Πάλιν ἐκλάμπει μοι τό φῶς, πάλιν τρανῶς ὁρᾶται, πάλιν ἀνοίγει οὐρανούς, πάλιν τέμνει τήν νύκτα, πάλιν παράγει ἅπαντα, πάλιν ὁρᾶται μόνον, πάλιν ἁπάντων ἔξω με ποιεῖ τῶν ὁρωμένων, τῶν αἰσθητῶν ὡσαύτως δέ, βαβαί, ἀποχωρίζει. Πάλιν ὁ πάντων οὐρανῶν ὑπεράνω τυγχάνων, ὅνπερ οὐδείς ἑώρακε πώποτε τῶν ἀνθρώπων, μή διανοίγων οὐρανούς, μή διατέμνων νύκτα, μηδέ ἀέρα διϊστῶν μηδέ στέγην οἰκίας ἀτόμως ὅλος μετ᾿ ἐμοῦ γίνεται, τοῦ ἀθλίου, ἔνδοθεν τοῦ κελλίου μου, ἔνδοθεν τοῦ νοός μου καί μέσον τῆς καρδίας μου, ὤ φρικτοῦ μυστηρίου! Μενόντων πάντων ὡς εἰσί, παραγίνεται πρός με τό φῶς καί ἀναφέρει με τῶν πάντων ὑπεράνω, καί μέσον πάντων ὄντων με ἔξω ποιεῖ πάντων. Οὐκ οἶδα εἰ καί σώματι, τέως δ᾿ ἐκεῖσε ὅλος ἐπ᾿ ἀληθείας γίνομαι, ἔνθα φῶς ἐστι μόνον, ἁπλοῦν, ὅ βλέπων γίνομαι ἁπλοῦς τῇ ἀκακίᾳ. Ταῦτά σου τά παράδοξα, Χριστέ μου, τῶν θαυμάτων, ταῦτα τῆς δυναστείας σου καί τῆς φιλανθρωπίας τά ἔργα, ἅπερ εἰς ἡμᾶς ποιεῖς τούς ἀναξίους˙ διά τοῦτο οὖν φόβος σου συνέχει με καί τρέμω καί μεριμνῶ διηνεκῶς καί δαπανῶμαι σφόδρα, τό τί ἀνταποδώσω σοι, τό τί σοι προσενέγκω ἀντί τοσούτων δωρεῶν, τοσαύτης εὐσπλαγχνίας, ἀναριθμήτων δωρεῶν, ὧν εἰς ἐμέ εἰργάσω. Μηδέν δ᾿ εὑρίσκων ἐν ἐμοί, μηδέν ἐμόν ἐν βίῳ, ἀλλά τά πάντα δοῦλα σά, ἔργα πάντα χειρῶν σου, μειζόνως καταισχύνομαι, μειζόνως ὀδυνῶμαι, μειζόνως, Σῶτερ, δυσωπῶ μαθεῖν, τί δεῖ ποιῆσαι, ἵνα καί θεραπεύσω σε, ἵνα εὐαρεστήσω, ἵν᾿ εὑρεθῶ ἐνώπιον ἀκατάκριτος, Σῶτερ, τοῦ βήματός σου τοῦ φρικτοῦ ἐν ἡμέρᾳ τῆς δίκης. Ἄκουσον τί ποιήσειε πᾶς ὁ μέλλων σωθῆναι, μᾶλλον δέ πρῶτος πάντων σύ ὁ καί παρακαλῶν με. Σήμερον, δόξον, τέθνηκας, σήμερον ἀπετάξω, σήμερον κόσμον ἅπαντα νόμισον καταλεῖψαι! Σήμρον φίλους, συγγενεῖς, δόξαν ματαίαν πᾶσαν ἀφείς ὁμοῦ ἀπάρνησαι καί μέριμναν τῶν κάτω καί ἐπί ὤμων τόν σταυρόν ἆρον, σφοδρῶς τε σφίγξον καί μέχρι τέλους βάστασον τῶν πειρασμῶν τούς πόνους, ὀδύνας τε τῶν θλίψεων καί λυπηρῶν τούς ἥλους περιχαρῶς κατάδεξαι, ὥσπερ στέφανον δόξης, τῶν ὕβρεων ταῖς λόγχαις δέ βαλλόμενος καθ᾿ ὥραν καί λιθαζόμενος σφοδρῶς ἁπάσαις ἀτιμίαις δάκρυα ἀντί αἵματος προχέων ἔσῃ μάρτυς, καί ἐμπαιγμούς καί ῥαπισμούς φέρων παντευχαρίστως τῆς ἐμῆς ἔσῃ κοινωνός θεότητος καί δόξης. Ἐάν δέ πάντων ἔσχατον σεαυτόν ἀποδείξῃς καί δοῦλον καί διάκονον, πρῶτον ἐκείνων πάντων ὕστερον ἀποδείξω σε, καθάπερ ὑπεσχόμην. Εἰ ἀγαπήσεις τούς ἐχθρούς καί πάντας τούς μισοῦντας, τῶν ἐπηρεαζόντων τε ἐκ ψυχῆς ὑπερεύξῃ καί ἀγαθοποιήσειας τούτους κατά τό δυνατόν σοι, ὅμοιος ὄν τως γέγονας τοῦ ὑψίστου πατρός σου καί τήν καρδίαν καθαράν κτησάμενος ἐκ τούτων ἐν ταύτῃ ὄψει τόν Θεόν, ὅν οὐδείς ποτε εἶδεν. Εἰ δέ καί διωχθῆναί σε ὑπέρ δικαιοσύνης γένηται, τότε σκίρτησον, ὅτι ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν σή γέγονε, καί ποῖον τούτου μεῖζον; Ταῦτα καί τούτων πλείονα, ἅπερ ἐνετειλάμην, πρᾶξον καί ἄλλους δίδαξον, καί σύ καί πάντες ἄλλοι οἱ εἰς ἐμέ πιστεύοντες, εἰ βούλοισθε σωθῆναι καί σύν ἐμοί αὐλίζεσθαι εἰς αἰῶνας αἰώνων. Εἰ δέ γε ἀπαναίνεσθε καί δυσανασχετεῖτε, αἰσχύνην τε λογίζεσθε ταῦτα καί ἀτιμίαν παθεῖν καί θεῖναι τάς ψυχάς ὑπέρ τῶν ἐντολῶν μου, τί καί αἰτεῖσθε τοῦ μαθεῖν πῶς δεῖ ὑμᾶς σωθῆναι ἐν ποίαις τε ταῖς πράξεσιν ἐμοί οἰκειωθῆναι; Τί δέ με καί Θεόν ὑμῶν ὀνομάζετε ὅλως, τί καί πιστεύειν οἴεσθε εἰς ἐμέ ἀσυνέτως; Ἐγώ γάρ ταῦτα δι᾿ ὑμᾶς ἔπαθον ἑκουσίως˙ ἐσταυρώθην, ἀπέθανον θάνατον τῶν κακούργων, καί δόξα κόσμου γέγονε, ζωή τε καί λαμπρότης, καί νεκρῶν ἐξανάστασις καί καύχημα ἁπάντων τῶν πιστευσάντων εἰς ἐμέ τά εἰς ἐμέ ὀνείδη, καί ὁ ἀσχήμων θάνατος ἔνδυμα ἀφθαρσίας καί ἀληθοῦς θεώσεως πᾶσι πιστοῖς ὑπῆρξε. Διό καί οἱ μιμούμενοι τά ἐμά σεπτά πάθη συμμέτοχοι ὑπάρξουσι καί τῆς θεότητός μου καί βασιλείας τῆς ἐμῆς ἔσονται κληρονόμοι, συγκοινωνοί τε ἀγαθῶν ἀφράστων, ἀπορρήτων γενήσονται˙ καί σύν ἐμοί ἔσονται εἰς αἰῶνας. Τούς δ᾿ ἄλλους τίς μή κλαύσει γε, τίς αὐτούς μή θρηνήσει, τίς μή σταλάξει δάκρυον ἐκ συμπαθοῦς καρδίας, τίς μή πενθήσει τήν αὐτῶν πολλήν ἀναισθησίαν, ὅτι ἀφέντες τήν ζωήν ἑαυτούς τῷ θανάτῳ παραδεδώκασι Θεοῦ δεινῶς ἀπορραγέντες; Ὧν τῆς μερίδος ῥῦσαί με, Δέσποτα τῶν ἁπάντων, καί κοινωνόν γενέσθαι με παθῶν σου τῶν ἀχράντων ἀξίωσον τόν εὐτελῆ καί ἔσχατόν σου δοῦλον, ὅπως - ὡς εἴρηκας, Θεέ – καί κοινωνός ὑπάρξω τῆς δόξης σου καί τῆς τρυφῆς τῶν ἀγαθῶν σου, Λόγε, νῦν μεν ὡς ἐν αἰνίγματι καί τύπῳ καί ἐσόπτρῳ τότε δέ ἐπιγνώσομαι, ὅσον καί ἐπεγνώσθην, ἀμήν.

Πηγή: Ὀρθόδοξοι Πατέρες

Ἀμήχανον τό κάλλος σου, ἀσύγκριτον τό εἶδος, ἡ ὡραιότης ἄφατος, ὑπέρ λόγον ἡ δόξα, τό ἦθος, Δέσποτα Χριστέ, τό ἀγαθόν καί πρᾷον τῶν γηγενῶν ὑπέρκειται τάς ἐννοίας ἁπάντων, καί διά τοῦτο ὁ πρός σέ πόθος καί ἡ ἀγάπη πᾶσαν ἀγάπην τῶν βροτῶν ὑπερνικᾷ καί πόθον. Καθ᾿ ὅσον γάρ ὑπέρκεισαι τῶν ὁρωμένων, Σῶτερ, κατά τοσοῦτον ὁ πρός σέ πόθος ὑπάρχει μείζων καί συγκαλύπτει ἅπασαν ἀνθρωπίνην ἀγάπην καί ἔρωτας τῶν σαρκικῶν ἡδονῶν ἀποτρέπει, ἐπιθυμίας πάσας δέ ἀποκρούεται τάχος˙ σκότος γάρ ὄντως τῶν παθῶν ἐπιθυμία πέλει καί νύξ βαθεῖα τῶν αἰσχρῶν ἁμαρτιῶν ἡ πρᾶξις, φῶς δέ ὁ ἔρως ὁ πρός σέ καί ἡ ἀγάπη, Σῶτερ. Διό ἐξανατέλλουσα ἐν ψυχαῖς φιλοθέοις εὐθύς ἡμέραν ἐμποιεῖ ἀπαθείας, Θεέ μου, ἀποδιώκουσα παθῶν καί ἡδονῶν τό σκότος˙ ὤ θαῦμα, ὤ παράδοξον ἔργον Θεοῦ ὑψίστου καί μυστηρίων δύναμις τῶν κρυπτῶς τελουμένων! Σύ καί τά ἄφθαρτα ἡμῖν καί τά φθαρτά χαρίζῃ, σύ καί τά γήϊνα, Θεέ, σύν τοῖς ἐπουρανίοις, τά ἐνεστῶτά τε ὁμοῦ καί τά μέλλοντα, Λόγε, ὡς πάντων πάντως ποιητής, ὡς ἔχων ἐξουσίαν τῶν οὐρανίων, Δέσποτα, καί τῶν καταχθονίων˙ καί πῶς ἡμεῖς οἱ ἄθλιοι ἀγαπῶμεν ἀνθρώπους ὑπέρ σέ πλέον καί αὐτοῖς δουλούμεθα ἀθλίως, ἵνα μικρά ληψόμεθα καί φθαρτά παρ᾿ ἐκείνων καί αὐτοῖς ἐκδιδόαμεν ψυχάς ἡμῶν ἀθλίας καί σώματα ὡς ἄτιμα σκεύη τοῦ καταχρᾶσθαι; Καί μέλη ὄντες, Δέσποτα, σοῦ τοῦ πάντων Δεσπότου ἁγίου, πάντως ἅγια αὐτοκρατοῦς Δεσπότου, τοῖς πονηροῖς οὐ φρίττομεν δαίμοσιν αὐθαιρέτως ῥίπτειν αὑτούς εἰς ἄτιμα τῆς ἁμαρτίας ἔργα; Τίς οὖν μή κλαύσῃ τῶν πιστῶν καί γνησίων σου δούλων, τίς μή θρηνήσῃ τῆς πολλῆς αὐθαδείας τήν τόλμαν; Τίς δέ μή φρίξῃ τήν πολλήν ἀνοχήν σου, Θεέ μου, τίς μή τρομάσῃ κρίσεως ἀνταπόδοσιν θείας, τό ἄστεκτον καί ἄσβεστον πῦρ, οἴμοι, τό τῆς γεέννης, ἔνθα κλαυθμός τε καί βρυγμός ὑπάρχει τῶν ὁδόντων καί πόνος ἀπαράκλητος καί ἄφραστος ὀδύνη; Ἀλλ᾿, ὦ ἥλιε ἡλίου καί σελήνης, ἀστέρων πάντων καί φωτός καί παντός ἄλλου κτίστα, τούτων ἔξω με κρύψον ἐν τῷ φωτί σου, ἵνα μόνον σέ βλέπων ἐν τῷ φωτί σου κόσμον μή ὁρῶ μηδέ τά ἐν τῷ κόσμῳ, ἀλλά βλέπων ἔσομαι ὡς μή βλέπων καί ἀκούων ὡς μή ἀκούων, Λόγε, καί καθώσπερ πάσχουσιν οἱ ἐν τῷ σκότει καθεζόμενοι τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου, φιλοδοξίας σκότει κεκαλυμμένοι, βλέποντες οὐ βλέπουσι δόξαν σου θείαν καί ἀκούοντες οὐ συνιοῦσιν ὅλως τάς ἐντολάς σου καί τά προστάγματά σου, οὕτως κἀγώ ἔσομαι ἐν τῷ φωτί σου μή βλέπων κόσμον μηδέ τά ἐν τῷ κόσμῳ. Τίς γάρ ἰδών σε καί ἀστραφθείς αἰσθήσεις ἐκ τῆς δόξης σου, ἐκ φωτός σου τοῦ θείου, οὐκ ἠλλοιώθη νοῦν, ψυχήν καί τάς φρένας, καί βλέπειν ἄλλως καί ἀκούειν ὡσαύτως, Σῶτερ, κατηξίωται πανεξαισίως; Ἐμβάπτεται γάρ ὁ νοῦς ἐν τῷ φωτί σου καί λαμπρύνεται καί φῶς ἀποτελεῖται ὅμοιον τῆς δόξης σου, καί νοῦς καλεῖται σός ὁ τοιοῦτος ἀξιωθείς γενέσθαι, καί νοῦν ἔχειν σόν τότε καταξιοῦται καί ἕν μετά σοῦ γίνεται ἀχωρίστως˙ καί πῶς μή βλέπει ὥσπερ σύ καί ἀκούει πάντα ἀπαθῶς; Πῶς δέ ἐπιθυμήσει Θεός γεγονώς αἰσθητοῦ τινος ὅλως ῥευστοῦ καί φθαρτοῦ πράγματος εἴτε δόξης, ὁ ὑπεράνω γεγονώς τούτων πάντων καί ὑπέρ πᾶσαν δόξαν τήν ὁρωμένην; Ὑπεράνω γάρ πάντων τῶν ὁρωμένων ὁ γενόμενος καί Θεῷ πλησιάσας, μᾶλλον δέ Θεός καί αὐτός χρηματίσας, πῶς ἐν τῶν κάτω κειμένων δόξαν ὅλως ἤ τρυφήν θελήσειεν ἐπιζητῆσαι; Ταῦτα γάρ αὐτῷ αἰσχύνη ὄντως πέλει, ὕβρις, ἐξουδένωσις καί ἀτιμία. Δόξα δέ αὐτῷ καί τρυφή τε καί πλοῦτος Θεός, ἡ Τριάς, καί τά Θεοῦ καί θεῖα, ᾧ πρέπει πᾶσα δόξα, τιμή καί κράτος ἀεί τε καί νῦν καί εἰς πάντας αἰῶνας, ἀμήν.

Πηγή: Ὀρθόδοξοι Πατέρες

Ποίαν ὁδόν ὁδεύσοιμι, ποίαν ἐκκλίνω τρίβον; Ποίαν ἀνέλθω κλίμακα, ποίαν εἰσέλθω πύλην ἤ πῶς ἀνοίξω θύραν δέ καί ποίου κουβουκλίου; Ὁποίας δέ καί ποταπῆς ἔνδον οἰκίας εὕρω τόν ἐν χειρί τά σύμπαντα καί παλάμῃ κρατοῦντα; Ὄρος εἰς ποῖον ἀναβῶ, ἐκ ποίου τε τοῦ μέρους καί ποῖον ἄρα σπήλαιον ἐκεῖσε ψηλαφήσω ἤ ποῖον ἕλος διελθών τόν πανταχοῦ παρόντα καί ἄληπτον τυγχάνοντα ἀόρατόν τε ὄντα τοῦ κατιδεῖν ἀξιωθῶ καί κατασχεῖν, ὁ τάλας; Εἰς ποῖον ᾅδην καταβῶ, εἰς οὐρανόν δέ ποῖον ἀνέλθω καί εἰς ἔσχατα ποίας θαλάσσης ἆρα γενόμενος εὑρήσαιμι τόν ἀπρόσιτον πάντῃ, τόν πάμπαν ἀπερίγραπτον, ἀφηλάφητον ὅλον, τό ἄϋλον ἐν ὑλικοῖς, τόν κτίστην ἐν τῇ κτίσει, τόν ἄφθαρτον ἐν τοῖς φθαρτοῖς, εἰπέ μοι, πῶς εὑρήσω; Πῶς δ᾿ ἔξω κόσμου γένωμαι, ὁ τυγχάνων ἐν κόσμῳ, πῶς τῷ ἀΰλω συναφθῶ, ὁ συνημμένος ὕλῃ; Πῶς τῷ ἀφθάρτῳ συμπλακῶ, φθαρτός ὅλος ὑπάρχων, ὁ ἐν θανάτῳ τῇ ζωῇ πῶς ὅλως πλησιάσω, τῷ ἀθανάτῳ ὁ νεκρός τῶς ἆρα προσπελάσω; Ὁ χόρτος ὅλος τῷ πυρί πῶς προσψαῦσαι τολμήσω; Ἀλλ᾿ ὅμως ἄρτι ἄκουε τῶν ἀπορρήτων λύσιν! Πρό τοῦ γενέσθαι οὐρανόν, πρό τοῦ γῆν παραχθῆναι Θεός ὑπῆρχεν, ἡ Τριάς, μόνος μεμονωμένος, φῶς ἄναρχον, φῶς ἄκτιστον, φῶς ἄφραστον εἰς ἅπαν, ὅμως Θεός ἀθάνατος, ἀτελεύτητος, μόνος, ἀΐδιος, αἰώνιος, ἀγαθώτατος ἄγαν. Νόει καλῶς μόνον Θεόν ἐν ἀρχῇ τήν Τριάδα ὑπερανάρχως οὖσαν μέν, ὑπέρ ἀρχήν τε πᾶσαν ἀνείκαστον, ἀμέτρητον ὕψει, βάθει καί πλάτει, τοῦ τε μεγέθους καί φωτός πέρας μή κεκτημένον. Οὐκ ἦν ἀήρ, καθάπερ νῦν, οὐκ ἦν σκότος οὐδ᾿ ὅλως, οὐ φῶς, οὐχ ὕδωρ, οὐκ αἰθήρ, οὐκ ἄλλο τι τῶν ὄντων˙ πνεῦμα δέ μόνον ὁ Θεός, φωτοειδές εἰς ἅπαν, ὁμοῦ τε παντοδύναμον καί ἄϋλον ὑπῆρχεν. Ἐποίησεν ἀγγέλους δέ, ἀρχάς καί ἐξουσίας, τά Χερουβίμ καί Σεραφίμ, κυριότητας, θρόνους καί τά ἀκατονόμαστα τάγματα λειτουργοῦντα αὐτῷ καί παριστάμενοα ἐν φόβῳ τε καί τρόμῳ. Ὕστερον δέ παρήγαγεν οὐρανόν ὡς καμάραν, ὑλικόν καί ὁρώμενον, αἰσθητόν καί παχύν τε καί ἐν ῥιπῇ ἐξέτεινε τοῦτον, ὡς εἶδε μόνος. Γῆν τε ὁμοῦ καί ὕδατα καί ἁπάσας ἀβύσσους μέσον αὐτοῦ ἐν τῷ αὐτῷ ἐννοήματι μόνῳ πεποίηκεν, οἷα καί νῦν πάντα ἡμῖν ὁρῶνται. Καί ἔμεινεν, ἔνδον τό φῶς τό ἄϋλον μή ἔχων, ὁ οὐρανός ἐκτανυσθείς αἰσθητός , καθώς εἶπον, οὐ περιέκοψε φωτός ἀΰλου λαμπηδόνας. Ἔνυλος γάρ, ὡς εἴρηται, ὤν, τῶν ἀΰλων ἔξω, οὐ τόπῳ πάντως, φύσει δέ εὑρέθη καί οὐσίᾳ. Ἐνύλων γάρ ὁ ἄϋλος ἔστι κεχωρισμένος, οὐκ ἔχων τόπον ἴδιον, ἀπερίγραπτος γάρ ὤν˙ αὐτός λόγῳ τά σύμπαντα ἐν ἑαυτῷ παράγει καί φύσει ἔστι τῶν κτιστῶν πάντῃ κεχωρισμένος καί φέρων πάντα ἐν αὐτῷ ἔξω ἐστί τῶν πάντων. Ὥσπερ γάρ νοῦς καί ἄγγελος τοίχοις καί θύραις ἔξω οἰκίας οὐκ ἀπείργονται οὐδέ κρατοῦνται ἔνδον, οὕτως ὁ τούτων ποιητής ὅλως οὐκ ἔξω πέλει, οὐκ ἔνδοθεν τοῦ οὐρανοῦ οὐδ᾿ ἐν ἑτέρῳ τόπῳ, ἀλλ᾿ ἔστι πάντως πανταχοῦ Θεός κεχωρισμένος ἐνύλων πάντων καί κτιστῶν ὑπ᾿ αὐτοῦ παραχθέντων. Ἐγένετο οὖν οὐρανός ἔνυλος καί διέστη τῇ φύσει, καθώς εἴρηται, τοῦ φωτός τοῦ ἀΰλου καί ἔμεινε δίχα φωτός, οἶκος καθάπερ μέγας. Ὁ δέ Δεσπότης τοῦ παντός τόν ἥλιον ἀνῆψε καί τήν σελήνην, αἰσθητοῖς αἰσθητῶς ὅπως λάμπῃ, δέδωκε δέ καί ἐν χερσί φῶς ἐν νυκτί τοῦ φαίνειν, ἀπό σιδήρου λίθου τε τικτόμενον ἀρρήτως. Ἐκεῖνος δέ παντός φωτός ἐστί κεχωρισμένος, ὑπέρφωτος, ὑπέρλαμπρος, ἄστεκτος πάσῃ κτίσει˙ ὡς γάρ ἠλίου λάμποντος οὐ φαίνονται τά ἄστρα, οὕτως, εἰ λάμψαι βουληθῇ ἡλίου ὁ Δεσπότης, οὐχ ὑποστήσεται πᾶς ζῶν ἀνατολήν τήν τούτου. Διό συνέζευξε τόν νοῦν τῷ χοΐ τῷ ἐνύλῳ καί ἐν ἐνύλοις τέθηκεν ἡμᾶς ἀνθρώπους πάντας, ἵν᾿ ἐν βεβαίᾳ πίστει γε καί ἐντολῶν τηρήσει τόν, ὅνπερ συνεχέαμεν παραβάσεως ζόφῳ, νοῦν ἄϋλον ἐν ὑλικῶν παθῶν ἐπιθυμίᾳ καί γεύσει τῇ τῶν ἡδονῶν ἐκκαθάραντες αὖθις, τό ἄϋλον ἐν ὑλικοῖς ἀΰλως καθορῶμεν φῶς, ὅπερ εἶπον, ὅτι ἦν Θεός ὑπερανάρχως, ἀόρατον τοῖς αἰσθητοῖς ὀφθαλμοῖς καί ἐνύλοις, ἀπρόσιτον τοῖς νοεροῖς ὄμμασι τῆς καρδίας. Θαυμάζω γάρ πῶς ἡ ψυχή, ὅλη ἄϋλος οὖσα καί νοερόν τόν τοῦ νοός ὀφθαλμόν κεκτημένη, ὥσπερ θυρίσι γε δυσίν αἰσθητῶς κεχρημένη τοῦ σώματος τοῖς ὀφθαλμοῖς παρακύπτουσα βλέπει δι᾿ αὐτῶν πάντα ὁρατά καί πάλιν ὑποστρέφει, τά νοητά καί ἄϋλα ἀΰλως καθορῶσα, μέσον δ᾿ ἀφθάρτων καί φθαρτῶν ἀρρήτως κρατουμένη˙ ὑπό μέν τῶν καθέλκεται πρός ἡδονάς, πρός πάθη, ὑπό δέ τῶν πρός οὐρανόν πτερουμένη ἐκεῖσε μένειν μέν ἐκβιάζεται, κατασπᾶται δέ ὅμως καί πάλιν ἀναφέρεσθαι ἀεί θερμῶς σπουδάζει ἀεροβάμων θέλουσα εἶναι ἐξ ὁρωμένων. Ὡς γάρ παγίδας βλέπουσα τά ἐν τῷ κόσμῳ πάντα φοβεῖται ὅλως ἐν τῇ γῇ πατῆσαι ἤ καθίσαι, ἵνα μή πάντως ἐμπαγῇ κρατηθεῖσα ἐν τούτοις καί γένηται κατάβρωμα θηρίων ἀνημέρων. Τοιοῦτος ὁ τῶν εὐσεβῶν καί πιστῶν καί ἁγίων ἁπάντων βίος, ὅνπερ χρή ἐκμιμεῖσθαι τούς πάντας, ἵνα καί σύν αὐτοῖς Χριστῷ, Θεῷ, κριτῇ τῶν πάντων ἀμέμπτως παραστήσονται καί κοινωνοί τῆς δόξης καί βασιλείας τῆς αὐτοῦ ἔσονται εἰς αἰῶνας, ἀμήν.

Πηγή: Ὀρθόδοξοι Πατέρες

Δέσποτα Χριστέ, Δέσποτα ψυχοσῶστα, Δέσποτα Θεέ πάντων τῶν ὁρωμένων ἀοράτων τε δυνάμεων, ὡς κτίστης τῶν ἐν οὐρανῷ πάντων, τῶν ὑπεράνω τοῦ οὐρανοῦ τε καί οὐρανῶν ἁπάντων, τῶν ὑπό γῆν τε καί τῶν ἐν γῇ ὡσαύτως! Σύ εἶ Κύριος τούτων, Θεός τε καί Δεσπότης, σύ τῇ χειρί σου περικρατεῖς τήν κτίσιν, ὅτι ἐν αὐτῇ περιέχεις τά πάντα. Χείρ σου, Δέσποτα, δύναμις ἡ μεγάλη, ἥ τό θέλημα τοῦ σοῦ Πατρός πληροῦσα καί δημιουργεῖ, ἐργάζεται καί κτίζει καί οἰκονομεῖ τά καθ᾿ ἡμᾶς ἀρρήτως˙ αὕτη οὖν κἀμέ νυνί παραγαγοῦσα ἐκ τοῦ μή ὄντος πεποίηκε τοῦ εἶναι, ὅε καί γεγονώς ἤμην ἐν τῷδε κόσμῳ ἀγνοῶν ὅλως σέ, τόν καλόν Δεσπότην, σέ, τόν κτίστην μου, σέ, ὦ δημιουργέ μου, καί ὥσπερ τυφλός ὑπῆρχον ἐν τῷ κόσμῳ καί ὡς ἄθεος, ἀγνοῶν τόν Θεόν μου. Αὐτός οὖν ἐλεήσας καί ἐπεσκέψω καί ἐπεστρέψας λάμψας ἐν σκότει φῶς μοι καί ἑλκύσας με πρός ἑαυτόν, ὦ πλάστα, ἐξαγαγών τε ἐκ κατωτάτου λάκκου, σκότους τῶν παθῶν, σκότους τοῦ βαθυτάτου ἐπιθυμιῶν καί ἡδονῶν τοῦ βίου ἔξειξας ὁδόν, δέδωκας ὁδηγόν μοι πρός τάς ἐντολάς τάς σάς καθοδηγοῦντα. Ὧ ἀκολουθῶν ἄφροντις διετέλουν, ἔχαιρον χαράν οὐ λαλουμένην, Λόγε, ὁρῶν κατά πόδας σου ἀκολουθοῦντα καί προσομιλοῦντά σοι πολλάκις τοῦτον. Ἀλλά καί βλέπων σε, τόν καλόν Δεσπότην, τῷ ὁδηγῷ μου καί πατρί συμπαρόντα ἄφραστον εἶχον ἀγάπην τε καί πόθον, ὑπέρ πίστιν τε καί ἐλπίδα ὑπῆρχον καί˙ Ἰδού, ὁρῶ τά μέλλοντα, ἔλεγον, καί τῶν οὐρανῶν πάρεστι βασιλεία καί τά ἀγαθά ἅ ὀφθαλμός οὐκ εἶδεν, οὖς οὐκ ἤκουσε, πρό ὀφθαλμῶν μου βλέπω, ἔχων τε αὐτά καί τί πλέον ἐλπίσω, ἤ τήν πίστιν μου ἐν ἄλλοις ποίοις δείξω; Μεῖζον γάρ ἄλλο ὑπέρ ταῦτα οὐκ ἔσται. Ἐν τούτοις ὄντος καί τούτοις ἐντρυφῶντος ἔλαβες ἐκ γῆς τόν πατέρα μου, οἴμοι, ἦρας ὁδηγόν ἐμόν ἐξ ὀφθαλμῶν μου, ὦ φιλάνθρωπε, καί κατέλιπας μόνον, πάντως ὀρφανόν, πάντως μεμονωμένον, πάντως ἐκ πάντων ἀβοήθητον ὄντα, καί ποίμνης, οἴμοι, προστάτην καί ποιμένα, τόν ὡς ἀληθῶς ἀπροστάτευον ξένον ἔστησας αὐτός τοῖς κρίμασιν, οἷς οἶδας. Διά τοῦτο σέ ἄρτι καθικετεύω, ἄρτι δέομαι, ἀντιβολῶ προσπίπτων˙ μή ἀποστραφῇς, μή με ἐγκαταλίπῃς μηδέ ἀφῇς με, ὦ Δέσποτά μου, μόνον! Οἶδας τῆς ὁδοῦ τήν δύσβατον πορείαν, οἶδας τῶν λῃστῶν τήν καθ᾿ ἡμῶν μανίαν, οἶδας τήν πληθύν τῶν πονηρῶν θηρίων, οἶδας τήν ἐμήν ἀσθένειαν, Χριστέ μου, καί τήν ἄγνοιαν, ἥν ὡς ἄνθρωπος ἔχω. Πλήν οὐδ᾿ ἄνθρωπος ὅλως δοκῶ ὑπάρχειν, ἀλλά ἀνθρώπων πολύ ἀπολιμπάνειν˙ κατά πάντα γάρ πάντων ἔσχατος πέλω καί ἐλάχιστός εἰμι ὄντως ἀνθρώπων πάντων. Ἐπίχεέ μοι, βασιλεῦ καί Θεέ μου, τό ἔλεός σου, ἐξαιτοῦμια, τό μέγα, ἵνα τά ἐμά ὑστερήματα, Σῶτερ, καί ἐλλείματα τοῦτο ἀναπληρώσῃ καί σῶον ὅλον ἄνθρωπόν με ποιήσῃ ὑστερούμενον οὐδέν τῶν ἀναγκαίων καί οὕτω στήσῃ ἐνώπιόν σου, Λόγε, ἀκατάκριτον, ἄμεμπτόν με σόν δοῦλον, ἀνυμνοῦντά σε εἰς αἰῶνας αἰώνων, ἀμήν.

Πηγή: Ὀρθόδοξοι Πατέρες

Εὐχαριστῶ σοι, Κύριε, εὐχαριστῶ σοι, μόνε καρδιογνῶστα, βασιλεῦ δίκαιε, πανοικτίρμον! Εὐχαριστῶ σοι, ἄναρχε, παντοδύναμε Λόγε, ὁ κατελθών ἐπί τῆς γῆς καί σαρκωθείς Θεός μου καί γεγονώς, ὅπερ οὐκ ἦς, ἄνθρωπος ὅμοιός μου δίχα τροπῆς καί ῥεύσεως καί πάσης ἁμαρτίας, ἵνα παθών ὁ ἀπαθής ὑπ᾿ ἀνόμων ἀδίκως ἀπάθειαν παράσχῃς μοι τῷ κατακεκριμένῳ ἐν τῷ μιμήσασθαι τά σά παθήματα, Χριστέ μου. Δικαία οὖν ἡ κρίσις σου καί ἡ πρόσταξις ἅμα, ἥνπερ προσέταξας ἡμᾶς φυλάσσειν, πανοικτίρμον. Αὕτη δ᾿ ἐστίν ἡ μίμησις τῆς ταπεινώσεώς σου, ἵν᾿ ὥσπερ ἔπαθες αὐτός ἀναμάρτητος πέλων, οὕτως ἡμεῖς ὑποίσωμεν ἁμαρτήσαντες πάντα, καί πειρασμούς καί διωγμούς καί μάστιγας καί θλίψεις καί τελευταῖον θάνατον παρά τῶν παρανόμων. Σύ δαιμονᾶν γάρ ἤκουσας καί πλάνος ἐνομίσθης ἀθέοις καί ἀντίθεος καί παραβάτης νόμου. Σύ ὡς κακοῦργος συλληφθείς καί δεθείς μόνος ἤχθης, πάντων καταλιπόντων σε μαθητῶν τε καί φίλων. Σύ καί παρέστης τῷ κριτῇ ὡς κατάκριτος, Λόγε, καί κρίσιν, ἥν ἐξήνεγκε κατά σου, κατεδέξω. Σύ καί λαλήσας ῥάπισμα παρά δούλου ὑπέστης καί σιωπήσας θάνατος εὐθύς κατεδικάσθης. Οἱ λόγοις σου γάρ μάχαιρα τοῖς ἀνόμοις ὑπῆρχον, ἡ σιωπή δέ, βασιλεῦ, καταδίκης αἰτία˙ διό μή φέροντες ὁρᾶν σέ τόν δίκαιον μόνον οἱ ἄδικοι θανάτῳ σε παρέδωκαν αἰσχίστῳ. Ὅθεν ἐτύφθης κεφαλήν καί ἀκάνθαις ἐστεφανώθης, χλαῖνάν τε κοκκίνην ἐνεδύσω. Ἐνεπτύσθης τό πρόσωπον, οἴμοι, καί ἐνεπαίχθης, Χαῖρε! ἀκούσας παικτικῶς, βασιλεῦ, ὑπ᾿ Ἑβραίων. Σύ τόν σταυρόν ἐβάστασας, Σῶτερ, ἐπί τῶν ὤμων καί προσεπάγης ἐν αὐτῷ ἀνυψωθείς, Θεέ μου. Χεῖρας ἡλώθης πόδας τε, καί ὄξος ἐποτίσθης καί τήν πλευράν ἐνύγης σου τῇ λόγχῃ, πανοικτίρμον. Ταῦτα ἡ γῆ μή φέρουσα ἐκλονεῖτο τῷ φόβῳ καί τούς νεκρούς τούς ἐν αὐτῇ ἀπεδίδου ἐν τάχει˙ ὁ ἥλιος εἰς αἷμα δέ μετεστράφη ὁρῶν σε καί ἡ σελήνη ζόφωσιν ἐνεδύσατο τότε. Τό καταπέτασμα τοῦ ναοῦ τοῦ τότε διεσχίσθη ἀπό τῶν ἄνω γεγονός δύο ἕως τῶν κάτω, καί οὐδέν οἱ παράνομοι τούτων συνῆκαν ὅλως, ἀλλά καί τάφῳ κείμενον φύλακας ἐφιστᾶσι καί τόν λίθον σφραγίζουσι σέ κατασχεῖν δοκοῦντες. Σύ οὖν ἀνέστης, Δέσποτα, ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ καί τάς σφραγίδας ἔλιπες σώας τοῖς παραβάταις˙ ἀγγέλων παρουσία δέ ἐκύλισε τόν λίθον καί τούς ἐκεῖ φυλάσσοντας κατέπληξε τῷ φόβῳ, καί οὐκ ἠθέλησεν ποσῶς τοῦ συνιέναι ὅλως, ἀλλ᾿ ἔμειναν τυφλώττοντες τόν νοῦν καί τήν καρδίαν πεπωρωμένην τήν αὑτῶν ἔχοντες μέχρι τέλους. Τί οὖν ὑπάρχει μέγα μοι, εἰ ταῦτα κἀγώ πάθω, ἅπερ αὐτός σύ πέπονθας ἀναμάρτητος πέλων ὑπέρ τοῦ κόσμου, Δέσποτα, ἵνα τόν κόσμον σώσῃς, ὁ ἁμαρτήσας πάμπολλα ἐκ νέας ἡλικίας καί παροργίσας σε, Χριστέ, ἐν ἔργοις τε καί λόγοις; Μέγα μοι ὄντως, μᾶλλον δέ καί ὑπέρ πᾶσαν δόξαν, ὅτι με μέτοχον ποιεῖ δόξης σου τῆς ἀρρήτου ἡ κοινωνία τῶν παθῶν, ἡ μίμησις τῶν ἔργων, καί πρόξενος θεότητος ἡ ταπείνωσις πέλει ἡ σή τοῖς μετά γνώσεως ταύτην μετερχομένοις. Εὐχαριστῶ σοι, Δέσποτα, πάσχων μᾶλλον ἀδίκως, εἰ δέ δικαίως, ἔστω μοι εἰς ἔκτισιν πταισμάτων, εἰς κάθαρσιν ἀμέτρων μου, Χριστέ, πλημμελημάτων, καί μή ἐάσῃς μοι ποτέ πόνους ἐπενεχθῆναι ὑπέρ δύναμιν, Δέσποτα, ἤ πειρασμούς ἤ θλίψεις, ἀλλά ἀεί μοι χάρισαι τήν ἔκβασιν, Θεέ μου, καί τήν ἰσχύν τοῦ δύνασθαι ὑπενεγκεῖν τάς λύπας. Σύ γάρ ὑπάρχεις τῶν καλῶν ὁ παροχεύς ἀρχῆθεν τοῖς ἐκ ψυχῆς προσπίπτουσι τῷ σῷ κράτει ἀξίως, τῆς πίστεως, τῶν ἔργων τε καί τῶν χρηστῶν ἐλπίδων παρέχων τά χαρίσματα, τάς δωρεάς τε πάσας τοῦ Θείου καί προσκυνητοῦ Πνεύματός σου, οἰκτίρμον, νῦν καί ἀεί καί πάντοτε εἰς αἰῶνας αἰώνων, ἀμήν.

Πηγή: Ὀρθόδοξοι Πατέρες

Βλέψον ἄνωθεν, Θεέ μου, καί εὐδόκησον φανῆναι καί πτωχῷ προσομιλῆσαι. Ἀποκάλυψον τό φῶς σου διανοίξας οὐρανούς μοι, ἄνοιξον τόν νοῦν μου μᾶλλον, εἴσελθε καί νῦν ἐντός μου. Λάλησον, καθάπερ πάλαι, διά ῥυπαρᾶς μου γλώσσης, περί ὧν τινες λαλοῦσιν, ὅτι νῦν οὐδείς ὑπάρχει, ὅς Θεόν γνωστῶς κατεῖδεν, οὐδέ γέγονε πρό τούτου παρεκτός τῶν ἀποστόλων. Ἀλλ᾿ οὐδέ αὐτούς ἐκείνους λέγουσι τρανῶς ἰδέσθαι τόν Θεόν σου καί Πατέρα, ἀλλά ἄγνωστον τοῖς πᾶσιν, ἀθεώρητον ὡσαύτως δογματίζουσιν ὑπάρχειν, προβαλλόμενοι τό ῥῆμα τοῦ ὑπερηγαπημένου μαθητοῦ σου Ἰωάννου λέγοντος˙ Θεόν οὐδέπω ἑωράκει τις ἀνθρώπων. Ναί, Χριστέ μου, λέξον τάχος, ἵνα μή τοῖς ἀσυνέτοις ἔγωγε δόξω ληρεῖν. Γράφε, εἶπεν, ἅπερ λέγω, γράφε καί μή κατοκνήσῃς. Ἦ Θεός ἐγώ πρό πάντων ἡμερῶν, ὡρῶν καί χρόνων, ἀλλά καί αἰώνων πάντων καί τῶν ὁρωμένων πάντων νοουμένων τε κτισμάτων. Ἤμην ὑπέρ νοῦν καί λόγον, ὑπέρ ἔννοιάν τε πᾶσαν μόνος μετά μόνου μόνος, καί οὐδέν τῶν ὁρωμένων, ἀλλ᾿ οὐδέ τῶν ἀοράτων ἦν πρό τοῦ γενέσθαι ὄντως. Μόνος ἄκτιστος ἐγώ σύν Πατρί καί Πνεύματί μου μόνος ἄναρχος ὑπάρχω ἐξ ἀνάρχου τοῦ Πατρός μου˙ ἀγγέλων δέ οὐδείς οὐδέπω, ἀλλ᾿ οὐδέ τῶν ἀρχαγγέλων, οὐ τῶν ἄλλων τε ταγμάτων εἶδέ μου ποτέ τήν φύσιν οὐδ᾿ αὐτόν ἐμέ τόν κτίστην ὅλον, οἷόσπερ τυγχάνω. Μόνην δέ ἀκτῖνα δόξης καί ἀπόρροιαν φωτός μου καθορῶσι καί θεοῦνται. Ὡς γάρ ἔσοπτρον ἡλίου τάς ἀκτῖνας δεδεγμένον ἤ κρυστάλλινος ὡς λίθος ἐλλαμφθείς ἐν μεσημβρίᾳ, οὕτως δέχονται ἀκτῖνας τῆς θεότητός μου πάντες. Ὅλον δέ με κατιδέσθαι οὔπω τις κατηξιώθη, οὐκ ἀγγέλων, οὐκ ἄνθρώπων, οὐ δυνάμεων ἁγίων. Ἔξω γάρ εἰμι τῶν πάντων καί ἀόρατος τοῖς πᾶσιν, οὐ φθονῶν δέ τούτοις πάντως, ὅπως μή με καθορῶσιν, οὐδ᾿ ὡς ἀκαλλής ὑπάρχων κρύπτομαι τοῦ μή φανῆναι, ἀλλά ἄξιος οὐδείς μου τῆς θεότητος εὑρέθη, οὐδέ γέγονε τοῦ κτίστου ἰσοδύναμον τό κτίσμα. Τοῦτο γάρ οὐδέ συμφέρει˙ μικράν δ᾿ ὁρῶντες ἀπαυγήν ὄντως εἶναί με μυοῦνται καί γινώσκουσι Θεόν με τόν αὐτούς παραγαγόντα, καί ἐκπλήξει με καί φόβῳ ἀνυμνοῦντες λειτουργοῦσιν. Οὐκ ἐνδέχεται Θεόν γάρ ἄλλον φύσει παραχθῆναι ἰσοδύναμον τοῦ κτίστου οὐδ᾿ ὁμοφυῆ ἐκείνου, οὐδέ δυνατόν γάρ ὅλως ὁμοούσιον τοῦ κτίστου τό κτιζόμενον γενέσθαι. Τῷ ἀκτίστῳ τό κτιστόν γάρ πῶς ποτε ἐξισωθείη; Τοῦ ἀεί ὡσαύτως ὄντος καί ἀνάρχου καί ἀκτίστου τά κτιζόμενα ἐλάττω˙ καί γάρ εἶναι μαρτυρήσεις καί τοσοῦτον διαφέρειν, ὅσον ἅμαξα καί πρίων τοῦ αὐτά τεκτηναμένου. Πῶς οὖν ἅμαξα τόν ταύτην τεκτηνάμενον ἐκμάθοι; Πῶς δέ πρίων τόν κινοῦντα ἐπιγνώσεται, εἰπέ μοι, εἰ μή τούτοις δώσει γνῶσιν, εἰ μή ὅρασιν ἐνθείη ὁ αὐτά κατασκευάσας, ὅ ἀδύνατον ὑπάρχει τοῦτο πᾶσι τοῖς κτισθεῖσιν; Οὐδείς ἀνθρώπων ὅλως οὖν, οὐδείς καί τῶν ἀγγέλων τοῦ διδόναι πνεῦμα ἄλλοις ἔλαβε τήν ἐξουσίαν ἤ ζωήν αὐτοῖς παρέχειν, ὁ δέ Κύριος τῶν πάντων ἔχων ἐξουσίαν μόνος, μόνος ἔχων δυναστείαν, ὡς πηγή ζωῆς ὑπάρχων ἔμψυχα παράγει ζῷα, οἷα πάντως καί θελήσει, καί χαρίζεται ἑκάστῳ ὡς τεχνίτης, ὡς δεσπότης, ὅσα βούλεται καί θέλει, ᾧ ἡ δόξα καί τό κράτος νῦν, ἀεί καί εἰς αἰῶνας τῶν αἰώνων, ἀμήν.

Πηγή: Ὀρθόδοξοι Πατέρες

Διΐσταται τῶν ὁρατῶν ὁ ἀόρατος πάντως καί τῶν κτισμάτων ὁ αὐτά πρῶτον κατασκευάσας καί τῶν φθαρτῶν ὁ ἄφθαρτος, τό σκότος τοῦ φωτός τε, καί μίξις τούτων γέγονε, ὅτε Θεός κατῆλθε. Τά διεστῶτα τότε γάρ ἥνωσεν ὁ Σωτήρ μου, ἀλλ᾿ οἱ τυφλοί τήν ἕνωσιν οὐκ εἶδον, οἱ νεκροί δέ λέγουσι ταύτης αἴσθησιν μηδ᾿ ὅλως ἐσχηκέναι, καί ζῆν καί βλέπειν οἴονται, ὤ μανίας ἐσχάτης, καί ἀπιστοῦντες λέγουσιν˙ Οὐδείς τῇ πείρᾳ τοῦτο ἔγνωκεν ἤ ἔπαθεν, οὐκ εἶδεν ἐν αἰσθήσει, ἀλλ᾿ ἀκοῇ καί διδαχῇ λόγων γίνεται μόνων. Ἀλλ᾿ ὦ Χριστέ μου, δίδαξον εἰπεῖν με τί πρός ταῦτα καί τῆς ἀγνοίας τῆς πολλῆς καί ἀπιστίας τούτους ἐκσπᾶσαι καί χαρίσασθαι ἰδεῖν σε, φῶς τοῦ κόσμου! Ἀκούσατε καί σύνετε, πατέρες, θείους λόγους καί γνώσεσθε τήν ἕνωσιν ἐν γνώσει γινομένην καί ἐν αἰσθήσει ἐκ παντός καί πείρᾳ καί ὁράσει. Θεός ἐστιν ἀόρατος, ὁρατοί δ᾿ ἡμεῖς πάντως˙ εἰ οὖν αὐτός τοῖς ὁρατοῖς θελήματι ἑνοῦται, ἕνωσις ἄρα γίνεται ἀμφοτέρων ἐν γνώσει. Εἰ δέ ἀγνώστως εἴποιας τοῦτο καί ἀναισθήτως, πάντως νεκρῶν ἡ ἕνωσις καί οὐ ζωῆς πρός ζῶντας. Κτισμάτων κτίστης ὁ Θεός, κτιστοί δ᾿ ἡμεῖς ὡσαύτως˙ εἰ οὖν τῷ κτίσματι Θεός ὁ κτίσας συγκατέλθῃ καί ἑνωθῇ καί γίνηται ὡς ὁ κτίστης τό κτίσμα, αἴσθησιν ὄντως λάβοιεν ἀληθοῦς θεωρίας, ὅτι τῷ κτίστῃ τό κτιστόν ἀπορρήτως ἡνώθη. Εἰ δέ μή τοῦτο δώσομεν, ἀπόλωλεν ἡ πίστις καί ἡ ἐλπίς ἠφάνισται τῶν μελλόντων εἰς ἅπαν, ἀνάστασις οὐκ ἔσεται οὐδ᾿ ἡ καθόλου κρίσις. Ἐπειδή καί τά κτίσματα, ὡς λέγεις, ἀναισθήτως τῷ ποιητῇ ἑνούμεθα μηδέν γνωστῶς νοοῦντες, καί κινδυνεύει γε Θεός κατά σέ, ὡς οὐκ ἔστι ζωή οὐδέ ζωήν ἡμῖν ἑνούμενος παρέχει. Πάλιν ὁ κτίστης ἄφθαρτος, τά κτίσματα φθαρτά δέ˙ καί γάρ οἱ ἁμαρτήσαντες οὐχί τό σῶμα μόνον, ἀλλά καί τάς ψυχάς αὐτάς εἰς φθοράν παρεισῆξαν, καί σώματι καί ψυχῇ κατά τόν λόγον τοῦτον φθαρτοί ἐσμεν, ὡς τῇ φθορᾷ τοῦ νοητοῦ θανάτου κρατηθέντες ὁμοῦ πάντες καί τῇ τῆς ἁμαρτίας. Εἰ οὖν ὁ φύσει ἄφθαρτος ἑνωθῇ τῷ φθαρτῷ μοι, ὄντως ἕν τούτων ἔσεται, ὧνπερ λέγει σοι μέλλω˙ ἤ γάρ ἐμέ μεταβαλεῖ καί ἄφθαρτον ποιήσει ἤ πρός φθοράν μεταβληθῇ ὁ ἄφθαρτος˙ καί οὕτως ἴσως ἐγώ οὐ γνώσομαι ἐκείνου πεπονθότος καί γεγονότος ὡς ἐγώ˙ ἐγώ δ᾿ εἰ γένωμαί γε ἄφθαρτος ὅλος ἐκ φθαρτοῦ κολληθείς τῷ ἀφθάρτῳ, πῶς ἄν οὐκ αἰσθανθήσομαι, πῶς ἄν αὐτῇ τῇ πείρᾳ οὐκ ἴδω οὐδέ γνώσομαι γεγονώς, ὅ οὐκ ἤμην; Τό γάρ εἰπεῖν ὅτι Θεός ἑνούμενος ἀνθρώποις οὐ μεταδίδωσιν αὐτοῖς τῆς θείας ἀφθαρσίας, ἀλλά ἐκείνων τῇ φθορᾷ συγκατασπᾶται μᾶλλον, τοῦ ἀνωλέθρου ὄλεθρον ὁ λέγων δογματίζει καί βλασφημεῖ καί τῆς ζωῆς αὐτός ὅλως ἐκπίπτει. Εἰ δέ τοῦτο ἀδύνατον, δέξαι μᾶλλον τό ἄλλο καί ἀφθαρσίας μετασχεῖν σπούδασον πρό τοῦ τέλους. Τό φῶς ὑπάρχει ὁ Θεός, οἱ ἐν σκότει ἡμεῖς δέ, ἤ ἀληθέστερον εἰπεῖν, ἡμεῖς αὐτοί τό σκότος˙ οὐδέ γάρ λάμψει ἀλλαχοῦ ὁ Θεός, μή πλανᾶσθε, εἰ μή ἐν μόναις ταῖς ψυχαῖς, αἷς ἑνωθῇ πρό τέλους˙ τοῖς δ᾿ ἄλλοις, εἰ καί λάμψειεν οἱ κήρυκες, ὡς εἶπον, ὡς πῦρ αὐτοῖς φανήσεται ἀπρόσιτον εἰς ἅπαν, τό ἔργον δοκιμάσει τε, ὁποῖον τό ἑκάστου, καί πάλιν χωρισθήσεται τούτων ὡς ἀναξίων, ἐκεῖνοι δ᾿ ἀπολήψονται κόλασιν ἐπαξίαν. Ὅμως ἐνταῦθα καί ἐκεῖ φῶς ψυχῶν αὐτός μόνος, ἡμεῖς δέ σκότος τάς ψυχάς ἔχοντες ἀφωτίστους˙ εἰ οὖν τό φῶς τό τῶν ψυχῶν ἑνωθῇ τῇ ψυχῇ μου, ἐκεῖνο συσβεσθήσεται καί γενήσεται σκότος ἤ ἡ ψυχή μου ὡς τό φῶς ἔσεται φωτισθεῖσα. Τό φῶς γάρ, ὅταν ἀναφθῇ, φεύγει εὐθύς τό σκότος, καίτοι ἐστί τοῦ αἰσθητοῦ φωτός ἐκεῖνο ἔργον. Εἰ δέ τό φῶς παραχθέν ἐνεργεῖ σοι τοιαῦτα καί ὀφθαλμούς φωτίζει σου καί ψυχήν κατευφραίνει καί, ἅ τό πρίν οὐκ ἔβλεπες, χαρίζεται ὁρᾶν σοι, τί οὐ ποιήσει ἐν ψυχῇ λάμψας ὁ τούτου κτίστης, ὁ «Γενηθήτω φῶς» εἰπών καί εὐθύς παρεισήχθη; Τί δοκεῖ οὖν σοι, εἰ λάμψει νοερῶς ἐν καρδίᾳ ἤ ἐν νοΐ ὡς ἀστραπή ἤ ὡς ἥλιος μέγας, ἐμποιῆσαι δυνήσεται ψυχῇ τῇ ἐλλαμφθείσῃ; Οὐχί φωτίσει ταύτην γε καί γνωρίσαι παρέξει ἐν ἐπιγνώσει ἀκριβεῖ αὐτόν, ὅστις ὑπάρχει; Ναί, ὄντως οὔτως γίνεται, οὕτως ἐπιτελεῖται, οὕτως ἀποκαλύπτεται τοῦ Πνεύματος ἡ χάρις καί δι᾿ αὐτοῦ καί ἐν αὐτῷ ὁ Υἱός σύν Πατρί τε˙ καί τούτους βλέπει, ὥς ἐστι δυνατόν κατιδέσθαι, καί τότε τά περί αὐτῶν ἐξ αὐτῶν ἀπορρήτως διδάσκεται καί φθέγγεται καί πᾶσιν ἄλλοις γράφει καί δόγματα θεοπρεπῆ ἐκτίθεται, ὡς πάντες οἱ προλαβόντες ἅγιοι διδάσκουσι πατέρες˙ οὕτως γάρ ἐδογμάτισαν τό σύμβολον τό θεῖον, τοιοῦτοί τε γενόμενοι, ὡς εἴπομεν, κἀκεῖνοι μετά Θεοῦ τά τοῦ Θεοῦ ἐφθέγξαντο καί εἶπον. Τίς γάρ ἐθεολόγησε τριαδικήν μονάδα ἤ τίς αἱρέσεις ἔτρεψε μή γεγονώς τοιοῦτος ἤ τίς ἐκλήθη ἅγιος μή μετασχών Ἁγίου Πνεύματος; Οὐδείς πώποτε. Ὥς καί τό φῶς αἰσθήσει τό νοητόν προσγίνεσθαι πέφυκεν, οἷς προσέσται. Οἱ δ᾿ ἀναισθήτως λέγοντες τούτου μεταλαμβάνειν, αὐτοί τῷ ὄντι ἑαυτούς καλοῦσιν ἀναισθήτους, ἡμεῖς δέ καί νεκρούς ὄντας ζωῆς ἐστερημένους, εἰ καί δοκοῦσιν ἔτι ζῆν, ὤ πλάνης, ὤ μανίας! Ἀλλ᾿, ὦ φῶς, λάμψον εἰς αὐτούς, λάμψον, ὅπως ἰδόντες πεισθῶσιν ὄντως ὅτι φῶς σύ ἀληθές ὑπάρχεις, καί οἷς ἑνοῦσαι, ὥσπερ φῶς, ὁμοίους σοι ἐργάζῃ. Λάμπω καθώς καί πάντοτε τῶν τυφλῶν πρό προσώπου, ἀλλά ἰδεῖν οὐ βούλονται, καμμύουσι δέ μᾶλλον καί ἀναβλέψαι πρός ἐμέ οὐ θέλουσιν, ὦ τέκνον. Πρός δέ καί ἀποστρέφονται τάς ὄψεις ἀλλαχόθεν, κἀγώ συμπεριστρέφομαι, τούτων ἔμπροσθεν στήκω, κἀκεῖνοι πάλιν ἀλλαχοῦ ἐκπέμπουσι τό ὄμμα καί ὅλως τοῦ προσώπου μου τό φῶς οὐ καθορῶσι. Τούτων οἱ μέν καλύπτονται καλύμμασι τάς ὄψεις, οἱ δέ καί ἔξω φεύγουσι μισήσαντές με πάντως. Τί οὖν τούτους ποιήσαιμι, ἀξαπορῶ εἰς ἅπαν˙ τό ἀβουλήτως γάρ αὐτούς καί βίᾳ τάχα σῶσαι, καί τοῦτο θλῖψις δόξειε, μή θέλοντας σωθῆναι. Τό γάρ καλόν θελήματι ἔσται καλόν τῷ ὄντι, τό δ᾿ ἀβουλήτως ἀγαθόν οὐκ ἀγαθόν ὑπάρξει, καί διά τοῦτο θέλοντας καί ὁρῶ καί ὁρῶμαι καί βασιλείας τῆς ἐμῆς ποιῶ συγκληρονόμους, τούς δέ μή θέλοντας ἐῶ θέλοντας ἐν τῷ κόσμῳ, καί γίνονται κριταί αὐτοί ἑαυτῶν πρό τῆς δίκης, ὅτι ἐμοῦ ἐκλάμποντος φωτός τοῦ ἀπροσίτου αὐτοί τό σκότος ἑαυτόῖς προεξένησαν μόνοι, φῶς ἰδεῖν μή θελήσαντες καί μείναντες ἐν σκότει.

Πηγή: Ὀρθόδοξοι Πατέρες