ Πατήρ τά δάκρυα τῆς Σοφίας καί προσδεξάμενος τῶν αἰώνων τήν δέησιν, ἐπιπροβάλειν κελεύει˙ οὐ γάρ αὐτός, φησί, προέβαλεν, ἀλλά ὁ Νοῦς καί ἡ Ἀλήθεια Χριστόν καί Πνεῦμα ἅγιον είς μόρωσιν καί διαίρεσιν τοῦ ἐκτρώματος καί παραμυθίαν καί διανάπαυσιν τῶν τῆς Σοφίας στεναγμῶν».

[18] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων VI 32.4.

[19] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 2.5: «Τόν μέν γάρ Χριστόν διδάξαι αὐτούς συζυγίας φύσιν, αγεννήτου κατάληψιν γινώσκοντας, ἰκανούς εἶναι, ἀναγορεῦσαί τε ἐν αὐτοῖς τήν τοῦ Πατρός ἐπίγνωσιν, ὅτι τε ἀχώρητός ἐστι καί ακατάληπτος, καί οὐκ ἔστιν οὔτε ἰδεῖν, οὔτε ἀκοῦσαι αὐτόν, ἤ διά μόνου τοῦ Μονογενούς γινώσκεται».

[20] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 2.6.

[21] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 4.1.

[22] Ο.π.

[23] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 4.2.

[24] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 4.5: «ὅς (ο Χριστός) ἀνελθών μέν είς τό Πλήρωμα, αὐτός μέν εἰκός ὅτι ὥκνησεν ἐκ δευτέρου κατελθεῖν, τόν Παράκλητο δέ ἐξέπεμψεν αὐτήν, τουτέστι τόν Σωτήρα, ἐνδόντος αὐτῷ πᾶσαν τήν δύναμιν τοῦ Πατρός… Την δέ Ἀχαμώθ, ἐντραπεῖσαν αὐτόν, λέγουσι πρῶτον μέν κάλυμμα ἐπιθέσθαι δι’ αἰδῶ, μετέπειτα δέ ἰδοῦσαν αὐτόν σύν ὅλῃ τῇ καρποφορίᾳ αὐτοῦ, προσδραμεῖν αὐτῷ, δύναμιν λαβοῦσαν ἐκ τῆς ἐπιφανείας αὐτοῦ. Κἀκεῖνον μορφῶσαι αὐτήν μόρφωσιν τήν κατά γνῶσιν, καί ἵασιν τῶν παθῶν ποιήσασθαι αὐτῆς,…».

[25] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 5.2.

[26] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 5.5.

[27] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 5.6.

[28] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 6.1.

[29] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 6.2.

[30] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 7.5.

[31] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 7.1.

[32] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 6.3.

[33] Ο.π.

[34] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 6.3: «Καί γάρ εἰδωλόθυτα διαφόρως ἐσθίουσι, μηδά μολύνεσθαι ὑπ’ αὐτῶν ἡγούμενοι˙ καί ἐπί πᾶσαν ἑορτάσιμον τῶν ἐθνῶν τέρψιν, εἰς τιμήν τῶν εἰδώλων γινομένην, πρῶτοι συνίασιν, ὡς μηδέ τῆς παρά Θεῷ καί ἀνθρώποις μεμισημένης τῆς τῶν θηριομάχων καί μονομαχίας ανδροφόνου θέας ἀπέχεσθαι ἐνίους αὐτῶν».

[35] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων VI 35.5-6.

[36] Επιφανίου, Πανάριον ΧΧΧΙΙΙ 1.3-4.

[37] Επιφανίου, Πανάριον ΧΧΧΙΙΙ 3-7.

[38] Επιφανίου, Πανάριον ΧΧΧΙΙΙ 3.4: «οὔτε γάρ υπό τοῦ τελείου θεοῦ καί πατρός φαίνεται τοῦτον τεθεῖσθαι (ἑπόμενον γάρ ἐστιν), ἀτελῆ τε ὄντα καί τοῦ ὑφ’ ἑτέρου πληρωθῆναι ἐνδεῆ, ἔχοντά τε προστάξεις ἀνοικείας τῇ τοῦ τοιούτου θεοῦ φύσει τε και γνώμῃ».

[39] Επιφανίου, Πανάριον ΧΧΧΙΙΙ 3.5.

[40] Επιφανίου, Πανάριον ΧΧΧΙΙΙ 4.2: «εἴς τε γάρ αὐτόν τόν θεόν καί τήν τούτου νομοθεσίαν διαιρεῖται, <διαιρεῖται> δέ καί εἰς τόν Μωσέα (οὐ καθά δι’ αὐτοῦ νομοθετεῖ ὁ θεός, ἀλλά καθά ἀπό τῆς ἰδίας ἐννοίας ὁρμώμενος καί ὁ Μωςῆς ἐνομοθέτησέ τινα) καί εἰς τους πρεσβυτέρους τοῦ λαοῦ διαιρεῖται, <οἵ> καί αὐτοί εὑρίσκονται ἐντολάς τινας ἐνθέντες ἰδίας».

[41] Επιφανίου, Πανάριον ΧΧΧΙΙΙ 5.1-2.

[42] Επιφανίου, Πανάριον ΧΧΧΙΙΙ 7.4: «…, ἕτερός τίς ἐστι παρά τούτους οὗτος ὁ θέμενος τόν νόμον. οὗτος δέ δημιουργός καί ποιητής τοῦδε τοῦ παντός ἐστι κόσμου καί τῶν ἐν αὐτῷ˙ ἕτερος ὤν παρά τάς τούτων οὐσίας ἀποφέροιτο ἄν».

[43] Επιφανίου, Πανάριον ΧΧΧΙΙΙ 7.5.

[44] Επιφανίου, Πανάριον ΧΧΧΙΙΙ 7.7.

[45] Κλήμεντος Αλεξανδρέως, Στρωματείς IV 9.71: «Τοῦτον ἐξηγούμενος τόν τόπον Ἡρακλέων, ὁ τῆς Οὐαλεντίνου σχολῆς δοκιμώτατος, κατά λέξιν φησίν,…».

[46] Ωριγένους, Σχόλια εις το κατά Ιωάννην ΙΙ 8: «Βιαίως δέ οἶμαι καί χωρίς μαρτυρίου τόν Οὐαλεντίνου λεγόμενον εἶναι γνώριμον Ἡρακλέωνα».

[47] Κλήμεντος Αλεξανδρέως, Στρωματείς IV 9.71.1 – 72.4.

[48] Ευσεβίου Καισαρείας, Εκκλησιαστική Ιστορία V 20.3.

[49] Ευσεβίου Καισαρείας, Εκκλησιαστική Ιστορία V 15.1.

[50] Ευσεβίου Καισαρείας, Εκκλησιαστική Ιστορία V 20.1.

[51] Ευσεβίου Καισαρείας, Εκκλησιαστική Ιστορία V 20.4-8.

[52] Παν. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, σελ. 159.

[53] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 13.5: «ὥστε καί διάκονον τινα, τῶν ἐν τῇ Ασίᾳ τῶν ἡμετέρων, ὑποδεξάμενον αὐτόν εἰς τόν οἶκον αὐτοῦ, περιπεσεῖν ταύτῃ τῇ συμφορᾷ, τῆς γυναικός αὐτοῦ εὐειδοῦς ὑπαρχούσης, καί τήν γνώμην καί τό σώμα διαφθαρείσης ὑπό τοῦ μάγου τούτου,…».

[54] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 13.7: «Τοιαῦτα δέ λέγοντες καί πράττοντες, καί ἐν τοῖς καθ’ ἡμᾶς κλίμασι τῆς Ῥοδανουσίας, πολλάς ἐξηπατήκασι γυναίκας».

[55] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 13.3.

[56] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 13.2.

[57] Ο.π.

[58] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 14.5.

[59] Ευσεβίου Καισαρείας, Εκκλησιαστική Ιστορία IV 11.

[60] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 20.2.

[61] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 21.4.

[62] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 21.5.

[63] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 21.6.

[64] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 21.3.

Πηγή: Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου

Στο βιβλίο της Α΄ Λυκείου «Αρχές Οικονομίας» κεφ 10, σελ 134-137, διαβάζουμε για τους στόχους της κρατικής παρέμβασης: Το κράτος παρεμβαίνει για να :

α) εξασφαλίσει ορισμένες υπηρεσίες στους πολίτες που μόνο αυτό θα μπορούσε να δώσει: άμυνα της χώρας, προστασία από κακοποιούς, δημόσια υγιεινή, δημιουργία υποδομών κλπ.

β) αντιμετωπίσει ανισότητες στα εισοδήματα και στον πλούτο: δίνει συντάξεις, διάφορα βοηθήματα με τη μορφή επιδομάτων (ανεργίας, οικογενειακών κλπ.) ή προσφέρει δωρεάν ή σε χαμηλή τιμή διάφορα αγαθά (εκπαίδευση, συγκοινωνίες, παιδικούς σταθμούς, αθλητικές εγκαταστάσεις, νοσοκομειακή περίθαλψη, κλπ) που συχνά ονομάζονται κοινωνικός μισθός.

γ) πετύχει τη μέγιστη δυνατή παραγωγή από τους υπάρχοντες πόρους: αντιμετώπιση οικονομικών κρίσεων και άμβλυνση συνεπειών αυτών, πλήρη απασχόληση παραγωγικών συντελεστών, διάχυση καινοτομιών παραγωγής κλπ

δ) μεριμνήσει για το μέλλον: Προβλέπει τις μελλοντικές ανάγκες και τα πιθανά μελλοντικά προβλήματα και επεξεργάζεται λύσεις, δηλ. προσπαθεί να ενισχύσει την αναπτυξιακή διαδικασία της κοινωνίας.

Νομίζουμε πως πρόκειται για μια εξαιρετική παρουσίαση του ρόλου του κράτους, της σπουδαιότητας ύπαρξής του και - στο βαθμό που επιτελεί τις ανωτέρω λειτουργίες - της αναγκαιότητας πληρωμής φόρων από όλους μας.

Αφορμή για την ανωτέρω παράθεση της λειτουργίας του κράτους αποτελούν οι νέες δραστηριότητες στις οποίες έχει επιδοθεί τα τελευταία χρόνια, οι οποίες, κατά τη γνώμη μας, δεν εμπίπτουν στο αντικείμενο της λειτουργίας του, αλλά αποτελούν υπέρβαση αυτής και «εισπήδησή» του, σε άλλους τομείς που δεν του ανήκουν.

Πιο συγκεκριμένα αναφερόμαστε στην προσπάθειά του να επιβάλλει την χρήση του πλαστικού χρήματος στη ζωή των πολιτών, όπου χρησιμοποιεί πληθώρα αντισυνταγματικών μέχρι και μη ηθικών πολιτικά και κοινωνικά μεθόδων για να το πετύχει:

1. Με ποια λογική δύο νόμιμες, ισότιμες και ισάξιες μέθοδοι συναλλαγών, αυτές με μετρητά και αυτές με κάρτα, οι οποίες παράγουν το ίδιο αποτέλεσμα: έκδοση απόδειξης, μεταφορά χρήματος, αγοραπωλησία προϊόντος, το κράτος τις αντιμετωπίζει σε δεύτερο χρόνο (κατά την υποβολή της φορολογικής δήλωσης) ως μη ισότιμες; «Ποινικοποιεί» τις νόμιμες συναλλαγές με μετρητά και τους επιβάλλει εξοντωτικό «πρόστιμο», με τη μορφή της μη απόδοσης έκπτωσης φόρου! Για ποιο λόγο και με ποιο λογικό επιχείρημα διαχωρίζονται οι μεν από τις δε και στιγματίζονται ως κατώτερες από την στιγμή που οι πολίτες έχουν το δικαίωμα από το κράτος, ελεύθερα να επιλέξουν όποια μέθοδο συναλλαγών επιθυμούν; Μήπως έχουν απαγορευθεί οι συναλλαγές με μετρητά και δεν το γνωρίζουμε; Δεν παραβιάζονται βάναυσα, με αυτόν τον τρόπο, οι αρχές της ισότητας, της ελευθερίας των συναλλαγών, του απαραβίαστου της προσωπικής ζωής, η αρχή της αναλογικότητας κοκ;
 
2. Πάντοτε στα κράτη, είτε πρωτόγονα, είτε σύγχρονα, υπήρχε το χρήμα, το οποίο λειτουργεί ως μέτρο της αξίας των εμπορευμάτων, ως μέσο πληρωμών και ως μέσο αποταμίευσης της αξίας (σελ 81 του ίδιου βιβλίου). Ως μέσο αποταμίευσης, πως θα μπορέσει να επιτύχει το σκοπό του, όταν σε καθεστώς ύπαρξης μόνο του ηλεκτρονικού χρήματος, οι τράπεζες θα μπορούν να εφαρμόζουν αρνητικά επιτόκια; Ήδη με τον πληθωρισμό, από έτος σε έτος, έχει τρωθεί μερικώς αυτή του η λειτουργία, μιας και είναι υπαρκτή η σταδιακή απώλεια της αγοραστικής δύναμης του χρήματος. Με τα αρνητικά επιτόκια (ήδη είμαστε πέριξ των μηδενικών επιτοκίων) και την αδυναμία οι πολίτες να προβούν σε αναλήψεις, δεν θα επέλθει οριστική κατάργηση αυτής της λειτουργίας; Για ποια αποταμίευση θα μιλάμε, όταν χρόνο το χρόνο θα μειώνεται το κεφάλαιο που αποθησαυρίζεται στις τράπεζες λόγω των αρνητικών επιτοκίων; (Για τα αρνητικά επιτόκια και την κατάργηση μετρητών, βλ μελέτη της citibank: https://app.box.com/s/kg0xc44jgw9i8syur8iz6ysiq9i4dyrf και working paper του ΔΝΤ: https://app.box.com/s/1vnpbzetj9klm7t49d69t3kjkmnvcf1d). 

Στο ανωτέρω πλαίσιο γιατί το κράτος αποκρύπτει από τους πολίτες την προοπτική των αρνητικών επιτοκίων που θέλουν να επιβάλλουν οι τράπεζες και σε αγαστή συνεργασία μαζί τους εφαρμόζει μέτρα εξοστρακισμού των μετρητών;

3. Σαν να μην έφταναν όλα τα ανωτέρω, το κράτος προβάλλει ως πρότυπο ζωής την λοταρία, τις κληρώσεις, τον …τζόγο! Με ποια λογική, τα χρήματα των φορολογουμένων, που «με αίμα» πληρώνονται στη εφορία, μοιράζονται, πάλι με διακριτική μεταχείριση σε ορισμένους μόνο πολίτες, με μεθόδους τζόγου; Ανήκει στις ανωτέρω περιγραφείσες λειτουργίες του κράτους, η λοταρία; Αυτό είναι το παράδειγμα που θέλουμε να προβάλλουμε στους πολίτες, το παράδειγμα του τζόγου; Δεν θα ήταν προτιμότερο να δοθεί ένα επίδομα σε κοινωνικές δομές ή σε επενδύσεις; Είναι νόμιμο το κράτος να μοιράζει χρήματα με δράσεις που δεν εμπίπτουν στις αρμοδιότητές του; 

Επίσης αξίζει να σημειώσουμε ότι το κράτος πούλησε την επιχείρηση που ασχολείται με τον νόμιμο τζόγο, τον ΟΠΑΠ, γιατί στο πλαίσιο του νεοφιλελευθερισμού, το κράτος πρέπει να απέχει από επιχειρηματικές δραστηριότητες τέτοιου είδους.

Επιπλέον, στο πλαίσιο της τέταρτης δράσης του, το κράτος πρέπει να φροντίζει για το μέλλον και να προβλέπει μελλοντικά προβλήματα. Ατί να σπρώχνει εκβιαστικά τους πολίτες προς το πλαστικό χρήμα, γιατί δεν αναδεικνύει τα προβλήματα του ηλεκτρονικού χρήματος, ζητώντας από τις τράπεζες να δώσουν λύση σε αυτά, εάν μπορούν;

• Κυβερνοεπιθέσεις (χακαρίσματα), κλοπές χρημάτων, ηλεκτρονικές απάτες, κλοπή ταυτότητας κ.ο.κ.
• Καταγραφή προσωπικών προφίλ : καταναλωτικό, ιατρικό, πολιτικό, ιδεολογικό, θρησκευτικό, σεξουαλικού προσανατολισμού κ.α.

Δεν είναι κατά πρώτον στις αρμοδιότητες του κράτους να αποτρέψει τη δημιουργία μιας «ηλεκτρονικής φυλακής», με τις ανωτέρω αναφερθείσες «πτέρυγες», όπου όλοι θα νομίζουν ότι είναι ελεύθεροι, επειδή οι αλυσίδες θα είναι αόρατες; Εκτός κι αν το κράτος επιθυμεί την ύπαρξη τέτοιας φυλακής, οπότε η λύση είναι μόνο στα χέρια μας…

Πηγή: ID-on't renounce my freedom

Σχόλιο Τ.Ι.: Λιτή αλλά περιεκτική, σαφής και τεκμηριωμένη προσέγγιση για το ζήτημα της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Η ιερότητα της ζωής εξ άκρας συλλήψεως είναι αδιαπραγμάτευτη και παρά την τεχνική πρόοδο, θα παραμένει μυστήριο ανερμήνευτο.

Εἶναι πολύ σημαντικό νά ἐπιστήσουμε τήν προσοχή σέ ὅσους ἐπιλέγουν τή μέθοδο τῆς ἐξωσωματικῆς γονιμοποιήσεως, προκειμένου ν' ἀποκτήσουν παιδί, διότι ἀνεξαρτήτως τῶν ἄλλων ἠθικῶν, θεολογικῶν, ἀλλά καί ἰατρικῶν προβλημάτων καί διλημμάτων, πού προκύπτουν ἀπό τή μή «φυσική» αὐτή διαδικασία, εἶναι κοινή πρακτική νά γονιμοποιοῦνται περισσότερα ἀπό ἕνα (1) ἔμβρυα, συνήθως 4–5 ἤ ἀκόμη καί 10 καί ἀπό αὐτά νά ἐπιλέγονται τά πιό «ἰσχυρά» καί νά ἐμφυτεύονται στή μήτρα τῆς γυναίκας. Τά «πλεονάζοντα» ἔμβρυα καταστρέφονται ἤ καταψύχονται («κρυοσυντήρηση»), γιά μελλοντική χρήση, ἤ χρησιμοποιοῦνται γιά πειράματα. Αὐτό ἔχει σάν ἀποτέλεσμα νά γίνονται οὐσιαστικά «ἐκτρώσεις» πολλῶν ἐμψυχωμένων ἐμβρύων στήν ἀπαρχή τῆς ζωῆς τους, τόσο ἀνά γυναίκα, ὅσο καί ἀθροιστικά.

Στήν περίπτωση πολλαπλῆς ἐγκυμοσύνης (3δυμα, 4δυμα κλπ.)... οἱ γιατροί πιέζουν τή μητέρα νά δεχθεῖ «ἐπιλεκτική» ἔκτρωση (ἤ «ἐπιλεκτική μείωση τῶν ἐμβρύων», ὅπως ὡραιοποιημένα ὀνομάζεται) καί νά «ἀφαιρεθοῦν» 1 ἤ 2 ἤ περισσότερα ἔμβρυα, τά πιό «ἀδύναμα», προκειμένου νά ζήσουν τό ὑπόλοιπα 1 ἤ 2 καί σπάνια 3.

Προκύπτει ὅμως τεράστιο ἠθικό δίλημμα, ὅταν πρέπει γιά νά γεννηθεῖ ἕνα παιδί, τό ὁποῖο φυσικά εἶναι ἀθῶο καί δέν φέρει καμμία εὐθύνη, νά θανατωθοῦν τόσα ἄλλα! Ἐπίσης, θά πρέπει νά μᾶς προβληματίσει σοβαρά ἡ τύχη τῶν «κατεψυγμένων» ἐμβρύων, τά ὁποῖα φυλάσσονται σέ εἰδικά κέντρα. Σύμφωνα μέ τή νομοθεσία διατηροῦνται γιά μία 5ετία καί ἐάν μέχρι τότε δέν ἐνδιαφερθοῦν γι' αὐτά οἱ γονεῖς, καταστρέφονται.

Στήν Ἀγγλία τό 1996, μέ τήν πάροδο τῆς πρώτης πενταετίας ἀπό τήν ψήφιση τοῦ σχετικοῦ νόμου, ἔπρεπε νά ἀποφασισθεῖ ἡ τύχη τῶν ἐμβρύων, πού βρίσκονταν σέ κρυοσυντήρηση σέ κλινικές ἐξωσωματικῆς γονιμοποίησης. Τήν 1η Αὐγούστου 1996 περίπου 3.000 ἔμβρυα καταστράφηκαν στίς κλινικές!!!

Πόσες χιλιάδες τέτοια «ξεχασμένα» ἔμβρυα καταστρέφονται στήν Ἑλλάδα, ἀλλά καί σ’ ὅλο τόν Κόσμο; Ἀλίμονο, πῶς μᾶς ἀνέχεται ἀκόμα ὁ Θεός...!

Βλ. καί «Εἰδικό Ἀφιέρωμα στά ἐπίκαιρα θέματα: Ἐξωσωματική Γονιμοποίηση καί Προγεννητικός Ἔλεγχος. ΝΑΙ ἤ ΟΧΙ;», http://pefip.gr/wp-content/uploads/2015/04/90.2001.compressed.pdf .

[Περιοδικό Ε.Π.Ο., ἀρ. τ. 149/2016, σελ. 8–9,

http://pefip.gr/wp-content/uploads/2016/04/WEB-%CE%A3%CE%95%CE%9B % CE%99%CE%94%CE%95%CE%A3-149.pdf ].

Κλείνουμε τή σύντομη ἀναφορά μας στό τόσο εὐαίσθητο καί σημαντικό αὐτό θέμα μεταφέροντας τή θέση τοῦ θεοφόρου Ἁγίου Προφυρίου. Τή παρουσιάζει ὁ σεβαστός Ἀρχ. π. Σάββας Ἁγιορείτης στήν ὠφέλιμη ἱστοσελίδα του http://www.hristospanagia.gr/?p=60259:

«Ἡ ἐξωσωματική γονιμοποίηση ἀπορρίπτεται!

Δίδασκε ὁ Ἅγιος Πορφύριος: -Ὁ ὀργανισμός μας ἔχει μνήμη, τά κύτταρά μας, οἱ ἱστοί μας, ὅλα. Ἡ ψυχή εἶναι παντοῦ, σ’ ὅλο τό σῶμα.

– Ἄν κόψεις ἕνα κομματάκι δάχτυλο καί τό πετάξεις, πετᾶς καί λίγη ψυχή;

– Ὄχι, ἀλλά ὡστόσο καί στήν ἄκρη τοῦ δαχτύλου σου ἔχεις ψυχή. Ἦλθαν γυναικολόγοι καί μοῦ εἶπαν, πώς θ’ ἀρχίσουν πειράματα κι αὐτοί γιά τό παιδί τοῦ σωλήνα. Τούς εἶπα  νά μήν τό κάνουν αὐτό, εἶναι πολύ κακό.

Ἡ γονιμοποίηση εἶναι μυστήριο.Ὅλα τά μέρη τῆς ὕπαρξης τοῦ ἀνθρώπου λαμβάνουν μέρος στήν συνουσία. Ἔχει σημασία αὐτό. Τί παιδί θά βγεῖ; Ἐξαρτᾶται ἀπό τήν ψυχική διάθεση τῶν δύο, ἀπό τήν ἀγάπη τους. Αὐτά ἐπιδροῦν στά νευρικά κύτταρα, στήν κατάσταση τῶν ὀργάνων, στό σπέρμα, στό ὠάριο, στήν σύλληψη. Ἐγώ τούς τό εἶπα: Ἔχω πληροφορία, ὅτι θά γίνει μεγάλο κακό μέ τό παιδί τοῦ σωλήνα. Καί τώρα, νά, ἄρχισαν νά γράφουν καί οἱ ἐφημερίδες».

Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά ἡ ἀποφυγή τεκνοποιίας εἶναι σύμφωνα μέ τόν Ἅγιο μέγιστο ἁμάρτημα».

Σχόλιο Τ.Ι.: Κατά τα άλλα "αδελφή εκκλησία" και "κλαδιά του ιδίου δένδρου".

Οι χριστιανοί αγωνίζονται να επιβιώσουν στο Χαλέπι

 Στον πόλεμο καταστράφηκαν 122 ορθόδοξες εκκλησίες στη Συρία. Ο φόβος επιθέσεων από «μοναχικούς λύκους» στους χώρους λατρείας παραμένει

Παραμονές Χριστουγέννων πέρυσι, μου ήρθε μια επιστολή από την «κόκκινη ζώνη του Χαλεπίου». Την υπέγραφε ένας Συρορθόδοξος ιερέας, ο πατήρ Μπέτρο Κάσις, σπουδαγμένος στη Θεσσαλονίκη, με την παράκληση να δημοσιευθεί στην «Κ» ως χριστουγεννιάτικη «ευχετήρια κάρτα», προς τους Ελληνες ομοθρήσκους και περιέγραφε το δράμα των χριστιανών στην πατρίδα του.

Ο πόλεμος μαινόταν στη Συρία και στο Χαλέπι οι μάχες διεξάγονταν «σώμα με σώμα», με τις γειτονιές, τους δρόμους και τους ορόφους των πολυκατοικιών να αλλάζουν «χέρια» κάθε τόσο.

Ο ίδιος μόλις είχε γλιτώσει, σοβαρά τραυματισμένος, από μια εναντίον του απόπειρα δολοφονίας και έγραφε μεταξύ άλλων:

«...Από 200.000 πιστοί χριστιανοί, σήμερα μείναμε γύρω στις 35.000 με 40.000. Σε λίγες ημέρες έχουμε Χριστούγεννα. Πριν από δύο ή τρεις εβδομάδες, η κατάσταση ήταν πάρα πολύ δύσκολη, όμως σήμερα και μετά την απελευθέρωση του ανατολικού Χαλεπίου, μπορούμε να δούμε φως στο τούνελ. Μερικοί λένε ότι θα γυρίσουν στην αγαπημένη πόλη τους. Ομως πού θα δουλέψουν; Κανείς δεν ξέρει. Πώς θα χτίσουμε ό,τι καταστράφηκε; Πώς θα ανορθώσουμε ανθρώπους και κτίρια, κοινωνία και Παιδεία; Δεν έχω απάντηση...».

Πέρασε ένας χρόνος από τότε, ο πόλεμος τελείωσε (;) με ολοκληρωτική, σχεδόν, επικράτηση των δυνάμεων του Ασαντ και ο πατήρ Μπέτρο, μας έστειλε και πάλι «ανταπόκριση» στην «Κ», από το ερειπωμένο Χαλέπι.

Τούτη τη φορά περιγράφει τον αγώνα των ανθρώπων να επιβιώσουν στα συντρίμμια του εμφυλίου και τη συνεχιζόμενη μετανάστευση των χριστιανών.

Οπως σημειώνει, σαν να μην έφταναν τα βάσανα των χριστιανών από τον διωγμό που υφίσταντο από τους φανατικούς ισλαμιστές, τώρα στη Συρία έχει ξεσπάσει ένας ενδοχριστιανικός «εμφύλιος» προσηλυτισμού.

«Η ζωή μας διαφέρει απ’ ό,τι ήταν πριν. Τώρα δεν πέφτουν πια βόμβες πάνω από το κεφάλι μας και οι βραδιές μας είναι πιο ήσυχες», γράφει.

«Οι Αρχές προσπαθούν να αλλάξουν την εικόνα των καταστροφών με μια άλλη πιο αισιόδοξη. Ηρθε πριν από μερικούς μήνες στο Χαλέπι ο πρωθυπουργός της χώρας με πέντε υπουργούς και κάλεσαν σε συναντήσεις όλες τις μη κυβερνητικές οργανώσεις για να πάρουν τη γνώμη τους γύρω από το μέλλον της πόλης. Μεταξύ αυτών είμαστε και εμείς, οι επικεφαλής των εκκλησιών του Χαλεπίου».

Απογοήτευση

«Τότε, δεν γνωρίζαμε τι σκέφτεται η κυβέρνηση για την πόλη και με πια ταχύτητα θα προχωρήσουν οι εργασίες ανοικοδόμησης. Σήμερα, διαπιστώνουμε πως το Χαλέπι δεν είναι στις προτεραιότητές της, και αυτό προκαλεί μεγάλη απογοήτευση στους πολίτες. Από όσους έφυγαν από την πόλη αλλά παρέμειναν στη Συρία, δεν γύρισε μεγάλος αριθμός, όπως πιστεύαμε ότι θα συμβεί. Ισως περιμένουν να καλυτερέψουν οι συνθήκες, κάτι που όμως δεν έχει γίνει μέχρι τώρα και δεν προβλέπεται σύντομα.

Λίγες ημέρες μετά την απελευθέρωση της πόλης, έκανα την πρώτη μου επίσκεψη στο ιστορικό κέντρο, δίπλα στο ιστορικό κάστρο, και εκεί συνάντησα ένα παιδάκι που ζητιάνευε. Μου ζήτησε λεφτά και όταν το ρώτησα, γιατί δεν πηγαίνει στο σχολείο, μου απάντησε με σιγουριά: “Δεν πρόκειται να πάω στα σχολεία του καθεστώτος” (του παρόντος συστήματος). Τότε, κατάλαβα ότι χρειαζόμαστε πολύ χρόνο ακόμα για να κλείσουμε τις πληγές που προκάλεσε ο πόλεμος. Ας είναι, με την βοήθεια του θεού θα γίνει και αυτό».

Ως προς τη σημερινή εικόνα του χριστιανικού στοιχείου, έχοντας υπόψη και τις πρόσφατες δηλώσεις στη Μόσχα του Πατριάρχη Αντιοχείας κ. Ιωάννη ότι στον πόλεμο καταστράφηκαν 122 ορθόδοξες εκκλησίες στη Συρία, ο πατήρ Μπέτρο γράφει:

«Η μετανάστευση συνεχίζεται. Κάθε μέρα υπογράφω πιστοποιητικά βαπτίσματος μουσουλμάνων σε χριστιανούς. Τα ζητούν οι δυτικές πρεσβείες ως προϋπόθεση για να δεχθούν τις αιτήσεις μετανάστευσης. Λοιπόν, ο αριθμός των Χριστιανών μειώνεται ραγδαία. Αλλά εδώ μαίνεται και ένας ενδοχριστιανικός “μη ιερός” πόλεμος, μεταξύ των εκκλησιών της πόλης.

Οι εκκλησίες των Καθολικών και των Ευαγγελιστών προσπαθούν να προσελκύσουν τους Ορθόδοξους πιστούς, αλλά και τους πιστούς η μία της άλλης για να τους εντάξουν στο σώμα τους. Ολα αυτά γίνονται μέσω ενισχύσεων που δίνουν δυτικές οργανώσεις στις δυτικές εκκλησίες, και μ’ αυτές τις βοήθειες αγοράζουν τις ψυχές των πιστών».

Μπορεί τα κανόνια στη Συρία και στο Ιράκ να σίγησαν και ο Θεάνθρωπος θα γεννηθεί φέτος εν (σχετική) ειρήνη, έστω πάνω στα χαλάσματα των τόπων λατρείας των χριστιανών, η ανασφάλεια όμως κυριαρχεί στο χριστιανικό στοιχείο της Μέσης Ανατολής στους τόπους όπου γεννήθηκε και έλαμψε επί αιώνες ο πολιτισμός του. Τώρα μπορεί να μην αισθάνονται την οργανωμένη απειλή του Ισλαμικού Κράτους, ο φόβος όμως των επιθέσεων από «μοναχικούς λύκους» στους χώρους λατρείας, όπου θα προσέλθουν για το χριστουγεννιάτικο εορταστικό προσκύνημα, παραμένει.

Ο φόβος δηλαδή μεμονωμένων τζιχαντιστών που ανατινάζονται σε εκκλησίες ή άλλους τόπους συνάθροισης «αλλόπιστων», έχει εμφιλοχωρήσει μετά και τις τελευταίες τρομοκρατικές επιθέσεις σε ναούς, με πιο πρόσφατη αυτή σε εκκλησία στο Πακιστάν όπου βρήκαν τον θάνατο πολλοί πιστοί.

Πηγή: (Καθημερινή, 25.12.2017), Ακτίνες

Τὸ προδημοσιευμένο στὴν Ἱστοσελίδα μας σχόλιο τοῦ τεύχους 2168 τῆς 1^ης Ἰανουαρίου 2018 τοῦ Περιοδικοῦ μας μὲ τὸν ἐρωτηματικὸ τίτλο «Ἀπενοχοποίηση τῆς ὁμοφυλοφιλίας;» δέχθηκε ἐπώνυμη καὶ εὐγενικὴ ἀπάντηση ἀπὸ τὸν ἀνωνύμως ἀπὸ μέρους μας κρινόμενο γιὰ τὶς θέσεις του κληρικὸ π. Βασίλειο Θερμό.

Ὁ π. Βασίλειος ὑπενθύμισε ὅτι κατὰ τὰ μαθητικά του χρόνια συμμετεῖχε στὶς νεανικὲς συγκεντρώσεις τῆς Ἀδελφότητός μας τότε. Αὐτὸ προσδίδει ἰδιαίτερη ἀξία, ἀκόμη καὶ συναισθηματική, στὸ κείμενό του.

Ὅμως καὶ τὸ σχόλιό μας ἐκεῖνο καὶ ἡ τωρινή μας ἀπάντηση κινοῦνται πέρα ἀπὸ τὶς προσωπικές μας γνωριμίες. Τὸ ζητούμενο εἶναι ἡ ἀλήθεια γύρω ἀπὸ τὸ μεῖζον θέμα τῆς ὁμοφυλοφιλικῆς διαστροφῆς ποὺ σαρώνει σήμερα σὰν λαίλαπα ὅλο τὸν πλανήτη.

Ἐπὶ τῆς ἀπαντήσεως λοιπὸν τοῦ π. Βασιλείου ἔχουμε νὰ παρατηρήσουμε τὰ ἑξῆς στὰ καἰρια καὶ οὐσιώδη ζητήματα, παρατρέχοντας τὰ κατὰ τὴν κρίση μας δευτερεύουσας σημασίας:

1. Ὁ π. Βασίλειος μᾶς ἐπικρίνει λέγοντας: «θὰ ἀναρωτηθῶ, ὅμως, γιατί γράφετε ὡσὰν νὰ διέφυγε τῆς προσοχῆς σας ὅτι τὸ ἐν λόγω βιβλίο μου καταλήγει, διεξοδικὰ καὶ μὲ ἀπόλυτη σαφήνεια, σὲ θεολογικὴ ἀπόρριψη τῆς ὁμοφυλοφιλίας».

Ἡ ἀπάντηση εἶναι ἀπὸ αὐτὸ τὸ ἴδιο τὸ σχόλιό μας ὁλοφάνερη. Μὲ τὸ κείμενό μας ἐκεῖνο δὲν κρίναμε τὸ σχετικὸ βιβλίο του ἀλλὰ τὰ λεχθέντα κατὰ τὴν παρουσίαση τοῦ βιβλίου σὲ ἐκδήλωση στὶς 10 Νοεμβρίου 2017 στὴν Πάτρα. Δὲν γράψαμε ἑπομένως «ὡσὰν νὰ διέφυγε τῆς προσοχῆς» μας. Διότι ἁπλούστατα δὲν ἀσχοληθήκαμε μὲ τὸ βιβλίο ἀλλὰ μὲ τὰ πρωτοφανῆ, παράδοξα καὶ ἀξιοκατάκριτα λεχθέντα ἀπὸ τοὺς εἰσηγητὲς καὶ τὸν ἴδιο στὴν ἐκδήλωση τῆς Πάτρας. Τὰ ὁποῖα καὶ παρατίθενται αὐτολεξεὶ μέσα σὲ εἰσαγωγικά.

2. Γράφει ἐπίσης ὁ π. Βασίλειος: «Κατ᾿ ἀρχήν, γιὰ τὸν ἀπληροφόρητο ἀναγνώστη τοῦ σχολίου σας δὲν εἶναι εὔκολο νὰ ξεχωρίσει ποιὸς ξεστόμισε στὴν ἐκδήλωση τῆς Πάτρας τὶς σκληρὲς ἐκφράσεις ποὺ ἀναγράφετε. Δὲν τοῦ γίνεται ἀμέσως σαφὲς ὅτι δὲν εἶμαι ἐγώ».

Ὅμως καὶ αὐτὸ δὲν εἶναι σωστό. Στὸ σχόλιό μας γράφουμε ξεκάθαρα ὅτι στὴν ἐκδήλωση ἀκούστηκε «ἕνα ἀπίστευτο ὑβρεολόγιο κατὰ τῶν ἐπικριτῶν τοῦ συγγραφέα. Αὐτοὶ εἶναι, ὅπως εἰπώθηκε ἀπὸ τοὺς εἰσηγητές, ‘’ἀνώνυμοι ἀρουραῖοι τοῦ διαδικτύου’’… κ.τ.λ.». Σαφέστατα δηλαδὴ σημειώναμε ὅτι τὸ ὑβρεολόγιο προῆλθε ἀπὸ τοὺς εἰσηγητές.

3. Τὸ καίριο ὡστόσο θεολογικὸ ζήτημα ποὺ ἐτέθη εἶναι ἡ θεοπνευστία τοῦ πρώτου κεφαλαίου τῆς πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολῆς τοῦ ἀποστόλου Παύλου. Ὁ π. Βασίλειος στὴν ἀπάντησή του μεταθέτει τὸ ζήτημα καὶ ἀναπτύσσει τὴ σκέψη του γενικῶς περὶ τοῦ πῶς ἀντιλαμβάνεται ὁ ἴδιος τὴ θεοπνευστία, ὑποθέτοντας ὅτι ἐμεῖς ἔχουμε λανθασμένη περὶ αὐτῆς ἀντίληψη. Κάνει λάθος. Δὲν ἔχουμε αὐτὴν ποὺ πιθανολογεῖ. Τὸ θέμα μας ὅμως δὲν εἶναι γενικῶς ἡ περὶ θεοπνευστίας ἀντίληψη, ἀλλὰ αὐτὸ ποὺ ἐντόνως ὑπογραμμίσαμε:

Δὲν εἶναι θεόπνευστο τὸ πρῶτο κεφάλαιο τῆς πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολῆς;

Ἐκεῖνος τὸ ἀρνεῖται. Θεωρεῖ ὅτι στὸ κεφάλαιο αὐτὸ ὁ θεόπνευστος Ἀπόστολος μεταφέρει ἐπιστημονικὲς καὶ κοινωνικὲς ἀντιλήψεις τῆς ἐποχῆς του, σύμφωνα μὲ τὶς ὁποῖες ἡ ὁμοφυλοφιλία ἦταν καταδικαστέα. Καὶ ἄρα σἠμερα ποὺ αὐτὲς οἱ ἀντιλήψεις ἔχουν ἀλλάξει δὲν νοεῖται καταδίκη τῆς ὁμοφυλοφιλίας. Ἀναφερόμενος στὸ κείμενο τοῦ Ἀποστόλου εἷπε ἐπὶ λέξει: «Λοιπὸν εἶναι ἕνα σημαντικὸ ἔργο νὰ ξεχωρίζουμε τὶς θεολογικὲς ἀλήθειες ἀπὸ τὶς ἱστορικὲς ἀντιλήψεις καὶ τὶς ἐπιστημονικὲς ἀντιλήψεις οἱ ὁποῖες ἀλλάζουν μὲ τὸν καιρό… καὶ θὰ ἀλλάζουν διαρκῶς». Ἐπιχείρημα δὲ γιὰ νὰ στηρίξει τὴν ἀντίληψή του αὐτὴ προβάλλει στὴν ἀπάντησή του τὸ γεγονὸς ὅτι ἔχουν ἀτονήσει σήμερα οἱ συστάσεις τοῦ Ἀποστόλου Παύλου γιὰ τὸ κάλυμμα καὶ τὴν κόμη τῶν γυναικῶν καὶ τέτοια παρόμοια.

Ὅμως ἄλλο εἶναι οἱ ἐνδυματολογικοὶ καὶ ἄλλοι ἐξωτερικοὶ τύποι κάθε ἐποχῆς ποὺ δὲν συνδέονται μὲ τὴ θεοπνευστία, καὶ ἄλλο ἡ ἀλήθεια τῆς Γραφῆς περὶ τοῦ τί εἶναι ἁμαρτία. Ἐδῶ μεσολαβεῖ ἄβυσσος!

Τὸ σχετικὸ κείμενο λοιπὸν τοῦ πρώτου κεφαλαίου τῆς πρὸς Ρωμαίους εἶναι θεόπνευστο καὶ ἄρα δὲν ἐπιδέχεται καμία ἀπολύτως ἀλλαγή, οὔτε σὲ «ἰῶτα ἕν», κατὰ τὸν λόγο τοῦ Κυρίου. Γιὰ μᾶς καὶ γιὰ κάθε, θέλουμε νὰ πιστεύουμε, ὀρθόδοξο Χριστιανὸ τὰ λόγια τοῦ θεοπνεύστου Ἀποστόλου εἶναι ἀναλλοίωτα, ὅσες, τάχα ἐπιστημονικές, ἀντιλήψεις κι ἂν διατυπωθοῦν: «Διὰ τοῦτο παρέδωκεν αὐτοὺς ὁ Θεὸς εἰς πάθη ἀτιμίας. αἵ τε γὰρ θήλειαι αὐτῶν μετήλλαξαν τὴν φυσικὴν χρῆσιν εἰς τὴν παρὰ φύσιν, ὁμοίως δὲ καὶ οἱ ἄρσενες ἀφέντες τὴν φυσικὴν χρῆσιν τῆς θηλείας ἐξεκαύθησαν ἐν τῇ ὀρέξει αὐτῶν εἰς ἀλλήλους, ἄρσενες ἐν ἄρσεσι τὴν ἀσχημοσύνην κατεργαζόμενοι καὶ τὴν ἀντιμισθίαν ἣν ἔδει τῆς πλάνης αὐτῶν ἐν ἑαυτοῖς ἀπολαμβάνοντες» (Ρωμ. α΄ 26, 27).

Δὲν ἀλλάζει τίποτε ἀπολύτως ἀπὸ τὴ διδασκαλία αὐτὴ τοῦ ἀποστόλου Παύλου. Καὶ ὅλους πρέπει νὰ μᾶς συγκλονίζει ὁ φοβερὸς λόγος τοῦ Κυρίου μας: «ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν, ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ, ἰῶτα ἓν ἢ μία κεραία οὐ μὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόμου ἕως ἂν πάντα γένηται. Ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ μίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ διδάξῃ οὕτω τοὺς ἀνθρώπους, ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. ε΄ 18,19).

4. Ὅμως εἰδικὰ στὸ πρῶτο κεφάλαιο τῆς πρὸς Ρωμαίους ὁ π. Βασίλειος κάνει καὶ ἄλλο λάθος. Ἀποδίδει στὸν ἀπόστολο Παῦλο καὶ σὲ μᾶς τὴν λανθασμένη ἀντίληψη ὅτι τάχα οἱ ὁμοφυλόφυλοι διακατέχονται ἀπὸ ὅλα τὰ πάθη ποὺ ἀναφέρει στὸ κείμενό του ὁ Ἀπόστολος. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ρωτάει: «Ὑπάρχει σήμερα κάποιος Χριστιανός, ἔστω καὶ συντηρητικός, ὁ ὁποῖος νὰ θεωρεῖ πὼς οἱ ὁμοφυλόφιλοι ἀποτελοῦν τὴν ἐπιτομὴ ὅλων αὐτῶν τῶν θλιβερῶν παθῶν;».

Κάτι τέτοιο ἐμεῖς δὲν τὸ ὑπονοήσαμε ποτέ, καὶ πολὺ περισσότερο ὁ Ἀπόστολος. Οἱ ὁμοφυλόφιλοι εἶναι ὑποδουλωμένοι στὸ πάθος τους. Ἄλλοι εἶναι σὲ ἄλλα πάθη· πορνεία, πλεονεξία, φθόνο, ὑπερηφάνεια… Αὐτὸ λέει τὸ ἱερὸ κείμενο. Καὶ βέβαια ὅλοι, ἂν θέλουμε νὰ σωθοῦμε, ὀφείλουμε νὰ πολεμήσουμε τὸ πάθος ἀπὸ τὸ ὁποῖο τυχὸν διακατεχόμαστε. Καὶ οἱ ὁμοφυλόφιλοι ὁπωσδήποτε τὸ δικό τους.

5. Ὁ π. Βασίλειος μᾶς κατηγορεῖ ἀκόμη ὅτι ἀφήνουμε τὸν ἀναγνώστη «νὰ ὑποθέσει ὅτι καὶ μόνη ἡ ὁμοφυλόφιλη ἕλξη θὰ πρέπει νὰ συνοδεύεται ἀπὸ ἐνοχή».

Ἂν καὶ πουθενὰ δὲν γράψαμε κάτι τέτοιο, ὀφείλουμε ἐντούτοις νὰ ξεκαθαρίσουμε ὅτι καὶ ἡ ὁμοφυλοφιλία καὶ κάθε πάθος, ἂν σ᾿ αὐτὸ συγκατατίθεται ὁ ἄνθρωπος, δημιουργεῖ ἐνοχή. Γι᾿ αὐτὸ καὶ θεωροῦμε λανθασμένη τὴν ἀντίληψἠ του ὅτι «ἡ ὁμοφυλοφιλία δὲν ἔχει κοινὰ μὲ τὰ ὑπόλοιπα πάθη, γι᾿ αὐτὸ καὶ δὲν θὰ πρέπει νὰ ἐντάσσεται μεταξὺ αὐτῶν». Ἡ ὁμοφυλοφιλία εἶναι πάθος. Καί, κατὰ τὸν ἱερὸ Χρυσόστομο, «ὅπερ ἂν εἴποις ἁμάρτημα, οὐδὲν ἴσον ἐρεῖς τῆς παρανομίας ταύτης· καὶ εἰ ἐπῃσθάνοντο τῶν γινομένων οἱ πάσχοντες, μυρίους ἂν κατεδέξαντο θανάτους, ὥστε μὴ τοῦτο παθεῖν. Οὐ γὰρ ἔστιν, οὐκ ἔστι ταύτης τῆς ὕβρεως ἀλογώτερόν τε καὶ χαλεπώτερον» (P.G. 60. 419).

6. Ἕνα ἄλλο θέμα εἶναι αὐτὸ ποὺ ἔθεσε στὴν ἐκδήλωση ὁ π. Βασίλειος λέγοντας ὅτι «ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει ὑποστεῖ μεγάλη ρύπανση ἰδεῶν». Στὴν ἀπάντησή του μιλάει γιὰ λανθασμένες ἀντιλήψεις προσώπων. Ἄλλο ὅμως αὐτὸ καὶ ἄλλο νὰ λέει ὅτι «ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει ὑποστεῖ μεγάλη ρύπανση ἰδεῶν καὶ χρειάζεται ἀποκάθαρση ἀρκετή». Καὶ θὰ θέλαμε μὲν τὴ διατύπωση αὐτὴ νὰ τὴν κατατάξουμε στὰ συνήθη λάθη τῆς γλώσσας στὸν προφορικὸ λόγο, ὡστόσο μᾶς ἐμποδίζει νὰ τὸ κάνουμε ἡ ὅλη τακτική τοῦ π. Βασιλείου. Ὄχι μόνο μὲ τὸ ὅτι ἀμφισβητεῖ τὴ θεοπνευστία τοῦ σχετικοῦ κειμένου τῆς πρὸς Ρωμαίους, ἀλλὰ καὶ διότι ἔφθασε στὸ σημεῖο νὰ ὑποστηρίζει ὅτι αἰτία τῆς καταστροφῆς τῶν Σοδόμων δὲν ἦταν ἡ ὁμοφυλοφιλία ̶ κάτι ποὺ κανένας, ἀπ᾿ ὅσο γνωρίζουμε, δὲν τόλμησε νὰ ὑποστηρίξει στὴ διάρκεια τῶν 4.000 χρόνων ποὺ μεσολάβησαν ἀπὸ τότε, καὶ βέβαια αὐτὸ μᾶς προξένησε ἀλγεινὴ ἐντύπωση. Ὅταν λοιπὸν φθάνει σὲ τέτοιο σημεῖο, νὰ ἀμφισβητεῖ τὶς πλέον βεβαιωμένες ἀλήθειες τῆς Γραφῆς, μᾶς ἀναγκάζει νὰ σκεφτόμαστε ὅτι ἄλλου εἴδους ἀποκάθαρση τῆς Ἐκκλησίας ἐννοεῖ.

7. Τὸ θέμα τῆς αἰτίας τῆς καταστροφῆς τῶν Σοδόμων ὁ π. Βασίλειος στὴν ἀπάντησή του τὸ παρασιωπᾶ, παρόλο ποὺ ἐπικρίναμε ἐντόνως τὴν ἀντίληψή του αὐτή. Θέλουμε νὰ ἐλπίζουμε ὅτι σκέφθηκε τὸ ζήτημα καλύτερα καὶ ἄλλαξε γνώμη. Στὴν καθολικὴ ἐπιστολὴ τοῦ Ἀδελφοθέου Ἰούδα ὁ Σοδομισμὸς καταδικάζεται μὲ πολὺ αὐστηρὸ τρόπο: «ὡς Σόδομα καὶ Γόμορρα καὶ αἱ περὶ αὐτὰς πόλεις τὸν ὅμοιον τούτοις τρόπον ἐκπορνεύσασαι καὶ ἀπελθοῦσαι ὀπίσω σαρκὸς ἑτέρας πρόκεινται δεῖγμα, πυρὸς αἰωνίου δίκην ὑπέχουσαι» (στ. 7). Οἱ ἑρμηνευτὲς πίσω ἀπὸ τὴ φράση «ἀπελθοῦσαι ὀπίσω σαρκὸς ἑτέρας» βλέπουν τὴν ἀρσενοκοιτία: «Καὶ καθὼς αἱ πέντε πόλεις τῶν Σοδόμων κατεκάησαν μὲ πῦρ καὶ θειάφι, διὰ τὶ παρομοίως μὲ τοὺς αἱρετικοὺς τούτους ἔπεσαν εἰς πορνείας καὶ ἀσελγείας, καὶ μάλιστα εἰς τὴν θεομίσητον καὶ ἐπάρατον ἁμαρτίαν τῆς ἀρσενοκοιτίας, ταύτην γὰρ ὀνομάζει σάρκα ἑτέραν ὁ Ἀπόστολος» (Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Ἑρμηνεία εἰς τὰς ἑπτὰ καθολικὰς Ἐπιστολάς, ἔκδ. 1806, σελ. 349).

Γιὰ ὅποιον δὲ διατηρεῖ καὶ τὴν παραμικρὴ ἀμφιβολία στὸ θέμα τῶν Σοδόμων, ἀρκεῖ ἡ μελέτη τῆς Δ΄ ὁμιλίας τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου στὴν πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολὴ γιὰ νὰ καταλάβει τὴν ἀλήθεια. Ἡ ὁμιλία αὐτὴ ἀποτελεῖ πραγματικὸ καταπέλτη γιὰ ὁποιαδήποτε διαφορετικὴ ἀντίληψη. Ὄχι μόνο γιὰ τὰ Σόδομα ἀλλὰ καὶ γενικότερα γιὰ τὸ ὅλο πρόβλημα τῆς ὁμοφυλοφιλίας.

Ὁ ἱερὸς πατήρ, αἰώνιος ἀπλανὴς διδάσκαλος τῆς οἰκουμένης, ἔλεγε: «Τοιοῦτος γοῦν ἐστιν ὁ Σοδόμων ἐμπρησμὸς καὶ ἡ πυρπόλησις ἐκείνη· καὶ ἴσασιν οἱ παραγενόμενοι, καὶ τῇ θέᾳ τὴν πληγὴν ἐκείνην τὴν θεήλατον καὶ τῶν ἄνωθεν κεραυνῶν τὸ ἔργον ἰδόντες. Ἐννόησον ἡλίκον ἐστὶ τὸ ἁμάρτημα, ὡς βιάσασθαι καὶ πρὸ καιροῦ τὴν γέενναν φανῆναι. Ἐπειδὴ γὰρ πολλοὶ τῶν λόγων κατεφρόνουν, διὰ τῶν ἔργων αὐτοῖς τὴν ἐκείνης εἰκόνα ἐπέδειξεν ὁ Θεὸς καινῷ τινι τρόπῳ. Καὶ γὰρ παράδοξος ἦν ὁ ὑετὸς ἐκεῖνος, ἐπειδὴ καὶ παρὰ φύσιν ἡ μίξις· καὶ κατέκλυσε τὴν γῆν, ἐπειδὴ καὶ τὰς ἐκείνων ψυχὰς ἡ ἐπιθυμία. Διὸ καὶ ἀπεναντίας ἦν ὁ ὑετὸς τῷ συνήθει· οὐ γὰρ μόνον οὐ διήγειρε τὴν γαστέρα τῆς γῆς πρὸς τὴν τῶν καρπῶν γένεσιν, ἀλλὰ καὶ πρὸς τὴν ὑποδοχὴν αὐτὴν τῶν σπερμάτων ἄχρηστον ἐποίει. Τοιαύτη γὰρ ἦν ἡ μίξις τῶν ἀνδρῶν τῆς γῆς Σοδόμων, τὸ τοιοῦτον σῶμα ἀχρηστότερον ἀποφαίνουσα. Τί γὰρ ἀνδρὸς πεπορνευμένου μυσαρώτερον; τί δὲ ἐναγέστερον; Ὢ τῆς μανίας, ὢ τῆς παραπληξίας, πόθεν εἰσεκώμασεν ἡ ἐπιθυμία αὕτη»! (P.G. 60.420).

8. Τέλος ὁ π. Βασίλειος φαίνεται νὰ μᾶς ἀποδίδει καὶ κάποια ἀπόκλιση ἀπὸ τὸ πνεῦμα τῆς ἴδιας τῆς Ἀδελφότητός μας, γι᾿ αὐτὸ καὶ μᾶς παραπέμπει σὲ ἀνώνυμο σχόλιο τῶν παρατηρήσεών μας ἐπὶ τῆς ἐκδηλώσεως, στὸ ὁποῖο γράφονται γιὰ τὸ Περιοδικό μας τὰ ἑξῆς: «Τὴν διαφήμιση-δυσφήμιση σήμερα τὴν παρέλαβαν ἄλλοι. Κρίμα διότι κάποτε εἶχαν μία εὐπρέπεια στὴν κριτική τους καὶ στὰ γραφτά τους. Τώρα νέοι διευθυντὲς νέα νοοτροπία. Δὲν γράφω ὀνόματα ἀφοῦ καὶ αὐτοὶ ἀνώνυμα ἔγραψαν…. Ἀκροατὴς τῆς ἐκδήλωσης καὶ ἀναγνώστης τοῦ περιοδικοῦ μὲ τὸ νέο ἦθος…».

Πρωτίστως νὰ σημειώσουμε ὅτι τὸ Περιοδικό μας δὲν γράφει ἀνώνυμα. Ἡ εὐθύνη τῶν γραφομένων εἶναι συλλογική, ἀλλὰ κατὰ νόμον ὑπάρχει καὶ συγκεκριμένο ὄνομα. Ὅσο γιὰ τὸ ἂν ἔχουμε παρεκκλίνει σὲ νέα νοοτροπία, ἂς μᾶς ἐπιτρέψει ὁ π. Βασίλειος καὶ οἱ ὅποιοι σχολιαστὲς νὰ σημειώσουμε ὅτι ἂν ζοῦσαν σήμερα οἱ ἀοίδιμοι πατέρες μας μὲ τὴν ἀκρίβεια τοῦ ἤθους τους καὶ τὴν αὐξημένη εὐαισθησία τους στὰ τῆς πίστεως, ὅπως τοὺς γνωρίσαμε, θὰ ἔγραφαν πολὺ αὐστηρότερα καὶ ἐλεγκτικότερα.

Καὶ πάντως εἰλικρινὰ εὐχόμαστε ἐκ ψυχῆς νὰ ἀλλάξει ἀντιλήψεις ὁ π. Βασίλειος γιὰ τὴν ὅλη τοποθέτησή του στὸ ἐφιαλτικὸ πρόβλημα τῆς ὁμοφυλοφιλίας.

Διότι ἡ σημερινὴ Ψυχιατρική, ἔχοντας κάνει στροφὴ 180 μοιρῶν (κατ᾿ ἐντολὴν ἄγνωστο ποιῶν κύκλων) μπορεῖ νὰ ἐπιχειρεῖ νὰ ἀλλάξει αἰώνιες ἀλήθειες. Ὅμως ἡ ἀλήθεια εἶναι πὼς ἡ ἐκρηκτικὴ διάδοση τῆς ὁμοφυλοφιλικῆς διαστροφῆς στοὺς καιρούς μας δὲν εἶναι κάτι φυσικό, ὅπως διατείνονται πολλοί, ἀλλὰ ὀφείλεται σὲ καθαρὰ δαιμονικὴ ἐνέργεια ποὺ πλήττει ὅλο τὸν πλανήτη, γιὰ νὰ τὸν παραδώσει ἀνυπεράσπιστο στὴν ἐπερχόμενη κυριαρχία τοῦ σκοτεινοῦ τέρατος τῆς κολάσεως.

Πηγή: Περιοδικό "Ο Σωτήρ"

Τη Δευτέρα 18 Δεκεμβρίου 2017, πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη, η εκδήλωση για τη λήξη του έτους Εφέδρων και Εθνοφυλάκων, όσο αφορά στους Εθνοφύλακες, παρουσία του Υπουργού Εθνικής Άμυνας κ. Πάνου Καμμένου, του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ Ναυάρχου Ευάγγελου Αποστολάκη ΠΝ και του Αρχηγού ΓΕΣ Αντιστρατήγου Αλκιβιάδη Στεφανή.

ΒΙΝΤΕΟ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

 Πηγή: Γενικό Επιτελείο Στρατού, Ιστοσελίδα "Κράνος" (Βίντεο 1, Βίντεο 2, Βίντεο 3, Βίντεο 4)

Πυξίδα είναι το όργανο το οποίο προσανατολίζει το χρήστη του, καθώς η μαγνητική της βελόνη, εξ αιτίας του μαγνητικού πεδίου της γης, στρέφεται πάντοτε προς Βορρά. Επειδή η μαγνητική πυξίδα (magnetic compass) αναπτύχθηκε κυρίως στη ναυτιλία, αποτελώντας το σημαντικότερο "ναυτιλιακό βοήθημα", λέγεται και ναυτική πυξίδα (mariner ’s compass).

Η καταγωγή της δεν είναι γνωστή. Ίσως, ήταν σε χρήση από την εποχή του Αννίβα (247 π.Χ-183 π.Χ ) καθώς λένε ότι τη χρησιμοποίησε το 203 π.Χ ο πλοηγός του Pelorus , για να εγκαταλείψουν την Ιταλία. Άλλοι, λένε ότι έλκει την καταγωγή της από την Κίνα και την εισήγαγε στην Ιταλία ο Marco Polo , τον 13^ο αιώνα.

Το σίγουρο είναι ότι, το 1269, ο Γάλλος επιστήμονας Petrus Peregrinus de Maricourt ασχολήθηκε με τη μαγνητική πυξίδα «…την στηριζομένη επί αξονίσκου επιπλέουσα βελόνη με γραμμήν πίστεως…». Την τελειοποίησε ο Βρετανός φυσικομαθηματικός William Thomson (γνωστός ως Λόρδος Kelvin ) το 1880 και από τότε υπάρχει σε κάθε πλοίο, ως το ασφαλέστερο μέσο κατευθύνσεως παρά τις εφευρέσεις, τις επινοήσεις και τελειοποιήσεις άλλων συναφών μέσων (γυροσκοπική πυξίδα, ραντάρ, g.p.s. κλπ).

Κάθε πλοίο, ανάλογα με το είδος του (φορτηγό, επιβατηγό κλπ) και την κατηγορία των πλόων του (διεθνείς, ακτοπλοΐα κλπ), τόσο από τις Διεθνείς Συμβάσεις όσο και την εθνική νομοθεσία, υποχρεούται να είναι εφοδιασμένο με συγκεκριμένα ναυτιλιακά όργανα (ραντάρ, βυθόμετρο κλπ) και βοηθήματα ναυτιλίας (ναυτικούς χάρτες, πλοηγούς κλπ).

Η πυξίδα όμως είναι υποχρεωτική για όλα τα πλοία, ανεξαρτήτως είδους και κατηγορίας πλόων που εκτελούν.

Είναι αξιοσημείωτο ότι, από τη δεκαετία του 1970, ο Διακυβερνητικός Ναυτιλιακός Συμβουλευτικός Οργανισμός – IMCO (από το 1982 έχει μετονομαστεί σε Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό - ΙΜΟ), ο εξειδικευμένος οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών, αρμόδιος για τη ρύθμιση των θεμάτων ναυτιλίας παγκοσμίως, έχει χαρακτηρίσει επίσημα την πυξίδα ως το ασφαλέστερο μέσον κατευθύνσεως.

Τα πλοία, πριν την ανακάλυψη της πυξίδας, για την πορεία τους, χρησιμοποιούσαν άλλα μέσα τα οποία δεν ήσαν ασφαλή, πολλές φορές έχαναν την πορεία τους και περιπλανόντο στις θάλασσες.

***

Αν η θάλασσα εικονίζει την ανθρώπινη ζωή, το πλοίο που θα οδηγήσει τους επιβάτες του με ασφάλεια στο λιμάνι της αιωνίου ζωής είναι η Ορθόδοξος Εκκλησία, με πυξίδα, την Αγία Γραφή.

Όπως η πυξίδα είναι αναγκαία για κάθε πλοίο, έτσι και η Αγία Γραφή είναι αναγκαία για τον ορθό προσανατολισμό της ζωής του καθενός μας, της οικογένειας, της κοινωνίας, του έθνους, των μικρών και των μεγάλων κρατών.

Τα βιβλία της Αγίας Γραφής, τα σαράντα εννέα (49) της Παλαιάς Διαθήκης, και τα είκοσι επτά (27) της Καινής Διαθήκης, είναι θεόπνευστα, άρα είναι και αλάθητα. Περιέχουν την υπό του Θεού αποκαλυφθείσα στους ανθρώπους αλήθεια. Κάθε τι που γράφεται σε αυτή είναι πέρα ως πέρα αληθές και ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, έστω και αν εμείς δυσκολευόμαστε πολύ ή λίγο να το εννοήσουμε.

Στη σύνταξη και διατύπωση των νοημάτων και των λόγων της Αγίας Γραφής συνεργάστηκε ο Θείος παράγοντας, δηλαδή το Άγιο Πνεύμα, εξασφαλίζοντας το αλάθητό της και ο ανθρώπινος παράγοντας, για τη διατύπωση των θείων αληθειών, μέσα από το ιδιαίτερο γλωσσικό ιδίωμα, το ύφος και τη λογοτεχνική ικανότητα των συγγραφέων .

Οι Πατέρες της Εκκλησίας, με την καθοδήγηση του Αγίου Πνεύματος ανακάλυψαν στην Αγία Γραφή και θησαυρούς σοφίας. Ο Ιερός Χρυσόστομος, ο μεγάλος μεταλλωρύχος της Βίβλου, έχει πει μεταξύ άλλων : «Και σε μία συλλαβή και σ’ ένα μικρό γράμμα της Γραφής, αν σκαλίσεις θα βρεις κρυμμένους στο βάθος θησαυρούς» και «Όρος απαραίτητος για την ανάπτυξη χριστιανικής ζωής, για την ορθή πορεία της ζωής, είναι η αδιάλειπτος μελέτη της Αγίας Γραφής ».

Η Αγία Γραφή δίνει απαντήσεις σε όλα τα θέματα για την καθημερινή και αιώνια ζωή. Η καθημερινή της μελέτη είναι αναγκαία όχι μόνο για τους κληρικούς, μοναχούς, ασκητές και ερημίτες, όπως εσφαλμένα μερικοί πιστεύουν, αλλά για τον καθένα μας που βρίσκεται σε αυτή τη ζωή.

Ο αοίδιμος διδάσκαλος του Γένους Αδαμάντιος Κοραής είχε χαρακτηρίσει την Αγία Γραφή ως «τον Συνταγματικό Χάρτη της επιγείου και ουρανίου Πατρίδας μας».

Κανένα πλοίο λοιπόν χωρίς πυξίδα, αλλά και κανείς χριστιανός χωρίς την Αγία Γραφή.

***

Και αυτές τις άγιες ημέρες των εορτών της Θειας Ενανθρωπήσεως, να κάνουμε χρήση της Πυξίδας μας, της Αγίας Γραφής. Να μελετήσουμε τα κεφάλαια των Ευαγγελιστών που αναφέρονται στη γέννησή Του, να προσεγγίσουμε το βαθύτερο νόημα των Χριστουγέννων.

Ο Κύριος ετέχθη και πλήρωσε τα σύμπαντα. Ας τον ακολουθήσουμε βιώνοντας τις εντολές Του.

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)

Στην παρούσα κατηγορία κατατάσσονται πολλές γνωστικές σέκτες με διαφορές, ως προς τις απόψεις και τις πρακτικές τους, αλλά σημαντικά κοινά γνωρίσματα.

Πρώτον, τοποθετούν στην κορυφή της θεϊκής ιεραρχίας τρεις μορφές, ως είδος τριάδος, που χαρακτηρίζονται Άνθρωποι ή Αδάμαντες.

Δεύτερο κοινό χαρακτηριστικό τους είναι η οφιολατρεία, προερχόμενη από την απόδοση σημαντικού ρόλου στον αρχέκακο όφη της Γενέσεως (θεός-όφης, θεοσοφία). Από αυτό το χαρακτηριστικό λαμβάνουν τις περισσότερες φορές το όνομά τους, π.χ. Οφίτες, Ναασηνοί κλπ.

Τρίτον, χαρακτηρίζονται από την έντονη παρουσία γενετησιολογίας, η οποία παραπέμπει σε αντινομισμό.

Περιοχές δράσης των ομάδων αυτών εντοπίζονται στην Συρία και την Αίγυπτο, περί το 100 μ.Χ. Πολλά από τα κείμενα της βιβλιοθήκης του Χηνοβοσκίου, περιέχουν διδασκαλίες τους.

4.4.1 Οφίτες

Στο πρώτο βιβλίο του Ελέγχου του αγίου Ειρηναίου εκτίθεται η διδασκαλία των Οφιτών. Η σέκτα δεν ονοματίζεται από τον Ειρηναίο, αλλά από τον Θεοδώρητο Κύρου[1], ο οποίος μεταγράφει το κείμενο του Ελέγχου.

Ο Κλήμης Αλεξανδρεύς αναφέρει ότι οι Καϊνίτες και οι Οφίτες ανήκουν σ’ εκείνη την κατηγορία αιρέσεων που λαμβάνουν το όνομά τους από το αντικείμενο της λατρείας τους[2]. Εξ’ αυτού μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η λατρεία του όφεος κατείχε κεντρική θέση στις πρακτικές των ομάδων αυτών.

Ο Φιλάστριος από την πλευρά του περιγράφει ως πρώτη την αίρεση των Οφιτών, διότι παραδέχεται την δαιμονική προέλευση της διδασκαλίας τους.

4.4.1α Διδασκαλία

Για τους Οφίτες, το αρχέγονο θεϊκό ον είναι ο Βυθός. Από αυτό εξέρχεται το αρσενικό στοιχείο και προκύπτει ο Δεύτερος Άνθρωπος ή Υιός του Ανθρώπου. Στην συνέχεια προβάλλεται το θηλυκό στοιχείο και σχηματίζεται η Πρώτη Γυνή ή Πνεύμα. Αυτό που απομένει στον Βυθό μετά την προβολή του αρσενικού και θηλυκού στοιχείου είναι το αρχικό, άφθαρτο και αέναο φως, ο πρώτος άνθρωπος. Τα τρία αυτά όντα αποτελούν την πρώτη τριάδα των Οφιτών[3].

Κάτω από το Πνεύμα διαχωρίζονται τα τέσσερα στοιχεία, δηλαδή, το Ύδωρ, το Σκότος, η Άβυσσος και το Χάος. Στην συνέχεια, ο Πρώτος και Δεύτερος Άνθρωπος ερασθέντες την Πρώτη Γυνή, τεκνοποίησαν μαζί της το φως, το οποίο ονομάζουν Χριστό, τον Τρίτο Άνθρωπο[4].

Επειδή η Πρώτη Γυνή δεν μπορούσε να κυοφορήσει πλήρως το θείο φως, αναγκαστικά περιορίστηκε στην γέννηση της δεξιάς πλευράς αυτού. Γι’ αυτό τον λόγο ο Χριστός είχε φορά ανοδική. Συμπληρούμενος από την μητέρα του σχημάτισαν τον άφθαρτο αιώνα, την Εκκλησία, σημείο συνάντησης και ένωσης των τεσσάρων θεϊκών όντων[5].

Από την υπερχείλιση του φωτός, που συνέβη στην Πρώτη Γυνή, φωτεινή ικμάδα κατήλθε στο ύδωρ. Η ικμάς αυτή καλείται Σοφία Προύνικος ή αρρενοθήλυ. Από το ύδωρ εξέλαβε υλικό σώμα. Μετανοιωμένη η Σοφία για την προς τα κάτω πορεία της, επιχείρησε ν’ ανέλθει προς τα πάνω, αλλά εμποδίστηκε από το σώμα της. Στην προσπάθεια να διατηρήσει αλώβητο το φως από την επίδραση των στοιχείων, αποστέλλει αυτό προς τα πάνω και δημιουργείται ο ουρανός. Με έντονη την επιθυμία προς το φως, έλαβε ισχύ από τα πράγματα που την περιέβαλλαν, απέβαλε το σώμα και ανήλθε στον ουρανό[6].

Από την Σοφία γεννήθηκε ο Ιαλδαβαώθ. Το πρόσωπο αυτό συναντάται και σε άλλες γνωστικές σέκτες. Το όνομά του σημαίνει Υιός του Χάους (yalda bahut) και είναι ο Δημιουργός για τους Οφίτες. Αυτός γεννά χωρίς μητέρα, δεύτερο γιο, τον Ιαώ (Ιαχωβά). Αυτός με παρόμοιο τρόπο γεννά τον τρίτο γιο, τον Σαβαώθ. Ο Σαβαώθ γεννά τον τέταρτο γιο, τον Αδωναίο. Ο Αδωαναίος γεννά τον πέμπτο, τον Αιλωαίο, ο οποίος με την σειρά του γεννά τον έκτο, τον Ωραίο. Έβδομος και τελευταίος γεννάται ο Ασταφαίος. Αυτή είναι η Εβδομάδα[7].

Ο Ιαλδαβαώθ με τους υιούς του κυβερνά τα επίγεια και τα επουράνια, κατασκευάζει αγγέλους, αρχαγγέλους και όλη την αγγελική ιεραρχία. Επειδή ενήργησε χωρίς την συγκατάθεση της μητρός του Σοφίας, η τελευταία εμβάλει έριδα και φιλονικία ανάμεσα σ’ αυτόν και τους απογόνους του. Αποτέλεσμα ήταν να εξεγερθούν εναντίον του πατρός αυτών, και να σφετεριστούν την εξουσία του. Ο Ιαλδαβαώθ λυπάται και την λύπη του μορφοποιεί στην ύλη, κατασκευάζοντας τον όφη. Αυτός είναι ο Νους[8].

Μετά την κατασκευή του Νου, ο Ιαλδαβαώθ αυτοεξυψώνεται αναγγέλλοντας: «Εγώ Θεός και Πατήρ, και υπέρ εμέ ουδείς[9]». Η μητέρα του τον επιτιμά λέγοντας: «Μην ψεύδου, Ιαλδαβαώθ˙ έστι γαρ υπέρ σε πατήρ απάντων, Πρώτος Άνθρωπος, και Άνθρωπος υιός Ανθρώπου[10]». Καθώς οι υπόλοιποι της Εβδομάδος, αναρωτιούνται έκπληκτοι, από πού προέρχεται και τι σημαίνει η φωνή, ο Ιαλδαβαώθ προχωρά στην κατασκευή του ανθρώπου για να τους αποσπάσει την προσοχή. Αναγγέλλει: «Δεύτε ποιήσωμεν άνθρωπον κατ’ εικόνα ημών». Τότε οι έξι απόγονοί του προχωρούν στην κατασκευή. Η Σοφία το επιτρέπει για ν’ αδειάσει τον Ιαλδαβαώθ από τα υπολείμματα του ουράνιου σπινθήρα. Οι έξι κατασκευάζουν το σώμα αλλά δεν καταφέρνουν να το εμψυχώσουν, γι’ αυτό και το κομίζουν στον Ιαλδαβαώθ. Αυτός εμφυσά στον άνθρωπο πνεύμα ζωής και αδειάζει ο ίδιος από τις δυνάμεις του. Έτσι ο άνθρωπος αποκτά νου και ενθύμηση. Έτσι κατά τους ισχυρισμούς των Οφιτών, αυτά τα στοιχεία ήταν απαραίτητα για την σωτηρία[11].

Ο άνθρωπος ευχαριστεί για την κατασκευή του, όχι τον Ιαλδαβαώθ αλλά τον Πρώτο Άνθρωπο. Για εκδίκηση ο Ιαλδαβαώθ κατασκευάζει την γυναίκα. Οι έξι θαύμασαν την ομορφιά της την ονόμασαν Εύα και συνευρέθηκαν μαζί της. Οι γιοι τους ονομάστηκαν επίσης άγγελοι. Αυτό είναι και το ζευγάρι των πρωτοπλάστων, Αδάμ και Εύα. Η Σοφία κάνοντας αντίπραξη στον Ιαλδαβαώθ, στέλνει στον Παράδεισο τον όφη και παροτρύνει τους πρωτοπλάστους σε ανυπακοή. Η συμβουλή του ήταν να δοκιμάσουν τον απαγορευμένο καρπό για ν’ αποκτήσουν την γνώση των άνω μυστηρίων. Η οργή του Ιαλδαβαώθ καταδικάζει τους πρωτοπλάστους σε εξορία από τον Παράδεισο. Μαζί τους εξορίζεται και ο όφις, καταδικασμένος να έρπει[12].

Ο όφις παράγει με άγνωστο τρόπο έξι υιούς-δαίμονες, και μαζί τους συμπληρώνει την εβδομάδα του κάτω κόσμου, καθ’ υπόδειγμα της εβδομάδας του πατρός του. Αυτοί είναι οι επτά δαίμονες, οι οποίοι ενεργούν ενάντια στην ανθρώπινη φυλή, διότι εξαιτίας της ο όφις εξέπεσε[13].

Το ζεύγος των πρωτοπλάστων αγνοεί την θεϊκή του προέλευση, έως ότου η Σοφία Προύνικος, τους την αποκαλύπτει. Ταυτόχρονα αποκτούν την γνώση της γυμνότητας και υλικότητάς τους, καθώς και του θανάτου. Γεννούν πρώτα τον Κάιν, ο οποίος με την καθοδήγηση του όφεως δολοφονεί τον Άβελ. Στην συνέχεια γεννούν τον Σηθ και την Νορέα. Το όνομα ενδέχεται να προέρχεται από την εβραϊκή λέξη για το «κορίτσι». Πρόκειται για φανταστικό πρόσωπο και δεν συναντάται στην χριστιανική γραμματεία. Από αυτούς τους δύο προέρχεται η ανθρωπότητα. Καθοδηγούμενοι από την ανίερη εβδομάδα, προχωρούν στην ειδωλολατρεία και την αποστασία από το θέλημα του δημιουργού[14].

Στην συνέχεια ο άγιος Ειρηναίος πληροφορεί ότι η αγία εβδομάδα εκπροσωπείται από τους επτά πλανήτες του ηλιακού συστήματος και δίνει τα ονόματα του όφεως, Μιχαήλ και Σαμαήλ.

Ο Ιαλδαβαώθ προσπαθεί να καταστρέψει τους ανθρώπους με τον κατακλυσμό, εξαιτίας της αποστασίας τους. Επεμβαίνει η Σοφία και με την καθοδήγησή της ο Νώε φτιάχνει την κιβωτό. Αργότερα ο Ιαλδαβαώθ επιλέγει τον Αβραάμ και του υπόσχεται ότι αν αυτός και οι απόγονοί του ακολουθούν τις οδηγίες του και τον υπηρετούν θα τους δώσει την γη της επαγγελίας. Ακολουθεί η φυγή στην Αίγυπτο η έξοδος και ο Νόμος. Ο Ιαλδαβαώθ καθορίζει τον χωρισμό των ημερών σε εβδομάδα, κατά συμβολισμό και για την λατρεία της αγίας εβδομάδας των Οφιτών[15].

Οι προφήτες τίθενται στην διάθεση των προσώπων της αγίας εβδομάδος. Ο Μωυσής, ο Ιησούς του Ναυή, ο Αμώς και ο Αβακούμ ανήκουν στον Ιαλδαβαώθ. Ο Σαμουήλ, ο Νάθαν, ο Ιωνάς και ο Μιχαίας στον Ιαώ. Ο Ελισαίος, ο Ιωήλ και ο Ζαχαρίας στον Σαβαώθ. Ο Ησαΐας, ο Ιεζεκιήλ, ο Ιερεμίας και ο Δανιήλ στον Αδωναίο. Ο Τωβίας και ο Αγγαίος στον Αιλωαίο. Ο Μιχαίας και ο Ναούμ στον Ωραίο. Ο Έσδρας και ο Σοφονίας στον Ασταφαίο. Αυτοί με τον φωτισμό της Σοφίας προφήτευσαν τα σχετικά με τον Χριστό και τον ερχομό του[16].

Στην συνέχεια η Σοφία με την βοήθεια του Ιαλδαβαώθ – ο δεύτερος αγνοούσε τι έκανε – κανονίζει να μείνουν έγκυες η Ελισάβετ και η Παρθένος Μαρία. Απευθύνεται στην μητέρα της, την Πρώτη Γυναίκα, για βοήθεια και αυτή με την σειρά της παρακαλεί τον Πρώτο Άνθρωπο να στείλει τον υιό του και αδελφό της Σοφίας, Χριστό, να τη βοηθήσει. Αυτός κατέρχεται τους επτά ουρανούς, αποψιλώνοντάς τους από την θεϊκή τους δύναμη και εισέρχεται μαζί με την Σοφία στον άνθρωπο Ιησού, την ώρα του βαπτίσματος[17].

Κατά τους Οφίτες, η διδασκαλία του Ιησού δεν αφορούσε τον Τριαδικό Θεό, αλλά τον Πρώτο Άνθρωπο, τον οποίο αναγνώριζαν ως ύψιστο ον. Η σταύρωσή του ήταν αποτέλεσμα, όπως ισχυρίζονται των εναντίον του ενεργειών της πρώτης εβδομάδος. Πριν την σταύρωση ο Χριστός και η Σοφία εγκατέλειψαν τον Ιησού, ο οποίος πέθανε και αναστήθηκε με την δύναμη τους. Το αναστημένο σώμα του Ιησού, ήταν κατά τους Οφίτες, ψυχικό και πνευματικό, κάτι το οποίο δεν μπόρεσαν να αντιληφθούν οι μαθητές του. Αυτοί νόμιζαν ότι έβλεπαν σώμα υλικό[18].

Μετά την ανάληψή του, ο Ιησούς κάθισε στα δεξιά του πατρός του Ιαλδαβαώθ, και άρχισε την συλλογή των ψυχών των σεσωσμένων, δηλαδή αυτών που έγιναν κοινωνοί της παραπάνω γνώσεως. Με αυτό τον τρόπο η δύναμη του Ιησού αυξάνει, ενώ του Ιαλδαβαώθ ελαττώνεται, διότι αυτός αποστερείται ψυχών για μετεμψύχωση σε νέα σώματα. Όταν μαζευτούν όλες οι ψυχές και συλλεγεί πλήρως η διαφυγώσα θεϊκή σπίθα, θα έρθει το τέλος της δημιουργίας[19].

Από όσα εκτέθηκαν μέχρι τώρα δεν μπορεί να γίνει εμφανής ο θεοσοφικός χαρακτήρας της σέκτας. Συνεχίζοντας όμως ο άγιος Ειρηναίος, μας πληροφορεί ότι για κάποιους Οφίτες, ο όφις της Γένεσης ήταν η ίδια η Σοφία Προύνικος, η οποία διέκειτο εχθρικά προς τα έργα του γιού της. Έτσι ο όφις, ως εκπρόσωπος της Σοφίας αναβαθμίζεται και δικαιολογείται η λατρεία του από τους οπαδούς αυτής της ομάδας. Τελειώνοντας ο άγιος Ειρηναίος θεωρεί τους Οφίτες παρακλάδι της σχολής του Βαλεντίνου[20].

Ο Κέλσος, αγνοώντας την διαφορά των Χριστιανών από τους Οφίτες, κατηγορεί τους πρώτους ότι θεωρούν τον δημιουργό ως καταραμένη θεότητα, και γι’ αυτό τους θεωρεί ασεβείς[21]. Ο Ωριγένης εξηγεί ότι δεν πρόκειται για τους Χριστιανούς, αλλά για τους Οφίτες. Στην παραπάνω διδασκαλία, μπορούμε να προσθέσουμε τα ονόματα της ανίερης εβδομάδος, όπως καταγράφονται από Κέλσο και Ωριγένη:

«ὁ μέν οὖν Κέλσος ἔλεγε τόν πρῶτον ἰδέᾳ λέοντος μεμορφωμένον, οὐκ ἐκθέμενος, τίνα αὐτόν ὀνομάζουσιν οἱ ἀληθῶς δυσσεβεστάτοι˙ ἡμεῖς δέ εὕρομεν ὅτι τόν ἐν ταῖς ἱεραῖς γραφαῖς εὐφημούμενον ἄγγελον τοῦ δημιουργοῦ, τοῦτον τό μιαρόν εκεῖνο διάγραμμα ἔλεγεν εῖναι Μιχαήλ τόν λεοντοειδή[22]. πάλιν τ’ αὖ ὁ μέν Κέλσος ἔφασκε τόν ἐξῆς καί δεύτερον εἶναι ταῦρον˙ ὅ δ’ εἴχομεν διάγραμμα τόν Σουριήλ ἔλεγεν εἶναι τόν ταυροειδῆ. εἶτα ὁ μέν Κέλσος τρίτον ἀμφίβιον τινα καί φρικῶδες ἐπισυρίζοντα˙ τό δέ διάγραμμα τρίτον Ῥαφαήλ ἔλεγεν εῖναι δρακοντοειδῆ. πάλιν τε αὖ ὁ μέν Κέλσος τόν τέταρτον ἀετοῦ ἔφασκεν ἔχειν μορφήν˙ τό δέ διάγραμμα Γαριήλ ἔλεγεν εῖναι τόν ἀετοειδῆ. εἶθ’ ὁ μέν Κέλσος τόν πέμπτον ἔφασκεν εἶναι ἄρκου πρόσωπον ἔχοντα˙ τό δέ διάγραμμα τόν Θαυθαβαώθ ἔφασκεν εἶναι τόν ἀρκοειδῆ. εἶθ’ ὁ μέν Κέλσος τόν ἕκτον κυνός πρόσωπον έλεγεν ἱστορεῖσθαι ἔχειν παρ’ ἐκείνοις˙ τό δέ διάγραμμα ἔφασκεν εἶναι αὐτόν Ἐραθαώθ. εἶθ’ ὁ μέν Κέλσος τόν ἕβδομον ἔφασκε ὄνου ἔχειν πρόσωπον, καί ὀνομάζεσθαι αὐτόν Θαφαβαώθ ἤ Ὀνοήλ˙ ἡμεῖς δ’ ἐν τῷ διαγράμματι εὕρομεν ὅτι οὗτος καλεῖται Ὀνοήλ ἤ Θαρθαραώθ, ὀνοειδής τις τυγχάνων[23]».

4.4.1β Τα οφιτικά διαγράμματα

Πρόκειται για τελετουργικά εσωτερικά διαγράμματα με μυστικιστικό συμβολικό χαρακτήρα. Αναφέρονται από τον Κέλσο και τον Ωριγένη στο συγκεκριμένο έργο, αλλά περιγράφονται από τους δύο με διαφορετικό τρόπο.

Ο Κέλσος περιγράφει επτά ξεχωριστούς αρχοντικούς κύκλους, περικλειόμενους από έναν εξωτερικό, που ονομάζεται Λεβιάθαν και συμβολίζει την ψυχή του κόσμου. Χωρίζεται από μια μαύρη γραμμή από τον Τάρταρο. Μαζί αναφέρει και τετράγωνο σχήμα, καθώς και τα επιλεγόμενα μπροστά στις πύλες του παραδείσου[24].

Ο Ωριγένης διορθώνει, λέγοντας ότι έχει βρει το διάγραμμα. Η περιγραφή του είναι η εξής:

«ἐξηγοῦνται γάρ τινα μεταξύ τῶν ὑπερουρανίων ἀνωτέρω κύκλων ἐπιγεγραμμένα, ἄλλα τε καί δύο ἄττα, μεῖζόν τε καί μικρότερον υἱοῦ καί πατρός. εὕρομεν δ’ ἡμεῖς ἐν τούτῳ τῷ διαγράμματι τόν μείζονα κύκλον καί τόν μικρότερον, ὧν ἐπί τῆς διαμέτρου ἐπεγέγραπτο, “ πατήρ καί ὑιός” , και μεταξύ τοῦ μείζονος, ἐν ᾧ ὁ μικρότερος ἦν, καί ἄλλου συγκειμένου ἐκ δύο κύκλων, τοῦ μέν ἐξωτέρου ξανθοῦ τοῦ δέ ενδοτέρου κυανοῦ, τό επιγεγραμένον διάφραγμα πελεκοειδεῖ σχήματι, καί ἀνωτέρω μέν αὐτοῦ κύκλον βραχύν ἐχόμενον τοῦ μείζονος τῶν προτέρων ἐγγεγραμμένον  ἔχοντα “ἀγάπην”, κατωτέρω δέ ἐχόμενον τοῦ κύκλου γεγραμμένον ἔχοντα “ζωήν”˙ τῷ δέ δευτέρῳ κύκλῳ ἐνεγέγραπτο, περιπεπλεγμένῳ καί εμπεριειληφότι ἄλλους δύο κύκλους καί ἄλλο σχήμα ρομβοειδές, “σοφίας πρόνοια” καί ἔνδον μέν τῆς κοινῆς αυτῶν τομῆς “σοφίας φύσις”, ἀνωτέρω δέ τῆς κοινῆς αὐτῶν τομῆς κύκλος ἦν, ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο “γνῶσις”, κατωτέρω δέ ἄλλος, ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο “σύνεσις”».

Η ανακατασκευή του διαγράμματος από τον Jaques Matter[25], είναι η παρακάτω,

Ο Ωριγένης διαβλέπει την επίδραση των μαγικών και εβραϊκών γραφών, κυρίως μέσα από την επιλογή των ονομάτων.

«χρή μέντοι εἰδέναι ὅτι οἱ ταῦτα συνταξάμενοι, οὔτε τάς μαγείας νοήσαντες οὔτε τά τῶν θείων γραφῶν διακρίναντες, πάντ’ ἔφυραν˙ ἀπό μέν μαγείας τόν Ἰαλδαβαώθ καί τόν Ἀσταφαιόν καί τόν Ὡραῖον, από δέ τῶν Ἑβραϊκῶν γραφῶν τόν Ἰαωΐα παρ’ Ἑβραίοις ὀνομαζόμενον καί τόν Σαβαώθ καί τόν Ἀδωναῖον καί τόν Ἐλωαῖον. τά δέ από τῶν γραφῶν ληφθέντα ὀνόματα ἐπώνυμά ἐστι τοῦ αὐτοῦ καί ἑνός θεοῦ[26]˙».

Οι μεταφραστές του έργου του αγίου Ειρηναίου, Alexander Roberts & W. H. Rambaut[27], αναγνωρίζουν καββαλιστική προέλευση των ονομάτων.

4.4.1γ Τελετές

Ο άγιος Επιφάνιος καταγράφει μια τελετή ενδεικτική της λατρείας του όφεως:

«δοξάζουσιν οὖν αὐτόν διά τήν τοιαύτην, φασί, γνῶσιν καί ἄρτον αὐτῷ προσφέρουσιν. ἔχουσι γάρ φύσει ὄφιν τρέφοντες έν κτίστῃ τινί, ὅν προς τήν ὥραν τῶν αὐτῶν μυστηρίων τοῦ φωλεοῦ προφέροντες καί στιβάζοντες ἐπί τραπέζης ἄρτους προσκαλοῦνται τόν αύτόν ὄφιν˙ ἀνοιχθέντος δέ τοῦ φωλεοῦ πρόεισι. καί οὕτως ἀνελθών κατά τήν αὐτοῦ φρόνησιν ὁ ὅφις καί πανουργίαν, ἤηδη γινώσκων τήν αὐτῶν μωράν ἄνεισιν ἐπί τήν τράπεζαν καί ἐνείλεται τῖς ἄρτοις. καί ταύτην φασίν εἶναι τελείαν θυσίαν. ὅθεν καί, ὥς ἀπό τινος ἀκήκοα, οὐ μόνον κλῶσι τους ἄρτους ἐν οἷς ὁ αὐτός ὄφις εἰλήθη καί επίδιδόασι τοῖς λαμβάνουσιν, ἀλλά καί ἕκαστος ἀσπάζεται τόν ὄφιν ἐκ στόματος, ἤτοι γοητείᾳ τινί ἐπᾳσθέντος τοῦ ὄφεως είς ἡμερότητα ἤ ἐξ ἑτέρας ἐνεργείας διαβόλου προς ἀπάτην τούτων ὑποκοριζομένου τοῦ ζώου[28].»

Ο Ωριγένης καταγράφει επικλήσεις στους επτά Αιώνες της πρώτης εβδομάδος[29].

Οι Οφίτες την εποχή του αγίου Επιφανίου είχαν πάψει ν’ αποτελούν οργανωμένη σέκτα. Σποραδικά, μπορούσαν να εντοπιστούν κάποια υπολείμματα τους. Ο Θεοδώρητος αναφέρει ότι θεοσοφικές πρακτικές εντόπισε στην επαρχεία του ανάμεσα στους Μαρκιωνίτες[30].

4.4.2 Ναασηνοί

Άλλη οφιολατρική ομάδα είναι οι Ναασηνοί. Το όνομά τους έχει εβραϊκή ρίζα καθότι ναας στα εβραϊκά σημαίνει φίδι. Συνεπώς καλούνται κι αυτοί Οφίτες σε ελληνική μετάφραση[31]. Κεντρική ιδέα της διδασκαλίας τους ήταν ότι κάθε ναός ήταν αφιερωμένος στον όφη, ετυμολογούντες την λέξη ναός εκ του ναάς.

4.4.2α Διδασκαλία

Στην αρχή της θεογονίας τους τοποθετούσαν τον Αρχάνθρωπο ή Άνωθεν Άνθρωπο ή Αδάμαντα (στα σύγχρονα θεοσοφικά κείμενα συναντάται και ως Αδάμ Κάδμων[32]). Πρόκειται για ερμαφρόδιτη οντότητα που φέρει συγχρόνως τα στοιχεία της πατρότητας και της μητρότητας. Στο έργο του αγίου Ιππολύτου διασώζεται ύμνος αφιερωμένος σ’ αυτόν:

«ἀπό σοῦ πατήρ καί διά σε μήτηρ, τά δύο ἀθάνατα ὀνόματα, αἰώνων γονεῖς, πολῖτα οὐρανοῦ, μεγαλώνυμε ἄνθρωπε[33].»

Το όν αυτό παρομοιάζεται με τον Γηρυόνη, διότι έχει εν εαυτό τρεις φύσεις, το χοϊκό, το ψυχικό, το νοερό[34].

Πρώτα απορρέει από τον Αδάμαντα ο Δεύτερος άνθρωπος ή Υιός Ανθρώπου ή Αυτογενής. Στην συνέχεια γεννάται το πεπληρωμένο χάος, το Πνεύμα ή Μήτηρ (Ρούχα).

«Καί ἔστι τό μέν πρῶτο αγέννητον, τό δέ δεύτερον αγαθόν αὐτογενές, τό τρίτον γεννητόν.»

Ακολουθούντες τα παραπάνω υποστήριζαν ότι τα πάντα είναι τριφυή.

«λέγουσι δέ˙ ὁ λέγων τά πάντα ἐξ ἑνός συνεστάναι πλανᾶται, ὁ λέγων ἐκ τριῶν ἀληθεύει καί περί τῶν ὅλων τήν ἀπόδειξιν δώσει. μία γάρ ἐστι, φησίν, ἡ μακαρία φύσις τοῦ μακαρίου ἀνθρώπου τοῦ ἄνω, τοῦ Ἀδάμαντος˙ μία δέ ἡ θνητή κάτω˙ μία δέ ἡ αβασίλευτος γενά ἡ ἄνω γενομένη, ὅπου, φησίν, ἐστί Μαριάμ ἡ ζητουμένη καί Ἰοθώρ ὁ μέγας σοφός καί Σεπφώρα ἡ βλέπουσα καί Μωσῆς, οὗ γένεσις οὐκ ἔστιν ἐν Αιγύπτῳ˙ γεγόνασι γἀρ αὐτῶ παῖδες ἐν Μαδιάμ[35].»

Τέταρτο ον της θεογονίας τους είναι ο Ησαλδαίος, ο δημιουργός του κόσμου.

«ἀπό τοῦ μακαρίου ἄνωθεν ἀνθρώπου ἤ αρχανθρώπου ἤ Ἀδάμαντος, ὡς ἐκείνοις δοκεῖ κατηνέχθησαν ὧδε εἰς πλάσμα τό πήλινον, ἵνα δουλεύσωσι τῷ ταύτης τῆς κτίσεως δημιουργῷ Ἠσαλδαίῳ, θεῷ πυρίνῳ, ἀριθμόν τετάρτῳ˙ οὕτως γάρ τόν δημιουργόν πατέρα τοῦ ἰδικοῦ κόσμου καλοῦσιν[36].»

Αυτός είναι ο κύριος της ζωής και του θανάτου, αυτός ξυπνά τους νεκρούς και γι’ αυτόν υποτίθεται έχει γραφεί το «ποιμανεῖς αὐτούς ἐν ῥάβδῳ σιδηρᾷ[37]» (Ψαλμ. 2,9). Ταυτίζεται από τον άγιο Ιππόλυτο με τον Ερμή, από τους Ναασηνούς με τον Χριστό:

«οὗτός ἐστίν ὁ Χριστός, ὁ ἐν πᾶσι, φησί, τοῖς γενητοῖς υἱός ἀνθρώπου κεχαρακτηρισμένος ἀπό τοῦ ἀχαρακτηρίστου λόγου[38].»

Για τον άνθρωπο δίδασκαν ότι γεννήθηκε από την γη αυτόματα[39]. Ως γέννημα της γης κείτονταν άψυχος και ακίνητος, σαν άγαλμα και εικόνα του Αδάμαντα[40]. Τότε του δόθηκε ψυχή, ώστε να πάσχει και να κολάζεται ως υπόδουλος[41].

Για να περιγράψουν την ψυχή χρησιμοποίησαν οι Ναασηνοί θεωρίες των αρχαίων μυστικιστών:

«ζητοῦσι δέ οὐκ από τον γραφῶν, ἀλλά καί τοῦτο ἀπό τῶν μυστικῶν. εἶναι δέ φασι τήν ψυχήν δυσεύρετον πάνυ καί δυσκατανόητον˙ οὐ γάρ μένει ἐπί σχήματος οὐδέ μορφῆς τῆς αὐτῆς πάντοτε οὐδέ πάθους ἑνός, ἵνα τις αὐτήν ἤ τύπῳ εἴπῃ ἤ οὐσίᾳ καταλλήψεται[42].»

Περαιτέρω στην ανθρωπολογία τους δέχονταν την τριμερή διαίρεση της ψυχής[43]. Τους ανθρώπους χωρίζουν επίσης σε τρεις κατηγορίες:

› τους σαρκικούς

› τους ψυχικούς

› τους πνευματικούς

«θνητή γάρ, φησί, πᾶσα ἡ κάτω γένεσις, ἀθάνατος δέ ἡ ἄνω γεννωμένη˙ γεννᾶται γάρ ἐξ ὕδατος μόνου καί πνεύματος πνευματικός, οὐ σαρκικός˙ ὁ δέ κάτω σαρκικός. τοῦτ’ ἔστι, φησί, τό γεγραμμένον˙ “τό γεγεννημένον ἐκ τῆς σαρκός σάρξ ἐστι, καί τό γεγεννημένον ἐκ τοῦ πνεύματος πνεῦμά ἐστιν”. αὕτη ἐστίν ἡ κατ’ αὐτούς πνευματική γένεσις[44].»

Ψυχικούς καλούν τους Χριστιανούς, εκ των οποίων προέρχονται οι πνευματικοί, δηλ. οι Ναασηνοί. Αυτό δείχνει ξεκάθαρα την διαστρέβλωση των λόγων του Απ. Παύλου:

«”ψυχικός δέ ἄνθρωπος οὐ δέχεται τά τοῦ πνεύματος τοῦ θεοῦ˙ μωρία γάρ αὐτῷ ἐστί[45]”. καί ταῦτα, φησίν, ἐστί τά τοῦ πνεύματος ἄρρητα μυστήρια, ἅ ἡμεῖς ἴσμεν μόνοι[46].»

Για τον Ιησού ισχυρίστηκαν ότι συγκεντρώθηκαν σε αυτόν και τα τρία στοιχεία, το χοϊκό, το ψυχικό, το νοερό, και οι ιδιότητες των τριών πρώτων όντων[47]. Το έργο του ήταν η στροφή των ανθρώπων προς τα πνευματικά:

«οὗτος φησίν, ἐστίν ὁ μέγας Ἰορδάνης, ὅν κάτω ῥέοντα καί κωλύοντα ἐξελθεῖν τους υἱούς Ἰσραήλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου › ἤγουν ἐκ τῆς κάτω μίξεως˙ Αἴγυπτος γάρ ἐστι τό σῶμα κατ’ αὐτούς › ἀνέστειλεν Ἰησοῦς καί ἐποίησεν ἄνω ῥέειν[48].»

Ο Ιησούς ήλθε στον κόσμο για να φέρει την σωτηρία. Σωτηρία θεωρούν την γνώση των μυστηρίων του θεού,

«καί νομίζουσιν εἶναι τήν γνώσιν αὐτοῦ (σ.σ. του Αδάμαντα) ἀρχήν τοῦ δύνασθαι γνῶναι τόν θεόν, λέγοντες οὕτως˙ ἀρχή τελειώσεως γνῶσις ἀνθρώπου, θεοῦ δέ γνῶσις ἀπηρτισμένη τελείωσις[49].»

Αποκαλούσαν τον Ιησού «πύλη»,

«διά τοῦτο, φησί, λέγει ὁ Ιησοῦς˙ “ἐγώ εἰμι ἡ πύλη ἡ ἀληθινή[50]”. ἔστι δέ ὁ ταῦτα λέγων ὁ ἀπό τοῦ ἀχαρακτηρίστου, φησίν, τέλειος ἄνθρωπος. οὐ δύναται οὖν, φησί, σωθῆναι ὁ τέλειος ἄνθρωπος, ἐάν μή ἀναγεννηθῇ διά ταύτης εἰσελθών τῆς πύλης[51].»

και την γνώση των μυστηρίων απαραίτητη προϋπόθεση για την άνοδο στον ουρανό,

«αὕτη γάρ, φησίν, ἐστίν “ἡ πύλη τοῦ οὐρανοῦ” καί οὗτος <ὁ> “οἶκος θεοῦ”, ὅπου ὁ ἀγαθός θεός κατοικεῖ μόνος, εἰς ὅν οὐκ εἰσελεύσεται, φησίν, ἀκάθαρτος οὐδείς, οὐ ψυχικός, οὐ σαρκικός, ἀλλά τηρεῖται πνευματικοῖς μόνοις, ὅπου δεῖ γενομένους βαλεῖν τά ἐνδύματα καί πάντας γενέσθαι νυμφίους ἀπηρσενωμένους διά τοῦ παρθενικοῦ πνεύματος[52].»

Και πάλι,

«ἡμεῖς δ’ ἐσμέν, φησίν, οἱ πνευματικοί, οἱ ἐκλεγμένοι ἀπό τοῦ ζῶντος ὕδατος τοῦ ῥέοντος Εὐφράτου διά τῆς Βαβυλῶνος μέσης τό οἰκεῖον, διά τῆς πύλης ὁδεύοντες ἀληθινῆς, ἥτις ἐστίν Ἰησοῦς ὁ μακάριος καί ἐσμέν ἐξ ἀπάντων ἀνθρώπων ἡμεῖς Χριστιανοί μόνοι, ἐν τῇ τρίτῃ πύλῃ ἀπαρτίζοντες τό μυστήριον καί χριόμενοι ἐκεῖ ἀλάλῳ χρίσματι ἐκ κέρατος, ὡς Δαβίδ, οὐκ Ὀστρακίνου φακοῦ, φησίν, ὡς ὁ Σαούλ ὁ συμπολιτευόμενος τῷ πονηρῷ δαίμονι τῆς σαρκικῆς ἐπιθμίας[53].»

4.4.2β Πρακτικές

Από τον παραπάνω τελευταίο λόγο του αγίου Ιππολύτου, δύναται να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι οι Ναασηνοί ζούσαν βίο εγκρατή. Και πράγματι, βεβαιώνει ο άγιος ότι:

«πάνυ γάρ πικρῶς και πεφυλαγμένως παραγγέλουσιν ἀπέχεσθαι ὡς ἀποκεκομμένοι τῆς προς γυναῖκα ὁμιλίας[54].»

Αρχικά θα πρέπει να τονισθεί ότι η ασκούμενη αποχή από τις γυναίκες δεν είχε ηθική βάση, αλλά στηρίζονταν στην εσφαλμένη άποψη περί του σαρκικού ανθρώπου. Ξεκινώντας από το «τό γεγεννημένον ἐκ τῆς σαρκός σάρξ ἐστι», μιλούν για δύο γεννήσεις την κάτω και την άνω, την αναγέννηση. Την πρώτη αποφεύγουν και την δεύτερη επιζητούν για να γίνουν πνευματικοί και να σωθούν. Το διατύπωναν ως εξής:

«τοῦτό ἐστι, φησί, τό γεγραμμένον˙ “ έγώ εἶπα˙ θεοί ἐστε καί υἱοί ὑψίστου πάντες[55]”, ἐάν ἀπό τῆς Αἰγύπτου φυγεῖν σπεύδητε καί γένησθε πέραν τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης εἰς τήν ἔρημον, τουτέστιν ἀπό τῆς κάτω μίξεως ἐπί τήν ἄνω Ἱερουσαλήμ, ἥτις ἐστί μήτηρ ζώντων˙ ἐάν δέ πάλιν ἐπιστραφῆτε ἐπί τήν Αἴγυπτον, τουτέστιν ἐπί τήν κάτω μῖξιν, “ὡς ἄνθρωποι ἀποθνήκσετε[56]”. θνητή γάρ, φησί, πᾶσα ἡ κάτω γένεσις, ἀθάνατος δέ ἡ ἄνω γεννωμένη˙ γεννᾶτται γάρ ἐξ ὕδατος μόνου καί πνεύματος πνευματικός, οὐ σαρκικός[57].»

Αλλά έτσι οι Ναασηνοί απόφευγαν μόνο την συνεύρεση με γυναίκες με σκοπό την αποφυγή των γεννήσεων. Ο άγιος Ιππόλυτος χρησιμοποιεί τα λόγια του αποστόλου Παύλου για να επιβεβαιώσει τις ομοφυλοφιλικές τους τάσεις:

«φάσκοντες γάρ εἶναι σοφοί ἐμωράνθησαν καί ἤλλαξαν τήν δόξαν τοῦ ἀφθάρτου θεοῦ ἐν ὁμοιώμασιν εἰκόνος φθαρτοῦ ἀνθρώπου καί πετεινῶν καί τετραπόδων καί ἑρπετῶν[58]. διό καί παρέδωκεν αὐτούς ὁ θεός εἰς πάθη ἀτιμίας˙ αἵ τε γάρ θήλειαι αὐτῶν μετήλλαξαν τήν φυσικήν χρῆσιν εἰς την παρά φύσιν” – τί δέ ἐστιν ἡ φυσική κατ’ αὐτούς χρῆσις, ὕστερον ἐροῦμεν› “ὁμοίως καί οἱ ἄρρενες ἀφέντες τήν φυσικήν χρῆσιν τῆς θηλείας ἐξεκαύθησαν ἐν τῇ ὀρέξει αὐτῶν εἰς ἀλλήλους, ἄρρενες ἐν ἄρρεσι τήν ασχημοσύνην κατεργαζόμενοι” – “ἀσχημοσύνη δέ ἐστιν ἡ πρώτη καί μακαρία κατ’ αὐτούς ασχημάτιστος οὐσία, ἡ πάντων σχημάτων τοῖς σχηματιζομένοις αἰτία – “καί τήν ἀντιμισθίαν ἥν ἔδει τῆς πλάνης αὐτῶν ἐν ἑαυτοῖς ἀπολαμβάνοντες[59]”. ἐν γάρ τούτοις τοῖς λόγοις, οἷς εἴρηκεν ὁ Παῦλος, ὅλον φασί συνέχεσθαι τό κρύφιον αὐτῶν καί ἄρρητον τῆς μακαρίας μυστήριον ἡδονῆς[60].»

Είναι εμφανής η διαστρέβλωση των λόγων του Αποστόλου. Οι Ναασηνοί εκλάμβαναν τον ψόγον ως προτροπή. Έφερναν ως παράδειγμα τα μυστήρια του Άττη στη Φρυγία:

«ἐάν δέ, φησίν, ἡ μήτηρ τῶν θεῶν ἀποκόψῃ τόν Ἄττιν καί αὐτή τοῦτον ἔχουσα ἐρώμενον, ἡ τῶν ὑπερκοσμίων, φησί, καί αἰωνίων ἅνω μακαρία φύσις τήν ἀρρενικήν δύναμιν τῆς ψυχῆς ἀνακαλεῖται προς αὐτήν. ἔστι γάρ ἀρρενόθηλυς ὁ ἄνθρωπος. κατά τοῦτον οὖν αὐτοῖς τόν λόγον πάνυ πονηρόν καί κεκωλυμένον κατά τήν διδασκαλίαν ἡ γυναικός πρός ἄνδρα δεδειγμένη καθέστηκεν ὁμιλία[61].»

Προς την εκπλήρωση της ατιμίας χρησιμοποιούσαν είδος λουτρού, εκ του οποίου μερικοί μελετητές εκλαμβάνουν την σέκτα ως βαπτισματική. Το σφάλμα καταδεικνύεται εκ των λόγων του αγίου Ιππολύτου:

«ἡ γάρ ἐπαγγελία τοῦ λουτροῦ οὐκ ἄλλη τις ἐστι κατ’ αὐτούς, ἤ τό εισαγαγεῖν εἰς τήν ἀμάραντον ἡδονήν τόν λουόμενον κατ’ αὐτούς ζῶντι ὕδατι καί χριόμενον ἀλάλῳ χρίσματι[62].»

Διά των παρά φύση πράξεων πίστευαν ότι θα ομοιωθούν με τον ερμαφρόδιτο Αδάμαντα:

«ἀπεκόπη γάρ, φησίν, ὁ Ἄττις, τοῦτ’ ἔστιν ἀπό των χοϊκῶν τῆς κτίσεως κάτωθεν μερῶν, καί ἐπί τήν αἰώνιαν ἄνω μετελήλυθεν οὐσίαν, ὅπου, φησίν, οὐκ ἔστιν οὔτε θῆλυ οὔτε ἄρσεν, ἀλλά καινή κτίσις, “καινός ἄνθρωπος”, ὅ ἐστιν ἀρσενόθηλυς[63].»

Και δικαιολογούν την τέτοιου είδους ανθρωπολογία τους λέγοντας ότι ο άνθρωπος είναι εικόνα του ερμαφρόδιτου Αδάμαντα:

«εἰκόνα ὑπάρχοντα ἐκείνου τοῦ ἄνω, τοῦ ὑμνουμένου Αδάμαντος ἀνθρώπου, …»

και το ίδιο επαναλαμβάνει η θεοσοφίστρια H. P. Blavatsky, όπως είδαμε παραπάνω[64].

Από αυτήν παρέλαβε και ο Carl Jung και διατύπωσε στην θεωρία των Αρχετύπων:

«Ο αναπτυσσόμενος νέος πρέπει να έχει την δυνατότητα να ελευθερωθεί από τη γοητεία του ανιμιστικού αρχέτυπο της μητέρας. Υπάρχουν εξαιρέσεις, κυρίως καλλιτέχνες, όπου το πρόβλημα παίρνει συχνά διαφορετική τροπή˙ επίσης η ομοφυλοφιλία, η οποία συχνά χαρακτηρίζεται από την ταυτότητα με την anima.  Λαμβάνοντας υπόψη την συχνότητα του φαινομένου, η μετάφρασή του ως παθολογικής ανωμαλίας είναι πολύ αβέβαιη. Τα ψυχολογικά ευρήματα δείχνουν ότι είναι περισσότερο θέμα μιας ατελούς απόσπασης από το ερμαφρόδιτο αρχέτυπο, συνδυασμένο με μια διακριτή αντίσταση στην ταύτιση με τον ρόλο του μονο-σεξουαλικού όντος. Μια τέτοια προδιάθεση δεν πρέπει να επικρίνεται αρνητικά σε καμιά περίπτωση, στο βαθμό που διατηρεί το αρχέτυπο του Πρώτου Ανθρώπου, αρχέτυπο το οποίο έχει χάσει ως ένα βαθμό κάθε μονο-σεξουαλική ύπαρξη[65].»

Αυτό που επιχειρεί να κάνει εδώ ο θεοσοφιστής Carl Jung είναι να νομιμοποιήσει με επιστημονικοφανή τρόπο, μία εφάμαρτη και παρά φύση κατάσταση με τον ίδιο τρόπο που το έκαναν και οι Ναασηνοί, τηρουμένων των αναλογιών της διαφορετικής γνωσιολογίας των δύο εποχών. Από την άλλη, η προώθηση του μοντέλου του ομο› και αμφι-σεξουαλικού ανθρώπου από την Νέα Εποχή, δεν έχει να κάνει με την αποδοχή της διαφορετικότητας, αλλά με την αποδοχή της γνωστικογενούς θεολογίας που κρύβεται πίσω από αυτήν και η οποία εκπροσωπείται σήμερα από συγκεκριμένα νεογνωστικά κινήματα, με αποτέλεσμα την διάδοση της παρά φύση πράξεως.

4.4.2γ Συγγράμματα

Την απόκρυφη γνώση παρέλαβαν οι Ναασηνοί, σύμφωνα με τα λεγόμενά τους από την Μαριάμμη[66], και αυτή με την σειρά της από τον άγιο Ιάκωβο τον Αδελφόθεο[67].

Χρησιμοποιούσαν το Κατά Αιγυπτίους Ευαγγέλιο:

«τάς δέ ἐξαλλαγάς ταύτας τάς ποικίλας ἐν τῷ ἐπιγραφομένῳ κατ’ Αιγυπτίους εὐαγγελίῳ κειμένας ἔχουσιν[68]»,

τό οποίο είναι το Ευαγγέλιο Αιγυπτίων, κείμενο που υπάρχει στην συλλογή του Χηνοβοσκίου (κωδ. ΙΙΙ.2 & IV.2). Αυτό χρησιμοποιούνταν από τους χριστιανικούς κύκλους της Αιγύπτου. Κατά μαρτυρία του Κλήμεντος Αλεξανδρέως[69] προσγράφεται στους Εγκρατιτές, ενώ ο άγιος Επιφάνιος[70] το αποδίδει στους Σαβελλιανούς. Τα υπό διαπραγμάτευση θέματα ήταν της αρεσκείας των Ναασηνών.

Πηγή του θεωρείται το κείμενο του παπύρου της Οξυρύγχου 655[71]. Πρόκειται περί ευαγγελικής συλλογής. Με συμπίλημα χωρίων από τα κανονικά Ευαγγέλια προέκυψε το απόκρυφο Κατ’ Αιγυπτίους και από αυτό τα γνωστικό Κατ’ Αιγυπτίους, απόκρυφο Κατά Θωμάν, γνωστικό Κατά Θωμάν[72]. Το τελευταίο χρησιμοποιούνταν επίσης από τους Ναασηνούς:

«…ἥνπερ φησί <τήν> ἐντός ἀνθρώπου βασιλείαν οὐρανῶν ζητουμένην, περί ἧς διαρρήδην ἐν τῷ κατά Θωμᾶν ἐπιγραφομένῳ εὐαγγελίῳ παραδιδόασι λέγοντες οὕτως[73]˙»

Ως κείμενο σώζεται στην βιβλιοθήκη του Χηνοβοσκίου (κωδ. ΙΙ.2) Περί αυτού ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων αναφέρει ότι είναι έργο των μαθητών του Μάνη[74]. Αποτελεί συλλογή λόγων, εκ των οποίων ο υπ’ αριθμ. 114 πραγματεύεται το θέμα της συγχώνευσης των δύο φύλων για την επίτευξη της επανόδου στον ερμαφρόδιτο πρώτο άνθρωπο. Θεωρείται ότι η γνωστική επεξεργασία του κειμένου έγινε στην Συρία κι έτσι δικαιολογείται η χρήση του από τους Μανιχαίους[75].

Σχόλια

› Ο συγκρητικός χαρακτήρας της διδασκαλίας τους ομολογείται από τους ίδιους τους Ναασηνούς σε πολλά σημεία του έργου του αγίου Ιππολύτου. Όταν για παράδειγμα συζητάνε την διδασκαλία της αυτόματης γέννησης, επικαλούνται την μυθολογία πολλών λαών:

«γῆ δέ, φασίν οἱ Ἕλληνες, ἄνθρωπον ἀνέδωκε πρώτη καλόν ἐνεγκαμένη γέρας, μή φυτῶν ἀναισθήτων μηδέ θηρίων ἀλόγων, ἀλλά ἡμέρου ζώου καί θεοφιλούς ἐθέλουσα μήτηρ γενέσθαι. χαλεπόν δέ, φησίν, ἐξευρεῖν, εἴτε Βοιωτοῖς Ἀλαλκομενεύς ὑπέρ λίμνης Κηφισίδος ἀνέσχε πρῶτος ἀνθρώπων, εἴτε Κουρῆτες ἦσαν Ἰδαῖοι, θεῖον γένος, ἤ Φρύγιοι Κορύβαντες, οὕς πρώτους ἥλιος ἐπεῖδε δενδροφυεῖς ἀναβλαστάνοντας, εἴτε προσεληναῖον Ἀρκαδία Πελασγόν, ἤ Ραρίας οἰκήτορα Δυσαὐλην Ἐλευσίν, ἤ Λῆμνος καλλίπαιδα Κάβιρον ἀρρήτῳ ἐτέκνωσεν ὀργιασμῷ, εἴτε Πελλήνη Φλεγραῖον Ἀλκυονέα, πρεσβύτατον Γιγάντων. Λίβυες δέ Γαράμαντα φασι πρωτόγονον αὐχμηρῶν ἀναδύντα πεδίων γλυκεάς ἀπάρξασθαι Διός βαλάνου. Αἰγυπτίαν δέ Νεῖλος ἰλύν ἐπιλιπαίνων μέχρι σήμερον ζωογονῶν, φησίν, ὑγρᾷ σαρκούμενα θερμότητι ζῷα [καί σῶμα] ἀναδίδωσιν. Ἀσσύριοι δέ Ὠάννην ἰχθυοφάγον γενέσθαι παρ’ αὐτοῖς. Χαλδαῖοι δέ τον Αδάμ[76].»

Σε άλλα σημεία προβάλλουν τα μυστήρια του Άδωνι των Ασσυρίων, όπως για παράδειγμα στο θέμα της τριμερούς διαίρεσης της ψυχής:

«καί πρῶτον ἐπί τάς τῶν Ἀσσυρίων καταφεύγουσι τελετάς, τήν τριχῇ διαίρεσιν τοῦ ἀνθρώπου κατανοοῦντες[77]˙»

τα μυστήρια του Άττη των Φρυγών, στο απόσπασμα που παραθέσαμε παραπάνω[78], της Ίσιδος και του Οσίριδος των Αιγυπτίων:

«λέγουσι γοῦν, ὅτι Αἰγύπτιοι, πάντων ἀνθρώπων μετά τους Φρύγας ἀρχαιότεροι καθεστῶτες καί πᾶσι τοῖς ἄλλοις ἀνθρώποις ὁμολογουμένως τελετάς καί ὄργια θεῶν πάντων ὁμοῦ μετ’ αὐτους πρῶτον κατηγγελκότες <καί> ἰδέας καί ἐνεργείας, ἱερά καί σεβάσμια καί ἀνεξαγόρευτα τοῖς μή τετελεσμένοις τά Ἰσιδος ἔχουσι μυστήρια˙ τά δ’ εἰσιν οὐκ ἄλλο τι ἤ ἡρπασμένον καί ζητούμενον ὑπό τῆς ἑπταστόλου καί μελανείμονος αἰσχύνη Ὀσίριδος[79].»

Αλλού επικαλούνται και τα Ελευσίνια μυστήρια:

«τοῦτο, φησίν, ἐστί τό μέγα καί ἄρρητον Ἐλευσινίων μυστήριον “ὕε κύε”˙[80]».

Εντύπωση προκαλεί η χρησιμοποίηση της ίδιας φρασεολογίας από τις νέο-εποχίτικες ομάδες, τύπου Zeitgeist, με την διαφορά ότι προσπαθούν να κατηγορήσουν για συγκρητισμό, όχι τον ιδεολογικό πρόγονό τους, γνωστικισμό, αλλά το αντίπαλο δέος, Χριστιανισμό.

› Ποιους εννοεί ο απόστολος Παύλος «σαρκικούς», «ψυχικούς», «πνευματικούς».

Η εσφαλμένη απόδοση των όρων «σαρκικός», «ψυχικός», «πνευματικός» από τους Ναασηνούς, προϊδεάζει και για την εσφαλμένη ερμηνεία του Α’ Κορ. 2.13-15. Για την ορθή απόδοση των όρων προστρέχουμε στον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη. Γράφει στην Ερμηνεία εις την Α’ προς Κορινθίους:

«Μερικοί διδάσκαλοι θέλουν τριών λογιών ανθρώπους να διακρίνει ο απόστολος με τα λόγια ταύτα˙ σαρκικούς, ψυχικούς και πνευματικούς. Και σαρκικός μεν είναι εκείνος όπου ευρίσκεται εις το παρά φύσιν και εργάζεται το κακόν και την αμαρτίαν. Ψυχικός δε είναι εκείνος όπου ευρίσκεται εις το κατά φύσιν και μήτε το κακόν εργάζεται μήτε την αρετήν. Πνευματικός δε είναι εκείνος όπου ευρίσκεται εις το υπερ φύσιν και αξιωθή των του Πνεύματος χαρισμάτων και διοικείται από τον Πνεύμα το Άγιον. Παραδείγματος χάριν ένας άνθρωπος αδικεί και αρπάζει του άλλου το πράγμα, αυτός λέγετι σαρκικός. Άλλος δεν αδικεί τους άλλους, αλλά δεν θέλει να αδικήσουν και αυτόν άλλοι, ούτος λέγεται ψυχικός. Άλλος δε πάλιν όχι μόνον δεν αδικεί, όχι μόνον στέργει να τον αδικούν, αλλά και υπομένει ευχαρίστως και χαίρει όταν αδικείται. …Και ο Θεοφύλακτος ούτος λέγει αλλαχού, ερμηνεύων τα μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριον˙ Γίνωσκε ότι η Γραφή απλώς μεν το αυτό δοκεί λέγειν «πνεύμα και ψυχήν» Κυρίως δε διαστέλλει. Ψυχικόν μεν γαρ άνθρωπον λέγει τον κατά φύσιν ζώντα και ανθρωπίνοις λογισμοίς διοικούμενον. Οίον όταν πεινα εσθίοντα, τον εχθρό μισούντα και απλώς μηδέν υπέρ φύσιν φανταζόμενον. Πνευματικόν δε τον υπερβάντα τους της φύσεως νόμους και μηδέν ανθρώπινον φρονούντα. Και αύτη εστίν η διαφορά ψυχής και πνεύματος εν τη γραφή[81].»

Η απόδοση αυτή έχει αγιογραφική βάση: «Οὗτοί εἰσιν οἱ ἀποδιορίζοντες, ψυχικοί, Πνεῦμα μή ἔχοντες» (Ιούδα 19). «οἴδαμεν γάρ ὅτι ὁ νόμος πνευματικός ἐστιν˙ ἐγώ δέ σαρκικός εἰμι, πεπραμένος ὑπό τήν ἁμαρτίαν» (Ρωμ. 7.14). «ἔτι γάρ σαρκικοί ἐστε. ὅπου γάρ ἐν ὑμῖν ζῆλος καί ἔρις καί διχοστασίαι, οὐχί σαρκικοί ἐστε καί κατά ἄνθρωπον περιπατεῖτε;» (Α’Κορ. 3.3)

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ερμηνεύοντας το απόσπασμα λέγει:

«Επομένως είναι προ παντός μυστήριον τούτο, το οποίον κηρύττεται μέν παντού, δεν το κατανοούν όμως όσοι δεν έχουν ορθήν σκέψιν˙ αποκαλύπτεται δε όχι με την ανθρώπινη σοφίαν, αλλά με το άγιον Πνεύμα, όσο είναι δυνατόν να κατανοήσωμεν. Δι’ αυτό ακριβώς δεν θα έσφαλλε κάποιος, αν δια τον ίδιον λόγον ωνόμαζε τούτο μυστήριον απόρρητον, διότι ούτε εις εμάς τους πιστούς εδόθη με πλήρη σαφήνειαν και ακρίβειαν[82].»

«Και τι σημαίνει, «ερμηνεύοντες τα πνευματικά πράγματα με πνευματικά μέσα»; Ότι κάτι είναι πνευματικόν και ακατανόητον, με πνευματικά μέσα έχομεν τας μαρτυρίας,… Έτσι ερμηνεύω τα πνευματικά με πνευματικά στοιχεία και δεν έχω καθόλου ανάγκην της σοφίας του κόσμου ούτε των συλλογισμών ούτε τα κατά κόσμον προπαρασκευής[83].»

Και περιγράφει τον «ψυχικό» ως εξής:

«διότι πράγματι είναι ψυχικός εκείνος που εμπιστεύεται το παν εις τους λογισμούς της ψυχής και νομίζει ότι δεν χρειάζεται καμμίαν βοήθειαν άνωθεν, πράγμα το οποίον είναι μωρία[84].»

4.4.3 Σηθιανοί

Οι Σηθιανοί πήραν το όνομά τους από την λατρεία του Σηθ, του τρίτου υιού του Αδάμ και της Εύας. Γι’ αυτόν δίδασκαν ότι ήταν ενσάρκωση του θεού με αποτέλεσμα οι απόγονοί του θεωρούνται «εκλεκτοί» άνθρωποι.

4.4.3α Διδασκαλία

Οι Σηθιανοί παραδέχονταν τρεις αρχές, προαιώνιες. Αυτές είναι το φως, το σκότος, και ενδιάμεσα το πνεύμα. Κάθε αρχή έχει άπειρες δυνάμεις[85]. Το πνεύμα παρομοιάζεται με την ευωδία του μύρου ή του θυμιάματος[86]. Το σκότος είναι ως ύδωρ φοβερό. Έχει συναίσθηση εαυτού και γνωρίζει ότι χωρίς την επίφαυση του φωτός μένει έρημο, αφανές, αλαμπές, αδύναμο, άπρακτο και ασθενές[87]. Οι δυνάμεις των αρχών είναι άπειρες και νοερές κατά την ουσία. Όσο παραμένουν στον εαυτό τους, ησυχάζουν. Όταν πλησιάσουν η μια την άλλη δημιουργείται κίνηση από την ανομοιότητα της αντιπαράθεσης και ενέργεια εκ της κίνησης, αναλόγως των συνελθουσών δυνάμεων. Αυτό παράγει είδος εκτυπώματος και δημιουργείται ο κόσμος[88]. Επειδή οι δυνάμεις είναι άπειρες και οι συνδυασμοί τους άπειροι, προκύπτουν τα άπειρα είδη που περιέχονται στον υλικό κόσμο. Είναι εμφανές ότι η κοσμογονία τους είναι επηρεασμένη από την πλατωνική θεωρία των ιδεών.

Από την πρώτη συνδρομή των δυνάμεων δημιουργείται η ιδέα της σφραγίδας του ουρανού και της γης[89]. Μεταξύ ουρανού και γης συνέβησαν άπειρες συνδρομές δυνάμεων και γεννήθηκαν τα άπειρα πλήθη των φυτών και των ζώων[90]. Σ’ αυτά απλώθηκε μαζί με το φως και η ευωδία του πνεύματος. Από το ύδωρ προήλθε πρωτόγονη αρχή, σφοδρός και ζεστός άνεμος, αιτία της γενέσεως. Από τον άνεμο προήλθαν τα κύματα των υδάτων, τα οποία τεκνοποίησαν την φύση και προέκυψε ο άνθρωπος. Η δημιουργία του νου, δηλ. του θεού περιγράφεται με τα εξής λόγια:

«ἐπάν δέ τοῦτο τό ὑπό τοῦ ἀνέμου κῦμα ἐκ τοῦ ὕδατος ἐγερθέν καί ἐγκύμονα ἐργασάμενον τήν φύσιν γέννημα θηλείας εἰλήφῃ ἐν ἑαυτῷ, κατέχει τό κατεσπαρμένον φ[ς ἄνωθεν μετά τῆς τοῦ πνεύματος εὐωδίας, τουτέστι νοῦν μεμορφωμένον ἐν τοῖς διαφόροις εἴδεσιν, ὅ εστι τέλειος θεός, ἐξ ἀγεννήτου φωτός ἄνωθεν καί πνεύματος κατενηνεγμένος  εἰς ανθρώπινην φύσιν ὥσπερ εἰς ναόν, φορᾷ φύσεως καί ἀνέμου κινήματι γεννηθείς ἐξ ὕδατος, συγκεκραμένος καί καταμεμιγμένος τοῖς σώμασιν[91].»

Αυτό δηλαδή που υποστήριζαν οι Σηθιανοί, είναι ότι ο νους είναι ο θεός, κι έχει συμβεί διασπορά αυτού στα ανθρώπινα σώματα. Προσπαθεί ν’ απελευθερωθεί από αυτά αλλά δεν μπορεί να βρει διέξοδο. Το φως για να βοηθήσει τον νου ν’ απελευθερωθεί από το σκοτεινής προέλευσης σώμα, γεννά με παρόμοιο τρόπο δικό του υιό τέλειο, κι επειδή χρησιμοποίησε την δύναμη του οφιόμορφου ανέμου, θεωρείτο ότι η αρχή της γεννήσεως είναι ο όφις[92].

«ἐπεί οὖν κατείληπται τό φῶς καί τό πνεῦμα εἰς τήν ἀκάθαρτον, φησί, καί πολυπήμονα μήτραν ἄτακτον, εἰς ἥν ὁ ὄφις εἰσερχόμενος, ὁ ἄνεμος τοῦ σκότους, ὁ πρωτόγονος τῶν ὑδάτων, γεννᾶ τόν ἄνθρωπον, καί ἄλλο οὐδέν εἶδος οὔτε ἀγαπᾷ οὔτε γνωρίζει ἡ ἀκάθαρτος μήτρα˙ ὁμοιωθείς οὖν ὁ ἄνωθεν τοῦ φωτός τέλειος λόγος τῷ θηρίῳ τῷ ὄφει, εἰσῆλθεν εἰσῆλθεν εἰς τήν άκάθαρτον μήτραν, ἐξαπατήσας αὐτήν τοῦ θηρίου τῷ ὁμοιώματι, ἵνα λύςῃ τά δεσμά τά περικείμενα τῷ τελείῳ νοΐ τῷ γεννωμένῳ ἐν ἀκαθαρσίᾳ μήτρας ὑπό τοῦ πρωτοτόκου <τοῦ> ὕδατος, ὄφεως, ἀνέμου θηρίου[93].»

Την αποτύπωση της τριαρχίας διακρίνουν στον παράδεισο στους Αδάμ-Εύα-όφη, και μετά στους Κάιν-΄Αβελ-Σηθ, Σημ-Χαμ-Iάφεθ, Αβραάμ-Ισαάκ-Ιακώβ.

Για τον Σηθ δίδασκαν ότι είναι ο Χριστός, και βεβαίωναν ότι είναι ο Ιησούς[94]. Η ίδιοι θεωρούσαν ότι ήταν απόγονοί του. Την άνω δύναμη ή φως καλούσαν επίσης Μητέρα ή Θηλεία. Η Μητέρα γέννησε τον Σηθ και του έδωσε όλη την δύναμή της. Ταυτόχρονα του φύτευσε σπέρμα της άνω δυνάμεως και σπινθήρα[95].

Στην παρουσίαση της διδασκαλίας της αιρέσεως από τον άγιο Επιφάνιο συγκεκριμενοποιούνται ορισμένες έννοιες, που στο έργο του αγίου Ιππολύτου φαίνονται αφηρημένες. Έτσι οι δυνάμεις που δημιούργησαν τον κόσμο καλούνται εδώ άγγελοι. Προς καθαίρεση της δυνάμεως των αγγέλων στάλθηκε ο Σηθ στον κόσμο, φέρνοντας μέσα του τον σπινθήρα και το σπέρμα της άνω δυνάμεως[96].

Από την μίξη των αγγέλων και των ανθρώπων πλήθυνε η κακία στον κόσμο. Τότε η Μητέρα έστειλε τον Κατακλυσμό, προς καθαίρεση της αμαρτίας, αποσκοπώντας να μείνει στον κόσμο μόνο το καθαρό γένος των Σηθιανών. Αλλά οι άγγελοι ενημέρωσαν τον Χάμ, οπότε από τους οκτώ που σώθηκαν οι επτά ήταν του καθαρού γένους, ενώ ο όγδοος, ο Χάμ της άλλης δυνάμεως[97].

Γυναίκα του Σηθ ονομάζουν την Ωραία ή Νωραία. Αναιρώντας την σηθιανή διδασκαλία ο άγιος Επιφάνιος ονομάζει την γυναίκα του Σηθ, Αζουρά, όνομα που βρίσκει στα Ιωβηλαία.

4.4.3β Συγγράμματα

Έχει παρατηρηθεί το εξής οξύμωρο. Από τα έργα των εκκλησιαστικών συγγραφέων βγαίνει το συμπέρασμα ότι η διδασκαλία των Σηθιανών δεν ήταν ευρέως διαδεδομένη. Ο Επιφάνιος αναφέρει ότι τους έχει συναντήσει, χωρίς να θυμάται που ακριβώς.

«.., οὐ πανταχοῦ δέ αὕτη (σ.σ. η αίρεση) εὑρίσκεται οὔτε ἡ πρό ταύτης ἡ τῶν Καϊανών λεγομένη˙… τάχα δέ οἶμαι ἐν τῇ τῶν Αἰγυπτίων χώρᾳ συντετυχηκέναι καί ταύτῃ τῇ αἱρέσει (οὐ γάρ ἀκριβώς τήν χώραν μέμνημαι, ἐν ᾗ αὐτοῖς συνέτυχον)[98].»

Παρόλα αυτά διασώζεται μεγάλο μέρος της σηθιανής γραμματείας. Για τα συγγράμματά τους από τον άγιο Ιππολυτο πληροφορούμαστε:

«Ταῦτ’ έσίν ἅ λέγουσι καί τοιαύτοις παραπλήσια ἐν ἀπείροις συγγράμμασι[99]», ομολογώντας ότι υπήρχε εκτεταμένη γραμματεία. Από το πλήθος των συγγραμμάτων ο ίδιος αναφέρει μόνο την Παράφραση Σηθ[100]. Το έργο αυτό περιλαμβάνεται στην βιβλιοθήκη του Χηνοβοσκίου (Οι τρεις στήλες του Σηθ, κωδ. VII.5).

Ο άγιος Επιφάνιος δίνει τους τίτλους περισσότερων συγγραμμάτων:

«Βίβλους δέ τινας συγγράφοντες ἐξ ὀνόματος μεγάλων ανδρών, ἐξ ὀνόματος μέν Σήθ ἐπτά λέγουσιν εἶναι βίβλους, ἄλλας δε βίβλους ἑτέρας Ἀλλογενεῖς οὕτω καλοῦσιν, ἄλλην δέ ἐξ ὀνόματος Ἀβραάμ, ἥν καί ἀποκάλυψιν φ΄σκουσιν εἶναι πάσης κακίας ἔμπλεον, ἑτέρας δέ ἐξ ὀνόματος Μωυσέως καί ἄλλας ἄλλων[101].»

Η εκπροσώπησή τους στην βιβλιοθήκη του Χηνοβοσκίου είναι η εξής:

› Ευαγγελιον Ιωάννου απόκρυφον (κωδ. ΙΙ.1, ΙΙΙ.1, ΙV.1)
› Έννοια Νωραίας (κωδ. IX.2)
› Τρίμορφος Πρωτέννοια (κωδ. ΧΙΙΙ.1)
› Ευαγγέλιον Αιγυπτίων (κωδ. ΙΙΙ.2 & IV.2)
› Περί των τριών φύσεων δοκίμιο ή Τριμερής Πραγματεία (κωδ. Ι.4)
› Ζωστριανού Λόγοι Αληθείας (κωδ. VIII.1)
› Οι Τρεις Στήλες του Σηθ (κωδ. VII.5)
› Μαρσάνης (κωδ. X)
› Αλλογενής (κωδ. ΧΙ.8)

Στα παραπάνω συγγράμματα ο Hans-Martin Schenke[102] προσθέτει το άτιτλο κείμενο του κώδικα Brucianus,  το Υπόστασις Αρχόντων (NHC II.4), Αποκάλυψις Αδάμ (NHC V.5), Μελχισεδέκ (NHC IX.1) και κάποια που υπάγονται στην βαρβηλογνωστική γραμματεία, και δεν τα συμπεριλαμβάνουμε διότι θεωρούμε τους Βαρβηλογνωστικούς ξεχωριστή κατηγορία.

Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι είναι η πιο καλά εκπροσωπούμενη γραμματειακά εκ των γνωστικών σεκτών.

4.4.4 Περάτες

Η σέκτα αυτή εξετάζεται μόνο από τον άγιο Ιππόλυτο. Αυτός αναφέρει ότι πρόκειται για παλαιά αίρεση, αλλά μόλις πρόσφατα έγιναν γνωστές οι διδαχές της[103]. Δέχονται και αυτοί τριπλό διαχωρισμό της ανώτερης αρχής:

«ἔστι δέ τῆς τριχῇ διαιρέσεως παρ’ αὐτοῖς τό μέν ἕν μέρος οἶον μία τις αρχή, καθάπερ πηγή μεγάλη εἰς ἀπείρους τῷ λόγῳ τμηθῆναι τομάς δυναμένη˙ ἡ δέ πρώτη τομή καί προσεχεστέρα κατ’ αὐτούς ἐστι τριάς καί καλεῖται ἀγαθόν τέλειον, μέγεθος πατρικόν. τό δέ δεύτερον τῆς τριάδος αὐτῶν μέρος οιονεί δυνάμεων ἄπειρόν τι πλῆθος ἐξ αὑτῶν γεγενημένων˙ τό τρίτον ἰδικόν[104].»

Το πρώτο μέρος είναι αγέννητο, το δεύτερο αγαθό αυτογενές και το τρίτο γεννητό. Σε κάθε μέρος απέδιδαν οι Περάτες θεό, λόγο, νου, άνθρωπο κτλ. οπότε προέκυπταν τρεις θεοί, τρεις λόγοι, τρεις νόες, τρεις άνθρωποι κτλ.

Από τον κόσμο της αγεννησίας κατέβηκε ο Χριστός, περνώντας μέσα από τους κόσμους της δεύτερης και τρίτης αρχής και έλαβε συγκρίματα και δυνάμεις και από τα τρία μέρη[105]. Ο κόσμος ο τρίτος, στον οποίο κατέβηκε ο Χριστός είναι ο λεγόμενος ιδικός. Αυτός πρέπει να καταστραφεί ώστε ν’ απαλλαγούν της φθοράς οι δύο υπερκείμενοι[106].

Εξετάζοντας τα βιβλία των Περατών και εκθέτοντας αποσπάσματα από αυτά, ο άγιος Ιππόλυτος καταλήγει ότι πρόκειται για αστρολογική αίρεση:

«Καταφανής σύμπασιν εὐκόλως γεγένηται ἡ τῶν Περατῶν αἵρεσις ἀπό τῆς τῶν αστρολόγων μεθηρμοσμένη τοῖς ὀνόμασι μόνοις˙…πάντων γάρ, ὡς ἔφην, τῶν γεννητῶν τῆς γενέσεως αἴτια νομίζουσιν εἶναι τά ἀγέννητα καί τά ὑπερκείμενα, καί γεγονέναι κατά ἀπόρροιαν τόν κόσμον τόν καθ’ ἡμᾶς, ὅν ἰδικόν ἐκεῖνοι καλοῦσι, καί τούτους πάντας ὁμοῦ τους ἀστέρας τους θεωρουμένους ἐν τῷ ουρανῷ τῆς γενέσεως αἰτίους γεγονέναι τοῦδε τοῦ κόσμου, ἐναλλάξαντες αὐτῶν τό ὄνομα, ὠς από τῶν προαστείων ἔστι συγκρίναντας εὑρεῖν[107].»

Αυτό που ανακαλύπτει όποιος διαβάζει για πρώτη φορά τις δοξασίες των Περατών, είναι ότι αυτοί εφηύραν πρώτοι την αστρο-θεολογία. Η τελευταία έχει γίνει του συρμού στην εποχή μας κυρίως στις νέο-εποχίτικες ομάδες. Αποδεικνύεται, όμως ότι δεν πρόκειται για νέα ανακάλυψη, αντίθετα για την επανεμφάνιση αρχαίων προλήψεων και προκαταλήψεων.

«ἀλληγοροῦντες τήν διαταγήν τῶν αστρολόγων τό μέν κέντρον (σ.σ. της κινήσεως των άστρων) οἱονεί θεόν καί μονάδα καί κύριον τῆς πάσης γενέσεως ὑποτυπούσι, τό δέ ἀπόκλιμα ἀριστερόν, τήν δέ ἐπαναφοράν δεξιόν[108].»

Είναι φυσικό, εφόσον δέχονται ότι η τυποποιημένη κίνηση των άστρων επεμβαίνει στην εξέλιξη των γεγονότων, ότι αναγνώριζαν ορισμένη μοίρα. Επικαλούνταν και τους λόγους της Σίβυλλας:

«εἰ δέ γεννητόν ὅλως καί φθείρεται, οὐ δύνατ’ ἀνδρός ἐκ μηρῶν μήτρας τε θεός τετυπωμένος εἶναι[109]».

Για τους εαυτούς τους, όμως, θεωρούσαν ότι έχουν ξεφύγει από την δεσμευτική απόφαση της μοίρας. Όπως ο Ισραήλ διαπεραιωθείς την Ερυθρά Θάλασσα διέφυγε των Αιγυπτίων[110], έτσι κι αυτοί μπόρεσαν να διαφύγουν της φθοράς. Το πως το εξηγούν οι ίδιοι:

«Μόνοι δέ, φησίν, ἡμεῖς οἱ τήν ἀνάγκην τῆς γενέσεως εγνωκότες καί τας ὁδούς, δι’ ᾦν εἰσελύληθεν ὁ ἄνθρωπος εἰς τόν κόσμον, ἀκριβῶς δεδιδαγμένοι διελθεῖν καί περάσαι τήν φθοράν μόνοι δυνάμεθα[111].»

Ως Αίγυπτο εκλάμβαναν το σώμα. Αιγύπτιοι ήταν όσοι αγνοούσαν την γνώση. Φθορά ήταν το ύδωρ, το αντιπροσωπευόμενο από τον Κρόνο. Έρημος η έξω γενέσεως κατάσταση. Από αυτά φαίνεται και ο γνωστικός χαρακτήρας της αίρεσης[112].

Στην κατάσταση αυτή, στην έρημο, συνάντησαν οι Ισραηλίτες τους όφεις[113]. Ως όφεις ερμήνευαν του θεούς της απώλειας, τους αστέρες που επιφέρουν την ανάγκη και την ειμαρμένη κατά τους αστρολόγους. Στην έρημο ύψωσε ο Μωυσής τον χάλκινο όφη προς θεραπεία των δακνουμένων[114]. Αυτός για τους Περάτες είναι ο θεός της σωτηρίας, κι έτσι αποκτά η σέκτα οφιολατρικό χαρακτήρα[115]. Σ’ αυτόν αναγνώριζαν τον όφη του παραδείσου, και τον όφη τον μεταμορφωμένο από την ράβδο του Μωυσή και κατανίκησε τους όφεις των Αιγυπτίων, δηλαδή τους θεούς της γενέσεως[116].

4.4.5 Αρχοντικοί

Τα των Αρχοντικών εκτίθενται από τον άγιο Επιφάνιο. Αυτός εντόπισε την αίρεση στην Παλαιστίνη, και από κει μεταφέρθηκε στην Αρμενία, από κάποιον Εύτακτο[117]. Αυτός ήταν μαθητής κάποιου ασκητή Πέτρου, καθηρημένου πρεσβυτέρου. Διερχόμενος την Παλαιστίνη εξ Αιγύπτου, συνάντησε τον ασκητή, παρέλαβε την διδασκαλία του και την μετέδωσε στην Αρμενία.

4.4.5α Διδασκαλία

Δέχονταν οκτώ ουρανούς. Στους επτά προήδρευε και ένας άρχων περικυκλωμένος από αγγέλους και όλη την συνηθισμένη τάξη που δέχονταν οι γνωστικοί. Ο όγδοος ουρανός ήταν ο τόπος της φωτεινής Μητέρας[118].

Άρχοντα του έβδομου ουρανού έλεγαν τον Σαβαώθ, ο οποίος κατίσχυε των άλλων και διοικούσε τυραννικώς[119]. Αυτός είναι ο θεός, ο οποίος έδωσε τον νόμο.

Θεωρούσαν την ψυχή κατασκευασμένη από την Μητέρα και περικλείουσα ικμάδα φωτεινή. Όταν η ψυχή λάμβανε την γνώση μπορούσε να διαφύγει και να περάσει μέσα από τους επτά ουρανούς, μέσα από τις αρχές και εξουσίες και να φτάσει στον όγδοο. Αν δεν λάμβανε την γνώση, γινόταν τροφή των αρχόντων[120].

Για τον διάβολο δίδασκαν ότι είναι υιός του Σαβαώθ, που επαναστάτησε εναντίον του πατρός και κατέβηκε στην γη. Τον θεωρούσαν πατέρα του Κάιν και του Άβελ. Για τους δυο αδελφούς ισχυρίζονταν ότι ερωτεύτηκαν την αδελφή τους και από ζηλοφθονία δολοφόνησε ο Κάιν τον Άβελ, επειδή ήταν εκ της σποράς του διαβόλου[121].

Κατ’ αυτούς η Εύα γέννησε από τον Αδάμ μόνο τον Σηθ. Αυτόν ονόμαζαν Αλλογενή. Αγγελικές δυνάμεις απεσταλμένες του αγαθού θεού κατέβηκαν και τον άρπαξαν. Το ανέβασαν στον ουρανό όπου ανατράφηκε, και πάλι τον κατέβασαν, ώριμο και γνωστικό[122].

Εκτός του Σηθ ομολογούν προφήτες τον Μαρσάνη και τον Μαρτιανό, οι οποίο επίσης αρπάχτηκαν στον ουρανό και κατέβηκαν μετά από τρεις ημέρες[123].

Για τον Ιησού Χριστό πίστευαν ότι είναι κάποιος άρχοντας και συγκεκριμένα εφευρέτης της πονηρίας[124]. Δεν δέχονταν ανάσταση των σωμάτων, αλλά μόνο της ψυχής[125].

4.4.5β Πρακτικές

Δεν δέχονταν το βάπτισμα, όπως οι άλλες οφιολατρικές ομάδες:

«ἀναθεματίζουσίν τε τό λουτρόν, κἄν τε εἶέν τινες ἐν αὐτοῖς προειλημμένοι και βεβαπτισμένοι. τήν τε τῶν μυστηρίων μετοχήν καί αγαθότητα ἀθετοῦσιν ὡς ἀλλοτρίαν οὖσαν καί εἰς ὄνομα Σαβαώθ γεγενημένην[126].»

Στο θέμα της εγκράτειας δεν είχαν κοινή γραμμή:

«καί τινές μέν αὐτῶν κατά τά σώματα κεχραμμένοι ἀσελγείᾳ τυγχάνουσιν, ἄλλοι δέ δῆθεν προσποιητήν νηστείαν ὑποκρίνονται ἀπατῶσί τε τους αφελέστερους ανθρώπους, προς΄χηματι μοναζόντων άποταξίαν τινά σεμνυνόμενοι[127].»

4.4.5γ Συγγράμματα

Συγγράμματα των Αρχοντικών αναφέρονται από τον άγιο Επιφάνιο η Μικρή και Μεγάλη Συμφωνία, ο Αλλογενής και η Ανάληψις Ησαΐου. Πλήρη καταγραφή της διδασκαλίας τους πρέπει να υπήρχε στην Μεγάλη Συμφωνία:

«Καί οὗτοι δέ ὁμοίως βίβλους ἑαυτοῖς ἐπλαστογράφησαν τινας ἀποκρύφους, ὧν τά ὀνόματα ἐστι ταῦτα˙ τό μέν γάρ Συμφωνίαν μικράν δῆθεν βιβλίον καλοῦσι, τό δέ μεγάλην Συμφωνία. ἀλλά καί ἄλλα τινά βιβλία ἑαυτοῖς ἐπισωρεύουσιν οἷς ἐάν συντύχωσιν, ἵνα δόξωσι τήν ἑαυτῶν πλάνην διά πολλῶν βεβαιοῦν, ἐπισυνεισφέρεσθαι. ἤδη δέ καί Ἀλλογενέσι καλουμένοις κέχρηνται˙ βίβλοι γάρ εἰσιν οὕτω καλούμεναι. λαμβάνουσι δέ λαβάς ἀπό τοῦ Ἀναβατικοῦ Ἠσαΐα, ἔτι δέ καί ἄλλων τινών ἀποκρύφων[128].»

Η Ανάληψις Ησαΐου είναι κείμενο που προέκυψε από προγενέστερη καταγεγραμμένη παράδοση περί του μαρτυρίου του Ησαΐα. Σ’ αυτήν προστέθηκε τον β’ αι. μ.Χ. μια εξαγγελία του Εζεκία για την έλευση του Χριστού και του Αντιχρίστου με την μορφή του Νέρωνα και στην συνέχεια τμήμα με την όραση του Ησαΐα, στην οποία ιστορείται ραψωδιακώς η άνοδος του δια των επτά ουρανών, όπου μαθαίνει τα απόρρητα μυστήρια για το έργο, το πάθος και την ανάσταση του Χριστού.

[1] Θεοδώρητου Κύρου, Αιρετικής κακομυθίας επιτομή  ΙΔ’ (PG 83,364C). Ο Θεοδώρητος ταυτίζει Οφίτες και Σηθιανούς. Πρόκειται για διαφορετικές ομάδες.

[2] Κλήμεντος Αλεξανδρέως, Στρωματείς VII 17.108

[3] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 30.1.

[4] Ο.π.

[5] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 30.2.

[6] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 30.3.

[7] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 30.5.

[8] Ο.π.

[9] “Ego Pater, et Deus, et super me nemo”.

[10] “ Noli mentiri, Ialdabaoth˙ est enim super te Pater omnium primo Anthropus, et Anthropus filius Anthropi” Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 30.6 (PG 697-8). Το ελληνικό στο Θεοδώρητο Κύρου, ο.π.

[11] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 30.6.

[12] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 30.7.

[13] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 30.8.

[14] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 30.9.

[15] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 30.10.

[16] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 30.11.

[17] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 30.12.

[18] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 30.13.

[19] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 30.14.

[20] Ειρηναίου, Έλεγχος Ι 30.15.

[21] Ωριγένη, Κατά Κέλσου VI.28: «Τοιοῦτον τι δή μοι φαίνεται ὁ Κέλσος οἰκονομῶν ἐκτεθεῖσθαι, ὡς ἄρα Χριστιανοί λέγουσι κατηραμένον θεόν τόν δημιουργόν, ἵν’ ὁ πιστεύων αὐτῷ ταῦτα καθ’ ἡμῶν λέγοντι εἰ δυνατόν καί ἐπί τό αἱρειν ὁρμήσαι Χριστιανούς ὡς πάντων ἀσεβεστάτους».

[22] Η σύμπτωση της ανίερης εβδομάδος με την λίστα που εκτίθεται εδώ, τεκμαίρεται κυρίως από την χρήση του ονόματος του Μιχαήλ, ονόματος αγγελικού, αποδιδομένου μόνο από τους Οφίτες και μόνο σ’ αυτήν την περίπτωση σε δαίμονα.

[23] Ωριγένη, Κατά Κέλσου VI.30.

[24] Ωριγένη, Κατά Κέλσου VI.25.

[25] Histoire critique du Gnosticisme, 1826, vol. III, plate I,D.

[26] Ωριγένη, Κατά Κέλσου VI.32.

[27] The Writings of Irenaeus, Ante-Nicene Fathers 5 (1868), 106 σημείωση 1: «All the names are derived from the cabbalistic theology of the Jews».

[28] Επιφανίου, Πανάριον XXXVII 5.5-8.

[29] Ωριγένη, Κατά Κέλσου VI.31.

[30] Θεοδώρητου Κύρου, Αιρετικής κακομυθίας επιτομή Ι.24: «Αὐτίκα τοίνυν τινές αὐτῶν καί τιμῶσι τόν ὄφιν. Καί εὖρον ἔγωγε παρ’ αυτόῖς ὄφιν χαλκοῦν ἔν τινι κιβωτίῳ μετά τῶν μυσαρῶν αὐτῶν ἐγκείμενον μυστηρίων» (PG 83.375D-376A).

[31] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 6.3.

[32] H. P. Blavatsky, Isis Unveiled, vol. II p.201:  “Man, who is the microcosmos of the macrocosmos, or the archetypal heavenly man, Adam Kadmon, is likewise a trinity; for he is body, soul, and spirit”. Παρακρατούμε την λέξη «archetypal» για ν’ αναγνωρίσουμε την προέλευσή της όταν την ξανασυναντήσουμε.

[33] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 6.5.

[34] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 6.6.

[35] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 8.1-2.

[36] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.30-1.

[37] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.32.

[38] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.33.

[39] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.3.

[40] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.7.

[41] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.7.

[42] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.8.

[43] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.9.

[44] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.40-1.

[45] A’ Kor. 2.14.

[46] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 8.26-7.

[47] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 6.7.

[48] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.41.

[49] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 6.6 & 8.37.

[50] Ιωαν. 10.9: «ἐγώ εἰμι ἡ θύρα».

[51] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 8.21.

[52] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 8.44.

[53] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 9.21-22.

[54] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 9.11.

[55] Ψαλμ. 81.6.

[56] Ψαλμ. 81.7.

[57] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.39-40.

[58] Ρωμ. 1.22-23.

[59] Ρωμ. 1.26-27.

[60] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.17-19.

[61] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.13.14.

[62] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.19.

[63] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.15.

[64] βλ. σημ. 32.

[65] C. G. Jung, The Archetypes and the Collective Unconscious, Complete Works 9, p.71.

[66] Ίσως να πρόκειται για το Ευαγγέλιο Μαρίας, το οποίο σώζεται σε σαϊδική μετάφραση του Ε’ αι. στον Πάπυρο 8502 του Βερολίνου, και αποτελεί ειδική δήθεν αποκάλυψη του Ιησού προς την Μαρία τη Μαγδαληνή.

[67] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.1 Βλ. επίσης Ωριγένους, Κατά Kέλσου V 62: «Κέλσος μέν οὖν οἶδε καί Μαρκελλιανούς ἀπό Μαρκελίνας καί Αρποκρατιανούς ἀπό Σαλώμης καί ἄλλους ἀπό Μαριάμμης καί ἄλλους ἀπό Μάρθας».

[68] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.9.

[69] Κλήμεντος Αλεξανδρέως, Στρωματείς ΙΙΙ.13.

[70] Επιφανίου, Πανάριον 69.2.

[71] E. Klostermann, Apocryfa II, Kleine Texte 8, 31929, 23.

[72] Π. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, 265-267.

[73] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.20.

[74] Κυρίλλου Ιεροσολύμων, Κτηχήσεις 4.36 & 6.31.

[75] Π. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, σ.σ. 267-270.

[76] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.5.

[77] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.9.

[78] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.13-15.

[79] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.22-23.

[80] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 7.34.

[81] Νικοδήμου του Αγιορείτου, Ερμηνεία εις τας ΙΔ΄ επιστολάς του Αποστόλου Παύλου, εκδόσεις Ορθόδοξος Κυψέλη, τ. Α΄ σελ. 399 σημ. 48.

[82] Ιωάννου Χρυσοστόμου, Εις την Α’Κορινθίους Ομιλία Ζ’, μετ. Κωνσταντίνου Χριστομάνου, ΕΠΕ, τ.18 σελ. 175-7.

[83] Ο.π. σελ. 185-7.

[84] Ο.π. σελ. 189.

[85] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 19.2-3.

[86] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 19.3.

[87] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 19.5.

[88] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 19.9-10.

[89] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 19.11.

[90] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 19.12-13.

[91] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 19.14-15.

[92] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 19.16-17.

[93] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 19.19-20.

[94] Επιφανίου, Πανάριον XXXIX 1.3.

[95] Επιφανίου, Πανάριον XXXIX 1.4.

[96] Επιφανίου, Πανάριον XXXIX 1.5.

[97] Επιφανίου, Πανάριον XXXIX 2.2-3.

[98] Επιφανίου, Πανάριον XXXIX 1.1.

[99] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 21.1.

[100] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 22.1.

[101] Επιφανίου, Πανάριον XXXIX 5.1.

[102] Η-Μ. Schenke, Das sethianische System nach Nag-Hamadi Handschrieften, Studia Coptica (ed. Peter Nagel), 165-174.

[103] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 12.1.

[104] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 12.2-3.

[105] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 12.4.

[106] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 12.7.

[107] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 15.2.

[108] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 15.5.

[109] Oracula Sybillina, Fragmente 3, GHS 8 (1902) 230. Το απόσπασμα από Θεοφίλου, Προς Αυτόλυκον ΙΙ 36.29: «καί προς τους γενητούς λεγομένους ἔφη˙…».

[110] Εξ. 14.15-31.

[111] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 16.1.

[112] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 16.5.

[113] Αριθ, 21.6.

[114] Αριθ. 21.9.

[115] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 16.5-6.

[116] Ιππολύτου, Κατά αιρέσεων V 16.8-9.

[117] Επιφανίου, Πανάριον XL 1.1.

[118] Επιφανίου, Πανάριον XL 1.3.

[119] Επιφανίου, Πανάριον XL 1.6.

[120] Επιφανίου, Πανάριον XL 2.7-8.

[121] Επιφανίου, Πανάριον XL 5.2-3.

[122] Επιφανίου, Πανάριον XL 6.2-3.

[123] Επιφανίου, Πανάριον XL 7.6.

[124] Επιφανίου, Πανάριον XL 7.9.

[125] Επιφανίου, Πανάριον XL 2.4.

[126] Επιφανίου, Πανάριον XL 2.6.

[127] Επιφανίου, Πανάριον XL 2.4.

[128] Επιφανίου, Πανάριον XL 2.1.

Πηγή: Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου

Επειδή το θέμα μου είναι «πώς εορτάζουν οι άγιοι τα Χριστούγεννα», θα αναφέρω αρχικά αγαπητοί μου κάτι για την αγιότητα. Θα σας πω ότι άγιοι δεν είναι αυτοί που ονομάζονται «καλοί άνθρωποι», αλλά άγιοι είναι αυτοί πού αγάπησαν τον Θεό και ενώθηκαν μαζί Του. Αυτός όμως είναι κοινός σκοπός όλων μας! Είναι ο βασικότερος σκοπός της ζωής μας. Στην ζωή των αγίων, και είναι πολύ σημαντικό αυτό, βιώνεται όλο το έργο της Ενανθρωπήσεως του Χριστού. Στους αγίους φανερώνεται το μέγα και μοναδικό μυστήριο της αποκάλυψης του Θεού στον άνθρωπο, ζουν μέσα τους «ιεροκρυφίως» αυτό το γεγονός! Γίνεται γι᾽ αυτούς ένα προσωπικό βίωμα και ένας συνεχής καθημερινός αγώνας.

Είναι κατανοητό ότι αυτό θέλει κόπο, συχνά και πόνο. Πρόκειται για καρπό μιας μακράς πνευματικής ζωής, αλλά φυσικά είναι δώρο του Θεού.

Μετά αυτά τα εισαγωγικά για την έννοια της αγιότητας, θα ήθελα να σας πω κάτι άλλο σχετικό με τους αγίους και τις εορτές. Οι άγιοι, λοιπόν, τις εορτές, τις έβλεπαν ως ευκαιρίες για να αυξήσουν την πνευματικότητά τους. Αυτό μπορούσε να γίνει όταν ζούσαν το νόημά τους. Έμαθαν εμπειρικά ότι στις εορτές ανοίγουν ιδιαιτέρως οι κρουνοί της χάριτος του αγίου Πνεύματος και πλημμυρίζουν οι πιστοί ακόμα δε και όλη η δημιουργία. Γνωρίζουν επίσης ότι η κάθε γιορτή γίνεται ένα γλέντι στο οποίο όλοι μετέχουν στο «παραδείσιο κρασί», όπως το χαρακτήριζε ο όσιος Παΐσιος. Έτσι ο κάθε πιστός μπορεί να προσεγγίζει την εορτή ως μια ευκαιρία της προσωπικής του αναγέννησης. Είναι γεγονός ότι με αυτήν την πρόθεση ανάσταση είναι κάθε εορτή, ανάσταση και παλιγγενεσία.

Πώς όμως μπορείς να ζήσεις τα Χριστούγεννα;

Για να γίνουν τα παραπάνω, αρκεί να συμμετέχουμε με όρεξη πνευματική, να θέλουμε να τα ζήσουμε. Αν υπάρχει η όρεξη αυτή, τότε όντως τις γλεντάμε πνευματικά τις εορτές και μάλιστα μεθάμε πνευματικά μέσα στην Εκκλησία.

Οι άγιες ζούσαν λοιπόν με λαχτάρα τις εορτές και μας το εξηγεί ο Όσιος Παΐσιος :

«Τις γιορτές για να τις ζήσουμε, πρέπει να έχουμε τον νου μας στις άγιες ημέρες και όχι στις δουλειές που έχουμε να κάνουμε για τις άγιες ημέρες». Αυτό είναι το πρώτο και πολύ σημαντικό πού πρέπει να σταθούμε! «Όταν κανείς μελετάει τα γεγονότα της κάθε γιορτής, φυσιολογικά θα συγκινηθεί και με ιδιαίτερη ευλάβεια θα προσευχηθεί». Πιο συγκεκριμένα: «Στις Ακολουθίες ο νους να είναι στα γεγονότα που γιορτάζουμε και με ευλάβεια να παρακολουθούμε τα τροπάρια που ψέλνονται. Όταν ο νους είναι στα θεία νοήματα, ζει τα γεγονότα ο άνθρωπος, και έτσι αλλοιώνεται». Να παρακολουθούμε λοιπόν τα νοήματα των ψαλμών και γενικά όλων όσων ακούγονται στον ναό και να εμβαθύνουμε σ᾽ αυτά. Αυτό τονίζεται από τον Όσιο Παΐσιο. Ας το δούμε με ένα παράδειγμα. Όπως όταν κάποιος αγαπάει ένα πρόσωπο, σκέφτεται συνεχώς το πρόσωπο αυτό, έτσι καί εμείς σκεπτόμαστε και στρέφουμε συνεχώς τον νου μας στον Χριστό και πιο ειδικά στις εορτές στις οποίες τιμούμε τον Ίδιο και τους αγίους Του.

Θα προχωρήσουμε λίγο παρακάτω. Στην Ορθόδοξη Παράδοσή μας, κέντρο της εορτής αλλά και όλης της λατρείας μας, είναι η Θεία Λειτουργία. Εμείς, πάντοτε γύρω από το κοινό τραπέζι εορτάζουμε τα σημαντικά γεγονότα. Η Ευχαριστία είναι το κέντρο κάθε εορτής και εκεί στο Κοινό Ποτήριο γίνεται η μυστική ένωση μας τόσο με τον Θεό όσο και μεταξύ μας. «Γιορτή σημαίνει Σύναξη και Σύναξη σημαίνει Ευχαριστία». Αυτός ο τρόπος λατρείας είναι ο παραδεδομένος σε εμάς δρόμους που μας οδηγεί στην καλή αλλοίωση, το οποίο είναι και το ζητούμενο για κάθε άνθρωπο.

Ας δούμε και κάτι ακόμα πού αφορά πιο συγκεκριμένα στήν εορτή των Χριστουγέννων και πως ο όσιος Παΐσιος έλεγε ότι τα ζούσε.

Τον ρώτησαν:

«-Γέροντα, μετά την Αγρυπνία των Χριστουγέννων δεν κοιμόμαστε;

-Χριστούγεννα και να κοιμηθούμε! Η μητέρα μου έλεγε: «Απόψε μόνον οι Εβραίοι κοιμούνται». Βλέπεις, την νύχτα που γεννήθηκε ο Χριστός οι άρχοντες κοιμόνταν βαθιά, και οι ποιμένες «αγραυλούσαν». Φύλαγαν τα πρόβατα την νύχτα παίζοντας την φλογέρα. Κατάλαβες; Οι ποιμένες πού αγρυπνούσαν είδαν τον Χριστό». Να το ωραίο μήνυμα από την επισήμανση του αγίου. Όσοι αγρυπνούν θα δουν όσα γίνονται! Και είναι ανάμεσά μας άνθρωποι πού δεν κοιμούνται, πού περνούν πολλές ώρες ημέρας και νύχτας δεόμενοι». [1]

Τον ρώτησαν και κάτι ακόμα:

«-Πώς ήταν Γέροντα, το σπήλαιο της Βηβλεέμ;

-Ήταν μία σπηλιά μέσα σε έναν βράχο και είχε μία φάτνη, τίποτε άλλο δεν είχε. Εκεί πήγαινε κανένας φτωχός και άφηνε τα ζώα του. Η Παναγία με τον Ιωσήφ, επειδή όλα τα χάνια ήταν γεμάτα και δεν είχαν πού να μείνουν, κατέληξαν σε αυτό το σπήλαιο. Εκεί ήταν το γαϊδουράκι και το βοϊδάκι, που με τα χνώτα τους ζέσταναν τον Χριστό! «Ἔγνω βοῦς τον κτησάμενον και όνος την φάτνην του κυρίου αὐτοῦ», δεν λέει ο Προφήτης Ησαΐας;». Είναι σημαντικό εδώ να πούμε ότι τα όσα με τόση απλότητα αναφέρει ο αγιασμένος γέροντας είναι και το απόσταγμα των ειδικών για τον τόπο της Γέννησης του Χριστού. Ο γέροντας ακόμα περισσότερο μιλά για το σπήλαιο γιατί με έναν άγνωστο για εμάς τρόπο γνωρίζει αυτό «πνευματικά» το σπήλαιο και το περιγράφει.

Και κάτι ακόμα:

-Σε ένα τροπάριο, Γέροντα, λέει ότι η Υπεραγία Θεοτόκος βλέποντας τον νεογέννητο Χριστό, «χαίρουσα ὁμοῦ καὶ δακρύουσα» ἀναρωτιόταν:… «Ἐπιδώσω σοι μαζόν, τῷ τὰ σύμπαντα τρέφοντι, ἢ υμνήσω σε, ὡς Υἱὸν καὶ Θεόν μου; ποίαν εὕρω ἐπὶ σοί προσηγορίαν;»

-Αυτά είναι τα μυστήρια του Θεού, η πολύ μεγάλη συγκατάβαση του Θεού, την οποία δεν μπορούμε εμείς να συλλάβουμε!

-Γέροντα, πώς θα μπορέσουμε να ζήσουμε το γεγονός της Γεννήσεως, ότι δηλαδή ο Χριστός «Σήμερον γεννάται εκ Παρθένου»;

-Για να ζήσουμε αυτά τα θεία γεγονότα, πρέπει ο νους να είναι στα θεία νοήματα. Τότε αλλοιώνεται ὁ άνθρωπος. «Μέγα και παράδοξον θαύμα τετέλεσται σήμερον», ψάλλουμε. Άμα ο νους μας είναι εκεί, στο «παράδοξον», τότε θα ζήσουμε και το μεγάλο μυστήριο της Γεννήσεως του Χριστού.

Αγαπητοί μου, οι εορτές της Εκκλησίας μας έχουν μια <δυναμική χαρισματική> δίνουν ζωή, δύναμη, κουράγιο, ότι δηλαδή έχει ανάγκη ο άνθρωπος στις μέρες μας. Έχεις κατάθλιψη, στεναχώρια μοναξιά, έχασες ή φοβάσαι μην χάσεις κάποιον δικό σου ψάλλε τό: «θανάτου εορτάσομεν νέκρωσιν…». Πές το : «Σήμερον γεννᾶται, σήμερον κρεμᾶται…όλα σήμερον». Θα σκιρτήσει η καρδιά σου από χαρά, θα λάβεις δύναμη. Οι εορτές της Εκκλησίας είναι ποτάμια, θάλασσες χάριτος!

Εμείς τί σχέση έχουμε με αυτές τις εορτές και αυτά τα Χριστούγεννα;

Τελικά, αν το σκεφτούμε με ειλικρίνεια, τις εορτές, και ειδικά τα Χριστούγεννα, δεν τα ζούμε όπως οι άγιοι, όπως τα έχει ορίσει Εκκλησία. Περιμένουμε από μια αλλαγή στο σπίτι, από μερικά λαμπιόνια να μας αλλάξει λίγο η καθημερινότητα. Θέλουμε να αλλάξει κάπως η καθημερινότητά μας η οποία έχει γίνει αφόρητη και κουραστική, αλλά η ψυχή δεν γεμίζει από κτιστά φώτα. Υπάρχει όμως ένα άλλο φώς, το άκτιστο Φώς, πού έχει Πρόσωπο, είναι ο Χριστός. Υπάρχει και σήμερα το πραγματικό αυτό Φώς και μπορεί να φωτίσει καθέναν που το επιθυμεί. Μπορεί να φωτίσει και να ζεστάνει, όποιον ανοίξει τα παράθυρα της ψυχή του.

Θέλω να σας αναφέρω και το παρακάτω περιστατικό στο οποίο αποδεικνύεται ότι τα Χριστούγεννα μπορούν να υπάρξουν σε οποιαδήποτε μέρα του χρόνου. Τα Χριστούγεννα δηλώνουν ακριβώς το «σήμερον» του κοντακίου της εορτής. Μέσα από κάποιο περιστατικό μπορείς να ζεις τα Χριστούγεννα οποιαδήποτε ημέρα και κάθε μέρα. Για παράδειγμα, Χριστούγεννα μπορείς να νιώσεις όταν γνωρίσεις έναν πραγματικό άνθρωπο του Θεού.

Ακούστε το ακόλουθο αληθινό περιστατικό:

«Το κρύο ήταν τσουχτερό και το Άγιο Όρος ήταν χιονισμένο. Ένας άγνωστος γέροντας ανέλαβε να με καθοδηγήσει μέχρι την Μονή Κουτλουμουσίου. Η επιθυμία μου όμως να λάβω συγκεκριμένες απαντήσεις μ’ έκανε να πάρω μαζί με ένα δάσκαλο από τη Κοζάνη το μονοπάτι για την καλύβα του γέροντα Παΐσιου στην Παναγούδα αμέσως μετά τον Εσπερινό.

Με πρόσωπο σκυμμένο, καρδιά θλιμμένη και βήματα βαριά προσέγγισα το κελί του. Αναρωτιόμουν τι θα έπραττα αν, ως καρδιογνώστης κοιτούσε βαθιά μέσα στη ψυχή μου και έβλεπε τα λάθη, την αμαρτία, τις παραλείψεις, τα μίση, τις μικρότητες, τις κατακρίσεις, τον αληθινό ψυχικό πόλεμο. Στη σκέψη και μόνο πως ο γέροντας έχει τέτοια ικανότητα δείλιασα και με έπιασε ντροπή. Αναθαρρούσα όμως και μονολογούσα μέσα μου. Ε! και τι έγινε, ο μόνος είμαι…

Μια άλλη φωνή ωστόσο, άγνωστη τότε, γνωστή τώρα σε εμένα απαντούσε. Υπάρχει λύση … Όσο και να επιχειρούσα να μην την ακούω και να την περιφρονώ τόσο αυτή δυνάμωνε. Υπάρχει λύση, φώναξα κάποια στιγμή χωρίς να το καταλάβω και ξάφνιασα τον συνοδοιπόρο μου δάσκαλο.

Με το που φθάσαμε στο κελί άρχισα να νιώθω κάπως περίεργα. Όλα, γύρω προκαλούσαν μια ηρεμία. Το χιονισμένο τοπίο, τα πουλιά, ο ήχος από το νερό στο ποτάμι. Βούρκωσα χωρίς να κλαίω. Οι σκέψεις περιστρέφονταν γύρω από την άγνωστη αυτή εσωτερική φωνή:

«Υπάρχει λύση»!

«Καλώς τα καλόπαιδα» είπε. Με την φωνή του γέροντα Παϊσίου επανήλθα στην πραγματικότητα.

Καθώς περνούσα το κατώφλι του Κελιού, μια ζεστασιά πρωτόγνωρη συγκλόνισε το είναι μου. Αληθινό άγγιγμα ψυχής. Ο γέροντας με κοίταξε. Το βλέμμα του ήταν αρκετό για να απομακρυνθούν όλες οι επιφυλάξεις και να ανοίξει η καρδιά.

Το μικρό διάστημα που έμεινα κοντά στον ταπεινό γέροντα Παΐσιο αρκούσε για να αναθεωρήσω σιγά - σιγά πολλά πράγματα. Η αντίληψή μου για τον κόσμο μεταβλήθηκε. Και για πρώτη φορά ένιωθα την ανάγκη να ευχαριστήσω τον Θεό για όλα.

Η μικρή επικοινωνία με το γέροντα λειτούργησε μακροπρόθεσμα καταλυτικά. Εκεί στο Κελί της Παναγούδας βίωσα τη ζεστασιά των ποιμένων. Αφουγκράστηκα το άγγελμα των αγγέλων «επί γης ειρήνη». Έζησα τα Χριστούγεννα.

Χριστούγεννα μακριά από τα φώτα, τα γλυκά, τις ψεύτικες ευχές για ειρήνη, τα υποκριτικά γέλια, την ιδιοτελή καλοσύνη και την ελεγχόμενη αγάπη που απευθύνεται σ’ αυτούς που επιδιώκουμε να μας αγαπούν. Μακριά από το θαύμα των θαυμάτων, τη Γέννηση του Σωτήρος Χριστού. Μακριά από την αληθινή πορεία και το μοναδικό σκοπό του ανθρώπου, δηλαδή τη σωτηρία του.

Σήμερα με βεβαιότητα μπορώ να φωνάξω πως ο Χριστός δύναται να γεννηθεί σε κάθε άνθρωπο. Τώρα ευθαρσώς μπορώ να διακηρύξω και να διαλαλήσω πως αρκεί να ανοίξουμε με ειλικρίνεια μια χαραμάδα στη ψυχή μας και τότε Αυτός θα φροντίσει τα υπόλοιπα. Μια μικρή χαραμάδα για να πλημμυρίσουμε ειρήνη, να γευθούμε καρπούς διαφορετικούς από αυτούς που μας σερβίρει εντέχνως η εκκοσμίκευση. Μια μικρή χαραμάδα για να αλλάξουν τα πάντα ριζικά. Μια μικρή χαραμάδα για να βροντοφωνάξουμε το…

«Χριστός γεννάται δοξάσατε».

Τελειώνοντας αγαπητοί μου επαναλαμβάνω και την ευχή πού έλεγε ο Όσιος Πατήρ: «Εγώ θα εύχομαι η καρδιά σας να γίνει Αγία Φάτνη και το Πανάγιο Βρέφος της Βηθλεέμ να σας δώσει όλες τις ευλογίες Του». Δεν νομίζω ότι θα μπορούσαμε να κλείσουμε την παρούσα ομιλία διαφορετικά, από το να επαναλάβουμε αυτήν την απλή, απλούστατη, αλλά τόσο βαθειά θεολογική και ουσιαστική ευχή!

[1] «Περί προσευχής», Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Λόγοι ΣΤ’ (σελ. 195-196). Ιερό Ησυχαστήριο «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος» Σουρωτή Θεσσαλονίκης

Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη

Μὲ μία πολὺ σαφῆ καὶ εὐγενικὴ ἀνακοίνωση ἀπαντᾶ τὸ Δ.Σ. τῆς Ἕνωσης Ἐπιστημονικοῦ Προσωπικοῦ τοῦ νοσοκομείου «Εὐαγγελισμὸς» στὶς λογὴς - λογὴς αἰτιάσεις, ἀλλὰ καὶ στὰ αἰτήματα γιὰ ἐπιβολὴ προληπτικῆς λογοκρισίας, ποὺ ἐκφράσθηκαν ἀκόμη καὶ ἀπὸ 13 βουλευτὲς τοῦ ΣΥΡΙΖΑ στὸν δημόσιο διάλογο, μὲ ἀφορμὴ τὴν ἐπιστημονικὴ ἐκδήλωση γιὰ τὴν ταυτότητα φύλου, τὴν ὁποία διοργάνωσε τὴν περασμένη ἑβδομάδα ἡ Ἕνωση.

Συγκεκριμένα, τὸ Δ.Σ. τῆς Ἕνωσης ἀναφέρει τὰ ἑξῆς στὴν ἀνακοίνωσή της:

Ἡ Ἕνωση Ἐπιστημονικοῦ Προσωπικοῦ του Νοσοκομείου «Ὁ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» (Ε.Ε.Π.Ν.Ε.) εἶναι Ἐπιστημονικὸ Ἰατρικὸ Σωματεῖο μὴ κερδοσκοπικοῦ χαρακτήρα (ΜΚΧ) μὲ σκοπὸ τὴν προαγωγὴ τῆς Ἰατρικῆς Ἐπιστήμης γενικὰ καὶ εἰδικότερα: α) Τὴν προώθηση καὶ προβολὴ τοῦ Ἐπιστημονικοῦ ἔργου τοῦ Γ.Ν.Α. «Ὁ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ», β) τὴ γενικότερη ἐπιμόρφωση καὶ Συνεχιζόμενη Ἰατρικὴ Ἐκπαίδευση τοῦ Ἰατρικοῦ καὶ Ἐπιστημονικοῦ προσωπικοῦ τοῦ Νοσοκομείου «Ὁ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» ἀλλὰ καὶ γενικότερα ἑλλήνων γιατρῶν καὶ ἄλλων ἐπιστημόνων.

Τὸ Διοικητικὸ Συμβούλιο τῆς Ε.Ε.Π.Ν.Ε. θὰ ἤθελε νὰ σᾶς ἐνημερώσει ὅτι ὀργάνωσε τὴν Ἐπιστημονικὴ Ἐκδήλωση μὲ θέμα: «Διαταραχὲς Ταυτότητας Φύλου: Νεώτερα δεδομένα ὡς πρὸς τὴ διάγνωση καὶ τὴν ἀντιμετώπιση», ἡ ὁποία πραγματοποιήθηκε τὴν Τρίτη 12/12/2017 καὶ ὥρα 13:00-14:30 στὸ ἀμφιθέατρο «Δῶμα» (11ος όροφος) τοῦ Γ.Ν.Α. «Ὁ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» μὲ ὁμιλήτρια τὴν....

κ. Κ. Προκοπάκη, Παιδοψυχίατρο, Διευθύντρια ΕΣΥ στὸ Τμῆμα Παιδιῶν καὶ Ἐφήβων τοῦ Κοινοτικοῦ Κέντρου Ψυχικῆς Ὑγείας Παγκρατίου, Γ.Ν.Α. «Ὁ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ».

Σᾶς ἐνημερώνουμε ὅτι:

1. Το Διοικητικὸ Συμβούλιο τῆς Ε.Ε.Π.Ν.Ε. εἶναι ὑπεύθυνο γιὰ τὴν κατάρτιση τοῦ Ἐπιστημονικοῦ/Ἐκπαιδευτικοῦ Προγράμματος, τὸ ὁποῖο πραγματοποιεῖται ἀνελλιπῶς ἀπὸ τὸ 1945 στὸ ἀμφιθέατρο τοῦ Γ.Ν.Α. «Ὁ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» καὶ ἡ Διοίκηση τοῦ Νοσοκομείου δὲν ἐλέγχει οὔτε παρεμβαίνει σ’ αὐτό.

2. Τὸ βῆμα τῶν Ἐπιστημονικῶν Ἐκδηλώσεων τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, εἶναι ἐλεύθερο καὶ δίνεται σὲ Ἐπιστήμονες τοῦ Νοσοκομείου, καὶ ὄχι μόνο, ποὺ ἔχουν νὰ παρουσιάσουν ἕνα θέμα. Σημειώνεται ὅτι δὲ γίνεται ποτὲ προληπτικὴ λογοκρισία σὲ αὐτὰ ποὺ πρόκειται νὰ λεχθοῦν, οὔτε βέβαια λογοκρίνονται ὅσα εἰπώθηκαν. Οἱ ὁμιλητές τῶν ἐκδηλώσεων ἐκφράζουν τὶς ἀπόψεις τους καὶ ὄχι τὴ θέση τῆς Ε.Ε.Π.Ν.Ε. η/καὶ τοῦ Νοσοκομείου. Τέλος τὸ Δ.Σ. τῆς Ε.Ε.Π.Ν.Ε. ἐνθαρρύνει τὴν ἐλεύθερη διακίνηση ἰδεῶν.

3. Ὡς πρὸς τὴν οὐσία τοῦ θέματος, πρέπει νὰ σημειωθεῖ ὅτι οἱ ἀντιδράσεις καὶ οἱ καταγγελίες ἐκ μέρους τῶν διαφόρων συλλογικοτήτων ἐκφράστηκαν, ἀπὸ τὰ μέσα κοινωνικῆς δικτύωσης, μὲ τὴν ἀνακοίνωση τῆς παρουσίασης τοῦ συγκεκριμένου θέματος ἀπὸ τὴν κ. Κ. Προκοπάκη καὶ χωρὶς νὰ ἀκούσουν τὸ περιεχόμενο τῆς ἐκδήλωσης. Τέλος, θὰ θέλαμε νὰ τονίσουμε ὅτι ἡ ὁμιλία τῆς Παιδοψυχιάτρου τοῦ Γ.Ν.Α. «Ὁ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» ἦταν προσεκτικὰ διατυπωμένη καὶ ἀπόλυτα τεκμηριωμένη βιβλιογραφικὰ καὶ κατὰ τὴ γνώμη τῆς Ε.Ε.Π.Ν.Ε. δὲν προσέβαλε κανέναν.

Πηγή: Athens Voice, Ῥωμαίϊκο Ὁδοιπορικό