Η σημασία της 25η Μαρτίου στην πορεία του ελληνικού κράτους

Σπάνιο φιλμ που τραβήχτηκε από την πριγκίπισσα Μαρία Βοναπάρτη, σύζυγο του πρίγκιπα Γεωργίου, θείου του βασιλιά Γεωργίου Β’ της Ελλάδας. Στην παρέλαση δεν συμμετείχαν στρατιωτικά τμήματα, καθώς οι στρατιώτες πολεμούσαν στο Μέτωπο, αλλά μόνο παιδιά της ΕΟΝ.

Μετά τήν Ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀπό τούς Τούρκους, στίς 29 Μαῒου 1453, τό Γένος τῶν Ἑλλήνων βρέθηκε κάτω ἀπό τόν ὀθωμανικό ζυγό, τετρακόσια χρόνια στήν νότια Ἑλλάδα καί πεντακόσια στό βόρειο τμῆμα τῆς Χώρας.

Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός κατασκευάζει ξύλινο σταυρό, τον οποίο τοποθετεί στην Πλατεία Αγίου Γεωργίου.

O Αλέξανδρος Υψηλάντης, αρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1792 και ήταν γιος του Κωνσταντίνου Υψηλάντη, και της Ελισάβετ το γένος Βακαρέσκου, μίας από τις μεγαλύτερες οικογένειες της Ρουμανίας.

Σουλιώτες ήταν οι κάτοικοι μιας ορεινής περιοχής της Θεσπρωτίας με την ονομασία Σούλι.

Η ναυμαχία του Δραγαμέστου. Yδατογραφία αγνώστου. Η έξοχη αυτή σύνθεση αποδίδει τη διάσπαση του τουρκικού αποκλεισμού στον κόλπο του Δραγαμέστου από τον ελληνικό στόλο, με τον Μιαούλη, τον Σαχτούρη και άλλους αγωνιστές, μετά τον ανεφοδιασμό του Μεσολογγίου, τον Ιούλιο του 1825, κατά τη διάρκεια της πρώτης πολιορκίας του.

Στη περιοχή του κόλπου του Αστακού έλαβε χώρα στις 21 Νοεμβρίου 1825 η Ναυμαχία του Δραγαμέστου.

Ήδη από τον Απρίλη του 1825, το Μεσολόγγι τελούσε υπό πολιορκία, με τον Μεχμέτ Ρεσίτ Πασά Κιουταχή να έχει πάρει εντολή από το σουλτάνο «ή το Μεσολόγγι, ή το κεφάλι σου!».

Την εποχή εκείνη (Αύγουστος-Δεκέμβριος 1825) είχε στρατοπεδεύσει στην περιοχή (μονή Προφήτη Ηλία και αποθήκες Σκάλας) ο οπλαρχηγός Καραϊσκάκης , ο οποίος προκαλούσε σημαντικές φθορές στην τουρκική γραμμή ανεφοδιασμού Μεσολόγγι-Καρβασαράς (σημ. Αμφιλοχία), ενώ συνεργαζόταν και με το στόλο για τον ανεφοδιασμό του Μεσολογγίου.

Από τη θάλασσα, ο ναύαρχος Μιαούλης έσπαγε συνεχώς τον κλοιό των τουρκικών πλοίων και μετέφερε εφόδια στην πολιορκημένη πόλη…………..

Από τον Οκτώβρη του 1825 όμως, είχαν καταφθάσει και τα πλοία των Αιγυπτίων και ο κλοίος έσφιξε κι άλλο .

Στις 20 Νοέμβρη, καταπονημένος από την προσπάθεια, ο στόλος του Μιαούλη ελλιμενίστηκε στον νησάκι Πεταλάς.

Τα πλοία του αντιναύαρχου Σαχτούρη εκτελούσαν περιπολίες ανάμεσα στα νησάκια των Εχινάδων για να κρατούν ανοικτή τη δίοδο προς το Μεσολόγγι.

Τα ξημερώματα της 21ης Νομεβρίου έγιναν αντιληπτά από τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο και κινήθηκαν προς τον κόλπο του Αστακού.

Οι Αιγύπτιοι, έχοντας τον άνεμο με το μέρος τους, επιτέθηκαν πρώτοι σε ένα ελληνικό πυρπολικό αλλά αυτό με έναν επιδέξιο ελιγμό κατάφερε να ξεφύγει.

Στη συνέχεια, τα ελληνικά πλοία επιτέθηκαν στο μεγαλύτερο και κατάφεραν να ανάψουν φωτιά στο κατάστρωμα. Οι Αιγύπτιοι ναύτες το εγκατέλειψαν έντρομοι και τα ελληνικά πλοιάρια το αποτέλειωσαν ακυβέρνητο στις ακτές μιας νησίδας.

Τα υπόλοιπα εχθρικά πλοία εκδιώχθηκαν από τις κανονιές των Ελλήνων. Η ναυμαχία διήρκεσε περίπου πέντες ώρες και οι ανταλλαγές πυρών συνεχίστηκαν μέχρι την επόμενη μέρα.

Στη ναυμαχία σκοτώθηκαν δύο πλοίαρχοι του εχθρού ενώ από τους Έλληνες αρκετοί ναύτες πληγώθηκαν . Μετά τη ναυμαχία, φορτώθηκαν εκ νέου από το λιμανάκι του Πεταλά προμήθειες για το Μεσολόγγι.

Πηγή: Αβέρωφ 

Υἱοθετήθηκε μέ πρόταση τοῦ ὑπουργοῦ Ναυτικῶν Δ. Μπουντούρη στό ΥΠΕΞ τό 1865 – Ὁ Σολωμός ἦταν ὁ πρῶτος πού τόνισε πρίν ἀπό τόν Παπαρρηγόπουλο τήν συνέχεια τοῦ ἑλληνισμοῦ ἀπό τούς ἀρχαίους χρόνους ἕως τίς ἡμέρες μας

Η Εκκλησία πάλι πρωτοπόρος στη Θυσία και σκαπανέας της Ένωσης της Κρήτης με την Μητέρα Ελλάδα

Στις 8 Νοεμβρίου, των Ταξιαρχών, συμπληρώνονται 150 χρόνια από τη θυσία των Ελλήνων στη Μονή Αρκαδίου της Κρήτης. Στη θυσία αυτή συμπυκνώνεται το μεγαλείο του έπους της Κρητικής Επαναστάσεως. Εκείνη την ημέρα του 1866 ο ηγούμενος της Μονής Γαβριήλ, υπερασπιστές της Μονής και γυναικόπαιδα με την ανατίναξη της μπαρουταποθήκης Της θυσίασαν τη ζωή τους για την απελευθέρωση της Κρήτης από τον απάνθρωπο τουρκικό ζυγό και την ένωσή Της με την Μητέρα Ελλάδα.

Ο Αγώνας των Ελλήνων στην Κρήτη είχε αρχίσει λίγους μήνες πριν. Κέντρο της Επανάστασής τους ήταν η Μονή Αρκαδίου. Εκεί ήταν το κρησφύγετο της Επαναστατικής Επιτροπής και αγωνιστών. Εκεί είχαν βρει καταφύγιο και γυναικόπαιδα, κυνηγημένα από τους Τούρκους. Ο οθωμανός διοικητής της Μεγαλονήσου, Μουσταφάς πασάς, έστειλε μήνυμα στον ηγούμενο Γαβριήλ, πως αν δεν τους διώξει θα τινάξει το μοναστήρι στον αέρα. Ο ηγούμενος Γαβριήλ, η Επιτροπή και οι αγωνιστές αποφάσισαν να μείνουν στη Μονή και να φύγουν τα γυναικόπαιδα. Η ηρωίδα του Αρκαδίου Χαρίκλεια Δασκαλάκη αντέδρασε. « Θα πολεμήσουμε όλες οι γυναίκες μαζί σας και θα μοιραστούμε τον αγώνα σας», τους είπε. Οι άντρες υποχώρησαν μπρος στην αποφασιστικότητα των γυναικών. Αποφάσισαν όλοι τους να αμυνθούν μέχρις εσχάτων, γιατί, όπως διαμήνυσαν στον Πασά, ο όρκος που έδωσαν ήταν «ΕΝΩΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ».

Αρχές Νοεμβρίου του 1866 δέκα χιλιάδες Οθωμανοί στρατιώτες, με τη συνοδεία κανονιών, πολιόρκησαν τη Μονή. Μέσα σ’ Αυτήν βρίσκονταν 964 Έλληνες, από τους οποίους 325 πολεμιστές και οι άλλοι γυναικόπαιδα. Στην πολιορκία οι Έλληνες πολέμησαν με άφθαστο ηρωισμό. Κοντά τους αγωνίστηκαν οι γυναίκες και τα παιδιά. Όσες μπορούσαν κρατούσαν όπλα. Οι υπόλοιπες και τα παιδιά βοηθούσαν γεμίζοντας τα όπλα και κουβαλώντας φυσίγγια, μπαρούτι, νερό και τρόφιμα. Η λαϊκή μούσα απαθανάτισε τη στάση των γυναικοπαίδων: «...μ’ ήρθεν η γ’ ώρα του Θεού, κι οι άντρες πολεμούσι, γυναίκες, κόρες και παιδιά φυσέκια κουβαλούσι...».

Στις 8 Νοεμβρίου του 1866 οι Οθωμανοί τοποθέτησαν κανόνι απέναντι από την πύλη της Μονής, και την ανατίναξαν. Η μάχη συνεχίστηκε σώμα με σώμα στην αυλή της. Οι περισσότεροι ήρωες υπερασπιστές έπεσαν μπρος στους πολυπληθείς εχθρούς. Τα γυναικόπαιδα μαζεύτηκαν στο λαγούμι, γύρω από τον ηγούμενο Γαβριήλ. Ο αγωνιστής Γιαμπουδάκης με την κουμπούρα του γεμάτη και στραμμένη στο μπαρούτι κάνει μια τελευταία ερώτηση στα γυναικόπαιδα: «Θέλουμε να παραδοθούμε στους οθωμανούς ή να πεθάνουμε;». Ο ηγούμενος με το βλέμμα του γεμάτο πόνο, αγάπη και στοργή, τα διαβεβαίωσε πως όλοι μαζί θα βρεθούν κοντά στο Χριστό. Αυτά τότε αποφασιστικά φώναξαν «Φωτιά καλύτερα». Η κουμπούρα άδειασε και το μοναστήρι, με τους δικούς και τους εχθρούς, τινάχθηκε στον αέρα.

Η θυσία των Ελλήνων στο Αρκάδι για την ελευθερία τους είχε παγκόσμιο αντίκτυπο. Το όνομα της Μονής και του ηγουμένου της Γαβριήλ συνδέθηκε με το Μεσολόγγι και την Κιάφα, που επίσης κληρικοί ήσαν οι πρώτοι στη θυσία, δείχνοντας την ταυτότητα αντιλήψεων και αξιών του όπου γης Ελληνισμού. Επί πλέον το Αρκάδι έγινε σύμβολο των κοινών αγώνων των Κρητών με όλους τους άλλους Έλληνες. Σημειώνεται ότι Έλληνες εθελοντές, από διάφορα μέρη, αγωνίστηκαν μαζί με τους Κρήτες κατά του τουρκικού ζυγού και Κρητικοί πολέμησαν με γενναιότητα στον Μακεδονικό Αγώνα, στους Βαλκανικούς πολέμους και στη Μικρασιατική Εκστρατεία. 

Στις 21 Αυγούστου 1866, όταν η Επαναστατική Συνέλευση κάλεσε τον λαό της Κρήτης να πάρει τα όπλα κατά του οθωμανικού ζυγού στη σχετική προκήρυξή της έγραψε: «Εμμένοντες καρτερικώς εις τον όρκον ημών του 1821, εμπνεόμενοι από το εθνικόν αίσθημα του ελληνικού μεγαλείου και της εθνικής ενότητος και έμπλεοι ελπίδος εκ του δικαίου του αγώνος ημών, απορρίπτομεν πάσαν προσφοράν και θαρραλέως διακηρύττομεν ενώπιον Θεού και ανθρώπων ως τον μόνον ομόθυμον και διαρκή πόθον ημών την Ένωσιν μετά της Μητρός Ελλάδος. Καταθικετεύοντες τον Παντοδύναμον...να ευλογή τα όπλα ημών δια πληρεστάτης επιτυχίας».

Η Κρήτη ενσωματώθηκε επίσημα στην υπόλοιπη ελεύθερη Ελλάδα την 1^η Δεκεμβρίου 1913. Έτσι δικαιώθηκαν οι επί πολλούς αιώνες αγώνες και θυσίες των Κρητών έναντι αδυσώπητων κατακτητών.-

Πηγή: Ακτίνες

Συμφωνία, με την οποία ο Σουλτάνος παραχώρησε μία σειρά προνομίων στους χριστιανούς υπηκόους του στην Κρήτη, σε συνέχεια του Οργανικού Νόμου του 1868, τα οποία ουσιαστικά ισοδυναμούσαν με την παροχή καθεστώτος ημιαυτονομίας στη Μεγαλόνησο. Υπογράφτηκε στις 3 Οκτωβρίου 1878 στο προάστιο των Χανίων, Χαλέπα.

Τον Ιανουάριο του 1878 το πολυπληθές χριστιανικό στοιχείο της Κρήτης ξεσηκώθηκε για μία ακόμη φορά κατά του οθωμανού δυνάστη, θέλοντας να εκμεταλλευθεί τη δυσμενή για τους Τούρκους εξέλιξη του Ρωσοτουρκικού Πολέμου και να επιτύχει την πολυπόθητη Ένωση με τη μητέρα Πατρίδα. Συγκρότησε την «Παγκρήτιο Επαναστατική Επιτροπή» στο Φρε Αποκορώνου, έχοντας εξασφαλίσει την υποστήριξη της Αθήνας και του πρωθυπουργεύοντος Χαρίλαου Τρικούπη (27 Δεκεμβρίου 1877).

Από την πλευρά του, ο Σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίντ Β' με την προτροπή της Αγγλίας αναζήτησε πολιτική λύση στο αναφυέν πρόβλημα. Απέρριπτε, όμως, τα αιτήματα των χριστιανών, που ζητούσαν αυτονομία της Κρήτης και χριστιανό διοικητή ως ηγεμόνα. Η κίνησή του αυτή εξόργισε τους επαναστάτες, οι οποίοι μέχρι τα τέλη Μαρτίου είχαν θέσει υπό τον έλεγχό τους την κρητική ύπαιθρο, περιορίζοντας τους μουσουλμάνους στα φρούρια των μεγάλων πόλεων.

Η ραγδαία αυτή εξέλιξη δημιούργησε προς στιγμήν ελπίδες ότι η Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα ήταν πολύ κοντά. Διαψεύστηκαν, όμως, όταν το Συνέδριο του Βερολίνου (13 Ιουνίου - 13 Ιουλίου 1878), που συγκάλεσαν οι Μεγάλες Δυνάμεις, απέρριψε το σχετικό αίτημά τους, υποδεικνύοντας στην Τουρκία να προχωρήσει σε νέες παραχωρήσεις προς τους Χριστιανούς της Κρήτης.

Πράγματι, στις 3 Οκτωβρίου 1878 υπογράφηκε η Σύμβαση ή Χάρτης της Χαλέπας, που χορηγούσε καθεστώς ημιαυτονομίας στη Μεγαλόνησο. Οι κυριότερες διατάξεις προέβλεπαν τα εξής:

• Ο Γενικός Διοικητής της Κρήτης θα μπορούσε να είναι και χριστιανός. Η θητεία του ήταν πενταετής, με δυνατότητα ανανέωσης.
• Ο Γενικός Διοικητής θα είχε ένα σύμβουλο από το άλλο θρήσκευμα (μουσουλμάνο αν ήταν χριστιανός και χριστιανό αν ήταν μουσουλμάνος).
• Γενική Συνέλευση (Βουλή), στην οποία θα πλειοψηφούσαν για πρώτη φορά οι χριστιανοί, θα είχε 80 μέλη (49 χριστιανούς και 31 μουσουλμάνους).
• Ίδρυση αστυνομικού σώματος με την επωνυμία Κρητική Χωροφυλακή, που θα στελεχωνόταν αποκλειστικά από ντόπιους.
• Αναγνώριση της ελληνικής ως επίσημης γλώσσα των δικαστηρίων και της Γενικής Συνέλευσης. Μόνο τα επίσημα πρακτικά, οι αποφάσεις των δικαστηρίων και η επίσημη αλληλογραφία θα συντάσσονταν και στις δύο γλώσσες.
• Χορήγηση γενικής αμνηστίας σε όσους είχαν λάβει μέρος στην εξέγερση του 1878 και άδεια οπλοφορίας στους Κρητικούς, με την οποία θα μπορούσαν να κρατήσουν τα όπλα τους.
• Θεσμοθέτηση σημαντικών φορολογικών ελαφρύνσεων.
• Παραχώρηση για πρώτη φορά του δικαιώματος για την ίδρυση φιλολογικών συλλόγων και την έκδοση εφημερίδων.

Τη συμφωνία υπέγραψαν από Οθωμανικής πλευράς ο βαλής της Κρήτης (γενικός διοικητής) Κωστάκης Αδοσίδης Πασάς, ο στρατηγός Μουχτάρ Πασάς και ο Σελίμ Εφέντι, ενώ από χριστιανικής πλευράς οι εκπρόσωποι της «Παγκρητίου Επαναστατικής Επιτροπής», Γεώργιος Παπαδοπετράκης, Κωσταρός Βολουδάκης, Ιωάννης Σφακιανάκης, Χαρίλαος Ασκούτσης, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Αντώνιος Μιχελιδάκης, Ζ. Θειακάκης, Κυριάκος Χατζηδάκης, Στυλιανός Σταυρούδης, Αντώνιος Σήφακας και Α. Μενεγίδης.

Η Σύμβαση επικυρώθηκε τις αμέσως επόμενες μέρες με φιρμάνι του Σουλτάνου, ο οποίος τον Νοέμβριο του 1878 διόρισε βαλή της Κρήτης τον ελληνικής καταγωγής χριστιανό αξιωματούχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Ισκεντέρ Πασά (Αλέξανδρο Καραθεοδωρή).

Η Σύμβαση της Χαλέπας εφαρμόστηκε μέχρι την επόμενη εξέγερση των Κρητικών το 1889. Τα 11 χρόνια της εφαρμογής της αθετήθηκε πολλάκις από την Οθωμανική διοίκηση, όπως και ο Οργανικός Νόμος του 1868, και υπονομεύτηκε από την οξεία πολιτική και κομματική διαμάχη μεταξύ «Καραβανάδων» (συντηρητικών) και «Ξυπόλυτων» (φιλελεύθερων).

Πηγή: Σαν σήμερα