Ἡ ἐλπίδα εἶναι μία ἀπὸ τὶς τρεῖς ἀρετὲς κατὰ τὸν Παύλειο λόγο (πίστη, ἀγάπη, ἐλπίδα), ποὺ θὰ πρέπει νὰ εἶναι καὶ βίωμα τοῦ Χριστιανοῦ. Ἡ ἐλπίδα τοῦ χριστιανοῦ δὲν εἶναι τυφλή. Πηγάζει ἀπὸ τὴν πίστη του στὸ Χριστό. Ἀγωνιζόμαστε, κάνομε θυσίες, ὑφιστάμεθα δεινὰ ἀγόγγυστα, δίνομε τὴ ζωή μας, γιατί ἔχομε ἕνα τελικὸ στόχο, τὴν ἐπικράτηση τῆς νέας δημιουργίας, τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.

Αν μπορούσα να πειστώ ότι έχω πεθάνει μαζί με τον Χριστό, έχω ταφεί μαζί με Αυτόν, η πνευματική μου ζωή θα γινόταν τόσο πιο απλή και τόσο πιο εύκολη. Σε κά­θε πειρασμό, σε καθετί που εκτρέπει την προσοχή μου από το ένα και μοναδικό «ού εστί χρεία» θα απαντούσα. «Τι να το κάνω; Έχω πεθάνει. Είμαι στον τάφο του Διδα­σκάλου μου.»

Ἐκεῖνοι οἱ ἁπλοϊκοὶ ἄνθρωποι, ἐκεῖνα τὰ ἀγράμματα γεροντάκια καὶ οἱ γριοῦλες, ποὺ τὴν Σαρακοστὴ καὶ τὴν Μεγάλη Βδομάδα βρίσκονται ὅλη μέρα στὴν ἐκκλησία, ζήσανε ἀπὸ τὰ μικρά τους χρόνια ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου καὶ καταλάβανε αὐτὸ τὸ χαροποιὸν πένθος, ποὺ δὲν τὸ καταλάβανε, ἀλοίμονο, οἱ σπουδασμένοι μας, ποὺ θέλουνε νὰ τοὺς διδάξουνε, ἀντὶ νὰ διδαχθοῦνε ἀπ᾿ αυτούς.

Από το φως της Μεγάλης Πέμπτης – με το Μυστικό Δείπνο: την παράδοση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας – μπαίνουμε στο σκοτάδι της Μεγάλης Παρασκευής, στην ημέρα δηλαδή του Πάθους του Κυρίου, του Θανάτου και της Ταφής Του.Στην πρώτη Εκκλησία αυτή η ημέρα, η Μεγάλη Παρασκευή, ονομαζόταν «Πάσχα του Σταυρού». Πραγματικά, αυτή η ημέρα, είναι η αρχή της Διάβασης, του Περάσματος, του οποίου το βαθύτερο νόημα θα μάς αποκαλυφθεί σιγά – σιγά, πρώτα στη θαυμαστή ησυχία του Μεγάλου και Ευλογημένου Σαββάτου και ύστερα, στη χαρά της Αναστάσιμης Ημέρας.

Παρεδόθη ὁ Κύριος, ἀδελφοί μου, εἰς τὰς χείρας τῶν παρανόμων Ἑβραίων· ὑβρίσθη, ἐδάρθη, ἐσταυρώθη κατὰ τὸ ἀνθρώπινον· Τὴν Μεγάλην Τετάρτην ἐπωλήθη ὁ Κύριος καὶ τὴν Μεγάλην Παρασκευὴν ἐσταυρώθη. Πρέπει καὶ ἡμεῖς οἱ εὐσεβεῖς χριστιανοὶ νὰ νηστεύωμεν πάντοτε, μὰ περισσότερον τὴν Τετάρτην, διότι ἐπωλήθη ὁ Κύριος καὶ τὴν Παρασκευήν, διότι ἐσταυρώθη.

Δύο βασικά γεγονότα χαρακτηρίζουν τις ιερές ακολουθίες της Αγίας και Μεγάλης Πέμπτης: ο Μυστικός Δείπνος του Κυρίου Ιησού Χριστού με τους μαθητές Του και η προδοσία του Ιούδα. Το βαθύτερο νόημα και των δύο αυτών γεγονότων είναι η αγάπη . Ο Μυστικός Δείπνος είναι η εσχατολογική αποκάλυψη της σωτηριώδους αγάπης του Θεού για τον άνθρωπο, της αγάπης που είναι η καρδιά της σωτηρίας. Η προδοσία του Ιούδα αποκαλύπτει ότι η αμαρτία, ο θάνατος και η αυτοκαταστροφή οφείλονται επίσης στην αγάπη · αλλά σε μια αγάπη καταστροφική, μια αγάπη που διαιρεί, διαλύει και οδηγεί εκεί που κάθε άλλο παρά αγάπη κυριαρχεί. Ακριβώς εδώ βρίσκεται το μυστήριο τούτης της μοναδικής ημέρας, της Μεγάλης Πέμπτης. Οι ιερές ακολουθίες της, όπου το φως και το σκοτάδι, η χαρά και η λύπη είναι παράξένα αναμειγμένα, μας προκαλούν σε μια επιλογή από την οποία εξαρτάται ο τελικός προορισμός του καθενός από μας.

Αυτές οι τρεις ημέρες, τις οποίες η Εκκλησία ονομάζει Μεγάλες και Άγιες, έχουν, μέσα στο λειτουργικό κύκλο της Μεγάλης Εβδομάδας, έναν καθοριστικό σκοπό. Τοποθετούν όλες τις ιερές ακολουθίες στην προοπτική του Τέλους · μας υπενθυμίζουν το εσχατολογικό νόημα τον Πάσχα.

Αφορμή για την παρούσα ομιλία-άρθρο, μας έδωσε μια ομιλία με τον ίδιο τίτλο και ανάλογο περιεχόμενο, που δόθηκε πριν από σαράντα ένα χρόνια (1978),από τον αείμνηστο καθηγητή της Αναισθησιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, Σπυρίδωνα Μακρή. Και η ομιλία αυτή (η οποία εκτυπώθηκε και διανεμήθηκε τότε σε ολόκληρη την Ελλάδα),αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, από τον χρόνο , στον οποίον δόθηκε ,αλλά και από την διαδρομή του προσώπου, από το οποίο δόθηκε.

Κατὰ τὴν περίοδο τῆς Τουρκοκρατίας, τὸ μόνο ἀνάχωμα καὶ ἡ μόνη δύναμη ποὺ μποροῦσε νὰ ἀνακόψει τὸ συνεχῶς διογκούμενο κύμα τοῦ ἀφελληνισμοῦ -ἀποτέλεσμα τῆς μακραίωνης σκλαβιᾶς, βίας καὶ παντοδαποὺς καταπίεσης τῶν Ρωμηῶν ἀπὸ τοὺς Ὀθωμανοὺς κατακτητὲς- ἦταν οἱ ἅγιοι Νεομάρτυρες. Αὐτοὶ ἀναζωογονοῦσαν τὴν κλονιζόμενη πίστη τῶν συγχρόνων τους χριστιανῶν, ἐπισφραγίζοντας καὶ ἀνακαινίζοντάς την.