Ἐκδήλωση της Ενωμένης Ρωμηοσύνης «Ὅσιος Γέροντας Φιλόθεος Ζερβάκος ἐμπειρίες καὶ θαύματα» στὰ Σπάτα στις 31 Ὀκτωβρίου 2016.

Μία εὐλογημένη καὶ πολὺ πνευματικὴ ἐκδήλωση πραγματοποιήθηκε στὸν Ἱερὸ Ναὸ Ἁγίας Κυριακῆς Σπάτων μὲ κεντρικὸ θέμα <<ΟΣΙΟΣ ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΦΙΛΟΘΕΟΣ ΖΕΡΒΑΚΟΣ, ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΤΑ>> πού ὄσοι ειχαν τὴν χαρὰ καὶ εὐκαιρία νὰ τὴν παρακολουθήσουν, τὴν βίωσαν καὶ τὴν ἔνιωσαν ἀπόλυτα, μέσα στὴν καρδιά τους.

Η εκδηλωση, την οποία συνδιοργάνωσε η ενορία με τὴν Ἑνωμένη Ρωμηοσύνη, πραγματοποιηθηκε  μετὰ τὸ πέρας τῆς θείας λειτουργίας στὴν ὁποία χωροστατησε ὁ καθηγούμενος π. Χρυσόστομός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Λογγοβαρδας Πάρου.

Στὴν ἀρχή, ὁ πανοσιωλογιώτατος Γέροντας Χρυσόστομος καὶ οἱ πανοσιωλογιώτατος ἱεροκυρηκας π. Τιμόθεος Ἀγγέλης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μεσογαίας Λαυρεωτικης, ὁ ἐφημέριος του Ἱεροῦ Ναοῦ πρωτοπρεσβύτερος  π. Παναγιώτης Εὐσταθίου καὶ ὁ π. Κωνσταντῖνος ἔψαλαν τὸ ἀπολυτίκιο τοῦ ὅσιου γέροντα Φιλοθέου Ζερβακου.

Στὴν συνέχεια καὶ μετὰ τὸ καλωσόρισμα ἀπὸ τὸν οἰκοδεσπότη π.Παναγιώτη, χαιρετησε  ἐκπρόσωπος τῆς Ἑνωμένης Ρωμηοσύνης,  ὁ ὁποῖος ἀναφέρθηκε στὴν ταυτότητά μας, στοὺς σκοπούς, στὶς ἐπιδιώξεις, στὶς ἐκδόσεις καὶ γενικότερα στὸ ἔργο αὐτῆς.

Μετὰ ἔλαβε τὸ λόγο ὁ π. Τιμόθεος πού μίλησε γιὰ τὴν ζωὴ καὶ τὸ ἔργο τοῦ γέροντα Φιλοθέου μὲ ἰδιαίτερη ἔμφαση στὴ ζωὴ τοῦ Ὁσίου στὴν περιοχὴ τῶν Μεσογείων στὴν ὁποία βοήθησε πνευματικὰ ὁπού ἐξομολογοῦσε κατὰ τὰ ἔτη 1937-1939 (ἐπὶ 12-13 ὧρες τὴν ἥμερα) χιλιάδες πιστούς.

Ἐπίσης μᾶς εἶπε μιὰ ἄγνωστη πολὺ συγκινητικὴ ἱστορία: <<Τὸ 1940, ὁ γέροντας Φιλόθεος εἶδε τὸν νεαρὸ διάκο Ἀγαθόνικο μετέπειτα Μητροπολίτη Μεσογαίας Λαυρεωτικῆς, (ὁ ὁποῖος κοιμήθηκε πρόσφατα), στὸν ἱερὸ ναὸ τοῦ Ἁγίου Βασιλείου στὰ Μεσόγεια. Τὸ 1974 ὅταν ἔγινε μητροπολίτης ἔλαβε συγχαρητήρια ἐπιστολὴ ἀπὸ τὸν γέροντα στὴν ὁποία τοῦ ἔλεγε ὅτι ἀπὸ διάκος ξεχώριζε καὶ ὅτι δὲν θὰ ἔκλεινε τὰ ματιὰ τοῦ ἂν δὲν τὸν ἔβλεπε δεσπότη>>.

Γιὰ τὰ βιώματά του μὲ τὸν γέροντα καὶ τὰ θαύματα πού ἐπετέλεσε μίλησε ὁ γέροντας Χρυσόστομος καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Λογγοβάρδας Πάρου.

Στὴν συνέχεια μᾶς διηγηθηκε γιά το πῶς ἔμεινε στὴν Λογγοβαρδα ἐνῶ ὁ διακαὴς πόθος του ἦταν νὰ πάει στὸ Ἅγιον Ὅρος, πὰρ ὅτι ὁ πνευματικός του, Ἅγιος Νεκτάριος, τοῦ εἶχε πεῖ ὅτι θὰ πάει στὴν Λογγοβάρδα τῆς Πάρου.

Παρ’ ὄτι αυτος ξεκινησε και πηγε στὴν Θεσσαλονικη,συνελήφθη και φυλακίστηκε στὸ Λευκὸ Πύργο ἀπὸ τοὺς Τούρκους πού τὸν καταδίκασαν σὲ θάνατο. Ἐνώ τον πήγαιναν γιὰ ἐκτελέση, τὸν ἔσωσε ὁ Τοῦρκος Διοικητής, μετὰ ἀπὸ θαυματουργική παρέμβαση τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, καὶ τὸν ἔστειλε πίσω στὸν Πειραια.

Ἀκόμα μας ενημερωσε γιὰ το μεγαλο ἱεραποστολικὸ ἐργο πού διατέλεσε ἐνῶ στὸ  τελος ὁ ἡγούμενος μᾶς ὑποσχέθηκε ὅτι ἐπειδὴ εἶναι παρὰ πολλὰ αὐτὰ πού ἤθελε να μας μετεφερει γιὰ τόν ὅσιο γέροντα Φιλόθέο Ζερβάκο, μᾶς ἔδωσε τὴν ὑπόσχεση του ὀτι θα ὑπάρξει καὶ δεύτερο μέρος.

Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη

Τό μήνυμα τοῦ Εὐαγγελίου μεταδόθηκε σταδιακά σέ ὅλα τά μήκη καί τά πλάτη τῆς γῆς. Ἀπό τούς πρώτους μαθητές, τούς δώδεκα, τούς ἑβδομήκοντα καί τούς διαδόχους τους πέρασε καί ἄλλαξε ὅλον τόν κόσμο. Τό καλό μήνυμα βρῆκε μέν κλειστές πόρτες ἀλλά συχνά ἀνοιχτές καρδιές. Φυσικά ἡ ἀξία εἶναι μεγάλη, μοναδική καί σημαντική γιά κάθε ψυχή, πού ἐγκολπώθηκε τό καινούργιο μήνυμα. Ὅμως ὑπῆρξαν περιπτώσεις πού πραγματικά θαυμάζεις τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ γιά τόν τρόπο ἕλκυσης, σαγήνευσης κάποιων προσώπων. Τρανό παράδειγμα ὁ Σαούλ. Ὁ μεγάλος αὐτός διώκτης τῶν χριστιανῶν γίνεται Παῦλος, κορυφαῖος ἀπόστολος, κήρυκας τῶν Ἐθνῶν καί διδάσκαλος τῆς οἰκουμένης. Ἐκτός αὐτοῦ τόσοι ἄλλοι, ὅπως βλέπουμε στήν Ἐκκλησιαστική ἱστορία, ἀπό ἔχθροι τῆς Πίστης γίνονται ὁμολογητές καί μάρτυρες. Τόσα θαύματα, τόσες προσωπικές ἀποκαλύψεις, πού σέ στρέφουν γιά ἕνα ἀκόμα λόγο δοξολογικά πρός τό Θεό.

Ἡ μεταστροφή ἑνός ἀνθρώπου ἀπό μιά κοινή, καθημερινή ζωή σέ μία νέα πορεία μέ αἰώνια προοπτική δέν ἔπαυσε ποτέ νά ὑφίσταται. Ἀπό τότε πού ὁ Χριστός σαρκώνεται, ἀλλά καί πιό πρίν, τό θαῦμα τῆς θείας ἀλλοίωσης τελεσιουργεῖται ἱεροκρυφίως καί ἀκατάπαυστα μέσα στίς καρδιές ἀμέτρητων ἀνθρώπων. Ἀλλά, ἄς σταθοῦμε σέ μιά κατηγορία ἀνθρώπων, αὐτῶν πού μέ ἐπιχειρήματα ἰδεολογικά, φιλοσοφικά καί ἄλλα ἀρνοῦνταν τήν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ, πολλῷ δέ μᾶλλον τήν παρουσία Του στήν ζωή τους. Εἶναι συνήθως ἄνθρωποι μορφωμένοι, μέ πτυχία καί τίτλους ἐπιστημονικούς. Διπλωματούχοι θετικῶν ἐπιστημῶν. Ἄλλοι μέ περιουσία καί χρήματα καί ἄλλοι πάμπτωχοι γιά τά πιστεύω τους.

Τί γίνεται ὅμως ὅταν ὁ Χριστός κρούσει τήν πόρτα τῆς δικῆς τους καρδιᾶς; Δέν ὑπάρχουν γενικές ἀπαντήσεις. Ὑπάρχει ἐξατομικευμένη προσέγγιση γιά τήν περίπτωση κάθε ἀνθρώπου. Θά ἀναφέρω μία ἐξ αὐτῶν. Στά νειάτα του βρίσκεται πρῶτος σέ καταλήψεις καί κοινωνικούς ἀγῶνες. Στό πανεπιστήμιο πρωτοστατεῖ σέ συλλαλητήρια. Τόν πονᾶ, καί ὄχι ἄδικα, ἡ κοινωνική ἀνισότητα. Ζητᾶ ἰσονομία καί ὑπερμαχεῖ γιά τήν ἀλληλεγύη. Προασπίζεται μέ τήν διαμαρτυρία του τά ἀνθρώπινα δικαιώματα, ἰδιαίτερα ὡς φοιτητής. Εἶναι ἰδεολόγος. Τά χρόνια ὅμως περνοῦν καί ὅσα ζεῖ ναί μέν ὑπάρχουν ἀκόμα μέσα του καί διαμορφώνουν τήν συμπεριφορά του, ἀλλά δέν τόν γεμίζουν πλέον ὑπαρξιακά, δέν τόν ξεκουράζουν ψυχικά. Εἶναι ὅλα καλά, ἀλλά ἀπρόσωπα. Ἰδέες, ἀξίες πού δέν κοινωνοῦν μέ τήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου. Τότε ψάχνει τό Πρόσωπο. Ψάχνει νά βρεῖ κάτι πού τοῦ λείπει. Ὁ Χριστός τοῦ δείχνει πιό ἔντονα τήν παρουσία Του καί τότε ἐκεῖνος τό ἀντιλαμβάνεται. Ἀντιλαμβάνεται κάτι πού ὑπῆρχε καί πρίν, ἀλλά ἁπλά δέν τό ἔβλεπε. Ἀρχίζει τήν καλή ἀναζήτηση. Καί ἐπειδή τώρα ἡ διάθεση εἶναι ἀγαθή, ἀρχίζει καί «βλέπει», αἰσθάνεται. Τό «χάδι» τοῦ Θεοῦ γίνεται τώρα πιό αἰσθητό καί ἡ καρδιά δέν ἀργεῖ νά ἑλκυσθεῖ. Νιώθει ποιά εἶναι πλέον ἡ ἀλήθεια, ὅπως καί ὅτι πέρασε πολλά χρόνια «χαμένα» γιά νά τήν βρεῖ. Ὁ ἐγωισμός ἀντιστέκεται μέ προφάσεις σχολίων φίλων καί γνωστῶν. «Δέν σέ ἀναγνωρίζουμε» τοῦ λένε. «Πῶς νά πετάξω τόσα χρόνια»; λέει αὐτός. Πῶς νά ἀπαρνηθεῖς ἕνα ἐγώ πού πάντα εὕρισκε λόγους καί ἐπιχειρήματα γιά τήν «ἀποδεδειγμένη ἀθεΐα». Σέ αὐτό τό κρίσιμο καί κομβικό γιά τήν ὕπαρξη σημεῖο μήν γυρίσεις πίσω. Μείνε σέ αὐτό πού ζεῖς καί προχώρησε. Ὅλα τά προηγούμενα εἰπώθηκαν γιά νά λεχθεῖ αὐτό. Προχώρησε στό δρόμο πού ἀνοίχτηκε μπροστά σου. Μήν ἀκούσεις τίς σειρήνες γιατί τόν ἦχο τους τόν ἄκουσες τόσα χρόνια καί δέν σέ ὁδήγησε σέ αὐτό πού ποθοῦσες πραγματικά. Θυμήσου αὐτόν τόν Ζακχαῖο τοῦ Εὐαγγελίου, πού δέν δίστασε νά καταπατήσει τήν «ἀξιοπρέπειά του» γιά νά συναντήσει τήν ἴδια του τήν ζωή, τήν σωτηρία του. Αὐτός ὁ ἐπιφανής καί τόσοι ἄλλοι ἔζησαν τήν στιγμή καί ἄλλαξαν τήν ζωή τους. Καί ἄν δέν μπορεῖς ἀκόμα νά γίνεις φανερός γίνε «νυκτερινός μαθητής Του», καί κουβέντιασέ Τον μέχρι τό πρωΐ. Καί ὅταν ἔρθει ἡ κρίσιμη στιγμή ὁμολόγησέ τον καί ζήτησε τό « Σῶμα Του». Καί ὅταν τό λάβεις «θάψε το» μέσα σου καί τότε αὐτό θά σέ ἀναστήσει. Καί μήν ξεχάσεις ὅτι δέν ὑπάρχει προσωπική ἀνάσταση. Κάνε ὅτι μπορεῖς καί γιά τόν διπλανό σου. Κοινή ἀνάσταση καί καινή χαρά.

Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη

ΟI ΠΑΡΑΝΟΜΕΣ ΗΔΟΝΕΣ δεν διαφέρουν κα­θόλου από τις σκιές και από τα όνειρα. Πριν καλά καλά τις γευθή ο αμαρτωλός, σβήνουν. Ενώ οι τιμωρίες που επισύρουν είναι χωρίς τέλος. Και το γλυκό που προσφέρουν στον άν­θρωπο είναι λίγο, ενώ το πικρό αιώνιο. Όποια σχέσι υπάρχει ανάμεσα σ' ένα όνειρο μιας ημέρας και ολοκλήρου τού χρόνου της ζωής μας, τέτοια υπάρχει ανάμεσα στις εδώ απο­λαύσεις και στις μελλοντικές τιμωρίες. Και ποιος, αλήθεια, θα προτιμούσε να ιδή ένα ευχάριστο όνειρο και εξ αιτίας του να τιμωρήται σ' όλη του την ζωή;

Ας αποφύγουμε, αγαπητοί, την πονηρία του διαβόλου (που μας ξεγελά με μικρά πράγματα και μας κάνει να χάνουμε τα μεγάλα). Ας αποφύγουμε να υποστούμε μαζί με αυτόν την καταδίκη. Για να μην ειπή και σ' εμάς ο Κριτής: Πορεύεσθε απ' εμού οι κατηραμένοι εις το πυρ το αιώνιον το ητοιμασμένον τω διαβάλω και τοις αγγέλοις αυτού (Ματθ. κε', 41).

Αλλά, λέγουν μερικοί, ο Θεός είναι φιλάνθρωπος· δεν πρόκειται να συμβή αυτό. Τους ερωτούμε: Τότε λοιπόν αυτά γράφηκαν χωρίς λόγο; Όχι, αλλά για απειλή, για να είμαστε φρόνιμοι και καλοί. Αλλά, αν δεν είμαστε φρόνιμοι και παρα­μένουμε κακοί, δεν θα επιφέρη την κόλασι; Δεν θα αποδώση στους ενάρετους τις αμοιβές; Ναι. Θα τους αμείψη. Στον Θεόν ταιριάζει να κάνη ευεργεσία και περισσότερο από ό,τι αξίζουμε. Ώστε εκείνα είναι αληθινά, και οπωσδήποτε θα πραγμα­τοποιηθούν, ενώ τα σχετικά με την κόλασι δεν αληθεύουν;

Ω, πόση είναι η κακοτεχνία τού διαβόλου! Ω πόσο απάν­θρωπη είναι αυτή η φιλανθρωπία! Ιδική του είναι αυτή η σκέψις· σκέψις που χορηγεί ανωφελή χάρι και οδηγεί στην αμέλεια και στην ραθυμία. Επειδή γνωρίζει ο διάβολος ότι ο φόβος της κολάσεως ωσάν χαλινάρι σφίγγει και συμμαζεύει την ψυχή μας και την απομακρύνει από το κακό, προσπαθεί πάση θυσία να τον ξερριζώση, ώστε άφοβα να προχωρούμε προς τους γκρεμούς.

Ό,τι αναφέρουμε από την Γραφή για την κόλασι, λέγουν οι αντίθετοι πως γράφθηκε για απειλή. Καλά, ας πούμε ότι αυτό ισχύει για τα μελλοντικά, παρ' όλο που κάτι τέτοιο είναι πολύ ασεβές. Αλλά για όσα έγιναν, για όσα πραγματοποιήθηκαν, τι έχουν να ειπούν;

Τους ερωτούμε λοιπόν: Ακούσατε για τον κατακλυσμό, για την πανωλεθρία εκείνη; Μήπως και αυτό είχε ειπωθή για απειλή; Δεν έγινε, δεν πραγματοποιήθηκε; Δεν το μαρτυρούν και τα βουνά της Αρμενίας, όπου στάθηκε και παρέμεινε η κιβωτός; Και τα απομεινάρια της κιβωτού αυτής δεν σώζονται μέχρι και τώρα για να θυμίζουν το γεγονός; Έτσι έλεγαν και τότε μερικοί. Και ενώ επί εκατό έτη κατασκευαζόταν η κιβωτός, και ο δίκαιος Νώε εφώναζε, κανείς δεν επίστευε. Και επειδή δεν επίστευσαν στην απειλή των λόγων, υπέστησαν ξαφνικά την τιμω­ρία των πραγμάτων.

Εκείνος λοιπόν που επέφερε σ' αυτούς τόσο μεγάλη τι­μωρία, δεν θα μας τιμωρήση εμάς πολύ περισσότερο; Διότι βέβαια τα κακά που γίνονται τώρα δεν είναι μικρότερα από τα κακά που εγίνονταν τότε. Τώρα δεν υπάρχει είδος αμαρτίας που να μη διαπράττεται.

Πέστε μου εσείς που έτυχε να πάτε κάποτε στην Παλαι­στίνη. Πέστε να το ακούσουν και όσοι δεν επήγαν. Εκεί που καταλήγει ο ποταμός Ιορδάνης υπάρχει μία περιοχή πολύ εύ­φορη. Η καλύτερα υπήρχε. Τώρα δεν υπάρχει. Ήταν σωστός παράδεισος. Σύμφωνα με την Γραφή, είδε ο Λωτ όλη την περίχωρο του Ιορδανού που ποτιζόταν σαν τον παράδεισο τού Θεού (Γένεσ. ιγ',10). Αυτή λοιπόν η περιοχή η τόσο ευθαλής, που μπορούσε να αμιλλάται τις πιο εύφορες περιοχές, που έφθανε στην βλάστησι τον παράδεισο τού Θεού, σήμερα κατήντησε πιο άγονη από όλες τις έρημους.

Μπορεί να συνάντησης σ' αυτήν την περιοχή δένδρα και να δης επάνω τους καρπούς. Αλλά ο καρπός είναι για να θυμίζη την οργή τού Θεού. Συναντάς ροδιές. Τα κλωνάρια και ο καρπός φαίνονται ωραία εξωτερικά και σ' όποιον δεν ξέρει δίνουν πολ­λές ελπίδες. Μόλις όμως πιάσης στα χέρια σου τους καρπούς Και τους σπάσης, μόνο σκόνη και στάχτη θα ιδής να κρύβουν μέσα τους.

Συναντάς εκεί δένδρα και καρπούς, αλλά χωρίς να είναι στην πραγματικότητα δένδρα και καρποί. Συναντάς αέρα και νερό, αλλά δεν έχουν καμμία σχέσι με τον αέρα και το νερό. Όλα εκεί είναι άκαρπα, όλα είναι άγονα, όλα μιλούν για την οργή που ξέσπασε και προεικονίζουν την μελλοντική οργή.

Αυτό που σάς ανέφερα μήπως είναι λόγια απειλητικά; Μήπως λόγια που κάνουν κρότο; Όχι δεν πρόκειται για λόγια. Είναι πραγματικότητες.

Εάν λοιπόν κάποιος δεν πιστεύη στην κόλασι, ας συλ­λογίζεται τα Σόδομα, ας σκέπτεται τα Γόμορρα· την τιμωρία που υπέστησαν και που φαίνεται ακόμη. Αυτό είναι σημάδι και απόδειξις για την αιώνια κόλασι.

Μα, θα πήτε, αυτά τα λόγια για την καταστροφή των Σο­δόμων και Γομόρρων είναι κουραστικά. Αλλά εκείνα τα δικά σου λόγια ότι δεν υπάρχει κόλασις και ότι απλώς μας απειλεί ο Θεός, δεν είναι κουραστικά; Εάν εσύ επίστευες στα λόγια τού Χριστού, εγώ δεν θα αναγκαζόμουν να φέρω αποδείξεις για την κόλασι.

Τότε, στα Σόδομα, υπήρχε ένα φοβερό αμάρτημα. Μόνον ένα. Επιδίδονταν σε μια ασέλγεια και γι' αυτό τιμωρήθηκαν. Τώρα όμως γίνονται αναρίθμητα αμαρτήματα και σαν αυτό και ακόμη χειρότερα. Σε ερωτώ λοιπόν: Ο Θεός που τότε άφησε να ξεσπάση η οργή Του και δεν δυσωπήθηκε ούτε από την ικεσία τού Αβραάμ ούτε από τον Λωτ που κατοικούσε στην πόλι και που τις ίδιες τις θυγατέρες του εξέθεσε προκειμένου να διάσωση την τιμή των δύο απεσταλμένων Του, πως τώρα θα μας λυπηθή με τόσα αμαρτήματα; Τα λόγια αυτά, ότι δεν υπάρχει κόλασις, είναι αστεία, φλυαρίες, πλάνη και απάτη τού διαβόλου.

Θέλεις να σου φέρω και άλλο παράδειγμα; Θα σου φέρω τον γνωστό Φαραώ, τον βασιλέα της Αιγύπτου. Γνωρίζεις ασφα­λώς πως τιμωρήθηκε και πως καταποντίσθηκε και αυτός και τα άρματά του και το ιππικό του στην Ερυθρά θάλασσα.

Θέλεις και άλλα παραδείγματα, γιατί θα μου πης ότι εκεί­νος ήταν πολύ ασεβής. Και πράγματι ήταν ασεβής. Γι' αυτό θα σου δείξω πως τιμωρήθηκαν άλλοι που πίστευαν και ήταν κοντά στον Θεόν. Άκουσε τι λέγει ο Παύλος: Ας μη πορνεύουμε, όπως και μερικοί από αυτούς (τους Ισραηλίτες στην έρημο), και εξ αιτίας αυτού θανατώθηκαν σε μία ημέρα εικοσιτρείς χι­λιάδες. Και ας μη γογγύζουμε, όπως μερικοί απ' αυτούς, και απωλέσθησαν από τον εξολοθρευτή άγγελο. Και ας μη πειράζουμε τον Χριστόν, όπως μερικοί απ' αυτούς, και θανατώθηκαν από τα φίδια (Α' Κορ. ι', 810).

Αν λοιπόν είχε τέτοιο ολέθριο αποτέλεσμα η πορνεία και ο γογγυσμός, τι ολέθριες συνέπειες θα έχουν τα ιδικά μας αμαρτήματα;

Εάν όμως ο Θεός τώρα δεν τιμωρή αμέσως, μη θαυμάσης. Εκείνοι δεν ήξεραν τίποτε για μελλοντική κόλασι, γι' αυτό και έτιμωρούντο την ίδια ώρα. Εσύ όμως όσες αμαρτίες διαπράττεις, και αν καθόλου δεν τιμωρηθής εδώ, θα τις πλήρωσης εκεί. Έπειτα σκέψου και τούτο: Εάν εκείνους, τους Ισραηλίτες, που ευρίσκονταν σε νηπιακή πνευματική κατάστασι και δεν διέπρα­ξαν τόσο μεγάλες αμαρτίες, τους τιμώρησε πολύ, πως λοιπόν εμάς θα μας λυπηθή; Κάτι τέτοιο θα ήταν παράλογο. Εμείς, έστω και αν διαπράττουμε τις ίδιες αμαρτίες, αξίζουμε μεγαλύ­τερη κόλασι. Γιατί; Διότι γευθήκαμε περισσότερη Χάρι. Όταν λοιπόν είμαστε ένοχοι για περισσότερα και μεγαλύτερα αμαρτή­ματα, πως δεν θα τιμωρηθούμε;

Θα πω και κάτι άλλο για τους Ισραηλίτες. Και ας μη νομίση κανείς ότι τους θαυμάζω ή ότι τους συγχωρώ. Μη γέ­νοιτο! Όταν ο Θεός τιμωρή, εκείνος που θα κρίνη διαφορετικά, το κάνει από σκέψι διαβολική. Όχι, δεν τους επαινώ, ούτε τους συγχωρώ, αλλά θέλω να δείξω την δική μας κακία. Εκείνοι λοι­πόν έπεφταν μεν στην πορνεία, αλλά μόλις είχαν βγή από το κακό περιβάλλον της Αιγύπτου, και καλά καλά δεν είχαν ακούσει τι κακό είναι η πορνεία. Ενώ εμείς έχουμε παραλάβει από τις προηγούμενες γενεές τις σωτήριες διδασκαλίες. Κατά συνέπεια αξίζουμε περισσότερη κόλασι.

Θέλεις να ακούσης και μερικά ακόμη, όσα έπαθαν δηλαδή οι Ισραηλίτες — πείνες, λοιμώδεις αρρώστειες, πολέμους, αιχμαλωσίες — στην εποχή των Βαβυλωνίων, των Ασσυρίων, των Μακεδόνων, του Αδριανού και τού Βεσπασιανού; Θέλω, αγαπητέ, να σου τα διηγηθώ, αλλά μη φύγης μακρυά.

Προηγουμένως θα σου διηγηθώ κάποιο άλλο: Είχε πέσει κάποτε πείνα, και ο βασιλεύς εβάδιζε στο τείχος της Σαμάρειας. Τον πλησιάζει μία γυναίκα και δείχνοντας του μίαν άλλη, του λέγει: Βασιλεύ,. αυτή η γυναίκα μου είπε: Να ψήσουμε σήμερα και να φάμε τον δικό σου γυιό, και αύριο τον δικό μου. Και ψή­σαμε και φάγαμε τον δικό μου, αλλά τον δικό της δεν τον δίνει (Δ' Βασιλ. στ',26  28). Ποια συμφορά χειρότερη από αυτή μπο­ρούσε να υπάρξη. Και άλλου σημειώνει ο Προφήτης: Χέρια ευσπλαγχνικών γυναικών έψησαν τα παιδιά τους (Θρήνοι, δ',10). Τέτοια τιμωρία υπέστησαν οι Ιουδαίοι. Εμείς λοιπόν δεν θα υποστούμε πολύ μεγαλύτερη;

Θέλεις να ακούσης και άλλες Ιουδαϊκές συμφορές; Διά­βασε τα βιβλία που έγραψε ο ιστορικός Ιώσηπος, και τότε θα μάθης όλη εκείνη την τραγωδία (της καταστροφής της Ιερουσαλήμ — 70 μ. Χ.). Ανάμεσα στα άλλα δεινά έπεσαν σε τόση φοβερή πείνα, που αναγκάσθηκαν να φάγουν και τις ζώνες τους και τα υποδήματα τους και άλλα πιο βδελυκτά πράγματα. Όλα η ανάγκη τα ωδηγούσε στο στόμα, όπως ση­μείωσε κάπου ο συγγραφεύς αυτός. Και δεν σταμάτησαν σ' αυτά, αλλά έφθασαν στο σημείο να φάγουν τα ίδια τα παιδιά τους!

Ίσως έτσι σε πείσουμε ότι υπάρχει κόλασις. Σκέψου; Εάν εκείνοι κολάζονταν, εμείς γιατί να μη κολασθούμε; Και πως είναι λογικό να μη κολαζώμαστε, την στιγμή που δια­πράττουμε χειρότερα αμαρτήματα; Το πράγμα είναι απλούν: Δεν τιμωρούμεθα, διότι μας περιμένει η μελλοντική κόλασις. Υπάρχει άμεση σχέσις μεταξύ αμαρτίας και κολάσεως. Και πριν από την μελλοντική κόλασι, οι πονηροί και οι αμαρ­τωλοί κολάζονται εδώ.

Βλέπεις έναν άνθρωπο που απολαμβάνει πολυτελή φαγη­τά και φορεί μεταξωτά ρούχα και προχωρεί έφιππος και με συνοδεία και καμαρώνει στην αγορά. Μη σταματήσης στα εξω­τερικά, αλλά άνοιξε και παρατήρησε την συνείδησί του, και θα ίδής εκεί μέσα πολύ θόρυβο από αμαρτίες, συνεχή φόβο, ανατα­ραχή. Θα ιδής να κάθεται η συνείδησις σαν δικαστής σε βασι­λικό θρόνο και οι λογισμοί να παραστέκουν σαν δήμιοι και να κρέμα την διάνοια και να την τιμωρή και να την πληγώνη για τα αμαρτήματα και να φωνάζη δυνατά. Και όλα αυτά χωρίς κανείς να τα αντιλαμβάνεται, παρά μόνο ο Θεός.

Ο μοιχός επί παραδείγματι, όσο πλούσιος και αν είναι, όσο και αν δεν τον κατηγορή κανείς, δεν παύει μέσα του να κατηγορή ο ίδιος τον εαυτό του. Η ηδονή που απήλαυσε υπήρξε πρόσκαιρη, ενώ η οδύνη διαρκής. Από παντού τον περικυκλώ­νει φόβος και τρόμος, υποψία και αγωνία. Φοβάται τα στενά δρομάκια, τρέμει τις σκιές, τρέμει τους υπηρέτες του, αυτούς που γνωρίζουν την υπόθεσι, αυτούς που την αγνοούν, την αδικη­μένη γυναίκα, τον ατιμασμένο σύζυγο.

Όπου και να πάη, περιφέρει μαζί του σαν αμείλικτο κατήγορο, την συνείδησί. Μόνος του καταδικάζει τον εαυτό του, και δεν μπορεί καν να πάρη αναπνοή. Είτε ευρίσκεται στο κρεββάτι είτε στο τραπέζι είτε στην αγορά είτε στο σπίτι είτε ήμερα είτε νύχτα, ακόμη και στα όνειρα βλέπει την αμαρτία πού διέπραξε και ζει την ζωή τού Κάϊν, στενάζοντας και τρέμον­τας όπως εκείνος. Και ενώ κανείς δεν το γνωρίζει, αυτός κου­βαλάει μέσα του φωτιά.

Παρόμοια πάσχουν και οι άρπαγες και οι πλεονέκτες. Επίσης και οι μέθυσοι, και γενικώς καθένας που ζει μέσα στην αμαρτία. Διότι είναι αδύνατο να καταργηθή το δικαστήριο της συνειδήσεως.

Όταν λοιπόν δεν ζούμε μέσα στην αρετή, υποφέρουμε γι' αυτό. Όταν ζούμε μέσα στην κακία, μόλις σταματήση η ηδονή της αμαρτίας αρχίζει η οδύνη.

Και αν ακόμη δεν υπήρχε κόλασις, το να χάση κανείς τον παράδεισο, μικρή κόλασις είναι; Μικρή τιμωρία είναι το να μη καταταγή στην χορεία των εισερχομένων στον παράδεισο; Το να στερηθή από την ανέκφραστη εκείνη δόξα; Το να άποκλεισθή από εκείνη την πανηγύρι και τα ανεκλάλητα αγαθά και να πεταχθή έξω;

Γνωρίζω ότι πολλοί φρίττουν και τρέμουν μόλις σκεφθούν την κόλασι. Εγώ όμως την έκπτωσι από την δόξα τού παραδεί­σου την θεωρώ πολύ πικρότερη από την κόλασι. Εάν βέβαια δεν είναι δυνατόν να παρουσιασθή αυτό με λόγια, δεν έχει ση­μασία. Άλλωστε δεν γνωρίζουμε την μακαριότητα εκείνων των αγαθών, ώστε να κατανοήσουμε ακριβώς και την αθλιότητα που έχει η στέρησίς τους. Ο Παύλος όμως που τα εγνώριζε αυτά με ακρίβεια, μας βεβαιώνει πως η έκπτωσις από την δόξα τού Χρι­στού είναι το χειρότερο απ' όλα. Εμείς αυτό θα το αντιληφθούμε, όταν τύχη και το δοκιμάσουμε στην πράξι.

Αλλά ας μη πάθουμε ποτέ τέτοιο πράγμα, ω Μονογενή Υιέ τού Θεού, και ας μη γευθούμε ποτέ την ανυπόφορη κόλασι.

Πόσο κακό είναι να χάσουμε εκείνα τα αγαθά, δεν μπορεί κανείς εύκολα να το περιγράψη. Εγώ όμως όσο μου είναι δυνατό, θα προσπαθήσω και θα αγωνισθώ να σας το παρουσιάσω κάπως με ένα παράδειγμα.

Ας υποθέσουμε ότι υπάρχει ένα αξιοθαύμαστο παιδί, που μαζί με την αρετή έχει και την βασιλεία όλης της οικουμένης. Και είναι τόσο πολύ ενάρετο προς όλους, ώστε να μπορή να τους κάνη όλους να το αγαπούν στοργικά, σα να ήταν πατέρες του· να το βλέπουν με πατρική φιλοστοργία να το νιώθουν σαν παιδί τους.

Φαντασθήτε τώρα τι δεν θα είναι έτοιμος να υποστή με ευχαρίστησι ο ιδικός του πατέρας, για να μη χάση την σχέσι του και την συντροφιά του! Τι μικρό ή μεγάλο κακό δεν θα είναι έτοιμος να δοκιμάση, προκειμένου να το βλέπη και να το απολαμβάνη;

Κάτι παρόμοιο ας σκεπτώμαστε και για εκείνη την δόξα. Δεν είναι τόσο ποθητό και αγαπητό στον πατέρα το παιδί, όσο ενάρετο και αν είναι, σαν την απόκτησι εκείνων των αγαθών, σαν το αναλύσαι και συν Χριστώ είναι (Φιλιπ. α',23), να φύγη δηλαδή κανείς από αυτήν την ζωή και να πάη κοντά στον Χριστόν.

Η γέεννα και η κόλασις είναι ένα πράγμα αφόρητο. Πλην όμως, έστω και αν βάλη κανείς αναρίθμητες κολάσεις, τίποτε δεν ισοδυναμεί με το να χάσουμε την μακαρία εκείνη δόξα, το να μισηθούμε από τον Χριστόν, το να ακούσουμε δεν σάς γνω­ρίζω (Λουκ. ιγ',27), το να κατηγορηθούμε ότι Τον είδαμε πεινα­σμένο και δεν Τον εθρέψαμε. Θα ήταν προτιμότερο να υποστού­με αναρίθμητους κεραυνούς, παρά να ιδούμε το πρόσωπο εκείνο το ήμερο να μας αποστρέφεται και το γαλήνιο μάτι να μη ανέ­χεται να μας βλέπη.

Δεν βλέπεις ότι μερικοί έχουν περιπέσει σε συμφορές, είναι ανάπηροι στο σώμα και υποφέρουν τα πάνδεινα, ενώ άλλοι καλοπερνούν; Μερικοί που διέπραξαν φόνους τιμωρούνται, ενώ άλλοι ξεφεύγουν την τιμωρία. Μερικοί από τους μοιχούς τιμω­ρούνται, ενώ άλλοι πεθαίνουν ατιμώρητοι. Αλλά και πόσοι τυμβωρύχοι δεν διέφυγαν την τιμωρία; Πόσοι ληστές; Πόσοι πλεονέκτες; Πόσοι κλέπτες και άρπαγες;

Όταν λοιπόν ιδής ανθρώπους που διέπραξαν τα ίδια αμαρτήματα ή και περισσότερα, και μένουν ατιμώρητοι, θα πρέπη θέλοντας και μη να παραδεχθής ότι υπάρχει κόλασις, γιατί φυσικά ο Θεός δεν είναι προσωπολήπτης (Πράξ. ι',34).

Δεν θα ήταν δίκαιος ο Θεός, αν άφινε ατιμώρητους τόσο μεγάλους αμαρτωλούς και βασανισμένους τόσους ενάρετους, εάν δεν είχε ετοιμάσει και για τους μεν και για τους δε μια άλλη μελλοντική κατάστασι.

Ακόμη και οι ποιηταί, οι φιλόσοφοι, οι λογογράφοι και όλοι γενικώς οι άνθρωποι εφιλοσόφησαν για την μελλοντική ανταπόδοσι, και ωμίλησαν για τις τιμωρίες που υπάρχουν στον άδη. Αν και βεβαίως δεν μπόρεσαν αυτά να τα παρουσιάσουν επακριβώς, διότι εκινήθησαν από σκέψεις, ιδέες και παρακούσματα των αληθινών ιδικών μας δογμάτων, εν τούτοις πήραν μια κάποια εικόνα της κρίσεως.

Έτσι ομιλούν για Κωκυτούς και Πυριφλεγέθοντας ποτα­μούς και για το νερό της Στυγός και για τον Τάρταρο που απέχει τόσο από την γη, όσο η γη από τον ουρανό και για πολλά άλλα είδη κολάσεων.

Μερικοί λέγουν: Γιατί ο Θεός δεν τιμωρεί εδώ τους αμαρτωλούς; Τους απαντούμε: Για να δείξη την μακροθυμία Του. Για να χορήγηση σωτηρία δια της μετανοίας. Για να μη εξαφανισθή το ανθρώπινο γένος. Για να μη στερήση της σωτη­ρίας όσους μπορούν να δείξουν θαυμαστή μεταβολή. Διότι, εάν αμέσως μόλις διεπράττετο η αμαρτία τιμωρούσε και εθανάτωνε, πως θα σωζόταν ο Παύλος, πως ο Πέτρος, οι κορυφαίοι αυτοί διδάσκαλοι της οικουμένης; Πως θα κέρδιζε ο Δαβίδ την σωτη­ρία με την μετάνοια του; Πως οι Γαλάτες; Πως τόσοι άλλοι;

Για τον λόγο αυτό ούτε όλους τους τιμωρεί εδώ, αλλά μερικούς, ούτε όλους τους τιμωρεί εκεί. Τον ένα τον τιμωρεί εδώ, τον άλλον εκεί, ώστε με την τιμωρία να διεγείρη όσους ευρίσονται σε μεγάλη αναισθησία, και με την ατιμωρησία να μας κάνη να περιμένουμε τον μέλλοντα αιώνα.

Δεν βλέπεις ότι πολλοί τιμωρούνται σ' αυτήν την ζωή, όπως αυτοί που πλακώθηκαν από τον πύργο (Λουκ. ιγ', 4), όπως εκείνοι που το αίμα τους ο Πιλάτος το ανέμειξε με το αίμα των θυσιών που προσέφεραν στον Ναό (Λουκ. ιγ', 1), όπως εκείνοι οι Κορίνθιοι που εθανατώθηκαν πρόωρα, διότι επλησίασαν στην Θεία Κοινωνία αναξίως (Α' Κορ. ια', 30), όπως ο Φαραώ, όπως οι Ιουδαίοι που κατεσφάγησαν από τους βαρβάρους, όπως τόσοι άλλοι και τότε και τώρα και πάντοτε;

Ενώ άλλοι με πολλές αμαρτίες, έφυγαν από την ζωή αυτή, χωρίς να τιμωρηθούν, όπως ο πλούσιος της παραβολής, όπως άλλοι πολλοί.

Αυτά βεβαίως τα ενεργεί ο Θεός, για να ξυπνήση αφ' ενός όσους δυσπιστούν στα μέλλοντα και για να κάνη αφ' έτερου τους πιστούς, από αμελείς, πιο πρόθυμους. Διότι ο Θεός είναι κριτής δίκαιος και ισχυρός και μακρόθυμος, και δεν επιφέρει την τιμωρία καθημερινά (Ψαλμ. ζ',11). Εάν όμως περιφρονή­σουμε την μακροθυμία Του, θα έλθη καιρός που καθόλου δεν θα μακροθυμήση, αλλά αμέσως θα επιφέρη την καταδίκη.

Ας μη το ρίξουμε λοιπόν στα γλεντοκοπήματα και για μία στιγμή — μία στιγμή είναι όλη η επίγεια ζωή μας — κατα­λήξουμε στην ατέλειωτη και αιωνία κόλασι. Αλλά μία στιγμή ας κουρασθούμε, για να είμαστε συνεχώς στεφανωμένοι. Δεν βλέπετε και στα βιωτικά θέματα, οι περισσότεροι άνθρωποι έτσι σκέπτονται, και προτιμούν τον μικρό κόπο χάριν της μεγάλης αναπαύσεως, αν και μερικές φορές τα πράγματα έρχονται αντίθετα.

Τι λόγο λοιπόν θα δώσουμε, πες μου, όταν στα βιωτικά προτιμούμε τον κόπο για να επιτύχουμε μικρή ανάπαυσι ή και καμμία, διότι είναι αβέβαιο το μέλλον, ενώ στα πνευματικά κά­νουμε το αντίθετο, και έτσι με μία μικρή αμέλεια και ραθυμία μας καταλήγουμε σε απερίγραπτη κόλασι; Γι' αυτό σάς παρα­καλώ όλους, έστω και αργά να τινάξετε από πάνω σας αυτόν τον λήθαργο. Διότι τον καιρό εκείνο δεν θα μπόρεση κανείς να μας γλυτώση. Ούτε αδελφός ούτε πατέρας ούτε φίλος ούτε γεί­τονας ούτε κανείς άλλος· αλλά αν καταδικασθούμε από τα έργα μας, όλα θα χαθούν και οπωσδήποτε θα απολεσθούμε.

Πόσο εθρήνησε εκείνος ο πλούσιος και πόσο παρεκάλεσε τον Πατριάρχη Αβραάμ να τού στείλη τον Λάζαρο για να τού δροσίση την γλώσσα! Αλλά άκου τι έλεγε προς αυτόν ο Α­βραάμ: Ανάμεσα μας υπάρχει χάος, ώστε και αν ακόμη θέλουμε, να μη μπορούμε να έρθουμε εκεί (Λουκ. ιστ', 26). Πόσο παρεκάλεσαν εκείνες οι παρθένες τις συνομήλικες τους για λίγο λάδι! Αλλά άκου τι απάντησι πήραν: Δεν σας δίνουμε, μη τυχόν και δεν επαρκέση και για σας και για μας (Ματθ. κε',8). Και έτσι κανείς δεν μπόρεσε να τις εισαγάγη στον νυμφώνα.

Ας τα σκεπτώμαστε λοιπόν αυτά και ας επιμελούμεθα τη ζωή μας. Γιατί, όσους κόπους και να υποστής και όσες τιμωρίες, δεν έχουν καμμία σύγκρισι προς τα μελλοντικά αγαθά.

Και από την άλλη πλευρά, βάλε εμπρός σου φωτιά και σίδερο και θηρία και ό,τι φοβερώτερο· όλα αυτά ούτε σκιά είναι εν συγκρίσει προς τα μελλοντικά βασανιστήρια. Διότι αυτά όταν μας επιπέσουν με σφοδρότητα, γίνονται πιο ελαφρά, και φέρουν γρήγορα την απαλλαγή, γιατί το σώμα δεν βαστά την σφοδρή και παρατεταμένη τιμωρία. Εκεί όμως συνυπάρχουν και τα δύο και η παράτασις και η σφοδρότης, τόσο στην χαρά όσο και στην λύπη.

Όσο υπάρχει καιρός ας προφθάσουμε το πρόσωπο Του με εξομολόγησι (Ψαλμ. 94,2), ώστε να Τον ιδούμε τότε ήμερο και γαλήνιο απέναντι μας και να γλυτώσουμε από εκείνες τις δυνάμεις τις απειλητικές. Δεν βλέπεις εδώ τους δημίους που εκτε­λούν τις διαταγές των αρχόντων, πως σύρουν τους κατάδικους, πως τους μαστιγώνουν, πως σχίζουν τις πλευρές τους, πως πλη­σιάζουν τις λαμπάδες, πως αποκόπτουν και σφάζουν!

Όλα αυτά είναι παιγνίδια και αστεία σε σύγκρισι με τις μελλοντικές τιμωρίες. Διότι αυτές οι κολάσεις είναι προσωρινές, ενώ εκεί ούτε το σκουλήκι σταματά ούτε η φωτιά σβήνει.

Επειδή άκουσες φωτιά, μη νομίσης ότι πρόκειται για φωτιά όμοια με την υλική, γιατί η υλική φωτιά σ' όποιον πέση τον καίει και τον εξοντώνει και κατά συνέπεια παύει μετά να αισθάνεται κάψιμο. Ενώ εκείνη η φωτιά όποιους περιλάβη θα τους καίη συνεχώς και ποτέ δεν θα σταματά, γι' αυτό και ονομά­ζεται άσβεστη — πυρ άσβεστον (Μαρκ. θ', 43).

Στην μελλοντική ζωή και οι αμαρτωλοί θα γίνουν άφθαρ­τοι, όχι για τιμή, αλλά για να τιμωρούνται συνεχώς. Αυτό το πράγμα πόσο είναι φοβερό, δεν μπορεί να το παρουσίαση ο λό­γος, αλλά από μερικά παραδείγματα είναι δυνατόν να πάρουμε κάποια μικρή ιδέα.

Εάν καμμία φορά μπήκες μέσα σε λουτρό που έτυχε να καίη περισσότερο από ό,τι έπρεπε, σκέψου τι θα είναι η φωτιά της κολάσεως. Και εάν κάποτε αρρώστησες και είχες πολύ υψηλό πυρετό, φαντάσου τι θα είναι η φλόγα εκείνη της κολάσεως. Εάν το καυτό λουτρό και ο υψηλός πυρετός μας ταλαίπωρη και μας αναστατώνη, πως θα αντιμετωπίσουμε τον ποταμό της φω­τιάς, όταν πέσουμε μέσα του; Τον ποταμό που κυλάει εμπρός στο φοβερό δικαστήριο.

Άκου πως ομιλούν οι προφήτες για την ημέρα εκείνη: Η ημέρα τού Κυρίου είναι αδυσώπητη, γεμάτη από θυμό και οργή (Ήσα. ιγ',9). Κανείς τότε δεν μπορεί να μας συμπαρασταθή, κανείς δεν μπορεί να μας γλυτώση. Πουθενά δεν θα βλέπης τότε το πρόσωπο τού Χριστού το ήμερο και γαλήνιο. Αλλά όπως αυτοί που τιμωρούνται να δουλεύουν στα μεταλλεία, παραδί­νονται σε σκληρούς ανθρώπους και κανέναν δεν βλέπουν από τους ιδικούς των, παρά μόνο τους αυστηρούς επιστάτες, έτσι θα συμβαίνη και τότε· η καλύτερα, θα συμβαίνη κάτι πολύ πιο άσχημο και πιο φοβερό. Διότι εδώ μπορείς να πας στον βασιλέα και να τον παρακάλεσης, και έτσι να απαλλάξης τον κατάδικο από την ποινή. Εκεί όμως όχι.

Εκεί δεν υπάρχει συγχώρησις, αλλά κάθε κατάδικος ψή­νεται και έχει τόσο πόνο που δεν είναι δυνατόν να τον έκφραση. Εάν εδώ δεν μπορή κανείς λόγος να παραστήση τους δριμείς πόνους, πολύ περισσότερο εκεί. Διότι εδώ σε λίγες στιγμές γί­νεται ό,τι έχει να γίνη, ενώ εκεί καίεται το σώμα, χωρίς να φθεί­ρεται και να λυώνη.

Τι θα κάνουμε λοιπόν εκεί; Το λέγω και για τον εαυτό μου. Θα ειπή κάποιος: Αν εσύ ο διδάσκαλος σκέπτεσαι πως θα πας στην κόλασι, εγώ δεν θα πρέπη να καταβάλω καμμία φροντίδα. Τι το αξιοθαύμαστο να κολασθώ και εγώ; Μη σκέπτεσθε, σας παρακαλώ, τέτοιες παρηγοριές. Αυτό δεν φέρει καμ­μία άνακούφισι.

Πέστε μου· ο διάβολος δεν ήταν άγγελος; Δεν ήταν ανώ­τερος από τους ανθρώπους; Υπέστη όμως πτώσι. Μπορεί λοι­πόν να παρηγορηθή κάποιος, επειδή θα κολάζεται μαζί με αυτόν; Ασφαλώς όχι.

Είναι πολύ απατηλός αυτός ο λόγος, το να νομίζη κανείς παρηγοριά την κόλασι μαζί με όλους τους άλλους, και να λέγη, όπως όλοι, έτσι και εγώ. Και γιατί να αναφέρω την μελλοντική κόλασι; Σκέψου αυτούς που έχουν δυνατούς πόνους στα πόδια — ποδαλγίαν — και δοκιμάζουν δριμεία οδύνη. Αν την ώρα της οδύνης τους δείξης άλλους που υποφέρουν χειρότερα, ούτε που σε προσέχουν. Ο υπερβολικός ιδικός τους πόνος δεν αφίνει την σκέψι τους να ασχοληθή με τους άλλους και να βρουν έτσι παρηγοριά.

Ας μη τρεφώμεθα λοιπόν με απατηλές ελπίδες. Μπορεί κανείς να παρηγορηθή από τα κακά του πλησίον, όταν το πάθη­μα είναι μέτριο. Όταν όμως η οδύνη είναι υπερβολική, και όλος ο ψυχικός κόσμος είναι γεμάτος ζάλη και ταραχή και η ψυχή δεν μπορεί ούτε τον εαυτό της να γνωρίση, τότε από που να άν­τληση παρηγοριά;

Είναι ελεεινή η κατάστασις στην κόλασι. Υπάρχουν εκεί σκοτάδι και βρυγμός των οδόντων και δεσμά άλυτα και σκουλήκι που δεν πεθαίνει και φωτιά που δεν σβήνει και θλίψις και στενοχώρια και γλώσσες που φλογίζονται και τηγανίζονται, όπως τού πλουσίου της παραβολής! Θα θρηνούμε και κανένας δεν θα μας ακούη, θα στενάζουμε και θα βογγούμε από τον πόνο, και κανένας δεν θα μας προσεχή. Θα κοιτάζουμε γύρω μας, και πουθενά παρηγοριά. Τότε πως να θεωρήσουμε όσους ευρίσκονται σ' αυτή την κατάστασι; Τι πιο άθλιο από αυτές τις ψυχές; Τι πιο ελεεινό;

Εάν κάποτε μπούμε σε δεσμωτήριο και άλλους τους ιδού­με αδύνατους και χλωμούς, άλλους δεμένους με σιδερένιες αλυ­σίδες, άλλους κλεισμένους σε όλο σκοτεινά κελλιά, κατασυγκινούμεθα, φρίττουμε, κάνουμε το πανγιανα μη δοκιμάσουμε κι' εμείς τέτοια ταλαιπωρία και θλίψι.

Αλλ' όταν θα οδηγηθούμε δεμένοι στα βασανιστήρια της κολάσεως, ποια θα είναι η θέσις μας; Τι θα κάνουμε τότε; Διότι τα δεσμά εκείνα δεν είναι φτιαγμένα από σίδερο, αλλά από φω­τιά. Από φωτιά άσβεστη. Κι' εκείνοι που θα μας επιτηρούν δεν θα είναι άνθρωποι όμοιοι μ' εμάς, που ίσως καμμιά φορά μαλα­κώνουν, αλλά σκληροί και φοβεροί άγγελοι, τους οποίους ούτε να κοιτάξη μπορεί κανείς. Άγγελοι γεμάτοι οργή για όσα εξυ­βρίσαμε τον Δεσπότη.

Δεν υπάρχει δυνατότης, όπως συμβαίνει εδώ, να έρθουν επισκέπτες και να φέρουν χρήματα ή τροφές ή να ειπούν λόγια παρηγοριάς. Όλα εκεί είναι χωρίς επιείκεια. Ακόμη και αν ο Νώε ή ο Ιώβ ή ο Δανιήλ έχουν ιδικούς τους κολασμένους, δεν τολμούν να τους συμπαρασταθούν και να τους δώσουν χέρι βοηθείας. Διότι τότε θα παύση να υπάρχη η συμπάθεια της φύ­σεως και της συγγενείας.

Συμβαίνει, ενάρετοι πατέρες να έχουν αμαρτωλά παιδιά, και παιδιά καλά να έχουν γονείς κακούς — το κακό δεν οφείλε­ται στην φύσι και στην συγγένεια, αλλά στην προαίρεσι — και για να απολαμβάνουν στον παράδεισο ακεραία την ευφροσύνη, και να μη ταράζωνται από την συμπάθεια προς τους κολαζομένους, σβήνει από τους ενάρετους η συμπάθεια και αγανακτούν και αυτοί μαζί με τον Δεσπότη εναντίον των ιδικών τους σπλάγ­χνων. Και σ' αυτή τη ζωή, μερικοί γονείς σαν ιδούν τα παιδιά τους φαύλα και έξαχρειωμένα, τα αποκηρύττουν και τα αποκό­βουν από την συγγένεια. Πολύ περισσότερο θα συμβή κάτι τέτοιο στην Κρίσι.

Αν έχης φλόγα σαρκικής επιθυμίας, εννόησε την φλόγα εκείνη της κολάσεως, και θα σου σβήση αμέσως και θα εξαφα­νισθή εντελώς.

Αν θέλησης να ειπής κάτι άπρεπο , θυμήσου τον βρυγμό των οδόντων, και αυτό θα σου είναι χαλινός.

Αν θέλησης να αρπάξης κάτι, άκουσε τον δικαστή να λέγη: Δέσατε τα χέρια του και τα πόδια του και ρίξτε τον στο σκότος το εξώτερο (Ματθ. κβ', 13). Και έτσι θα αποβάλης αυτή την επιθυμία.

Αν είσαι σκληρός και άσπλαγχνος , θυμήσου εκείνες τις παρθένες, που έσβησαν οι λαμπάδες τους από έλλειψι ελαίου (το έλαιο συμβολίζει την ευσπλαχνία) και αποκλείσθηκαν από τον νυμφώνα. Και έτσι θα γίνης γρήγορα φιλάνθρωπος.

Αν επιθυμής να μεθάς και να διασκεδάζης , άκουσε τον πλούσιο να λέγη: Στείλε τον Λάζαρο, για να δροσίση με την άκρη τού δακτύλου του την φλογισμένη γλώσσα μου (Λουκ. ιστ', 24) και να μη γίνεται δεκτό το αίτημα του. Και έτσι γρήγορα θα απομακρυνθής από αυτό το πάθος.

Αν έτσι σκεπτώμαστε και απαντούμε στις πονηρές μας επιθυμίες, γρήγορα θα ξεφύγουμε από την κακία και θα κατορ­θώσουμε την αρετή. Θα σβήσουμε τον έρωτα για τα παρόντα και θα ανάψουμε τον έρωτα για τα μέλλοντα.

Όσα σάς είπα για την κόλασι, δεν σάς τα είπα για να σάς τρομάξω ούτε για να κουράσω τις ψυχές σας, αλλά για να τις ξεκουράσω και τις σωφρονίσω.

Και εγώ ήθελα να μην υπάρχη κόλασις. Προ πάντων εγώ. Γιατί; Διότι ενώ εσείς τρέμετε και φοβείσθε ο καθένας για την ιδική σας ψυχή, εγώ αγωνιώ για τόσες ψυχές, για τις οποίες είμαι υπεύθυνος. Και μου είναι πιο δύσκολο να γλυτώσω την κόλασι.

Ας μη δείχνουμε απιστία στο θέμα της κολάσεως, για να μη καταλήξουμε σ' αυτήν. Όποιος απιστεί, γίνεται πιο ράθυμος. Και όποιος γίνεται πιο ράθυμος, οπωσδήποτε θα κατα­λήξη σ' αυτήν.

Αν ενθυμήσθε ό,τι σάς είπα για την κόλασι, θα είναι σαν να χρησιμοποιήτε ένα πικρό φάρμακο, το οποίο μπορεί να σάς συμμαζεύση την ψυχή, να αποδιώξη την πολιορκία των πονηρών επιθυμιών και να σάς καθαρίση από κάθε κακία. Αρκεί να το έχετε συνεχώς στο μυαλό σας.

Ας το χρησιμοποιούμε λοιπόν αυτό το φάρμακο, για να μας καθαρίση την καρδιά μας, και έτσι καθαροί ν' αξιωθούμε να ιδούμε όσα οφθαλμός δεν είδε και αυτί δεν άκουσε και μυαλό ανθρώπου δεν σκέφθηκε (Α' Κορ. β', 9). Είθε όλοι να αξιω­θούμε αυτών των αγαθών, χάριτι και φιλανθρωπία τού Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, μεθ' ου τω Πατρί, άμα τω αγίω Πνεύματι, δόξα, κράτος, τιμή, νυν και άεί και εις τους αιώνας των αιώνων.

Αμήν.

Πηγή: (ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ : ΦΛΕΓΟΝΤΑ ΘΕΜΑΤΑ εκδ. ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ), Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου

Τὸ αὐθεντικὸ βίωμα τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ τὸ χρειαζόμαστε, ὅπως καὶ ὁ κάθε χριστιανὸς στὴν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας. Ἁπλὰ στὶς μέρες μας ἡ δυσκολία νὰ τὸ ἀποκτήσουμε φαντάζει μεγαλύτερη.

Αὐτὸ τὸ βίωμα ἀπεργάζεται τὸ μεγαλεῖο τοῦ «καινοῦ» ἀνθρώπου, αὐτοῦ δηλαδὴ ποὺ ἔχει μετέλθει σὲ μιὰ κατάσταση ποὺ παραμένοντας ἄνθρωπος δὲν εἶναι... ἄνθρωπος.  Εἶναι θεοειδής, θεόμορφος, θεανθρώπινος ἄνθρωπος.  ῾Ο θεάνθρωπος Κύριος ἦταν τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος.  ῾Ο θεανθρώπινος ἄνθρωπος χωρὶς νὰ εἶναι θεὸς παύει νὰ εἶναι μόνον ἄνθρωπος. ᾿Απὸ τὸ «ἀνθρώπινον» διατηρεῖ τὴν φύση καὶ ἀρνεῖται τὴν κυριαρχία τοῦ πτωτικοῦ ἰδιώματος· ἀπὸ τὸ «θεῖον» στερεῖται τὴ φύση καὶ προσοικειοῦται ταπεινῶς τὴ χάρι.

Αὐτὰ ὅλα σημαίνουν ὅτι ὁ αὐθεντικὸς χριστιανὸς εἶναι πολὺ ἀνθρώπινος.  Ἀναδεικνύει καὶ τιμᾶ τὴν ἀνθρώπινη φύση του• δὲν τὴν περιφρονεῖ• δὲν ντρέπεται γι’ αὐτήν• δὲν τὴν ἀδικεῖ.  Γι’ αὐτὸ  καὶ κατανοεῖ τὶς ἀδυναμίες τῶν ἄλλων καὶ τὶς δυνατότητες τὶς δικές του.  Ὁ ἄνθρωπος εἶναι μικρός καὶ μεγάλος ταυτόχρονα.  Ἐνῶ εἶναι  «βραχύ τι παρ’ ἀγγέλους ἠλαττωμένος»⁽¹⁾  εἶναι καὶ «ὡσεὶ χόρτος ἔχων τὰς ἡμέρας αὐτοῦ»⁽²⁾,  διότι «ἐν τιμῇ ὤν, οὐ συνῆκε παρασυνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις καὶ ὡμοιώθη αὐτοῖς»⁽³⁾

Εἶναι ἄνθρωπος βαθὺς καὶ εὐρὺς ταυτόχρονα.  Εἶναι μυστήριο ἀνεξιχνίαστο ὁ ἴδιος ἀλλὰ καὶ χωρητικὸς ὅλων.  Ἡ ζωή του ἔχει ἀλήθεια καὶ ἀγάπη, τὴν ἐλευθερία τοῦ νὰ δέχεται καὶ τὴν ἐλευθερία τοῦ νὰ προσφέρεται.  Γι’ αὐτὸ εἶναι καὶ πολὺ φιλάνθρωπος καὶ κοινωνικός.  Δὲν σώζεται μόνος, κοινωνεῖ τὴν σωτηρία.  Μπορεῖ νὰ κενώνεται ἀπὸ τὸν ἐγωισμό του, γι’ αὐτὸ καὶ νὰ ἑνώνεται μὲ τὸν Θεὸ καὶ τοὺς ἀδελφούς του.

Ἐπὶ πλέον ἡ αὐθεντικότητα βοηθεῖ τὸν χριστιανὸ νὰ λειτουργεῖ διαρκῶς στὸ μεθόριο Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου, τῆς λογικῆς καὶ τοῦ μυστηρίου, τῆς θεϊκῆς ἀγάπης καὶ τοῦ ἀνθρώπινου πόνου, τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς ὑπακοῆς.  Αὐτὴ τὸν ἐμπνέει νὰ κινεῖται καὶ στὸ ἐπέκεινα τοῦ προσωπικοῦ χώρου, τοῦ ἀνθρώπινου μέτρου, τοῦ κοσμικοῦ χρόνου, τοῦ ἐγώ.  Σ’ αὐτὰ τὰ μεθόρια εἶναι ποὺ κρύβεται ὁ Θεός• σ’ αὐτὰ τὰ ἐπέκεινα εἶναι ποὺ συναντᾶ κανεὶς τὸν ἀδελφό, τὴν αἰωνιότητα, τὴ χάρι, τὴν ἀλήθεια, τὸν Ἴδιο τὸν Θεό.

Ὅταν προκαλεῖται ἡ λογική μας, γεννᾶται ἡ πίστη.  Ὅταν διακινδυνεύουμε τὸ συναίσθημά μας, προκύπτει ἡ χάρις.  Ὅταν ἀρνούμαστε τὸ θέλημά μας, ζοῦμε τὴν δική Του ἀγάπη σὲ μᾶς.  Ὅταν συστέλλεται ὁ ἑαυτός μας, ἀνασταίνεται ἐν δυνάμει ὁ Θεὸς μέσα μας.

Αὐθεντικὸ βίωμα εἶναι τὸ ὁσιακό, τὸ μαρτυρικό, τὸ ἀποστολικό, τὸ προφητικό.  Αὐτὸ ποὺ ἔχει ἄσκηση, ἱδρώτα, αἷμα, πόνο, μαρτυρία, ταπεινὴ ὁμολογία.  Ὁ αὐθεντικὸς χριστιανὸς ζεῖ τὴ χαρὰ μέσα ἀπὸ τὴν ἄσκηση, τὴ στέρηση, τὴ θυσία.  Ζεῖ τὴν ἐλπίδα μέσα ἀπὸ τὸν πόνο, τὴν ἀσθένεια, τὴ διακριτικὴ ἐπιβεβαίωση τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, τὴ συνεχῆ προσδοκία τοῦ σημείου, ποὺ δὲν τὸ ζητεῖ ἀλλὰ τὸ περιμένει καὶ ὅταν ἔρχεται δὲν τὸν ξαφνιάζει.  Ζεῖ τὴν ταπείνωση μέσα ἀπὸ τὶς εὐλογίες Του καὶ τὶς χαρές.  Αὐτὰ ὅλα στηρίζονται στὴν πίστη.

Στὸ πρόσωπο τοῦ ἀδελφοῦ συναντᾶ τὸν ἴδιο τὸν Χριστό.  Δίπλα του ταπεινώνεται, ὑπομένει, κενώνεται.  Μαζί του μοιράζεται τὴν πτώση, τὴν πίστη, τὴ ζωή, τὴ χάρι, τὴ σωτηρία.  Μαζί του ἑνώνεται.  Οἱ διαφορὲς ὑπογραμμίζουν τὴν ἐλευθερία, ἡ διαφορετικότητα τὴ μοναδικότητα τοῦ κάθε προσώπου ὡς εἰκόνας τοῦ Θεοῦ, οἱ ἀντιθέσεις ταπεινώνουν, τὰ κοινὰ σημεῖα διευκολύνουν τὴ συμπόρευση.  Οἱ ἁμαρτίες, οἱ δοκιμασίες, οἱ ἀρετές, οἱ θεϊκές ἐπεμβάσεις στὴ ζωὴ τοῦ ἑνὸς περιχωροῦνται καὶ στὴ ζωὴ τοῦ ἄλλου.  Ὅλα κοινωνοῦνται.  «Οὐκ ἔστιν ἄλλως σωθῆναι εἰ μὴ διὰ τοῦ πλησίον»⁽⁴⁾ .   Θεμέλιο αὐτῆς τῆς καταστάσεως εἶναι ἡ ἀγάπη.

Ὁ αὐθεντικὸς ὅμως χριστιανὸς μὲ σαφήνεια διακρίνει καὶ τὴ ματαιότητα τοῦ κόσμου, τὴ ρευστότητα καὶ παροδικότητα τοῦ χρόνου, τὴ φθαρτότητα τῶν ὑλικῶν, τὴν ἀπάτη τοῦ «ἐδῶ» καὶ τοῦ «τώρα», τὴ βαρβαρότητα τῶν ἀνθρώπινων τρόπων, τὴν παχύτητα τῆς ὀρθῆς λογικῆς.  Γι’ αὐτὸ καὶ διαρκῶς λειτουργεῖ στὸ «ἐπέκεινα».  «Ἐν γῇ ζῇ καὶ ἐν οὐρανοῖς πολιτεύεται» .  Ἀντὶ γιὰ τὸ τώρα ζεῖ τὰ ἔσχατα καὶ ἀντὶ γιὰ τὸ ἐδῶ τρέφεται ἀπὸ τὰ οὐράνια.  Αὐτὸ τὸ φρόνημά του τροφοδοτεῖται ἀπὸ τὴ θεϊκὴ ἐλπίδα.

«Πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη• τὰ τρία ταῦτα»⁽⁵⁾.   Αὐτὰ τὰ τρία ἀποτελοῦν καὶ τὸ θεμέλιο τοῦ αὐθεντικοῦ βιώματος τοῦ κάθε χριστιανοῦ. Αὐτὰ τὰ τρία εἶναι ποὺ συνθέτουν τὴν «ἄλλη» λογική.

Αὐτὴ ἡ λογικὴ τὸν κάνει λεπτὸ καὶ εὐγενῆ στὴ φύση, λιτὸ στοὺς τρόπους καὶ λανθάνοντα στὶς ἐπιλογές.  Γίνεται διεισδυτικός, διορατικὸς καὶ διαφανής.  «Πάντα ἀνακρίνει καὶ ὑπ’ οὐδενός ἀνακρίνεται»⁽⁶⁾.  Ἀλλὰ στὸ πρόσωπό του κατοπτρίζεται ὁ Θεός,⁽⁷⁾  ἀπὸ μέσα του διαθλᾶται ἡ χάρις Του.  Τὸν βλέπεις καὶ ὁμολογεῖς πὼς «ζεῖ Κύριος».  Ζεῖ ὁ ἀληθινὸς Θεός.  Αὐτὸς ποὺ δὲν ὁρᾶται σωματικά, οὔτε κατανοεῖται στοχαστικά.

Ταυτόχρονα εἶναι πολὺς γιατὶ εἶναι πάντοτε ὅλος, ἀκέραιος καὶ μὲ ὅλους.  Δίπλα του ζεῖς τὴν ἀπόστασή του, ἀλλὰ νοιώθεις μαζί του.  Γιατί τὸ «ἵνα ὦσιν ἓν»⁽⁸⁾  ἀποτελεῖ βίωμα του.  Δὲν εἶναι ποτὲ μόνος.  Οὔτε μόνο μὲ κάποιους.  Οὔτε μὲ λίγους.  Ἔχει χῶρο γιὰ ὅλους.  Μέσα του ἀκτινοβολεῖ ὁ Θεός.

Αὐτὴ ἡ αὐθεντικότητα εἶναι ποὺ κάνει τὸν χριστιανὸ νὰ μὴν εἶναι κοσμικὰ «σύγχρονος»• ἐπιδερμικὸς μιμητὴς καὶ παθητικὸς ἐκφραστὴς τῶν συνηθειῶν τῆς ἐποχῆς ποὺ ζεῖ.  Ἀλλὰ νὰ εἶναι «σύγχρονος» μὲ τὴν ἔννοια τοῦ ἐνσαρκωτοῦ τοῦ αἰωνίου μηνύματος τοῦ Θεοῦ στὸ παρόν. Αὐτὸς ἐνσαρκώνει τὴν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας ἀλλὰ καὶ τὴν εἰκόνα τῶν ἐσχάτων της.  Εἶναι ὁ κατ’ ἐξοχὴν ἄνθρωπος ποὺ συνδέει τὸ «ἀρχαῖον κάλλος» μὲ «τὴν μέλλουσαν δόξαν ἡμῖν ἀποκαλυφθῆναι»⁹.   Ἕνα κάλλος καὶ μία δόξα ποὺ δὲν καταδεικνύουν μόνο τὸ μεγαλεῖο τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλὰ κυρίως παραπέμπουν στὸ  «παρὰ πάντας ἀνθρώπους» θεϊκὸ κάλλος καὶ στὴν «ἐνδόξως δεδοξασμένην» Τριαδικὴ θεότητα.

Ἡ αὐθεντικότητα, ἡ ἀληθινότητα, ἀκόμη κι ἄν προδίδει ἀδυναμίες, ἀνεπάρκεια, μὴ πληρότητα τοῦ ἀνθρώπου ἀποτελεῖ τὴν ὁδὸ πρὸς τὴν τελείωση καὶ ἁγιότητα. Ἀπεναντίας τὸ νοθευμένο φρόνημα, ὁ συμβιβασμός, ἡ ψεύτικη ὡραιοποιημένη εἰκόνα πνίγουν τὴν ἐνέργεια τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ καὶ καθιστοῦν τὸν ἄνθρωπο ἀμέτοχο τοῦ μυστηρίου καὶ τῆς θεότητός Του.

Μὲ τὴν ἔννοια αὐτήν, ὁ αὐθεντικὸς ἄνθρωπος δὲν καθίσταται μόνον ἕνα πρότυπο ἠθικῆς τελειώσεως, ἀλλὰ κυρίως μεταμορφώνεται σὲ σκεῦος φανερώσεως τῶν δογματικῶν ἀληθειῶν. Ζεῖ τὴν ψυχοσωματικοτητά του, τὴν ἁρμονία τῆς ἀνθρώπινης φύσης καὶ τοῦ θεϊκοῦ προορισμοῦ του χριστολογικά. Βιώνει τὴ συγκρότηση τοῦ τριμεροῦς τῆς ψυχῆς του καὶ τὴν κοινωνία τῆς ἀγάπης μὲ τοὺς ἀδελφοὺς τριαδικά. Ζεῖ καὶ φανερώνει τὴ θεία οἰκονομία στὸ σύνολό της: τὴ συγκατάβαση τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως, τὴν Τριαδικὴ φανέρωση τῆς Βαπτίσεως, τὴν ἔλλαμψη καὶ «ὀθνείαν ἀλλοίωσιν» τῆς θείας Μεταμορφώσεως, τὸ ἀποκαλυπτικὸ βάθος καὶ τὴ θεϊκὴ δόξα τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου, τὴν κένωση τοῦ πάθους, τὸν ἀνακαινισμό καὶ τὴν ἑτεροποίηση τῶν πάντων διὰ τῆς Ἀναστάσεως, τὴν θέωση τῆς ἀνθρώπινης φύσεως διὰ τῆς Ἀναλήψεως, τὴν ἔκχυση τῶν ἁγιοπνευματικῶν δωρεῶν τῆς Πεντηκοστῆς, τὴ γέννηση καὶ πορεία τῆς ἐκκλησιαστικῆς ὀλκάδος στὸν ὠκεανὸ τῆς ἱστορίας καὶ τέλος τὴν προσδοκία τῶν ἐσχάτων.

 Νοέμβριος 2016

…………………………………………………………………………………………………..

(1) Ψαλμ. η΄ 5. (2) Ψαλμ. ρβ΄ 15. (3) Ψαλμ. μη΄ 12, 20. (4) Ὅσιος Μακάριος Αἰγύπτιος. (5) Α΄ Κορ. ιγ΄13. (6) Α΄ Κορ. β΄ 15. (7) Β΄ Κορ. γ΄ 18. (8) Ἰω. ιζ΄ 22. (9) Ρωμ. η΄ 18.

Πηγή: Ι.Μητρόπολη Μεσογαίας, Ακτίνες

Τα όνειρα του Asbury και οι Ορθόδοξες πραγματικότητες

Όταν σαν ένας θεολογικά συντηρητικός λαϊκός στην «Ενωμένη Μεθοδιστική Εκκλησία» άρχισα για πρώτη φορά να νοιώθω την κλήση τού Θεού για την ιερωσύνη, το Σεμινάριο Asbury στο Wilmore του Κεντάκυ ήταν το μόνο σχολείο που υπολόγισα σοβαρά. Το Asbury είναι ένα μη ομολογιακό και συντηρητικό σχολείο των οπαδών τού Wesley, το οποίο τραβά μεγάλους αριθμούς πιο παραδοσιακών και Ευαγγελικών Ενωμένων Μεθοδιστών υποψηφίων για την Ιερωσύνη. Τα περισσότερα Σεμινάρια των Ενωμένων Μεθοδιστών, από την άλλη, είναι γνωστά σαν εστίες της ετεροδοξίας.

Επομένως ξεκίνησα για το Asbury και το Κεντάκυ γι’ αυτό που τώρα αναπολώ σαν τρία καλά χρόνια σχολείου με πολλά πολύτιμα μαθήματα Το Asbury έδινε μεγάλη έμφαση στην εμμονή στα παραδοσιακά πιστεύω τού Χριστιανισμού. Αυτή η έμφαση ήταν διπλά σημαντική, αφού οι περισσότεροι από μας προορίζονταν για την ιερωσύνη σε μια ομολογία όπου το να είσαι παραδοσιακός σήμαινε σχεδόν αποκοπή.

Το Asbury προσπαθούσε να διατηρήσει τη διδασκαλία του John Wesley, του Ιδρυτή των Μεθοδιστών στην Αγγλία τον δέκατο όγδοο αιώνα. Στην έρευνά μου άρχισα να ανακαλύπτω ότι ο Wesley πίστευε πολλά πράγματα, που οι σύγχρονοι οπαδοί του, είτε δυσπιστούν ή προσπαθούν να αγνοούν  όπως την αληθινή παρουσία του Χριστού στη θεία Ευχαριστία, την αναγέννηση του βαπτίσματος, και ακόμα το αειπάρθενο της Παναγίας. Επίσης ανακάλυψα ότι ο Wesley μελέτησε σοβαρά τα συγγράμματα των Ελλήνων Πατέρων της Εκκλησίας.

ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ

Αυτή η ανακάλυψη με οδήγησε στο να εμβαθύνω ο ίδιος στους Πατέρες της Εκκλησίας και ιδιαίτερα στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Η φοιτητική μου εργασία στη ρωσική ιστορία με είχε ήδη κάμει ενήμερο για την Ορθόδοξη Χριστιανοσύνη. Όμως για διάφορους λόγους, ποτέ δεν το είχα υπολογίσει σοβαρά για τον εαυτό μου. Τώρα, προσέγγισα το θέμα πολύ πιο σοβαρά.

Αναμφίβολα η Ορθόδοξη Εκκλησία είχε αντέξει στη δοκιμασία του χρόνου -σχεδόν δυο χιλιάδες χρόνια, για την ακρίβεια. Ο Προτεσταντισμός από την άλλη, είχε κομματιαστεί σε θεολογική αναρχία και εκκλησιαστικό χάος μετά από μόνο λίγους αιώνες. Ακόμη και το Ευαγγελικό κίνημα συμβιβάστηκε σε πολλά που είχε πρωτοστατήσει, κάτω από την πίεση της αυξανόμενης κοσμικής κουλτούρας. Και οι σύγχρονοι οπαδοί του Wesley φαινόντουσαν να θέλουν να αγνοήσουν μεγάλους παράγοντες στον παραδοσιακό Χριστιανισμό (όπως τα μυστήρια) που υπήρξαν υψίστης σημασίας στον ίδιο τον Wesley.

Έτσι πήρα μερικά μαθήματα στην εκκλησιαστική ιστορία και τους πρώτους Πατέρες και έκαμα επίσης λίγη ανεξάρτητη μελέτη. Πείσθηκα όλο και περισσότερο ότι οι αρχαίες παραδόσεις της Εκκλησίας περιείχαν πολλά, που ο σύγχρονος Προτεσταντισμός παραθεώρησε. Κι όμως δεν ήμουν εντελώς πεπεισμένος. Η μετάβαση θα ήταν αργή και σταδιακή διαδικασία. Με την αποφοίτησή μου από το Asbury δεν ήμουν ακόμη στο σημείο να μεταπηδήσω στην Ορθόδοξη Εκκλησία

Ειλικρινά, ο στόχος μου τότε ήταν να εργαστώ μέσα στον Προτεσταντικό κόσμο, για να τον φέρω στην γραμμή των διδασκαλιών και συνηθειών τού αρχαίου Χριστιανισμού. Όπως πολλοί άλλοι στο Asbury, σκεπτόμουν και έλπιζα ότι ο Μεθοδισμός θα ξαναζωντάνευε από τις δυνάμεις τού εκμοντερνισμού. Έτσι η γυναίκα μου, το πρώτο μου παιδί και εγώ προχωρήσαμε στην ενοριακή ιερωσύνη γεμάτοι ζήλο, έτοιμοι να κάμουμε μάχη με τους ετερόδοξους και να σώσουμε ψυχές για το Χριστό. Και εγώ, λόγω της νεώτερής μου αγάπης για τους Πατέρες και την Ορθοδοξία, έλπιζα να οδηγήσω τα πράγματα σε μια πιο παραδοσιακή, πατερική κατεύθυνση.

Το Σεμινάριο ξεκίνησε θετικά στο δρόμο της Ορθοδοξίας. Από την άλλη, η ομολογία μου θα έδινε την τελική ώθηση.

Η ΜΕΘΟΔΙΣΤΙΚΗ ΙΕΡΩΣΥΝΗ

Τα τρία μου χρόνια σαν Μεθοδιστής πάστορας ήσαν συναρπαστικά, πληρέστατα και ξεκάθαρα διασκεδαστικά. Ήταν σπουδαία εργασία. Όμως υπηρετώντας μια ενορία σε μια κυρίως Προτεσταντική ομολογία μπορεί επίσης να είναι μια τρομακτικά απογοητευτική εμπειρία. Η δομή της εξουσίας ασκούσε συνεχή πίεση σε μας για να συμμορφωθούμε με τις οποιεσδήποτε επαναστατικές τάσεις που υπήρχαν στην ομολογία. Η εκπαίδευση στο Asbury εθεωρείτο καλή εν όσω συνεισέφερε στην εκκλησιαστική ανάπτυξη και επιτυχία  όχι όμως αν έθετε σε προβληματισμό ή αντιστεκόταν σε πλανεμένες διδασκαλίες μέσα στην ομολογία.

Δυο παράγοντες ιδιαιτέρως με έπεισαν σύντομα ότι τα όνειρα που έκανα στο Asbury για αλλαγή και αναζωογόνηση του Μεθοδισμού ήσαν μόνο ψευδαισθήσεις. Πρώτον, έγινα ενήμερος για το πόσοι απόφοιτοι τού Asbury είχαν υποκύψει σε πιέσεις και συμβιβάστηκαν στα πιστεύω τους. Πολλοί απ’ αυτούς ήσαν σε διάφορα στάδια μεταπηδήσεως σε δογματική αποστασία. Αυτό με φόβισε. Πώς μπορούσα να ξέρω ότι τελικά δεν θα έκανα το ίδιο;

Θυμούμαι μια επίσκεψη στο σπίτι μου από ένα φίλο και απόφοιτο επίσης του Σεμιναρίου, ο οποίος, όπως κι εγώ, είχε περίπου δυο χρόνια σαν πάστορας. Δεν είχαμε ειδωθεί από τον καιρό του Σεμιναρίου κι έτσι μοιραζόμασταν τις εμπειρίες μας σαν πάστορες. Ο φίλος μου υπήρξε πολύ πειθαρχημένος και θεολογικά έξυπνος φοιτητής στο Σεμινάριο  κάποιος που ήξερε τι πίστευε και δεν είχε καθόλου προθέσεις να υποταχθεί σε πιέσεις, να αλλάξει τις πεποιθήσεις του.

Δυο χρόνια σαν πάστορας, τον είχαν αλλάξει αποφασιστικά. Τώρα νόμιζε ότι εκείνοι που είχαν έγκαταλείψει την πίστη τη βασισμένη στη Βίβλο ήσαν εντάξει. Δεν συμφωνούσε σ’ όλα, αλλά μπορούσε εύκολα να συνεργασθεί μαζί τους και τους θεωρούσε καλούς Χριστιανούς. Αυτό για μένα ήταν ένας πραγματικός κλονισμός. Θυμούμαι ότι σκέφτηκα: «αυτός ίσως να είναι ο τρόπος με τον οποίο θα μιλώ κι εγώ!» Τέλος πάντων, ποιος ήμουν εγώ που θα ήμουν αρκετά δυνατός για να μείνω σταθερός στα πιστεύω μου, αν άλλοι αμφιταλαντεύονταν; Αυτό με βοήθησε ώστε να πεισθώ ότι χρειαζόταν να κάμω μια αποφασιστική αλλαγή.

Ένας δεύτερος παράγοντας βοήθησε να πεισθώ ότι τα όνειρα που έκανα στο Asbury ήσαν πράγματι ψευδαισθήσεις. Ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα για τους Ευαγγελικούς που μένουν και υπηρετούν σε φιλελεύθερες ομολογίες είναι η ελπίδα ότι τέτοιο πρόσωπο μπορεί πάντοτε να δώσει μια μαρτυρία για το Χριστό, και να οδηγήσει άτομα στη σωστή κατεύθυνση σε μια τοπική ενορία κι αν ακόμη η ομολογία είναι γεμάτη από αιρετικά στοιχεία.

Παρόλο που αυτό το επιχείρημα περιέχει δόση αληθείας, μια μεγάλη τρύπα έγινε σύντομα φανερή στον ιδιαίτερό μου τόπο. Ήμουν πάστορας σε μια ενορία σε μια ακμάζουσα πόλη ανθρακωρύχων στο δυτικό τμήμα της Βόρειας Ντακότας. Η φύση της περισσότερης δουλειάς εκεί (κατασκευή εργοστασίου ηλεκτρικού ρεύματος) γινόταν για ένα πολύ παροδικό πληθυσμό, αφού οι άνθρωποι μετακινούνταν προς και από την πόλη για νέες εργασίες.

Ο Θεός ευλόγησε το έργο μας, αφού μπορέσαμε να οδηγήσουμε μερικά άτομα στο Χριστό για πρώτη φορά και βοηθήσαμε άλλους να ενδυναμώσουν τις χριστιανικές τους υποχρεώσεις. Με αγάπη και ορθόδοξη αγιογραφική διδασκαλία αυτοί οι άνθρωποι άρχισαν να αυξάνουν στην πνευματική τους ζωή. Δυστυχώς, λόγω της παροδικής φύσης της πόλης, πολλοί απ’ αυτούς θα έφευγαν σύντομα για κάπου αλλού. Εκείνοι που ερχόντουσαν προς το Χριστό στη Μεθοδιστική εκκλησία φυσικά θα παρευρίσκονταν στην Μεθοδιστική εκκλησία στην νέα τους περιοχή. Ποιο είδος Θεολογίας θα τους δίδασκε αυτή η νέα εκκλησία; Μεγάλη ποσότητα καλής εργασίας μπορούσε να χαλάσει πολύ γρήγορα και αυτά τα νέα πρόβατα να χαθούν για πάντα.

Έτσι, παρατήρησα τον εαυτό μου να προειδοποιεί άτομα που θα μετακινούνταν να είναι πολύ επιφυλακτικά για την Μεθοδιστική εκκλησία στη νέα τους πόλη. Μερικές φορές, έφθασα να τούς πιέσω να ψάξουν για άλλες ομολογιακές Εκκλησίες.

Αυτό σύντομα μου φάνηκε σαν μια παράλογη κατάσταση. Πόση αναζωογόνηση της ομολογίας θα πετύχαινα με το να οδηγώ νέους προσήλυτους μακριά από τις δικές μας εκκλησίες; Όμως, τι άλλο μπορούσα να κάνω για να προστατέψω αυτά τα πνευματικά νεογέννητα παιδιά; Έγινε φανερό ότι αν δεν μπορούσα ούτε να συστήσω σε κάποιον να παρευρίσκεται σε μια άλλη ενορία στην ομολογία μου, το πρόβλημα ήταν και για μένα. Είχε έρθει η ώρα να αναθεωρήσω την όλη πορεία της ιερωσύνης μου.

Η επαναφορά του κυρίου σώματος του Προτεσταντισμού από τη σύγχρονη απιστία φαινόταν χωρίς ελπίδα. Η προώθηση Προτεσταντων προς πιο ορθόδοξα πιστεύω φαινόταν ακόμη περισσότερο απελπιστική. Τέλος πάντων, πόση επιτυχία θα μπορούσα να προσδοκώ, προσπαθώντας να πείσω κάποιον για την κοινωνία των αγίων, όταν οι μισοί πάστορες δεν πίστευαν καν στην Ανάσταση του Χριστού;

Κατά τα χρόνια της ιερατείας μου σαν Μεθοδιστής η γυναίκα μου και εγώ μελετούσαμε περισσότερο για τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό και πεισθήκαμε όλο και περισσότερο ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία ήταν αυτό που μας χρειαζόταν. Αφού τα όνειρα που έκανα στο Asbury έμειναν ολοένα και πιο ανεκπλήρωτα, η πραγματικότητα της Ορθοδοξίας γινόταν όλο και πιο ελκυστική.

ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΙΝΗΣΗ

Το 1982, αφήσαμε την «Ενωμένη Μεθοδιστική Εκκλησία» για να γίνουμε μέλη της «Ευαγγελικής Ορθόδοξης Εκκλησίας», μιας ομάδας ανθρώπων με παρελθόν όμοιο με το δικό μας, οι οποίοι είχαν επίσης ελκυσθεί από την Ορθόδοξη πίστη. Το 1987, η «Ευαγγελική Ορθόδοξη Εκκλησία» έγινε δεκτή στην Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της Αντιόχειας (Βορείου Αμερικής) και χειροτονήθηκα ιερέας.

Τα χρόνια μετά από το 1982 και μετά είχαν οπωσδήποτε το μερίδιο των δυσκολιών  επανατοποθέτηση, ψάξιμο για εργασία  αλλά το άξιζαν με το παραπάνω. Η βοήθεια και η αγάπη που δεχτήκαμε όταν εισήλθαμε στην Εκκλησία ήταν εξαιρετική. Ιδιαίτερα υποβοηθητικοί ήταν ο πάτερ Ιωσήφ Olas και ο υπέροχος λαός της εκκλησίας τού Αγίου Γεωργίου στην Ινδιανάπολη. Ο πάτερ Ιωσήφ με πήρε κάτω από την προστασία του και με δίδαξε με καταδεκτικότητα πώς να είμαι Ορθόδοξος Ιερέας  διότι τέλος πάντων πόση εκπαίδευση στη Λειτουργική παίρνεις από ένα Μεθοδιστικό Σεμινάριο;

Μετά από μια προσωρινή αποστολή ενός χρόνου, όπου βοηθούσα στην οργάνωση της Ιεραποστολής των Αγίων Πάντων στο Bloomington, στην Ινδιάνα, διορίστηκα εφημέριος της Ιεραποστολής του Αγίου Ματθαίου στα προάστεια του Cleveland. Ο Θεός ευλόγησε πλούσια την εργασία στον Άγιο Ματθαίο. Είχαμε καλή ανάπτυξη, τώρα έχουμε δικό μας κτίριο, και πριν περάσει πολύς καιρός ελπίζουμε να αυξηθούμε από την κατάσταση «Ιεραποστολής» σε μια πλήρη ενορία. Είναι θαυμάσιο να είμαι ξανά με πλήρες ωράριο Ιερατικής διακονίας μετά από αρκετά χρόνια κοσμικής εργασίας. Και τι υπέροχη ομάδα πιστών ατόμων είναι το εκκλησίασμα του Αγίου Ματθαίου!

Κι αν ακόμη τα πράγματα δεν εξελίσσονταν τόσο καλά, όσον αφορά την ιερωσύνη  κι αν ακόμη δεν θα μπορούσα να χειροτονηθώ ιερέας  ακόμη και τότε θα γινόμουν ξανά Ορθόδοξος. Η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία είναι ο «πολύτιμος μαργαρίτης» και είναι πολύ πιο καλά να είσαι σ’ αυτήν ανεξαρτήτως περιστάσεων παρά να είσαι υπό θαυμάσιες συνθήκες οπουδήποτε άλλου. Όπως λέει ο Ψαλμός πγ' 11, «εξελεξάμην παραρριπτείσθαι εν τω οίκω του θεού μου μάλλον η οικείν με εν σκηνώμασι αμαρτωλών». Η πραγματικότητα της Ορθοδοξίας είναι πολύ καλύτερη από τις αυταπάτες της ζωής εκτός Ορθοδοξίας.

Ευχαριστούμε το Θεό που μας έφερε από τα απλά όνειρα στην πραγματικότητα!

Πηγή: (Από το περιοδικό «ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ», Έκδοση του Παγκύπριου Συλλόγου Ορθοδόξου Παραδόσεως "Οι Φίλοι του Αγίου Όρους", Τεύχος 49 – 1996), Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου

... Και ο αμαρτωλός που πέθανε σ' όλη τη ζωή του καταπονήθηκε άσκοπα και ούτε μία ήμερα έζησε για τον εαυτό του, αλλά για την τρυφή, την ασέλγεια, την πλεονεξία, την αμαρτία, τον διάβολο. Αυτόν λοιπόν δεν θα θρηνήσουμε, πες μου- δεν θα προσπαθήσουμε να τον αρπάξουμε μέσα από τους κινδύνους; Διότι είναι δυνατό, αν θέλουμε, να γίνει ελαφριά η τιμωρία σ' αυτόν.

Αν λοιπόν κάνουμε συνεχείς προσευχές υπέρ αυτού, αν δίνουμε ελεημοσύνη• και αν ακόμα εκείνος είναι ανάξιος, ο Θεός θα δείξει το έλεός του σ' αυτόν. Αν και χάρη του Παύλου διέσωσε άλλους και για χάρη άλλων δείχνει ευσπλαχνία για άλλους, πώς δεν θα κάνει το ίδιο και για μας; Από τα χρήματα εκείνου από τα δικά σου, από όπου θέλεις, βοήθησε πρόσφερε λάδι, μάλλον σε νερό.

Δεν έχει δικές του ελεημοσύνες να επιδείξει; ας είναι συγγενικές. Δεν έχει να παρουσιάσει τις δικές του ελεημοσύνες; ας δείξει εκείνες που έγιναν γι' αυτόν. Έτσι η σύζυγός του με θάρρος θα παρακαλέσει το Θεό γι' αυτόν, εφόσον κατέθεσε λύτρο γι' αυτόν. Όσων περισσοτέρων αμαρτημάτων είναι υπεύθυνος, τόσο μεγαλύτερη ανάγκη από ελεημοσύνη υπάρχει γι' αυτόν. Όχι μόνο αυτό, αλλά διότι τώρα η ελεημοσύνη δεν έχει την ίδια δύναμη, αλλά πολύ μικρότερη. Διότι δεν είναι το ίδιο πράγμα να κάνει κάποιος ελεημοσύνη αυτός ο ίδιος και να κάνει αυτήν άλλος υπέρ αυτού. Όσο λοιπόν μικρότερη είναι αυτή, τόσο μεγαλύτερη κατά το ποσό ας την προσφέρουμε.

Ας μη ασχολούμαστε με σημεία τάφων και εντάφια. Προστάτεψε τις χήρες• αυτό είναι το σπουδαιότερο εντάφιο. Πες το όνομα- ζήτησε να κάνουν όλες τις δεήσεις και τις ικεσίες υπέρ αυτού- θα εξευμενίσει, αυτό το Θεό, αν και δεν έγινε απ' αυτόν η ελεημοσύνη, αλλά άλλος γίνεται αίτιος ελεημοσύνης γι' αυτόν. Και αυτό είναι νόμος της φιλανθρωπίας του Θεού. Χήρες, που στέκονται γύρω και κλαίνε, όχι μόνο από τον παρόντα, αλλά και από τον μέλλοντα θάνατο μπορούν να διασώσουν κάποιον. Πολλοί άνθρωποι ωφελήθηκαν από τις ελεημοσύνες που έγιναν από άλλους. Διότι αν και όχι τελείως, όμως βρήκαν κάποια παρηγοριά- διότι εάν δεν συμβαίνει αυτό, πώς σώζονται τα παιδιά; αν και αυτά βέβαια, τίποτε δεν συνεισφέρουν, αλλά οι γονείς συνεισφέρουν το παν και στις γυναίκες πολλές φορές χαρίσθηκαν παιδιά, που δεν πρόσφεραν αυτά τίποτε. Πολλούς δρόμους μάς έχει δώσει ο Θεός για τη σωτηρία μας, μόνο να μην αμελούμε. (Πράξ. 9, 26-43).

* * *

...Δεν γίνονται άσκοπα οι προσφορές γι' αυτούς που πέθαναν, ούτε οι ικεσίες, ούτε οι ελεημοσύνες• όλα αυτά το Πνεύμα τα διέταξε, θέλοντας να ωφελούμαστε εμείς μεταξύ μας. Διότι πρόσεχε. Ωφελείται εκείνος με τη βοήθεια σου, ωφελείσαι συ εξ αιτίας εκείνου- περιφρόνησες τα χρήματα, αφού αποφάσισες να επιτελέσεις κάτι το σπουδαίο-  και εσύ έγινες αίτιος της σωτηρίας αυτού, και εκείνος για σένα έγινε αίτιος ελεημοσύνης. Να μη αμφιβάλλεις, ότι θα αποκομίσεις κάποια ωφέλεια. Δεν αναφωνεί άσκοπα ο διάκονος "υπέρ εκείνων που έχουν κοιμηθεί εν Χριστώ, και υπέρ εκείνων που κάνουν το μνημόσυνο γι' αυτούς"- δεν είναι ο διάκονος εκείνος, που αναφωνεί αυτά, αλλά το Πνεύμα το άγιο - αυτό δε εγώ το λέγω χάρισμα. Τι λέγεις; Στα χέρια του είναι η θυσία και όλα βρίσκονται ενώπιόν του τακτοποιημένα- παραβρίσκονται άγγελοι, αρχάγγελοι, παραβρίσκεται ο Υιός του Θεού- με τόση φρίκη στέκονται όλοι-  παραστέκονται εκείνοι ψάλλοντας, ενώ όλοι σιγούν και νομίζεις ότι τυχαία γίνονται όλα τα τελούμενα; Λοιπόν και τα άλλα, γίνονται τυχαία και τα υπέρ της εκκλησίας και τα υπέρ των ιερέων προσφερόμενα και τα υπέρ του πληρώματος της εκκλησίας; μακριά μια τέτοια σκέψη, αλλά όλα γίνονται με πίστη. (Πράξ. 9, 26-43).

* * *

... Γνωρίζοντας αυτά, ας επινοούμε όσες μπορούμε παρηγοριές γι' αυτούς που πέθαναν αντί για δάκρυα, για θρή-νους και για μνημεία, τις ελεημοσύνες, τις ευχές, τις προσφορές, για να επιτύχουν και εκείνοι και εμείς τα αγαθά που έχει υποσχεθεί ο Κύριος... Αμήν.

... Δεν είναι αυτά δείγματα συμπαθείας προς τον απελθόντα, αλλά ματαιοδοξίας- διότι, εάν θέλης να δείξης συμπόνοια διά τον αποθανόντα, σού δείχνω άλλην οδόν κηδείας και σε συμβουλεύω να τον ενδύης με ενδύματα που ανασταίνονται μαζί με αυτόν και τον καθιστούν λαμπρόν διότι αυτά τα ενδύματα ούτε από τον σκόρον φθείρονται ούτε από τον χρόνον καταστρέφονται ούτε από τους τυμβωρύχους κλέπτονται. Ποία λοιπόν, είναι αυτά; Η ενδυμασία της ελεημοσύνης- διότι αυτή η στολή ανασταίνεται μαζί με αυτόν καθ' όσον η σφραγίς της ελεημοσύνης είναι μαζί με αυτόν. Από αυτά τα ενδύματα λάμπουν εκείνοι που θα ακούσουν τότε- "Με είδατε πεινασμένον και με εθρέψατε", αυτά τους καθιστούν σπουδαίους, αυτά περιφανείς, αυτά ασφαλείς.

Πηγή: (Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Περί ελεημοσύνης, περί μετανοίας και διά τους πενθούντα, Εκόσεις «Ορθόδοξος Κυψέλη», Θεσσαλονίκη), Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου