11 Ιουνίου. Ημέρα γιορτής για τους πιστούς. Ημέρα τιμής της Θεομητορικής εικόνος «Άξιον εστίν», που από το ιερό Σύνθρονο του Αγιορείτικου Πρωτάτου στέλνει τη χάρη Της
Οἱ ἅγιοι μάρτυρες Ἀλέξανδρος καί Ἀντωνίνα ἔζησαν στά τέλη τοῦ 3ου καί τίς ἀρχές τοῦ 4ου αἰώνα μ.Χ. Κατάγονταν ἀπό μία κωμόπολη πού ὀνομαζόταν Κάρδαμος. Ἦταν Χριστιανοί καί ζοῦσαν μέ ἐγκράτεια καί σωφροσύνη. Ἡ Ἀντωνίνα εἶχε ἀφιερώσει τήν ζωή της στά ἔργα τῆς ἀγάπης, στήν διακονία τοῦ «πλησίον», καί εἶχε ὡς βασική ἀσχολία τήν περίθαλψη τῶν χηρῶν, τῶν ὀρφανῶν, καί γενικά τῶν ἀδύναμων καί κατατρεγμένων ἀνθρώπων. Ὁ τρόπος τῆς ζωῆς της καί κυρίως ἡ ἐνασχόλησή της μέ τά ἔργα τῆς ἀγάπης γέννησε τήν ὑπόνοια στούς εἰδωλολάτρες ὅτι εἶναι Χριστιανή, καί γι’ αὐτό τήν κατήγγειλαν στόν ἔπαρχο Φῆστο, ὁ ὁποῖος τήν συνέλαβε καί προσπάθησε νά τήν πείση νά ἀρνηθῆ τόν Χριστό καί νά θυσιάση στά εἴδωλα.
Ὅταν ἐκείνη ὁμολόγησε μέ θάρρος τήν πίστη της καί ἀρνήθηκε νά προσφέρη θυσία στά εἴδωλα-δαιμόνια, τότε ὁ ἔπαρχος, ἀντί ἄλλων βασανιστηρίων, διέταξε νά τήν πᾶνε σέ ἕνα πορνεῖο καί νά τήν ὑποχρεώσουν νά ἁμαρτήση. Ἐπειδή γνώριζε ὅτι οἱ Χριστιανοί δίνουν μεγάλη σημασία στήν ἁγνότητα καί τήν σωφροσύνη, γι’ αὐτό καί θέλησε μέ τόν τρόπο αὐτόν νά τήν ἐξευτελίση. Ὅταν, ὅμως, ὁδήγησαν τήν ἁγία στό πορνεῖο, τότε ἔλαμψε ἐκεῖ ἕνα δυνατό φῶς καί ἀκολούθησε ἰσχυρός σεισμός. Οἱ γυναῖκες πού ζοῦσαν ἐκεῖ τρόμαξαν καί ἐπειδή κατάλαβαν ὅτι αἰτία τοῦ σεισμοῦ ἦταν ἡ παρουσία τῆς Ἀντωνίνας, γι’ αὐτό καί τήν ἔδιωξαν. Ὅταν τό πληροφορήθηκε ὁ ἔπαρχος τήν συνέλαβε καί πάλι καί τήν ὁδήγησε σέ ἄλλο πορνεῖο. Τότε κάποιος Χριστιανός νέος πού ὀνομαζόταν Ἀλέξανδρος, πῆγε στό πορνεῖο μέ τήν πρόφαση νά ἁμαρτήση καί φυγάδευσε τήν Ἀντωνίνα, μεταμφιέζοντάς την. Ὅταν ἔγινε γνωστό τό γεγονός αὐτό, τότε συνελήφθησαν καί οἱ δύο, ὁ Ἀλέξανδρος καί ἡ Ἀντωνίνα, καί ὑπεβλήθησαν σέ φρικτά βασανιστήρια. Τούς ἔκοψαν τά ἄκρα τῶν χεριῶν καί τῶν ποδιῶν, τούς ἄλειψαν μέ πίσσα καί τούς ἔριξαν στήν φωτιά. Τά σώματά τους κάηκαν, οἱ ψυχές τους, ὅμως, πέταξαν στόν οὐρανό, γιά νά ἀγάλλονται αἰώνια μαζί μέ ὅλους τούς ἁγίους. Ἦταν τὸ ἔτος 313 μ.Χ. Τὰ λείψανά τους μεταφέρθηκαν ἀργότερα στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ κατετέθησαν στὴ μονή Μαξιμίνου, ὅπου καὶ ἐτελεῖτο Σύναξις αὐτῶν.
Ὁ βίος καί ἡ πολιτεία τους μᾶς δίνουν τήν ἀφορμή νά τονίσουμε τά ἀκόλουθα:
Ἡ ἐσωτερική καθαρότητα, ἡ ἁγνότητα καί ἡ σωφροσύνη εἶναι τά στολίδια τῶν ἀληθινῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι ὁ πραγματικός πλοῦτος τῶν ἀνθρώπων τοῦ Θεοῦ. Εἶναι ἡ προϋποθέση γιά τήν κοινωνία μέ τόν Τριαδικό Θεό, ὁ Ὁποῖος ἀποκαλύπτεται στούς καθαρούς «τῇ καρδίᾳ», καί αὐτοί ἀξιώνονται νά Τόν δοῦν, καί νά αἰσθανθοῦν τήν παρουσία Του μέσα σέ ὅλη τήν ὕπαρξή τους, στήν ψυχή καί στό σῶμα τους. Καί ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ ἀναγεννᾶ τόν ἄνθρωπο, τόν ἀνακαινίζει, ὅπως ἀνακαινίζεται ἡ νεότης τοῦ ἀετοῦ. Ὁ Προφητάναξ Δαβίδ, στόν 102ο Ψαλμό, κάνει λόγο γι’ αὐτήν τήν ἐσωτερική ἀναγέννηση-ἀνακαίνιση τοῦ ἀνθρώπου, ὅταν λέγη: «ἀνακαινισθήσεται ὡς ἀετοῦ ἡ νεότης σου». Πότε ὅμως ἀνακαινίζεται ὁ ἄνθρωπος, ὅπως ὁ ἀετός, καί πῶς ἀνακαινίζεται ὁ ἀετός;
Προφανῶς, ὁ ἱερός ψαλμωδός, λέγοντας τούς παραπάνω λόγους, εἶχε ὑπ’ ὄψη του τό γεγονός ὅτι ὁ ἀετός, ὅταν γεράση, ἔχει τήν δυνατότητα νά ἀνακαινισθῆ, νά ξανανιώση.
Σύμφωνα μέ μιά παράδοση, ὁ ἀετός, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀπό τά μακροβιότερα ἁρπακτικά πτηνά καί ἔχει τήν δυνατότητα νά ζήση μέχρι καί 70 χρόνια, στά 40 του χρόνια γερνᾶ, μέ ἀποτέλεσμα τά νύχια του νά μεγαλώνουν πολύ, νά γίνονται εὔκαμπτα καί ὡς ἐκ τούτου νά χάνουν τήν δυνατότητά τους νά γαντζώνουν τήν λεία του, γιά νά μπορέση νά τραφῆ, ἀλλά καί τό μακρύ καί κοφτερό ράμφος του γίνεται πολύ κυρτό καί χάνει τήν δυνατότητα νά τεμαχίζη τό θήραμά του. Ἐπίσης, τά γερασμένα φτερά του γεμίζουν πούπουλα, τά ὁποῖα κολλᾶνε στό στῆθος του καί τόν ἐμποδίζουν στό πέταγμά του. Τότε ἔχει δύο ἐπιλογές, ἤ νά πεθάνη ἤ νά ἀνακαινισθῆ. Ἡ δεύτερη ἐπιλογή, πού ἀφορᾶ στήν ἀνακαίνισή του, εἶναι ἐπώδυνη καί διαρκεῖ γύρω στίς 150 ἡμέρες. Ἄν τήν ἐπιλέξη, τότε πετάει στήν φωλιά του καί ἐκεῖ ἀποκόπτει τό ράμφος του σέ μιά πέτρα καί περιμένει. Μόλις φυτρώσει καινούργιο ράμφος, μέ αὐτό ἀποκόπτει τά νύχια του καί μέ τά καινούργια νύχια πού θά φυτρώσουν μαδάει τά γερασμένα φτερά του καί ἔτσι, σέ πέντε περίπου μῆνες πραγματοποιεῖται ἡ ἀνακαίνισή του καί ζῆ ἄλλα τριάντα χρόνια.
«Ὁ ἀνακαινισμένος ἄνθρωπος ὑπερβαίνει τούς ποικίλους πειρασμούς, τίς δυσκολίες καί τά προβλήματα τῆς παρούσης ζωῆς καί καταυγάζεται ἀπό τόν νοητό Ἥλιο τῆς Δικαιοσύνης, τόν Χριστό, ὁ ὁποῖος εἶναι ἡ πηγή τῆς ζωῆς, τῆς χαρᾶς καί παντός ἀγαθοῦ, καί ἔτσι μπορεῖ καί χαίρεται ἀληθινά τήν ζωή του.»
Ἔχοντας, λοιπόν, ὑπ’ ὄψη του ὁ Προφητάναξ Δαβίδ τά παραπάνω παρομοιάζει τήν ἐσωτερική ἀναγέννηση-ἀνακαίνιση τοῦ ἀνθρώπου μέ τήν ἀνακαίνιση τῆς νεότητας τοῦ ἀετοῦ. Ὅμως, μέ μιά οὐσιαστική διαφορά. Ὁ ἄνθρωπος μετά τήν ἀναγέννησή του ζῆ ὄχι τριάντα χρόνια, ἀλλά αἰώνια. Βέβαια, αὐτή ἡ ἀναγέννηση-ἀνακαίνιση εἶναι πνευματική, ὡστόσο, ὅμως, ἐπηρεάζεται καί τό σῶμα, ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος εἶναι ψυχοσωματική ὕπαρξη, καί ὁ ἀναγεννημένος ἄνθρωπος νιώθει ἀνάλαφρος καί σωματικά. Γιατί, ὅταν ἡ ψυχή εἶναι βαριά ἐξ αἰτίας τῶν τύψεων καί τῶν ἐνοχῶν, τότε καί τό σῶμα γίνεται βαρύ καί ὁ ἄνθρωπος -ἀκόμα καί ὅταν εἶναι νέος- βαραίνει καί «δέν μπορεῖ νά σύρη τά πόδια του», κατά τό κοινῶς λεγόμενο, ἐνίοτε δέ περιέρχεται σέ μιά κατάσταση πού δέν θέλει νά ζήση. Δέν ἔχει ὅραμα καί νόημα ζωῆς. Ἀντίθετα, ὅταν ὁ ἄνθρωπος τακτοποιεῖται ἐσωτερικά μέ τήν μετάνοια, γίνεται ἀνάλαφρος. Ἀποκτᾶ φτερά πνευματικά καί γι’ αὐτό ἔχει τήν δυνατότητα νά πετᾶ πάνω ἀπό τούς πειρασμούς. Καί ὅπως τό ἀεροπλάνο πετᾶ πάνω ἀπό τά σύννεφα καί φωτίζεται ἀπό τόν ἥλιο, ἔτσι καί ὁ ἀνακαινισμένος ἄνθρωπος ὑπερβαίνει τούς ποικίλους πειρασμούς, τίς δυσκολίες καί τά προβλήματα τῆς παρούσης ζωῆς καί καταυγάζεται ἀπό τόν νοητό Ἥλιο τῆς Δικαιοσύνης, τόν Χριστό, ὁ ὁποῖος εἶναι ἡ πηγή τῆς ζωῆς, τῆς χαρᾶς καί παντός ἀγαθοῦ, καί ἔτσι μπορεῖ καί χαίρεται ἀληθινά τήν ζωή του.
Ὁ ἄνθρωπος ἦλθε ἀπό τήν ἀνυπαρξία στήν ὕπαρξη, ἀπό τό «μή εἶναι» στό «εἶναι», καί, σύμφωνα μέ τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως τήν ἐκφράζει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ἔχει τήν δυνατότητα νά ὁδηγηθῆ ἀπό τό «εἶναι» στό «εὖ εἶναι», ἀλλά καί στό «ἀεί εὖ εἶναι». Δηλαδή, μέ ἄλλα λόγια, ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀναγεννᾶται μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ καί τόν προσωπικό του ἀγώνα, τότε βιώνει τήν κοινωνία μέ τόν Θεό, ἤτοι τήν αἰωνιότητα ἀπό τήν παροῦσα ζωή. Προγεύεται τόν Παράδεισο, ὁ ὁποῖος εἶναι ἡ ἄκτιστη δόξα τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ μέσα στόν ἄνθρωπο.
Ἡ ζωή τοῦ ἀνακαινισμένου-ἀναγεννημένου ἀνθρώπου εἶναι ἀληθινά ὄμορφη, γιατί ἔχει νόημα καί πληρότητα, φῶς καί εἰρήνη, χαρά καί χάρη.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Οἱ Μάρτυρες σου Κύριε, ἐν τῇ ἀθλήσει αὐτῶν, τὸ στέφος ἐκομίσαντο τῆς ἀφθαρσίας, ἐκ σοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν· σχόντες γὰρ τὴν ἰσχύν σου, τοὺς τυράννους καθεῖλον· ἔθραυσαν καὶ δαιμόνων τὰ ἀνίσχυρα θράση. Αὐτῶν ταῖς ἱκεσίαις Χριστὲ ὁ Θεός, σῶσον τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Κοντάκιον Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Τῶν Μαρτύρων ἔλαμψεν, ἡ ἀξιέπαινος μνήμη, ἦν πιστοί τελέσωμεν, καὶ ἀνυμνήσωμεν πιστῶς, ἐν ἐπὶ γνώσει κραυγάζοντες, Σὺ τῶν Μαρτύρων, Χριστὲ τὸ κραταίωμα.
Ἕτερον Κοντάκιον Ἦχος β’. Τοὺς ἀσφαλεῖς.
Τοὺς ἐν Χριστῷ, πνευματικοὺς ὁμαίμονας, καὶ ἐν ὁδοῖς, τῆς εὐσεβείας σύμφρονας, τὸν θεόφρονα Ἀλέξανδρον, σὺν Ἀντωνίνῃ μακαρίσωμεν· τοὺς ἄθλους γὰρ ἐκείνων καὶ τὰ στίγματα, ὡς μύρον εὐωδίας προσεδέξατο, ὁ τούτους δοξάσας ὡς ηὐδόκησε.
Κάθισμα Ἦχος α'. Τὸν τάφον σου Σωτὴρ.
Δυὰς ἡ θαυμαστή, τῶν σεπτῶν Ἀθλοφόρων, ἐνέγκασα στερρῶς, τὴν πυρὰν τῶν βασάνων, ἐν δόξῃ παρίσταται, τῇ Τριάδι πρεσβεύουσα, χάριν ἔλεος, καὶ ἱλασμὸν τῶν πταισμάτων, τοῖς τὴν ἔνδοξον, αὐτῆς γεραίρουσι μνήμην, δοθῆναι ἐν πνεύματι.
Μεγαλυνάριον
Χαίροις ὦ Ἀλέξανδρε Ἀθλητά· χαίροις Ἀντωνίνα, νύμφη ἄμωμε τοῦ Χριστοῦ· γνώμῃ γὰρ τελείᾳ, ἐχθροῦ τὰς μεθοδείας, ἀθλητικῇ δυνάμει, κατηδαφίσατε.
῾Ο Ἅγιος Κύριλλος ἔζησε κατά τούς χρόνους τοῦ αὐτοκράτορος Θεοδοσίου τοῦ Μικροῦ (408450 μ.Χ.) καί ἐγεννήθηκε περί τό 370 ἤ 375 μ.Χ. στήν Ἀλεξάνδρεια ἀπό εὔπορους γονεῖς τῆς Ἑλληνικῆς κοινωνίας τῆς πόλεως. Ἦταν θερμοῦ καί ζωηροῦ χαρακτῆρος, ἀνήσυχος, τολμηρός, ἐνεργητικός καί πολύ δραστήριος.
Η Αγία Υπομονή, κατά κόσμον Ελένη Δραγάση, και αργότερα, ως σύζυγος του Μανουήλ Β' Παλαιολόγου, «Ελένη η εν Χριστώ τω Θεώ αυγούστα και αυτοκρατόρισσα των Ρωμαίων η Παλαιολογίνα», ήταν θυγατέρα του Κωνσταντίνου Δραγάση, ενός από τους πολλούς ηγεμόνες - κληρονόμους του μεγάλου Σέρβου κράλη (=βασιλιά) Στεφάνου Δουσάν. Καταγόταν από βασιλική και ευλογημένη γενιά. Στους προγόνους της συγκαταλέγονται άνθρωποι που αγίασαν (π.χ. ο Στέφανος Νεμάνια, σέρβος βασιλέας και κτίτορας της Ιεράς Μονής Χιλανδαρίου του Αγίου Όρους = όσιος Συμεών ο Μυροβλύτης). Ο Κωνσταντίνος Δραγάσης ανέλαβε την ηγεμονία του σημερινού βουλγαρικού τμήματος της βορειο - ανατολικής Μακεδονίας, στην περιοχή μεταξύ των ποταμών Αξιού και Στρυμώνος.
Βαρυφορτωμένο ξεκίνησε το πρωί της 10ης Σεπτεμβρίου 1924 το πλοίο «Βασίλειος Δεστούνης» από το λιμάνι της Μερσίνας της Μικράς Ασίας με προορισμό την Εύβοια. Δεν μετέφερε μόνο 800 πονεμένους ρακένδυτους Μικρασιάτες πρόσφυγες. Στο αμπάρι του το πλοίο έκρυβε πολύτιμο θησαυρό. Ήταν ξύλινη (από κυπαρίσσι) λάρνακα με το τίμιο ιερό σκήνωμα του 40χρονου οσίου Ιωάννου του Ρώσου.
Ἡ ἱστοσελίδα «Ιερομάρτυρες» [https://holy-martyrs.com/] εἶναι ἀφιερωμένη σὲ ὅλους τοὺς κληρικοὺς ποὺ μαρτύρησαν καὶ ἐκτελέσθηκαν, ἀπὸ τὴν Κομμουνιστικὴ λαίλαπα, ἐν Ἑλλάδι, γιὰ τοῦ Χριστοῦ τὴν Πίστη τὴν ἁγία καὶ γιὰ τῆς Πατρίδος τὴν Τιμὴ.
Οἱ ἄνθρωποι, ἀγαπητοί μου, ἔχουν διαφόρους χαιρετισμούς. Τὸ πρωὶ λένε καλημέρα, τὸ δειλινὸ καλησπέρα, κι ὅταν πάει νὰ βραδιάσῃ λένε καληνύχτα.
Τό Ἅγιον Ὄρος, ἐκτός ἀπό Ὁσίους καί ἀσκητές Ἁγίους καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀνέδειξε καί πλῆθος Ὁσιομαρτύρων καί Νεομαρτύρων. Ἡ ὑπεράσπιση μέχρι θανάτου τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως, χωρίς καμμία ὑποχώρηση καί παραχώρηση, συνόδευε πάντοτε τούς ἀσκητικούς καί νηπτικούς ἀγώνες τους, ἀφοῦ «οὐδέν ὠφελεῖ βίος ὀρθός δογμάτων διεστραμμένων» ( Ἅγ. Ἰωάννης Χρυσόστομος).
Οι Άγιοι Ραφαήλ, Νικόλαος και Ειρήνη συγκαταλέγονται στη χορεία των Νεοφανών Αγίων και μάλιστα εκείνων που μαρτύρησαν σχεδόν αμέσως μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως. Σχετικά με τον βίο τους γνωρίζουμε λίγα πράγματα.
Περίπου 32 χιλιόμετρα έξω από την Αθήνα, στη «καρδιά» της Νέας Μάκρης, στο όρος Αμώμων («των καθαρών»), βρίσκεται το Μοναστήρι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Εκεί ασκήτεψε, είκοσι οκτώ ολόκληρα χρόνια, ο Άγιος Εφραίμ και αργότερα μαρτύρησε «κατόπιν βασάνων υπό ατάκτων μουσουλμάνων, Τούρκων στρατιωτών».
Στον περίβολο της μονής υπάρχει έως σήμερα η μουριά στην οποία λέγεται ότι προσευχόταν ο νεοφανής άγιος κατά τα βασανιστήριά του από τους Τούρκους: «Δεν φοβάμαι ούτε τα μαρτύρια ούτε τον θάνατο. Καμιά δύναμη δεν θα με κάνει να αρνηθώ την πίστη μου στον Πανάγαθο Θεό». Επί πεντέμισι αιώνες η γη εκεί «έκρυβε» το σκήνωμά του, για να αποκαλυφθεί, το 1950, από τη μοναχή Μακαρία και να γίνει, λίγο αργότερα, ένα από τα μεγαλύτερα ορθόδοξα προσκυνήματα.
Το Μοναστήρι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου υπάγεται στη Μητρόπολη Κηφισίας και είναι από τα παλαιότερα, αλλά και «πλουσιότερα» σε ιστορία, της Αττικής. Η ιερότητα του χώρου, η απόλυτη ηρεμία, οι ευωδιές από το λιβάνι αλλά και οι μοναχές, οι οποίες με τόση προσήλωση εξιστορούν τον βίο και τα θαύματα του αγίου, καθημερινά οδηγούν εκεί χιλιάδες πιστούς.
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ονομαζόταν Πατριαρχική Στραυροπηγιακή Μονή. Λεηλατήθηκε δύο φορές και οι μοναχοί του σφαγιάστηκαν, όπως και ο Εφραίμ (σε ηλικία 42 χρόνων). Τα λεπτομερή βιογραφικά στοιχεία του αγίου αποκαλύφθηκαν στη μοναχή Μακαρία Δεσύπρη σε μια σειρά από οράματα που είχε το 1950. Σύμφωνα με όλα όσα έχει περιγράψει η ηγουμένη, το 1945 πήγε στη μονή για να ανάψει ένα καντήλι. «Επληροφορήθην εσωτερικώς ότι ο τόπος ούτος άγιος εστί», για αυτό και επέλεξε να μείνει. Έφτιαξε ένα μικρό κελί και άρχισε σιγά σιγά να δίνει ζωή στον ερειπωμένο χώρο. Έως το θάνατό της, το 1999, η ηγουμένη δεν εγκατέλειψε ποτέ το μοναστήρι. Με κόπο, στερήσεις και σοβαρά προβλήματα υγείας το έκανε γνωστό στον Ορθόδοξο κόσμο, διαδίδοντας τα θαύματα του Εφραίμ.
«Σκάψε και θα βρεις…»
Σε μια από τις περιγραφές όσων οραματίστηκε, η γερόντισσα αναφέρει: «Καθισμένη πάνω στα ερείπια του παλιού μοναστηριού, όπου η Θεία Πρόνοια οδήγησε τα βήματά μου, έφερνα τον στοχασμό μου σε χρόνια περασμένα, σε παλιούς καιρούς, όταν σκορπισμένα ήταν παντού τα κόκκαλα των αγίων μαρτύρων. Και, καθώς καταγινόμουν στο καθάρισμα των χαλασμάτων, αναλογιζόμουνα ότι βρισκόμουνα σε τόπο ιερό και έλεγα: “Θεέ μου, αξίωσέ με, την ανάξια, να ιδώ κι εγώ έναν από τους παλιούς πατέρες που εδώ έζησαν”».
Ήταν 3 Ιανουαρίου του 1950, όταν άκουσε μια φωνή να την προτρέπει: «Σκάψε και θα βρεις αυτό που επιθυμείς». Τότε εκείνη ζήτησε από έναν εργάτη να αρχίσει το σκάψιμο στη μέση του ναού. «Από το τζάκι, τις τρεις θυρίδες, τον μισογκρεμισμένο τοίχο, όλα αυτά μαρτυρούσαν πως ο τόπος εκείνος κάποτε υπήρξε κελί κάποιου μοναχού και έμειναν τα ερείπια αυτά για να μας πουν το δράμα που κάποτε συνέβη εκεί».
Η μοναχή διηγείται: «Καθαρίσαμε τον τόπο από τις πέτρες και άρχισε ο εργάτης εκείνος να σκάβει κάπως νευρικά, κάπως θυμωμένα και, επειδή φοβόμουνα να μη μου κάνει ζημιά, του είπα: “Μη βιάζεσαι, μην κουράζεσαι, κάνε πιο σιγά”. Αλλ’ επειδή δεν με άκουγε και έσκαβε με τον ίδιο ρυθμό, του είπα: “Μήπως είναι και κανείς θαμμένος και κάνεις ζημιά! Σε παρακαλώ, πρόσεχε”. Και τότε κατάλαβε και μου είπε: “Νομίζεις ότι θα είναι αλήθεια αυτό που έχεις στον νου σου;”». Φτάνοντας σε βάθος, βρέθηκε το κεφάλι του Αγίου Εφραίμ. Ευωδιές πλημμύρισαν ξαφνικά την ατμόσφαιρα. Η Μακαρία έσκυψε και έβγαλε το σκήνωμά του, το οποίο και τοποθέτησε στη συνέχεια σε μια θυρίδα πάνω από τον τάφο.
«Χαρακτηριστικό ότι επρόκειτο για κληρικό είναι το ότι, παίρνοντας το χώμα εις την θέσιν όπου ήσαν τα άγια του χέρια, είδα το στρίφωμα του μανικιού του ράσου, όπου δεν υπήρχε ούτε ή ελάχιστη σκόνη, ολοκάθαρο, χονδροϋφασμένο από αργαλειό του παλαιού καιρού, το πάχος της κλωστής ήταν πάνω από χιλιοστό. Και προχωρώντας κάτω εις τα πόδια και πάλι, να, το στρίφωμα του ράσου του, όπως και εις τα χέρια του, ολοκάθαρο και τα πέλματα του είχαν αποτυπωθεί στο χώμα. Δεν ήξευρα τι πρώτα να κάνω, να χαρώ ή να τον κλάψω, πώς βρέθηκε εκεί θαμμένος ο του Θεού άνθρωπος; Τι να είχε συμβεί; Τι να είδαν τα μάτια του; Έλεγα, κάποιο δράμα θα συνέβη. Και, προσπαθώντας να καθαρίσω τα οστά από τη λάσπη των δακτύλων του, εθρυμματίζονταν, διότι η βροχή είχε ποτίσει μέχρι κάτω το βάθος του τάφου του, γι’ αυτό και τα τοποθέτησα, όπως ήταν, στη θυρίδα που ήταν πάνω από τον τάφο του».
Η Μακαρία γονάτισε με ευλάβεια και ασπάστηκε το σκήνωμά του. «Αισθάνθηκα βαθιά την έκταση του μαρτυρίου του. Η ψυχή μου γέμισε από αγαλλίαση, απέκτησα μεγάλο θησαυρό και, παίρνοντας το χώμα με προσοχή, έβλεπα την αρμονία του σκηνώματός του, που, αν και τόσους αιώνες μέσα στη γη, δεν είχε αλλοιωθεί».
Ένα βράδυ είδε μπροστά της τον άγιο. Ψηλός, με μακριά μαύρα μαλλιά και γένια, κρατούσε στο ένα του χέρι μια φλόγα και με το άλλο ευλογούσε. «Μέχρι πότε θα με αφήσεις εκεί πέρα; Και ποιος μου έβαλε το κεφάλι έτσι;». Εκείνη του απάντησε: «Συγχώρησέ με. Μόλις ξημερώσει, με το καλό, θα τα φροντίσω όλα». Με το πρώτο φως της ημέρας πήρε και καθάρισε τα οστά από το χώμα και τα τοποθέτησε σε μια θυρίδα στο ιερό της εκκλησίας. Ο άγιος λέγεται ότι εμφανίστηκε τη νύχτα στο όνειρό της, κρατώντας μια εικόνα του και ένα μανουάλι. Η μοναχή πλησίασε και άναψε μια λαμπάδα: «Σε ευχαριστώ πολύ. Το όνομά μου είναι Εφραίμ», της είπε.
«Πέρασε αρκετός καιρός. Από τότε, είχα μέσα μου μια απορία για αυτό το περιστατικό. Μια άλλη μέρα, αφού τελείωσα τον Εσπερινό, καθώς έκλεινα την πόρτα της Εκκλησίας, ακούω τρία γλυκόηχα κτυπήματα σαν κομπολόι κεχριμπαρένιο. Κατάλαβα. Ήταν ο Άγιος. Γυρίζοντας, μπήκα στο ιερό, άναψα ένα κεράκι και προσκύνησα τα άγια λείψανα. Ευωδία άρρητη πλημμύρισε ολόκληρο το είναι μου. Αισθάνθηκα εντός μου τον Παράδεισο, μα και την ταπεινότητά μου, μπροστά σ’ αυτό το μεγαλείο».
Η ηγουμένη αφιέρωσε τη ζωή της στο Μοναστήρι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Έως το 1980, χωρίς οικονομικούς πόρους, συντηρούσε στη μονή και ορφανοτροφείο με περισσότερα από 70 παιδιά.
Ο βίος του Αγίου
Ο Άγιος Εφραίμ (κατά κόσμον, Κωνσταντίνος Μόρφης) γεννήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου του 1384 στα Τρίκαλα, ανήμερα της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Υπήρξε παιδί πολύτεκνης οικογένειας και έχασε νωρίς τον πατέρά του.
Σε ηλικία 14 ετών εγκατέλειψε την οικογένειά του, έπειτα από προτροπή της μητέρας του, για να αποφύγει, όπως αναφέρεται στο ημερολόγιο της μονής, «τη βίαιην στρατολογίαν διά την επάνδρωσιν των γενιτσαρικών σωμάτων, και προσήλθε διά να μονάσει εις την Σταυροπηγιακήν Μονήν του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, την ακμάζουσαν επί του Όρους των Αμώμων της Αττικής».
Στην περιοχή από τον 10ο αιώνα υπήρχαν κελιά, καλύβες και ασκητήρια, στα οποία κατέφευγαν χιλιάδες χριστιανοί. Το 1402 έλαβε το όνομα Εφραίμ και από τότε ασκήτεψε με υπακοή και πίστη στον Θεό. Όλες τις ημέρες τις περνούσε με προσευχή, απομονωμένος σε μια σπηλιά πάνω στο βουνό.
Όμως, το μοναστήρι γνώρισε δύο μεγάλες καταστροφές. Την πρώτη φορά, το 1424, οι Τούρκοι έφτασαν στη Νέα Μάκρη. Ανέβηκαν στο Όρος των Αμώμων, πιστεύοντας ότι οι Χριστιανοί κρύβουν πολύτιμους θησαυρούς στα μοναστήρια. Αφού λεηλάτησαν όλα τα κελιά και τα ασκητήρια, μπήκαν στη Μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Όλοι οι μοναχοί σφαγιάστηκαν.
Ο Εφραίμ εκείνη την ημέρα έτυχε και βρίσκονταν απομονωμένος στη σπηλιά του. Όταν επέστρεψε στη μονή, αντίκρισε την απόλυτη καταστροφή. Αφού προσευχήθηκε για τους μοναχούς, τους έθαψε και έπειτα γύρισε στο κελί του. Λέγεται ότι την περίοδο εκείνη ζούσε κάτω από άθλιες συνθήκες. Παρ’ όλα αυτά, δεν εγκατέλειψε την πίστη του. Ακόμα και με την απειλή των Τούρκων, εκείνος κατέβαινε στο μοναστήρι στις μεγάλες γιορτές και τελούσε τη Θεία Λειτουργία. Έναν χρόνο αργότερα οι Τούρκοι πήγαν και πάλι στο μοναστήρι, τον βρήκαν να προσεύχεται και τον συνέλαβαν. «Δεν φοβάμαι ούτε τα μαρτύρια, ούτε τον θάνατο. Καμιά δύναμη δε θα με κάνει να αρνηθώ την πίστη μου στον Πανάγαθο Θεό», έλεγε ο Εφραίμ.
Ανήμερα των γενεθλίων του, έκλεινε τα 42 του χρόνια, υπέστη μαρτυρικά βασανιστήρια, τα οποία διήρκησαν οκτώμισι μήνες. Λέγεται ότι οι Τούρκοι τον κρέμασαν ανάποδα σε μια μουριά, (υπάρχει σήμερα στο προαύλιο της μονής) και συνέχιζαν να τον βασανίζουν. Διαπέρασαν την κοιλιακή του χώρα με ένα αναμμένο χοντρό ξύλο και ύστερα τον κάρφωσαν στο δέντρο. «Ο όσιος Εφραίμ έπεσε θύμα της σκληρότητας ατάκτων Τούρκων στρατιωτών επί τελευταίας Φραγκοκρατίας της Αττικής, και μάλιστα επί της Φλωρεντινής οικογενείας Ατζαγιόλι (1381-1456), τους οποίους διαδέχθηκαν οι Τούρκοι μόλις το 1456, μετά από ενδιάμεσους αμφίρροπους αγώνας μεταξύ των δύο κατακτητών».
Το μαρτύριό του τελείωσε στις 5 Μαΐου του 1426. Η γιορτή του τιμάται κάθε 5 Μαΐου, ενώ στις 3 Ιανουαρίου γιορτάζεται η ημερομηνία ευρέσεως των ιερών του λειψάνων. Στα Τρίκαλα πανηγυρίζεται, κατά παράδοση, από τον Ναό Αγίου Στεφάνου, απέναντι από τον οποίον βρισκόταν το πατρικό του σπίτι.
Στον περίβολο της μονής υπάρχει έως σήμερα η μουριά στην οποία λέγεται ότι προσευχόταν ο νεοφανής άγιος κατά τα βασανιστήριά του από τους Τούρκους
Μαρτυρίες για τον Εφραίμ
Είναι αναρίθμητες οι μαρτυρίες για τις εμφανίσεις και τα θαύματα του Αγίου Εφραίμ. Ένα από αυτά αφορά την εκκλησία του. Λέγεται ότι, όταν έφτασε η στιγμή να χτιστεί ο ναός του αγίου, βρέθηκε παλιά πέτρα που στόλιζε άλλοτε ένα οικοδόμημα στην Αθήνα. Η ηγουμένη Μακαρία αναρωτιόταν πού ακριβώς θα ήθελε ο άγιος να χτιστεί η εκκλησία. Έφτασε τότε μια προσκυνήτρια στο μοναστήρι και της είπε: «Είδα στο όνειρό μου τον Άγιο Εφραίμ και μου είπε: “Να πας να πεις στη γερόντισσα ότι τον τάφο μου τον θέλω μέσα στην εκκλησία μου”».
Σύμφωνα με μια άλλη μαρτυρία, ένα κορίτσι το οποίο ζούσε στο ίδρυμα της μονής μαζί με τη γιαγιά του ένα βράδυ είδε τον άγιο να το πλησιάζει. «Μη με φοβάσαι, παιδί μου. Είμαι ο Άγιος Εφραίμ». Η γιαγιά του κοριτσιού ένα βράδυ αργά άκουσε κάποιον να στέκεται έξω από την πόρτα του θαλάμου. Κατά την παράδοση, μια λάμψη φώτισε όλη την περιοχή του μοναστηριού και εμφανίστηκε ο άγιος. Κρατούσε στα χέρια του μια μικρή βυζαντινή εκκλησία που είχε τέσσερις τρούλους στις άκρες κι έναν μεγάλο στο κέντρο, με έναν φωτεινό σταυρό. «Είμαι ο Μεγαλομάρτυρας Εφραίμ. Γεννήθηκα 14 Σεπτεμβρίου, ανήμερα του Σταυρού, και πάλι 14 Σεπτεμβρίου, ημέρα του Σταυρού, άρχισε το μαρτύριό μου. Να πεις στην αδελφή Μακαρία πως θέλω να μου φτιάξει ένα τέτοιο προσκυνητάρι, στη στροφή του δρόμου, εκεί όπου καθόμουν και ξεκουραζόμουν», λέγεται ότι είπε στη γυναίκα. Πράγματι, οι μοναχές έφτιαξαν το προσκυνητάρι, μικρογραφία βυζαντινής εκκλησίας.
Το όραμα ενός πιστού
Ένα από τα οράματα πιστών που έχουν καταχωρηθεί στο επίσημο βιβλίο της μονής είναι το ακόλουθο: «Είδα ότι βρισκόμουν ντυμένος σαν παπαδάκι στο μοναστήρι και βοηθούσα τον Άγιο στην Εκκλησία. Ξαφνικά, βλέπω να μπαίνουν μέσα κάτι αγριάνθρωποι με σαρίκια στο κεφάλι τους, κρατώντας ρόπαλα, ξύλα και σπαθιά. Από τον τρόμο μου έτρεξα και κρύφτηκα κοιτώντας με αγωνία τι θα γίνει… Όλοι αυτοί, φωνάζοντας δυνατά, έπιασαν τον Άγιο και, αφού τον έδεσαν στο δέντρο, άρχισαν να τον κτυπάνε, να τον τρυπάνε με τα σπαθιά τους και το αίμα να τρέχει στη γη. Του έκαναν μαρτύρια ανήκουστα, κόβοντας κομματάκια από το κορμί του, ενώ με γυρισμένα τα μάτια στον ουρανό ο Άγιος προσευχόταν (…)».
Η γραφή συνεχίζει: «Δεν έβλεπα τώρα τους τυράννους, αλλά μόνο τον Άγιο δεμένο πάνω στο δένδρο που και σήμερα υπάρχει, κατακόκκινο μέσα στο αίμα του, χαρακωμένο από παντού, αλλά δεν ζούσε πια, είχε πεθάνει… Και ξαφνικά βλέπω να μπαίνουν βιαστικά εκεί μερικοί άνθρωποι, να ξεκρεμάνε τον Άγιο και να τον μεταφέρουν σε έναν λάκκο πιο πέρα, βάζοντάς τον μέσα. Έβλεπα, ακόμη, ένα μικρόσωμο σκυλάκι με ένα κομμάτι κρέας στο στόμα να κατευθύνεται στον λάκκο και ρίχνοντάς το μέσα να απομακρύνεται ουρλιάζοντας πένθιμα». Ήταν ακριβώς το ίδιο σκυλάκι για το οποίο σε ένα άλλο όραμα είχε πάλι αναφερθεί ο άγιος, λέγοντας ότι «ήταν το μόνο πλάσμα που μου συμπαραστάθηκε τότε, γλείφοντας τις πληγές μου…».
Ο Φώτης Κόντογλου για το μοναστήρι
Για το Μοναστήρι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στη Νέα Μάκρη και τη γερόντισσα Μακαρία έχει γράψει και ο αγιογράφος-συγγραφέας Φώτης Κόντογλου. Ο ίδιος έχει φιλοτεχνήσει αγιογραφία του Οσίου Εφραίµ.
«Αγιασμένος είναι όλος εκείνος ο τόπος. Βγαίνει να μας καλωσορίσει η ηγουμένη Μακαρία, μορφή Οσία. Το σεμνό πρόσωπό της ακτινοβολά μέσα στο μαύρο ράσο. Αληθινή και άξια νύμφη του Χριστού, λάμπει από τη χαρά που χαρίζει ο Κύριος σε κείνους που τον αγαπήσανε περισσότερο από γονείς και αδελφούς. Η πίστη και η προσευχή της έκανε να ανθήσει η ξερή έρημο σαν κρίνο. Νεότατη κι ολομόναχη ήρθε πριν από χρόνια σε τούτο το έρημο και άγριο μέρος και κάθισε μέσα στα ερείπια όπου φωλιάζανε τα τσακάλια. Επί μήνες δεν έβλεπε άνθρωπο». Και συνεχίζει: «Η γλυκιά κι ήσυχη Μακαρία τράβηξε κοντά της κάμποσες νέες μοναχές που αφοσιωθήκανε σ’ αυτήν. Κι όχι μονάχα αυτό, αλλά μέσα στη φτωχή φωλιά τους βρήκανε καταφύγιο και άλλα πουλάκια του Θεού, 15 ορφανά, από 1 εως 18 χρόνων. Ω, πλούσια φτώχεια, που ντροπιάζεις τον φτωχό πλούτο που έχουνε οι πλούσιοι!…».
Αγιοκατάταξη
Το 2011 το Οικουμενικό Πατριαρχείο κατέταξε τον Όσιο Εφραίμ στο επίσημο Ορθόδοξο εορτολόγιο. Είχαν προηγηθεί πολλά σχετικά αιτήματα της Ελλαδικής Εκκλησίας προς το Φανάρι. Ήταν η πρώτη προσπάθεια του Αρχιεπισκόπου -από την ημέρα της εκλογής του- να αναγνωριστεί και να ενταχθεί ένα πρόσωπο στο Αγιολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Η επιστολή της Ιεράς Συνόδου στο Φανάρι επικαλούνταν την αποδοχή που βρίσκει μεταξύ των πιστών ο Οσίος Εφραίμ. «Η προσέλευσις των προσκυνητών είναι αθρόα, σχεδόν καθημερινώς, κατά δε τας Κυριακάς και εορτάς κατακλύζεται η Ι. Μονή υπό προσκυνητών εξ όλης της Ελλάδος (…). Η τιμή προς τον Όσιον Εφραίμ τον Νέον είναι σαφώς διαδεδομένη ανά την Ελλάδα και το εξωτερικόν. (…) Υπάρχουν Ναοί προς τιμή του. Οι εικόνες του Οσίου προσκυνώνται σε όλο τον Ορθόδοξο κόσμο».
Προσπάθειες για την ένταξη του Οσίου είχαν καταβληθεί και επί εποχής μακαριστού Χριστοδούλου. Σε μια από τις επιστολές του (1997), ο τότε Μητροπολίτης Αττικής Παντελεήμων Μπεζενίτης, σημείωνε: «Κατά την τάξιν και την παράδοσιν της Ορθοδόξου Εκκλησίας, τους Αγίους ανακηρύσσει και καθιερώνει η συνείδησις του εκκλησιαστικού πληρώματος, η δε διοικητική Αρχή της Εκκλησίας επικυρώνει απλώς την πίστιν του ευσεβούς λαού και η απόφασις αυτής έχει διαπιστωτικόν χαρακτήρα».
Οι προσπάθειες για την αναγνώρισή του συνεχίστηκαν και έπειτα από έναν χρόνο. Το θέμα, ωστόσο, μπήκε στο αρχείο, εξαιτίας της σύγκρουσης μεταξύ του Μητροπολίτη Αττικής και του μοναστηριού.
Ποια ήταν η Μοναχή Μακαρία
Η Μακαρία (κατά κόσμον Μαργαρίτα Δεσύπρη) γεννήθηκε στις 12 Μαρτίου του 1911 στο χωριό Φαλάταδο στη Τήνο. Στα δεκαεννέα της χρόνια έγινε μοναχή. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής πήγαινε στις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ και φρόντιζε τα παιδιά των κρατουμένων. Αργότερα, το 1945, επισκέφθηκε την τότε σταυροπηγιακή ανδρική μονή στο Όρος Αμώμων (σήμερα Μονή Ευαγγελισμού Νέας Μάκρης) και για χρόνια έζησε κάτω από άσχημες συνθήκες. Η υγεία της δοκιμάστηκε πολλές φορές. Κοιμόταν στα ερείπια του μοναστηριού, χωρίς παράθυρα και σκεπάσματα.
Σύμφωνα με όλα όσα έχει αφηγηθεί η ίδια, τη νύχτα έπλεκε κάλτσες «διά να προσπορίζεται τα προς το ζην» και την ημέρα «ξέθαβε» τα ερείπια του μικρού Ναού του Ευαγγελισμού για να βρει τα κελιά των μοναχών.
Η «μάνα των πονεμένων», όπως την αποκαλούσαν οι πιστοί, παρά τα προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε, δεν εγκατέλειψε ποτέ της το μοναστήρι. Χωρίς να έχει ιδιαίτερη μόρφωση, εξέδωσε πατρικά κείμενα («Λόγοι ασκητικοί του Μεγάλου Βασιλείου») και κατέγραψε σταδιακά σε δεκαέξι τόμους τα θαύματα του Εφραίμ.
Πληροφορίες για τη μονή
Η Ιερά Κοινοβιακή Μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, όπου βρίσκεται το σκήνωμα του Αγίου Εφραίμ, είναι στη Νέα Μάκρη, στο Όρος Αμώμων Αττικής. Μπορείτε να πάτε είτε με αυτοκίνητο (επί της πλατείας της Ν. Μάκρης, καθ’ οδόν της Λ. Μαραθώνος), είτε με λεωφορείο του ΚΤΕΛ από το Πεδίο του Άρεως, και να κατεβείτε στην πλατεία της Νέας Μάκρης. Από εκεί το μοναστήρι απέχει περίπου 3 χιλιόμετρα.
•Καθηγουμένη: Μοναχή Θεοδοσία Μαθιουδάκη
•Μοναχές: 7
•Τηλ.: 22940 91202
•Fax: 22940 50128
•Ταχυδρομική διεύθυνση: Ιερά Μονή Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, 190 05, Νέα Μάκρη
Πηγή:ΚΙΒΩΤΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ , Αβέρωφ
Σχετικά άρθρα:
1. Ο Άγιος και Οσιομάρτυς Εφραίμ [14 Σεπτεμβρίου 1384 – Κοιμήθηκε στις 5 Μαίου 1426, ώρα 9 το πρωί]
Χριστιανική Εστία Λαμίας 03-10-2017
Οἱ μάσκες ἔπεσαν γιά ἀκόμα μιά φορά. Ἑταιρεῖες γνωστές στούς Ἕλληνες καταναλωτές ἀφαίρεσαν ἀπό τά...
TIDEON 21-12-2015
Επιμένει να προκαλεί Θεό και ανθρώπους η ελληνική Κυβέρνηση, ψηφίζοντας στις 22 Δεκεμβρίου 2015 ως...
Tideon 14-12-2015
Η Κυβέρνηση μας μίλησε για την «αναγκαιότητα» και για τα πλεονεκτήματα της «Κάρτας του Πολίτη»...
TIDEON 27-08-2014
Λαμβάνουν διαστάσεις καταιγισμού οι αντιδράσεις πλήθους φορέων και πολιτών για το λεγόμενο «αντιρατσιστικό» νομοσχέδιο το...
tideon.org 02-05-2013
Kαταθέτουμε την αρνητική δήλωση μας προς τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ). Ο νόμος αφήνει πολλά...
Tideon 31-12-2012
Ποια είναι η λύση αν πλήρωσες «τσουχτερές» τιμές στο Κυλικείο του Νοσοκομείου, του Αεροδρομίου, του...
Νικόλαος Ἀνδρεαδάκης, ὁδηγός 03-04-2012
Εἶμαι νέος μὲ οἰκογένεια, ἔχω ὅλη τὴ ζωὴ μπροστά μου… Λόγῳ ἐπαγγέλματος ἔχω τὴ δυνατότητα...
tideon 07-11-2011
ΜΝΗΜΟΝΙΟ: Δεν ξεχνώ αυτούς που παρέδωσαν αμετάκλητα και άνευ όρων την ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ και έκαναν...
ΚΑΤΑΛΑΒΕΣ ΤΩΡΑ ... 15-02-2011
Κατάλαβες τώρα ... γιατί σε λέγανε «εθνικιστή» όταν έλεγες πως αγαπάς την Πατρίδα σου; Για να...
ΤΡΑΠΕΖΑ ΙΔΕΩΝ 25-12-2010
Τώρα πια γνωρίζω τους 10 τρόπους που τα ΜΜΕ μου κάνουν πλύση εγκεφάλου και πώς...
Τράπεζα Ἰδεῶν
Θησαύρισμα ἰδεῶν καί ἀναφορῶν γιά τήν Ὀρθοδοξία καί τόν Ἑλληνισμό
info@tideon.org
