Τράπεζα Ἰδεῶν
Θησαύρισμα ἰδεῶν καί ἀναφορῶν γιά τήν Ὀρθοδοξία καί τόν Ἑλληνισμό
info@tideon.org
Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Ὅσο πιὸ βαθιὰ βιώνουμε τὴν πνευματικὴ ζωὴ στὴν Θ.Λειτουργία ἢ βάσει τῶν καταστάσεων ποὺ μᾶς κάνουν ν' ἀντιλαμβανόμαστε σαφέστερα τὰ κείμενα, τόσο πιὸ πλατιὰ ξεδιπλώνεται μπρός μας, ἀποκαλύπτοντας τὸ μεγαλύτερο βάθος ποὺ ἀποκτοῦν πράγματα ἀνθρώπινα καὶ θεϊκά.
Πόσο συχνὰ ἔχουμε ἀκούσει στὴν ἀρχὴ τῶν Μακαρισμῶν τὶς λέξεις: «Μνήσθητί μου Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ Βασιλείᾳ Σου..»- στὴν δόξα τῆς Βασιλείας Σου...
Κι αὐτὲς οἱ λέξεις ἀκούγονται τόσο φυσικὲς κι ἁπλές. Κι ἀκόμα, ἂν φαντασθοῦμε γιὰ ἕνα λεπτό, ὅτι, ὅταν ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ἔλθει ἐν δόξῃ, ἔχοντας νικήσει ἐν ὀνόματι ἡμῶν καὶ τοῦ Θεοῦ, ὑπερισχύοντας τοῦ κακοῦ, καὶ ἔχοντας κάνει αὐτὸν τὸν κόσμο σὲ Βασιλεία τῆς ἀγάπης, τῆς ἁγιότητας, τῆς ἀπόλυτης ὀμορφιᾶς, ἄς φαντασθοῦμε ὅτι κάποιος ἀπὸ μᾶς θὰ μποροῦσε νὰ λησμονηθεῖ: τί θὰ συνέβαινε σέ μᾶς; Λησμονημένοι ἀπ' τὸν Θεό......Κι αὐτὸ συμβαίνει γιατὶ ἀναθυμόμαστε ὅτι ὑπάρχουμε, ὅτι ζοῦμε.! Συμβαίνει μόνο γιατί μᾶς θυμᾶται Ἐκεῖνος ἀκόμα κι ἂν ἐμεῖς λησμονοῦμε τοὺς ἑαυτούς μας καὶ ὁ ἕνας τὸν ἄλλο, συνεχίζουμε νὰ ὑπάρχουμε χάρη στὴν δύναμη τῆς ζωῆς ποὺ εἶναι δική Του, χάρη στὴν εὐλογία Του, χάρη στὴν ὅλο θυσία Ἀγάπη Του.
Πόσο ὄμορφο εἶναι νὰ σκεφτόμαστε ὅτι εἴμαστε ἀσφαλισμένοι στὴν μνήμη Θεοῦ ποὺ περικλείει ὅλους, ἀκόμα κι ἂν οἱ ἄνθρωποι μᾶς ξεχνοῦν! Καὶ αὐτὸ συνέβη, συνέβη: Θυμᾶμαι μιὰ σκοτεινὴ μέρα ποὺ ἤμουν μὲ μία οἰκογένεια, κι ἄνοιξε ἡ πόρτα, κι ἕνας ἄνδρας ποὺ ἦταν 5 χρόνια στὸν πόλεμο καὶ θεωρεῖτο νεκρὸς, μπῆκε· ἡ γυναίκα του τὸν κοίταξε καὶ τοῦ εἶπε: «Ζεῖς; Σὲ εἴχαμε γιὰ νεκρό...!». Κι αὐτὲς οἱ λέξεις σήμαιναν «ὑπολογίζαμε στὸν θάνατό σου, γιατί ἂν ἤσουν νεκρὸς ἡ ζωὴ θὰ ξαναρχίσει, μ' ἕνα νέο τρόπο· θὰ συναντοῦσα νέα ἄτομα, θὰ παντρευόμουν ἕναν ἄλλο ἄνδρα· ἦλθες -θὰ μποροῦσες νὰ μὴν ἔρθεις, θὰ μποροῦσες νὰ 'χες παραμείνει νεκρός...»
Πῶς φαντάζεσθε ὅτι θὰ ἔνιωσε αὐτὸς ὁ ἄνδρας; Καὶ μπορεῖτε νὰ φανταστεῖτε τί θὰ συμβεῖ στὸν καθένα μας, ὅσο ἁμαρτωλοὶ κι ἂν εἴμαστε, ἂν καθὼς στεκόμαστε μπροστά Του δοῦμε ὅτι δὲν θυμᾶται οὔτε τὸ ὄνομα, οὔτε τὴν ὄψη, οὔτε τὴν ὕπαρξή μας... Καὶ πόσο ὄμορφο ἀντίθετα εἶναι νὰ συλλογιζόμαστε ὅτι ἀκόμα κι ἂν ὅλος ὁ κόσμος μᾶς ξεχάσει - ὑπάρχει Ἕνας ποὺ ποτὲ – ποτὲ δὲν θὰ μᾶς ξεχάσει: εἶναι ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, ὁ Ἕνας τῆς Τριάδος, ὁ Θεὸς ποὺ μᾶς ἀγαπᾶ....
Τὸ γεγονὸς ποὺ συνέβη στὴν σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ (Ματθ. 14, 22-34): ὁ Πέτρος, μαζὶ μὲ τοὺς ἄλλους μαθητές, εἶδαν τὸν Κύριο σὰν φάντασμα, σὰν ὀπτασία νὰ περπατᾶ στὰ νερά, καὶ γέμισαν μὲ φόβο: ἕνα φάντασμα! Κι ὅλοι φώναξαν μὲ φόβο. Κι ὁ Κύριος: «Μὴ φοβεῖσθε, Ἐγὼ εἰμί...». Τοὺς χτυποῦσαν τὰ κύματα, ὅπως μᾶς χτυποῦν οἱ περιστάσεις τῆς ζωῆς, ἀπὸ τὶς καταιγίδες ποὺ ξεσηκώνονται μέσα μας. Ἀλλὰ ὅταν ἄκουσαν τὴν φωνὴ τοῦ Χριστοῦ, ὁ Πέτρος εἶπε: «Κύριε ἄφησέ με νὰ 'ρθω πρὸς τὰ σένα, περπατώντας στὰ νερά...» Ἤξερε ὅτι ἦταν ἀνθρωπίνως ἀδύνατο, ἀλλὰ ἦταν δυνατὸν γιατί ὅλα εἶναι δυνατὰ στὸν Θεό, καὶ μὲ τὸν Θεό.... Κι ὁ Χριστὸς εἶπε: «ἔλα...» Κι ὁ Πέτρος ἄφησε τὴν ἐλάχιστη ἀσφάλεια τοῦ σκάφους πάνω στὸ ὁποῖο βρισκόταν μὲ τοὺς ἄλλους μαθητές, κι ἄρχισε νὰ βαδίζει· καὶ ξαφνικὰ κοίταξε στὰ κύματα ἀντὶ νὰ κοιτάξει πρὸς τὸν Χριστό, κοίταξε τὴν καταιγίδα ἀντὶ νὰ κοιτάξει Ἐκεῖνον ποὺ εἶναι ὁ Κύριος τῆς καταιγίδας, ὅπως εἶναι ὁ Κύριος τῆς Εἰρήνης. Κι ἐπειδὴ θυμήθηκε τὸν ἑαυτό του καὶ τὴν καταιγίδα, ἄρχισε νὰ βυθίζεται· κι ὅταν ἀκριβῶς εἶχε χάσει ἀπ' τὰ μάτια του τὸν Κύριο, φώναξε: «βοήθει μοι..», κι ὁ Χριστὸς τὸν ἐπίασε ἀπ' τὸ χέρι καὶ τὸν ἔφερε στὴν ἀκτή..
Ἐδῶ βλέπουμε πάλι ὅτι ὅταν παρασυρόμαστε ἀπὸ τοὺς φόβους μας, τὶς ἀμφιβολίες μας, παρασυρόμαστε ἀπὸ τὴν καταιγίδα ποὺ μαίνεται μέσα ἢ γύρω μας, εἶναι ὁ Ἕνας ποὺ μᾶς θυμᾶται μὲ ἀγάπη, μὲ συμπόνια, μὲ μιὰ κατανόηση ποὺ φτάνει πέρα ἀπ' τὴν δική μας κατανόηση. Γιατί Αὐτὸς βυθίστηκε στὰ κατάβαθα τῆς ἀνθρώπινης ἀδυναμίας κι ἔφερε ὅλο τὸ βάρος τῆς ἀνθρώπινης ἁμαρτίας, αὐτὸς μπορεῖ νὰ πεῖ: «μὴ φοβεῖσθε! ..» - καὶ νὰ μᾶς πάρει ἀπ' τὸ χέρι καὶ νὰ μᾶς σώσει.
Ἂς σκεφτοῦμε γιὰ μιὰ στιγμὴ τί σημαίνει αὐτό: νὰ θυμόμαστε τί σημαίνει αὐτὸ γιὰ ὅλους μας, τὸν καθένα μας ὅτι ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποὺ μᾶς θυμοῦνται, γιὰ τοὺς ὁποίους ὑπάρχουμε, γιὰ τοὺς ὁποίους ἔχουμε σημασία. Ἕνας Γάλλος συγγραφέας ἔλεγε: Τὸ νὰ πεῖς σ' ἕναν ἄνθρωπο «Σ' ἀγαπῶ..» ἰσοδυναμεῖ μὲ τὸ νὰ πεῖς «δὲν θὰ πεθάνεις ποτέ...». Ἐπειδὴ πρόκειται γιὰ μιὰ ἔξοχη δήλωση πρὸς ἕνα πρόσωπο, τὸ πρόσωπο ποὺ μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ προσφωνήθηκε, δὲν μπορεῖ νὰ ἐκπέσει ἀπ' τὴν αἰωνιότητα, τὴν αἰωνιότητα τοῦ Θεοῦ, γιατί ὅλη ἡ ἀγάπη ἀνήκει στὸν Θεό. Πόσο ὑπέροχο εἶναι αὐτὴ ἡ σωτηρία νὰ προσφέρεται καὶ νὰ δίνεται, πόσο ὄμορφο νὰ εἴμαστε μέτοχοι αὐτῆς τῆς δωρεᾶς, χαρίζοντάς την στοὺς ἄλλους μὲ τὴν ἀγάπη μας καὶ μιὰν αἰώνια ἀνάμνηση.
Ἀμήν.
Πηγή: Κηρύγματα
α΄. Τί δήποτε παρέλκει αὐτοὺς κράζοντας; Πάλιν ἐνταῦθα παιδεύω ἡμᾶς τὴν παρὰ τῶν πολλῶν διωθεῖσθαι δόξαν. Ἐπειδὴ γὰρ πλησίον ἦν ἡ οἰκία, ἄγει αὐτοὺς ἐκεῖ κατ’ ἰδίαν θεραπεύσων. Καὶ τοῦτο δῆλον ἐξ ὧν καὶ παρήγγειλε μηδενὶ εἰπεῖν. Οὐ μικρὰ δὲ αὕτη τῶν Ἰουδαίων κατηγορία, ὅταν οὗτοι μέν, τῶν ὀφθαλμῶν αὐτοῖς ἐκκεκομμένων, ἐξ ἀκοῆς μόνης τὴν πίστιν δέχωνται· ἐκεῖνοι δὲ θεωροῦντες τὰ θαύματα, καὶ τὴν ὄψιν μαρτυροῦσαν τοῖς γινομένοις ἔχοντες, τἀναντία πάντα ποιῶσιν. Ὅρα δὲ αὐτῶν καὶ τὴν προθυμίαν, καὶ ἀπὸ τῆς κραυγῆς, καὶ ἀπ’ αὐτῆς τῆς ἐντεύξεως. Οὐδὲ γὰρ ἁπλῶς προῆλθον, ἀλλὰ μεγάλα βοῶντες, καὶ οὐδὲν ἕτερον ἀλλ’ ἥ ἔλεον προβαλλόμενοι. Υἰὸν δὲ Δαυΐδ ἐκάλουν, ἐπειδὴ τὸ ὄνομα τιμῆς ἐδόκει εἶναι. Πολλαχοῦ γοῦν καὶ οἱ προφῆται τοὺς βασιλέας, οὕς ἐβούλοντο τιμᾷν καὶ μεγάλους ἀποφαίνειν, οὕτως ἐκάλουν. Καὶ ἀγαγὼν αὐτοὺς εἰς τὴν οἰκίαν, δευτέραν ἐρώτησιν προσάγει. Πολλαχοῦ γὰρ ἐσπούδακεν ἱκετευόμενος ἰᾶσθαι, ἵνα μὴ τις νομίσῃ διὰ φιλοτιμίαν αὐτὸν τοῖς θαύμασι τούτοις ἐπιτηδᾶν· καὶ οὐ διὰ τοῦτο μόνον, ἀλλ’ ἵνα δείξῃ, ὅτι καὶ ἄξιοι ἦσαν θεραπείας· καὶ ἵνα μὴ τις λέγῃ, ὅτι Εἰ ἐλέῳ μόνον ἔσωζε, πάντας σώζεσθαι ἔδει. Ἔχει γὰρ τινα καὶ ἡ φιλανθρωπία τὸν λόγον, τὸν ἀπὸ τῆς πίστεως τῶν σωζομένων. Οὐ διὰ ταῦτα δὲ μόνον τὴν πίστιν αὐτοὺς ἀπαιτεῖ, ἀλλ’ ἐπειδὴ υἱὸν Δαυΐδ, ἀνάγων αὐτοὺς ἐπὶ τὸ ὑψηλότερον, καὶ παιδεύων, ἅ χρή, περὶ αὐτοῦ φαντάζεσθαι, φησί· Πιστεύετε ὅτι δύναμαι τοῦτο ποιῆσαι οὐκ εἶπεν, ὅτι πιστεύετε ὅτι δύναμαι παρακαλέσαι τὸν Πατέρα μου, ὅτι δύναμαι εὔασθαι, ἀλλ’ , Ὅτι ἐγὼ δύναμαι τοῦτο ποιήσαι. Τί οὖν ἐκεῖνοι; Ναί, Κύριε. Οὐκέτι Δαυΐδ υἱὸν αὐτὸν καλοῦσιν, ἀλλ’ ὑψηλότερον ἀνίπτανται, καὶ τὴν δεσποτείαν ὁμολογοῦσι. Καὶ τότε λοιπὸν καὶ αὐτὸς ἐπιτίθησι τὴν χεῖρα, λέγων· Κατὰ τὴν πίστιν ὑμῶν γννηθήτω ὑμῖν. Ποιεῖ δὲ τοῦτο, τὴν πίστιν αὐτῶν ρωννύς, καὶ δεικνὺς μεριστὰς ὄντας του κατορθώματος, καὶ μαρτυρῶν ὅτι οὐ κολακείας τὰ ρήματα ἦν. Οὐδὲ γὰρ εἶπεν, Ἀνοιχθήτωσαν ὑμῶν οἱ ὀφθαλμοί, ἀλλὰ, Κατὰ τὴν πίστιν ὑμῶν γεννηθήτω ὑμῖν· ὅ πολλοῖς τῶν προσελθόντων λέγει, πρὸ τῆς τῶν σωμάτων ἰατρείας τὴν ἐν τῇ ψυχῇ πίστιν προανακηρῦξαι σπεύδων, ὥστε καὶ ἐκείνους εὐδοκιμωτέρους ποιῆσαι, καὶ ἑτέρους σπουδαιοτέρους κατασκευάσαι. Οὕτω καὶ ἐπὶ τοῦ παραλυτικοῦ· καὶ γὰρ πρὸ τοῦ σφίγξαι τὸ σῶμα, τὴν ψυχὴν κειμένην ἀνέστησι, λέγων· Θάρσει, τέκνον ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι· καὶ τὸ κοράσιον δὲ ἀναστήσας κατέσχε, καὶ διὰ τῆς τραπέζης ἐδίδαξεν αὐτὴν τὸν εὐεργέτην· καὶ ἐπὶ τοῦ ἑκατοντάρχου δὲ ὁμοίως ἐποίησε, τῆ πίστει τὸ πᾶν ἐπιτρέψας· καὶ τοὺς μαθητὰς δὲ ἀπαλλάττων τοῦ χειμῶνος τῆς θαλάσσης, τῆς ὁλιγοπιστίας πρῶτον ἀπήλλατεν. Οὕτω δὴ καὶ ἐνταῦθα· ἤδει μὲν καὶ πρὸ τῆς ἐκείνων φωνῆς αὐτὸς τὰ ἀπόρρητα τῆς διανοίας· ἵνα δὲ καὶ ἑτέρους εἰς τὸν αὐτὸν ζῆλον ἀγάγῃ, καὶ τοῖς ἄλλοις καταδήλους αὐτοὺς ποιεῖ, διὰ τοῦ τέλους τῆς ἰατρείας τὴν κρυπτομένην αὐτῶν πίστιν ἀνακηρύττων.
Εἶτα μετὰ τὴν ἰατρείαν κελεύει μηδενὶ εἰπεῖν· καὶ οὐχ ἁπλῶς κελεύει, ἀλλὰ μετὰ πολλῆς τῆς σφοδρότητος. Ἐνεβριμήσατο γὰρ αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς, φησί, λέγων· Ὁρᾶτε, μηδεὶς γινωσκέτω. Οἰ δὲ ἐξελθόντες, διεφήμισαν αὐτὸν ἐν ὅλῃ τῇ γῇ ἐκείνῃ. Οὐ μὴν ἠνέσχοντο ἐκεῖνοι, ἀλλὰ ἐγένοντο κήρυκες καὶ εὐαγγελισταί· καὶ κελευόμενοι κρύπτειν τὸ γεγενημένον οὐκ ἠνέσχοντο. Εἰ δὲ ἀλλαχοῦ φαίνεται λέγων· Ἄπελθε, καὶ διηγοῦ τὴν δόξαν τοῦ Θεοῦ· οὐκ ἔστιν ἐναντίον ἐκεῖνο τούτῳ, ἀλλὰ καὶ σφόδρα συμβαῖνον. Παιδεύει γὰρ ἡμᾶς αὐτοὺς μὲν περὶ ἑαυτῶν μηδὲν λέγειν, ἀλλὰ καὶ τοὺς βουλομένους ἡμᾶς ἐγκωμιάζειν κωλύειν· εἰ δὲ εἰς τὸν Θεὸν ἡ δόξα ἀναφέροιτο, μὴ μόνον μὴ κωλύειν, ἀλλὰ καὶ ἐπιτάττειν τοῦτο ποιεῖν. Αὐτῶν δὲ ἐξερχομένων, φησίν, ἰδοὺ προσήνεγκαν αὐτῷ ἄνθρωπον κωφόν, δαιμονιζόμενον. Οὐ γὰρ τῆς φύσεως ἦν τὸ πάθος, ἀλλὰ τοῦ δαίμονος ἡ ἐπιβουλή· διὸ καὶ ἑτέρων δεῖται τῶν προσαγόντων. Οὐδὲ γὰρ δι’ ἑαυτοῦ παρακαλέσαι ἠδύνατο, ἄφωνος ὤν, οὐδὲ ἑτέρους ἱκετεῦσαι, τοῦ δαίμονος δήσαντος τὴν γλῶτταν, καὶ τὴν ψυχὴν μετὰ τὴς γλώττης πεδήσαντος. Διὰ τοῦτο οὐδὲ ἀπαιτεῖ πίστιν αὐτόν, ἀλλ’ εὐθέως διορθοῦται τὸ νόσημα. Ἐκβληθέντος γὰρ τοῦ δαίμονος, φησίν, ἐλάλησεν ὁ κωφός. Οἰ δὲ ὄχλοι ἔθαύμασαν, λέγοντες· Οὐδέποτε ἐφάνη οὕτως ἐν τῷ Ἰσραήλ. Ὅ δὴ μάλιστα ἠνία τοὺς Φαρισαίους, ὅτι πάντων αὐτὸν προὐτίθεσαν, οὐ τῶν τότε ὄντων, ἀλλὰ καὶ τῶν πώποτε γενομένων· προὐτίθεσαν δέ, οὐχ ὅτι ἐθεράπευεν, ἀλλ’ ὅτι ρᾳδίως, καὶ ταχέως , καὶ ἄπειρα νοσήματα, καὶ ἀνιάτως ἔχοντα. Καὶ ὁ μὲν δῆμος οὕτως.
β΄. Οἱ Φαρισαῖοι δὲ τοὐναντίον ἅπαν. Οὐ γὰρ μόνον διαβάλλουσι τὰ γεγενημένα, ἀλλὰ καὶ ἐναντία λέγοντες ἑαυτοῖς οὐκ αἰσχύνονται. Τοιοῦτον γὰρ ἡ πονηρία, Τί γὰρ φασιν; Ἐν τῷ ἄρχοντι τῶν δαιμόνων ἐκβάλλει τὰ δαιμόνια· οὗ τι γένοιτ’ ἄν ἀνοητότερον; Μάλιστα μὲν γάρ, ὅ καὶ προϊών φησιν, ἀμήχανον δαίμονα ἐκβάλλειν δαίμονα· τὸ γὰρ ἑαυτοῦ συγκροτεῖ εἴωθεν, οὐ καταλύειν ἐκεῖνος. Αὐτὸς δὲ οὐχὶ δαίμονας ἐξέβαλε μόνον, ἀλλὰ καὶ λεπροὺς ἐκάθησε, καὶ νεκροὺς ἤγειρε, καὶ θάλατταν ἐχαλίνου, καὶ ἁμαρτήματα ἔλυε, καὶ βασιλείαν ἐκήρυττε, καὶ τῷ Πατρὶ προσῆγεν ἅπερ οὔτ’ ἄν ἔλοιτό ποτε δαίμων οὔτ’ ἄν δυνηθείῃ ποτὲ ἐργάσασθαι. Οἱ γὰρ δαίμονες εἰδώλοις προσάγουσι, καὶ Θεοῦ ἀπάγουσι, καὶ τῇ μελλούσῃ ζωῇ ἀπιστεῖν πείθουσιν. Ὁ δαίμων ὑβριζόμενος οὐκ εὐεργετεῖ, ὅπου γε καὶ μὴ ὑβριζόμενος βλάπτει τοὺς θεραπεύοντας αὐτὸν καὶ τιμῶντας. Αὐτὸς δὲ τοὐαντίον ποιεῖ· μετὰ γὰρ τὰς ὕβρεις ταύτας καὶ τὰς λοιδορίας. Περιῆγε, φησί, τὰς πόλεις πάσας καὶ τὰς κώμας, διδάσκων ἐν ταῖς συναγωγαῖς αὐτῶν, καὶ κηρύσσων τὸ Εὐαγγέλιον τῆς βασιλείας, καὶ θεραπεύων πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν μαλακίαν. Καὶ οὐ μόνον αὐτοὺς οὐκ ἐκόλασεν ἀναισθητοῦντας, ἀλλ ’οὐδὲ ἁπλῶς ἐπετίμησεν· ὁμοῦ τε τὴν πραότητα ἐπιδεικνύμενος, καὶ ταύτῃ τὴν κατηγορίαν ἐλέγχων· ὁμοῦ τε βουλόμενος διὰ τῶν ἑξῆς σημείων πλείονα παρασχεῖν τὴν ἀπόδειξιν, καὶ τότε καὶ τὸν ἀπὸ τῶν λόγων ἔλεγχον ἐπαγαγεῖν. Περιῆγε τοίνυν καὶ ἐν πόλεσι, καὶ ἐν χώραις, καὶ ἐν ταῖς συναγωγαῖς αὐτῶν· παιδεύων ἡμᾶς οὕτως ἀμείβεσθαι τοὺς κακηγόρους, οὐ κακηγορίαις ἑτέραις, ἀλλ’ εὐεργεσίαις μείζοσιν. Εἰ γὰρ μὴ δι’ ἀνθρώπους, ἀλλὰ διὰ τὸν Θεὸν εὐεργετεῖς τοὺς ὁμοδούλους, ὅσα ἄν ποιῶσι, μὴ ἀποστῇς εὐεργετῶν, ἵνα μείζων ὁ μισθὸς ἧ· ὥς ὅ γε μετὰ τῆς κακηγορίαν ἀφιστάμενος τῆς εὐεργεσίας, δείκνυσιν ὅτι διὰ τὸν ἐκείνων ἔπαινον, ἀλλ’ οὐ διὰ τὸν Θεόν, τῆς τοιαύτης ἐπιλαμβάνεται ἀρετῆς. Διὰ τοῦτο ὁ Χριστὸς παιδεύων ἡμᾶς, ὅτι ἐξ ἀγαθότητος μόνης ἐπὶ τούτῳ ἤει, οὐ μόνον οὐκ ἀνέμενε πρὸς αὐτὸν ἐλθεῖν τοὺς κάμνοντας, ἀλλὰ καὶ αὐτὸς πρὸς ἐκείνους ἠπείγετο, δυὸ τὰ μέγιστα αὐτοῖς κομίζων ἀγαθά· ἕν μέν, τῆς βασιλείας τὸ Εὐαγγέλιον· ἕτερον δέ, τὴν πάντων τῶν νοσημάτων διόρθωσιν. Καὶ οὐδὲ πόλιν παρεώρα, οὐ κώμην παρέτρεχεν, ἀλλὰ πάντα ἐπήει τόπον. Καὶ οὐδὲ μέχρι τούτου ἵστατα, ἀλλὰ καὶ ἑτέραν πρόνοια ἐπιδεικνυται. Ἰδὼν γὰρ, φησί, τοὺς ὄχλους, ἐσπλαγχνίσθη περὶ αὐτῶν ὅτι ἦσαν ἐσκυλεμένοι καὶ ἐρριμμένοι, ὡς πρόβατα μὴ ἔχοντα ποιμένα. Τότε λέγει τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ. Ὁ μὲν θερισμὸς πολύς, οἱ δὲ ἐργάται ὀλίγοι. Δεήθητε οὖν τοῦ Κυρίου τοῦ θερισμοῦ ὅπως ἐκβάλλῃ ἐργάτας εἰς τὸν θερισμὸν αὐτοῦ. Ὅρα πάλιν τὸ ἀκενόδοξον. Ἵνα μὴ ἅπαντας πρὸς ἑαυτὸν ἐπισύρηται, ἐκπέμπει τοὺς μαθητάς. Οὐ διὰ τοῦτο δὲ μόνον, ἀλλ’ ἵνα αὐτοὺς καὶ παιδεύσῃ, καθάπερ ἔν τινι παλαίστρᾳ τῇ Παλαιστίνῃ μελετήσαντος, οὕτω πρὸς τοὺς ἀγῶνας τῆς οἰκουμένης ἀποδύσασθαι. Διὰ δὴ τοῦτο καὶ μείζονα τὰ γυμνάσια τῶν ἀγώνων τίθησι, ὅσον εἰς τὴν αὐτῶν ἦκεν ἀρετήν, ἵνα εὐκοπώτερον τῶν μετὰ ταῦτα ἀγώνων ἄψωνται, καθάπερ τινὰς νεοσσοὺς ἁπαλοὺς πρὸς τὸ πτῆναι προάγων ἤδη. Καὶ τέως αὐτοὺς ἰατροὺς σωμάτων ποιεῖ, ὕστερον ταμιευόμενος τὴν τῆς ψυχῆς διόρθωσιν τὴν προηγουμένην. Καὶ σκόπει πῶς εὔκολον τὸ πρᾶγμα δείκνυσι καὶ ἀναγκαῖον. Τὶ γὰρ φησιν; Ὁ μὲν θερισμὸς πολὺς, οἱ δὲ ἐργάται ὀλίγοι. Οὐ γὰρ ἐπὶ τὸν σπόρον ὑμᾶς, φησίν, ἀλλ’ ἐπὶ τὸν ἀμητὸν πέμπω. Ὅπερ ἐν τῷ Ἱωάννῃ ἔλεγεν· Ἄλλοι κεκοπιάκασι, καὶ ὑμεῖς εἰς τὸν κόπον αὐτῶν εἰσεληλύθατε. Ταῦτα δὲ ἔλεγε, καὶ τὸ φρόνημα αὐτῶν καταστέλλων, καὶ θαρρεῖν παρασκευάζων, καὶ δεικνὺς ὅτι ὁ μείζων προέλαβε πόνος. Θέα δὲ καὶ ἐνταῦθα ἀπὸ φιλανθρωπίας ἀρχόμενον, οὐκ ἐξ ἀμοιβῆς τινος. Ἐσπλαγχνίσθη γάρ, ὅτι ἦσαν ἐσκυλμένοι καὶ ἐρριμμένοι, ὡς πρόβατα μὴ ἔχοντα ποιμένα. Αὕτη τῶν ἀρχόντων τῶν Ἰουδαίων ἡ κατηγορία, ὅτι ποιμένες ὄντες τὰ τῶν λύκων ἐπεδείκνυτο. Οὐ γὰρ μόνον οὐ διώρθουν τὸ πλῆθος, ἀλλὰ καὶ ἐλυμαίνοντο αὐτῶν τὴν προκοπήν. Ἐκείνων γοῦν θαυμαζόντων, καὶ λεγόντων, Οὐδέποτε ἐφάνη οὕτω ἐν τῷ Ἰσραήλ· οὗτοι τὰ ἐνάντια ἔλεγον, ὅτι Ἐν τῷ ἄρχοντι τῶν δαιμόνων ἐκβάλλει τὰ δαιμόνια. Ἀλλὰ τίνας ἐργάτας ἐνταῦθά φησι; Τοὺς δώδεκα μαθητάς. Τί οὖν; εἰπών, Οἱ δὲ ἐργάται ὀλίγοι, προσέθηκεν αὐτοῖς; Οὐδαμῶς· ἀλλ’ αὐτοὺς ἔπεμψε. Τίνους οὖν ἕνεκεν ἔλεγεν, Δεήθητε τοῦ Κυρίου τοῦ θερισμοῦ, ἵνα ἐκβάλλη ἐργάτας εἰς τὸν θερισμὸν αὐτοῦ, καὶ οὐδένα αὐτοῖς προσθέηκεν; Ὅτι καὶ δώδεκα ὄντας πολλοὺς ἐποίησε λοιπόν, οὐχὶ τῷ ἀριθμῷ προσθείς, ἀλλὰ δύναμιν χαρισάμενος.
γ΄ Εἶτα δεικνὺς ἡλίκον τὸ δῶροόν ἐστι φησί. Δεήθητε τοῦ Κυρίου τοῦ θερισμοῦ· καὶ λανθανόντως ἑαυτὸν ἐμφαίνει τὸν τὸ κῦρος ἔχοντα. Εἰπὼς γάρ, Δεήθητε τοῦ Κυρίου τοῦ θερισμοῦ, οὐδὲν δεηθέντων αὐτῶν, οὐδὲ εὐξαμένων, αὐτὸς αὐτοὺς εὐθέως χειροτονεῖ, ἀναμιμνήσκων αὐτοὺς καὶ τῶν Ἰωάννου ρημάτων, καὶ τῆς ἅλω, καὶ τοῦ λικμῶντος, καὶ τοῦ ἀχύρου, καὶ τοῦ σίτου. Ὅθεν δῆλον, ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ γεωργός, αὐτὸς ὁ τοῦ θερισμοῦ Κύριος, αὐτὸς ὁ τῶν προφητῶν δεσπότης. Εἰ γὰρ θερίζειν ἔπεμψε, δῆλον ὅτι οὐ τὰ ἀλλότρια, ἀλλ’ ἅ διὰ τῶν προφητῶν ἔσπειρεν. Οὐ ταύτῃ δὲ αὐτοὺς μόνον παρεθάρρυνε, τῷ θερισμὸν καλέσαι τὴν αὐτῶν διακονίαν, ἀλλὰ καὶ τῶ ποιῆσαι δυνατοὺς πρὸς τὴν διακονίαν. Καὶ προσκαλεσάμενος, φησί, τοὺς δώδεκα μαθητὰς αὐτοῦ, ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν πνευμάτων ἀκαθάρτων ὥστε ἐκβάλλειν αὐτά, καὶ θεραπεύειν πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν μαλακίαν. Καίτοι οὔπω ἦν Πνεῦμα δεδομένον· Οὔπω γὰρ ἦν, φησί, Πνεῦμα ἐπειδὴ Ἰησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη. Πῶς οὖν ἐξέβαλλον τὰ πνεύματα; Ἀπὸ τῆς ἐπιταγῆς τῆς αὐτοῦ, ἀπὸ τῆς ἐξουσίας. Σκόπει δέ μοι καὶ τὸ εὔκαιρον τῆς ἀποστολῆς· Οὐ γὰρ ἐκ προιμίων αὐτοὺς ἔπεμψεν, ἀλλ’ ὅτε ἱκανῶς τῆς ἀκολουθήσεως ἦσαν ἀπολελαυκότες, καὶ εἶδον καὶ νεκρὸν ἐγερθέντα, καὶ θάλατταν ἐπιτιμηθεῖσαν, καὶ δαίμνοας ἐλαθέντας, καὶ παραλυτικὸν σφιγέντα, καὶ ἁμαρτήματα λυθέντα, καὶ λεπρὸν καθαρθέντα, καὶ ἀρκοῦσαν αὐτοῦ τῆς δυνάμεως ἔλαβον ἀπόδειξιν, καὶ δι’ ἔργων καὶ διὰ λόγων, τότε αὐτοὺς ἐκπέμπει· καὶ οὐκ εἰς ἐπικίνδυνα πράγματα (οὐδεὶς γὰρ ἐν Παλαιστίνῃ τέως κίνδυνος ἦν), ἀλλὰ πρὸς κατηγορίας ἔδει ἴστασθαι μόνον. Πλὴν καὶ τοῦτο αὐτοῖς προλέγει τὸ περὶ τῶν κινδύνων, προπαρασκευάζων αὐτοὺς καὶ πρὸ τοῦ καιροῦ, καὶ ἐναγωνίους ποιῶν τῇ συνεχεῖ περὶ τούτων προρήσει. Εἶτα, ἐπειδὴ δύο συζυγίας, εἶπεν ἡμῖν ἀποστόλων, τὴν Πέτρου καὶ Ἰωάννου, καὶ μετ’ ἐκείνας τὸν Ματθαῖον ἔδειξε κληθέντα περὶ δὲ τῆς τῶν ἄλλων ἀπστόλων κλήσεώς τε καὶ προσηγορίας οὐδὲν ἡμῖν διελέχθῆ, ἐνταῦθα ἀναγκαίως τὸν κατάλογον αὐτῶν καὶ τὸν ἀριθμὸν τίθησι, καὶ τὰ ὀνόματα δῆλα ποιεῖ, λέγων οὕτως· Τῶν δώδεκα ἀποστόλων τὰ ὀνόματα ἐστι ταῦτα· Πρῶτος Σίμων ὁ λεγόμενος Πέτρος, Καὶ γὰρ ἕτερος Σίμων ἦν, ὁ Κανανίτης· καὶ Ἰούδας ὁ Ἰσκαριώτης, καὶ Ἰούδας ὁ Ἰακώβου· καὶ Ἰάκωβος ὁ τοῦ Ἀλφαίου, καὶ Ἰάκωβος ὁ τοῦ Ζεβεδαίου· Ὁ μὲν οὖν Μάρκος καὶ κατὰ τὴν ἀξιαν αὐτοὺς τίθησι· μετὰ γὰρ τοὺς δύο κορυφαίους τότε τὸν Ἀνδρέα ἀριθμεῖ· οὗτος δὲ οὐχ οὕτως, ἀλλ’ ἀδιαφόρως, μᾶλλον δὲ καὶ Θωμᾶν τὸν πολὺ καταδεέστερον ἑαυτοῦ προτίθησιν. Ἀλλ’ ἴδωμεν αὐτῶν ἄνωθεν τὸν κατάλογον. Πρῶτος, Σίμων ὁ λεγόμενος Πέτρος καὶ Ἀνδρέας ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ. Οὐ μικρὸν καὶ τοῦτο ἐγκώμιον· τὸν μὲν γὰρ ἀπὸ τῆς ἀρετῆς, τὸ δὲ ἀπὸ τῆς εὐγενείας τῆς κατὰ τὸν τρόπον ὠνόμασεν. Εἶτα Ἰάκωβος ὁ τοῦ Ζεβεδαίου, καὶ Ἰωάννης ὁ ἀδελφός αὐτοῦ. Ὁρᾷς πῶς οὐ κατὰ τὴν ἀξίαν τίθησιν; Ἐμοὶ γὰρ δοκεῖ ὁ Ἰωάννης οὐχὶ τῶν ἄλων μόνον, ἀλλὰ τοῦ ἀδελφοῦ μείζων εἶναι. Εἶτα εἰπών, Φίλιππος καὶ Βαρθολομαῖος ἐπήγαγε· Θωμᾶς, καὶ Ματθαῖος ὁ τελώνης. Ἀλλ’ οὐχ ὁ Λουκᾶς οὕτως· ἀλλ’ ἀντιστρόφως, καὶ προτίθησιν αὐτὸν τοῦ Θωμᾶ. Εἶτα Ἰάκωβος ὁ τοῦ Ἀλφαίου Ἦν γάρ, ὡς ἔφθην εἰπών, καὶ ὁ τοῦ Ζεβεδαίου. Εἶτα εἰπὼν Λεβαῖον τὸν ἐπικληθέντα Θαδδαῖον, καὶ Σίμωνα τὸν ζηλωτήν, ὅν καὶ Κανανίτην καλεῖ, ἐπὶ τὸν προδότη ἔρχεται· καὶ οὐχ ὡς ἐχθρός τις καὶ πολέμιος, ἀλλ’ ὡς ἱστορίαν γράφων οὕτω διηγήσατο. Οὐκ εἶπεν, Ὁ μιαρὸς καὶ παμμίαρος, ἀλλ’ ἀπὸ τῆς πόλεως αὐτὸν ἐκάλεσεν, Ἰούδας ὁ Ἰσκαριώτης, Ἦν γὰρ καὶ ἕτερος Ἰούδας ὁ Λεββαῖος, ὁ ἐπικληθεὶς Θαδδαῖος, ὅν Ἰακώβου φησὶν, ὁ Λουκᾶς εἶναι λέγων. Ἰούδας Ἰακώβου. Ἀπὸ τούτου τοίνυν διαιρῶν αὐτόν, φησίν· Ἰούδας ὁ Ἰσκαριώτης, ὁ καὶ παραδούς αὐτόν. Καὶ οὐκ αἰσχύνεται λέγων· ὁ καὶ παραδοὺς αὐτόν. Οὕτως οὐδὲν οὐδέποτε οὐδὲ τῶν δοκούντων ἐπονειδίστων εἶναι ἀπέκρυπτον. Πρῶτος δὲ πάντων καὶ κορυφαῖος ὁ ἀγράμματος, ὁ ἰδιώτης. Ἀλλ’ ἴδωμεν ποῦ καὶ πρὸς τίνας αὐτοὺς πέμπει. Τούτους τοὺς δώδεκα, φησὶν ἀπέστειλεν ὁ Ἰησοῦς. Ποίους τούτους; Τοὺς ἁλιέας, τοὺς τελώνας· καὶ γὰρ τέσσαρες ἦσαν ἁλλιεῖς, καὶ δύο τελῶναι, Ματθαῖος καὶ Ἰάκωβος· ὁ δὲ εἷς καὶ προδότης. Καὶ τὶ πρὸς αὐτοὺς φησιν; Εὐθέως παραγγέλει αὐτοῖς λέγων· Εἱς ὁδὸν ἐθνῶν μὴ ἀπέλθητε, καὶ εἰς πόλιν Σαμαρειτῶν μὴ εἰσέλθητε· πορεύεσθε δὲ μᾶλλον πρὸς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ. Μὴ γὰρ δὴ νομίσητε, φησίν, ἐπειδὴ με ὑβρίζουσι, καὶ δαιμονῶντα καλοῦσιν ὅτι μισῶ αὐτοὺς καὶ ἀποστρέφομαι. Καὶ γὰρ πρώτους αὐτοὺς διορθῶσαι ἐσπούδακα, καὶ πάντων ὑμᾶς ἀπάγων τῶν ἄλλων, τούτοις πέμπω διδασκάλους καὶ ἰατρούς. Καὶ οὐ μόνον πρὸ τούτων ἄλλοις καταγγεῖλαι κωλύω, ἀλλ’ οὐδὲ ὁδοῦ ἄψασθαι τῆς ἐκεῖ φερούσης ἐπιτρέπω, οὐδε εἰς πόλιν τοιαύτην εἰσελθεῖν.
δ΄. Καὶ γὰρ καὶ οἱ Σαμαρεῖται ἐναντίως πρὸς Ἰουδαίους διάκεινται. Καίτοιγε εὐκολώτερα τὰ ἐκείνων ἦν· πολλῷ γὰρ ἐπιτηδειότερον πρὸς τὴν πίστιν εἶχον· τὰ δὲ τούτων χαλεπώτερα. Ἀλλ’ ὅμως ἐπὶ τὰ δυσκολώτερα πέμπει, τὴν κηδεμονίαν τὴν περὶ αὐτοὺς ἐνδεικνύμενος, καὶ τὰ στόματα τῶν Ἰουδαίων ἐμφράττων, καὶ προοδοποιῶν τῇ διδασκαλίᾳ τῶν ἀποστόλων, ἵνα μὴ πάλιν ἐγκαλῶσιν, ὅτι πρὸς ἀκροβύστους εἰσῆλθον, καὶ δικαίαν δόξωσιν αἰτίαν ἔχειν τοῦ φυγεῖν αὐτοὺς καὶ ἀποστρέφεσθαι. Καὶ πρόβατα αὐτοὺς καλεῖ ἀπολωλότα, οὐκ ἀποποδήσαντα, πανταχόθεν συγγνώμην αὐτοῖς ἐπινοῶν, καὶ ἐφελκόμενος αὐτῶν τὴν γνώμην. Πορευόμενοι δέ, φησί, κηρύξατε λέγοντες, ὅτι Ἤγγικεν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Εἶδες διακονίας μέγεθος; εἶδες ἀποστόλων ἀξίωμα; Οὐδὲν αἰσθητὸν κελεύονται λέγειν, οὐδὲ οἷον οἱ περὶ Μωϋσέα καὶ τοὺς προφήτας τοὺς ἔμπροσθέν, ἀλλὰ κοινά τινα καὶ παράδοξα. Οὐ γὰρ τοιαῦτα ἐκήρυττον ἐκεῖνοι, ἀλλὰ γῆν, καὶ τὰ ἐν τῇ γῇ ἀγαθά· οἱ δὲ βασιλείαν οὐρανῶν, καὶ τὰ ἐκεῖ ἅπαντα. Οὐκ ἐντεῦθεν δὲ μόνον οὗτοι μείζους, ἀλλὰ καὶ τῆς ὑπακοῆς. Οὐδὲ γὰρ ἀναδύονται, οὐδὲ ὀκνοῦσι, καθάπερ οἱ παλαιοί· ἀλλά, καίτοι κινδύνους καὶ πολέμους, καὶ τὰ ἀφόρητα ἀκούοντες κακά, μετὰ πολλῆς δέχονται τῆς πειθοῦς τὰ ἐπιταττόμενα, ἅτε βασιλείας κήρυκες ὄντες. Καὶ τὶ θαυμαστὸν, φησίν, εἰ μηδὲν σκυθρωπὸν κηρύττοντες καὶ χαλεπὸν, εὐκόλως ὑπήκουσαν; Τί λέγεις; οὐδὲν χαλεπὸν ἐπετάγησαν; Οὐκ ἀκούεις τῶν δεσμωτηρίων, τῶν ἀναγωγῶν, τῶν πολέμων τῶν ἐμφυλίων, τοῦ παρὰ πάντων μίσους, ἅπερ ἅπαντα μικρὸν ὕστερον αὐτοὺς ὑποστήσεσθαι ἔλεγεν; Ἑτέροις μὲν γὰρ μυρίων ἐσομένους ἀγαθῶν προξένους καὶ κήρυκας ἔπεμπεν αὐτοὺς δὲ ἀνήκεστα δεινὰ πείσεσθαι ἔλεγε καὶ προανεφώνει. Εἶτα ποιῶν αὐτοὺς ἀξιοπίστους, φησίν· Ἀσθενοῦντος θεραπεύετε, λεπροὺς καθαίρετε, δαιμόνια ἐκβάλλεται· δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε. Ὅρα πῶς τῶν ἠθῶν ἐπιμελεῖται, καὶ οὐκ ἔλαττον ἤ τῶν σημείων, δεικνὺς ὅτι τὰ σημεῖα τούτων χωρὶς οὐδὲν ἐστι. Καὶ γὰρ τὸ φρόνημα αὐτῶν καταστέλλει λέγων· Δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε· καὶ φιλοχρηματίας καθαρεύειν παρασκευάζει. Εἶτα ἵνα μὴ νομισθῇ αὐτῶν εἶναι κατόρθωμα, καὶ ἐπαρθῶσιν ἀπὸ τῶν γινομένων σημείων, φησί· Δωρεὰν ἐλάβετε. Οὐδὲν χαρίζεσθε τοῖς δεχομένοις ὑμᾶς· οὐ γὰρ μισθοῦ ταῦτα ἐλάβετε, οὐδὲ πονέσαντες· ἐμὴ γὰρ ἡ χάρις. Οὕτως οὖν καὶ ἐκείνοις δότε· οὐδὲ γὰρ ἔστι τιμὴν αὐτῶν ἀξιαν εὑρεῖν. Εἶτα τὴν ρίζαν τῶν κακῶν εὐθέως ἀνασπῶν φησί· Μὴ κτήσησθε χρυσόν, μηδὲ ἄργυρον, μηδὲ χαλκὸν εἰς τὰς ζώνας ὑμῶν, μὴ πήραν εἰς ὁδόν, μηδὲ δύο χιτῶνας, μηδὲ ὑποδήματα, μηδὲ ράβδον. Οὐκ εἶπε, Μὴ λάβητε μεθ’ ἑαυτῶν, ἀλλά, Κἄν ἑτέρωθεν ἐξῇ λαβεῖν, φύγε τὸ πονηρὸν νόσημα. Καὶ γὰρ πολλὰ διὰ τούτου κατώρθου· ἕνα μέν, ἀνυπότους ποιῶν τοὺς μαθητάς· δεύτερον δέ, πάσης αὐτοὺς ἀπαλλάττων φροντίδος, ὥστε τὴν σχολὴν πᾶσαν τῷ λόγῳ παρέχειν τρίτον, διδάσκων αὐτοὺς τὴν ἑαυτοῦ δύναμιν. Τοῦτο γοῦν αὐτοῖς καὶ λέγει μετὰ ταῦτα· Μὴ τινος ὑστερήσατε, ὅτε ἔπεμψα ὑμᾶς γυμνούς καὶ ἀνυποδέτους; Οὐκ εὐθέως εἶπε· Μὴ κτήσησθε · ἀλλ’ ὅτε εἶπε, Λεπροὺς καθαίρετε, δαιμόνια ἐκβάλλετε, τότε εἶπε, Μηδὲν κτήσησθε· δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε· καὶ τὸ συμφέρον διὰ τῶν πραγμάτων, καὶ τὸ πρέπον, αὐτοῖς, καὶ τὸ δυνατὸν παρεχόμενος. Ἀλλ’ ἴσως εἴποι τις ἄν, ὅτι Τὰ μὲν ἄλλα λόγον ἄν ἔχει· τὸ δὲ μὴ πήραν ἔχειν εἰς ὁδὸν, μηδὲ δύο χιτῶνος, μηδὲ ράβδον, μηδὲ ὑποδήματα, τίνος ἕνεκεν ἐπέταξεν; Εἰς πᾶσαν αὐτοὺς ἀκρίβειαν ἀσκῆσαι βουλόμενος ἐπεὶ καὶ ἀνωτέρω, οὐδὲ ὑπὲρ τῆς ἐπιούσης ἡμέρας μεριμνᾷν ἐπέτρεψεν. Καὶ γὰρ καὶ τῇ οἰκουμένῃ διδασκάλους ἔμελλεν ἀποστέλλειν. Διὰ τοῦτο καὶ ἀγγέλους αὐτοὺς ἐξ ἀνθρώπων, ὡς εἰπεῖν, κατασκευάζει, πάσης ἀπολύων φροντίδος βιωτικῆς, ὥστε κατέχεσθαι φροντίδι μόνῃ τῇ τῆς διδασκαλίας· μᾶλλον δὲ καὶ ἐκείνης αὐτοὺς ἀπολύει, λέγων· Μὴ μεριμνήσητε πῶς ἤ τί λαλήσητε. Ὥστε ὅ δοκεῖ σφόδρα φορτικὸν εἶναι καὶ ἐπαχθὲς, τοῦτο μάλιστα εὔκολον αὐτοῖς ἀποφαίνει καὶ ράδιον. Οὐδὲν γὰρ οὕτως εὐθυμεῖσθαι ποιεῖ, ὡς τὸ φροντίδος ἀπηλλάχθαι καὶ μερίμνης· καὶ μάλιστα ὅταν ἕξῇ ταύτης ἀπηλλαγμένους μηδενὸς ἐλαττοῦσθαι, τοῦ Θεοῦ παρόντος, καὶ ἀντὶ πάντων αὐτοῖς γινομένου. Εἶτα ἵνα μὴ λέγωσι, Πόθεν οὖν τῆς ἀναγκαίας τροφῆς ἀπολαύσομεν; οὐ λέγει αὐτοῖς ὅτι Ἠκούσατε ὅτι εἶπον ὑμῖν ἔπροσθεν· Ἐμβλέψατε εἰς τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ (οὕπω γὰρ ἦσαν δυνατοὶ τὸ ἐπίταγμα τοῦτο διὰ τῶν ἔργων ἐπιδείξασθαι)· ἀλλὰ τὸ πολὺ τούτου καταδεέστερον ἐπήγαγε, λέγων· Ἄξιος γὰρ ὁ ἐργάτης τῆς τροφῆς αὐτοῦ ἐστι· δηλῶν ὅτι παρὰ τῶν μαθητῶν αὐτοὺς τρέφεσθαι ἔδει· ἵνα μήτε αὐτοὶ μέγα φρονῶσι κατὰ τῶν μαθητευομένων, ὡς πάντα παρέχοντες, καὶ μηδὲν λαμβάνοντες παρ’ αὐτῶν· μήτε ἐκεῖνοι πάλιν ἀπορραγῶσιν ὑπερορώμενοι παρὰ τούτων.
ε΄. Εἶτα, ἵνα μὴ λέγωσι, Προσαιτύντας οὖν ἡμᾶς κελεύεις ζῆν; καὶ αἰσχύνωνται τοῦτο· δείκνυσι τὸ πρᾶγμα ὀφειλὴν ὄν, ἐργάτας τε αὐτοὺς καλῶν, καὶ τὸ δεδόμενον μισθὸν ὀνομάζων. Μὴ γὰρ ἐπειδὴ ἐν λόγοις ἡ ἐργασία, φησί, νομίσητε μικρὰν εἶναι τὴν εὐεργεσίαν τὴν παρ’ ὑμῶν· καὶ γὰρ πόνους ἔχει τὸ πρᾶγμα πολλοὺς· καὶ ὅπερ ἄν δῶσιν οἱ διδασκόμενοι, οὐ χαριζόμενοι παρέχουσιν, ἀλλ’ ἀμοιβὴν ἀποδιδόντες· Ἄξιος γὰρ ὁ ἐργάτης τῆς τροφῆς αὐτοῦ ἐστι. Τοῦτο δὲ εἴρηκεν, οὐ τοσούτου τοὺς ἀποστολικοὺς ἀποφαίνων πόνους ἀξίους· ἄπαγε μὴ γένοιτο· ἀλλὰ καὶ ἐκείνους νομοθετῶν μηδὲν πλέον ζητεῖν καὶ τοὺς παρέχοντας πείθων, ὅτι οὐ φιλοτιμία τὸ γινόμενον παρ’ αὐτῶν ἐστιν, ἀλλ’ ὀφειλή. Εἰς ἥν δ’ ἄν πόλιν ἤ κώμην εἰσέλθητε, ἐξετάσατε τὶς ἄξιος ἐν αὐτῇ ἐστι, κἀκεῖ μείνατε ἕως ἄν ἐξέλθητε. Οὐδὲ κἀκεῖ ἐπειδὴ εἶπον, φησίν, Ἄξιος ὁ ἐργάτης τῆς τροφῆς αὐτοῦς ἐστι, τὰς πάντων ὑμῖν θύρας ἀνέῳξα· ἀλλὰ καὶ ἐνταῦθα πολλὴν κελεύω ποιεῖσθαι τὴν ἀκρίβειαν. Τοῦτο γὰρ καὶ εἰς δόξαν ὑμᾶς ὠφελήσει, καὶ εἰς αὐτὸ τὸ τρέφεσθαι. Εἰ γὰρ ἄξιό ἐστι, πάντως δώσει τροφήν· καὶ μάλιστα ὅταν μηδὲν πλέον τῶν ἀναγκαίων αἰτῆτε. Οὐ μόνο δὲ ἀξίους κελεύει ζητεῖν, ἀλλὰ μηδὲ οἰκίαν ἐξ οἰκίας ἀμείβειν, ὥστε μήτε τὸν δεχόμενον λυπεῖν, μήτε αὐτοὺς δόξαν λαβεῖν γαστριμαργίας καὶ εὐκολίας. Τοῦτο γὰρ ἐδήλωσε εἰπών, ἐκεῖ μένετε ἕως ἄν ἐξέλθητε. Καὶ τοῦτο και ἐκ τῶν ἄλλων εὐαγγελιστῶν ἔστι καταμαθεῖν. Εἶδες πῶς αὐτοὺς καὶ ταύτῃ σεμνοὺς ἐποίησε, καὶ τοὺς δεχομένους ἐναγωνίους, δείξας ὅτι αὐτοὶ μᾶλλόν εἰσιν οἱ κερδαίνοντες, καὶ εἰς δόξαν καὶ εἰς ὠφελείας λόγον; Εἶτα αὐτὸ τοῦτο πάλιν ἐπεξιὼν φησίν· Εἰσερχομένοι δὲ εἰς τὴν οἰκίαν, ἀσπάσασθε αὐτήν. Καὶ ἐὰν μὲν ἧ ἡ οἰκία ἀξία, ἐλθέτω ἡ εἰρήνη ὑμῶν ἐφ’ ὑμᾶς ἐπιστραφήτω. Ὁρᾷς μέχρι τίνος οὐ παραιτεῖται διατάττεσθαι; Καὶ μάλα εἰκότως. Ἀθλητὰς γὰρ εὐσεβείας καὶ κήρυκατας κατασκεύαζε τῆς οἰκουμένης· καὶ ταύτῃ μετριάζειν αὐτοὺς παρασκευάζων καὶ ἀπεράστους ποιῶν, φησί· Καὶ ὅς ἄν μὴ δέξηται ὑμᾶς, μηδὲ ἀκούση τῶν λόγων ὑμῶν, ἐξερχόμενοι τῆς οἰκίας ἤ τῆς πόλεως ἐκείνης, ἐκτινάξατε τὸν κονιορτὸν τῶν ποδῶν ὑμῶν. Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀνεκτότερον ἔσται γῇ Σοδόμων καὶ Γομόρρας ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως, ἤ τῇ πόλει ἐκείνῃ. Μὴ γὰρ ἐπειδὴ διδάσκετε, φησί, διὰ τοῦτο περιμένετε παρ’ ἑτέρων ἀσπάζεσθαι, ἀλλὰ προηγεῖσθε τῇ τιμῇ. Εἶτα δεικνὺς ὅτι οὐκ ἀσπασμὸς τοῦτό ἐστι ψιλός, ἀλλ’ εὐλογία. Ἐὰν ἧ, φησίν, ἀξία ἡ οἰκία, ἤξει ἐπ’ αὐτήν· ἐὰν δὲ ὑβρίζῃ, πρώτη μὲν κόλασις, τὸ μὴ ἀπόνασθαι τῆς εἰρήνης· Δευτέρα δέ, ὅτι τὰ Σοδόμων πείσεται. Καὶ τὶ πρὸς ἠμᾶς, φησίν, ἡ ἐκείνων κόλασις; Ἔξετε τὰς τῶν ἀξίων οἰκίας. Τὶ δὲ βούλεται τὸ Ἐκτινάξατε, τὸν κονιορτὸν τῶν ποδῶν ὑμῶν ; Ἤ ὥστε δείξει ὅτι οὐδὲν ἔλαβον παρ’ αὐτῶν, ἤ ὥστε εἰς μαρτύριον αὐτοῖς γενέσθαι τῆς μακρᾶς ὁδοιπορίας, ἥν ἐστείλαντο δι’ αὐτούς. Σὺ δὲ μοι σκόπει πῶς οὐδέπω τὸ πᾶν αὐτοῖς δίδωσιν. Οὐδὲ γὰρ πρόγνωσιν τέως αὐτοῖς χαρίζεται, ὥστε μαθεῖν τίς ἄξιος, καὶ τίς οὐ τοιοῦτος· ἀλλὰ περιεργάζεσθαι καὶ τὴν πεῖραν ἀναμένειν κελεύει. Πῶς οὖν αὐτὸς παρὰ τελώνῃ ἔμενεν; Ὅτι ἄξιος γέγονεν ἐκ τῆς μεταβολῆς. Σὺ δὲ μοι σκόπει τῶν πάντων αὐτοὺς γυμνώσας, πάντα αὐτοῖς ἔδωκεν ἐπιτρέψας ἐν ταῖς τῶν μαθητευομένων μένειν οἰκίας, καὶ οὐδὲν ἔχοντας εἰσιέναι. Οὕτω γὰρ καὶ τῆς φροντίδας ἀπειλάττοντο, κ’ κείνους ἔπειθεν, ὅτι διὰ τὴν αὐτῶν παραγεγόνασι σωτηρίαν μόνην, καὶ τῷ μηδὲν ἐπιφέρεσθαι, καὶ τῷ μηδὲν πλέον αὐτοὺς ἀπαιτεῖν τῶν ἀναγκαίων, καὶ τῷ μὴ πρὸς πάντας ἁπλῶς εἰσιέναι. Οὐδὲ γὰρ ἀπὸ τῶν σημείων αὐτοὺς ἐβούλετο φαίνεσθαι λαμπροὺς μόνον, ἀλλὰ καὶ πρὸ τῶν σημείων ἀπὸ τῆς οἰκείας ἀρετῆς. Οὐδὲν γὰρ οὕτω χαρακτηρίζει φιλοσοφίαν, ὡς τὸ ἀπέριττον, καὶ κατὰ τὸ ἐγχωροῦν ἀνενδεές. Τοῦτο καὶ οἱ ψευδαπόστολοι ἤδεσαν. Διὰ τοῦτο καὶ Παῦλος ἔλεγεν· Ἵνα ἐν ὦ καυχῶνται, εὑρεθῶσιν ὡς καὶ ἡμεῖς. Εἰ δὲ ἐπὶ ξένης ὄντας καὶ πρὸς ἀγνῶστας ἀπιόντας οὐδὲν δεῖ πλεόν ζητεῖν τῆς ἐφημέρου τροφῆς, πολλῷ μᾶλλον οἴκοι μένοντα.
στ΄. Ταῦτα μὴ ἀκούωμεν μόνον, ἀλλὰ μιμώμεθα. Οὐ γὰρ περὶ τῶν ἀποστόλων εἴρηται μόνον, ἀλλὰ καὶ τῶν μετὰ ταῦτα ἁγίων. Γενώμεθα τοίνυν αὐτῶν ἄξιοι τῆς ὑποδοχῆς. Ἀπὸ γὰρ τῆς γνώμης τῶν ὑποδεχομέων καὶ ἡ εἰρήνη ἔρχεται αὕτη, καὶ ἀφίπταται πάλιν. Οὐδὲ γὰρ μόνον ἀπὸ τῆς τῶν διδασκόντων παρρησίας, ἀλλὰ τῆς τῶν λαμβανόντων ἀξιας τοῦτο γίνεται. Μηδὲ μικρὰν νομίζωμεν εἶναι ζημίαν τὸ μὴ ἀπολαῦσαι τοιαύτης εἰρήνης. Ταύτην γὰρ καὶ ὁ προφήτης ἄνωθεν προαναφωνεῖ λέγων· Ὡς ὡραῖοι οἱ πόδες τῶν εὐαγγελιζομένων εἰρήνην. Εἶτα αὐτῆς τὸ ἀξίωμα ἑρμηνεύων ἐπήγαγε, τῶν εὐαγγελιζομένων τὰ ἀγαθά. Ταύτην καὶ ὁ Χριστὸς μεγάλην οὗσαν ἀπέφηνεν εἰπών· Εἰρήνην ἀφίημι ὑμῖν, εἰρήνην τὴν ἐμὴν δίδωμι ὑμῖν. Καὶ δεῖ πάντα ποιεῖν, ὥστε αὐτῆς ἀπολαύειν, καὶ ἐν οἰκίᾳ καὶ ἐν ἐκκλησίᾳ. Καὶ γὰρ καὶ ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ ὁ πρεστὼς δίδωσιν εἰρήνην. Καὶ τοῦτο ἐκείνου τύπος ἐστί, καὶ δεῖ μετὰ πάσης αὐτὸν δέχεσθαι προθυμίας, τῇ γνώμῃ πρὸ τῆς τραπέζης. Εἰ γὰρ τὸ ἀπὸ τῆς τραπέζης· μὴ μεταδοῦναι φορτικόν, τὸ τὸν λέγοντα διακρούεσθαι πόσῳ μᾶλλον ἄν φορτικότερον; Διὰ σὲ κάθηται ὁ πρεσβύτερος, διὰ σὲ ἔστηκεν ὁ διδάσκαλος; Πονῶν καὶ ταλαιπωρούμενος. Τίνα οὖν ἕξεις ἀπολογίαν, μηδὲ τὴν ἐκ τῆς ἀκροάσεως αὐτῶν παρέχων ὑποδοχήν; Καὶ γὰρ οἰκία κοινὴν πάντων ἐστὶν ἡ ἐκκλησία, καὶ προλαβόντων ὑμῶν εἴσιμεν ἡμεῖς, τὸν ἐκείνων τύπον διατηροῦντες. Διὰ τοῦτο καὶ κοινῇ πᾶσι τὴν εἰρήνην ἐπιλέγομεν εἰσιόντες εὐθέως, κατὰ τὸν νόμον ἐκεῖνον. Μηδεὶς τοίνυν ἔστω ράθυμος, μηδεὶς μετέωρος, εἰσελθόντων τῶν ἱερέων καὶ διδασκόντων· οὐδὲ γὰρ μικρὰ ἐπὶ τούτῳ κεῖται κόλασις. Καὶ γὰρ βουλοίμην ἄν ἔγωγε μυριάκις εἰς οἰκίαν τινὸς εἰσελθὼν ἐξαπορηθῆναι, ἤ ἐνταῦθα λέγων μὴ ἀκουσθῆναι. Τοῦτο ἐμεὶ φορτικώτερον ἐκείνου, ἐπειδὴ καὶ κυριωτέρα αὕτη ἡ οἰκία. Καὶ γὰρ τὰ μεγάλα ἡμῶν ἐνταῦθα κεῖται κτήματα· ἐνταῦθα ἡμῶν αἱ ἐλπίδες πᾶσαι. Τί γὰρ οὐχὶ ἐνταῦθα μέγα καὶ φρικτῶδες; Καὶ γὰρ ἡ τράπεζα αὕτη πολλῷ τιμιωτέρα καὶ ἡδίων, καὶ ἡ λυχνία τῆς λυχνίας. Καὶ ἴσασιν ὅσα μετὰ πίστεως καὶ εὐκαίρως ἐλαίῳ χρισάμενοι νοσήματα ἔλευσαν. Καὶ τὸ κιβώτιον δὲ τοῦτο ἐκείνου τοῦ κιβωτίου πολλῷ βέλτιον καὶ ἀναγκαιότερον· οὐ γὰρ ἱμάτια, ἀλλ’ ἐλεημοσύνην ἔχει συγκεκλεισμένην, εἰ καὶ ὀλίγοι εἰσὶν κεκτημένοι. Ἐνταῦθα καὶ κλίνη ἐκείνης βελτίων· ἡ γὰρ τῶν θείων Γραφῶν ἀνάπαυσις πάσης κλίνης ἡδίων ἐστί. Καὶ εἰ καλῶς ἦν ἡμῖν (τὰ τῆς ὁμονοίας κατωρθωμένα), οὔτ’ ἄν ἑτέραν ἔσχομεν παρὰ ταύτην οἰκίαν. Καὶ ὅτι οὐ φορτικὸν τὸ εἰρημένον, μαρτυροῦσιν οἱ τρισχίλιοι καὶ οἱ πεντακισχίλιοι, καὶ οἰκίαν καὶ τράπεζαν καὶ ψυχὴν ἐσχηκότες μίαν· Τοῦ γὰρ πλήθους τῶν πιστευσάντων φησίν, ἦν ἡ καρδία καὶ ἡ ψυχὴ μία. Ἐπειδὴ δὲ πολὺ τῆς ἐκείνων ἀποδέομεν ἀρετῆς, καὶ διῳκίσμεθα κατὰ τὰς οἰκίας, κἄν, ἡνίκα ἐνθάδε συλλεγομεθα, μετὰ προθυμίας τοῦτο ποιῶμεν. Εἰ γὰρ ἐν τοῖς ἄλλοις πτωχοὶ καὶ πένητές ἐσμεν, (ἀλλ’ ἐν τούτοις πλούσιοι. Διό) κἄν ἐνταῦθα δέξασθε μετὰ ἀγάπης εἰσιόντας ἡμᾶς πρὸς ὑμᾶς. Καὶ ὅταν εἴπω, Εἰρήνην ὑμῖν, εἶταν εἴπητε, Καὶ τῷ πνεύματί σου· μὴ τῇ φωνῇ μόνον, ἀλλὰ καὶ τῇ γνώμῃ λέγετε μὴ τῷ στόματι, ἀλλὰ καὶ τῇ διανοίᾳ. Ἄν δὲ ἐνταῦθα μὲν λέγῃς. Εἰρήνη καὶ τῷ πνεύματί σου , ἔξω δέ μοι πολεμῆς διαπτύων καὶ κακηγορῶν, μυρίοις λάθραν πλύνων ὀνείδεσι, ποία εἰρήνη αὕτη; Ἐγὼ μὲν γὰρ, κἄν μυριάκις κακηγορήσῃς, μετὰ καθαρᾶς καρδίας τὴν εἰρήνην σοι δίδωμι, μετὰ εἰλικρινοῦς γνώμης, καὶ πονηρὸν οὐδὲν δύναμαί ποτε περὶ σοῦ εἰπεῖν· σπλάχνα γὰε ἔχω πατρικά! Κἄν ἐπιπλήξω ποτέ, κηδόμενος τοῦτο ποιῶ. Σὺ δὲ λάθρα δάκνων, καὶ μὴ δεχόμενός με ἐν δεσποτικῇ οἰκίᾳ, δέδοικα μὴ πάλιν μοι τὴν ἀθυμίαν αὐξήσῃς· οὐκ ἐπειδὴ ὕβρισας, οὐδὲ ἐπειδὴ ἐξέβαλες, ἀλλ’ ἐπειδὴ τὴν εἰρήνην ἀπεκρούσω, καὶ τὴν χαλεπὴν ἐκείνην ἀπεσπάσω κόλασιν. Κἄν γὰρ μὴ ἐκτινάξω τὸν κονιορτὸν ἐγώ, κἄν μὴ ἀποστραφῶ, τὰ τῆς ἀπειλῆς ἀκίνητα μένει. Ἐγὼ μὲν γὰρ ἐπιλέγω πολλάκις ὑμῖν εἰρήνην, καὶ ἀεὶ τοῦτο λέγων οὐ παύσομαι· ἄν δὲ μετὰ τῶν ὕβρεων καὶ μή δέξησθε, οὐδὲ οὕτων τὸν κονιορτὸν ἐκτινάσω· οὐκ ἐπειδὴ παρακούω τοῦ Δεσπότου, ἀλλ’ ἐπειδὴ σφόδρα ὑμῶν ἐκκαίομαι. Ἄλλως δὲ οὐδὲ ἔπαθόν τι δι’ ὑμᾶς· οὔτε μακρὰν ἦλθον ἀποδημίαν, οὐδὲ μετὰ τοῦ σχήματος ἐκείνου καὶ τῆς ἀκτημοσύνης ἦλθον (διὰ τοῦτο πρότερον ἑαυτοῖς ἐγκαλοῦμεν), οὐδὲ χωρὶς ὑποδημάτων καὶ δευτέρου χιτῶνος· διὰ τοῦτο τάχα καὶ τὰ παρ’ ὑμῶν ἐλλιμπάνετε. Πλὴν ἀλλ’ οὐκ ἀρκεῖ τοῦτο ὑμῖν εἰς ἀπολογίαν· ἀλλ’ ὑμῖν μὲν τὸ κρίμα μεῖζον, ὑμῖν δὲ συγγνώμης οὐ μεταδίδωσι.
ζ΄ Τότε αἱ οἰκίαι ἐκκλησίαι ἦσαν, νῦν δὲ ἡ ἐκκλησίᾳ οἰκία γέγονεν. Οὐδὲν, ἦν τότε ἐν οἰκίᾳ λαλῆσαι βιωτικόν· οὐδὲν ἐστιν νῦν ἐν ἐκκλησίᾳ πνευματικὸν εἰπεῖν, ἀλλὰ καὶ ἐνταῦθα τὰ ἐκ τῆς ἀγορᾶς ἐπεισάγετε· καὶ τοῦ Θεοῦ διαλεγομένου, ἀφέντες τὸ σιγῇ τῶν λεγομένων ἀκούειν, τἀναντία φέροντες συμβάλλετε πράγματα καὶ εἴθε τὰ ὑμέτερα· νυνὶ δὲ τὰ μηδὲν ὑμῖν προσήκοντα καὶ λέγετε καὶ ἀκούετε. Διὰ ταῦτα θρηνῶ, καὶ θρηνῶν οὐ παύσομαι. Οὐδὲ γὰρ εἰμι κύριος τὴν οἰκίαν ἀμεῖψαι ταύτην, ἀλλ’ ἐνταῦθα ἀνάγκη μένειν, ἕως ἄν ἐκ τοῦ παρόντος ἐξέλθωμεν βίου. Χωρήσατε τοίνυν ἡμᾶς, καθὼς ὁ Παῦλος ἐκέλευσεν. Οὐδὲ γὰρ περὶ τραπέζης ἐκεῖ τὸ εἰρημένον ἦν αὐτῷ, ἀλλὰ περὶ γνώμης καὶ διανοίας. Τοῦτο καὶ ἡμεῖς παρ’ ὑμῶν ζητοῦμεν, τὴν ἀγάπην, τὴν φιλίαν τὴν θερμὴν ἐκείνην καὶ γνησίαν. Εἰ δὲ οὐδὲ τοῦτο ἀνέχεσθε, κἄν ὑμᾶς αὐτοὺς φιλήσατε, τὴν παροῦσαν ἀποτιθέμενοι ρᾳθυμίαν. Ἀρκεῖ τοῦτο εἰς παραμυθίαν ἡμῖν ἄν ἴδωμεν εὐδοκιμοῦντας καὶ γενομένους βελτίους ὑμᾶς. Οὕτω καὶ αὐτὸς μείζονα ἐπιδείξομαι τὴν ἀγάπην. Εἰ καὶ περισσότερον ἀγαπῶν, ἦττον ἀγαπῶμαι. Καὶ γὰρ πολλὰ ἡμᾶς ἐστι τὰ συνάγοντα· μία τράπεζα πρόκειται πᾶσιν, εἰς ἐγέννησεν ἡμᾶς Πατήρ, τὰς αὐτὰς πάντες ἐλύσαμεν ὠδίνας, τὸ αὐτὸ ποιὸν ἅπασι δέδοται· μᾶλλον δὲ οὐ μόνον τὸ αὐτὸ ποιὸν ἀλλὰ καὶ ἐξ ἑνὸς ποτηρίου πίνειν. Ὁ γὰρ Πατήρ, βουλόμενος ἡμᾶς εἰς φιλοστρογίαν ἀγαγεῖν, καὶ τοῦτο ἐμηχανήσατο, ἐξ ἑνὸς ποτηρίου πίνειν ἡμᾶς· ὅπερ ἐπιτεταμένης ἔστιν ἀγάπης. Ἀλλ’ οὐκ ἐσμὲν ἄξιοι τῶν ἀποστόλων ἡμεῖς. Ὁμολογῶ, ἀγώ καὶ οὐκ ἄν ποτε ἀρνηθείην. Οὐ μόνον ἐκείνων, ἀλλ’ οὐδὲ τῆς σκιᾶς ἄθιοι τῆς ἐκείνων ἡμεῖς. Ἀλλ ὅμως τὰ παρ’ ὑμῶν γινέσθω. Οὐδὲν ὑμᾶς τοῦτο κατασχῦναι δυνήσεται, ἀλλὰ καὶ ὠφελῆσαι μειζόνως. Ὅταν γὰρ καὶ περὶ ἀναξίους τοσαύτην ἐπειδίξησθε τὴν ἀγάπην καὶ τὴν ὑπακοὴν, τότε μείζονα λήψεσθε τὴν ἀνταπόδοσιν. Οὐδὲ γὰρ τὰ ἡμέτερα λέγομεν ἐπεὶ μηδὲ ἐστιν ὑμῖν διδάσκαλος ἐπὶ τῆς γῆς· ἀλλ’ ἅ παρελάβομεν, καὶ διδόαμεν· καὶ διδόντες οὐδὲν πλέον ἐπιζητοῦμεν παρ’ ὑμῶν, ἀλλ’ ἤ τὸ φιλεῖσθαι μόνον. Εἰ δὲ ἀνάξιοι καὶ τούτου, ἀλλ’ ἀπὸ τοῦ φιλεῖν ὑμᾶς ἄξιοι ταχέως ἐσόμεθα. Καὶτοιγε προσετάγημεν, μὴ τοὺς φιλοῦντας φιλεῖν μόνον, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐχθρούς. Τίς οὖν οὕτως ἀπηνής, τὶς οὕτως ἄγριος, ὅς τοιοῦτον δεξάμενος νόμου, καὶ τοὺς φιλοῦντας ἀποστραφήσεται καὶ μισήσει, κἄν μυρίων κακῶν ἀνάμεστος ἧ; Ἐκοινωνήσαμεν τραπέζης πνευματικῆς· κοινωνήσαμε καὶ ἀγάπης πνευματικῆς· Εἰ γὰρ λησταί, κοινωνοῦντες ἁλῶν, ἐπιλανθάνονται τοῦ τρόπου, τίνα ἕξομεν ἀπολογίαν ἡμεῖς, σώματος ἀεὶ Δεσποτικοῦ μετέχοντες, καὶ οὐδὲ τὴν ἐκείνου μιμούμενοι ἡμερότητα; Καίτοιγε πολλοῖς οὐχὶ τράπεζα μόνον, ἀλλὰ καὶ τὸ πόλεως εἶναι μιᾶς ἤρκεσεν εἰς φιλίαν· ἡμεῖς δὲ, πταν καὶ πόλιν τὴν αὐτὴν ἔχωμεν, καὶ οἰκιαν τὴν αὐτὴν, καὶ τράπεζαν, καὶ ὁδὸν, καὶ θύραν, καὶ ρίζαν, καὶ ζωήν, καὶ κεφαλήν, καὶ ποιμένα τὸν αὐτὸν, καὶ βασιλέα, καὶ διδάσκαλον, καὶ κριτήν, καὶ δημιουργόν, καὶ πατέρα πάντα ἡμῖν ἤ κοινά, τίνος ἄν εἴημεν συγγνώμης ἄξιοι, ἀπ’ ἀλλήλων διαιρούμενοι; Ἀλλὰ τὰ σημεῖα ἐπιζητεῖτε, ἅπερ εἰσιόντες ἐποίουν ἐκεῖνοι, τοὺς λεπροὺς καὶ καθαιρομένους, καὶ τοὺς δαίμονας καὶ τοὺς ἐλαυνομένους, καὶ τοὺς ἐγειρομένους νεκρούς; Ἀλλὰ καὶ τοῦτο τῆς εὐγενείας ὑμῶν μέγιστον δεῖγμα, καὶ τῆς ἀγάπης, τὸ μὴ μετ’ ἐνεχύρων πιστεύετε τῷ Θεῷ. Καὶ γὰρ καὶ διὰ τοῦτο καὶ δι’ ἕτερον τὰ σημεῖα ἔπαυσεν ὁ Θεός. Εἰ γὰρ οὐ γινομένων σημείων, οἱ πλεονεκτήμασιν ἑτέρους κομῶντες, οἷον ἤ λόγῳ σοφίας, ἤ εὐλαβείας, ἐπιδείξει, κενοδοξοῦσιν, ἐπαίρονται, ἀπ’ ἀλλήλων σχίζονται· εἰ καὶ σημεῖα ἐγένοντο, ποῦ οὐκ ἄν ἐγένετε ρήγματα; Καὶ ὅτι οὐ στοχασμὸς τὸ εἰρημένον, μαρτυροῦσι Κορίνθιοι εἰς πολλὰ ἐντρῦθεν διαιρεθέντες μέρη. Μὴ δὴ σημεῖα ζήτει, ἀλλὰ ψυχῆς ὑγείαν. Μὴ ζήτει νεκρὸν ἕνα ἰδεῖν ἐγειρόμενον· καὶ γὰρ ἔμαθες ὅτι ὁλόκληρος ἡ οἰκουμένη ἀνίσταται. Μὴ ζήτει τυφλὸν ἰδεῖν θεραπευόμενον, ἀλλ’ ὅρα πάντας ἀναβλέποντας νῦν τὴν βελτίων καὶ χρησιμωτέραν ἀνάβλεψιν· καὶ μάθε καὶ σὺ σωφρόνως ὁρᾷν, καὶ διόρθωσαί σου τὸν ὀφθαλμόν. Καὶ γὰρ εἰ πάντες ὡς ἐχρῆν ἐζῶμεν, μᾶλλον ἄν τῶν θαυματουργούντων ἐθαύμασαν ἡμᾶς Ἑλλήνων παῖδες. Τὰ μὲν γὰρ σημεῖα καὶ φαντασίας ὑπόνοιαν ἔχει πολλάκις, καὶ ἑτέραν πονηρὰν ὑποψίαν, εἰ καὶ τὰ ἡμέτερα οὐ τοιαῦτα· βίος δὲ καθαρὸς οὐδεμίαν τοιαύτην ἐπήρειαν δέξασθαι δύναται· ἀλλὰ πάντων ἐμφράττει τὰ στόματα τῆς ἀρετῆς ἡ κτῆσις.
η΄. Ταύτης τοίνυν ἐπιμελώμεθα· πολὺς γὰρ αὐτῆς ὁ πλοῦτος, καὶ τὸ θαῦμα μέγα. Αὕτη τὴν ὄντως ἐλευθερίαν παρέχει, καὶ ἐν τῇ δουλείᾳ ταύτην θεωρεῖσθαι παρασκευάζει, οὐκ ἀπαλλάττουσα τῆς δουλείας, ἀλλὰ δοῦλους μένοντας ἐλευθέρων ἀποφαίνουσα σεμνοτέρους, ὅ τοῦ δοῦναι ἐλευθερίαν πολλῷ πλέον ἐστιν· οὐ ποιοῦσα πλούσιον τὸν πένητα, ἀλλὰ μένοντα πένητα τοῦ πλουσίου εὐπορώτερον ἀποφαίνουσα. Εἰ δὲ καὶ σημεῖα βούλει ποιεῖν, ἀπαλλάγηθι πλημμελημάτων, καὶ τὸ πᾶν ἥνυσας. Καὶ γὰρ μέγας δαίμων ἡ ἁμαρτία, ἀγαπητέ· κἄν ταύτην ἐξέλθῃς τῶν μυρίους δαίμονας ἐλαυνόντων μεῖζον εἰργάσω. Ἄκουσον Παύλου λέγοντος, καὶ τὴν ἀρετὴν τῶν θαυμάτων προτιθέντος· Ζηλοῦτε δὲ, φησί, τὰ χαρίσματα τὰ κρείττονα· καὶ ἔτι καθ’ ὑπερβολὴν ὁδὸν ὑμεῖν δείκνυμι· καὶ μέλλων λέγειν τὴν ὁδὸν ταύτην, οὐ νεκρῶν εἶπεν ἔγερσιν, οὐ κάθαρσιν λεπρῶν, οὐκ ἄλλο τῶν τοιούτων οὐδέν· ἀλλ’ ἀντὶ πάντων τούτων τὴν ἀγάπην τέθεικεν. Ἄκουσον καὶ τοῦ Χριστοῦ λέγοντος· Μὴ χαίρετε, ὅτι τὰ δαιμόνια ὑμῖν ὑπακούει, ἀλλ’ ὅτι τὰ ὀνόματα ὑμῶν γέγραπταῖ ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Καὶ πρὸ τούτου πάλιν· Ἐρροῦσί μοι πολλοὶ ἐν ἐκείνη τῇ ἡμέρᾳ. Οὐ τῷ σῷ ὀνόματι προφητεύσαμεν, καὶ δαιμόνια ἐξεβάλομεν, καὶ δυνάμεις πολλὰς ἐποιήσαμεν; καὶ τότε ὁμολογήσω αὐτοῖς, ὅτι Οὐκ οἶδα ὑμᾶς. Καὶ ὅτι ἐμελλε σταυροῦσθαι, καλέσας τοὺς μαθητὰς ἔλεγεν αὐτοῖς· Ἐν τούτῳ γνώσονται πάντες ὅτι μαθηταί μου ἐστε, οὐκ ἐὰν δαιμόνια ἐκβάλλητε ἀλλ’ ἐὰν ἀγάπην ἔχετε ἐν ἀλλήλοις. Καὶ πάλιν· Ἐν τούτῳ γνώσονται πάντες, ὅτι σὺ μὲ ἀπέστειλας, οὐχὶ ἐὰν νεκροὺς ἐγείρωσιν οὗτοι, ἀλλ’ ἐὰν ὥσιν ἕν. Τὰ μὲν γὰρ σημεῖα πολλάκις ἕτερον μὲν ὠφέλησε, τὸν δὲ ἔχοντα παρέβλαψεν, εἰς ἀπόνοιαν ἐπάραντα καὶ κενοδοξίαν, ἤ καὶ ἑτέρῳ τίνί τρόπῳ· ἐπὶ δὲ τῶν ἔργων οὐδὲν τοιοῦτον ὑποπτεῦσαι ἔνι, ἀλλὰ καὶ τοὺς μετιόντας αὐτά, καὶ ἑτέρους πολλοὺς ὠφελεῖ. Ταῦτα τοίνυν μετὰ πολλῆς τῆς ἐπιμελείας ἐργασώμεθα. Ἄν γὰρ ἐξ ἀπανθρωπίας εἰς ἐλεημοσήνην μεταβάλης, ξηρὰν τὴν χεῖρα οὗσαν ἐξέτεινας. Ἄν θεάτρων ἀποστὰς ἐπὶ τὴν ἐκκλησίαν ἴῃς, χωλεύοντα τὸν πόδα διωρθώσας. Ἄν ἀποστήσῃς τοὺς ὀφθαλμοὺς σου ἀπὸ πόρνης καὶ κάλλλους ἀλλοτρίου, τυφλοὺς ὄντας ἀνέῳξας. Ἐὰν ἀντὶ σατανικῶν ὡδῶν μάθῃς ψαλμοὺς πνευματικούς, κωφὸς ὤν ἐλάλησας. Ταῦτα τὰ θαύματα μέγιστα· ταῦτα τὰ σημεῖα παράδοξα. Ἄν ταῦτα τὰ σημεῖα ποιοῦντες διατελῶμεν, καὶ αὐτοὶ μεγάλοι τινὲς καὶ θαυμαστοὶ διὰ τούτων ἐσόμεθα, καὶ τοὺς πονηροὺς ἐπισπασόμεθα ἅπαντας εἰς ἀρετὴν, καὶ τῆς μελλούσης ἀπολαυσόμεθα ζωῆς· ἧς γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὧ ἡ δόξᾳ καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
|
α΄. Γιατὶ τάχα τοὺς σέρνει μαζί του ἐνῶ φωνάζουν; Πάλι ἐδῶ θέλει νὰ μᾶς διδάξη νὰ ἀποφεύγωμε τὴ δόξα ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὸν κόσμο. Ἦταν κοντὰ τὸ σπίτι καὶ τοὺς ὁδηγεῖ ἐκεῖ γιὰ νὰ τοὺς θεραπεύση μακρυὰ ἀπὸ τοὺς ἄλλους. Κι αὐτὸ εἶναι φανερὸ ἀπὸ ὅ,τι τοὺς εἶπε, νὰ μὴν ποῦν τίποτα σὲ κανένα. Καὶ δὲν εἶναι μικρὴ αὐτὴ ἡ κατηγορία ποὺ δέχωνται οἱ Ἰουδαῖοι, ὅταν οἱ τυφλοὶ μὲ χωρὶς μάτια ἀπὸ τὴν ἀκοὴ μονάχα δέχωνται τὴν πίστη, ἐνῶ ἐκεῖνοι ἄν καὶ βλέπουν τὰ θαύματα κι ἔχουν μάρτυρα γιὰ ὅσα γίνονται τὴν ὅραση, τὰ ὁλότελα ἀντίθετα κάνουν. Προσέξετε καὶ τὴν προθυμία τῶν τυφλῶν καὶ ἀπὸ τὶς κραυγὲς κι ἀπὸ τὴν ἴδια τὴ συνάντηση. Οὔτε δηλαδὴ πλησίασαν μόνο ἀλλὰ καὶ φώναζαν δυνατὰ καὶ τίποτα δὲν ἤθελα παρὰ εὐσπλαχνία. Τὸν ἀποκαλοῦσαν Γιὸ τοῦ Δαυΐδ, γιατὶ τὸ ὄνομα τοὺς φαινόταν τιμητικό. Σὲ πολλὲς περιπτώσεις καὶ οἱ προφῆτες ἔτσι καλοῦσαν τοὺς βασιλιάδες, ποὺ ἤθελαν νὰ τιμήσουν καὶ νὰ τοὺς παρουσιάσουν μεγάλους. Κι ὅταν τοὺς ὡδήγησε στὸ σπίτι, τοὺς ἀπευθύνει δεύτερη ἐρώτηση. Σὲ πολλὲς περιπτώσεις φρόντιζε νὰ κάνη τὶς θεραπείες του, ἀφοῦ τὸν ἱκέτευαν, γιὰ νὰ μὴ νομίση κανένας ὅτι ἀπὸ φιλοδοξία ἔτρεχε νὰ θαυματοποιῆ. Κι ὄχι γι’ αὐτὸ μονάχα ἀλλὰ γιὰ νὰ δείξη πὼς ἦσαν ἄξοι γιὰ τὴ θεραπεία καὶ γιὰ νὰ μὴ λένε ὅτι ἀφοῦ ἀπὸ εὐσπλαχνία ἔσωζε, ἔπρεπε νὰ σωθοῦν ὅλοι. Ἔχει καὶ ἡ φιλανθρωπία τὴ δικαιολογία της, ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὴν πίστη ἐκείνων ποὺ σώζονται. Δὲ γυρεύει ὅμως ἀπ’ αὐτοὺς τὴν πίστη μόνο γι’ αὐτό, ἀλλὰ ἐπειδὴ τὸν ἀποκάλεσαν Γιὸ του Δαυΐδ, θέλοντας νὰ τοὺς ὁδηγήση ἀκόμα ψηλότερα καὶ διδάσκοντάς τους νὰ φαντάζωνται γιὰ ἐκεῖνον αὐτὸ ποὺ ἔπρεπε τοὺς λέει· Πιστεύετε ὅτι μπορῶ νὰ τὸ κάμω αὐτό; Δὲν τοὺς εἶπε· πιστεύετε ὅτι μπορῶ νὰ παρακαλέσω τὸν Πατέρα μου, ὅτι μπορῶ νὰ προσευχηθῶ ἀλλὰ ὅτι ἐγὼ μπορῶ νὰ τὸ κάνω αὐτό. Κι ἐκεῖνοι Ναί, Κύριε, τοῦ λένε. Δὲν τὸν ἀποκαλοῦν πιὰ Γιὸ τοῦ Δαυΐδ ἀλλὰ ἀνεβαίνουν ψηλότερα καὶ ὁμολογοῦν πὼς εἶναι Κύριος. Καὶ τότε αὐτὸς βάζει τὸ χέρι ἀπάνω τους λέγοντας. Ἄς γίνῃ κατὰ τὴν πίστη σας. Αὐτὸ τὸ κάνει γιὰ νὰ ἐνισχύση τὴν πίστη τους καὶ νὰ δείξη πὼς συμμετέχουν στὸ θαῦμα, καὶ δείχνοντας ὅτι τὰ λόγια του δὲν ἦσαν γιὰ νὰ τοὺς κολακέψουν. Οὔτε εἶπε· ἄς ἀνοίξουν τὰ μάτια σας. Ἄς σᾶς γίνη κατὰ τὴν πίστη σας. Αὐτὸ σὲ πολλοὺς ἀπὸ ὅσους τὸν ἐπλησίασαν τὸ εἶπε, ἀπὸ φροντίδα νὰ τονίση τὴν πίστη ποὺ ἔβλεπε στὴν ψυχὴ τους πρὶν ἀπὸ τὴν θεραπεία τοῦ σώματος. Ἔτσι καὶ σ’ ἐκείνους θὰ ἔδινε περισσότερη τιμὴ καὶ ἄλλους θὰ τοὺς ἔκανε πιὸ πρόθυμους. Ἔτσι καὶ στὸν παραλυτικό. Προτοῦ συσφίξη τὶς ἀρθρώσεις σηκώνει τὴν ψυχή του ποὺ ἦταν πεσμένη λέγοντας· θάρρος παιδί μου , συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες σου . Καὶ τὴ μικρὴ κόρη, ἀφοῦ ἀνάστησε, τὴν ἐκράτησε καὶ μὲ τὸ φαγητὸ τῆς ἔμαθε τὸν εὐεργέτη της. Καὶ στὴν περίπτωση τοῦ ἑκατοντάρχου ἔκαμε τὸ ἴδιο, ἐξαρτῶντας τα ὅλα ἀπὸ τὴν πίστη. Ἀλλὰ καὶ τοὺς μαθητάς του γιὰ νὰ τοὺς γλυτώσει ἀπὸ τὴν τρικυμία, τοὺς ἐλευθέρωσε πρῶτα ἀπὸ τὴν ὀλιγοπιστία. Ἔστι λοιπὸν κι ἐδῶ. Καὶ πρὶν ἀκομα ἐκεῖνοι φωνάξουν, ἐγνώριζε τὰ μυστικὰ τῆς ψυχῆς τους. Γιὰ νὰ δημιουργήση ὅμως καὶ σ’ ἄλλους τὴν ἴδια προθυμία, τοὺς φανερώνει καὶ στοὺς ἄλλους, δείχοντας μὲ τὴ θεραπεία τὴν κρυμμένη πίστη τους.
Μετὰ τὴ θεραπεία τοὺς προστάζει νὰ μὴν ποῦν σὲ κανέναν τίποτα κι ὄχι ἁπλᾶ ἀλλὰ πολὺ ἔντονα. Τοὺς μίλησε ὁ Ἰησοῦς αὐστηρὰ καὶ τοὺς εἶπε· Προσέξετε, νὰ μὴ μάθη κανείς. Αὐτοὶ ὅμως βγῆκαν καὶ διέδωσαν τὴ φήμη σ’ ὅλη ἐκείνη τὴν περιοχή. Ἐκεῖνοι δὲν κρατήθηκαν ἀλλὰ ἔγιναν κήρυκες κι εὐαγγελισταί του καὶ δὲν ἐκράτησαν τὴ διαταγὴ νὰ φυλάξουν κρυφὸ τὸ θαῦμα. Κι ἄν ἄλλη φορὰ λέγει Πήγαινε καὶ νὰ διηγιέσαι τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ δὲν εἶναι ἐκεῖνο ἀντίθετο μὲ τοῦτο, ἀλλὰ ὁλότελα σύμφωνο. Μᾶς μαθαίνει νὰ μὴ λέμε τίποτα γιὰ τὸν ἑαυτὸ μας καὶ νὰ ἐμποδίζωμε ὅσους θέλουν νὰ μᾶς ἐγκωμιάζουν. Ἄν ὅμως ἡ δόξα ἀποδιδόταν στὸ Θεό, ὄχι μόνο νὰ μὴν ἐμποδίζωμε ἀλλὰ καὶ νὰ ἐπιβάλλωμεν νὰ γίνεται αὐτό. Ὅταν αὐτοὶ ἔβγαιναν, λέει, νὰ καὶ τοῦ φέρνουν ἕνα μουγγό, δαιμονισμένο. Δὲν ἦταν φυσικὴ ἀσθένεια ἀλλὰ δαιμονικὴ ἐπιβουλὴ, γι’ αὐτὸ καὶ χρειάζεται νὰ τὸν φέρουν ἄλλοι. Ἀφοῦ ἦταν ἄλαλος δὲν μποροῦσε νὰ παρακαλέση ὁ ἴδιος γιὰ τὸν ἑαυτὸ του, οὔτε ἄλλους νὰ παρακαλέση ἀφοῦ ὁ δαίμονας εἶχε δέσει τὴ γλῶσσα καὶ μαζὶ μὲ τὴ γλῶσσα εἶχε δεσμεύσει καὶ τὴν ψυχή. Γιὰ τοῦτο ἀπ’ αὐτὸν δὲν ζητεῖ πίστη, ἀλλὰ τὸν θεραπεύει ἀμέσως.Ὅταν βγῆκε ὁ δαίμονας, μίλησε ὁ μουγγός. Ἐκδήλωσαν τὸ θαυμασμό τους οἱ ἄνθρωποι· ποτὲ δὲν ξαναέγινε ἔτσι στὸν Ἰσραηλιτικὸ λαό. Αὐτὸ ποὺ πιὸ πολὺ τάραζε τοὺς Φαρισαίους ἦταν ὅτι τὸν ἐθεωροῦσαν πρῶτο ὄχι μόνο ἀπὸ τοὺς παλιούς. Καὶ τὸν θεωροῦσαν πρῶτο ὄχι γιατὶ θεράπευσε ἀλλὰ γιατὶ θεράπευσε εὔκολα, γρήγορα, ἄπειρες κι ἀνίατες ἀρρώστιες. Ὁ λαὸς ἔτσι σκεφτόταν.
β΄. Οἱ Φαρισαῖοι ὅμως ὁλότελ’ ἀντίθετα. Ὄχι μόνο διαβάλλουν ὅσα ἔγιναν, ἀλλὰ δὲν ντρέπονται νὰ ἀντιφάσκουν στὸν ἑαυτό τους. Ἔτσι εἶναι ἡ πονηρία. Τί ἰσχυρίζονται; Στὸν ἄρχοντα τῶν δαιμόνων βγάζει τοὺς δαίμονες. Ὑπάρχει πιὸ ἀνόητη σκέψη ἀπ’ αὐτή; Γιατὶ βέβαια ὅπως λέει πιὸ πέρα εἶναι ἀντιφατικὸ ἕνας δαίμονας νὰ διώχνη ἄλλον. Συνηθίζει ἐκεῖνος νὰ διοργανώνη τὰ δικά του, ὄχι νὰ τὰ διαλύη. Ἐξ ἄλλου αὐτὸς δὲν ἔβγαζε μονάχα δαίμονα ἀλλὰ καὶ λεπροὺς ἐκαθάρισε καὶ νεκροὺς ἀνάστησε καὶ θάλασσα κόπασε καὶ ἁμαρτίες συγχώρησε καὶ τὴ βασιλεία ἐκήρυξε καὶ στὸν Πατέρα ὡδήγησε. Αὐτὰ οὔτε θὰ ἀποφάσιζε οὔτε θὰ μποροῦσε ποτὲ ἕνας δαίμονας νὰ τὰ πραγματοποιήση. Γιατὶ οἱ δαίμονες ὀδηγοῦν στὰ εἴδωλα κι ἀπομακρύνουν ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ μᾶς πρασύρουν ν’ ἀπιστοῦμε στὴ μέλλουσα ζωή. Ὁ δαίμονος εὐεργετεῖ, ὅταν ὑβρίζεται, ἀφοῦ κι ὅταν δὲν ὑβρίζεται βλάπτει ἐκείνους ποὺ τὸν ὑπηρετοῦν καὶ τὸν τιμοῦν. Ὁ Χριστὸς ὅμως κάνει τὸ ἀντίθετο. Ὕστερ’ ἀπὸ τὶς ὕβρεις καὶ τὶς κακολογίες ἐρχόταν λέγει, στὶς πόλεις ὅλες μὲ τὴ σειρὰ καὶ τὰ χωριά, μιλῶντας στὶς συναγωγές τους, κηρύσσοντας τὸ εὐαγγέλιο τῆς Βασιλείας καὶ θεραπεύοντας κάθε ἀσθένεια καὶ κάθε πάθος. Κι ὄχι μόνο δὲν τοὺς ἐτιμώρησε γιὰ τὴν ἀναισθησία τους ἀλλὰ μήτε κἄν τοὺς ἐμάλλωσε. Τὸν ἴδιο καιρὸ καὶ τὴν πραότητά του ἔδειχνε καὶ μ’ αὐτὴ φανέρωνε τὴν κακολογία. Τὸν ἴδιο καιρὸ ἤθελε μὲ τὰ θαύματα ποὺ θ’ ἀκολουθοῦσαν νὰ δώση ἰσχυρότερη ἀπόδειξη καὶ τότε νὰ ἐπιφέρη καὶ τὸν ἔλεγχο μὲ τοὺς λόγους του. Πήγαινε λοιπὸν μὲ τὴ σειρὰ καὶ στὶς πόλεις καὶ στὰ χωρὶα καὶ στὶς συναγωγές τους. Καὶ μᾶς διδάσκει ἔτσι ν’ ἀμείβωμε ὅσους μᾶς ὅσους μᾶς κακολογοῦν, ὄχι μὲ δικές μας κακολογίες ἀλλὰ μὲ πιὸ μεγάλες εὐεργεσίες. Γιατὶ ἄν εὐεργετῆς τοὺς ὁμοδούλους σου ὅ,τι κι ἄν σοῦ κάνουν, ὄχι γιὰ τοὺς ἀνθρώπους ἀλλὰ τὸ Θεό, μὴ σταματήσης νὰ εὐεργετῆς, γιὰ νὰ εἶναι μεγαλύτερος ὁ μισθός σου. Γιατὶ αὐτὸς που παύει νὰ εὐεργετῆ, ὅταν τὸν κακολογήσουν δείχνει ὅτι εὐεργετοῦσε γιὰ τὸν ἔπαινό του κι ὄχι τὸ Θεό. Γι’ αὐτὸ ὁ Χριστὸς διδάσκοντάς μας ὅτι ἀπὸ καλωσύνη μονάχα προχωροῦσε στὸ ἔργο του, δὲν περίμενε νἀρθοῦν μόνο κοντά του, οἱ ἄρρωστοι ἀλλὰ καὶ αὐτὸς πήγαινε ἀμέσως σ’ αὐτούς. Καὶ τοὺς πήγαινε δυὸ μέγιστα ἀγαθά, ἕνα τὸ Εὐαγγέλιο τῆς Βασιλείας κι ἄλλο τὴ θεραπεία ὅλων τῶν ἀσθενειῶν. Καὶ δὲν περιφρονοῦσε καμμιὰ πόλη καὶ δὲν προσπερνοῦνε κανέναν χωριό, ἀλλὰ ἐπισκεπτόταν κάθε τόπο. Δὲ σταματᾶ ἐδῶ, ἀλλὰ προσθέτει κι ἄλλη φροντίδα. Ὅταν εἶδε, λέει, τὸν κόσμο τοὺς λυπήθηκε ποὺ ἦσαν ταλαιπωρημένοι κι ἀπορριγμένοι σὰν πρόβατα ποὺ δὲν εἶχαν βοσκό. Καὶ παρατηρεῖ στοὺς μαθητάς του· εἶναι πολὺς ὁ θερισμὸς ἀλλὰ λίγοι οἱ ἐργάτες. Παρακαλέστε λοιπόν τὸν Κύριο τοῦ θερισμοῦ νὰ βγάλη κι ἄλλους ἐργάτες στὸν θερισμό του. Προσέξετε πάλι τὴν ἔλλειψη κενοδοξίας. Γιὰ νὰ μὴν προσελκύση ὅλους στὸν ἑαυτό του, στέλνει τους μαθητάς, ἄν κι ὄχι μόνο γι’ αὐτό. Θέλει καὶ νὰ τοὺς ἀσκήση καὶ προπονημένους μέσα στὴν παλαίστρα τῆς Παλαιστίνης νὰ τοὺς ἀποδώση στοὺς ἀγῶνες τῆς οἰκουμένης. Γι’ αὐτὸ κι ὁρίζει τὴν προπόνηση μεγαλύτερη ἀπὸ τοὺς ἀγῶνες, ὅπως ταιριάζε στὴν ἱκανότητά τους, γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσουν εὐκολότερα τοὺς ἀγῶνες ποὺ θὰ ἐπακολουθήσουν. Σὰν ἀδύνατους νεοσσοὺς ποὺ τοὺς προετοιμάζουν οἱ γονεῖς τους γιὰ νὰ πετάξουν. Κι ἀμέσως τοὺς κάνει θεραπευτάς σωμάτων, φυλάγοντας γι’ ἀργότερα τὴ θεραπεία τῆς ψυχῆς ποὺ προηγεῖται. Καὶ προσέξετε πῶς δείχνει εὔκολο κι ἀπαραίτητοο τὸ πρᾶγμα. Λέει ὅτι ὁ θερισμὸς εἶναι πολύς, ἀλλὰ οἱ ἐργάτες λίγοι. Δὲν σᾶς στέλλω στὴ σπορά, λέει ἀλλὰ στὸ θερισμό. Τὸ ἔλεγε ἀλλοιῶς στὸν Ἰωάννη. Ἄλλοι ἔχουν κοπιάσει καὶ σεῖς καρπωθήκατε τοὺς κόπους τους. Αὐτὰ τὰ ἔλεγε, γιὰ νὰ ἡσυχάση τὸ πνεῦμα τους καὶ νὰ τοὺς ἐνθαρρύνη καὶ νὰ δείξη ὅτι ἔφτασε ὁ μεγαλύτερος κόπος. Τρέχει κι ἐδῶ ἀπὸ φιλανθρωπία, ὄχι γι’ ἀμοιβή. Τοὺς λυπήθηκε ἐπειδὴ ἦσαν ταλαιπωρημένοι κι ἀπορριγμένοι σὰν πρόβατα ποὺ δὲν εἶχαν βοσκό. Αὐτὴ ἡ κατηγορία ἀπευθύνεται στοὺς ἄρχοντες τῶν Ἰουδαίων, γιατὶ ἄν καὶ ποιμένες, ἐφέρονταν σὰν λύκοι. Ὄχι μονάχα δὲν βοήθησαν τὸν κόσμο ἀλλὰ κατάστρεφαν καὶ τὴν προκοπή του. Ἐνῶ λοιπὸν ὁ κόσμος ἐθαύμαζαν κι ἔλεγαν ποτὲ δὲ θὰ ξανάγινε αὐτὸ στὸν Ἰσραηλιτικό λαό, αὐτοὶ ἔλεγαν τ’ ἀντίθετα, ὅτι στὸ ἄρχοντα τῶν δαιμόνων βγάζει τὰ δαιμόνια. Ἐργάτες πάλι ἐδῶ ἀποκαλεῖ τοὺς δώδεκα μαθητάς. Καὶ μὲ τὸ νὰ πῆ οἱ ἐργάτες εἶ ναι λίγοι, τοὺς πρόσθετε κι ἄλλους; Ὄχι, ἁπλῶς ἀπέστειλε αὐτούς. Καὶ γιατὶ ἔλεγε παρακαλέστε τὸν Κύριο τοῦ θερισμοῦ νὰ βλάλη στὸ θερισμό του ἐργάτες, χωρὶς νὰ προσθέση κανένα στὴ δωδεκάδα τους; Γιατὶ καὶ δώδεκα ποὺ ἦσαν, τοὺς εἶχε κάμει πολλούς, ὄχι ἐπειδὴ αὔξησε τὸν ἀριθμὸ τους ἀλλὰ γιατὶ τοὺς ἐχάρισε τὴ δύναμη.
γ΄ Κι ὕστερα δείχοντας πόσο μεγάλο εἶναι τὸ δῶρο τοὺς προτρέπει· Παρακαλέστε τὸν Κύριο τοῦ θερισμοῦ καὶ ὑπονοεῖ τὸν ἑαυτὸ του ποὺ ἔχει τὸ κῦρος. Γιατὶ ὅταν τοὺς εἶπε παρακαλέστε τὸν Κύριο τοῦ θερισμοῦ τοὺς χειροτονεῖ ἀμέσως, ὑπενθυμίζοντάς τους καὶ τοὺς λόγους τοῦ Ἰωάννη καὶ τὸ ἁλώνι καὶ τὸ λίχνισμα καὶ τὸ ἄχυρο καὶ τὸ σιτάρι. Ἀπ’ αὐτὸ φαίνεται ὅτι γεωργὸς εἶναι ὁ ἴδιος, ὁ ἴδιος Κύριος τοῦ θερισμοῦ καὶ πάλι ὁ Κύριος τῶν προφητῶν. Γιατὶ ἄν ἔστειλε νὰ θερίσουν, εἶναι φανερὸ ὅτι δὲν ἔστειλε νὰ θερίσουν τὰ ξένα ἀλλὰ ὅσα ἔβαλε νὰ σπείρουν οἱ προφῆτες του. Καὶ δὲν τοὺς ἐνθάρρυνε μόνο μὲ τὸν τρόπο αὐτόν, μὲ τὸ νὰ καλέση θερισμὸ τὴν ὑπηρεσία τους ἀλλὰ καὶ μὲ τὸ νὰ τοὺς κάμη ἱκανοὺς γιὰ τὴν ὑπηρεσία τους. Καὶ ἀφοῦ κάλεσε τοὺς δώδεκα μαθητάς του, τοὺς ἔδωσε ἐξουσία πάνω σ’ ἀκάθαρτα πνεύματα, ὥστε νὰ μποροῦν νὰ βγάζουν καὶ νὰ θεραπεύουν κάθε ἀσθένεια καὶ κάθε πάθος. Δὲν τοὺς εἶχε ἀκομα δοθῆ τὸ Πνεῦμα. Κι αὐτὸ ἐπειδὴ ὁ Ἰησοῦς δὲν εἶχε ἀκόμη δοξασθῆ, ὅπως λέει. Πῶς λοιπὸν ἔβγαζαν τὰ πνεύματα; Μὲ τὴ δύναμη τῆς διαταγῆς καὶ τῆς ἐξουσίας του. Προσέξετε καὶ τὴν κατάλληλη ὥρα τῆς ἀποστολῆς. Δὲν τοὺς ἔστειλε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ἀλλὰ ἀφοῦ σὲ ἐπαρκὴ βαθμὸ τὸν εἶχαν ἀκολουθήση καὶ εἶδαν καὶ τὸ νεκρὸ νὰ ἔχη ἀναστήσει καὶ τὴ θάλασσα νὰ ἔχη ἐπιτιμήσει καὶ τοὺς δαίμονες νὰ ἔχη βγάλει καὶ τὸν παραλυτικὸ νὰ ἔχη σφίξει, καὶ τὶς ἁμαρτίες νὰ ἔχη συγχωρήσει καὶ τὸν λεπρὸ νὰ τὸν ἔχη καθαρίσει κι ἀφοῦ εἶχαν λάβει ἱκανοποιητικὴ ἀπόδειξη γιὰ τὴ δύναμή του καὶ μ’ ἔργα καὶ μὲ λόγους, τότε μόνο τοὺς στέλλει. Καὶ πάλι δὲν τοὺς στέλλει σὲ ἀποστολὴ ἐπικίνδυνη –κανένας κίνδυνος δὲν ἦταν στὴν Παλαιστίνη-ἀλλὰ πρέπει ν’ ἀντιμετωπίσουν κακολογίες μονάχα. Ὡστόσο προλέγει καὶ τοὺς κινδύνους προετοιμάζοντάς τους ἀπὸ πιὸ μπρὸς καὶ μὲ τὴν ἀδιάκοπη ὑπόμνηση τοὺς δημιουργεῖ διάθεση ἀγωνιστική. Κι ὡς τώρα δύο ζεύγη ἀποστόλων ἀνάφέρει, τοῦ Πέτρου καὶ τοῦ Ἰωάννη, κι ἔπειτα ἀπ’ αὐτοὺς ἔδειξε ὅτι εἶχε κληθῆ ὁ Ματθαῖος· γιὰ τὴν κλήση καὶ τὴν ὀνομασία ὅμως τῶν ἄλλων καθόλου δὲν εἶχε μιλήσει. Γι’ αὐτὸ ἐδῶ ἀναγκαστικὰ παραθέτει τὸν κατάλογο καὶ τὸν ἀριθμό τους καὶ μᾶς γνωρίζη τὰ ὀνόματά τους μ’ αὐτὸν τὸν τρόπο· τῶν δώδεκα ἀποστόλων τὰ ὀνόματα εἶναι αὐτά: Πρῶτος ὁ Σίμων ποὺ λέγεται Πέτρος. Ἦταν ἄλλος ὁ Σίμων, ὁ Κανανίτης. Κι ὁ Ἰούδας ὁ Ἰσακριώτης καὶ ὁ Ἰούδας τοῦ Ἰακώβου· καὶ ὁ Ἰάκωβος τοῦ Ἀλφαίου καὶ ὁ Ἰάκωβος τοῦ Ζεβεδαίου. Ὁ Μᾶρκος τοὺς ἀναφέρει κι ἀνάλογα μὲ τὴν ἀξία τους ὕστερ’ ἀπὸ τοὺς δυὸ κορυφαίους βάζει τὸν Ἀνδρέα. Ὁ Μαθαῖος ὅμως ἀδιαφορεῖ γι’ αὐτὸ καὶ βάζει πρὶν ἀπὸ τὸν ἑαυτὸ του τὸν Θωμᾶ ποὺ ἦταν πολὺ κατώτερός του. Ἀλλὰ ἄς δοῦμε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τὸν κατάλογο. Πρῶτος, ὁ Σίμων ποὺ λέγεται Πέτρος καὶ ὁ Ἀνδρέας ὁ ἀδελφὸς του. Δὲν εἶναι κι αὐτὸ μικρὸ ἐγκώμιο. Τὸν ἕνα τὸν ὠνόμασε ἀπὸ τὴν ἀρετή του, τὸν ἄλλο ἀπὸ τὴν εὐγένεια τοῦ τρόπου. Ἔπειτα ὁ Ἰάκωβος τοῦ Ζεβεδαίου καὶ ὁ ἀδελφὸς τοῦ Ἰωάννης. Βλέπετε πὼς δὲν τοὺς βάζει κατὰ τὴν ἀξία τους. Ἐγὼ νομίζω πὼς ὁ Ἰωάννης δὲν εἶναι μόνο ἀνώτερος ἀπὸ τοὺς ἄλλους, ἀλλὰ κι ἀπὸ τὸν ἀδελφό του. Ὕστερα πρόσθετε τὸ Φίλιππο καὶ Βαρθολομαῖο, τὸ Θωμᾶ καὶ τὸ Ματθαῖο τὸν τελώνη. Ὁ Λουκᾶς ἀντίθετα βάζει τὸ Ματθαῖο πρὶν ἀπὸ τὸ Θωμᾶ. Ἔπειτα ὁ Ἰάκωβος τοῦ Ἀλφαίου. Γιατὶ ἦταν ὅπως εἶπα καὶ τοῦ Ζεβεδαίου. Κι ὕστερα ἀφοῦ εἶπε τὸν Λεββαῖο ποὺ ὠνομάστηκε Θαδδαῖος καὶ τὸ Σίμωνα τὸ ζωλωτή, ποὺ τὸν ἀποκαλεῖ καὶ Κανανίτη, ἔρχεται καὶ στὸν προδότη. Μίλησε γι’ αὐτὸν ὄχι σὰν κανένας ποὺ τὸν μισοῦσε καὶ τὸν πολεμοῦσε ἀλλὰ σὰν κάποιος, ποὺ γράφει ἱστορία. Δὲν εἶπε ὁ ἄθλιος καὶ πανάθλιος ἀλλὰ ἀπὸ τὴν πατρίδα του τὸν εἶπε Ἰούδα Ἱσκαριώτη. Ἦταν κι ἄλλος Ἰούδας ὁ λεγόμενος Λεββαῖος καὶ Θαδδαῖος ποὺ ὁ Λουκᾶς λέει ὅτι ἦταν τοῦ Ἰακώβου. Ἰούδας τοῦ Ἰακώβου. Ξεχωρίζοντάς τον αὐτὸν λέει αὐτὸν λέει Ἰούδας ὁ Ἰσκαριώτης ποὺ τὸν παράδωσε. Καὶ δὲν ντρέπεται λέγοντας, αὐτὸς ποὺ τὸν παράδωσε κι ὅλα. Ἔτσι ποτὲ δὲν ἔκρυβαν ἀκόμα γι’ αὐτὰ ποὺ θεωροῦσαν αἰσχρά. Πρῶτος ἀπ’ ὅλους καὶ κορυφαῖος ὁ ἀγράμματος, ὁ ἄγνωστος. Ἀλλὰ ἄς δοῦμε καὶ σὲ ποιοὺς τοὺς στέλλει. Αὐτοὺς τοὺς δώδεκα, λέει, ἔστειλε ὁ Ἰησοῦς. Ποιοὶ ἦσαν αὐτοί; Οἱ ψαράδες, οἱ τελῶνες. Γιατὶ τέσσερις ἦσαν ψαράδες, καὶ δύο τελώνες, ὁ Ματαθαῖος καὶ ὁ Ἰάκωβος· ὁ ἕνας ἦταν καὶ προδότης. Καὶ τί τοὺς λέει; Χωρὶς περιστροφές τοὺς παραγγέλλει· Μὴ βαδίσετε τὸ δρόμο πρὸς τοὺς πρὸς τοὺς εἰδωλολατρικοὺς λαοὺς καὶ σὲ πόλη Σαμαρειτικὴ μὴν μπῆτε· κατευθυνθῆτε μᾶλλον πρὸς τὰ πρόβατα τὰ παραστρατημένα ἀπὸ τὸ σπίτι τοῦ Ἰσραήλ. Μὴ νομίσετε, ἐπειδὴ μὲ βρίζουν καὶ μὲ φωνάζουν δαιμονισμὲνο ὅτι τοὺς μισῶ καὶ τοὺς ἀποστρέφομαι. Αὐτοὺς πρώτους ἐνδιαφέρομαι νὰ διορθώσω, καὶ ἀπὸ ὅλους τοὺς ἄλλους παίρνοντάς σας σ’ αὐτοὺς σᾶς στέλλω δασκάλους καὶ γιατρούς. Κι ὄχι μόνο σᾶς ἐμποδίζω νὰ κηρύξετε σ’ ἄλλους πρὶν ἀπ’ αὐτοὺς, ἀλλὰ δὲ σᾶς ἐπιτρέπω μήτε τὸ δρόμο νὰ πατήσετε ποὺ ὁδηγεῖ σ’ αὐτοὺς μήτε σὲ καμμιὰ πόλη τους νὰ μπῆτε.
δ΄. Γιατὶ κι οἱ Σαμαρεῖτες εἶναι ἀντίθετοι μὲ τοὺς Ἰουδαίους. Μόλο ποὺ ἦσαν πιὸ εὔκολοι, γιατὶ ἦσαν πολὺ πιὸ κατάλληλο στὴν πίστη ἐνῶ οἱ Ἑβραῖοι ἦσαν δυσκολώτεροι, τοὺς στέλλει ὡστόσο στοὺς σκληρότερους, δείχνοντας ὅτι αὐτοὺς φροντίζει καὶ κλείνοντας τὰ στόματα τῶν Ἰουδαίων καὶ προετοιμάζοντας τὸ δρόμο μὲ τὴ διδασκαλία τῶν ἀποστόλων. Αὐτὸ γιὰ νὰ μὴν τὸν κατηγοροῦν, πάλι, ὅτι πῆγαν στοὺς εἰδωλολάτρες καὶ φανῆ πὼς ἔχουν βάσιμη δικαιολογία ν’ ἀπομακρυνθοῦν ἀπ’ αὐτὸν καὶ νὰ τὸν ἀποστραφοῦν. Καὶ τοὺς ἀποκαλεῖ πρόβατα ποὺ παραστράτησαν, ὄχι ποὺ πήδησαν τὴν μάντρα καὶ ἔφυγαν, ἐφευρίσκοντας ἀπὸ παντοῦ τρόπους νὰ τοὺς συγχωρήση καὶ προσπαθῶντα νὰ προσελκύση τὴ συμπάθειά τους. Πηγαίνετε, τοὺς λέει, καὶ κηρύξετε ὅτι Εἶναι κοντὰ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Εἴδατε μεγαλεῖο ἀποστολῆς; Εἴδατε πῶς εἶναι τὸ ἀποστολικό ἀξίωμα;Δὲν παίρνουν διαταγὴ νὰ μιλήσουν γιὰ τίποτα τὸ αἰσθητό, οὔτε ὅπως ἐκεῖνα ποὺ ἔλεγαν οἱ γύρω ἀπὸ τὸν Μωυσῆ καὶ τοὺς προφῆτες, ἀλλὰ πράγματα καινούργια καὶ παράδοξα. Δὲν ἐκήρυτταν τέτοια ἐκεῖνοι ἀλλὰ τὴ γῆ καὶ τὰ ἀγαθὰ τῆς γῆς. Ἐνῶ αὐτοὶ ἐδῶ τὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν κι ὅλα ὅσα ὑπάρχουν ἐκεῖ. Καὶ δὲν εἶναι μόνο ἀπὸ τὴ διδασκαλία ἀνώτεροι ἀλλὰ κι ἀπὸ τὴν ὑπακοὴ. Οὔτε ὀπισθοχωροῦν οὔτε διστάζουν ὅπως οἱ παλιοί. Ἀλλὰ μολονότι ἀκοῦν γιὰ κινδύνους καὶ πολέμους καὶ ἀνυπόφορα δεινὰ, μὲ πολλλὴν ὑπακοὴν δέχονται τὶς διαταγές, ἀφοῦ εἶναι κήρυκες τῆς βασιλείας. Καὶ γιατὶ εἶναι παράξενο, λέγει, ποὺ ὑπάκουσαν, ἀφοῦ δὲν κηρύττουν κανένα δυσάρεστο καὶ δύσκολο; Ἀλήθεια, δὲν εἶχαν πάρει καμμιὰ δύσκολη διαταγή; Δὲν ἀκοῦτε γιὰ τὶς φυλακίσεις, τὶς σταυρώσεις, τοὺς ἐμφυλίους πολέμους, τὸ μῖσος ὅλων, ὅλα αὐτά, ποὺ λίγο πιὸ πέρα τοὺς ἔλεγε ὅτι θὰ ὑποστοῦν; Τοὺς ἔστελνε νὰ γίνουν γιὰ τοὺς ἄλλους πρόξενοι καὶ κήρυκες μύριων, ἀγαθῶν, οἱ ἴδιοι ὅμως ἔλεγε καὶ προφήτευε ὅτι θὰ πάθουν ἀθεράπευτα δεινά. Ὕστερα γιὰ νὰ τοὺς δώση κῦρος λέγει· Θεραπεύετε τοὺς ἄρρωστους, καθαρίζετε τοὺς λεπρούς, βγάζετε τοὺς δαίμονες· πήρατε δωρεὰ τὸ χάρισμα· δωρεὰ μοιράσετέ το. Προσέξετε πῶς φροντίζει γιὰ τὴ συμπεριφορά τους, καθόλου λιγώτερο ἀπὸ ὅ,τι γιὰ τὰ θαύματα, δείχνοντας ὅτι τὰ θαύματα χωρὶς τὴ συμπεριφορὰ δὲν εἶναι τίποτα. Τοὺς περιορίζει λεγοντάς τους· δωρεὰ πήρατε τὸ χάρισμα, δωρεὰ μοιράστε το. Τοὺς προετοιμάζει νὰ εἶναι καθαροὶ ἀπὸ φιλοχρηματία. Κι ὕστερα γιὰ νὰ μὴ νομισθῆ πὼς εἶναι δικό τους κατόρθωμα καὶ ὑπερηφανευθοῦν ἀπὸ τὰ θαύματα ποὺ θὰ γίνουν τοὺς λέει· Δωρεὰ πήρατε τὸ χάρισμα, δωρεὰ μοιράστε το. Τίποτα δὲν χαρίζετε σεῖς σ’ ἐκείνους ποὺ σᾶς δέχονται. Γιατὶ δὲν ἐπληρώσατε γιὰ νὰ τὰ πάρετε, οὔτε ποὺ κοπιάσατε· εἶναι δικό μου χάρισμα σὲ σᾶς. Ἔτσι λοιπὸν δῶστε καὶ σὲ κείνους. Οὔτε μπορεῖτε νὰ βρῆτε τιμὴ ποὺ νὰ τοὺς ἀξίζη. Ὕστερα ἀποσπῶντας ἀμέσως τὴ ρίζα τῶν κακῶν λέει· Μὴν ἀποκτήσετε χρυσάφι, οὔτε ἄργυρο, οὔτε χαλκὸ στὶς ζῶνες σας, μήτε σάκκο γιὰ τὸ ταξίδι μήτε δύο χιτῶνες, μήτε παπούτσια, μήτε ραβδί. Δὲν εἶπε μὴν πάρετε μαζί σας, ἀλλὰ κι ἄν εἶναι δυνατὸ νὰ πάρετε ἀπὸ ἀλλοῦ, ἀποφύγετε τὴν κακὴ ἀσθένεια. Πολλὰ κατώρθωσε μὲ αὐτό. Πρῶτα ἀπομάκρυνε ἀπὸ τοὺς μαθητὰς κάθε ὑποψία. Δεύτερο τοὺς ἐλευθέρωνε ἀπὸ κάθε φροντίδα, ὥστε ν’ ἀφιερώνουν ὅλο τὸν καιρό τους στὴ διδασκαλία· τρίτο, τοὺς ἐμάθαινε τὴ δύναμή του. Αὐτὸ ἀκριβῶς τοὺς λέει ἔπειτ’ ἀπὸ αὐτό· Μὴ στερηθήκατε ἀπὸ τίποτα, ὅταν σᾶς ἔστειλα γυμνοὺς καὶ ξυπόλυτους; Δὲν τοὺς εἶπε ἀμέσως μὴν ἀποκτήσετε, ἀλλὰ ὅταν τοὺς εἶπε καθαρίζετε λεπρούς, βγάζετε δαιμόνια, τότε εἶπε· Μὴν ἀποκτήσετε τίποτα· δωρεὰ πήρατε τὸ χάρισμα, δωρεὰ μοιράστε το. Τοὺς ἔδινε ἐκεῖνο ποὺ ἦταν συμφέρον καὶ ἔπρεπε κι ἦταν δυνατό. Θὰ ἔλεγε ἵσως κανένας ὅτι ἴσως τὰ ἄλλα εἶναι δικαιολογημένα. Ἀλλὰ τὸ νὰ μὴ ἔχουν σάκκο στὸ ταξίδι, οὔτε δύο χιτῶνες, οὔτε ραβδί, οὔτε ὑποδήματα, γιὰ ποιό λόγο τὰ πρόσταξε; Ἐπειδὴ ἤθελε νὰ τοὺς ἀσκήση στὴν τελειότητα. Πιὸ πάνω οὔτε γιὰ τὴν ἄλλη μέρα δὲν τοὺς ἄφησε νὰ φροντίζουν. Ἔτσι ἔπρεπε, ἀφοῦ θὰ τοὺς ἔστελνε δασκάλους στὴν οἰκουμένη. Γι’ αὐτὸ τοὺς βγάζει μέσα ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη φύση τους ἀγγέλους, γιὰ νὰ πῶ ἔτσι. Ἀπὸ κάθε βιοτικὴ φροντίδα τοὺς ἐλευθερώνει, γιὰ νὰ κατέχωνται ἀπὸ μιὰ φροντίδα μονάχα, τῆς διδασκαλίας καὶ πιὸ καλὰ κι ἀπ’ αὐτὴν ἀκόμα τοὺς ἐλευθερώνει λέγοντας· Μὴ φροντίσετε ὡς καὶ τί θά πῆτε. Ὥστε αὐτὸ ποὺ φαίνεται πὼς εἶναι ἐνοχλητικὸ καὶ βαρὺ, αὐτὸ τὸ κάνει ὁλότελα εὔκολο καὶ ἐλαφρύ. Τίποτα δὲν τοὺς δημιουργεῖ τόσο καλὴ διάθεση, ὅσο τὸ ὅτι ἔχουν ἀπαλλαγῆ ἀπὸ φροντίδες καὶ μέριμνες. Καὶ μάλιστα ὅταν μποροῦν νὰ μὴ στεροῦνται τίποτα χωρὶς αὐτὲς μὲ τὴν παρουσία μόνο τοῦ Θεοῦ ποὺ θὰ γίνεται τὸ πᾶν γι’ αὐτούς. Καὶ γιὰ νὰ μὴ λένε· Ἀπὸ ποῦ θὰ βροῦνε τὴν τροφὴ ποῦ μᾶς χρειάζεται; Δεν τοὺς λέει· Ἀκούσατε ποὺ σᾶς εἶπα πιὸ μπροστὰ παρατηρήσετε τὰ πουλιὰ τοὐρανοῦ. Δὲν ἦταν ἀκόμα σὲ θέση νὰ πραγματοποιήσουν αὐτὴ τὴ διαταγή. Τοὺς εἶπε κάτι ἄλλο πολὺ κατώτερο· εἶναι ἄξιος τῆς τροφῆς του ὁ ἐργάτης. Τοὺς ἐδήλωσε ἔτσι ὅτι ἀπὸ τοὺς μαθητάς τους ἔπρεπε νὰ τρέφωνται. Κι ἔτσι οὔτε αὐτοὶ θὰ ὑπερηφανεύονταν εἰς βάρος τῶν μαθητῶν τους, ἐπειδὴ τάχα τους τὰ ἔδιναν ὅλα καὶ τίποτα δὲν ἔπαιρναν ἀπ’ αὐτοὺς κι οὔτε πάλι ἐκεῖνοι θ’ ἀπομακρύνονταν ἐπειδὴ θὰ τοὺς περιφρονοῦσαν ἐκεῖνοι.
ε΄ Ἔπειτα γιὰ νὰ μὴ λένε μᾶς προτρέπεις νὰ ζητιανεύωμε γιὰ νὰ ζοῦμε καὶ νὰ ντρέπωνται γι αὐτό, παρουσιάζει τὸ πρᾶγμα σὰν ὀφειλή, αὐτοὺς τοὺς καλεῖ ἐργάτες κι ὅ,τι τοὺς δίνουν μισθό. Μὴ νομίσετε λέει, ἐπειδὴ ἡ ἐργασία σας ἐκδηλώνετεαι μὲ λόγους, ὅτι εἶναι μικρὴ ἡ εὐεργεσία ποὺ κάνετε. Γιατὶ ἔχει τοὺς κόπους της καὶ ὅ,τι δώσουν ἐκεῖνοι ποὺ τὴ δέχονται, δὲν τὸ δίνουν χάρισμα ἀλλὰ σὰν ἀμοιβή. Γιατὶ ὁ ἐργάτης εἶναι ἄξιος τῆς τροφῆς του. Αὐτὸ τὸ εἶπε, ὄχι ἐπειδὴ ἤθελε νὰ παρουσιάση ὅτι ἀξιζουν τότο πολὺ οἱ ἀποστολικοί κόποι. Μακρυὰ ἀπὸ τέτοια σκέψη. Ἀλλὰ καὶ γιὰ κείνους νομοθετεῖ νὰ μὴ ζητοῦν τίποτε περισσότερο καὶ αὐτοὺς ποὺ δίνουν θέλει νὰ πείση ὅτι δὲν τὰ κάνουν ἀπὸ γενναιοδωρία ἀλλὰ γιατὶ ὀφείλουν. Καὶ σ’ ὅποια πόλη καὶ χωριὸ μπῆτε ἐξετάσετε ποιὸς εἶναι ἄξιος μέσα σ’ αὐτὴ καὶ μείνετε ἐκεῖ ὥσπου νὰ φύγετε. Ἐπειδὴ σᾶς εἶπα· Ἀξίζει ὁ ἐργάτης τὴν τροφή του, τοὺς λέει δὲ σᾶς ἄνοιξα ὅλων τὶς θύρες. Ἀλλὰ κι ἐδῶ νὰ δείχνετε πολλὴ προσοχή. Αὐτὸ καὶ τὴ φήμη σας θὰ ὠφελήση ἀλλὰ καὶ τὴ συντήρησή σας. Ἄν εἶναι ἄξιος θὰ σᾶς δώση τροφή. Καὶ μάλιστα ὅταν δὲν τοῦ γυρεύετε τίποτα περισσότερο ἀπὸ τὰ ἀπαραίτητα. Καὶ δὲν προστάζει νὰ ζητοῦν τοὺς ἄξιους μόνο ἀλλὰ καὶ νὰ μὴν ἀλλάζουν σπίτια, ὥστε μήτε αὐτὸς ποὺ φιλοξενεῖ νὰ στενοχωρῆται μήτε οἱ ἴδιοι νὰ φημισθοῦν πὼς ζῆτοῦν τὸ καλὸ φαγητὸ καὶ τὴν ἄνεσή τους. Τὸ ἐφανέρωσε αὐτὸ λέγοντας· Μένετε ἐκεῖ ὥσπου νὰ φύγετε. Βλέπετε πῶς αὐτοὺς τοὺς κάνει διακριτικοὺς καὶ αὐτοὺς ποὺ τοὺς φιλοξενοῦν πρόθυμους, δείχνοντας ὅτι αὐτοὶ εἶναι πιὸ πολὺ οἱ κερδισμένοι καὶ ἀπὸ τὴν ἄποψη τῆς ὑπολήψεως καὶ τῆς ὠφέλειας; Στὴ συνέχεια τὸ ἴδιο πάλι ἀναπτύσσοντας τοὺς λέει· Ὅταν μπαίνετε σ’ ἕνα σπίτι θὰ τοῦ ἀπευθύνετε χαιρετισμό. Κι ἄν εἶναι ἄξιο τὸ σπίτι καλά. Εἰδεμὴ θὰ γυρίση σὲ σᾶς ὁ χαιρετισμὸς σας. Βλέπετε ὡς ποιὸ σημεῖο φτάνουν οἱ συμβουλές του; Εἶναι πολὺ φυσικὸ, ἀφοῦ τοὺς προετοιμάζει γιὰ ἀγωνιστὰς τῆς εὐσέβειας καὶ κήρυκες τῆς οἰκουμένης. Κι ἔτσι δίνοντάς τους ἕνα πνεῦμα μετριοπάθειας καὶ κάνοντάς τους ἄξιους νὰ δεχτοῦν τὴ συμπάθειά τους λέει· Ὅταν βγαίνετε ἀπὸ τὸ σπίτι ἤ τὴν πόλη ἐκείνη ποὺ τυχὸν δὲ θὰ σᾶς δεχτῆ καὶ δὲ θ’ ἀκούσουν τὸ λόγο σας, τινάξετε τὴ σκόνη ἀπὸ τὰ πόδια σας. Σὰς βεβαιώνων ὅτι περισσότερη ἀνοχὴ θὰ ἔχουν τὰ Σόδομα καὶ τὰ Γόμορα κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς κρίσεως παρὰ ἡ πόλη αὐτή. Τοὺς λέει· Ἐπειδὴ διδάσκετε, μὴν περιμένετε γι’ αὐτὸ ἀπὸ τοὺς ἄλλους νὰ σᾶς χαιρετοῦν ἀλλὰ σεῖς πρῶτοι ν’ ἀποδίδετε τιμή. Κι ἔπειτα δείχνοντας ὅτι δὲν πρόκειται γιὰ χαιρετισμὸ ἄδειο ἀλλὰ γιὰ εὐλογία τοὺς λέει· ἄν εἶναι ἄξιο τὸ σπίτι θὰ πάη σ’ αὐτό. Ἄν ὅμως ὑβρίζη, πρώτη τιμωρία ποὺ δὲν θὰ ἀπολαύση εἶναι ἡ εἰρήνη καὶ δεύτερη θὰ πάθη τὴ συμφορὰ τῶν Σοδόμων. Καὶ τὶ σᾶς ἐνδιαφέρει ἐσᾶς ἡ τιμωρία τους; Θὰ ἔχετε τὰ σπίτια τῶν ἄξιων. Καὶ ἡ συμβουλή, τινάξετε τὴ σκόνη ἀπὸ τὰ πόδια σας, τί νόημα ἔχει; Ἤ γιὰ νὰ δείξουν ὅτι τίποτα δὲν ἐδέχτηκαν ἀπ’ αὐτούς ἤ νὰ δοθῆ μαρτυρία γιὰ τὴ μακρὰ ὁδοιπορία τους, ποὺ ἔκαναν γι’ αὐτούς. Σεῖς ὅμως προσέξετε πὼς δὲν τοὺς δίδει ἀκόμα ὅλα. Οὔτε τοὺς παραχωρεῖ τὴν ἱκανόητητα τῆς προγνώσεως, ὥστε νὰ μάθουν ποιός εἶναι ἄξιος καὶ ποιός ὄχι. Ἀλλὰ προστάζει νὰ παρητηροῦν, νὰ περιμένουν τὴν πεῖρα. Καὶ πῶς αὐτὸς ἔμεινε στοῦ τελώνη; Ἐπειδὴ ἔγινε ἄξιος μὲ τὴ μεταβολή του. Σεῖς ὅμως ἐξετάσετε πῶς ἀφοῦ τοὺς γύμνωσε ἀπ’ ὅλα τοὺς τἄδωσε ὅλα, ἀφοῦ τοὺς ἐπέτρεψε νὰ μένουν στὰ σπίτια τῶν μαθητῶν τους καὶ νὰ μπαίνουν σ’ αὐτὰ χωρὶς νὰ ἔχουν τίποτα. Ἔτσι κι ἀπὸ τὴν φροντίδα ἐλευθερώνονταν κι ἐκείνους τοὺς ἔπειθεν ὅτι ἀποκλειστικὰ γιὰ τὴ σωτηρία τους, εἶχαν ἔλθει, ἀφοῦ δὲν ἔφερναν τίποτα καὶ ἀφοῦ δὲν ζητοῦσαν τίποτα περισσότερο ἀπὸ τ’ ἀπαραίτητα κι ἀφοῦ δὲν πήγαιναν στὰ σπίτια ὅλων γενικά. Δὲν ἤθελε νὰ λάμπουν ἀπὸ τὰ θαύματα μόνο ἀλλὰ καὶ πρὶν ἀπ’ αὐτὰ ἀπὸ τὴν ἀρετή τους. Γιατὶ δὲν χαρακτηρίζει σὰν πνευματικὴ ζωή τίποτ’ ἄλλο ὅσο τὴ λιτότητα καὶ τὴ δυνατὴ ἔλλειψη ἀναγκῶν. Αὑτὸ τὸ γνώριζαν καὶ οἱ ψευδοπόστολοι. Γι’ αὐτὸ κι ὁ Παῦλος ἔλεγε· Γιὰ νὰ βρεθοῦν στὸ ἴδιο σημεῖο μ’ ἐμᾶς, ἐκεῖ ἀκριβῶς ποὺ αὐτοὶ καυχιοῦνται. Κι ἄν σὲ ξένο τόπο καὶ σ’ ἄγνωστους ἀνθρώπους δὲν πρέπει νὰ ζητῆς τίποτα περισσότερ ἀπὸ τὴν καθημερινὴ τροφή, πολὺ περισσότερο δὲν πρέπει, ἄν μένης σπίτι σου.
στ΄. Αὐτὰ ἄς μὴν τ’ ἀκοῦμε μονάχα ἀλλὰ κι ἄς τὰ μιμούμαστε. Γιατὶ δὲν ἔχουν λεχθῆ γιὰ τοὺς ἀποστόλους μόνο ἀλλὰ καὶ γιὰ τοὺς κατόπιν ἁγίους. Ἄς γίνωμε λοιπὸν ἄξιοι νὰ τοὺς ὑποδεχτοῦμε. Γιατὶ ἀπὸ τὴ διάθεση ἐκείνων ποὺ ὑποδέχονται ἔρχεται αὐτὴ ἡ εἰρήνη καὶ πάλι πετάει καὶ φεύγει. Δὲ γίνεται αὐτὸ μόνο ἀπὸ τὴν εἰλικρίνεια ἐκείνων ποὺ τὴ διδάσκουν ἀλλὰ κι ἀπὸ τὴν ἀξία ἐκείνων ποὺ τὴν παίρνουν. Κι ἄς μὴ θεωροῦμε μικρὴ ζημία νὰ μὴν ἀπολαύσωμε τὴν τέτοια εἰρήνη. Αὐτὴν ὁ προφήτης ποραναγγέλλει λέγοντας· Ὡραῖα τὰ πόδια αὐτῶν ποὺ εὐαγγελίζονται τὴν εἰρήνη. Ἔπειτα ἑρμηνεύοντας τὴν ἀξία της πρόσθεσε, ἐκείνων ποὺ εὐαγγελίζονται τὰ ἀγαθά. Αὐτὴν καὶ ὁ Χριστὸς παρουσίασε, ὅτι εἶναι μεγάλη λέγοντας· Σᾶς ἀφήνω εἰρήνη, τὴν εἰρήνη μου σᾶς δίνω. Καὶ πρέπει νὰ κάνωμε τὸ πᾶν, ὥστε νὰ τὴν ἀπολαύσωμε καὶ στὸ σπίτι καὶ στὴν ἐκκλησία. Γιατὶ καὶ τὴν ἐκκλησία ὁ προϊστάμενος δίνει εἰρήνη. Καὶ τοῦτο γίνεται ἐκείνου τύπος καὶ πρέπει νὰ δεχώμαστε τὸν ἱερέα μὲ ὅλην τὴν προθυμία πρὶν ἀπὸ τὴν τράπεζα. Γιατὶ ἄν εἶναι βαρὺ νὰ μὴ μεταδίδης ἀπὸ τὴν τράπεζα, πολὺ βαρύτερο εἶναι ν’ ἀποφεύγης ἐκεῖνον ποὺ μιλᾶ. Γιὰ μᾶς κάθεται ὁ ἱερέας, γιὰ μᾶς ὁ δάσκαλος· μοχθοῦν καὶ ταλαιπωροῦτναι. Τί θὰ μπορέσωμε λοιπὸν ν’ ἀπολογηθοῦμε, ἀφοῦ δὲν τοῦ δίδομε μήτε τὴν φολοξενία ποὺ ἐπιβάλλει ἡ ἀκρόασή του; Σπίτι ὅλων εἶναι ἡ ἐκκλησία, κι ἀφοῦ μπῆτε σεῖς ἐρχόμαστε ἐμεῖς διατηρῶντας τὸ παράδειγμα ἐκείνων. Γι’ αὐτὸ καὶ εὐχόμαστε κοινὴ σ’ ὅλους σας τὴν εἰρήνη εὐθὺς μόλις μποῦμε, σύμφωνα μὲ τὴ συνήθεια ἐκείνη. Κανένας λοιπὸν ὅταν μποῦν οἱ ἱερεῖς κι οἱ διδάσκαλοι ἄς μὴν εἶναι ἀδιάφορος οὔτε ἀπρόσεκτος· δὲν εἶναι μικρὴ τιμωρία γι’ αὐτό. Γιατὶ ἐγὼ τουλάχιστον θὰ ἤθελα ἀμέτρητες φορὲς νὰ μπῶ στὸ σπίτι κάποιου ἀπὸ σᾶς καὶ νὰ μὴν εὕρω φαγητό, παρὰ ἐδῶ νὰ μιλῶ καὶ νὰ μὴ μὲ ἀκοῦτε. Αὐτὸ εἶναι πιὸ δυσάρεστο γιὰ μένα ἀπὸ ἐκεῖνο, ἐπειδὴ αὐτὸ τὸ σπίτι εἶναι σπουδαιότερο. Τὰ μεγάλα κτήματά μας ἐδῶ βρίσκονται· ἐδῶ ὅλες μας οἱ ἐλπίδες. Τί ὑπάρχει ἐδῶ ποὺ δὲν εἶναι μεγάλο καὶ φρικτό; Γιατὶ ἡ τράπεζα αὐτὴ εἶναι πολὺ πιὸ πολύτιμη κι εὐχάριστη καὶ ὁ λύχνος ἀπὸ τὸ λύχνο. Καὶ γνωρίζουν πόσες ἀσθένειες ἐθεράπευσαν, ἀφοῦ ἄλειψαν μὲ τὸ ἅγιο ἔλαιο μὲ πίστη τὴν ὥρα ποὺ ἔπρεπε. Καὶ τὸ κιβώτιο αὐτὸ εἶναι ἀπὸ κεῖνο πιὸ καλὸ καὶ πιὸ ἀπαραίτητο, γιατὶ δὲν ἔχει ροῦχα ἀλλὰ ἐλεημοσύνη κλεισμένη μέσα. Κι ὅμως τὸ ἔχουν λίγοι ἀποχτήσει. Ἐδῶ ὑπάρχει καὶ κλίνη καλύτερη ἀπὸ κείνη· ἡ ἀνάπαυση ποὺ δίνουν οἱ θεῖες Γραφὲς εἶναι πιὸ εὐχάριστη ἀπὸ κάθε κλίνη. Κι ἄν εἴχαμε ἐπιτύχει τὴν ὁμόνοιά μας οὔτε ἄλλο σπίτι θὰ εἴχαμε ἐκτὸς ἀπὸ αὐτή. Κι ὅτι δὲν εἶναι δύσκολο αὐτὸ ποὺ εἶπα, τὸ μαρτυροῦν οἱ τρεῖς καὶ πέντε χιλιάδες ποὺ εἶχαν ἀποκτήσει ἕνα σπίτι καὶ μιὰ τράπεζα καὶ μιὰ ψυχή. Ἐπειδὴ ὅμως ἀπέχομε πολὺ ἀπὸ τὴν ἀρετὴν ἐκείνων καὶ κατοικήσαμε σὲ χωριστὰ σπίτια, τουλάχιστον ὅσες φορὲς μαζευόμαστε ἐδῶ, ἄς τὸ κάμωμε μὲ προθυμία. Ἄν εἴμαστε στὰ ἄλλα φτωχοὶ καὶ ἀσήμαντοι, σ’ αὐτὰ εἴμαστε πλούσιοι. Γι’ αὐτὸ ἐδῶ τουλάχιστο ὅταν ἐρχώμαστε σὲ σᾶς νὰ μὰς δέχεστε μὲ ἀγάπη. Κι ὅταν πῶ «Εἰρήνη σὲ σᾶς», καὶ σεῖς ἀπαντήσετε καὶ «στὸ πνεῦμα σου», μὴν τὸ λέτε μὲ τὴ φωνὴ μονάχα ἀλλὰ καὶ μὲ τὴ διάθεσή σας, ὄχι μὲ τὸ στόμα ἀλλὰ μὲ τὴν ψυχή. Κι ἄν ἐδῶ εὔχεσαι «εἰρήνη» καὶ «στὸ πνεῦμα σου», κι ἔξω μὲ πολεμᾶς ἐξευτελίζοντας καὶ κατηγορῶντας με, περιλούοντάς με κρυφὰ μὲ χίλιες κατηγορίες, τί εἰρήνη εἶναι αὐτή; Ἐγὼ ὡς τόσο κι ἄν μύριες φορὲς μὲ κατηγορήσεις, μὲ καθαρὴ καρδιὰ σοῦ δίνω τὴν εἰρήνη, μὲ εἰλικρινῆ διάθεση καὶ ποτὲ δὲν μπορῶ νὰ πῶ γιὰ σᾶς κάτι τὸ κακό· γιατὶ ἔχω πατρικὴ καρδιά. Κι ἄν σᾶς ἐπιπλήξω κάποτε, τὸ κάμω ἀπὸ ἀπὸ ἐνδιαφέρον. Σεῖς ὅμως ποὺ μοῦ κάνετε κακὸ στὰ κρυφὰ καὶ δὲ μὲ δέχεσθαι στὸ σπίτι τοῦ Κυρίου, φοβοῦμαι μὴ μεγαλώσετε πάλι τὴ λύπη μου . Ὄχι γιατὶ μὲ βρίσατε καὶ μὲ διώξατε ἀλλὰ ἐπειδὴ ἀποκρούσατε τὴν εἰρήνη καὶ ἐπισύρατε ἀπάνω σας τὴ βαρειὰ τιμωρία. Κι ἄν ἐγὼ δὲν τινάξω τὴ σκόνη κι ἄν δὲν στραφῶ σὲ ἄλλους, ἡ ἀπειλὴ μένει ἀμετακίνητη. Πολλὲς φορὲς ἐγὼ σᾶς εὔχομαι τὴν εἰρήνη καὶ ποτὲ δὲν θὰ σταματήσω νὰ τὸ κάνω. Κι ἄν ἐκτὸς ἀπὸ τὶς ὕβρεις δὲ μὲ δεχτῆτε κιόλα, οὔτε τότε δὲ τινάζω τή σκόνη. Ὄχι ἐπειδὴ παρακούω τὸν Κύριο ἀλλὰ ἐπειδὴ ποθῶ πολὺ τὴν σωτηρία σας. Ἐξ ἄλλου δὲν ἔπαθα καὶ τίποτα γιὰ νὰ σᾶς οὔτε μακρὺ ταξίδι ἔκανα, οὔτε ἦρθα μὲ τὸ ἐξωτερικὸ ἐκεῖνο καὶ τὴν ἀκτημοσύνη –γι αὐτὰ κατηγορῶ τὸν ἑαυτὸ μου πρῶτα- οὔτε χωρὶς παπούτσια οὔτε χωρὶς δεύτερο χιτῶνα. Γι’ αὐτὸ ἴσως, κι ἐσεῖς ὑστερεῖτε. Αὐτὸ ὅμως δὲν σᾶς φθάνει γιὰ τὴν ἀπολογία σας. Τὸ δικό μου σφάλμα εἶναι μεγαλύτερο, δὲν βοηθεῖ ὅμως τὴ συγχώρησή σας.
ζ΄. Τότε τὰ σπίτια ἦσαν ἐκκλησίες τώρα ἡ ἐκκλησία ἔγινε σπίτι. Δὲν μποροῦσες τότε νὰ πῆς κανένα βιοτικὸ στὸ σπίτι· δὲν μπορεῖς τώρα κανένα πνευματικό νὰ πῆς στὴν ἐκκλησία, ἀλλὰ κι ἐδῶ μεταφέρετε τὴν ἀγορά. Κι ἐνῶ μιλάει ὁ Θεὸς δὲν ἀκοῦτε σιωπηλὰ ἀλλὰ τὰ ἀντίθετα πράγματα ἀναμειγνύετε καὶ μακάρι αὐτὰ νὰ σᾶς ἀφοροῦσαν ἀλλὰ σεῖς λέτε κι ἀκοῦτε αὐτὸ ποὺ καμμιὰ σχέση δὲν ἔχουν μαζί σας. Γι’ αὐτὸ θρηνῶ καὶ δὲν παύω. Οὔτε εἶναι δυνατό ν’ ἀλλάξω αὐτὸ τὸ σπίτι ἀλλὰ εἶναι ἀνάγκη νὰ μένω ἐδῶ, ὥσπου νὰ βγοῦμε ἀπὸ τῆ ζωή αὐτή. Δεχθῆτε μας λοιπόν, ὅπως ὁ Παῦλος πρόσταξε. Δὲν εἶχε γιὰ τραπε΄ζει μιλήσει τότε ἀλλὰ γιὰ γνώμη καὶ ψυχή. Αὐτὸ κι ἐγὼ ζητῶ ἀπὸ σᾶς, τὴν ἀγάπη, τὴ φιλία, τὴ θερμὴ καὶ γνήσια. Κι ἄν δὲν τὸ ἀνέχεστε αὐτό, ἀγαπήσετε τουλάχιστονν τὸν ἑαυτό σας τὸν ἴδιο ἀφήνοντας τὴν ἀδιαφορία ποὺ σᾶς κατέχει. Εἶναι ἀρκετό αὐτὸ καὶ θὰ μὲ παρηγορήση, ἄν σᾶς δῶ νὰ προκόβετε καὶ νὰ γίνεσθει καλύτεροι. Ἔτσι κι ἐγὼ θὰ σᾶς δείξω μεγαλύτερη ἀγάπη. Ἄν καὶ μ’ ἀγαπᾶτε λιγώτερο μόλο ποὺ σᾶς ἀγαπῶ πιὸ πολύ. Πολλὰ εἶναι ὅσα μᾶς ἑνώνουν. Μπροστὰ μας εἶναι τὸ ἴδιο τραπέζι, ἕνας Πατέρας μᾶς γέννησε, ὅλοι προκαλέσαμε τοὺς ἴδιους πόνους τῆς γένας, εἴμαστε ὅλοι ἀπὸ τὴν ἴδια ζύμη, ἀλλὰ καὶ μᾶς δόθηκε νὰ πίνωμε ἀπὸ τὸ ἴδιο ποτήρι. Γιατὶ θέλοντας Ὁ Πατέρας νὰ μᾶς ὁδηγήση στὴν ἀγάπη μεταξὺ μας μηχανεύτηκε κι αὐτό, νὰ πίνωμε ἀπὸ τὸ ἴδιο ποτήρι. Ἀλλὰ δὲν εἶμαι ἀντάξιος τῶν ἀποστόλων. Τὸ ὁμολογῶ καὶ δὲ θὰ μποροῦσα νὰ τὸ ἀρνηθῶ· οὔτε τῆς σκιᾶς τους ἄξιοι δὲν εἴμαστε. Σεῖς ὅμως νὰ κάνετε ὅ,τι πρέπει. Δὲν μπορεῖ αὐτὸ νὰ σᾶς ντροπιάση, ἀλλὰ νὰ ὠφελήση πιὸ πολύ. Ὅταν καὶ σ’ ἀνάξιους ἀνθρώπους δείξετε τόσο μεγάλη ἀγάπη καὶ ὑπακοή, τότε ἡ ἀμοιβή σας θὰ εἶναι μεγαλύτερη. Οὔτε σᾶς λέω δική μου γνώμη, γιατὶ δὲν ἔχετε δάσκαλο στὴ γῆ. Ὅ, τι μᾶς παραδόθηκε, δίνομε. Κι ἐνῶ δίνομε, τίποτα παρὰ πάνω ἀπὸ σᾶς δὲ ζητοῦμε παρὰ μόνο τὴν ἀγάπη σας. Ἄν εἴμαστε ἀνάξιοι καὶ γι’ αὐτὸ, θὰ γίνωμε γρήγορα ἄξιοι ἀπὸ τὴν ἀγάπη μας πρὸς σᾶς. Ἄν καὶ ἔχωμε διαταγὴ νὰ μὴν ἀγαποῦμε μόνο ὅσους μᾶς ἀγαποῦν ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐχθρούς μας. Ποιὸς λοιπὸν εἶναι ὁ τόσο σκληρὸς καὶ ἄγριος ποὺ δέχτηκε ἕνα τέτοιο νόμο καὶ θὰ ἀποστραφῆ καὶ θὰ μισήση ὅσους τὸν ἀγαποῦν, ἀκόμα κι ἄν γεμίσουν τὴν ψυχὴ του μύριες κακίες; Κοινωνήσαμε σὲ τραπέζι πνευματικό, ἄς κοινωνήσωμε καὶ σὲ ἀγάπη πνευματική. Γιατὶ ἄν οἱ λησταὶ ποὺ παίρνουν μερίδιο ἀπὸ λάφυρα ξεχνοῦν τὸ χαρακτῆρα τους, τὶ ἀπολογία θὰ κάνωμε ἐμεῖς, ποὺ ἐνῶ κοινωνοῦμε ἀδιάκοπα τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου, δὲν μιμούμαστε μήτε ἐκείνων τὴν ἡμεράδα; Σὲ πολλοὺς ὅμως στάθηκε ἀρκετὸ νὰ τοὺς ἑνώση σὲ φιλία, ὄχι τὸ τραπέζει μόνο ἀλλὰ καὶ τὸ ὅτι ἦσαν ἀπὸ τὴν ἴδια πόλη. Κι ἐμεῖς ὅταν ἔχωμε τὴν ἴδια πόλη, τὸ ἴδιο σπίτι, τὸ τραπέζι τὸ δρόμο, τὴ θύρα, τὴν ἴδια ρίζα καὶ ζωὴ καὶ ἀρχηγὸ καὶ βοσκὸ τὸν ἴδιο καὶ βασιλιὰ καὶ δάσκαλο καὶ κριτὴ καὶ πλάστη καὶ πατέρα καὶ ὅταν τὰ ἔχωμε ὅλα κοινά, πως θὰ γινώμαστε ἄξιοι συγγνώμης, ὅταν χωριζώμαστε ὁ ἕνας ἀπὸ τὸν ἄλλο; Μήπως ζητᾶτε τὰ θαύματα, ποὺ μπαίνοντας ἔκαμαν ἐκεῖνοι, λεπροὶ νὰ καθαρίζωνται καὶ νὰ ἐκδιώκωνται δαίμονες καὶ νὰ ἀνασταίνωνται νεκροί; Ἀλλὰ κι αὐτὸ εἶναι δεῖγμα τῆς ἀνωτερότητός μας καὶ τῆς ἀγάπης, νὰ μὴν πιστεύωμε δηλαδὴ στὸ Θεὸ μὲ ἀποδείξεις. Γιατὶ βέβαια γι’ αὐτὸ τὸ λόγο καὶ μ’ ἄλλα ἀκόμα ἔπαυσε ὁ Θεὸς τὰ θαύματα. Τώρα δὲν γίνονται θαύματα κι ὅμως ὅσοι ἔχουν εὐεργετητθῆ μὲ ἄλλα χαρίσματα εἴτε μὲ σοφία, εἴτε μ’ εὐλάβεια, δὲν κρύβουν τὴν κενοδοξία τους , ὑπερηφανεύονται, χωρίζουν ὁ ἕνας ἀπὸ τὸν ἄλλο. Ἄν γίνονται καὶ θαύματα θὰ ἔμενε τίποτα ποὺ νὰ μὴ χωριζόταν; Καὶ ὅτι αὐτὸ δὲν εἶναι ἁπλῆ σκέψη τὸ μαρτυροῦν οἱ Κορίνθιοι ποὺ χωρίστηκαν σὲ πολλὲς παρατάξεις. Μὴ ζητᾶτε λοιπὸν θαύματα ἀλλὰ ψυχικὴ ὑγεία. Μὴ ζητᾶτε νὰ δῆτε ν’ ἀνασταίνεται ἕνας νεκρός, ἀφοῦ μάθατε ὅτι θ’ ἀναστηθῆ ὅλη ἡ οἰκουμένη. Μὴ ζητᾶτε νὰ δῆτε νὰ θεραπεύεται ἕνας τυφλὸς ἀλλὰ κοτάξετε πῶς ὅλοι βρῆκαν καλύτερη καὶ χρησιμότερη ὅραση. Καὶ μάθετε καὶ σεῖς νὰ παρατηρῆτε μὲ σωφροσύνη καὶ διορθώσετε τὰ μάτια σας. Γιατὶ ἄν ζούσαμε ὅλοι ὅπως ἔπρεπε, θὰ μᾶς ἐθαύμαζαν οἱ εἰδωλολάτρες περισσότερο ἀπ’ ὅ, τι ἐκείνους ποὺ θαυματουργοῦν. Γιατὶ τὰ θαύματα παρακολουθοῦνται πολλὲς φορὲς ἀπὸ τῆν ὑποψία ὅτι εἶνα φαινομενικά ἤ κρύβουν πονηρία, μ’ ὅλο ποὺ τὰ δικὰ μας δὲν εἶναι ὅμοια. Ἡ καθαρὴ ζωὴ ὅμως δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ δεχθῆ τέτοια μεταχείριση ἀλλὰ ἡ ἀπόκτηση τῆς ἀρετῆς κλείνει ὅλων τὰ στόματα.
η΄. Γι’ αὐτὴ λοιπὸν ἄς φροντίζωμε. Τῆς ἀρετῆς ὁ πλοῦτος εἶναι μεγάλος καὶ τὸ θαῦμα της ἐξαιρετικό. Αὐτὴ παρέχει τὴν ἀληθινὴ ἐλευθερία καὶ κάνει ὥστε νὰ παρουσιάζεται αὐτὴ μέσα στὴ δουλεία. Δὲν ἁπαλλάσσει βέβαια ἀπὸ τὴν δουλεία ἀλλὰ ἐνῶ εἴμαστε δοῦλοι μᾶς παρουσιάζει καλύτερους ἀπὸ ἐλεύθερους ποὺ εἶναι σημαντικώτερο ἀπὸ τὴν παραχώρηση τῆς ἐλευθερίας. Δὲν κάνει πλούσιο τὸ φτωχὸ ἀλλὰ τὸν παρουσιάζει μέσα στὴ φτώχεαι του πιό εὔπορο ἀπὸ τὸν πλούσιο. Ἄν θέλη κάποιος νὰ κάνη καὶ θαύματα, ἄς ἐλευθερωθῆ ἀπὸ ἁμαρτήματα καὶ θὰ κατορθώση τὸ πᾶν. Εἶναι μεγάλος δαίμονας ἡ ἁμαρτία, ἀγαπητοί, κι ἄν βγάλης αὐτὴν κάνεις κατόρθωμα μεγαλύτερο ἀπὸ ἐκείνους ποὺ διώχνουν μύριους δαίμνονες. Ἀκοῦστε τὸν Παῦλο νὰ μιλάη καὶ νὰ θέτη στὴν πρώτη μοῖρα τὴν ἀρετὴ κι ὄχι τὰ θαύματα. Ζηλέψετε λέγει, τὰ χαρίσματα τὰ καλύτερα. Καὶ σᾶς δείχνω ὁλοκάθαρα τὸ δρόμο. Κι ὅταν πρόκειτα νὰ μιλήση γιὰ τὸ δρόμο αὐτό, δὲ μιλάει γι’ ἀνάσταση νεκρῶν οὔτε γιὰ καθάρισμα λεπρῶν, οὔτε ἄλλα παρόμοια. Ἀντὶ γιὰ ὅλα αὐτὰ μιλάει γιὰ τὴν ἀγάπη. Ἀκοῦστε καὶ τὸ Χριστὸ ποὺ λέει· Μὴ χαίρετε γιατὶ σᾶς ὑπακούουν τὰ δαιμόνια ἀλλὰ γιατὶ τὰ ὀνοματά σας γράφτηκαν στοὺς οὐραναούς. Καὶ πρὶν ἀπ’ αὐτὸ τοῦτο· Πολλοὶ θὰ μοῦ ποῦν ἐκείνη τὴν ἡμέρα· Δὲν προφητεύσαμε στ’ ὄνομά σου καὶ δὲ βγάλαμε τὰ δαιμόνια καὶ δὲν κάναμε θαύματα πολλά; Καὶ τότε θὰ τοὺς ὁμολογήσω, δὲ σᾶς γνωρίζω. Κι ὅταν ἦταν νὰ σταυρωθῆ, κάλεσετ τοὺς μαθητὰς του καὶ τοὺς εἶπε· Μὲ τοῦτο θὰ καταλάβουν ὅλοι πὼς εἴστε μαθηταί μου· ὄχι ἄν βγάζετε δαιμόνια ἀλλὰ ἄν ἔχετε ἀγάπη μεταξύ σας. Καὶ πάλι· Μὲ αὐτὸ θὰ καταλάβουν ὅλοι ὅτι σὺ μ’ ἔστειλες, ὄχι ἄν αὐτοὶ σηκώνουν νεκρούς ἀλλὰ ἄν εἶναι ἑνωμένοι. Γιατὶ ἡ δύναμη τοῦ θαύματος πολλὲς φορὲς ἄλλον ὠφέλησε κι ἐκεῖνον ποὺ τὴν ἔχει τὸν ἔβλαψε σπρώχνοντάς τον στὴν ἀνοησία καὶ τὴν κενοδοξία ἄν καὶ μὲ κάποιον ἄλλον τρόπο» στὰ καθημερινὰ ἔργα ὅμως δὲν χωρεῖ τέτοια ὑποψία ἀλλὰ κι αὐτοὺς ποὺ τὰ πράττουν ὠφελοῦν καὶ πολλοὺς ἄλλους. Αὐτὰ λοιπὸν ἄς πράξωμε μὲ πολλὴ φροντίδα. Ἄν τὴ σκληρότητά σου τὴν μεταβάλης σὲ ἐλεημοσύνη, τότε τὸ νεκρωμένο χέρι ζωοποιεῖς. Ἄν ἀφήσης τὰ θέατρα καὶ πηγαίνης στὴν ἐκκλησία, τότε διώρθωσες τὸ κουτσὸ πόδι. Ἄν πάρης τὰ μάτια σου ἀπὸ τὴν πόρνη καὶ τὴν ξένη ὀμορφιά, ἤσαν τυφλὰ καὶ τὰ ἄνοιξες. Ἄν στὴ θέση τῶν σατανικῶν τραγουδιῶν μάθης ψαλμοὺς πνευματικούς, ἤσουν βουβὸς κι ἀπόκτησες τὴν ὁμιλία. Αὐτὰ εἶναι τὰ πιὸ μεγάλα θαύματα. Αὐτὰ εἶναι τὰ θαύματα ποὺ δὲν τὰ περιμένομε. Ἄν αὐτὰ τὰ θαύματα πραγματοποιοῦμε ἀδιάκοπα θὰ γίνωμε κι ἐμεῖς μ’ αὐτὸν τὸν τρόπο μεγάλοι καὶ θαυμαστοὶ καὶ τοὺς κακοὺς ὅλους θὰ τοὺς σύρωμε στὴν ἀρετὴ καὶ θ’ ἀπολαύσωμε τὴ μέλλουσα ζωή. Αὐτὴν μακάρι ὅλοι μας νὰ ἐπιτύχωμε μὲ τὴ χάρη καὶ τὴ φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, στὸν ὁποῖο ἀνήκει ἡ δύναμη καὶ ἡ δόξα στοὺς αἰῶνες. Ἀμήν.
|
Μητροπολίτου Τρίκκης καὶ Σταγῶν Διονυσίου
Πατερικὸν Κυριακοδρόμιον
Τόμος Δεύτερος
Ἀθῆναι 1969
σελ.185-203
Από τα παμπάλαια χρόνια, το βράδυ του Σαββάτου της τρίτης εβδομάδας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, ο σταυρός μεταφέρεται στο κέντρο της εκκλησίας, και ολόκληρη η ακόλουθη εβδομάδα είναι γνωστή ως εβδομάδα του Σταυρού.Ξέρουμε πως η Μεγάλη Τεσσαρακοστή αποτελεί μια προετοιμασία για τη Μεγάλη Εβδομάδα, τότε που η Εκκλησία θα ανακαλέσει στη μνήμη της τον πόνο, τη σταύρωση και το θάνατο του Ιησού Χριστού πάνω στο σταυρό.
Η προβολή του σταυρού στη μέση της Σαρακοστής μάς υπενθυμίζει το σκοπό της βαθύτερης και εντατικότερης εκκλησιαστικής ζωής κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής. Έτσι είναι ο κατάλληλος τόπος εδώ για να σκεφτούμε το ρόλο του σταυρού, αυτού του σημαντικότατου και χαρακτηριστικότατου όλων των Χριστιανικών συμβόλων.
Το σύμβολο αυτό έχει δύο στενά αλληλένδετες σημασίες. Αφενός είναι ο σταυρός του Χριστού, αυτό το αποφασιστικό όργανο με το οποίο ολοκληρώθηκε η επίγεια ζωή και διακονία του Χριστού.
Είναι η ιστορία ενός φοβερού και τρομακτικού μίσους ενάντια σ' Αυτόν που ολόκληρη η διδασκαλία Του επικεντρώθηκε στην εντολή της αγάπης, και που ολόκληρο το κύρυγμά Του ήταν μια κλήση σε αυτοθυσία στο όνομα της αγάπης. Ο Πιλάτος, ο Ρωμαίος κυβερνήτης στον οποίο μεταφέρθηκε ο Χριστός, αφού Τον συνέλαβαν, Τον εκτύπησαν και Τον έφτυσαν, λέει, «εν αυτώ ουδεμίαν αιτίαν ευρίσκω» (Ιωάν. 19, 4). Αυτό όμως προκάλεσε ένα ισχυρότερο ξέσπασμα: «Σταύρωσον, σταύρωσον αυτόν!» φωνάζει το πλήθος.
Έτσι ο σταυρός του Χριστού θέτει ένα αιώνιο πρόβλημα που σκοπεύει στο βάθος της συνείδησης: γιατί η καλωσύνη ξεσήκωσε όχι μόνο αντίθεση, αλλά και μίσος; Γιατί η καλωσύνη σταυρώνεται πάντοτε σ' αυτόν τον κόσμο;
Συνήθως αποφεύγουμε να δώσουμε απάντηση σ' αυτό το ερώτημα επιρρίπτοντας την ευθύνη σε κάποιον άλλο: αν ήμασταν εκεί, αν ήμουν εκεί εκείνη την τρομερή νύχτα, δε θα είχα συμπεριφερθεί όπως οι άλλοι. Αλλοίμονο όμως, κάπου βαθιά στη συνείδησή μας γνωρίζουμε πως αυτό δεν είναι αλήθεια.
Ξέρουμε πως οι άνθρωποι που βασάνισαν, σταύρωσαν και μίσησαν τον Χριστό δεν ήταν κάποιου είδους τέρατα, κατεχόμενα από κάποιο ιδιαίτερο και μοναδικό κακό. Όχι, ήταν «όπως όλοι μας». Ο Πιλάτος προσπάθησε ακόμη και να υπερασπιστεί τον Ιησού, να μεταπείσει το πλήθος, προσφέρθηκε ακόμη και να απελευθερώσει το Χριστό ως κίνηση καλής θέλησης χάριν της εορτής, όταν κι αυτό απέτυχε, στάθηκε μπροστά στο πλήθος και ένιψε τα χέρια του, δείχνοντας τη διαφωνία του σ' αυτό το φόνο.
Με λίγες πινελιές το ευαγγέλιο σχεδιάζει την εικόνα αυτού του παθητικού Πιλάτου, του τρόμου του, της γραφειοκρατικής του συνείδησης, της δειλής του άρνησης να ακολουθήσει τη συνείδησή του. Δε συμβαίνει όμως ακριβώς το ίδιο στη δική μας ζωή και στη ζωή γύρω μας; Δεν είναι αυτή η πιο κοινότυπη, η πιο τυπική ιστορία; Δεν είναι παρών συνεχώς μέσα μας κάποιος Πιλάτος;
Δεν είναι αλήθεια πως όταν έρθει η στιγμή να πούμε ένα αποφασιστικό, αμετάκλητο όχι στο ψεύδος, στην αδικία, στο κακό και στο μίσος, ενδίδουμε στον πειρασμό να «νίψουμε τας χείρας μας»;
Πίσω από τον Πιλάτο ήταν οι Ρωμαίοι στρατιώτες, οι οποίοι όμως υπερασπιζόμενοι τον εαυτό τους θα μπορούσαν να πουν: εκτελέσαμε απλώς διαταγές, μάς είπαν να «ουδετεροποιήσουμε» κάποιον ταραχοποιό που προκαλούσε αναστάτωση και αταξία, για ποιο πράγμα μιλάτε λοιπόν;
Πίσω από τον Πιλάτο, πίσω από τους στρατιώτες ήταν το πλήθος, οι ίδιοι άνθρωποι που έξι μέρες πριν φώναζαν «Ωσαννά», καθώς υποδέχονταν θριαμβευτικά το Χριστό κατά την είσοδό του στην Ιερουσαλήμ, μόνο τώρα η κραυγή τους ήταν «Σταύρωσον αυτόν!» Έχουν όμως και γι' αυτό μια εξήγηση.
Δεν είναι οι ηγέτες τους, οι διδάσκαλοί τους και οι κυβερνήτες τους αυτοί που τους έλεγαν πως ο άνθρωπος αυτός ήταν ένας εγκληματίας που κατέλυσε τους νόμους και τις συνήθειες, και γι' αυτό βάσει του νόμου, «πάντοτε βάσει του νόμου, πάντοτε σύμφωνα με το υπάρχον καταστατικό», πρέπει να πεθάνει...;
Έτσι κάθε συμπαίκτης σ' αυτό το τρομακτικό γεγονός είχε δίκαιο «από την πλευρά του», όλοι δικαιώθηκαν. Όλοι μαζί όμως δολοφόνησαν έναν άνθρωπο στον οποίον «ουδέν ευρέθη αίτιον». Η πρώτη σημασία του σταυρού συνεπώς είναι η κρίση του κακού, ή μάλλον της ψευδοκαλωσύνης αυτού του κόσμου, μέσα στον οποίο πανηγυρίζει αιώνια το κακό, και ο οποίος προωθεί τον τρομακτικό θρίαμβο του κακού πάνω στη γη.
Αυτό μας μεταφέρει στη δεύτερη σημασία του σταυρού. Μετά το σταυρό του Χριστού ακολουθεί ο δικός μας σταυρός, για τον οποίο ο Χριστός είπε, «ει τις θέλει οπίσω μου έρχεσθαι,... αράτω τον σταυρόν αυτού καθ' ημέραν και ακολουθείτω μοι» (Λουκ. 9, 23). Αυτό σημαίνει πως η επιλογή που είχε να κάνει ο καθένας εκείνη τη νύχτα -ο Πιλάτος, οι στρατιώτες, οι αρχηγοί, το πλήθος κι ο καθένας μέσα στο πλήθος - είναι μια επιλογή που τίθεται συνεχώς και σε καθημερινή βάση μπροστά μας.
Εξωτερικά, η επιλογή έχει να κάνει με κάτι φαινομενικά ασήμαντο για μας, ή δευτερεύον. Για τη συνείδηση όμως τίποτε δεν είναι πρώτο ή δεύτερο, αλλά το καθετί μετράται αν είναι αληθινό ή ψεύτικο, καλό ή κακό. Το να σηκώνεις λοιπόν το σταυρό σου καθημερινά δεν είναι απλώς το να αντέχεις τα φορτία και τις μέριμνες της ζωής, αλλά πάνω απ' όλα το να ζεις αρμονικά με τη συνείδησή σου, το να ζεις μέσα στο φως της κρίσεως της συνειδήσεως.
Ακόμη και σήμερα, με όλο τον κόσμο να κοιτάζει, ένας άνθρωπος στον οποίο «ουδέν ευρέθη αίτιον» μπορεί να συλλαμβάνεται, να βασανίζεται, να κτυπιέται, να φυλακίζεται ή να εξορίζεται.
Όλα αυτά δε «επί τη βάσει του νόμου», χάριν της υπακοής και πειθαρχίας, όλα στο όνομα της τάξης, για το καλό όλων. Πόσοι Πιλάτοι δε νίπτουν τα χέρια τους, πόσοι στρατιώτες σε σπεύδουν να εκτελέσουν τις διαταγές της στρατιωτικής ιεραρχίας, πόσοι άνθρωποι υπάκουα, δουλόπρεπα δεν τους χειροκροτούν, ή τουλάχιστον δεν κοιτάζουν σιωπηλά το κακό που θριαμβεύει;
Καθώς μεταφέρουμε το σταυρό, καθώς τον προσκυνούμε, καθώς τον ασπαζόμαστε, ας σκεφτούμε τη σημασία του. Τι μάς λέει, σε τι μάς καλεί; Ας θυμηθούμε το σταυρό ως επιλογή από τη οποία κρέμονται τα πάντα στον κόσμο, και που χωρίς αυτόν όλα στον κόσμο γίνονται θρίαμβος του κακού και του σκότους.
Ο Χριστός είπε, «εις κρίμα εγώ εις τον κόσμον τούτον ήλθον» (Ιωαν. 9, 39). Σ' αυτή την κρίση, μπροστά στο δικαστήριο της σταυρωμένης αγάπης, της αλήθειας και της καλωσύνης δικάζεται ο καθένας μας.
Πηγή: Ψήγματα Ορθοδοξίας
Συμβαίνει σε κάθε οικογένεια να υπάρχουν προβλήματα, που πάντοτε απασχολούν τους γονείς. Και στη σημερινή ευαγγελική περικοπή ένας πατέρας αντιμετωπίζει ένα σοβαρό πρόβλημα με τον δευτερότοκο γιο του. Ο νεώτερος γιος εύρισκε πληκτική την ζωή μέσα στο πατρικό του σπίτι. Τον τραβούσε ο έξω κόσμος, που πίστευε ότι ήταν ένας παράδεισος απολαύσεων, ανέσεων και ελευθερίας. Πίστευε, ότι μακριά από το πατρικό σπίτι, θα μπορούσε να ζήσει χωρίς δεσμεύσεις και έλεγχο.
Ζήτησε, λοιπόν, από τον πατέρα του περιουσία που δεν του ανήκε. Ο πατέρας με ψυχικό πόνο παρακολουθούσε το δράμα του παιδιού. Δεν θέλησε να τον κρατήσει με τη βία. Του έδωσε πλούτη από τα πλούτη του. Και ο γιος, χωρίς καν να ευχαριστήσει, ούτε να χαιρετίσει, έφυγε σε μακρινή χώρα, σε χώρα όπου οι κάτοικοι ζούσαν αμαρτωλά και μέσα σε κάθε είδους ασωτίας και ηθικής ακαθαρσίας. Εκεί, μακριά από την στοργική προστασία του πατέρα, σπαταλά όλη την πατρική περιουσία «ζων ασώτως».
Οι αμαρτωλές διασκεδάσεις, οι κόλακες, οι κακοί φίλοι και φίλες, μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα τον απογυμνώνουν απ’ όλα του τα αγαθά. Και, όταν εκείνοι τον είδαν πτωχό και πεινασμένο, τον εγκαταλείπουν αβοήθητο. Εκείνος, για να μην αποθάνει από την πείνα, στην αφιλόξενη εκείνη χώρα, ζήτησε να εργασθεί. Αλλά, ποιός τίμιος άνθρωπος θα έδιδε εργασία σ’ έναν που δεν σεβάστηκε τον ίδιο του τον πατέρα; Για να μην αποθάνει, λοιπόν, από την πείνα, γίνεται βοσκός χοίρων και ζητούσε να χορτάσει από ξυλοκέρατα (χαρούπια) που έτρωγαν οι χοίροι! Αυτός που άλλοτε ήταν πρίγκιπας, τώρα περιφρονείται από δούλους. Αυτός που ήταν πλούσιος, κατάντησε πτωχός. Αυτός που είχε όλα τα αγαθά, στερείται από τα πιο βασικά της ζωής. Αυτός που ζούσε μέσα σε παλάτια, τώρα ζει ανάμεσα στους λασπωμένους λάκκους με τους άγριους χοίρους.
Η μεγάλη θλίψη της αμαρτίας του τον κάμνει να συνέλθει. Η πτώση του και ο εξευτελισμός τον κάμνουν να θυμηθεί την αγάπη του πατέρα του, η οποία πλούσια εξεδηλώνετο ακόμα και προς τους υπηρέτες της πατρικής οικίας. Αποφάσισε, λοιπόν, να επιστρέψει στον καλό πατέρα, να ζητήσει συγγνώμη και να τον παρακαλέσει να τον δεχθεί όχι στη θέση του γιου, αλλά στη θέση ενός υπηρέτη. Ποθούσε, μετά απ’ όσα συνέβησαν, να γίνει δούλος στο σπίτι, όπου ήταν προηγουμένως αφέντης!
Ο πατέρας όλο αυτό το διάστημα δεν έμεινε αναπαυμένος με την αναχώρηση του παιδιού του. Ήταν ευσυνείδητος πατέρας και αγαπούσε τα παιδιά του. Τα μεγάλωσε με αγάπη, φροντίδα και στοργή. Δεν τους έλειψε τίποτε απ’ όσα χρειάζονται στη ζωή. Και τώρα που απομακρύνθηκε το αγαπημένο του παιδί, δεν έμεινε αδιάφορος. Τον παρακολουθεί νοερά, μέσα από την καρδιά του στοργικού πατέρα. Ήλπιζε, ότι η θλίψη της αμαρτωλής ζωής και η ταλαιπωρία της ζωής, θα τον οδηγούσαν στη μετάνοια και επιστροφή. Μάλιστα, η αγάπη του πατέρα εκφράζεται από το γεγονός, ότι δεν περιμένει μέσα στο πολυτελέστατο σπίτι περίμενε στην εξώπορτα της αυλής με αγωνία πότε θα επιστρέψει ο άσωτος γιος του.
Και να, κάποια μέρα βλέπει από μακριά ένα ρακένδυτο, ανυπόδητο, ρυπαρό και καταβεβλημένο ζητιάνο, να πλησιάζει δειλά-δειλά προς το σπίτι. Η πατρική καρδιά μίλησε, αυτή τον πληροφόρησε ότι είναι ο γυιός του. Πρώτος, λοιπόν, τρέχει για να αγκαλιάσει το παιδί του. Αγκάλιασε θερμά το παιδί του, τον φιλούσε ασταμάτητα και δάκρυα χαράς κυλούσαν από γερασμένα μάτιά του. Χωρίς καθυστέρηση δίδει εντολή να τον λούσουν, να τον ντύσουν, να του φορέσουν το δακτυλίδι της εξουσίας και να ετοιμάσουν μεγάλο πανηγύρι. Γιατί, «ο υιός μου ούτος νεκρός ην και ανέζησε, απολωλώς ην και ευρέθη».
Απέραντη είναι η αγάπη του Θεού Πατρός. Απεριόριστα ευρύχωρη η ευσπλαγχνία Του. Απερίγραπτη και ασύλληπτη η στοργή Του προς εμάς τα παραστρατημένα παιδιά Του.
Όλοι μας, λίγο ή πολύ, υπήρξαμε – και υπάρχομε – άσωτα παιδιά. Σπαταλήσαμε τα πνευματικά δώρα του Θεού μας. Μολύναμε και αμαυρώσαμε την εικόνα Του, εξευτελίσαμε το Όνομά Του. Αρνηθήκαμε την αρετή και προτιμήσαμε την αμαρτία. Καταφρονήσαμε την αγάπη Του και προσκολληθήκαμε στην αγάπη των υλικών αγαθών και πλούτη. Προτιμήσαμε να ζήσουμε μακριά από τον ευαγγελικό νόμο και ακολουθήσαμε τον νόμο του παλαιού ανθρώπου, που επαναστατεί πάντοτε μέσα μας και ζητεί να πράξουμε εκείνα που δεν είναι θεμιτά. Δεν θελήσαμε να υποταχθούμε στο θέλημα του Θεού, αλλά στο προσωπικό μας θέλημα. Και, παρ’ όλα αυτά, ο Θεός μας αγαπά και περιμένει πάντοτε την επιστροφή μας.
Ο Θεός ως στοργικός Πατέρας δεν απομακρύνεται από κοντά μας. Δεν μας εγκαταλείπει. Περιμένει υπομονετικά, πότε θα συνέλθουμε από την κατάσταση της αμαρτίας και θα πάρουμε την απόφαση της επιστροφής. Μας παρακολουθεί συνεχώς με πατρική στοργή. Μας οδηγεί στο δρόμο της μετανοίας. Μιλά μέσα στην καρδιά μας και στέλνει το θείο Του φωτισμό στο νουν μας, ώστε να φωτισθούμε και να διακρίνουμε πιο είναι το πνευματικό και αιώνιο συμφέρον μας. Περιμένει στην πύλη της πατρικής αγάπης για να μας υποδεχθεί και συνεχώς μας φωνάζει: «Παιδί μου δώσε μου την καρδιά σου». Η πατρική αγάπη μπορεί να εκφραστεί με την εξής εικόνα. Ας υποθέσουμε, ότι οι αμαρτίες όλου του κόσμου συγκεντρώνονται μέσα σε μια σταγόνα νερού. Αυτή, λοιπόν, την σταγόνα εξαφανίζεται, όταν την ρίξουμε μέσα στο πέλαγος του ωκεανού της θείας αγάπης. Επομένως η θεία αγάπη είναι ασύγκριτα μεγαλύτερη από τις δικές μας αμαρτίες.
Ο Θεός περιμένει μέχρι τέλους την μετάνοια όλων μας. Θέλει να μας αγκαλιάσει. Θέλει να αποκαταστήσει. Θέλει να μας δώσει την ουράνια δόξα. Θέλει να μας χαρίσει την Βασιλεία Του. Γι’ αυτό η ψυχή μας αναφωνεί: Ω! πόσο απροσμέτρητο είναι το πλάτος και το βάθος της θείας αγάπης και του ελέους του Θεού.
Με την αφορμή της σημερινής ευαγγελικής περικοπής, ας στραφούμε με ειλικρινή μετάνοια και ας ζητήσουμε το έλεος και την αγάπη Του. Αμήν.
Πηγή: (Ορθόδοξο Φυλλάδιο Ι.Ν. Αγ. Θεοδώρου, Lanham, ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ Τεύχος 10, Υπό Σεβ. Μητροπολίτου Αντινόης κ.κ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ), Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου
Δεν υπάρχει αληθινή σοφία χωρίς αγάπη, ούτε και αληθινή αγάπη χωρίς σοφία. Σοφία χωρίς αγάπη είναι όπως η σοφία τού φιδιού, ιδιοτελής και φαρμακερή. Αγάπη χωρίς σοφία είναι μια νεροποντή, την ώρα που η άνυδρη γη αναζητά ένα ψέκασμα νερού. Πόσο αμέτρητη είναι η σοφία τού Θεού! Τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί μαζί της, εκτός από τη θεϊκή αγάπη. Η αγάπη κι η σοφία τού Θεού, που αποκαλύφθηκαν στη δημιουργημένη φύση, είναι τα μέγιστα δώρα Του. Ακόμα κι αυτά όμως δεν είναι παρά σκιά, αν συγκριθούν με τη σοφία και την αγάπη που αποκάλυψε ο Θεός μέσω του Κυρίου Ιησού Χριστού, στο έργο τής σωτηρίας τού ανθρώπου. Πόσο μεγίστη είναι η σοφία κι η αγάπη τού Θεού που αποκαλύφθηκαν στην πρώτη Δημιουργία! Αυτή όμως ήταν η σοφία της δημιουργίας κάποιου που δεν υπήρχε, η αγάπη που δίνει σε κάποιον που δεν έχει γεννηθεί ακόμα. Η σοφία που αποκαλύφθηκε στη Νέα Κτίση, είναι η σοφία της θεραπείας κάποιου που είναι σοβαρά άρρωστος. Η αγάπη τής Νέας Κτίσης όμως, είναι η αγάπη τής αυτοθυσίας. Διάβασε μια φορά, δυο φορές και πολλές φορές ακόμα, το ευαγγέλιο του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και σβήσε τη δίψα σου στην αμέτρητη σοφία κι αγάπη τού Θεού. Και θα νιώσεις ισάριθμες φορές ψυχική υγεία, ψυχική δύναμη, χαρά και ζωή. Ο Κύριος έρχεται στον κόσμο για να τον θεραπεύσει, να τον ανακαινίσει και να τον αναστήσει εκ νεκρών. Πώς έρχεται; Έρχεται ως Κύριος, που ο στρατός Του προπορεύεται και τον ακολουθεί. Οι ουράνιες στρατιές τον περιβάλλουν, προηγούνται κι ακολουθούν. Θα περιμένατε να δείτε το γιο ενός βασιλιά ντυμένο με μετάξι και πορφύρα, βλέπετε όμως ένα νήπιο γεννημένο σε σπήλαιο και φασκιωμένο σε φάτνη ζώων.
Θα περιμένατε ίσως να δείτε κάποιον στρατηγό, που η πόρτα του φρουρείται από ένα δάσος ξιφολόγχες, για να τον προφυλάξουν από τις σφοδρές επιθέσεις των εχθρών του· κι αντί για στρατηγό, βλέπετε ένα άοπλο κι αθώο νήπιο, που το κυνηγούσαν από τη στιγμή που γεννήθηκε οι βασιλείς κι οι άρχοντες της γης, όπως θα κυνηγούσαν ένα ελάφι.
Θα περιμένατε ίσως να δείτε κάποιον βασιλιά πορφυροστολισμένο, να οδηγεί χρυσή άμαξα, ακολουθούμενο από καλοντυμένους ευγενείς. Και βλέπετε έναν απλό εργάτη που, εντελώς άγνωστος, κάνει το μεγάλο ταξίδι σε πέτρινους ατραπούς και δρόμους γεμάτους σκόνη κι αγκάθια, από τη Ναζαρέτ ως τον Ιορδάνη ποταμό, για να σκύψει το κεφάλι και να δεχτεί βάπτισμα από τα χέρια τού Ιωάννη τού Βαπτιστή, όπως όλοι οι λοιποί άνθρωποι.
Ίσως ρωτήσετε: Πού είναι ο στρατός Του; Είναι όλοι γύρω Του, προηγούνται ή τον ακολουθούν. Είναι οι περίλαμπροι αγγελικοί χοροί, που στο Χριστό βλέπουν τον Κύριο και Βασιλιά τους. Θα ήθελαν να τον μεταφέρουν με τα άρματα των Χερουβίμ, αλλά Εκείνος δε θέλει. Μόνο Εκείνος γνωρίζει γιατί δε θέλει. Μόνο Εκείνος, ο Πατέρας Του και το Άγιο Πνεύμα. Τ’ αγγελικά τάγματα θά ‘θελαν να τον ντύσουν σαν ήλιο, να τον στολίσουν με άστρα και να τον περιζώσουν με ουράνια τόξα. Εκείνος όμως δε δέχεται. Εκείνος μόνο γνωρίζει γιατί αρνείται. Οι άγγελοι θά ‘θελαν ν’ αναγγείλουν την έλευσή Του με σαλπίσματα. Θά ‘θελαν, με τη δύναμη και την ισχύ τους, ν’ ανοίξουν ξαφνικά τα μάτια όλων των ανθρώπων στη γη, για να δουν και ν’ αναγνωρίσουν τον Κύριό τους. Οι άγγελοι θά ‘θελαν και θα μπορούσαν να δώσουν γλώσσα στα ξύλα και στις πέτρες, στο νερό και τον αέρα, ώστε όλη η πλάση να τον υποδεχτεί με μια κραυγή: «Ωσαννά! Ωσαννά!» Εκείνος όμως δε θέλει. Κι Εκείνος μόνο γνωρίζει το γιατί. Τώρα γνωρίζουμε κι εμείς το γιατί. Όλη αυτή τη δόξα την έχει αιώνια. Έρχεται τώρα όμως που ήρθε το πλήρωμα του χρόνου στη φυλακή τής αμαρτίας και του θανάτου, εκεί που οι αμέτρητοι αδελφοί Του στενάζουν και θρηνούν, γιατί η αμαρτία τους οδήγησε στην παράνοια, στην παρακμή και το θάνατο. Μπήκε στον αγρό τού εχθρού με τη μορφή δούλου, όπως ήταν κι οι άλλοι δούλοι, και κινείται με σύνεση και προσοχή, για να συλλάβει και να δέσει αυτούς που διαφεντεύουν τη φυλακή αυτή και να ελευθερώσει τους αδελφούς Του δούλους, να τους οδηγήσει στη βασιλεία των ουρανών, κοντά στους αθάνατους αγγέλους.
Οι αγγελικές χορείες του ήταν πάντα ορατές. Στους άλλους άστραφταν μόνο εδώ κι εκεί σαν ηλιακές ακτίνες, πίσω από τα πυκνά σύνεφα. Στην επίγεια ζωή Του υπήρξαν τρία διαφορετικά ξεκινήματα. Το πρώτο σημαδεύτηκε με τη σύλληψη και τη γέννησή Του, το δεύτερο με το βάπτισμα και το τρίτο με την Ανάστασή Του. Το πρώτο σηματοδοτεί την έλευσή Του στον κόσμο, το δεύτερο το δημόσιο κήρυγμά Του με έργα και λόγια (ως παιδί κήρυττε κι έκανε θαύματα, αλλ’ αυτά γίνονταν μυστικά, κρυφά) και το τρίτο την ίδρυση της ατελεύτητης Βασιλείας Του. Τον καιρό τού πρώτου και του δεύτερου σταδίου, οι άγγελοι ήταν ορατοί κι απ’ άλλους ανθρώπους. Στο δεύτερο στάδιο, στο βάπτισμά Του, εμφανίστηκε η ίδια η Αγία Τριάδα. Τότε όμως εμφανίστηκε κι ένας άγγελος, όχι ασώματος, αλλ’ ένσαρκος. Αυτός ήταν ο Ιωάννης, γιός τού Ζαχαρία τού αρχιερέα και της συζύγου του Ελισάβετ. Δεν ήταν κάποιος άγγελος όπως οι άλλοι, τον ονόμασε άγγελο ο προφήτης: «Ιδού εγώ αποστέλλω τον άγγελόν μου προ προσώπου σου, ος κατασκευάσει την οδόν σου έμπροσθέν σου» (Μαλαχ. γ 1).
Με την προφητεία αυτή ξεκινάει ο ευαγγελιστής Μάρκος το ευαγγέλιό του. Κι αυτό είναι ένα όμορφο μυστήριο. Κάθε ευαγγελιστής ξεκινάει μ’ έναν δικό του τρόπο. Ο ευαγγελιστής Ιωάννης ξεκινάει από την αιωνιότητα. Ο Ματθαίος ξεκινάει από τον Αβραάμ. Ο Λουκάς από την επίγεια γέννηση του Σωτήρα μας. Κι ο Μάρκος από το βάπτισμα στον Ιορδάνη.
Γιατί δεν ξεκινούν κι οι τέσσερις ευαγγελιστές από την ίδια αρχή; Πες μου όμως, πού βρίσκεται η μια αρχή τού Ιησού Χριστού; Είναι δύσκολο να εντοπίσεις την αρχή ακόμα και κάποιου άψυχου αντικειμένου. Πόσο πιο δύσκολο όμως γίνεται αυτό όταν πρόκειται για ένα ζωντανό άνθρωπο; Και βέβαια δε συζητάμε πόσο δύσκολο είναι αν πρόκειται για το Χορηγό τής ζωής, από τον Οποίο δημιουργήθηκε κάθε ζωή.
Στην πραγματικότητα που δείχνουν οι ευαγγελιστές, στον καθένα μας υπάρχουν οι τέσσερις ακόλουθες αρχές, που είναι κατανοητές στο νου και την αντίληψή μας. Η μία είναι η αρχή μας από το Θεό, η δεύτερη από τους προγόνους μας, η τρίτη από τους γονείς μας κι η τέταρτη, η στιγμή που αρχίζουμε να δείχνουμε τη μεγαλύτερη δραστηριότητά μας στον κόσμο. Ο Χριστός όμως έχει και μια πέμπτη αρχή, που έχει σχέση με τον καθένα από μας. Η αρχή τού Ιησού Χριστού, του Υιού τού Θεού και του ευαγγελίου Του για μας δηλαδή, είναι η στιγμή που τον αναγνωρίζουμε με την καρδιά και το νου μας ως το μοναδικό Σωτήρα μας. Η στιγμή που θα σταματήσει να υπάρχει μέσα μας σαν ένα σβηστό, αν και γεμάτο λάδι χρυσό καντήλι, και θ’ ανάψει, θα θερμάνει και θα φωτίσει όλη μας την ύπαρξη. Όταν αρχίσει να γίνει για μας ο «άρτος ο επιούσιος», χωρίς τον οποίο δεν μπορούμε να ζήσουμε ούτε μια μέρα. Όταν γίνει η μεγαλύτερη αξία απ’ ολόκληρο το σύμπαν, από κάθε συγγενή και φίλο, πιο αγαπητή κι από τη ζωή μας την ίδια. Αυτή θα είναι για μας η πραγματική αρχή τού Ιησού Χριστού. Μόνο τότε θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε τις άλλες τέσσερις αρχές που αναφέρουν οι τέσσερις ευαγγελιστές.
***
Ο ευαγγελιστής Μάρκος ξεκινάει το ευαγγέλιό του με την έναρξη της δημόσιας ζωής και του κηρύγματος του Χριστού στον κόσμο. Και μας παρουσιάζει αμέσως και εμφατικά την προφητεία τού προφήτη Μαλαχία για τον Ιωάννη τον Πρόδρομο, ως άγγελο που προπορεύεται του Κυρίου. Γιατί τόσο ο προφήτης όσο κι ο ευαγγελιστής ονομάζουν άγγελο τον Ιωάννη, αφού δεν ήταν άγγελος αλλ’ άνθρωπος; Πρώτο, επειδή ο Ιωάννης με τη ζωή του ήταν σαν ουράνιος άγγελος, προσέγγιζε την αγγελική ζωή περισσότερο απ’ όλους τους ανθρώπους. Δεύτερο, επειδή με το κήρυγμά του θα γινόταν σαφές πως σκοπός τής επίγειας διακονίας τού Χριστού ήταν να κάνει αγγέλους όλους τους αμαρτωλούς και θνητούς ανθρώπους· να πάρει τους σκλαβωμένους στην αμαρτία θνητούς ανθρώπους και να τους κάνει αναμάρτητους, ελεύθερες υπάρξεις, όπως είναι κι οι άγιοι άγγελοι στον ουρανό.
Με ποιον τρόπο έμοιαζε με άγγελο ο Ιωάννης; Πρώτο, με την υπακοή του στο Θεό, δεύτερο με την αποδέσμευσή του από τον κόσμο και τρίτο με την έλλειψη μέριμνας και φροντίδας για τη σωματική ζωή του. Ο πρώτος είναι ουσιαστικός για τον κόσμο, ο δεύτερος απορρέει από τον πρώτο κι ο τρίτος από το δεύτερο. Οι άγγελοι υπακούουν απόλυτα στο Θεό. Κάθε μέρα τους αποκαλύπτονται άμεσα τα ανέκφραστα μυστήρια της σοφίας, της αγάπης και της δύναμης του Θεού. Η υπακοή στο δημιουργό τους δεν είναι δυναστική, αλλά προέρχεται από χαρά και ταπείνωση.
Ο άγιος Ιωάννης ήταν απόλυτα υπάκουος στοό Θεό από την πολύ πρώιμη ηλικία του. Γεννήθηκε από υπερήλικες γονείς, ορφάνεψε από μικρός. Έτσι αφέθηκε στην πατρική φροντίδα τού Θεού, που ήταν ο μοναδικός γονιός του, ο αποκλειστικός προστάτης κι η μοναδική αγάπη του. Ο πατέρας του ήταν αρχιερέας. Κι αυτό φαίνεται πως βοήθησε στο να δυναμώσει η πίστη τού Ιωάννη στο Θεό. Τη σύλληψή του στην κοιλιά τής ηλικιωμένης και στείρας μητέρας του με τη δύναμη και τη βούληση του Θεού δεν πρέπει να την αγνοούσε. Αφού ο ευαγγελιστής Λουκάς γνώριζε τη θαυμαστή ιστορία για τη σύλληψη του Ιωάννη, πολύ περισσότερο θα πρέπει να την γνώριζε ο ίδιος ο Ιωάννης. Γνώριζε πως τη σύλληψή του την ανάγγειλε άγγελος του Θεού, όπως γνώριζε και τα προφητικά λόγια τού αγγέλου: «Έσται γαρ μέγας ενώπιον του Κυρίου…και Πνεύματος Αγίου πλησθήσεται έτι εκ κοιλίας μητρός αυτού… και προελεύσεται ενώπιον αυτού εν πνεύματι και δυνάμει Ηλιού» (Λουκ. α 15, 17).
Όλ’ αυτά είχαν χαραχτεί στην καρδιά τού νεαρού Ιωάννη ανεξίτηλα, όπως κάτι που χαράζεται σε πέτρινη πλάκα. Ο Θεός αποκάλυψε τα κυρίαρχα ίχνη της ζωής του από τότε που ήταν παιδί. Θα πρέπει από τότε να είχε αντιληφθεί με σαφήνεια τι έπρεπε να κάνει και ποιο είδος ζωής έπρεπε ν’ ακολουθήσει. Αποσύρθηκε αμέσως στην έρημο (βλ. Λουκ. α 80), ώστε ν’ αγωνιστεί νύχτα μέρα, να προσαρμόσει το πνεύμα του στο θέλημα του ζώντος Θεού. Δόθηκε ολοκληρωτικά στο Θεό και έστρεφε προς Εκείνον τη σκέψη του για όλα εκείνα που τον απασχολούσαν. Δεν είχε καμιά ανάγκη να διδαχτεί από άνθρωπο, αφού Εκείνος, από τον οποίο δόθηκε κάθε γνώση στους ανθρώπους, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, επικοινωνούσε άμεσα με τον Ιωάννη και του αποκάλυπτε το θέλημά Του.
Αποσυρμένος από τον κόσμο ο Ιωάννης προσκολλήθηκε πιστά στο Θεό, όπως κάνουν κι οι ουράνιοι άγγελοι. Κι όπως οι άγγελοι, ξεδιψούσε κι αυτός από την πηγή τής σοφίας, της δύναμης και της αγάπης. Γι’ αυτό ο προφήτης ονόμασε κι αυτόν άγγελο.
Ο Ιωάννης έμοιαζε επίσης με τους αγγέλους ως προς την απελευθέρωσή του από τον κόσμο και τους ανθρώπους. Γι’ αυτόν ο κόσμος δεν ήταν παρά πηλός, που μερικές φορές έπαιρνε πράσινο χρώμα κι άλλοτε μαύρο. Πάντα όμως ήταν πηλός. Γι’ αυτόν οι άνθρωποι ήταν ένα κοπάδι σε σύγχυση, που δεν έβλεπε πουθενά τον ποιμένα. Τι είναι ο κόσμος κι ο άνθρωπος μπροστά στην παντοδυναμία τού ζώντος Θεού; Τι αξίζει η δύναμη κι ο έπαινός του και ποια είναι η απειλή του; Δεν είναι παρά αφρός σε μια βαθιά θάλασσα. Ο κόσμος δεν μπορεί να προσφέρει κανένα καλό στους ανθρώπους, παρά μόνο αν το δανειστεί από το Θεό. Ούτε και μπορεί να βλάψει τον άνθρωπο χωρίς την άδειά Του.
Γιατί τότε να προσκολληθεί στον κόσμο; Γιατί να περιμένει οτιδήποτε από έναν κόσμο που έχει δανειστεί τα πάντα από το Θεό και συνεπώς του τα οφείλει; Γιατί να φοβηθεί τον κόσμο, όταν ολόκληρος ο κόσμος ζει με το φόβο, ανασαίνει με φόβο; Ο Ιωάννης, όπως κι οι άγγελοι του Θεού, δεν ήταν από καμιά άποψη δεμένος με τον κόσμο, δεν τον φοβόταν ούτε στο ελάχιστο. Γι’ αυτό και βροντοφώναζε με πάθος εναντίον των αμαρτωλών πρεσβυτέρων τής Ιερουσαλήμ, που οι άνθρωποι τους προσκυνούσαν, όπως κάνουν στα είδωλα: «Γεννήματα εχιδνών, τις υπέδειξεν υμίν φυγείν από της μελλούσης οργής;» (Λουκ. γ’ 7) και εκσφενδόνιζε τις επιπλήξεις του στον Ηρώδη, «περί πάντων ων εποίησε πονηρών» (Λουκ. γ’ 19).
Ο Ιωάννης δε λογάριαζε κανέναν, εκτός από τον ζώντα Θεό και το άγιο θέλημά Του. Δεν έκανε διάκριση ανάμεσα στους ανθρώπους. Δεν τους ξεχώριζε ούτε από τον ιματισμό τους ούτε από την τιμή και τη δύναμή τους ή τη σοφία τους ή τον πλούτο τους. Μόνο η ψυχή τους τον έκανε να τους διαφοροποιεί. Τα μάτια του δεν έβλεπαν τα σώματα των ανθρώπων αλλά γυμνές τις ψυχές τους, που τις κρύβει από τους άλλους το κάλυμμα του σώματος. Τέτοια ελευθερία και αποδέσμευση από τον κόσμο και τους ανθρώπους μόνο οι άγγελοι του Θεού έχουν, γι’ αυτό κι ο προφήτης ονόμασε τον Ιωάννη άγγελο.
Ο Ιωάννης έμοιαζε με άγγελο και για την αμεριμνησία που είχε για την επίγεια ζωή. Οι άγγελοι είναι ασώματοι, δεν είναι υλικές υπάρξεις όπως οι άνθρωποι. Είναι στολισμένοι με τη μεγαλοπρέπεια της ύπαρξής τους, είναι «σώματα επουράνια» (Α’ Κορ. ιε’ 40). Οι άγγελοι είναι εντελώς απαλλαγμένοι από τη φροντίδα τού εαυτού τους. Δεν κουράζονται από τη μέριμνα του τι θα φάνε, τι θα πιουν ή τι θα φορέσουν. Υπηρετούν το Θεό και γνωρίζουν πως ο Θεός θα τα φροντίσει όλα. Ποιος είναι ο επίγειος νοικοκύρης που θ’ αφήσει τους πιστούς δουλευτάδες του να πεινάσουν ή να μείνουν γυμνοί; Δε θα φροντίσει περισσότερο λοιπόν ο Θεός τους πιστούς δούλους Του; «Τις δε εξ υμών μερίμνων δύναται προσθείναι επί την ηλικίαν αυτού πήχυν ένα;» (Ματθ. στ’ 27).
Ο Θεός μάς περιβάλλει περισσότερο απ’ ό,τι μας περιβάλλει ο ήλιος κι ο αέρας. Εκείνος ξέρει από τι είμαστε φτιαγμένοι, γνωρίζει τις ανάγκες μας και τις ικανοποιεί κάθε μέρα. Γιατί οι άνθρωποι δεν το συνειδητοποιούν αυτό; Γιατί τότε υπάρχει πείνα και λιμός; Γιατί ο Θεός το επιτρέπει αυτό; Επειδή μέριμνα του Θεού είναι ν’ ανατρέφει όχι μόνο το σώμα, αλλά και την ψυχή μας. Κι η εμπειρία διδάσκει ότι η σωματική πείνα καμιά φορά τρέφει την ψυχή. Η καλλίτερη απόδειξη γι’ αυτό είναι η νηστεία. Ένα καλοταϊσμένο σώμα συνήθως υποδηλώνει μιά εντελώς άδεια ψυχή. Εκείνος που νηστεύει, τρέφει την ψυχή του. Όσο περισσότερο συνηθίζει ο άνθρωπος να νηστεύει, τόσο λιγότερη φροντίδα έχει για το σώμα του και μεγαλύτερη χαρά στην ψυχή του. Αυτό που λέω δεν είναι προϊόν φήμης. Είναι από μόνο του ξεκάθαρο, όταν ο άνθρωπος το δοκιμάζει και το εφαρμόζει αυτό στη ζωή του.
***
Όπως όλοι οι άνθρωποι που έζησαν με τη βιωματική τους εμπειρία κι όχι από τη σοφία που απόκτησαν από τα βιβλία, έτσι έζησε κι ο άγιος Ιωάννης. Έμαθε να ζει αμέτοχος από τις βιωτικές μέριμνες. Δε διάβασε βιβλία ούτε άκουσε σοφούς ανθρώπους που συνηθίζουν να «μιλάνε», αλλά δε λένε το «πώς». Έζησε ασκώντας την ελευθερία από μέριμνες. Δοκίμασε τη νηστεία και είδε ότι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει όχι μόνο χωρίς όλες εκείνες τις τροφές για τις οποίες κοπιάζει τόσο πολύ, αλλά και χωρίς ψωμί. Ο Ιωάννης τρεφόταν με «ακρίδες» και «μέλι άγριο». Δεν έπινε κρασί ή άλλο δυνατό ποτό. Και παρ’ όλ’ αυτά, πουθενά δεν αναφέρεται ότι του έλειψε το φαγητό ή το ποτό. Δεν ήταν οι ακρίδες και το άγριο μέλι που τον έτρεφαν, αλλά η δύναμη του Θεού που λάβαινε ο πιστός δούλος Του από τα μέσα αυτά. «Άρτον αγγέλων έφαγε άνθρωπος» (Ψαλμ. οζ’ 25). Αυτό γίνεται πάντα με τους πιστούς και υπάκουους, ενώ οι άπιστοι κι οι ανυπάκουοι χρειάζονται πολλά φάρμακα μαζί με τα πλούσια γεύματά τους. Τα πλούσια γεύματα των αθέων και των ανυπάκουων δεν τρέφουν τα σώματά τους, αλλά τους προσφέρουν βάρος κι αρρώστιες.
Ο Ιωάννης δε νοιαζόταν ούτε πού θα ζήσει ούτε τι θα φορέσει. Κατοικία του ήταν η έρημος, σκεπή του είχε τον ουράνιο θόλο. Ένδυμά του είχε τρίχες καμήλας, περασμένες σε δερμάτινες λουρίδες. Κι ο Ηλίας φορούσε δερμάτινη ζώνη, ως ένδειξη ότι είχε θανατώσει τα πάθη κι ήταν έτοιμος να τηρήσει το θέλημα του Θεού. Και τι να πούμε για παπούτσια ή για καπέλο; Αν περπατήσεις αρκετό διάστημα ξυπόλητος, τότε οι πατούσες σου μετατρέπονται από μόνες τους σε παπούτσια. Κι αν περπατήσεις αρκετά κάτω από τον έναστρο ουρανό, τότε η τεράστια στεφάνη τών αστεριών γίνεται πιο κατάλληλο κάλυμμα κεφαλής από ένα εφαρμοστό, πλεγμένο καπέλο. Έβλεπε την ψυχή του καλυμμένη με τα ηλιόλουστα ιμάτια των αγγέλων τού ουρανού κι όχι με τη σωματική φθορά. Είναι πρόδηλο πως, όπως κι ο απόστολος Παύλος, δεν ήξερε κι ο ίδιος αν ήταν «εν σώματι είτε εκτός του σώματος» (Β’ Κορ. ιβ’ 3). Ξάπλωνε και κοιμόταν είτε κάτω από τον ανοιχτό ουρανό είτε σε κάποιο από τα πολλά σπήλαια της ερήμου «πέραν του Ιορδάνου». Τι τον ένοιαζε αυτό όμως, αφού η ψυχή του αναπαυόταν στο βασιλικό στήθος τού ουράνιου Δημιουργού; Γείτονες είχε τις φαρμακερές οχιές και τα πεινασμένα λιοντάρια. Δεν τα φοβόταν όμως, γιατί ήξερε πως το μάτι τού Θεού που τα βλέπει όλα, τον προστάτευε. Γιατί να τα φοβηθεί, αφού δεν μπορούσαν να βλάψουν την ψυχή του; Τον εαυτό του τον έβλεπε σαν ψυχή, όχι σαν σάρκα. Οι άνθρωποι που στον εαυτό τους βλέπουν μόνο ένα σώμα, λειτουργούν μόνο για το σώμα τους, αναζητούν ανέσεις για το σώμα, φροντίζουν μόνο το σώμα. Ο άγιος Ιωάννης ήταν ελεύθερος από επίγειες μέριμνες. Μοναδική του φροντίδα ήταν η Ψυχή του· Μοναδικός νόμος και κανόνας για την ψυχή του ήταν το θέλημα του Θεού. Σ’ αυτό έμοιαζε με τους ουράνιους αγγέλους. Γι’ αυτό κι ο προφήτης τον ονόμασε άγγελο.
(Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος λέει: «Ο ασκητής που αδυνατίζει το σώμα του, αδυνατίζει και την αμαρτία· αγωνίζεται να γίνει ασώματος, εξαντλεί το φθαρτό με το αθάνατο»).
Υπάρχουν κι άλλες προφητείες σχετικά με τον άγιο Ιωάννη. Ο μεγαλοφωνότατος προφήτης Ησαΐας τον ονόμασε «φωνή βοώντος εν τη ερήμω» και συνέχισε: «ετοιμάσατε την οδόν Κυρίου, ευθείας ποιείτε τας τρίβους αυτού» (Ησ. μ’ 3). Ενώ η προηγούμενη προφητεία αναφέρεται στα προσωπικά χαρακτηριστικά τού αγίου Ιωάννη, αυτή αναφέρεται στο χαρακτήρα τού έργου του, της αποστολής του. Ποιο λοιπόν ήταν το έργο του; Ήταν να γίνει η φωνή που κραυγάζει στην έρημο, που θα προειδοποιήσει τους ανθρώπους και θα προετοιμάσει την οδό τού Κυρίου. Με την «έρημο» πρέπει εδώ κατ’ αρχήν να κατανοήσουμε την «πέραν του Ιορδάνου» ερημική τοποθεσία, απ’ όπου ήρθε ο δυναμικός Πρόδρομος του Χριστού, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου στην ανθρωπότητα:
Μετανοείτε!
Τις υπέδειξεν υμίν φυγείν από της μελλούσης οργής;
Η αξίνη προς την ρίζαν κείται.
Παν ουν δένδρον μη ποιούν καρπόν καλόν εκκόπτεται και εις πυρ βάλλεται.
Έρχεται ο ισχυρότερός μου, ου ουκ ειμί ικανός λύσαι τον ιμάντα των υποδημάτων αυτού.
Ούτος… κατακαύσει το άχυρον πυρί ασβέστω. Μετανοείτε!
Ως «έρημο» όμως πρέπει να κατανοήσουμε και την ανθρωπότητα ολόκληρη, όλη την ιστορία τού ανθρώπινου γένους, που η αμαρτία την είχε φθείρει όπως η φυματίωση. Ο Πρόδρομος ήταν το πρώτο χελιδόνι μιας καινούργιας άνοιξης. Δεν ήταν ο ήλιος τής άνοιξης, ούτε η ευωδία και το άρωμα της άνοιξης ή το τραγούδι τής άνοιξης. Ο Ιωάννης ήταν η σάλπιγγα που ξύπνησε εκείνους που τους είχε καταλάβει χειμέρια νάρκη. Ήταν απλά ο κήρυκας της άνοιξης. Άνοιξη ήταν ό ίδιος ο Κύριος.
Ως «έρημο» κατανοούμε επίσης τις ψυχές τών ανθρώπων τής εποχής του, που ήταν χωρισμένες από το Θεό και βυθισμένες στο νεκρικό σκοτάδι, σαν το ποτάμι που χάνεται στην αμμώδη έρημο. Ο άγιος Ιωάννης είναι εκείνος που ξυπνά τις συνειδήσεις μας, σα να τραβά το ποτάμι προς τον ήλιο. Ήλιος είναι ο Χριστός. Συνείδηση είναι ο προάγγελος της αγάπης, όπως είναι ο Ιωάννης για το Χριστό.
«Ετοιμάσατε την οδόν Κυρίου, ευθείας ποιείτε τας τρίβους αυτού». Πώς θα γίνει αυτό; Μετανοείτε και εξομολογηθείτε τις αμαρτίες σας. Κάντε τα αυτά γρήγορα, γιατί ο Κύριος έρχεται. Θα κρούσει τη θύρα κάθε ψυχής. Όποιος μετανοεί και εξομολογείται, θα κρατήσει την πόρτα τής ψυχής του ανοιχτή. Κι ο Κύριος θα μπεί μέσα και θα φέρει μαζί Του την αιώνια ζωή. Εκείνου όμως που δε μετανοεί και δεν εξομολογείται τις αμαρτίες του και γι’ αυτό έχει σκουριάσει από την αμαρτία, η πόρτα του θα παραμείνει κλειστή. Ο Κύριος θα τον προσπεράσει. Η αξίνα κι η φωτιά θα τον πλησιάσουν. Δρόμος τού Κυρίου και τρίβοι Του είναι οι ψυχές τών ανθρώπων. Οι άγριοι τόποι είναι η αμαρτία κι η ανομία.
Το νόημα των λόγων «ετοιμάσατε την οδόν Κυρίου», μας το εξηγεί μ’ αυτά τα λόγια ο προφήτης Ησαΐας: «Πάσα φάραγξ πληρωθήσεται και παν όρος και βουνός ταπεινωθήσεται» (Ησ. μ’ 4). Αυτό σημαίνει: Όλα όσα σκέπτεσθε ότι είναι ταπεινά κι αδύναμα, θα υψωθούν και θα δυναμώσουν κι όλ’ αυτά που τα λογιάζετε ανώτερα και δυνατά, θα ταπεινωθούν. Ή, με άλλα λόγια: Λογαριάζετε το Θεό σαν μια χαμηλή κοιλάδα, αν και βρίσκεται στο μέγιστο ύψος. Και λογιάζετε τον υλικό κόσμο πως βρίσκεται στο μεγαλύτερο ύψος, ενώ είναι χαμηλά, ένα απλό υποπόδιο των ποδών Του.
Η αμαρτία έχει, φέρει όλον τον κόσμο ανάποδα, έχει γυρίσει τα πάνω κάτω. Απορίψτε την αμαρτία, κι αμέσως όλος ο κόσμος θα ορθοποδήσει. Μετανοείστε κι εξομολογηθείτε τις αμαρτίες σας. Βαπτιστείτε με το βάπτισμα της μετάνοιας για να συχωρεθούν οι αμαρτίες σας.
***
«Εγένετο Ιωάννης βαπτίζων εν τη ερήμω και κηρύσσων βάπτισμα μετανοίας εις άφεσιν αμαρτιών» (Μάρκ. α’ 4). Γιατί ο Ιωάννης λογαριάζεται πρόδρομος τοὖ Χριστού; Είναι μόνο επειδή εμφανίστηκε στον κόσμο λίγους μήνες πριν από το Χριστό; Όχι. Είναι πρόδρομος για το κήρυγμα και τη διακονία του, γιατί μ’ αυτόν τον τρόπο προετοίμασε τους ανθρώπους να περιμένουν την έλευση του Χριστού. Ολόκληρο το κήρυγμά του ήταν κλήση των ανθρώπων σε μετάνοια. Ολόκληρη η διακονία του συνίστατο στο βάπτισμα μετανοίας, για τη συχώρεση των αμαρτιών. Το βάπτισμα του Ιωάννη είχε σαν συνέπεια την άφεση των αμαρτιών. Τη μετάνοια, την εξομολόγηση και το βάπτισμα στο νερό τα έκανε ο ίδιος ο Ιωάννης. Η συχώρεση των αμαρτιών όμως ξεπερνούσε τις δυνάμεις του. Μόνο ο Χριστός μπορούσε να συχωρέσει αμαρτίες. Ο Ιωάννης το αναγνώριζε αυτό και το ομολογούσε: «Εγώ μεν ύδατι βαπτίζω υμάς· έρχεται δε ο ισχυρότερός μου, ου ουκ ειμί ικανός λύσαι τον ιμάντα των υποδημάτων αυτού· αυτός υμάς βαπτίσει εν Πνεύματι Αγίω και πυρί» (Λουκ. γ’ 16). Ομολογούσε έτσι πως εκείνος, με το βάπτισμά του, απλά προετοίμαζε τους ανθρώπους για το βάπτισμα του Χριστού. Το δικό του βάπτισμα ήταν κάτι παραπάνω από σημείο· το αληθινό βάπτισμα του Χριστού καθαρίζει τον άνθρωπο από την αμαρτία και τον μετατρέπει σε νέα κτίση, γίνεται υιός τού Θεού με υιοθεσία και συναριθμείται με τους δίκαιους πολίτες τής ουράνιας βασιλείας.
Ο Ιωάννης, ο προφήτης τής ερήμου, γνώριζε πολύ καλά τα βάθη τής ανθρώπινης φύσης: τις αδυναμίες της, την κλίση της προς το κακό, την ασυνέπειά της. Τα έμαθε καλά αυτά στα τριάντα χρόνια τής μόνωσής του στην έρημο. Απόκτησε αυτογνωσία κι έτσι γνώρισε και τον κόσμο ολόκληρο κι όλα όσα συμβαίνουν ή μπορούν να συμβούν σ’ αυτόν. Η νικηφόρα μάχη που έκανε με τον εαυτό του του προσπόρισε ανεξάντλητη γνώση τής ανθρώπινης φύσης. Έτσι τώρα παρουσιάστηκε στους ανθρώπους με την ελευθερία τού νικητή. Η γνώση του δεν οφειλόταν σε βιβλία. Προερχόταν από πρώτο χέρι, από τον ίδιο το Θεό, μέσα από τη δική του εμπειρία. Είναι φανερό πως έτσι το κήρυγμά του έχει έναν πολύ ανθρώπινο χαρακτήρα. Δε στηρίζεται στα λόγια των ανθρώπων. Ακόμα κι αν ο άνθρωπος έχει εξομολογηθεί ειλικρινά κι έχει αποδείξει έμπρακτα τη μετάνοιά του για τις αμαρτίες που είχε διαπράξει, ο Ιωάννης δεν τον εμπιστεύεται αμέσως. Γνωρίζει την αδυναμία και την ασυνέπεια της ανθρώπινης φύσης. Γι’ αυτό κι αγωνίζεται μ’ όλες του τις δυνάμεις να ξεκαθαρίσει στους μετανοούντες πως πρέπει ν’ αποδείξουν τα λόγια με τα έργα τους. Όταν η αμαρτία επαναλαμβάνεται, γίνεται συνήθεια. Τώρα συνήθεια πρέπει να γίνουν τα έργα τής αρετής. Κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί με μακρά άσκηση των αρετών. Ο άγιος Πέτρος ο Δαμασκηνός λέει: «Οι καλές κι οι κακές συνήθειες καίγονται με το χρόνο, όπως το ξύλο στη φωτιά». Κι ο άγιος Ιωάννης έβλεπε με δισταγμό τους «στιγμιαίους» και πρόσκαιρους μετανοοούντες και γι’ αυτό τους φώναζε: «Ποιήσατε ουν καρπόν άξιον της μετανοίας» (Ματθ. γ’ 8).
Στους αγέρωχους Φαρισαίους, τους Σαδδουκαίους και τους γραμματείς της Ιερουσαλήμ, που καυχώνταν για την καταγωγή τους από τον Αβραάμ, έλεγε ο Ιωάννης: «Μη άρξητε λέγειν εν εαυτοίς, πατέρα έχομεν τον Αβραάμ· λέγω γαρ υμίν ότι δύναται ο Θεός εκ των λίθων τούτων εγείραι τέκνα τω Αβραάμ» (Λουκ. γ’ 8). Η ρίζα τού κακού μέσα στον άνθρωπο, απ’ όπου προέρχεται κάθε φανερή αμαρτία, είναι οι αμαρτωλές σκέψεις κι οι αμαρτωλοί διαλογισμοί. Σε τι μπορούν να βοηθήσουν τα λόγια τής μετάνοιας, όταν ο άνθρωπος συνεχίζει να σκέφτεται μέσα του ή να λέει το κακό;
Πονηρές σκέψεις και πονηρά λόγια που λέει κανείς μέσα του δεν είναι απλά σκέψεις και λόγια, αλλά στην ουσία πονηρά έργα, προτού ακόμα εξωτερικευτούν και γίνουν φανερές πονηρές πράξεις. Το φίδι που έχει δηλητήριο στα δόντια του δεν παύει να είναι φαρμακερό φίδι, είτε δαγκώσει είτε όχι. Ακόμα κι αν δε δαγκώσει, είναι φίδι φαρμακερό, δεν είναι αθώο περιστέρι.
Τα λόγια «ο Θεός εκ των λίθων τούτων εγείραι τέκνα τω Αβραάμ» έχουν πολλά νοήματα. Ο Θεός έχει πραγματικά τη δύναμη να φτιάξει ανθρώπους από τις πέτρες, όταν κι όπως θελήσει. Έτσι ο Ιωάννης υπενθυμίζει στους πρεσβύτερους του λαού των Ιεροσολύμων τους απλούς και μετανοημένους ανθρώπους, που οι ίδιοι περιφρονούσαν σαν νεκρές και ακατέργαστες πέτρες. Από τους απλούς αυτούς ανθρώπους ο Θεός θ’ αναστήσει αποστόλους, ευαγγελιστές, άγιους και ήρωες. Και τους πρεσβύτερους του λαού, που αστράφτουν μ’ ένα γήινο και παροδικό, ψεύτικο φως, ο Θεός θα τους αποβάλει αν δεν παρουσιάσουν καρπό άξιο μετανοίας.
***
Ο Θεός μπορεί να μετατρέψει σε υπηρέτες Του ακόμα και άπιστους, που λατρεύουν και προσκυνούν το ξύλο και την πέτρα. Μάταια οι σοφοί τού Ισραήλ τους περιφρονούν σαν ακάθαρτα όντα, ανάξια και για τον ουρανό και για τη γη. Αν οι ίδιοι αυτοί σοφοί άνθρωποι δεν αποδείξουν με τα έργα τους ότι είναι τέκνα τού Αβραάμ, του δίκαιου και πιστού Αβραάμ, ο Θεός θα δημιουργήσει γνήσια τέκνα από τους εθνικούς, που έφτιαχναν θεούς από πέτρα. Τέλος, ας μην αβρύνονται οι σοφοί αυτού του κόσμου επειδή γνωρίζουν τον επίγειο νόμο και το Νόμο τού Θεού, όταν η καρδιά τους είναι σκληρή σαν πέτρα. Ενώ στην πραγματικότητα η καρδιά τους βρίσκεται σε τέτοια κατάσταση, ο νους τους, που είναι φουσκωμένος απ’ όλα τα είδη τής γνώσης, θα τους οδηγήσει κατευθείαν στο αιώνιο πυρ. Είχαν συνηθίσει να εκτιμούν πως από μόνη της η γνώση τούς αξίζει, χωρίς να υπολογίζουν την καρδιά. Υπερηφανεύονταν ακόμα και για τη σκληροκαρδία τους.
Ο Θεός μπορεί να χρησιμοποιήσει την καρδιά σαν αφετηρία για τη σωτηρία τού ανθρώπου. «Και δώσω υμίν καρδίαν καινήν και πνεύμα καινόν δώσω εν υμίν και αφελώ την καρδίαν την λιθίνην εκ της σαρκός υμών και δώσω υμίν καρδίαν σαρκίνην» (Ιεζ. λστ’ 26). Η σώρευση της γνώσης δεν ήταν ικανή να μαλακώσει τις καρδιές τους. Ο Θεός όμως μπορεί να μαλακώσει τις καρδιές εκείνων που μετανοούν πραγματικά. Όπως το κερί λιώνει με τη φωτιά, έτσι κι ο Θεός με τη χάρη Του μπορεί να φωτίσει και να θερμάνει τις καρδιές τών πιστών Του, να φωτίσει το νου τους με κάθε γνώση που τους χρειάζεται.
Με τον τρόπο αυτόν ο Ιωάννης διδάσκει, τους ισχυρογνώμονες «σοφούς» της Ιερουσαλήμ, πως πρέπει να δείξουν με τα έργα τους την ειλικρίνεια της μετάνοιάς τους. Το μεγαλύτερο έργο που θα μπορούσαν να πράξουν αυτοί οι φαντασμένοι που περιφρονούν τους άλλους ανθρώπους, είναι ν’ απορρίψουν την εγωιστική εσωτερική τους σκέψη ότι είναι τέκνα τού Αβραάμ.
Από κάποιους άλλους ο Ιωάννης απαιτεί διαφορετικούς καρπούς μετανοίας: «Ο έχων δύο χιτώνας μεταδότω τω μη έχοντι, και ο έχων βρώματα ομοίως ποιείτω» (Λουκ. γ’ 11). Ο Ιωάννης γνωρίζει πως οι μετανοούντες αυτοί είναι περιχαρακωμένοι σε παλιές συνήθειες: πως όταν έχει κανείς δύο χιτώνες, θ’ ακολουθήσει κι ένας τρίτος· πως όταν έχει περισσότερα τρόφιμα απ’ όσα χρειάζεται, δεν έχει λόγο να τα μοιράζεται με τους φτωχούς, αλλά να συσσωρεύσει ακόμα περισσότερα. Προσπάθησε λοιπόν να τους βάλει στο δρόμο τής απόκτησης νέων συνηθειών, να δίνουν ελεημοσύνη, να μοιράζουν τ’ αγαθά τους, ώστε ν’ ανοίξει η στενή καρδιά τους, να νιώθουν την αδελφότητα με τους ανθρώπους, το Θεό ως Πατέρα τους. Εκείνος που ήταν ισχυρότερος από τον Ιωάννη θα τους οδηγούσε στο βάπτισμα «εν Αγίω Πνεύματι και πυρί».
Ο Ιωάννης συνιστά στους τελώνες άλλους καρπούς μετανοίας, κατάλληλους για τον πονηρό τρόπο με τον οποίο πλούτιζαν, εισπράττοντας από τους ανθρώπους περισσότερα απ’ όσα απαιτούσε ο νόμος. Η συνήθεια αυτή είχε ριζώσει μέσα τους τόσο, ώστε με τον πλούτο που είχαν συγκεντρώσει, έγιναν τόσο υπερήφανοι, όσο κι οι πρεσβύτεροι του Ισραήλ για τη σοφία τους. Κι οι δυο τους βέβαια στηρίζονταν στην ανομία και την αδικία. Με ποιον καλλίτερο τρόπο θα μπορούσαν να δείξουν τη μετάνοιά τους από το ν’ απορρίψουν τις κακές αυτές τάσεις και ν’ ακολουθήσουν το γράμμα τού νόμου; Γι’ αυτό κι ο σοφός Ιωάννης τους δίνει το κατάλληλο φάρμακο για την αρρώστια τους.
Τι συμβουλεύει ο Ιωάννης να κάνουν οι στρατιώτες; «Μηδένα συκοφαντήσητε μηδέ διασείσητε, και αρκείσθε τοις οψωνίοις υμών» (Λουκ. γ’ 14). Και πάλι εδώ έχουμε τα κατάλληλα φάρμακα στην αρρώστια. Ο οπλισμένος άνθρωπος έχει όλα τα μέσα για ν’ ασκήσει βία. Τα όπλα του τον ωθούν να το κάνει. Για να κάνει μια βίαιη πράξη όμως, πρέπει να φανταστεί κάποιο επιχείρημα, τόσο για να καθησυχάσει τη δική του συνείδηση, όσο και να δικαιολογηθεί στον κόσμο. Έτσι, σ’ έναν οπλισμένο άνθρωπο που ασκεί βία, είναι συνηθισμένη συμπεριφορά να συκοφαντεί τους άλλους και να παραπονιέται για τα χαμηλά εισοδήματά του. Για νά ‘χει λοιπόν αξία η μετάνοια του στρατευόμενου, πρέπει να εγκαταλείψει τις παλιές του πονηρές συνήθειες: τη βία, τη συκοφαντία και τις διαμαρτυρίες για τα εισοδήματά του.
Όλα όσα συνιστά ο άγιος Ιωάννης ως καρπούς μετανοίας, οπωσδήποτε δεν είναι αρκετά για να σώσουν την ψυχή από την αμαρτία. Φτάνουν όμως για να κάνουν τον άνθρωπο άξιο να παρουσιαστεί μπροστά στο Χριστό. Το καθήκον τού Προδρόμου ήταν να επισημάνει τον κίνδυνο στους ανθρώπους, ώστε να καθαρίσουν τον εαυτό τους και ν’ αξιωθούν να παρουσιαστούν μπροστά στο θείο πρόσωπο του Σωτήρα Χριστού. Όταν έβλεπε κανείς τον φοβερό προφήτη, κοντά στον οποίο συνωστίζονταν οι κάτοικοι ολόκληρης της Ιουδαίας και των Ιεροσολύμων, και άκουγε τις ιδιόρυθμες κραυγές με τις προτροπές και τις απειλές για φωτιά και τσεκούρια, τον ρωτούσε:
«Συ τις ει;» Μήπως είσαι εσύ ο αναμενόμενος Χριστός; «Ουκ ειμί εγώ ο Χριστός», απαντούσε ο Ιωάννης. «Τι ουν; Ηλίας ει συ;» «Ουκ ειμί». « Τις ει ;» «Εγώ φωνή βοώντος εν τη ερήμω, ευθύνατε την οδόν Κυρίου» (Ιωάν. α’ 20-23).
Και στη συνέχεια ο Ιωάννης αναγνώριζε κι ομολογούσε ταπεινά: «…μέσος υμών έστηκεν ον υμείς ουκ οίδατε. αυτός εστιν ο οπίσω μου ερχόμενος, ος έμπροσθέν μου γέγονεν, ου εγώ ουκ ειμί άξιος ίνα λύσω αυτού τον ιμάντα τού υποδήματος» (Ιωάν. α’ 26-27).
Ο Χριστός ήρθε για να διδάξει στους ανθρώπους την ταπείνωση που είχαν ξεχάσει και την υπακοή που είχαν παραβιάσει. Μας δίνει ένα τέλειο υπόδειγμα με τη δική Του ταπείνωση και υπακοή προς τον ουράνιο Πατέρα Του. Ο Πρόδρομός Του μας διδάσκει την ταπείνωση και την υπακοή, με τη δική του αγνή ταπείνωση και υπακοή στο Χριστό.
Οι άνθρωποι που δεν έχουν ταπείνωση και υπακοή, δεν έχουν ούτε σοφία ούτε αγάπη. Κι όποιος τα στερείται αυτά, στερείται και το Θεό. Κι όποιος δεν έχει Θεό, δεν ορίζει ούτε τον εαυτό του. Είναι σα να μην υπήρχε, αφού ζει στο σκοτάδι και στη σκιά τού θανάτου.
Αν κάποιος έλεγε: «Ο Χριστός είναι μεγάλο κι απλησίαστο παράδειγμα για μένα. Δεν μπορώ να τον πλησιάσω. Μετά υπάρχει κι ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος που, σαν συνηθισμένος άνθρωπος, είναι πιο κοντά στους θνητούς». Αυτός ας προσέξει την ταπείνωση και την υπακοή τού Ιωάννη. Αλίμονο όμως! Όταν ο άνθρωπος δε θέλει ν’ ακολουθήσει το καλό, θα βρίσκει πάντα μια δικαιολογία για να τ’ αποφύγει. Όποιος όμως θέλει να ρίξει λίγο φως στην ελεεινή του ύπαρξη στη γη, θα βρει με χαρά το καλό στο άστρο τού αγίου Ιωάννη τού Προδρόμου. Αυτός θα είναι ευτυχής, γιατί το άστρο αυτό, όπως κι εκείνο που οδήγησε τους μάγους από την Ανατολή στη Βηθλεέμ, θα τους οδηγήσει στο υπέρλαμπρο άστρο, τον Κύριο Ιησού Χριστό, που είναι ο μοναδικός ύμνος των αγγέλων κι η μοναδική σωτηρία των ανθρώπων, χθες, σήμερα και ως τη συντέλεια του κόσμου.
Δόξα λοιπόν και ύμνος πρέπει σ’ Εκείνον, μαζί με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα, την τρισυπόστατη και αδιαίρετη Τριάδα, τώρα και πάντα και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.
Πηγή: (Απόσπασμα από το βιβλίο «ΚΥΡΙΑΚΟΔΡΟΜΙΟ Γ’ – ΟΜΙΛΙΕΣ ΣΤ’ Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς», Επιμέλεια – Μετάφραση: Πέτρος Μπότσης, Αθήνα 2014), Η άλλη όψη
Ο Θεός θέλει τον άνθρωπο να πιστεύει σ’ Εκείνον, περισσότερο απ’ οποιονδήποτε η οτιδήποτε άλλο στον κόσμο.
Ο Θεός θέλει τον άνθρωπο να ελπίζει σ’ Εκείνον, περισσότερο απ’ οποιονδήποτε η οτιδήποτε άλλο στον κόσμο.
Ο Θεός ζητάει όμως και κάτι παραπάνω: θέλει ο άνθρωπος να προσκολληθεί με αγάπη μόνο σ’ Εκείνον. Και τότε, με την αγάπη που θ’ ακτινοβολεί από μέσα του, θα γίνει ένα και με την κτίση του Θεού.
Αυτή είναι η ένωση του ανθρώπου με το Θεό. Αυτή είναι η μνηστεία της ψυχής με το Χριστό. Κάθε άλλη ένωση είναι μοιχεία και πορνεία. Μόνο τέτοια στενή ένωση της ψυχής με το Χριστό, που σ’ εμάς απεικονίζεται πιο καθαρά με τον επίγειο γάμο, μπορεί να κάνει την ψυχή πλούσια και καρποφόρα. Όλες οι άλλες σχέσεις που μπορεί να συνάψει η ψυχή είναι αγκάθια και ζιζάνια, που είναι γυμνά και άγονα από κάθε αγαθό. Αν αυτό δεν το γνωρίζουν και δεν μπορούν να το γνωρίζουν οι άνθρωποι που ζουν μακριά από την Εκκλησία του Χριστού, οι χριστιανοί όμως πρέπει να το γνωρίζουν, ιδιαίτερα οι ορθόδοξοι χριστιανοί. Είναι στο πνεύμα και την παράδοσή μας να κατανοήσουμε το βάθος και το πλάτος της αποκάλυψης του Θεού που έγινε με τον Κύριο Ιησού. Να κατανοήσουμε την αιωνιότητα πιο σωστά από τους λαούς της Ανατολής, να κατανοήσουμε το χρόνο πιο σωστά από τους ανθρώπους της Δύσης.
Με ότι είναι πιο στενά δεμένη η ψυχή του ανθρώπου, μ’ αυτό κι έχει δεσμευτεί, είτε αυτό είναι ζωντανό είτε νεκρό πράγμα, είτε πρόκειται για σώμα είτε για κάποιο ρούχο, για χρυσό ή άργυρο ή για οποιοδήποτε επίγειο αγαθό, εγκόσμια δόξα ή τιμή, πάθος ή ότι άλλο στην κτίση, όπως για παράδειγμα κόσμημα, τρόφιμο, ποτό, χορό, φύση ή οτιδήποτε άλλο. Κάθε τέτοια δέσμευση της ψυχής είναι άνομη κι επισύρει ατέλειωτη δυστυχία για την ψυχή, τόσο σ’ αυτόν τον κόσμο όσο και στον άλλον. Το ίδιο συμβαίνει με την άνομη σχέση άναμεσα στον άντρα και τη γυναίκα, που επιφέρει στενοχώριες όχι μόνο σ’ αυτούς τους δύο, αλλά και στα τυχόν παιδιά που θ’ αποκτήσουν. Δεν πρέπει να κρύβουμε εκείνο που η Αγία Γραφή λέει πεντακάθαρα: πως ο Θεός είναι ζηλωτής (Εξ. κ’ 5, Δευτ. δ’ 24). Ο ζήλος του Θεού δε στρέφεται εναντίον άλλου στη γη, παρά μόνον στην ψυχή του ανθρώπου. Ο Θεός θέλει αποκλειστικότητα στην ψυχή του ανθρώπου, την θέλει πιστή με καθαρότητα και ειλικρίνεια. Κι αυτό ο Θεός το θέλει για το καλό της ψυχής. Η άπειρη σοφία του Θεού γνωρίζει – όπως πρέπει και μεις να γνωρίζουμε μετά την έλευση του Χριστού – πως αν η πίστη της ψυχής στο Θεό, το Δημιουργό, είναι ελλιπής, πως αν ενωθεί με απόλυτη αγάπη με κάποιον άλλον ή κάτι άλλο στον κόσμο, τότε σιγά σιγά θα υποδουλωθεί, θα γίνει σκλάβα, θα είναι σαν μια σκοτεινή κι απελπισμένη σκιά και τελικά θα καταλήξει σε μια ελεεινή εικόνα εκεί, όπου είναι ο τρυγμός κι ο βρυγμός των οδόντων.
Η θερμή αγάπη της ψυχής προς το Θεό είναι ο μόνος νόμιμος δεσμός. Κάθε άλλη αγάπη, που είναι μακριά από το Θεό ή εναντίον του Θεού, είναι ειδωλολατρεία. Με την αγάπη για το σώμα, ο άνθρωπος μετατρέπει το σώμα σ’ έναν ψεύτικο θεό, ένα είδωλο. Με την αγάπη για κάθε επίγειο αγαθό ή κόσμημα, ο άνθρωπος ειδωλοποιεί τα αντικείμενα αυτά. Με την αγάπη για οποιονδήποτε ή για οτιδήποτε, ο άνθρωπος ειδωλοποιεί τον εαυτό του. Αυτό σημαίνει πως ο άνθρωπος καθοδηγεί την αγάπη, που ανήκει αποκλειστικά στο Θεό, σε κάτι μικρότερο και υποδεέστερο από το Θεό, σε κάτι λιγότερο άξιο ν’ αγαπηθεί. Σε οτιδήποτε πιστεύει ο άνθρωπος, ελπίζει ή αγαπά περισσότερο από το Θεό, παίρνει τη θέση του Θεού, καθίσταται είδωλο, ένας ψεύτικος θεός της ψεύτικης ψυχής. Κάθε τέτοια ειδωλολατρεία οι προφήτες την ονόμασαν μοιχεία και πορνεία (Ιερ. γ’ 1, Ιεζεκ. κγ’ 7).
Το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι οι ειδωλολάτρες ταυτίζονται με τα είδωλά τους. Σε κάθε αγάπη, ο άνθρωπος χάνεται σταδιακά στο αντικείμενο της αγάπης του. Εκείνο που ο άνθρωπος σκέφτεται συχνότερα, εκείνο που αγαπά κι επιθυμεί περισσότερο, σιγά σιγά θα γίνει η ίδια η ουσία τής ύπαρξής του, είτε τρόφιμο είναι αυτό είτε ποτό, χρυσός ή ασήμι, κόσμημα ή ρούχο, σπίτια ή κτήματα, τιμή ή δύναμη. Αυτό το διαβάζουμε και στην Αγία Γραφή: «Επορεύθησαν οπίσω τών ματαίων και εματαιώθησαν» (Δ’ Βασ. ιζ’ 15).
Η επιθυμία ανάμεσα σ’ έναν άντρα και μια γυναίκα είναι κάτι φυσικό, δεν είναι εξαίρεση. Ο άνθρωπος ταυτίζεται με ό,τι αγαπά. Αν αυτό που αγαπά είναι ο Θεός, γίνεται Θεός. Αν είναι ο πηλός, γίνεται πηλός. Ο άνθρωπος σώζεται ή κολάζεται από την αγάπη που έχει σ’ αυτή τη ζωή. Μια μόνο σωστική αγάπη υπάρχει, η αγάπη για το Θεό. Κάθε άλλη αγάπη είναι απώλεια. Ένας μόνο νόμιμος και σωστικός γάμος υπάρχει για την ψυχή: ο γάμος της με το Θεό. Κάθε άλλος γάμος που δεν προέρχεται από το γάμο αυτό, όπως οι ακτίνες από τον ήλιο, είναι κολάσιμος.
Το σημερινό ευαγγέλιο μας δίνει την πιο καθαρή εικόνα του θαυμαστού αυτού μυστηρίου. Μας λέει δηλαδή πως η ψυχή του ανθρώπου στεφανώνεται με το Θεό, ως πιστή νύμφη· πως σαν τυφλός προδότης και άπιστος σύζυγος από την άλλη, παρασύρεται στον όλεθρο και στο σκοτάδι, στα ζιζάνια και την κακία της ειδωλολατρείας.
***
«Ωμοιώθη η βασιλεία των ουρανών ανθρώπω βασιλεί, όστις εποίησε γάμους τω υιώ αυτού» (Ματθ. κβ’ 2). Όπως και στις άλλες παραβολές του Χριστού, έτσι κι εδώ αναφέρεται σ’ ολόκληρη την ανθρώπινη ιστορία, από την αρχή ως το τέλος. Άνθρωποι σοφοί δουλεύουν σκληρά για να γράψουν μεγάλα και πολλές φορές ακατανόητα βιβλία για να εξηγήσουν την ιστορία του ανθρώπου. Μπορεί να πετύχουν σ’ αυτό που προσπαθούν να κάνουν, συχνά όμως μπλέκουν τη διάρθρωσή τους και συγχέουν τα νοήματα. Ο Χριστός όμως, με μια σύντομη και απλή παραβολή, τα λέει όλα καθαρά και κατανοητά. Πράγματι, «ουδέποτε ούτως ελάλησεν άνθρωπος, ως ούτος ο άνθρωπος» (Ιωαν. ζ’ 46).
Η βασιλεία του Θεού δεν μπορεί να εξηγηθεί με λόγια. Μόνο με κάτι που είναι οικείο σε μας σ’ αυτόν τον κόσμο μπορεί να παρομοιαστεί. Ανάμεσα στ’ άλλα, μπορεί να παρομοιαστεί και μ’ ένα γάμο. Ο γάμος είναι μια ευκαιρία χαράς στους ανθρώπους. Η βασιλεία των ουρανών είναι από μόνη της χαρά, μπορεί επομένως να περιγραφεί μ’ ένα γάμο. Ο βασιλιάς της παραβολής είναι ο ίδιος ο Θεός. Υιός Του είναι ο Κύριος Ιησούς Χριστός. Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής αποκάλυψε πως Εκείνος είναι ο Νυμφίος (Ιωάν. γ’ 29). Κι αυτό το επιβεβαίωσε ο ίδιος ο Χριστός (Ματθ. θ’ 15). Ολόκληρη η ιστορία του ανθρώπου, ξεκινώντας με την έξωση του Αδάμ από τον παράδεισο, είναι η πορεία προετοιμασίας της ψυχής του ανθρώπου για το γάμο της με τον Υιό του Θεού. Η έλευση του Χριστού στον κόσμο είναι η πραγματική αρχή της γιορτής του γάμου. Ολόκληρη η περίοδος από την έλευσή Του ως το θάνατο και την Ανάστασή Του, είναι η συνέχιση της γαμήλιας γιορτής στον κόσμο. Η χαρά όμως θα φτάσει στο απόγαιό της μόνο στη μέλλουσα ζωή. Η έλευση του Χριστού στον κόσμο είναι το πιο ευφρόσυνο γεγονός για το ανθρώπινο γένος γενικά και για κάθε ψυχή ξεχωριστά, όπως η έλευση του νυμφίου στη νύμφη.
Απ’ όλα τα έθνη της γης, ο πιο χαρούμενος λαός θα έπρεπε να είναι οι Ιουδαίοι, που δέχτηκαν το Χριστό ως Νυμφίο, αφού το έθνος αυτό είχε προπαρασκευαστεί καλύτερα από το Θεό να Τον δεχτεί. Το έθνος αυτό είχε την επιπλέον χαρά να είναι το πρώτο που συνάντησε το Χριστό, το πρώτο που τον γνώρισε και τον υποδέχτηκε, για ν’ αναγγείλει τη χαρά της σωτηρίας όλων των εθνών και των λαών της γης. Αυτός είναι ο λόγος που, στο αρχικό κείμενο του ευαγγελίου, χρησιμοποείται πληθυντικός: όστις εποίησε γάμους τω υιώ αυτού. Ο αναμενόμενος Μεσσίας ήρθε στο λαό της Παλαιάς Διαθήκης των Ιουδαίων. Ο νυμφίος κάθε ψυχής που αναζητούσε σωτηρία, ζωή και χαρά, είχε έρθει. Ο νυμφίος όλων των ανθρώπων είχε έρθει για όλους τους λαούς, όλα τα έθνη. Όσο μεγάλη κι αν ήταν όμως η αγάπη του Θεού για τους ανθρώπους, άλλη τόση ήταν η τυφλότητα κι η κακία των αμαρτωλών στη γη. «Εις τα ίδια ήλθε και οι ίδιοι αυτόν ου παρέλαβον» (Ιωαν. α’ 11), γράφει ο ευαγγελιστής. Ήρθε λοιπόν πρώτα σ’ εκείνους που από πολύ καιρό και πολύ προσεχτικά είχε προετοιμάσει ως νύμφη Του: στον Ιουδαϊκό λαό. Ο λαός αυτός όμως δεν τον αναγνώρισε. Αντίθετα, τον περιφρόνησε και τον απόρριψε.
Συνεχίζει η παραβολή: «Και απέστειλε τους δούλους αυτού καλέσαι τους κεκλημένους εις τους γάμους, και ουκ ήθελον ελθείν» (Ματθ. κβ’ 3). Θέλοντας να προετοιμάσει τη γιορτή για τους γάμους του Υιού Του, ο Θεός έστελνε πρώτα για πολλούς αιώνες τους προφήτες, για ν’ αναγγείλουν τη γιορτή που πλησίαζε και να καλέσουν τον εβραϊκό λαό να προετοιμαστεί κι εκείνος, ώστε να υποδεχτεί το Νυμφίο Χριστό. Οι προφήτες ήταν οι πρώτοι υπηρέτες που έστειλε για να καλέσει τους κεκλημένους εις τους γάμους. Όταν ο Χριστος είχε ήδη εμφανιστεί στον κόσμο, στάλθηκε ως αγγελιαφόρος ο Ιωάννης ο Πρόδρομος, για ν’ αναγγείλει κι αυτός, να κραυγάσει δυνατά και να καλέσει. Όπως όμως ένας πολύ μικρός αριθμός ανθρώπων άκουσε τους αρχαίους προφήτες, έτσι και τώρα πολλοί λίγοι πρόσεξαν τον κήρυκα της ερήμου, τον Ιωάννη τον Πρόδρομο. Και ουκ ήθελον ελθείν.
«Πάλιν απέστειλεν άλλους δούλους λέγων· είπατε τοις κεκλημένοις· ιδού το άριστόν μου ητοίμασα, οι ταύροι μου και τα σιτιστά τεθυμένα, και πάντα έτοιμα· δεύτε εις τους γάμους» (Ματθ. κβ’ 4). Οι άλλοι υπηρέτες ήταν οι απόστολοι κι οι συνεργάτες τους. Προσκεκλημένοι ήταν πάλι οι ίδιοι: οι Εβραίοι. Ο ίδιος ο Κύριος είχε πει παλιότερα: «Ουκ απεστάλην ει μη εις τα πρόβατα τα απολωλότα του οίκου Ισραήλ» (Ματθ. ιε’ 24). Στην αρχή έδωσε την εξής εντολή στους αποστόλους: «Πορεύεσθε δε μάλλον προς τα πρόβατα τα απολωλότα οίκου Ισραήλ» (Ματθ. ι’ 6). Αυτό πριν από το πάθος και την Ανάστασή Του. Όταν όμως οι Εβραίοι τον απόρριψαν, όταν οι κακοί γεωργοί τον έβγαλαν έξω από τα τείχη και τον θανάτωσαν, τότε, μετά την Ανάσταση, έδωσε καινούργια εντολή: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη» (Ματθ. κη’ 19).
Ο Θεός έμεινε πιστός στην επαγγελία Του, οι Εβραίοι όμως την καταπάτησαν. Ο Θεός έμεινε πιστός στη νύμφη Του, στην εκλεκτή Του, στο λαό της Παλαιάς Διαθήκης, πιστός ως το τέλος. Η νύμφη όμως δε στάθηκε πιστή στο Νυμφίο της, συνήψε αμέτρητους άνομους δεσμούς με είδωλα και θεούς ψεύτικους, που δεν τους άφηνε για να γυρίσει στον προδομένο Νυμφίο της.
Ιδού το άριστόν μου ητοίμασα. Έχουν ετοιμαστεί όλα όσα είναι απαραίτητα για την ανατροφή και την ανανέωση της ψυχής. Η ψυχή τρέφεται από την αλήθεια. Την αλήθεια αποκάλυψε στην πληρότητά της με το πλούσιο συμπόσιο του βασιλιά. Η νίκη εναντίον των πονηρών πνευμάτων, εναντίον τής αρρώστιας και της μέριμνας, η νίκη ενάντια στη φύση – όλες αυτές οι νίκες που τρεφουν κι ανανεώνουν την ψυχή του ανθρώπου, είναι εδώ, μπροστά μας. Γι’ αυτό προσέλθετε.
Ο ουρανός ως τότε έμοιαζε κλεισμένος με σιδερένιες μπάρες για τον άνθρωπο. Οι ψυχές των ανθρώπων έμοιαζαν με ελεεινές νύμφες, κλεισμένες μέσα σε υγρή φυλακή. Τώρα όμως ο ουρανός είναι ορθάνοιχτος. Στη γη εμφανίστηκε ο ίδιος ο Θεός, εμφανίστηκαν οι άγγελοι, οι νεκροί εμφανίστηκαν ζωντανοί κι η αξία τού ανθρώπου έφτασε στον ουρανό. Πόσο γλυκιά είναι η τροφή που προσφέρει ο Θεός! Πόσο πλούσιο είναι το τραπέζι Του! Προσέλθετε!
Οι τυφλές ψυχές που ζούσαν μέσα στη σκοτεινή και νοτερή φυλακή, αντί να δεχτούν την πρόσκληση στους γάμους, έκαναν ένα πολύ φοβερό έγκλημα: θανάτωσαν το Σωτήρα, το Νυμφίο τους. Κι αυτό ακόμα όμως δεν εξάντλησε την υπομονή του Θεού. Ο Θεός μετέτρεψε το έγκλημά τους σε πηγή χαράς και ηδονής. Το σώμα και το αίμα του σταυρωμένου Κυρίου, που ήταν ασύγκριτα γλυκύτερα από τα στέατα, προσφέρονται στο τραπέζι του Βασιλιά. Προσέλθετε! Κοινωνήστε τη γλυκύτητα που ζηλεύουν ακόμα κι οι άγγελοι. Οι ποταμοί χαρίτων τού παντοδύναμου και Ζωοποιού Αγίου Πνεύματος, είναι ελεύθεροι. Πάντα έτοιμα. Όλα είναι έτοιμα, τα πάντα. Όλα όσα χρειάζεται η μολυσμένη νύμφη για να καθαριστεί, οι πεινασμένοι να τραφούν, οι πληγωμένοι να γιατρευτούν, οι γυμνοί να ντυθούν, οι παράφρονες νά ‘ρθουν στα λογικά τους, οι μέθυσοι να γίνουν νηφάλιοι, οι νεκροί ν’ αναστηθούν. Εδώ υπάρχει το βάπτισμα με νερό, με φωτιά, με πνεύμα. Εδώ θα βρείτε την ανάπαυση μετά τη νηστεία, τα φτερά τής προσευχής. Εδώ είναι το λάδι, ο άρτος κι ο οίνος. Εδώ υπάρχει η βασιλική ιερωσύνη για να σας καθοδηγήσει, εδώ η Εκκλησία της αγιότητας και της αγάπης. Όλες αυτές τις δωρεές φέρνει ο Νυμφίος στη νύμφη Του και τις τοποθετεί στο τραπέζι του Βασιλιά. Προσέλθετε, λοιπόν, στους γάμους.
«Οι δε αμελήσαντες απήλθον, ο μεν εις τον ίδιον αγρόν, ο δε εις την εμπορίαν αυτού· οι δε λοιποί κρατήσαντες τους δούλους αυτού ύβρισαν και απέκτειναν» (Ματθ. κβ’ 5, 6). Δεν ωφελεί να προσφέρεις νόμιμο γάμο σε μια επαγγελματία πόρνη. Δε θα δώσει καμιά σημασία στο νόμιμο σύζυγό της. Έχει τόσο πολύ συνηθίσει στα είδωλά της, ώστε δεν μπορεί να κόψει τους δεσμούς της μαζί τους. Το είδωλο μιας άσωτης ψυχής είναι ο αγρός, μιας άλλης είναι το εμπόριο, μιας τρίτης κάτι άλλο. Ο αγρός υποδηλώνει το σώμα με τα σαρκικά πάθη του, το εμπόριο την απληστία, δηλαδή την απόκτηση ή τον εμπλουτισμό των φθαρτών αγαθών αυτού του κόσμου. Ο καθένας κατευθύνθηκε προς το είδωλό του, δεν ήθελε ν’ ακούσει τίποτα για το Νυμφίο. Άλλοι ένιωσαν προσβολή με την πρόσκληση και πήραν τους υπηρέτες του Βασιλιά, τους έβρισαν ή τους σκότωσαν. Με τον ίδιο τρόπο, σύντομα μετά το Γολγοθά, μυκτήρισαν και κακοποίησαν τους αποστόλους Πέτρο και Ιωάννη (Πραξ. δ’ 3) κι αργότερα θανάτωσαν τον αρχιδιάκονο Στέφανο, τον απόστολο Ιάκωβο και πολλούς άλλους.
«Ακούσας δε ο βασιλεύς εκείνος ωργίσθη, και πέμψας τα στρατεύματα αυτού απώλεσε τους φονείς εκείνους και την πόλιν αυτών ενέπρησε» (Ματθ. κβ’ 7). Βασιλιάς είναι ο Θεός. Η οργή Του είναι η έσχατη εξάντληση της υπομονής Του, η ώρα που η ευσπλαχνία Του μετατρέπεται σε δικαιοσύνη. Στρατεύματα είναι ο ρωμαϊκός στρατός, φονείς είναι οι Ιουδαίοι και πόλις αυτών είναι η Ιερουσαλήμ. Η υπομονη τού Θεού είναι αμέτρητη, ανεξάντλητη. Δεν τιμώρησε αμέσως τους Ιουδαίους μετά το θάνατο του Κυρίου Ιησού, περίμενε άλλα σαράντα χρόνια. Όπως ο Κύριος είχε αναλάβει να κάνει νηστεία για σαράντα μέρες, έτσι ο Δημιουργός της ανθρωπότητας μετά το Γολγοθά έκανε νηστεία υπομονής για σαράντα χρόνια. Δε βιαζόταν να τιμωρήσει τα εγκλήματα που διέπραξαν οι άνθρωποι εναντίον Του, για να μην πουν έπειτα: «Δες, ο Θεός είναι εκδικητικός. Ας εκδικηθούμε κι εμείς λοιπόν». Όχι. Ο Θεός μόνο μετά από σαράντα χρόνια επέτρεψε να τιμωρηθεί το έθνος των Ιουδαιων για τα εγκλήματα που έκαναν οι άρχοντές του εναντίον των δούλων Του.
Απ’ αυτό πρέπει να διδαχτούμε πως δεν πρέπει να ζητάμε εκδίκηση για αδικίες που έγιναν προσωπικά σ’ εμάς. Πρέπει να προσπαθούμε όσο γίνεται περισσότερο να διορθώνουμε τους άδικους. Γιατί ο Θεός ονομάζει στρατεύματά Του το ρωμαϊκό στρατό; Επειδή χρησιμοποίησε το στρατό αυτόν για να τιμωρήσει τον αχάριστο περιούσιο λαό Του. Όπως παλιότερα είχε χρησιμοποιήσει τα ειδωλολατρικά στρατεύματα της Ασσυρίας, της Αίγυπτου και της Βαβυλώνας για να τιμωρήσει και να προειδοποιήσει τους Ισραηλίτες, έτσι και τώρα χρησιμοποίησε τα στρατεύματα της Ρώμης για να τιμωρήσει το αχάριστο αυτό έθνος. Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες Βεσπασιανός και Τίτος, ο ένας μετά τον άλλον, κυριάρχησαν στην Ιερουσαλήμ και την κατέκαψαν, σκότωσαν πολλούς Ιουδαίους και σκόρπισαν τους υπόλοιπους στα τέσσερα σημεία τού γνωστού τότε κόσμου. Αυτό που προφήτεψε ο Κύριος με την παραβολή τού Γάμου τού Υιού τού Βασιλιά, εκπληρώθηκε στο ακέραιο. Ας δούμε τώρα τι κάνει ο βασιλιάς μετά την τιμωρία και τον διωγμό των Ιουδαίων:
«Τότε λέγει τοις δούλοις αυτού· ο μεν γάμος έτοιμός εστιν, οι δε κεκλημένοι ουκ ήσαν άξιοι· πορεύεσθε ουν επί τας διεξόδους των oδών, και όσους εάν εύρητε καλέσατε εις τους γάμους» (Ματθ. κβ’ 8, 9). Ο γάμος έτοιμός εστιν, είπε ο Θεός στους καινούργιους δούλους Του. Από την πλευρά μου, λέει ο Θεός, είναι όλα έτοιμα. Οι πρώτοι καλεσμένοι όμως δεν ήταν άξιοι και γι’ αυτό δεν μπορούσαν να έρθουν. Κοίταξαν μα δεν είδαν, γι’ αυτό και δε χάρηκαν. Αφουγκράστηκαν μα δεν άκουσαν, γι’ αυτό και δεν ανταποκρίθηκαν. Αγάπησαν περισσότερο τα είδωλα τα σωματικά, το μαμμωνά, τα πλούτη, γι’ αυτό και αρνήθηκαν την πρόσκληση. Ήταν δεμένοι με τις αλυσίδες της δουλείας στα κατώτερα, στα υποδεέστερα, γι’ αυτό και σήκωσαν τα χέρια τους εναντίον τού Υψίστου.
Τώρα, λοιπόν, πορεύεσθε επί τας διεξόδους των οδών και καλέστε όποιον βρείτε μπροστά σας. Ο Ισραήλ είναι σαν ένα περιφραγμένο αμπέλι. Αποδειχτηκε άκαρπο όμως. Γι’ αυτό βγείτε από τον αμπελώνα αυτόν, πηγαίνετε στα απερίφραχτα αμπέλια των ειδωλολατρών και καλέστε τους όλους. Ο Ισραήλ μοιάζει, με ένα κλειστό ενυδρείο, φίδια όμως έχουν αφήσει εκεί τ’ αυγά τους. Πηγαίνετε λοιπόν στα ανοιχτά και ρίξτε τα δίχτυα στη θάλασσα όλης της ανθρωπὀτητας. Ο Ισραήλ δείχνει να είναι ένα φυτώριο, βαλμένο μέσα στον αγρό τού Θεού, απ’ όπου θα μεταφυτεύονταν ευγενή φρούτα στον αγρό όλης της ανθρωπότητας. Το φυτώριο όμως έμεινε άγονο. Πηγαίνετε λοιπόν στον ανοιχτό αγρό τής γης και φυτέψτε ευγενείς καρπούς.
Αυτό είναι το νόημα των λόγων που είπε μετά ο Χριστός: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη» (Ματθ. κη’ 19). Επί τας διεξόδους των οδών, εννοούσε τον ειδωλολατρικό κόσμο, εκεί που οι δρόμοι τού καλού και τού κακού είναι ανηφορικοί και δύσβατοι. Τα δρομάκια έχουν αγκάθια κι οι μεγάλοι δρόμοι έχουν κροκάλες γλιστερές. Οι σπόροι τού Θεού εκεί είναι εκτεθειμένοι σε κάθε κίνδυνο. Ο Θεός κοίταζε αυτόν τον μεγάλο και πυκνοκατοικημένο κόσμο με την ίδια πατρική αγάπη και μέριμνα όπως και τον Ισραήλ. Τον φρόντιζε κι αυτόν, αλλά με διαφορετικό τρόπο. Τον Ισραήλ τον καθοδηγούσε με αποκαλύψεις, με προφήτες και σημεία. Τα άλλα έθνη τα καθοδηγούσε με το να τους χαρίζει εσωτερική δύναμη συνείδησης και αντίληψης. Ήταν πολλοί εκείνοι που σώθηκαν από τους Ισραηλίτες, όσοι ήταν πιστοί και υπάκουοι. Ήταν πολλοί όμως και ανάμεσα στους ειδωλολατρικούς λαούς – όσοι ζούσαν σύμφωνα με τη συνείδηση και την αντίληψή τους. Τώρα, που ο Υιός τού Θεού ήρθε στη γη και τον απέρριψε το προηγούμενο έθνος, ο Θεός άνοιξε διάπλατα σε όλους τον ένα και μοναδικό δρόμο.
«Και εξελθόντες οι δούλοι εκείνοι εις τας οδούς συνήγαγον πάντας όσους εύρον, πονηρούς τε και αγαθούς· και επλήσθη ο γάμος ανακειμένων» (Ματθ. κβ’ 10). Αυτή είναι η Εκκλησία τού Θεού στη γη. Αυτή είναι η νέα Διαθήκη που κάνει ο Θεός με τον άνθρωπο στο όνομα τού Υιού Του, του Κυρίου Ιησού Χριστού. Μαζεύει (η Εκκλησία) όλα τα παιδιά τού Θεού κάτω από τις φτερούγες της, από Ανατολή και Δύση, από Βορρά και Νότο, απ’ όλους τους λαούς και τα έθνη της γης, απ’ όλες τις γλώσσες και τις τάξεις ανθρώπων. Αυτός είναι ο νέος περιούσιος λαός τού Θεού, ο νέος Ισραήλ, η καινούργια γενιά τού δίκαιου Αβραάμ. Ο παλαιός Ισραήλ απίστησε, αφού έπαιξε το ρόλο του ως περιούσιος λαός στην ιστορία της ανθρωπότητας. Τώρα ο Θεός δημιούργησε ένα καινούργιο κανάλι για τη σωτηρία των ανθρώπων: το νέο Ισραήλ. Για να εξηγήσουν τη στροφή τους από τον Ιουδαϊκό λαό στους ειδωλολάτρες, οι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας είπαν στους πρώτους: «Υμίν ην αναγκαίον πρώτον λαληθήναι τον λόγον του Θεού· επειδή δε απωθείσθε αυτόν και ουκ αξίους κρίνετε εαυτούς της αιωνίου ζωής, ιδού στρεφόμεθα εις τα έθνη» (Πραξ. ιγ’ 46). Έτσι έγινε η καινούργια επιλογή μιας νέας ανθρωπότητας, μια νέα ιστορία, νέα σωτηρία με τους αποστόλους και τους διαδόχους τους, καθώς η παλιά επιλογή ξεκίνησε και πραγματοποιήθηκε με τους πατριάρχες, το Μωυσή και τους προφήτες.
Η Εκκλησία τού Θεού γέμισε με καλούς και κακούς, αφού όλοι κλήθηκαν. Η Εκκλησία της Παλαιάς Διαθήκης είχε χωρίσει τον κόσμο σε Ιουδαίους και μη Ιουδαίους. Η Εκκλησία της Καινής Διαθήκης χωρίζει σε καλούς και κακούς. Όλοι κλήθηκαν, καλοί και κακοί. Δε σώζονται όλοι όμως εκείνοι που απλά γίνονται μέλη της Εκκλησίας με το βάπτισμα. Ο Πολυεύσπλαχνος Κύριος φανερώνει την υπομονή Του στην Εκκλησία τής Καινής Διαθήκης, όπως έκανε και στην παλιά Εκκλησία. Ο σοφός οικοδεσπότης λέει στους υπηρέτες του να μην ξεριζώσουν τα ζιζάνια του σίτου αμέσως, αλλά να τ’ αφήσουν να ωριμάσουν και τα δύο και να είναι έτοιμα για το θερισμό. Μέσα στα μεγάλα δίχτυα τού Χριστού μπαίνουν καλά και κακά ψάρια κι όλα τ’ αδειάζουν στην παραλία. Τότε μόνο ξεχωρίζουν τα καλά ψάρια από τα κακά. Ο ευαγγελιστής Λουκάς προσθέτει τα εξής στην εντολή τού βασιλιά: «Έξελθε ταχέως εις τας πλατείας και ρύμας της πόλεως, και τους πτωχούς και αναπήρους και τυφλούς και χωλούς εισάγαγε ώδε» (Λουκ. ιδ’ 21).
Οι Ιουδαίοι θα σκέφτηκαν ότι έτσι ο Χριστός έκανε μια σωστή περιγραφή όλων των εθνών της γης, εκτός από τον εαυτό τους. Στην πραγματικότητα έτσι ήταν όλοι οι λαοί και τα έθνη στη γη, ωσότου γνώρισαν το Χριστό και κάθησαν στην πλούσια τράπεζα που τους παράθεσε με όλα τ’ αγαθά που χορηγούσε κι εξακολουθεί να χορηγεί στον κόσμο. Χωρίς το Χριστό είμαστε όλοι φτωχοί, ανάπηροι, χωλοί και τυφλοί. Μόνο ο Χριστός μπορεί να μας κάνει πλούσιους με τ’ αληθινά πλούτη Του. Μόνο Εκείνος μπορεί να μας θεραπεύσει απ’ όλες τις αρρώστιες μας, να μας στρέψει προς τα αγαθά έργα και να οδηγήσει τα πόδια μας στο δρόμο της αλήθειας και της δικαιοσύνης. Μόνο Εκείνος μπορεί ν’ ανοίξει τα μάτια της ψυχής μας και να μας δώσει το φως για να δούμε τον αιώνιο προορισμό μας, που είναι γεμάτος από γαμήλια δώρα, από κάθε χαρά κι ευφροσύνη.
«Εισελθών δε ο βασιλεύς θεάσασθαι τους ανακειμένους είδεν εκεί άνθρωπον ουκ ενδεδυμένον ένδυμα γάμου, και λέγει αυτό· εταίρε, πώς εισήλθες ώδε μη έχων ένδυμα γάμου; ο δε εφιμώθη» (Ματθ. κβ’ 11, 12). Ποιό είναι αυτό το ένδυμα γάμου; Το ένδυμα του γάμου της ψυχής είναι πρώτ’ απ’ όλα η αγνότητα. Γράφει στους πιστούς ο απόστολος Παύλος: «Ηρμοσάμην υμάς ενί ανδρί, παρθένον αγνήν παραστήσαι τω Χριστώ» (Β’ Κορ. ια’ 2). Η παρθενική αγνότητα και καθαρότητα είναι το πρώτο και βασικό ένδυμα της ψυχής. Στη συνέχεια ο ίδιος άποστολος λέει και σε άλλους πιστούς ποιο ένδυμα πρέπει να φοράνε: «Ενδύσασθε ουν, ως εκλεκτοί τού Θεού άγιοι και ηγαπημένοι, σπλάγχνα οικτιρμού, χρηστότητα, ταπεινοφροσύνην, πραότητα, μακροθυμίαν… επί πάσι δε τούτοις την αγάπην, ήτις εστί σύνδεσμος της τελειότητος» (Κολ. γ’ 12, 14). Αυτό είναι το ένδυμα της ψυχής, όταν συνάπτει γάμο με τον αθάνατο Χριστό.
Τη μεγαλύτερη δυνατή τελειότητα αγνείας της ψυχής, απ’ όλες τις επίγειες υπάρξεις, την έδειξε η πάναγνη και παναγία Παρθένος Μητέρα του Θεού, Εκείνη που έδωσε σάρκα άπο τη σάρκα της στον Κύριο και Σωτήρα μας. Κανένας από μας δεν μπορεί να έχει το Χριστό στην καρδιά του, αν η καρδιά αυτή δεν είναι εντελώς καθαρή, αν δεν είναι αμέριστα και ολοκληρωτικά δοσμένη στο Χριστό. Σαν αγνή παρθένος έχει μια μόνο αγάπη: την αγάπη της για τον Κύριο. Αυτό είναι το ένδυμα του γάμου της, φτιαγμένο από ύφασμα και χρυσό. Η αγνότητα κι η αγάπη κυοφορούν και πολλές άλλες αρετές, είτε τις αναφέρει ο απόστολος είτε όχι, που καρποφορούν πλούσια καλά έργα. Τα καλά έργα είναι τα στολίδια και τα διαμάντια που στολίζουν το ιμάτιο της αγνότητας και το χρυσοποίκιλτο ένδυμα της αγάπης.
Ο όσιος Μακάριος γράφει στην 15η Ομιλία του: «Με το ένδυμα γάμου κατανοούμε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Εκείνος που δεν είναι άξιος να φορέσει το ένδυμα αυτό, δεν μπορεί να συμμετάσχει στη γαμήλια τελετή και στο συμπόσιο».
Όταν ο βασιλιάς πήγε και είδε τους καλεσμένους, είδε κι έναν που δε φορούσε αυτό το ένδυμα γάμου. Εταίρε, του είπε. Γιατί τον ονόμασε «εταίρο», φίλο Του; Πρώτο, για να δείξει πόσο εκτιμά την αξία τού ανθρώπου. Δεύτερο, επειδή Εκείνος, ο Θεός, είναι πραγματικά φίλος κάθε ανθρώπου, χωρίς διάκριση, εκτός αν ο άνθρωπος αυτός είναι ανάξιος κι απορρίπτει τη φιλία Του. «Υμείς φίλοι μού εστε, εάν ποιήτε όσα εγώ εντέλλομαι υμίν» (Ιωάν. ιε’ 14), είχε πει ο ίδιος ο Κύριος στους αποστόλους. Αλήθεια, πόση συγκατάβαση και πόση μεγαλοκαρδία δείχνει ο Θεός στους ανθρώπους! Ο παντοδύναμος Δημιουργός και Κύριος των πάντων, ονομάζει φίλους Του τους αδύναμους ανθρώπους! Με την προϋπόθεση βέβαια πως εκτελούν τις εντολές Του.
Ο φιλοξενούμενος αυτός όμως δε φορούσε ένδυμα γάμου. Δεν έκανε το θέλημα του Θεού, διαφορετικά θα είχε βρει τέτοιο ένδυμα για να φορέσει. Γιατί λοιπόν ο Θεός τον ονομάζει φίλο Του; Επειδή είναι βαφτισμένος κι έτσι συγκαταλέγεται με τους πιστούς, λογαριάζεται ένας από τους φίλους τού Θεού. Καλώντας τον φίλο, ο Θεός τον επιτιμά επειδή δεν έμεινε πιστός στη φιλία του. Αυτός δεν έμεινε πιστός στη φιλία του με το Θεό, όχι ο Θεός απέναντί του. Ο δε εφιμώθη.
Τι θα μπορούσε ν’ απαντήσει; Πως δεν μπορούσε ν’ αγοράσει τέτοιο ένδυμα; Ή πως δεν μπορούσε ν’ αγοράσει ύφασμα για να το κόψει και να το ράψει στα μέτρα του; Όλα θα ήταν μάταια. Ο Θεός είχε προμηθεύσει όλους τους καλεσμένους μ’ ένα έτοιμο ένδυμα. Μόνο η καλή θέληση του έλειπε, για να βγάλει τα παλιά και βρώμικα ρούχα του της αμαρτίας και να φορέσει το καινούργιο ένδυμα της σωτηρίας, το χρυσοποίκιλτο γαμήλιο ένδυμα. Δεν το έκανε αυτό όμως και τώρα έμεινε σιωπηλός, δεν είχε τίποτα να πει.
«Τότε είπεν ο βασιλεύς τοις διακόνοις· δήσαντες αυτού πόδας και χείρας άρατε αυτόν και εκβάλετε εις το σκότος το εξώτερον εκεί έσται ο κλαυθμός και ο βρυγμός των οδόντων» (Ματθ. κβ’ 13). Τα χέρια του τα είχε κιόλας δέσει με τις αμαρτίες του, όπως και τα πόδια του, με το να βαδίζει το δρόμο της ανομίας και της αδικίας. Από την παρούσα ζωή είχε κιόλας διαλέξει το σκοτάδι από το φως, τον βρυγμό και τον τρυγμό των οδόντων, αντί της αιώνιας ζωής. Είχε καταδικάσει τον εαυτό του στην απώλεια. Στο Θεό δεν απέμενε παρά ν’ απαγγείλει τη δίκαιη κρίση Του. Ο άθεος «σειραίς των εαυτού αμαρτιών σφίγγεται» (Παρ. ε’ 22), μας λέει η Αγία Γραφή. Όπως ήταν δεμένος και συρόταν από τις αμαρτίες του ο αμαρτωλός αυτός, έτσι θα είναι δεμένος και στον άλλο κόσμο. Στην άλλη ζωή δεν ύπαρχει μετάνοια. Το δέσιμο των χεριών και των ποδιών αυτό δείχνει. Πως δεν υπάρχει μετάνοια, πως δεν υπάρχει καμιά δυνατότητα να κάνει κάτι ο άνθρωπος για να κερδίσει τη σωτηρία του και την είσοδό του στην ουράνια βασιλεία.
Ο Κύριος τελείωσε την υπέροχη και προφητική παραβολή Του με τ’ ακόλουθα λόγια: «Πολλοί γαρ εισι κλητοί, ολίγοι δε εκλεκτοί» (Ματθ. κβ’ 14). Τα λόγια αυτά ισχύουν τόσο για τους Ιουδαίους, όσο και για τους χριστιανούς. Ανάμεσα στους Ιουδαίους ήταν λίγοι οι εκλεκτοί, όπως λίγοι υπάρχουν κι ανάμεσα στους χριστιανούς. Όλοι εμείς οι βαφτισμένοι είμαστε καλεσμένοι στο τραπέζι του Βασιλιά, μόνο ο Θεός γνωρίζει όμως ποιοί είναι οι εκλεκτοί. Αλίμονο σ’ εκείνους από μας που θ’ ακούσουν τον Ύψιστο Βασιλιά να του λέει ενώπιον των αγγέλων και των αγίων: εταίρε, πως εισήλθες ώδε μη έχων ένδυμα γάμου; Τι ντροπή, τι ανώφελη ντροπή! Τι απώλεια, τι αναπότρεπτη απώλεια! Είναι αλήθεια πως ο Θεός μάς απευθύνει τα λόγια αυτά και τώρα, κάθε φορά που πλησιάζουμε στο ιερό για να κοινωνήσουμε, να ενωθούμε πνευματικά με το Νυμφίο Χριστό. Εταίρε, πως εισήλθες ώδε μη έχων ένδυμα γάμου; Ας τεντώσουμε τ’ αυτιά και τη συνείδησή μας όταν πλησιάζουμε το άγιο ποτήριο και θ’ ακούσουμε σίγουρα τα λόγια αυτά, αυτήν την επίπληξη. Εύχομαι τα λόγια αυτά του Θεού να μην επιφέρουν τον κλαυθμό και το βρυγμό των οδόντων, στο σκότος που θ’ ακολουθήσει τα τελευταία λόγια Του.
***
Ποιος μπορεί να μας εγγυηθεί πως ο Θεός δε θα μας πει τα λόγια αυτά σήμερα, για τελευταία φορά στην επίγεια ζωή μας; Ποιός μπορεί να εγγυηθεί πως η ψυχή του δε θα βρεθεί την ίδια αυτή νύχτα στην πανένδοξη ουράνια σύναξη, γύρω από το βασιλικό τραπέζι, φορώντας το λερωμένο ένδυμα της αμαρτίας; Ποιος θνητός άνθρωπος μπορεί να γνωρίζει πως η σημερινή μέρα δεν είναι καθοριστική γι’ αυτόν, για ολόκληρη την αιωνιότητα; Λίγα δευτερόλεπτα ήταν αποφασιστικά για την τύχη των δύο ληστών στο σταυρό. Ο ένας τους στάθηκε ανίκανος να εκμεταλλευτεί τα λίγα αυτά δευτερόλεπτα και οδηγήθηκε στο απόλυτο σκοτάδι. Ο άλλος χρησιμοποίησε με σοφία και σύνεση τα λίγα αυτά δευτερόλεπτα: μετάνιωσε, ομολόγησε τον Υιό τού Θεού και ζήτησε τη σωτηρία του: «Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη βασιλεία σου» (Λουκ. κγ’ 42). Την ίδια εκείνη στιγμή η ψυχή του απεκδύθηκε το παλιό ένδυμα της αμαρτίας και φόρεσε το υπέροχο ένδυμα του γάμου. Ο μετανιωμένος ληστής παρουσιάστηκε στο βασιλικό τραπέζι στον παράδεισο, μαζί με τους εκλεκτούς.
Ας μην καθυστερήσουμε λοιπόν ούτε για μια μόνο στιγμή τη μετάνοιά μας. Κάθε στιγμή που περνάει ίσως να είναι η τελευταία που μας συγκαταριθμεί με τους κατοίκους αυτού του κόσμου. Ας καθαρίσουμε κι ας πλύνουμε γρήγορα την ψυχή μας, τουλάχιστο με τον ίδιο ζήλο που καθαρίζουμε το σώμα μας, που αύριο θ’ αποτελέσει τροφή για τα σκουλήκια. Ας την καθαρίσουμε με μετάνοια και δάκρυα, ας την πλύνουμε με νηστεία και προσευχή. Ας την ντύσουμε με ένδυμα υφασμένο με αγνότητα κι αγάπη, στολισμένο με καλά έργα, με συγχωρητικότητα και συμπάθεια. Ας κάνουμε αυτό το λίγο που ζητάει από μας ο Θεός. Εκείνος θα κάνει τα υπόλοιπα.
Όταν ένα παιδί φωνάζει στη μαμά του πως λερώθηκε, εκείνη το καθαρίζει, το πλένει και το αλλάζει. Πόσο ποιο εύσπλαχνος όμως είναι ο ουράνιος Πατέρας μας απ’ όσο είναι οποιαδήποτε μητέρα στα παιδιά της! Η αλήθεια είναι πως η ψυχή όλων των ανθρώπων είναι τόσο λεκιασμένη, που από μόνη της δε θα μπορούσε ποτέ να καθαριστεί και να γίνει άξια για να παρουσιαστεί μπροστά στο Θεό.
Ας συνειδητοποιήσει λοιπόν κάθε άνθρωπος τον πνευματικό του ρύπο. Ας νιώσει απέχθεια γι’ αυτόν μ’ όλη του την καρδιά κι ας κάνει αυτό το λίγο που μας ζητά ο Θεός. Το σπουδαιότερο που έχει να κάνει, είναι να κραυγάσει στο Θεό, να ζητήσει να τον καθαρίσει Εκείνος εν πυρί και πνεύματι. Ο Θεός περιμένει τέτοιες κραυγές από τα μετανιωμένα παιδιά Του, κρατώντας το καλλίτερο αγγελικό ένδυμα στα χέρια Του. Περιμένει πάντα για να καθαρίσει, να πλύνει, να φωτίσει, να χρίσει, με μύρο και να ντύσει όλους εκείνους που μετανοούν και κραυγάζουν.
Ας έχει δόξα ο πανεύσπλαχνος Θεός μας! Δόξα και αίνος στον ουράνιο Νυμφίο των ψυχών μας, τον Κύριο Ιησού Χριστό, μαζί με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα, την ομοούσια και αδιαίρετη Τριάδα, τώρα και πάντα και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.
Πηγή: (Απόσπασμα από το βιβλίο «ΚΥΡΙΑΚΟΔΡΟΜΙΟ Β’ – ΟΜΙΛΙΕΣ Ε’ Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς», Επιμέλεια – Μετάφραση: Πέτρος Μπότσης, Αθήνα 2013), Η άλλη όψη
Θέλω τώρα να έρθομε στο φτωχό μας το κήρυγμα εδώ, που είθε να το κάνει πλούσιο ο Θεός στις καρδιές σας.
Δεν μιλούμε εμείς οι άνθρωποι, ομιλεί ο Κύριος, και αυτή τη στιγμή, παρακαλέστε τον Θεόν να μιλήσει ο Θεός, όχι να μιλήσει ο πατήρ Στέφανος.
Ο πατήρ Στέφανος δεν είναι τίποτα, σήμερα είναι, αύριο…
Σήμερα είναι, αύριο δεν είναι.
Ο Θεός όμως είναι και θα είναι εις τους αιώνας των αιώνων.
Διότι Εκείνος σώζει, Εκείνος εσταυρώθη, Εκείνος πρόσφερε τη διδασκαλία Του.
Υπάρχει και το Ευαγγέλιο, υπάρχουν οι αναλύσεις του Ευαγγελίου, ο λόγος Του δηλαδή, πλούσιος, που σώζει, μαζί με το Άγιο Δισκοπότηρο που είναι στην Αγία Τράπεζα, προσφέροντας Σώμα και Αίμα Ιησού Χριστού.
Μπήκε στη Συναγωγή ο Κύριος, και βλέπει μεταξύ εκείνων οι οποίοι πήγαν να παρακολουθήσουν τον λόγον του Θεού, διότι τότε, διάβαζαν εκείνη την εποχή ένα απόσπασμα από τις προφητείες, και κατόπιν ένας ραβίνος εκεί, ή Φαρισαίος, ή Αρχιερεύς, οποιοσδήποτε και αν ήταν, αναλάμβανε το λόγο και εδίδασκε εις την Συναγωγή.
Βρήκε λοιπόν εκεί μια γυναίκα συγκύπτουσα, η οποία ήτο δηλαδή όχι απλώς είχε μια καμπούρα, αλλά ήταν διπλωμένη σε σχήμα Γάμα, έτσι ακριβώς.
Δεν ξέρω αν έχετε δει καμιά γριούλα ή κανένα γεροντάκο με το μπαστούνι, να βαδίζει σ’ αυτή τη θέση, είναι πράγματι τραγική για κείνον που τη ζει.
Υπάρχει μια λεπτομέρεια εδώ, ότι τη γυναίκα αυτή τη θεράπευσε ο Κύριος, χωρίς να Του ζητήσει εκείνη τη θεραπεία της.
Δεν Του ζήτησε!
Δεν του είπε Κύριε κάνε με καλά!
Διότι υποφέρω εδώ και δεκαοκτώ χρόνια!
Όχι, «απολέλυσε της ασθενείας σου».
Την έπιασε με τα Θεϊκά Του χέρια, και τη σήκωσε και την έκαμε καλά.
Βέβαια ο Κύριος ο Πανάγαθος όπως είναι, προλαβαίνει και αυτές τις απλές επιθυμίες μας.
Όταν είναι άρρωστο το παιδί μας, ο άντρας μας, η γυναίκα μας, ο πατέρας μας, ο αδελφός μας, κάποιος συγγενής, κάποιος καρδιακός φίλος, και να θέλουμε οπωσδήποτε να γίνει καλά, προλαβαίνει αυτήν την επιθυμία μας, αν αυτή είναι είτε για το δικό μας συμφέρον, ημών που κάνουμε τη θερμή παράκληση και την ικεσία, ή αν θα είναι προς το συμφέρον του ασθενούντος.
Αυτό δεν το γνωρίζουμε.
Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο και περιμένουμε.
Ο Θεός δεν απαντάει πάντοτε.
Μερικές φορές δεν απαντάει σχεδόν καθόλου.
Όχι ότι δεν ακούει, αλλά αυτό επιβάλλει το συμφέρον της ψυχής μας.
Η σιωπή!
Και η δική μας συνεχής επίκλησις.
Η δική μας συνεχής προσευχή.
Η δική μας συνεχής ΥΠΟΜΟΝΗ.
Υπομονή στον πειρασμό.
Υπομονή στη θλίψη, στον πόνο, στην αρρώστια.
Υπομονή, μέχρι το τέλος.
Για να δούμε πιο είναι το σωτήριο σχέδιο του Αγίου Θεού.
Υπομονή.
Καρτερία, μακροθυμία, δοξολογία, Δόξα σοι ο Θεός.
Σε ευχαριστώ Θεέ μου.
Έτσι θα πρέπει να στεκόμαστε απέναντι στις ασθένειες.
Δυστυχώς, είμαστε τόσο αδύνατοι που τις περισσότερες φορές, όταν μας έρχονται έτσι αναποδιές, ιδίως μια βαριά αρρώστια, η οποία μας καθηλώνει στο κρεβάτι, τις περισσότερες φορές γογγύζουμε.
Αυτό είναι αλήθεια.
Αλλά πρέπει να γνωρίζουμε όμως, ότι ο,τιδήποτε έρθει στη ζωή μας, ας μην ξεχνάμε αυτό το οποίον μια φορά την εβδομάδα, δεν ενθυμούμαι πιο απόγευμα, ψάλλομε «το έλεός Σου Κύριε, καταδιώξει με πάσας τας ημέρας της ζωής μου».
Αυτό βέβαια είναι από τον Ψαλμωδόν, το Δαυίδ.
Το έλεός Σου Κύριε καταδιώξει με, με καταδιώκει, το έλεός Σου.
Στην ασθένεια και κει, τρέχει από πίσω να με σώσει.
Είμαι καλά; Τρέχει και κει.
Σε όποια φάση της ζωής μας, απ’ την ώρα που θα γεννηθούμε, μέχρι την ώρα που θα φύγομε απ’ αυτόν τον κόσμο, το έλεος του Θεού μας κυνηγάει από πίσω για να μας σώσει.
Αυτό το έλεος λοιπόν θα ζητούμε και μείς με την προσευχή, λέγοντας «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με», εφαρμόζοντας όχι μόνο το «αδιαλείπτως προσεύχεσθαι», και «τη προσευχή προσκαρτερείτε», όπως μας συμβουλεύει ο λόγος του Θεού, αλλά να εφαρμόσουμε και το άλλο που λέγει ο Θεός, «Ζητείτε πρώτα την βασιλείαν του Θεού», ζητάτε πρώτα "Θεέ μου σώσε με", "Θεέ μου βάλε με στη Βασιλεία Σου, και αυτό το σαρκίο που φέρω, κάντο ότι θέλεις.
Μόνο δως μου την βεβαιότητα μέσα στην ψυχή μου ότι είμαι παιδί Σου.
Ότι δεν θα μ’ αφήσεις να χαθώ.
Εσύ το είπες!
Σε όσους ελπίζουν σε μένα, εγώ δεν θα τους ντροπιάσω. "
Το είπε !
Το βεβαίωσε ο Θεός, επομένως λοιπόν το ζητούμε και μείς από τον Πανάγιο Θεό.
Το ζητούμε, το παρακαλούμε!
Τώρα μεγάλο εμπόδιο σε αυτά τα θέματα τα μεγάλα, μπαίνει αυτός ο καταραμένος ο εγωισμός μας.
Και κάτι άλλο που μας κάνει εντύπωση είναι ότι η ασθένεια αυτή, η κύρτωσις αυτής της γυναικός, κράτησε περίπου δεκαοχτώ χρόνια.
Και τι λέει; «Την έδεισεν ο Σατανάς!»
Δηλαδή αυτήν την αρρώστια, την κατήντησε έτσι η ενέργεια του Διαβόλου.
Ποιος ξέρει όμως κάτω από ποιες τραγικές συνθήκες, έγινε αυτή η δαιμονική κατοχή.
Χωρίς να ταραχτεί η ψυχή της, διότι αυτή εξακολουθούσε να πηγαίνει στη Συναγωγή, και να έχει σχέση με τη λατρεία του Αγίου Θεού.
Άρα ο Διάβολος δεν πείραξε την ψυχή της, πείραξε μόνο το σώμα της, το οποίον το έδεσεν σε αυτήν την στάση.
Να που όμως, που χωρίς αυτή να παρακαλέσει ούτε τον Κύριον ούτε κάποιον άλλον, έρχεται ο Κύριος, βλέπει την κατάσταση, και ημέρα του Σαββάτου τη λύνει από την ασθένεια και από τα δεσμά του Διαβόλου.
Ταπείνωσε και ξευτέλισε ο Θεός τον Διάβολο.
Αλλά, και μείς ως χριστιανοί, και συ, και συ, και συ, και συ, μπορούμε με τη Χάρη του Θεού να ταπεινώνουμε και να εξευτελίζομε τον Διάβολο.
Πότε όμως;
Κατά πρώτον λόγον όταν ο καθένας από μας, πολεμά τα πάθη του, πολεμά τις αδυναμίες του, πολεμάει τα κουσούρια του, και τα χίλια δυό άλλα που έχει και που τον κατατρέχουν, που θέλει κάθε μέρα να διορθωθεί και δεν διορθώνεται.
Που δεν θέλει υποδείξεις από κανένα.
Που νομίζει ότι τα ξέρει όλα.
Αυτός ο ξερόλας! Τίποτα δεν ξέρει.
Λοιπόν, ΜΟΝΟΝ με την ταπείνωση ταπεινώνει τον Διάβολο.
Όταν τηρεί τις εντολές, όταν καλλιεργεί τις αρετές εν Πνεύματι Αγίω.
Όταν καλλιεργεί καθημερινά το Πνεύμα της μετανοίας.
Όταν συναισθάνεται ότι είναι αμαρτωλός.
Όταν ζητάει το έλεός Του και Του λέει, «Θεέ μου συγχώρεσέ με, αμαρτωλός είμαι!»
Το λες το βράδυ στο σπίτι σου, εσύ, εσύ, εσύ, εγώ…
Το λέμε; "Θεέ μου είμαι αμαρτωλός, ελέησέ με!
Πότε θα έρθει και σε μένα αυτό το έλεός σου;
Να με σώσει! "
Επομένως λοιπόν θα μπορούσαμε να πούμε ότι, ενώ χρειάζεται να καλλιεργείται το πνεύμα της μετανοίας, και της ταπεινοφροσύνης, δεν τα έχουμε.
Δυστυχώς τις περισσότερες φορές, δεν λέω πάντοτε.
Καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην, ο Θεός ουκ εξουδενώσει.
«Θεός υπερηφάνοις αντιτάσσεται, και ταπεινοίς δε δίδωσι την Χάριν».
Στους ταπεινούς δίνει ο Θεός την Χάριν.
Δεν την δίνει σ’ αυτούς που έχουνε πολύ εγωισμό.
Πολλοί από τους χριστιανούς, και ειδικότερα βέβαια από αυτούς οι οποίοι δεν πολυέχουν σχέσεις
με την εκκλησία και με τα μυστήρια, ούτε καν με τον εκκλησιασμό, -εδώ και την ημέρα των Χριστουγέννων ακόμα κοιμούνται, την ώρα που χτυπάνε οι καμπάνες διότι αυτοί θα πέσουν ύστερα απ’ το ρεβεγιόν να κοιμηθούν, και έτσι λοιπόν, τι Χριστούγεννα θα κάνουν αυτοί οι άνθρωποι, ε, αυτοί οι περισσότεροι νομίζουν ότι δεν έχουν και εγωισμό.
Βέβαια είναι πολύ τολμηρό, να μπορεί κανένας να μιλά για την ταπείνωση, γιατί η ταπείνωσις είναι η πιο τελεία αρετή, η πιο τέλεια, η πιο τέλεια.
Είναι αρετή θεότητος, είναι στολή θεότητος.
Γιατί αυτήν φόρεσε ο Λόγος του Θεού, όταν έγινε άνθρωπος στο πρόσωπον του Ιησού Χριστού.
Εταπείνωσεν εαυτόν, «γενόμενος υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε Σταυρού.
Γενόμενος εκ γυναικός, γενόμενος υπό Νόμον, ίνα τους υπό νόμων καταργήσει».
Άδειασε λοιπόν τους ουρανούς, σκέπασε τη Θεϊκή Του Δόξα, και τη Θεϊκή Του μεγαλοπρέπεια, και φόρεσε αυτή τη στολή που λέγεται ταπείνωσις.
Εγώ δεν είμαι τίποτα.
Σήμερα είμαι αύριο δεν είμαι.
Πρέπει αυτό να το συνειδητοποιήσομε, οπωσδήποτε και όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
Πριν έρθει αιφνίδιος ο θάνατος εν νυκτί.
Εν νυκτί.
Τώρα, πρώτα, παλαιότερα, τα παραδείγματα που έφερνε ο Κύριος για τους κλέφτες, όλα τάλεγε την νύκτα.
Τώρα μας κλέβουν και την ημέρα.
Και όχι μόνο μέρα μεσημέρι, και στ’ ανσανσέρ και στα σπίτια, και τζάμια σπάζουν και πόρτες ανοίγουν, και κτυπάν τους ανθρώπους, τα γεροντάκια και τις γριούλες που είναι ανήμπορες, άλλους τους τραυματίζουν βαριά, άλλους τους σκοτώνουν και τα λοιπά.
Δεν μπορούμε να ξέρομε επομένως, πότε θα έλθει η κακιά στιγμή, και αν περπατάς στο δρόμο, και σ’ αρπάξει και την τσάντα και σε σύρει στο πεζοδρόμιο, και σου σπάσει πόδια και χέρια και κεφάλι και μείνεις ανάπηρη για πολλά χρόνια.
Λοιπόν, δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε, γι’ αυτό ακριβώς το λόγο και θα παρακαλάμε τον Θεόν, να μας φυλάγει απ’ την κακιά ώρα.
Για να μας φυλάξει ο Θεός απ’ την κακιά ώρα, πρέπει να καλλιεργούμε το πνεύμα της ταπεινώσεως.
Με φόβον Θεού, αλλά και με αγάπη.
Από αγάπη να θέλουμε να μιμηθούμε Κύριον τον Θεόν μας.
Αν αγαπήσουμε Κύριον τον Θεόν, εξ όλης ψυχής, καρδίας, ισχύος και διανοίας, τότε πετυχαίνομε και την ταπείνωση.
Όταν αγαπάμε τον Θεόν, με όλη μας την καρδιά, με όλη μας την ψυχή, με όλη τη δύναμη της θελήσεώς μας, με όλη τη διάνοιά μας, με όλο το μυαλό μας, με όλες τις σκέψεις μας, και όλα τα τοποθετούμε στην αγκαλιά του Θεού, τότε έρχεται και η ταπείνωσις.
Τότε μας αγαπά ο Θεός, και μας αγαπά πολύ.
Τότε στέλνει προστάτην τον Αρχάγγελο Μιχαήλ, και μας περιβάλλει και μας φρουρεί.
Και αν Εκείνος επιτρέψει, να μας έλθει ένα βάσανο και μια θλίψις, ο άγγελος φύλακας της ψυχής μας, ή ο Αρχάγγελος Μιχαήλ, ΔΕΝ μας εγκαταλείπει.
Και μείς με την δοξολογία, που αποδίδομε στον Θεόν, διότι έτσι αισθανόμαστε ότι μας προσθέτει δόξα στη δόξα, και μας αυξάνει και μας προσφέρει παράσημα τα οποία δεν τα αξίζομε για την Βασιλεία των Ουρανών, έτι περισσότερο εμείς Τον δοξολογούμε και Τον ευχαριστούμε.
Πιθανόν να μην έχετε δει αρρώστους να δοξάζουν, και να ευγνωμονούν τον Θεόν κατά τέτοιον τρόπον όπως εγώ σας τον περιγράφω.
Τα φτωχά μας τα μάτια όμως, στα σαράντα οκτώ χρόνια της ιερωσύνης, είδανε πολλές ψυχές να δοξολογούν και να ευχαριστούν τον Θεόν, διότι υποφέρουν κάτω από τρομακτικές, και βασανιστικές ασθένειες και αρρώστιες, - ας πούμε, ο πιο φρικτός λένε ότι είναι ο καρκίνος στο πάγκρεας - εγώ βέβαια δεν το γνωρίζω, λοιπόν, και εκεί να βλέπει κανένας δοξολογία.
Αυτό είναι ταπείνωσις, έτσι έρχεται η ταπείνωσις.
Ή θα τη μάθομε από τα παιδιά που να μας κατεβάσουν κάτω τη μύτη, γιατί επενδύσαμε σε αυτά, δήθεν ότι κάτι θα γίνει, επενδύσαμε στον άντρα μας ή στην γυναίκα μας, και τα διαλύσαμε όλα, εγκαταλείπει η μάνα τον άνδρα της με τρία παιδιά και είναι και έγκυος επτά μηνών!
Γίνονται τόσα πολλά, έχουμε λοιπόν, πόσες χιλιάδες εκτρώσεις κάθε μέρα στην Ελλάδα;
Χίλιες! Χίλιες εκτρώσεις σήμερα, Ελληνίδες, μητέρες ή άγαμες κοπελίτσες, θα φονεύσουν σήμερα χίλια αγγελούδια!
Ε, πώς δεν θα μας τιμωρήσει ο Θεός, και ύστερα λέμε πώς θα έρθει η ταπείνωσις, και πως θα έρθουν οι αρετές, και πως θα έρθουν οι καλύτερες ημέρες, αμ ΔΕΝ θάρθουν καλύτερες ημέρες!
Σας το υπογράφω, εγώ δεν είμαι τίποτα, εγώ είμαι ο τελευταίος αμαρτωλός παπάς πάνω στην Ελλάδα.
Ο τελευταίος, ντίπ για τελευταίος! «Σκωλήκων βρώμα και δυσωδία».
Παρά ταύτα σας υπογράφω, εγώ θα πεθάνω, οι περισσότεροι από τους νεωτέρους θα ζουν και θα με θυμηθούν, θάρθουν οι μέρες χειρότερες, φοβερά χειρότερες, φοβερά χειρότερες, δύο μαζί θα περπατάτε για να φυλάξετε το παιδί σας, δύο μαζί, όχι ένας, δύο, δύο δύο.
Και ΑΝ θα μπορείτε να το φυλάξετε.
Μήπως κανένας τρελός μαθητής μέσ’ το σχολείο, βγάλει κανένα αυτόματο απ’ την τσέπη του και αρχίζει και θερίζει συμμαθητάς και δασκάλους.
Δύο! Και για να πηγαίνετε κατόπιν τα παιδιά σας, και εγγόνια σας και τα εγγόνια μου, για να πάν να βρουν ένα χριστιανό, θα φεύγουν από δω, για να πάν να το βρουν τον ΑΛΗΘΙΝΟ χριστιανό, όχι τον ψεύτικο…
Τον αληθινό χριστιανό.
Θα πηγαίνουν από δω στη Θεσσαλονίκη, στη Καβάλα και στη Δράμα, και στη Κρήτη και δεν ξέρω που αλλού, θα διανύομε ολόκληρες αποστάσεις, για να βρούνε ένα χριστιανό αληθινό να ανταλλάξουν, μια κουβέντα πνευματική, να βοηθήσει ο ένας τον άλλον, να κάνουν κοινή προσευχή, για να κατέβη κάτω ο ουρανός να σκύψει να τους δει.
Και να δώσει βοήθεια και συμπαράσταση.
Και παρηγοριά, και ευλογία, και έλεος και Χάρη.
Είθε να μην τα δούμε, αλλά οπωσδήποτε θα τα δούμε.
Γι αυτό λοιπόν για να είναι ολιγότερον, βαρύτερα τα γεγονότα που έρχονται, να καλλιεργήσομε το πνεύμα της ταπεινώσεως, να πολεμούμε τα πάθη, να τα βγάζουμε από μέσα μας, να έχουμε συχνή και πυκνή επικοινωνία με την εκκλησία, τη Θεία Λατρεία, τα Άγια Μυστήρια και ότι άλλο μας προσφέρεται, την προσευχή, το καντηλάκι, το θυμίαμα, το κομποσχοινάκι, το βιβλίο, την Αγία Γραφή, το Ευαγγέλιο και τα λοιπά, και ό,τι καλό μπορούμε, νάχουμε να το καλλιεργούμε.
Να λέμε στα παιδιά μας την αλήθεια.
Και μόνον την αλήθεια.
Πού είναι ο σεβασμός, ο παλιός, των παλιών παιδιών προς τους γονείς;
Χάθηκε και αυτός!
Και θυμούμαι έναν νεαρό Κορίνθιο, μα ειδωλολάτρης ήτανε, κάναν αγώνες εθνικούς, πώς τους λέγανε τότε, ας τους πούμε Πανελληνίους στην Κόρινθο, και ήρθε πρώτος σε ένα άθλημα, Κορίνθιος νεαρός ήτανε, Έκτορας ονομαζόταν, αν δεν απατώμαι, και ήρθε πρώτος, και έτρεξε λοιπόν, με το στεφάνι αυτό που του φόρεσαν της ελιάς, Το κλαδί απ’ την ελιά, και έτρεξε στο σπίτι του, να ανακοινώσει τη νίκη του.
Σε ποιόν να την ανακοινώσει;
Στη μάνα του τη χήρα, γιατί ο πατέρας του είχε σκοτωθεί στον πόλεμο.
Και την βρήκε νεκρή.
Ο Έκτορας, και βγάζει το στεφάνι και στεφανώνει νεκρή τη μητέρα του, και της λέει, «Αυτό άξιζε για σένα! Εσύ με έκανες πρωταθλητή»
Τα λέν τα παιδιά μας αυτά;
«Μανούλα μου, εσύ με έκανες πρώτο μαθητή», και να μας αγκαλιάσουν και να μας φιλήσουν.
Αμήν!
Πηγή: Αναβάσεις
Στη σηµερινή Ευαγγελική περικοπή, αγαπητοί µου εν Χριστώ αδελφοί, ο Κύριος µας Ιησούς Χριστός µας παρουσίασε ένα πλούσιο άνδρα, του οποίου οι κήποι, τα αµπέλια, οι ελαιώνες, τα χωράφια απέδωσαν πλούσια καρποφορία. Μεγάλη σοδιά και περισσότερα πλούτη προστίθενται στα ήδη υπάρχοντα. Μέσα σ' αυτή την χαρµόσυνη µέρα µια και µόνη σκέψη βασιλεύει στο νουν και την καρδιά του πλουσίου. Τι θα γίνουν όλα αυτά τα αγαθά; Πού θα τα αποθηκεύσω για να προστατευθούν;
Μέσα στο πέλαγος των διαλογισµών στενοχωρείτο και βασανίζετο µε σκέψεις, πώς θα απολαύσει τα υλικά αυτά αγαθά. Άξιο προσοχής είναι ότι δεν ευχαρίστησε ούτε µε µια λέξη τον Θεό για την αγαθότητα που του είχε δείξει. Δεν σκέφθεται τις χήρες, τα ορφανά και όσους έχουν ανάγκη βοηθείας. Ούτε τον Θεό ευχαριστεί, ούτε τον συνάνθρωπό του συµπονεί.
Ο άφρων πλούσιος της Παραβολής δεν σκέφθηκε τον συνάνθρωπό του, τον πτωχό και αδύνατο. Δεν καταδέχθηκε να πλησιάσει τον πονεµένο, να χορτάσει την πείνα του πεινασµένου, να ντύσει την γυµνότητα των µικρών αδελφών του, να σπιτώσει τους αστέγους και να θεραπεύσει τις αρρώστιες των ασθενούντων.
Η καρδιά του ήταν πωρωµένη από τα αµέτρητα πλούτη. Τυφλωµένος από την λάµψη των χρυσών και αργυρών νοµισµάτων, πνιγµένος από τα πάµπολλα και πλούσια αγαθά, δεν στρέφεται σε έργα ευποιΐας. Δεν σκέφθεται την µέλ¬λουσα ζωή. Δεν λογίζεται την µέλλουσα Κρίση. Δεν τον νοιάζει ο θείος Νόµος. Η µόνη του σκέψη είναι η δική του απόλαυση. Πώς θα καλοπεράσει αυτός. Οι άλλοι; Δεν τον ενδιαφέρει, δεν νοιάζεται, δεν σκοτείζεται για τους άλλους. Αυτός ας είναι καλά κι όλοι οι άλλοι ας πεθάνουν.
Ήρθε η στιγµή που πραγµατοποίησε όλα τα σχέδια του. Οι αποθήκες που κτίσθηκαν και τα αγαθά του αποθηκεύθηκαν. Ποιό ήταν το αποτέλεσµα; Ο Θεός επεµβαίνει και του λέγει, «Άµυαλε και ανόητε άνθρωπε, που στήριξες την ευτυχία σου στα υλικά αγαθά, στις απολαύσεις και τις διασκεδάσεις, έφθασε, σήµερα, η ώρα του θανάτου σου. Αυτή την νύκτα, ζητούν να πάρουν την ψυχή σου οι πονηροί δαίµονες. Αυτά λοιπών που συγκέντρωσες, ποίος θα τα κληρονοµήσει»;
Όταν ο άνθρωπος κυριευθεί από το πάθος της πλεονεξίας και φιλαργυρίας, παλεύει και αγωνίζεται ασταµάτητα µέσα στις µέριµνες και ζάλες του βίου για ένα και µόνο σκοπό, να αποκτήσει περισσότερα αγαθά. Χρησιµοποίησε κάθε µέσον. Πλουτίζει και θησαυρίζει. Πλουτίζει, αλλά και ανησυχεί. Δεν σταµατά, διότι το πάθος της πλεανεξίας δεν χορταίνει, µάλιστα δε γίνεται τύραννος.
Η πλεονεξία είναι η λέπρα της ψυχής, που λεπρώνει και στο τέλος σκοτώνει τα ανώτερα πνευµατικά συναισθήµατα του ανθρώπου. Τα υλικά αγαθά δεν είναι τροφή της ψυχής, ούτε αναπαύουν αυτήν. Η ψυχή έχει ανάγκη από προσευχή, αγάπη, µετάνοια, και γενικά από τις αρετές και ούτω αγιάζεται µε την Χάρη και την δύναμη του Χριστού.
Η πλεονεξία µεταβάλλει και αλλοιώνει τον άνθρωπο. Του διαστρέφει την λογική και την σκέψη, µε αποτέλεσµα να αδυνατεί ο άνθρωπος να κρίνει σωστά και δίκαια. Από πνευµατικό άνθρωπο, τον καθιστά υλιστή και σαρκολάτρη. Η σκέψη του γεµίζει από υλιστικά φρανήµατα και σαρκικές επιθυµίες αµαρτωλά και άνοµα πάθη. Τις υψηλές σκέψεις, τους ευγενείς πόθους και τις άγιες επιθυµίες εξαφανίζει στα βάθη του σκότους. Έτσι, ο άφρων πλούσιος, και κάθε άφρων της εποχής µας φθάνει στην απώλεια και την καταστροφή.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαµασκηνός πολύ χαρακτηριστικά γράφει σ' ένα ύµνο του: «Ότε οαν κόσµον κερδίσωµεν, τότε τον τάφον οικίσωµεν». Ο θάνατος έρχεται σε στιγµές που δεν τον περιµένοµε. Σαν τον κλέφτη µέσα στη νύκτα κάµνει την επίθεσή του και αρπάζει βίαια τις ψυχές των αµετανοήτων ανθρώπων. Στην εικόνα του Αρχιστρατήγου Μιχαήλ, που κατά την Παράδαση της Εκκλησίας µας είναι ο Άγγελος, που αφαιρεί τις ψυχές των ανθρώπων κατά την ώρα του θανάτου των, αναγράφεται επάνω από τον ετοιµοθάνατον τα εξής: «ο εν κακαίς γηράσας και αµετανόητος αµαρτωλός». Σ' ένα άλλο ύµνο ψελλίζοµε: «Μιχαήλ Αρχάγγελε του Χριστού, µην έλθης ως λέων αγριότατος επ' εµέ. Μηδέ την ψυχήν µου αρπάσεις ως στρουθίον, εν ώρα του θανάτου Σοί µοί βοήθησον».
Το τέλος του άφρωνος πλουσίου ήταν φρικτό. Είχε πλούτη πολλά µε το οποία θα µπορούσε να απαλύνει τον πόνον πολλών συνανθρώπων του και να κάµει τόσα καλά στην κοινωνία. Θα µπορούσε να πλουτίσει κατά Θεόν και να θησαυρίσει πλούτη ουράνια, αλλά αντί τούτων, τα υλικά πλούτη και αγαθά έγιναν αιτία της αιωνίας καταστροφής και καταδίκης του.
Αγαπητοί µου Χριστιανοί!
Εάν ο Κύριος µας σας έχει ευλογήσει µε υλικά αγαθά, µη αιχµαλωτίζεσθε από την υλική λάµψη και τις ανέσεις που προσφέρνουν. Η ζωή µας σ' αυτή την ζωή είναι πρόσκαιρη και τα πάντα σ' αυτή είναι «µαταιότης µαταιοτήτων τα πάντα µαταιότης». Ο µοναδικός σκοπός µας είναι να φανούµε άξιοι να κληρονοµήσουµε την αιώνιο Βασιλεία του Θεού. «Γυµνοί εγεννήθηµεν και γυµνοί απελευσόµεθα». Κανένας δεν πέρνει τίποτε µαζί του. Μόνο οι πράξεις του ανθρώπου συνοδεύουν αυτόν στη µέλλουσα ζωή, όπου και θα κριθούν από τον Δίκαιο Κριτή.
Ας αγωνισθούµε, λοιπόν, να κερδίσουµε τον Ουράνιο Μαργαρίτη, την Αιώνια Βασιλεία του Θεού πλουτίζοντας κατά Θεόν, στρέφοντας την προσοχή µας σε έργα ευποιΐας, ελεηµοσύνης και αγάπης. Αυτά πλουτίζουν τον άνθρωπο. Αυτά µένουν στον αιώνα.
Ορθόδοξο Φυλλάδιο Ι.Ν. Αγ. Θεοδώρου, Lanham
18 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2012
Τεύχος 93
Ἀκούσαμε, ἀδελφοί μου, στό Εὐαγγέλιο τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστὸ νὰ μᾶς λέη: «Κατέβαινε κάποιος ἀπό τὴν Ἱερουσαλήμ στήν Ἱεριχὼ κι ἔπεσε στά χέρια ληστῶν. Τοῦ πῆραν τὰ ροῦχα,τὸν ἐχτυπησαν καὶ τὸν παράτησαν μισοπεθαμένο. Ἕνας ἱερεὺς κι ἔνας Λευΐτης περνώντας ἀπὸ κεῖ τὸν εἶδαν ἀλλὰ συνέχισαν τὸ δρόμο τους. Ἕνας Σαμαρείτης ὅμως οὺ ἦθρε στὸ μέρος αὐτὸ τὸν εἶδε καὶ τὸν λυπήθηκε. Ἀνακάτεψε λοιπὸν κρασὶ καὶ λάδι κι ἔβαλε στὶς πληγὲς, τὶς ἔδεσε κι' ἀφοῦ τὸν ἔβαλε πάνω στὸ ζῶο του, τὸν ἔφερε στὸ πανδοχεῖο. Ἔδωσε στὸν πανδοχέα δυὸ δηνάρια καὶ τοῦ εἶπε. Περιποιήσου τὸν ἄνθρωπο κι ἄν ξοδέψης περισσότερα, στὴν ἐπιστροφή θὰ σοῦ τὰ δώσω ἐγώ». Ἄς δοῦμε λοιπὸν τὸ νόημα τῆς παραβολῆς καὶ μὲ γνωστικὴ ψυχὴ κατανοῶντας το, ἄς γνωρίσωμε τὰ μυστήρια τοῦ Θεοῦ. Ἄνθρωπος εἶναι ὁ Ἀδάμ, Ἱερουσαλήμ ἡ πολιτεία τῶν οὐρανῶν καὶ ἡ σύνεση, Ἰεριχῶ ὁ κόσμος. Ὅσο λοιπόν ὁ Ἀδάμ, πρὶν ἀπὸ τὴν παρακοή, εἶχε φρόνημα τῶν οὐρανῶν καὶ ἀγγελικὴ ζωή, εἶχε ἀνεμπόδιστη εἴσοδο στὴν ἐπουράνια πόλη Ἱερουασαλήμ. Κατοικῶντας, ζῶντας μέσα στὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ τίποτα δὲν τὸν νικοῦσε οὔτε τὸν τραυμάτιζε. Ὅταν ὅμως παράκουσε στὸ Θεὸ καὶ δὲν φύλαξε τὶς ἐντολὲς του, ἀλλὰ παρασύρθηκε ἀπὸ τό φίδι, τότε κατέβηκε στὴν Ἱεριχὼ δηλαδή στὴ γῆ, κι' ἀσχολήθηκε μὲ τὰ ἔργα τῆς γῆς. Γιατὶ Ἱερουσαλήμ σημαίνει ἀνάβαση, ἐνῶ Ἱεριχὼ κατακλυσμός. Κατέβηκε λοιπόν ἀπό τὴν Ἰερουσαλήμ στὴν Ἱεριχὼ, ἀπό τὴ ζωὴ δηλαδὴ τῶν οὐρανῶν στὴ ζωὴ ὅπου ἐπικρατεῖ ἡ ἀπάτη τοῦ διαβόλου. Ὅταν κάποιος τηρῆ τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, τότε ζῆ στοὺς οὐρανοὺς, ὅπως λέει ὁ Ἀπόστολος· Ἡ δική μας πολιτεία εἶναι στὸν οὐρανό. Κατέβηκε ἀπὸ τή δόξα στὴν ἀδοξία, ἀπὸ τὸν παράδεισο τῆς ἀπολαύσεως στὴ γῆ μὲ τ' ἀγκάθια, ἀπὸ τὴ ζωῆ στό θάνατο. Ὅταν φᾶτε, λέει, ἀπὸ τὸ δένδρο, θὰ σᾶς κυριαρχήση ὁ θάνατος, δηλαδὴ ἡ ἁμαρτία. Γιατὶ ἡ ἁμαρτία, ἡ παρακοῆ στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ εἶναι θάνατος ψυχῆς. Κατέβηκε ἀπὸ τὴ δικαιοσύνη τοῦ Παραδείσου, ἀπὸ τὴν ἁγιωσύνη τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἦρθε στὴν Ἱεριχὼ δηλαδὴ στὸ βάραθρο τῆς παρακοῆς, στὸ θάνατο τῆς ἁμαρτίας. Καὶ πέφτει στὰ χέρια τῶν ληστῶν, παναπῆ τοῦ διαβόλου καὶ τῶν δυνάμεών του. Δρόμος, εἶναι ἡ ζωὴ αὐτὴ ὅπου βάδισε ὁ Ἀδάμ κι' ἔπεσε στὰ χέρια τῶν ληστῶν καὶ τὸν ἀπογύμνωσαν. Καὶ ποιὰ στολὴ τοῦ ἔβγαλαν; Τὴ στολὴ τῆς ὑπακοῆς, τὴ φιλία μὲ τοὺς ἀγγέλους, τὴν ἀθάνατη δόξα, τὴ συναναστροφὴ μὲ τὸ Χριστὸ, τὴν παραδεισένια χαρά, τὴν οὐράνια ζωή. Αὐτὴ τὴ στολὴ τοῦ ἔβγαλαν. Καὶ τοῦ προξένησαν πληγές, δηλαδή ἁμαρτίες, πορνεῖες, μοιχεῖες, εἰδωλολατρεῖες, φαρμακώματα, δολοφονίες,φιλονικίες, θυμὸ κι ὅλη τὴν ὑπόλοιπη σειρὰ τῶν κακῶν. Αὐτὰ τὰ ἔργα πληγώνουν τὸν ἄνθρωπο, αὐτὰ προξενοῦν τὴ δυσωδία καὶ τὴ φθορά. Κι ὅτι εἶναι ἀκριβῶς αὐτό, κατανοῆστε το ἀπὸ τὸ Δαβίδ, πῶς ἀπεικονίζοντας στὸν ἑαυτό του τὶς πληγὲς τοῦ Ἀδάμ τὶς ἀποκαλεῖ μώλωπες καὶ λέει ὀρθά· Ἐβρώμησαν καὶ σάπισαν τὰ χτυπήματά του ἐξ αἰτίας τῆς ἀπιστίας μου. Κάθε ἁμαρτία προκαλεῖ μώλωπα καὶ τραῦμα. Λαβώθηκε λοιπὸν ἀπὸ τὴν παρακοή, χτυπήθηκε γιὰ τὶς ἀνομίες, ὅπως λέει ὁ προφήτης· Χτυπήθηκα σὰν τὸ χόρτο καὶ ἡ καρδιά μου ξηράθηκε, γιατὶ λησμόνησα νὰ φάω τὸ ψωμί μου· νὰ φυλάξω δηλαδὴ τὴν ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ. Τὸν ἄφησαν, λέει, μισοπεθαμένο, ὄχι γιατὶ δἐν ἤθελαν νὰ τὸν σκοτώσουν, ἀλλὰ δὲν ἄφησε ὁ Θεός. Δὲ θέλω, λέγει, τὸ θάνατο τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ὅσο τὴ μετάνοιά του. Καὶ ποῦ τὸν ἀφήνουν; Στὸ δρόμο, δηλαδὴ στὴ ζωὴ αὐτή· δρόμος λέγεται τούτη ἡ ζωή, ἐπειδὴ ὅλοι οἱ ἄνθρωποι πενροῦν ἀπ'αὐτή. Κι ὅταν ἔφτασε στὸ δρόμο ὁ ἱερεύς καὶ τὸν εἶδε, τὸν προσπέρασε. Ἱερέα ὀνομάζει τό μακάριο Μωϋσῆ καὶ Ἀαρών. Σ' αὐτὸ μαρτυρεῖ κι ὁ Δαβὶδ λέγοντος ὅτι ὁ Μωϋσῆς κι ὁ Ἀαρὼν εἶναι ἀπὸ τοὺς ἱερεῖς του κι ὁ Σαμουήλ ἀπ' αὐτοὺς ποὺ ἐπικαλοῦνται τ' ὄνομά του. Εἶναι τοῦτος λοιπὸν ὁ ἀξιοθαύμαστος Μωϋσῆς ποὺ δοξάστηκε, ποὺ μὲ τὴ δεκαπλῆ μάστιγά του χτύπησε τοὺς Αἰγυπτίους· αὐτὸς ποὺ ἔσχισε καὶ ξέρανε τὴν Ἐρυθρὰ καὶ πέρασε ἀπ' αὐτή τὸ λαό, αὐτὸς ποὺ γλύκανε τὸ νερὸ στὸ Μαρρᾶ καὶ πίσω ἀπὸ τὸ σύννεφο μίλησε μὲ τὸ Θεό· αὐτὸς ποὺ ἔκαμε πολλὰ ἀξιοθαύμαστα· αὐτὸς βαδίζοντας τὸ δρόμο τῆς ζωῆς καὶ ἀφοῦ εἶδε τὸν ἄνθρωπο πληγωμένο στὴ γῆ, τὸν προσπέρασε, χωρὶς νὰ τὸν σηκώση. Ὅμοια κι ὁ Λευΐτης, ἡ τάξη τῶν προφητῶν. Γιατὶ αὐτοί, ποὺ ἦρθαν ὕστερα ἀπὸ τὸ Μωϋσῆ, ἀφοῦ ἐβάδισαν τὸν ἴδιο δρόμο καὶ συνάντησαν πληγωμένο τὸν ἄνθρωπο, δὲν τὸν ἐσήκωσαν. Οὔτε ὁ Μωϋσῆς μὲ τὰ θαύματά του, οὔτε οἱ προφῆτες μὲ τὰ σημεῖα τους, κανένας δὲν τὸν ἐλύτρωσε ἀπὸ τὸ θάνατο, κανένας δὲν ἔκλεισε τὸ τραῦμα τῆς ἁμαρτίας. Γιατὶ οἱ ἴδιοι ἦσαν τῆς ἁμαρτίας δεσμῶτες. Μ' ὅλο ποὺ μὲ τὴ σεμνὴ ζωή τους ἔγιναν φίλοι τοῦ Θεοῦ, ἐπειδὴ ἦσαν ὁμόσαρκοι μὲ τὸν Ἀδὰμ καὶ προέρχονταν ἀπὸ τὴν νεκρὴ ρίζα, δὲν μποροῦσαν, κλαδιὰ αὐτοὶ, νὰ ἀποσπάσουν τὴ ρίζα τῆς ἁμαρτίας. Κάποιος ὅμως Σαμαρείτης μὲ ἔργα ὄχι τυχαῖα, προαίρεση σπλαχνική, φίλος τῶν ὁμοδούλων του, ὅταν ἤρθε στὸ μέρος αὐτὸ καὶ τὸν εἶδε πληγωμένο, τὸν λυπήθηκε, τοῦ ἔβαλε λάδι καὶ κρασὶ καὶ ἔδεσε τὶς πληγὲς τους, τὶς ἁμαρτίες του. Τό πρόσωπο καὶ τὴ μορφὴ τοῦ Σαμαρείτη παίρνει ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός. Ἀλλὰ θὰ πῆ κάποιος ἀπὸ τοὺς ἀκροατάς· Γιατί ἀποκαλεῖς τὸν Κύριο Σαμαρείτη; Ναί, Σαμαρείτη τόν λέγω ὄχι γιὰ τὴ φύση τῆς θεότητός του ἀλλὰ γιὰ τὸ σπλαχνικό τρόπο του. Ὁ Σαμαρείτης μὲ τὴν φύση τοῦ σώματός τους ἦταν ὅμοιος μὲ τοὺς ἄλλους, κατὰ τὴ σπλαχνικὴ προαίρεσή του ὅμως δὲν ἤσαν ὅμοιος· φάνηκε ἀνώτερός τους. Ἔτσι κι ὁ Κύριος παρουσιάστηκε σὰν ἄνθρωπος μὲ τὴ σωματική του μορφή, ὅμοιος μὲ τοῦς προφῆτες καὶ τοὺς πατριάρχες κατὰ τὴν ἀνθρωπίνη φύση ποὺ ἔλαβε ἀπὸ τὴ Μαρία. Μὲ τὴ δύναμη τῆς θεότητός του ὅμως στάθηκε ἀπ' ὅλους ἀνώτερος. Ἴσος μ' αὐτοὺς στὸ ἀνθρώπινο σχῆμα, ὄχι ἴσος στὴν ὑπερκόσμια δόξα. Ἐκεῖνοι ἀπὸ ἀδιαφορία καὶ σκληρότητα προσπέρασαν ἄσπλαχνα τὸν πληγωμένο. Ὁ Σαμαρείτης ὅμως φάνηκε πιὸ σπλαχνικὸς καὶ πιὸ εὐσεβὴς καὶ ἐλεητικός. Ὅμοια κι ὁ Χριστός. Οἱ πατριάρχες κι οἱ προφῆτες ἀδιαφόρησαν γιὰ τὸν ἄνθρωπο, ποὺ ξέπεσε μὲ τὴν παρακοή του. Ἐκεῖνος μόνο ἀποδείχθηκε σπλαχνικὸς κι ἐλεητικός, κατὰ τὸ λόγο τοῦ προφήτη· Σπλαχνικὸς καὶ ἐλεητικὸς εἶναι ὁ Κύριος, μακρόθυμος καὶ πολυέλαιος· καὶ πάλι· Γιατὶ σύ, Κύριε, εἶσαι σπλαχνικός. Κι ὅπως ὁ Σαμαρείτης δὲν ἦταν ἀπὸ τὸ Ἰσραηλιτικὸ ἔθνος ἀλλὰ προερχόταν ἀπὸ ἄλλη χώρα, ἔτσι κι ὁ Χριστὸς δὲν ἦταν ἀπὸ τὴ γῆ ἀλλὰ ἀπὸ τὸν οὐρανό. Ἦθε στὴ γῆ· ἦταν Θεὸς κι ἔγινε ἄνθρωπος γιὰ χάρη μας Ἦταν Κύριος καὶ ντύθηκε τὴ μορφὴ τοῦ δούλου. Ἔνιωσε συμπάθεια γιὰ μᾶς ἀπὸ τὸν οὐρανὸ κατέβηκε στὴ γῆ, εἶδε τὸν ἄνθρωπο ριγμένο, ληστευμένο, λαβωμένο ἀπὸ τὶς πορνεῖες, τὶς εἰδωλολατρεῖες, τὶς μοιχεῖες, τοὺς φόνους· εἶδε καὶ σπλαχνίσθηκε τὸ πλάσμα του καὶ τοῦ ἔβαλε κρασὶ καὶ λάδι, ἀφοῦ δηλαδὴ ἀνάμειξε τὰ δύο ἔκαμε ἀλοιφὴ καὶ τὰ ἔβαλε στὸν ἄνθρωπο. Τὶ σημαίνει ἀφοῦ ἀνέμειξε κρασὶ καὶ λάδι; Ἀφοῦ συνδύασε τὴ θεία φύση μὲ τὴν ἀνθρώπινη, ἀφοῦ συνταίριασε τὴν εὐσπλαχνία μὲ τὴ σωτηρία ἔσωσε τὸν ἄνθρωπο. Ἀφοῦ ἐνέμειξε κρασὶ καὶ λάδι, ἀφοῦ ἕνωσε τὸ ἅγιο Πνεῦμα μὲ τὸ αἷμα του, ἔδωσε στὸν ἄνθρωπο ζωή. Γιατὶ μόλις ἔσταξε τὸ αἷμα τοῦ Κυρίου μας ἀπὸ τὴν πλευρὰ του ξεπλύθηκαν ἀπὸ τὸ χαρτὶ οἱ ἁμαρτίες μας. Τί σημαίνει τώρα· Ἔδεσε τὶς πληγὲς του; Τοῦτο· ἔδεσε τὸ διάβολο κι ἐλευθέρωσε τὸν ἄνθρωπο. Ἔδεσε τὸ σκάφος κι ἐζωοποίησε τοῦς ναυαγούς, ἐδέσμευσε καὶ ὑπόταξε τὶς δυνάμεις τοῦ πονηροῦ. Κι ἐλευθέρωσε τὸν ἄνθρωπο. Ἄν θέλης νὰ τὸ σκεφτῆς καὶ διαφορετικά, ἄκου. Σὰ λάδι προσκομίζει τὸ λόγο τῆς παρακλήσεως, καὶ προσθέτει σὰν στυπτικό κρασὶ τὴ διδασκαλία, ποὺ μαζεύει τὴ σκορπισμένη σκέψη, κατὰ τὸ λόγο τοῦ Ἀποστόλου· Ἔλεγξε, ἐπιτήμησε, πρακάλεσε. Καὶ τὸν ἀνέβασε στὸ ἴδιο του τὸ ζῶο, πῆρε δηλαδὴ ὁ Χριστὸς τὴ σάρκα πάνω στοὺς ὤμους τῆς θεότητός του καὶ τὴν ἀνέβασε ἀπὸ τὴ γῆ στὸν οὐρανό, οὔτε χρυσό, ἤ ἄργυρο, ἤ πολύτιμους λίθους ἀνέβασε ἀλλά τόν κατ' εἰκόνα ἄνθρωπο ἀνέβασε ἀπό τους οὐρανούς, στὸ μεγάλο καὶ θαυμαστὸ καὶ ἁπλόχωρο πανδοχεῖο, σ' αὐτὴν τὴν καθολικὴ Ἐκκλησία. Καὶ τὴν παράδωσε στὸν πανδοχέα, στὸ μακάριο Παῦλο, στὸ στῦλο τῶν Χριστιανῶν, τὸ γνήσιο πανδοχέα, διδοντάς του δυὸ δηνάρια καὶ διὰ μέσου τοῦ Παύλου σὲ κάθε μιᾶς Ἐκκλησίας τοῦς ἀρχιερεῖς καὶ τοὺς δασκάλους καὶ τοὺς λειτουργούς. Δυὸ δηνάρια, τὴν Παλαιὰ καὶ τὴν Καινὴ Διαθήκη, λέγοντας· περιποιήσου τοῦτον τὸν ἄνθρωπο, κι ἄν ξοδέψης κάτι ἀκόμα, ἐγὼ θἀ ἐπιστρέψω καὶ θὰ σοῦ τὸ δώσω. Ἐννοεῖ τοῦτο· Φρόντισε γιὰ τὸ λαὸ ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὰ ἔθνη καὶ τὸν ἐμπιστεύτηκα σὲ σένα μέσα στὴν Ἐκκλησία. Ἐπειδὴ εἶναι ἄρρωστοι οἱ ἄνθρωποι, τραυματισμένοι ἀπὸ τῆς ἁμαρτίες, θεράπευσέ τους, θέτοντας ἐπάνω σὰν σιναπισμὸ τοὺς προφητικοὺς λόγους καὶ τὰ εὐαγγελικὰ διδάγματα ἀποκαθιστῶντας τὴν ὑγεία τους μὲ τὶς νουθεσίες καὶ τὶς παρακλήσεις τῆς Παλαιᾶς καὶ τῆς Καινῆς Διαθήκης καὶ πειθοντάς τους νὰ στέκονται μακρυὰ ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ νὰ ἀφήσουν τὴν πλάνη τῆς ἁμαρτίας. Ἄν ὅμως κι ἔτσι μείνουν ἀδιόρθωτοι, λύγισέ τους μὲ τοὺς αὐστηροὺς λόγους σου. Γίνε τὸ πρότυπο καὶ τὸ παράδειγμά τους, μὲ τοὺς λόγους, μὲ τὰ ἔργα σου, τὴ συμπεριφορὰ, τὴν πίστη, τὴν ἀγάπη, τὴ σεμνότητα, γιὰ νὰ ἀκολουθήσουν τὰ ἴχνη σου καὶ νὰ μιμηθοῦν τὴν ἐνάρετη ζωή σου. Κι ἄν κάμης τοῦτο, ἄν ἀπὸ λόγου σου κάμης κάποια προσθήκη λόγων ἤ ἔργων, ἄν δαπανήσης κάτι ἀκόμα, θὰ σοῦ τὸ δώσω στὴ ἐπιστροφὴ δηλαδὴ στὴ δευτέρα παρουσία μου, τὴν ἀνταποδοτική· θὰ σοῦ δώσω μισθὸ τῶν κόπων σου ἄξιο. Γι' αὐτὸ κι ὁ Παῦλος μὲ τὸ θάρρος τῶν ὑποσχέσων αὐτῶν λέει· Μὲ πολλὴ χαρὰ θὰ ξοδέψω γιὰ χάρη τοῦ Χριστοῦ καὶ θὰ ἀναλωθῶ γιὰ τὶς ψυχὲς σας, ἐννοῶντας τὴ διδασκαλία του πρὸς τοὺς ἐθνικοὺς καὶ τὴν κηρυκτική του διακονία. Γιατὶ αὐτὸ εἶναι ποὺ οἰκοδομεῖ καὶ στηρίζει τὶς Ἐκκλησίες τοῦ Θεοῦ καὶ μὲ τὶς πνευματικὲς ὑποδείξεις του θεραπεύει ὅλους τοὺς ἀνθρώπους καὶ μοιράζοντας τὸ ὠφέλιμο στὸν καθένα, ὁδηγεῖ τὶς ψυχὲς στὴν αἰώνια ζωή. Στοὺς πάντες ἔγινα, λέει, τὰ πάντα, γιὰ νὰ σώσω τοὺς πάντες. Αὐτὸς εἶναι τῆς Ἐκκλησίας ὁ καλὸς πανδοχέας, ὅλους τοὺς δέχεται κι ὅλους τοὺς φροντίζει· δὲν ἀπομακρύνει τὸν πόρνο, δὲν ἀπεχθάνεται τὸν εἰδωλολάτρη, κανένα ἄλλον ἀσεβῆ κι ἀκάθαρτο δὲν ἀποδιώχνει, τοὺς δέχεται ὅλους. Σὰν γιατρὸς πλύνει τὶς πληγές, τὶς καθαρίζει καὶ τὶς σφογγίζει μὲ λουτρὸ ξαναγεννημοῦ. Προσφέρει τούς στυφτικούς λόγους, ὅπως τὸ καρσί, γιὰ νὰ μῆν παρασυρώμαστε ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες τῆς ἅγνοιάς μας ἤ τὶς κακίες μας. Καὶ πάλι μᾶς θεραπεύει μὲ παράληση, σὰν μὲ λάδι ἀλείφοντας τὶς ψυχές μας. Μᾶς λέει ὁ Παῦλος· Σᾶς παρακαλοῦμε, ἀδελφοί μου, μὲ τὴν εὐσπλαχνία τοῦ Θεοῦ νὰ προσφέρετε τὰ σώματά σας θυσία ζωντανή, ἁγία, ἀρεστή, ὅπως πρέπει νὰ εἶναι ἡ λογική σας λατρεία. Ὅσοι λοιπὸν τυχαίνει νὰ εἴμαστε μαθηταὶ τῶν λόγων τοῦ Παύλου, ἄς φυλάξωμεν τὶς ἐντολὲς τοῦ Χριστοῦ, γιὰ νὰ μὴν ξεπέσωμε ἀπὸ τὴν Ἱερουσαλήμ τῶν οὐρανῶν, τὴν πόλη τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ. Καὶ μακάρι, μὲ θεραπευμένα τὰ τραύματα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματός μας, ὑγιεῖς καὶ τέλειοι στὴν πίστη νὰ παρουσιαστοῦμε στὸ Χριστό, σῶοι καὶ θαρραλέοι, χωρὶς νὰ μειονεχτοῦμε σὲ κανένα καλὸ ἔργο καὶ ν' ἀπολαύσωμε τὴν ἀγαθὴ ὑπόσχεση στοὺς οὐρανοὺς μὲ τὴ χάρη καὶ τὴ φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Μαζὶ μ' Ἐκεῖνον, στὸν Πατέρα καὶ τὸ Πανάγιο Πνεῦμα ἄς εἶναι δόξα τώρα καὶ πάντοτε καὶ στοὺς αἰῶνες. Ἀμήν
Πηγή: Αναβάσεις
Ιωάννης Θαλασσινός, Διευθυντής Π.Ε.ΦΙ.Π. 04-10-2017
Ποιός ἄραγε θυμᾶται τή θλιβερή ἐπέτειο τῆς ψήφισης, ἀπό τή Βουλή τῶν Ἑλλήνων, τοῦ ἐπαίσχυντου...
Χριστιανική Εστία Λαμίας 03-10-2017
Οἱ μάσκες ἔπεσαν γιά ἀκόμα μιά φορά. Ἑταιρεῖες γνωστές στούς Ἕλληνες καταναλωτές ἀφαίρεσαν ἀπό τά...
TIDEON 21-12-2015
Επιμένει να προκαλεί Θεό και ανθρώπους η ελληνική Κυβέρνηση, ψηφίζοντας στις 22 Δεκεμβρίου 2015 ως...
Tideon 14-12-2015
Η Κυβέρνηση μας μίλησε για την «αναγκαιότητα» και για τα πλεονεκτήματα της «Κάρτας του Πολίτη»...
TIDEON 27-08-2014
Λαμβάνουν διαστάσεις καταιγισμού οι αντιδράσεις πλήθους φορέων και πολιτών για το λεγόμενο «αντιρατσιστικό» νομοσχέδιο το...
tideon.org 02-05-2013
Kαταθέτουμε την αρνητική δήλωση μας προς τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ). Ο νόμος αφήνει πολλά...
Tideon 31-12-2012
Ποια είναι η λύση αν πλήρωσες «τσουχτερές» τιμές στο Κυλικείο του Νοσοκομείου, του Αεροδρομίου, του...
Νικόλαος Ἀνδρεαδάκης, ὁδηγός 03-04-2012
Εἶμαι νέος μὲ οἰκογένεια, ἔχω ὅλη τὴ ζωὴ μπροστά μου… Λόγῳ ἐπαγγέλματος ἔχω τὴ δυνατότητα...
tideon 07-11-2011
ΜΝΗΜΟΝΙΟ: Δεν ξεχνώ αυτούς που παρέδωσαν αμετάκλητα και άνευ όρων την ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ και έκαναν...
ΚΑΤΑΛΑΒΕΣ ΤΩΡΑ ... 15-02-2011
Κατάλαβες τώρα ... γιατί σε λέγανε «εθνικιστή» όταν έλεγες πως αγαπάς την Πατρίδα σου; Για να...
ΤΡΑΠΕΖΑ ΙΔΕΩΝ 25-12-2010
Τώρα πια γνωρίζω τους 10 τρόπους που τα ΜΜΕ μου κάνουν πλύση εγκεφάλου και πώς...