ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ αυτό του Δωδεκαημέρου έχουμε συνεχώς εορτές. Στις 25 Δεκεμβρίου εορτάσαμε τα Χριστούγεννα, στις 26 την Σύναξη της Θεοτόκου, στις 27 τη μνήμη του πρωτομάρτυρας Στεφάνου. Σήμερα, 29 Δεκεμβρίου, εορτάζουμε τη μνήμη των 14.000 νηπίων πού σφάγιασε ό Ηρώδης. Για το γεγονός αυτό θέλω να σας μιλήσω.

Ο Στέφανος ήταν συγγενής του Αποστόλου Παύλου και ένας από τους Ιουδαίους της διασποράς που ζούσαν στις παροικίες των Ελληνιστών. Ο Στέφανος ήταν ο πρώτος από τους επτά διακόνους που χειροτόνησαν οι Δώδεκα Απόστολοι, για να διακονούν τους απόρους της Ιερουσαλήμ, προσφέροντάς τους υλική φροντίδα και μέριμνα.

«Σαλπίστε τήν πρωτομηνιά μέ τή σάλπιγγα», λέει ὁ Δαβίδ, «τή χαρμόσυνη ἡμέρα τῆς ἑορτῆς σας» (Ψαλ. 80, 4), καί οἱ διαταγές τῆς θεόπνευστης διδασκαλίας εἶναι ὁπωσδήποτε νόμος γιά ὅσους ἀκοῦνε. Ἐπειδή λοιπόν ἦλθε ἡ χαρμόσυνη ἡμέρα τῆς ἑορτῆς μας, ἄς ἐφαρμόσω κι ἐγώ τόν νόμο κι ἄς γίνω σαλπιγκτής τῆς ἱερῆς ἡμέρας.

Στις 26 Δεκεμβρίου εορτάζεται η Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου (τιμούμε δηλ. το πρόσωπό της καθώς συνέβαλε στο Μυστήριο της Θείας Οικονομίας) και η Φυγή στην Αίγυπτο.

Όταν οι μάγοι προσκύνησαν το Χριστό, αναχώρησαν για την πατρίδα τους, χωρίς να περάσουν από το βασιλιά Ηρώδη. Τότε άγγελος Κυρίου φάνηκε σε όνειρο στον Ιωσήφ και του είπε να πάρει το παιδί με τη μητέρα του και να φύγει στην Αίγυπτο (Ευαγγέλιο Ματθαίου, Β’ 13-18). Και έμειναν εκεί, μέχρι πού πέθανε ο Ηρώδης, για να επαληθευθεί έτσι εκείνο που ελέχθη δια του προφήτου Ωσηέ: «Ἐξ Αἰγύπτου ἐκάλεσα τὸν υἱόν μου» (Ωσ. Ια’ 1).

Μετά τη φυγή του Κυρίου στην Αίγυπτο, ο Ηρώδης έστειλε στρατιώτες και θανάτωσαν όλα τα παιδιά που ήταν στη Βηθλεέμ και τα περίχωρά της, από ηλικίας δύο ετών και κάτω. Διότι τόσο είχε υπολογίσει την ηλικία του Χριστού, Τον οποίο φοβόταν ότι θα του έπαιρνε τη βασιλεία. 

Επίσης, η φυγή του Κυρίου στην Αίγυπτο, κατά τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, φράσσει και τα στόματα των αιρετικών. Διότι όπως λέει, αν δεν έφευγε ο Κύριος και φονευόταν από τον Ηρώδη , θα είχε εμποδιστεί η σωτηρία των ανθρώπων. Αν πάλι τον συνελάμβαναν και δεν φονευόταν, θα έλεγαν πολλοί ότι δε φόρεσε ανθρώπινη σάρκα, αλλά μόνο κατά φαντασία. Γράφει συγκεκριμένα: «Διατί ανίσως δεν έφευγεν ο Kύριος, αλλά ήθελε πιασθή από τον Hρώδην, ει μεν και εφονεύετο από εκείνον, βέβαια ήθελεν εμποδισθή η σωτηρία των ανθρώπων. Eι δε και δεν εφονεύετο διά να τελειώση την οικονομίαν, βέβαια ήθελε φανή εις τους πολλούς, ότι δεν εφόρεσε την ανθρωπίνην φύσιν πραγματικώς και κατά αλήθειαν. Aλλά μόνον κατά δόκησιν και φαντασίαν. Eπειδή αν εφόρει σάρκα αληθή, βέβαια ήθελε κοπή από το σπαθί. Aνίσως λοιπόν οι άθλιοι αιρετικοί ετόλμησαν να ειπούν τούτο, ότι δηλαδή κατά φαντασίαν ο Kύριος εγεννήθη, ως ο θεομάχος Mάνης, και οι τούτου οπαδοί Mανιχαίοι· και μόλον οπού δεν έλαβον εις τούτο, καμμίαν αιτίαν και αφορμήν· πόσω μάλλον ήθελαν ειπούν τούτο, και εάν εύρισκον αιτίαν; Διά τούτο λοιπόν φεύγει ο Kύριος εις την Aίγυπτον διά τας ρηθείσας δύω αιτίας. Kαι προς τούτοις, ίνα συντρίψη και τα εν Aιγύπτω ευρισκόμενα είδωλα». 

Τέλος, ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης σημειώνει και τα εξής για την Φυγή του Ιησού:

«Σημειούμεν δε ενταύθα τα χαριέστατα και αξιοσημείωτα ταύτα. Δηλαδή ότι ο Kύριος φεύγωντας εις την Aίγυπτον, όχι μόνον τα είδωλα εκείνης συνέτριψε, αλλά και τα φυτά έκαμε να τον προσκυνήσουν.

***Γράφει γαρ ο Σωζόμενος εις το πέμπτον βιβλίον της Eκκλησιαστικής Iστορίας, εν κεφαλαίω εικοστώ, ότι ο Xριστός φεύγωντας εις την Aίγυπτον διά τον φόβον του Hρώδου, όταν έφθασεν εις την πόρταν Eρμουπόλεως της Θηβαΐδος, μία περσική μηλέα, ήτοι ροδακινέα, έκλινεν έως κάτω την κορυφήν της και επροσκύνησεν αυτόν. Eπειδή γαρ το φυτόν αυτό διά το μεγαλείον και κάλλος του επροσκυνείτο και ελατρεύετο από τους κατοίκους της πόλεως, διά τούτο ο εις το φυτόν αυτό κατοικών δαίμων, αισθανόμενος την παρουσίαν του Kυρίου, εφοβήθη και έφυγε. Φεύγοντος δε του δαίμονος, έμεινε το φυτόν αυτό ιατρείας πολλάς εργαζόμενον, εάν μόνον έγγιζεν εις τους ασθενείς, φύλλον, ή φλούδα, ή κομμάτι από αυτό. Kαι τούτου μάρτυρες είναι και Παλαιστινοί και Aιγύπτιοι.

***Γράφει δε ο Bουρχάριος εν τη περιγραφή της Iερουσαλήμ, ότι αναμέσον της Hλιουπόλεως και της Bαβυλώνος, της αιγυπτιακής δηλαδή, ευρίσκεται κήπος του βαλσάμου ωραιότατος, όστις ποτίζεται από μίαν βρύσιν μικράν, εις την οποίαν άδεται λόγος, ότι η Θεοτόκος έπλυνε τα σπάργανα του Xριστού, όταν έφευγε διά τον φόβον του Hρώδου. Kοντά δε εις την βρύσιν ταύτην είναι και μία πέτρα, επάνω εις την οποίαν ήπλωσε τα σπάργανα του Xριστού η Θεομήτωρ διά να ξηρανθούν. Tον δε τόπον εκείνον έχουσιν εις πολλήν ευλάβειαν, τόσον οι Xριστιανοί, όσον και οι Σαρακηνοί.

***Προσθέττει δε και Aντώνιος ο Mάρτυς εν τη των Iεροσολύμων περιόδω, ότι περνώντας ο Kύριος εις τον κάμπον του εν Aιγύπτω Tάνεως, εκλείσθη από λόγου της η πόρτα ενός μεγάλου ειδωλικού ναού. H οποία ύστερον με δύναμιν ανθρώπων, δεν εδύνετο να ανοιχθή. (Όρα σελ. 28 της νεοτυπώτου Eκατονταετηρίδος.)

Περιττοί δε τη αληθεία και πέραν του δέοντος κριτικοί πρέπει να ονομάζωνται, οι τοις θαύμασι και τοις σημείοις τούτοις αντιλέγοντες, προβαλλόμενοι τάχα, ότι αν αυτά ήτον αληθή, δεν ήθελε λέγεται πρώτον σημείον του Kυρίου, το εν Kανά γενόμενον. Aλλ’ ω ούτοι, ήθελεν ειπή τινας προς αυτούς, πρώτον σημείον λέγεται τούτο του Kυρίου, μετά την διά του Bαπτίσματος ανάδειξιν, και ουχί προ της αναδείξεως. Kαθότι προ της αναδείξεως του Kυρίου, πολλά σημεία και θαύματα τη δυνάμει τούτου εγένοντο. Kαι διά να σιωπήσω την ασπόρως και εκ Πνεύματος Aγίου γενομένην του Kυρίου σύλληψιν, όπερ εστί το θαύμα των θαυμάτων. Kαι το ακόπως αυτόν εν τη κοιλία φέρειν την Mητέρα. Kαι το αφθόρως γεννήσαι. Θαύμα της δυνάμεως του Kυρίου ήτον, οι εν τη γεννήσει αυτού, δόξα εν υψίστοις κραυγάζοντες Άγγελοι, και τοις ποιμέσιν ευαγγελιζόμενοι. Θαύμα ήτον, το υπέρ φύσιν και παράδοξον σκίρτημα, οπού επροξένησεν ο Kύριος κυοφορούμενος εις τον εν κοιλία φερόμενον Iωάννην. Θαύμα ο υπερφυσικός αστήρ ο τους Mάγους οδηγήσας. Θαύμα το να μην ιδή θάνατον ο Συμεών έως ου να βαστάση αυτόν. Θαύμα αι προφητείαι του αυτού Συμεών, και αι ανθομολογήσεις της θεοπνεύστου Άννης, μαρτυρούσης Σωτήρα τον Xριστόν, κατά τον Aμβρόσιον.

Σημειώσεις:

Tο φυτόν δε του ανωτέρω βαλσάμου (διά να ειπούμεν εδώ κατά παρέκβασιν), πρώτον έφερεν η βασίλισσα Σαββά εις τον Σολομώντα ως δώρον βασιλικόν, και αυτός το εφύτευσεν εις την Iεριχώ, και ευρίσκετο μέχρι του καιρού του Tίτου. O οποίος έλαβεν εκ της Iερουσαλήμ τα δένδρα του βαλσάμου, και εστέφθη με αυτά κατά μίμησιν Πομπηΐου του μεγάλου, όταν εκυρίευσε πρώτον την Iερουσαλήμ. Ως μαρτυρεί ο Σελίνος εις το ιστορικόν του. Έστι δε ο καρπός του βαλσάμου κοκκινωπός, και τα φύλλα του παρόμοια με τα φύλλα της μαστίχης. Iστορεί δε ο Iώσηπος ότι ακούσασα η Kλεοπάτρα η βασίλισσα, η ερωμένη του Aντωνίου, την φήμην του τόσον θαυμαστού δένδρου, επεθύμησε να έχη και αυτή το τοιούτον ευωδέστατον φυτόν. Όθεν ο Hρώδης, ίνα πληρώση την επιθυμίαν της βασιλίσσης, απέστειλεν εις αυτήν μερικά φυτά, ομού και σπόρον αυτού. Λέγει δε και ότι, Aλέξανδρος ο βασιλεύς περνώντας από τα Iεροσόλυμα, έλαβε πολύ από τον σπόρον του βαλσάμου τούτου. Kοπτόμενον δε το φυτόν τούτο με κοπτερόν κέρατον, και με πετρίνην μάχαιραν, και όχι με σιδηρούν μαχαίριον, έτζι δακρύει, και ποιεί το καλούμενον οποβάλσαμον, ήτοι το πηκτόν υγρόν του βαλσάμου.

Eι δε και ζητεί τινας να μάθη πόσους χρόνους διέτριψεν ο Kύριος εις την Aίγυπτον, αποκρινόμεθα, ότι περί τούτου είναι γνώμαι διάφοροι. O μεν γαρ Παμφίλου Eυσέβιος υπέθετο εν τοις χρονικοίς, ότι πέντε χρόνους εν Aιγύπτω ο Kύριος διέτριψε, ή τέσσαρας ή τουλάχιστον τρεις. O δε θείος Eπιφάνιος (αιρέσ. να΄) αποφασίζει, ότι δύω χρόνους. Tω γαρ λγ΄ έτει (λέγει) γεννάται ο Kύριος. Tω λε΄, ήλθον οι Mάγοι, και τω λζ΄ τελευτά ο Hρώδης. O δε Θηβαίος Iππόλυτος εν τω Συντάγματι τω χρονικώ ούτω χρονολογεί· «Από της ενανθρωπήσεως του Xριστού μέχρι της των Mάγων παρουσίας έτη δύω. Kαι εκ της εις Aίγυπτον αναχωρήσεως μέχρι της τελευτής Hρώδου υιού Aντιπάτρου, έτη τρία ημέρας πέντε. Παρώκησαν δε εν Aιγύπτω, εν Hλιουπόλει τη κατά Mέμφιν, ό,τε Iωσήφ και η Mαρία συν τω Iησού, έτη τρία, και ημέρας είκοσιν». (Όρα εν τη νεοτυπώτω Eκατονταετηρίδι.) ».

Πηγή: Ορθόδοξος Συναξαριστής, Αντέχουμε…

Ο Άγιος Ευθύμιος γεννήθηκε περί το 760 μ.Χ στη μικρή πόλη Ούζαρα της επαρχίας της Λυκαονίας της Καππαδοκίας, την εποχή που αυτοκράτορας του Βυζαντίου ήταν ο εικονομάχος Κωνσταντίνος ο Ε΄.

Οι γονείς του ήταν ευσεβείς Χριστιανοί, αρκετά εύποροι με κτήματα, αμπέλια και χωράφια.

Ο Ευθύμιος είχε πολλά αδέλφια που ασχολούνταν με διάφορες τέχνες, όμως εκείνος ξεχώριζε για τη φιλομάθειά του και την κλίση που είχε προς τα ιερά γράμματα. Ήταν δε πολύ έξυπνος και επιμελής. Μελετούσε με ζήλο τις Γραφές κάνοντας πράξη τα λόγια του Ιησού: «Ερευνάτε τας Γραφάς, εν αυταίς γαρ ευρήσετε ζωήν αιώνιον».

Ο πατέρας του εκτιμώντας την φιλομάθειά του, τον έστειλε να σπουδάσει στην Αλεξάνδρεια, όπου εκείνη την εποχή, η ελληνική παιδεία είχε μεγάλη ακμή. Εκεί ο Ευθύμιος επιδόθηκε με ζήλο στην μελέτη και αφού τελείωσε τις σπουδές του, γύρισε πίσω στο πατρικό του σπίτι, κοντά στα αγαπημένα πρόσωπα της οικογένειάς του.

Η ψυχή όμως του Ευθυμίου ζητούσε να έλθει πιο κοντά στο Θεό. Γνώριζε πόσο μάταια είναι τα πράγματα αυτής της ζωής. Ένιωθε πόση ευτυχία και ασφάλεια υπάρχει κοντά σον Θεό και στο θέλημά Του και φλεγόταν από την επιθυμία να Τον πλησιάσει πιο πολύ και να Του αφιερώσει τη ζωή του. Τότε είπε στον πατέρα του.

«Στοχάζομαι την ματαιότητα του κόσμου τούτου που μοιάζει με ένα περιβόλι γεμάτο από διάφορα όμορφα και ευωδιαστά λουλούδια. Σήμερα τα βλέπεις και τα θαυμάζεις, μετά από λίγες μέρες όμως τα βρίσκεις ξερά και μαραμένα χωρίς ομορφιά, χωρίς άρωμα, πεσμένα στη γη. Βγάζω λοιπόν το συμπέρασμα πως από την ματαιότητα του κόσμου αυτού, δεν υπάρχει καμιά ωφέλεια για τον άνθρωπο, γι’ αυτό θα ήταν φρόνιμο να καταφρονήσει τον ψεύτικο αυτό κόσμο και να φροντίσει την σωτηρία της ψυχής του.»

Ο πατέρας του ακούγοντας αυτά στεναχωρήθηκε στην αρχή, έπειτα όμως από μικρή σκέψη του είπε: «Αγαπητό μου παιδί, είχα σκοπό να σε παντρέψω και να σε έχω στήριγμα στα γηρατειά μου, αφού όμως αυτή είναι η επιθυμία σου κάνε ότι σε φωτίσει ο Θεός».

Έτσι ο Ευθύμιος με την ευχή του πατέρα του - η μητέρα του είχε στο μεταξύ πεθάνει –πηγαίνει σε μοναστήρι της πατρίδος του και γίνεται μοναχός.

Από την πρώτη στιγμή δείχνει τέτοια αρετή και προθυμία στην ασκητική ζωή ώστε πολλοί από τους πατέρες του μοναστηριού τον είχαν ως πρότυπο και προσπαθούσαν να τον μιμηθούν. Έτσι ο Ευθύμιος γίνεται «ο επίγειος άγγελος και ο ουράνιος άνθρωπος».

Πολύ σύντομα ο Θεός τον καλεί στο μεγάλο λειτούργημα της Ιεροσύνης. Χειροτονείται διάκονος και λίγο αργότερα Ιερεύς.

Η ασκητική του αυξάνεται και μαζί και η χάρις που λαμβάνει από τον Θεό. Η φήμη του ως αγίου ανθρώπου απλώνεται στη γύρω περιοχή.

Την εποχή αυτή, εχήρευσε ο θρόνος της επισκοπής των Σάρδεων και οι ευσεβείς χριστιανοί έψαχναν να βρουν άξιο και ενάρετο κληρικό για να αναλάβει το αξίωμα αυτό. Κατέληξαν λοιπόν, ότι ο πιο άξιος για να τους ποιμάνει είναι ο Ευθύμιος και έστειλαν αντιπροσωπεία στο μοναστήρι όπου βρισκόταν και τον μετέφεραν σχεδόν με τη βία στις Σάρδεις όπου τον χειροτόνησαν επίσκοπό τους.

Ο Ευθύμιος ως επίσκοπος στέκεται στοργικός πατέρας και διδάσκαλος των χριστιανών της περιοχής του. Φροντίζει ιδιαίτερα τους φτωχούς και τους δυστυχισμένους. Προστατεύει τα ορφανά, τις χήρες, τους αρρώστους και γίνεται παράδειγμα προς μίμηση με την αγία ζωή του και το ακούραστο ενδιαφέρον του για τον συνάνθρωπο. Ακόμα προσπαθούσε με το κήρυγμά του να ποτίσει τους χριστιανούς με τα αληθινά νοήματα της διδασκαλίας του Χριστού και να τους προφυλάξει από τους αιρετικούς.

Εκείνη την εποχή, η εκκλησία βρισκόταν σε μεγάλη ταραχή από την ολέθρια αίρεση των εικονομάχων. Οι εικονομάχοι, οι οποίοι είχαν και την υποστήριξη πολλών αυτοκρατόρων του Βυζαντίου, πίστευαν ότι οι Χριστιανοί δεν πρέπει να προσκυνούν τις ιερές εικόνες, διότι αυτό είναι ειδωλολατρία. Οι εικόνες που αναπαριστούν τον Θεό, την Παναγία και τους Αγίους, χρησιμοποιήθηκαν από τους χριστιανούς ήδη από την εποχή των διωγμών στις κατακόμβες. Μετά τον 4Ο αιώνα, απελευθερωμένοι από τους διωγμούς οι Χριστιανοί ανέπτυξαν εικονικές παραστάσεις, με θέματα από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη. Οι παραστάσεις κοσμούσαν το εσωτερικό των ναών και ήταν τα βιβλία των αγραμμάτων, που δεν είχαν την δυνατότητα να διαβάσουν την Αγία Γραφή. Οι εικονομάχοι υποστήριζαν, ότι δεν είναι σωστό να προσκυνούμε τις εικόνες, νομίζοντας ότι οι Χριστιανοί έδιναν τιμή στο υλικό από το οποίο ήταν φτιαγμένη η εικόνα. Έτσι ξέσπασε μεγάλη αναταραχή στην ορθοδοξία με τους εικονόφιλους να υποστηρίζουν την προσκύνηση των εικόνων και τους εικονομάχους το αντίθετο. Πολλές εικόνες παραδόθηκαν στην πυρά και την καταστροφή και πολλοί κληρικοί, μοναχοί και απλοί λαϊκοί εικονόφιλοι διώχθηκαν, εξορίστηκαν και υπέστησαν βασανιστήρια.

Η μεγάλη αυτή αναταραχή που συγκλόνισε την εκκλησία και γενικότερα τη Βυζαντινή αυτοκρατορία, χωρίζεται σε δύο περιόδους. Η πρώτη περίοδος τελειώνει με την Ζ΄ (έβδομη) Οικουμενική σύνοδο που συγκάλεσε το 787 μ.Χ. η αυτοκράτειρα Ειρήνη η Αθηναία με το γιο της Κωνσταντίνο. Η Σύνοδος έλαβε χώρα στο ναό της Αγίας Σοφίας στη Νίκαια της Βιθυνίας και έλαβαν μέρος σ’ αυτή, 367 άγιοι πατέρες. Ανάμεσά τους και ο Ευθύμιος επίσκοπος Σάρδεων.

Ο Ευθύμιος με την βαθιά γνώση της Γραφής που κατείχε, απέδειξε ότι πρέπει να προσκυνούμε τις άγιες εικόνες δίνοντας τιμή στο πρόσωπο που εικονίζεται και όχι βέβαια στο υλικό από το οποίο έχουν κατασκευαστεί.

Οι Άγιοι πατέρες αποφάσισαν:

«ΌΣΤΙΣ ΔΕΝ ΠΡΟΣΚΥΝΕΙ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟΝ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥΝ ΧΡΙΣΤΟΝ, ΕΝ ΕΙΚΟΝΙ ΠΕΡΙΓΡΑΠΤΟΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΝ, ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΝΑΧΡΑΝΤΟΝ ΑΥΤΟΥ ΜΗΤΕΡΑ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΙΝΑΝ ΗΜΩΝ, ΩΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΛΟΙΠΩΝ ΑΓΙΩΝ ΤΑ ΕΚΤΥΠΩΜΑΤΑ, ΕΙΗ ΤΩ ΑΙΩΝΙΩ ΑΝΑΘΕΜΑΤΙ ΥΠΟΔΙΚΟΣ ΚΑΙ ΜΑΚΡΑΝ ΤΗΣ ΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΟΜΗΓΥΡΕΩΣ».

Οι βασιλείς Κωνσταντίνος και Ειρήνη η Αθηναία, τίμησαν πολύ τον Άγιο Ευθύμιο και τον χρησιμοποίησαν ως κήρυκα σε διάφορες αποστολές.

Το 802 μ.Χ. ανεβαίνει στο θρόνο του Βυζαντίου ο Νικηφόρος. Την εποχή αυτή ένας άρχοντας των Σάρδεων ζητούσε να πάρει ως σύζυγό του μια νεαρή κόρη, η οποία δεν επιθυμούσε το γάμο αυτό. Η κοπέλα κατέφυγε στον επίσκοπο Ευθύμιο και εκείνος για να την προφυλάξει, την έκειρε μοναχή. Ο άρχοντας θύμωσε τόσο πολύ, ώστε διέβαλλε τον Άγιο στον αυτοκράτορα και επέτυχε να εξοριστεί ο Άγιος στην Παταλαραία της Δύσεως όπου υπέστη πολλές θλίψεις και δοκιμασίες.

Το 813 μ.Χ. ανέβηκε στο θρόνο ο Λέων ο Ε΄ ο Αρμένιος, λιοντάρι πραγματικό που κήρυξε αμείλικτο πόλεμο κατά των αγίων εικόνων. Αυτός ανακάλεσε από την εξορία τον ‘Αγιο, και του είπε: «Άκουσα για την αρετή σου και αν κάνεις το θέλημά μου θα γυρίσεις πάλι στην επισκοπή σου και θα ξεχάσεις όλες τις άσχημες μέρες που πέρασες». ΄Ετσι προσπάθησε να τον πείσει να υποστηρίξει τις θέσεις των εικονομάχων. Ο Άγιος όμως αντιστάθηκε σθεναρά στον αυτοκράτορα, ο οποίος τον εξόρισε στην Άσσο όπου δοκίμασε πολλές ταλαιπωρίες. Εκεί παρέμεινε ως το θάνατο του Λέοντα.

Ο επόμενος αυτοκράτορας, Μιχαήλ ο Τραυλός, ήταν κι αυτός εικονομάχος. Έφερε τον Άγιο Ευθύμιο από την εξορία μαζί με τον Πατριάρχη Μεθόδιο και τους ρώτησε αν επιμένουν στην προσκύνηση των εικόνων. Ο Άγιος και πάλι με θάρρος έλεγξε τον αυτοκράτορα και τον ονόμασε δυσσεβή και παράνομο και υποστήριξε την ορθόδοξη άποψη υπέρ της προσκυνήσεως των αγίων εικόνων. Τότε ο αυτοκράτορας θύμωσε παρά πολύ και διέταξε να εξορίσουν τον Άγιο στον Ακρίτα, το ανατολικότερο άκρο της Μαύρης Θάλασσας και εκεί τον έριξαν σε μια σκοτεινή και βρωμερή φυλακή όπου για τρία ολόκληρα χρόνια υπέφερε πολλά βασανιστήρια.

Αφού πέθανε και ο Μιχαήλ, ανήλθε στο θρόνο ο γιος του Θεόφιλος, ο οποίος καλεί τον Άγιο από την εξορία και με φοβέρες προσπαθεί να τον πείσει να αρνηθεί την προσκύνηση των αγίων εικόνων. Ο Άγιος με γενναιότητα αρνείται να συγκατανεύσει στις αιρετικές απόψεις του αυτοκράτορα.

Ο Θεόφιλος τότε τον υποβάλλει σε φρικτά βασανιστήρια. Τον έδεσαν σε τέσσερις πασσάλους, του έδωσαν 400 ραβδισμούς σε όλο του το σώμα, το οποίο έγινε μια ολόκληρη ανοιχτή πληγή. Και έτσι ενώ μόλις ανέπνεε, τον έρριξαν σε μια βρωμερή φυλακή όπου μετά από 8 ημέρες, έχοντας περάσει ανυπόφορους πόνους, παρέδωσε την αγίαν ψυχή του στα χέρια του Θεού.

Μόλις συνέβη αυτό, το ταλαιπωρημένο του σώμα έλαμψε σαν ήλιος και γέμισε τον τόπο με θαυμάσια ευωδία. Οι χριστιανοί πήραν κρυφά το σώμα του και το μετέφεραν στο Ναό του Αγίου μάρτυρος Ιουλιανού και το ενταφίασαν ευλαβικά.

Από την πρώτη στιγμή ο Άγιος, επιτελούσε πλήθος θαυμάτων. Η θαυματουργική του χάρις έκανε ώστε τυφλοί να βλέπουν, χωλοί να περπατούν, δαιμονισμένοι να θεραπεύονται. Θα αναφέρουμε δύο χαρακτηριστικά θαύματα από τα πολλά που έγιναν.

Στο Ρύσσειο της Νικομήδειας είχε πέσει επιδημία πανώλης και καθημερινά πέθαιναν πολλοί. Τότε έφεραν την κάρα του Αγίου και έκαναν λιτανεία και η επιδημία της πανώλης σταμάτησε να εξαπλώνεται. Κάποιο παιδί ήταν πολύ άρρωστο από τύφο . Η μητέρα του παρακαλούσε τον Άγιο να το κάνει καλά. Τη νύχτα είδε τον Άγιο να περνά με λιτανεία έξω από το σπίτι της και να λέει στον κόσμο «σιγά γιατί εδώ έχουμε άρρωστο» . Τις στιγμές αυτές δεν ακουγόταν τίποτε, νόμιζες πως περπατούσαν όλοι ξυπόλυτοι. Τότε ο Άγιος ευλόγησε έξω από το παράθυρο τρεις φορές το άρρωστο παιδί και το πρωί έπαυσε ο πυρετός και έγινε τελείως καλά.

Το θείο και ιερό Λείψανο παρέμεινε με τη Χάρη του Θεού άφθορο και τιμόταν ιδιαίτερα στην Κωνσταντινούπολη. Μετά την άλωση από τους Τούρκους μετεφέρθη από ευσεβείς χριστιανούς στη Χερσώνα της Κριμαίας όπου επιτελούσε και εκεί πολλά θαύματα.

Εκείνη την εποχή είχαν πάει στην Χερσώνα κάποιοι Ευρωπαίοι έμποροι, οι οποίοι βλέποντας τα θαύματα του Αγίου, αποφάσισαν να κλέψουν το λείψανό του. Το βάλανε λοιπόν μέσα σ’ ένα γερό και βαρύτιμο σεντούκι, αγόρασαν και μάρμαρα για να κτίσουν εκκλησία στ’ όνομά του και ανοίχτηκαν στη Μαύρη Θάλασσα. Καθώς όμως περνούσαν κοντά από την κωμόπολη Χηλή της Μικράς Ασίας, ξέσπασε φουρτούνα που τους ανάγκασε να αγκυροβολήσουν εκεί. Τη νύκτα φανερώθηκε ο Άγιος και τους είπε: «Αύριο το πρωί να με βγάλετε σ’ αυτόν τον τόπο και να με αφήσετε. Αν κάνετε αυτό που σας λέγω θα σας βοηθήσω να πάτε σώοι στην πατρίδα σας». Εκείνοι αψήφησαν το όνειρο και ξεκίνησαν να φύγουν. Μόλις ανοίχτηκαν στην θάλασσα ξέσπασε μια φοβερή φουρτούνα και το καράβι έγινε κομμάτια στ’ ανοιχτά της θάλασσας. Το πρωί οι κορδοτζήδες και οι φαροφύλακες του φαναριού της Χηλής, είδαν το σεντούκι του Αγίου που είχε βγει στην παραλία, χωρίς να πάθει τίποτε. Χρυσοστόλιστο και με ζωγραφισμένα εικονίδια που παρίσταναν στάδια του μαρτυρίου του Αγίου, νόμισαν πως περιέκλειε κάποιο θησαυρό. Ο πρώτος που ύψωσε το χαντζάρι του για να σχίσει το σεντούκι έμεινε με ξερά τα υψωμένα χέρια του. Το ίδιο έπαθε και ένας άλλος που προσπάθησε ν’ ανοίξει την κλειδωνιά. Τότε κατάλαβαν πως πρόκειται για ιερό πράγμα και ειδοποίησαν τους ιερείς της Χηλής που κατέβηκαν στο γιαλό με εξαπτέρυγα και λαμπάδες και πήραν τον Άγιο στην Εκκλησία της πόλεως.

Αργότερα έκαναν ειδικό παρεκκλήσι στα δεξιά της εκκλησίας. Τα μάρμαρα που είχαν μαζί τους οι έμποροι έπεσαν στον πάτο της θάλασσας και παρ’ ότι πέρασαν σχεδόν τέσσερις αιώνες από τότε δεν έχουν καλυφθεί από την άμμο και όταν είναι γαλήνη διακρίνονται μέχρι σήμερα καθαρά, όπως διηγούνται οι ευσεβείς Χηλήτες.

Το 1922 , κατά την μικρασιατική καταστροφή, το μισό τμήμα της Χηλής όπου κατοικούσαν μόνο Έλληνες, καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά. Τον Σεπτέμβριο του 1922 οι Τούρκοι εξόντωσαν με ομαδική σφαγή 150 άνδρες από τον άμαχο πληθυσμό της Χηλής του Ευξείνου Πόντου. Στη μνήμη των μαρτύρων αυτών του έθνους και με την ακλόνητη πίστη για την επάνοδο στην πατρική γη, οι εκ των επιζησάντων Χηλήτες, έστησαν ευλαβικά αυτή την πλάκα σ’ αυτούς που υπήρξαν το τελευταίο και τραγικό εκκλησίασμα του ιερού ναού και οι τελευταίοι που ασπάστηκαν το σεπτό λείψανο του Αγίου Ευθυμίου.Οι ευσεβείς Χηλήτες φεύγοντας κυνηγημένοι από τον τόπο που γεννήθηκαν κατάφεραν να πάρουν την Κάρα του Αγίου Ευθυμίου και να την φέρουν στην Ελλάδα. Τι απέγινε το υπόλοιπο ιερό λείψανο , κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα. Η κάρα του Αγίου ήρθε αρχικά στη βόρειο Ελλάδα και από κεί με πομπή μεγάλη έφτασε στην Ευγένεια του Κερατσινίου το 1936 και τοποθετήθηκε στο Ναό που έφτιαξαν οι πρόσφυγες Χηλήτες, αφιερωμένο στον Άγιο Ευθύμιο επίσκοπο Σάρδεων.

Από τότε το Κερατσίνι έχει την ευλογία να κατέχει αυτόν τον ανεκτίμητο θησαυρό, θερμό προστάτη της πόλεως και πρεσβευτή προς τον Θεό.

Η ιστορία του Ιερού Ναού του Αγίου Ευθυμίου στο Κερατσίνι

Οι ευσεβείς Χηλήτες ξεριζωμένοι από τον τόπο τους φτάνουν ταλαιπωρημένοι και εγκαθίστανται στο λόφο του Κερατσινίου. Αρχικά μένουν σε παράγκες και αντιμετωπίζουν πολλές δυσκολίες. Πρώτο μέλημά τους όμως είναι να φτιάξουν εκκλησία όπου θα λατρεύουν το Θεό και θα τοποθετήσουν τον πολύτιμο θησαυρό που με τόσους κινδύνους έφεραν μαζί τους, την κάρα του Αγίου Ευθυμίου. Έτσι το 1936 εγκαινιάσθηκε ο ναός στο όνομα του Αγίου. Αρχικά ένα ξύλινο παράπηγμα και επειδή φοβόντουσαν μήπως ο Άγιος κλαπεί, το βράδυ φιλοξενούσαν την τίμια Κάρα του σε ιδιωτικές οικίες. Εκείνοι που είχαν την μεγάλη τιμή να έχουν τον Άγιο σπίτι τους, διηγούνται πως όταν τύχαινε να σβήσει το καντήλι του κατά τη διάρκεια της νύχτας, άκουγαν χτυπήματα που τους ειδοποιούσαν να το ανάψουν και πάλι.

Οι φιλόθεοι χριστιανοί της περιοχής Κερατσινίου όμως, βοηθώντας τις πιο πολλές φορές από το υστέρημά τους, κατάφεραν να φτιάξουν τον μεγαλοπρεπή ναό που υπάρχει σήμερα, το μοναδικό σ’ όλη την Ελλάδα που τιμάται επ’ ονόματι του Αγίου.

Η χάρις του Αγίου δίνεται απλόχερα σε κάθε χριστιανό που προστρέχει με πίστη σ’ εκείνον που είναι πρόθυμος ν’ ακούσει τις ικεσίες μας . Πολλοί χριστιανοί φθάνουν στον Ναό για να ευχαριστήσουν του Άγιο για την θαυματουργική επέμβαση του στη ζωή τους.

Η μνήμη του Αγίου Ευθυμίου επισκόπου Σάρδεων του Ομολογητού, τιμάται την 26Η Δεκεμβρίου (ημέρα που παρέδωσε την αγία ψυχή του στο Θεό).

Από το 1964 και μετά, έχει καθιερωθεί και δεύτερη πανήγυρις, την Κυριακή που είναι αφιερωμένη στην μνήμη των Πατέρων της Ζ΄ (έβδομης) Οικουμενικής Συνόδου που συμπίπτει μεταξύ 11ης και 17ης Οκτωβρίου, λόγω της συμμετοχής του Αγίου Ευθυμίου στη Σύνοδο αυτή.

Στη σημερινή εποχή που τα πάντα αμφισβητούνται, που έχουμε θεοποιήσει το χρήμα και την ηδονή και έχουμε χάσει το αληθινό νόημα της ζωής, ο Άγιος Ευθύμιος ας γίνει ο φωτεινός οδοδείκτης που θα μας επαναφέρει στο σωστό δρόμο.

Ας τον παρακαλούμε μέσα στον κόσμο που λοιδορεί την πίστη στο Θεό, να μας δίνει τη δύναμη να ομολογούμε την Ορθοδοξία όπως με παρρησία έπραξε εκείνος.

«Άγιε του Θεού Ευθύμιε επίσκοπε Σάρδεων και ομολογητά πρέσβευε υπέρ ημών».

Κοντάκιον. Ἦχος γ΄. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Εὐθυμίας ἔμπλεως καὶ θυμηδίας ἀῤῥήτου, φερωνύμως Ὅσιε ὑπὲρ τῶν θείων εἰκόνων, ἔφερες, πικρῶν βασάνων τὰς ἀλγηδόνας, στέφανον, τῆς ἀφθαρσίας σοὶ προξενούσας, διὰ τοῦτο ἀνεδείχθης, τῆς εὐσεβείας ὑπέρμαχος ἔνδοξος.

Ὁ Οἶκος.
Τῷ ἐν εἰκόνι τυπουμένῳ θεανδρικῷ χαρακτῆρι ἐνατενίζων, καὶ διὰ τῆς προπτύξεως τὴν σχετικὴν ἀπονέμων προσκύνησιν καὶ τιμήν, τὰς ὄψεις καὶ τὰ χείλη καθηγίαζες Ὅσιε·δι᾿ αὐτῆς δὲ πρὸς τὸ θεῖον ἀρχέτυπον διαβιβάζων τὸν νοῦν, καὶ τῷ γλυκυτάτῳ ἔρωτι τῆς αὐτοῦ ἀγαπήσεως τιτρωσκόμενος, τὰ τῆς θεόπαιδος θαύματα καὶ τῶν ἁγίων ἁπάντων τὰ κατορθώματα, ἰστορεῖσθαι καὶ τιμᾶσθαι συνοδικῶς ἐβεβαίωσας· ὦν τὸν βίον καὶ τοὺς ὑπὲρ τῆς εὐσεβείας ἀγῶνας ζηλῶσας, βασιλεῖς παρανόμους διήλεγξας τὴν τῶν θείων εἰκόνων προσκύνησιν δυσσεβῶς ἀθετήσαντας. Ὅθεν καὶ διωγμοὺς ἀνδρειοφρόνως ἐγκαρτερήσας καὶ ὁμολογίᾳ τὸν βίον ἐπισφραγίσας, εἰς οὐρανοὺς σταφανηφόρος περιχαρῶς ἀνελήλυθας· διὰ τοῦτο ἀνεδείχθης, τῆς εὐσεβείας ὑπέρμαχος ἔνδοξος.

Μεγαλυνάριον.
Δεῦτε αἱ χορεῖαι τῶν εὐσεβῶν ὕμνοις ἐγκωμίων καταστέψωμεν εὐλαβῶς, Εὐθύμιον ὄντως τὸν θεῖον Ἱεράρχην καὶ Μάρτυρα Κυρίου τὸν μεγαλώνυμον.

Έτερον Μεγαλυνάριον.
Σέβας ἀπονέμων τῷ τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Θεοτόκου ἐκτυπώματι σχετικῶς, πικραῖς ἐξορίαις ἠλάθης θεοφόρε, καὶ θάνατον ὑπέστης Πάτερ Εὐθύμιε.

Πηγή: Ιερός Ναός Αγίου Ευθυμίου Κερατσινίου

Ο Άγιος Νικόδημος της Τισμάνα γεννήθηκε στο βυζαντινό Πρίλοπο στα νότια της Σερβίας το 1320. Ήταν συγγενής με την οικογένεια του σέρβου δεσπότη Αγ.Λαζαρου και του Ρουμάνου ηγεμόνα Νικολάου Αλεξάνδρου Μπασαράμπ. Από νέος πήγε στο Άγιον Όρος και έγινε μοναχός στη Μονή Χιλανδαρίου, όπου αργότερα έγινε ηγούμενος και πρωτοεπιστάτης του Αγ.Όρους. Το 1365 ήρθε στη Ρουμανία και με τη βοήθεια του ηγεμόνα Βλάικου Βόντα (1364-1367) και του Ράντου του Α (1377-1383) έφτιαξε τις μονές Βόντιτσα (1369) και Τισμάνα (1377).

Επίσης έχτισε στα νότια του Δούναβη τις μονές Βράτνα, Μαναστίριτσα και Βίσινα. Στα τέλη του 14ου αιώνα έχτισε και τη Μονή Πρισλόπ.

Η Ορθόδοξη εκκλησία τιμάει τη μνήμη του στις 26 Δεκεμβρίου,ημέρα της κοιμήσεώς του.

Φτάνοντας στο Άγιον Όρος, πρώτα ασκήθηκε σε κοινόβιο και έπειτα μόνος του σε μια σπηλιά κοντά στη Μονή Χιλανδαρίου. Όταν έγινε ηγούμενος στη Μονή Χιλανδαρίου μάζεψε γύρω του 100 περίπου μοναχούς, ελληνικής, σερβικής, ρουμανικής και βουλγαρικής καταγωγής. Ολοι είχαν φόβο Θεού και τρέφονταν από τις διδασκαλίες της Αγ. Γραφής, όντας και ένας έμπειρος δάσκαλος της προσευχής του Ιησού. Ήταν ένας φωτισμένος και έμπειρος θεολόγος και πνευματικός πατέρας και γι' αυτό πολλοί ησυχαστές, μοναχοί και ηγούμενοι ερχόνταν να τον συμβουλευτούν.

Επειδή ο Άγ. Νικόδημος έχαιρε μεγάλης εκτίμησης απ' όλους, μετά από παράκληση του κνέζη Λαζάρου, πήγε με τους υποτακτικούς του Ησαία και Παρθένιο στην Κωνσταντινούπολη ζητώντας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο συμβιβασμό με την Ορθόδοξη Εκκλησία της Σερβίας. Βλέποντας ο πατριάρχης και ο αυτοκράτορας την ταπεινότητα και τη σοφία του αγίου, έκαναν άρση του αναθέματος προς τη Σερβική Εκκλησία.

Μετά από θεική αποκάλυψη ήρθε στη Ρουμανία όπου βρισκόνταν ένα μικρό ησυχαστηριο. Με τη βοήθεια του ηγεμόνα Βλάντισλαβ-Βλάικου Βόντα έχτισε στις όχθες του ποταμού Βόντιτσα ένα μοναστήρι αφιερωμένο στον Άγ. Αντώνιο τον Μέγα,το οποίο εγκαινιάστηκε ο 1369.

Έπειτα κοντα στον ποταμό Τισμάνα, όπου από τις αρχές του 14ου αιώνα ζούσαν πολλοί ασκητές, έχτισε τη φημισμένη Μονή Τισμάνα την οποία αφιέρωσε στην Κοίμηση της Θεοτόκου και η οποία ακολουθούσε το αγιορείτικο τυπικό. Μαζεύοντας κοντά του μερικούς λόγιους μοναχούς, έφτιαξε στην Τισμάνα ένα σχολείο καλλιγραφίας και αντιγραφής εκκλησιαστικών βιβλίων ονομαστό σε όλην την Βαλκανική Χερσόνησο. Επίσης καθοδηγούσε πνευματικά όλα τα μοναστήρια που είχε φτιάξει και αλληλογραφούσε με ηγουμένους και μοναχούς από το Άγιον Όρος, τη Σερβία και τη Ρουμανία, όπως και με τον Άγ. Ευθύμιο πατριάρχη Τίρνοβο.

Όταν γέρασε εμπιστεύθηκε τη φροντίδα των μονών Τισμάνα και Βόντιτσα στον υποτακτικό του ιερομόναχο Αγάθωνα και ο ίδιος αποτραβήχθηκε σ' ένα σπήλαιο κοντά στο μονστήρι το οποίο υπάρχει μέχρι σήμερα. Εκεί περνούσε την εβδομάδα με νηστεία, αγρυπνία και προσευχή ενώ την Κυριακή κατέβαινε στη μονή για να λειτουργήσει και να νουθετήσει τους αδελφούς.

Αναφέρονται πολλά θαύματα του αγίου δια των προσευχών του, αλλά και αγγίζοντας οι ασθενεις το ράσο του. Μεταξύ εκείνων που θεράπευε αναφέρεται και η κόρη του βασιλιά Σιγισμούνδου η οποία υπέφερε από επιληψία.

Εκοιμήθη στις 26 Δεκεμβρίου 1406 και τα λείψανά του τοποθετήθηκαν στην μονή. Δεν είναι γνωστό πότε ανακομίστηκαν τα άφθαρτα λείψανά του. Ένα μέρος αυτών βρίσκονται στη Σερβία. Ο δείκτης του δεξιού του χεριού βρίσκεται άφθαρτος στη Μονή Τισμάνα. Άλλη πηγή - ένα βιβλίο των αρχών του 19ου αιώνα γραμμένο από τον ιερομόναχο Στέφανο, αναφέρει ότι τα λέιψανά του μεταφέρθηκαν κρυφά από σέρβους μοναχούς στο πατριαρχείο του Πεκίου όσο οι ρουμανοι μοναχοί κρυβόνταν στο όρος Τσιοκλοβίνα εξαιτίας του Αυστρο-τουρκικού πολέμου.

Πηγή: Προσκυνητής

Εκπομπή με τον π. Αρσένιο Βλιαγκόφτη της Κυριακής 24 Δεκεμβρίου 2023.

Ὁ λόγος αὐτός, ὅπως καὶ ὁ «Κατὰ Εἰδώλων», γράφτηκε περὶ τὰ ἔτη 317-319 μ.Χ. Σ᾿ αὐτὸν ἐξετάζεται τὸ μεγάλο γεγονὸς τῆς σαρκώσεως τοῦ ἄσαρκου Λόγου τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, τοῦ δευτέρου προσώπου τῆς Ἁγίας Τριάδος.

Στὴν ἐρώτηση «Γιατί ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ νὰ ἐμφανιστεῖ στὴ γῆ μὲ ἀνθρώπινο σῶμα καὶ ὄχι μὲ ἄλλη μορφή;» ὁ σοφὸς ἅγιος Ἀθανάσιος ἔδωσε τὴν ἀκόλουθη ἀπάντηση:

Πρὸ Χριστοῦ, ἀγαπητοί μου, ἡ ἀνθρωπότης καὶ μαζί της ἡ πατρίδα μας ὑπέφερε. Ἂνἔφθαναν στ᾽ αὐτιά μας οἱ φωνὲς ἀπ᾽ τὶς ψυχὲς μυριάδων ἀνθρώπων τοῦ προχριστιανικοῦ κόσμου, θ᾽ ἀκούγαμε ἀναστεναγμοὺς καὶ κραυγὲς πόνου, ὅπως π.χ. ὁ πόνος ποὺ δοκίμαζαν ὁ Λαοκόων καὶ τὰ παιδιά του, στὸ γνωστὸ σύμπλεγμα, καθὼς τοὺς ἔσφιγγαν οἱ δράκοντες.