Ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, στό ἐξαίρετο ἑρμηνευτικό τῶν ἀσματικῶν κανόνων τῶν Δεσποτικῶν καί Θεομητορικῶν ἑορτῶν βιβλίο του «Ἑορτοδρόμιον»[1], ἑρμηνεύει ἄριστα τόν προαναφερθέντα πασίγνωστο Θεομητορικό ὕμνο.

Λέει, λοιπόν, ὅτι ὁ ἐν ἁγίοις πατήρ ἡμῶν Κοσμᾶς ἐπίσκοπος Μαϊουμᾶ ὁ Μελωδός, θέλοντας νά ὑμνήσει τήν ἀσύγκριτη δόξα τῆς Θεομήτορος, καί μή μπορώντας νά τήν περιγράψει, ἐξαιτίας τοῦ θεομητροπρεποῦς ἁγιασμοῦ της καί τῶν ὑπερφυσικῶν καί παραδόξων χαρισμάτων, τά ὁποία ἐνυπάρχουν οὐσιώδη καί ἐσωτερικά στό παρθενικό πρόσωπό της, ἐπειδή ὑπερβαίνουν κάθε νοῦ καί λόγο, ἐξαιτίας τόσο τοῦ μεγέθους τους ὅσο καί τοῦ πλήθους τους, γι’αὐτό ἀναγκάζεται ἐδῶ νά παραλάβει ὄχι ἀπό τόν αἰσθητό, ἀλλά ἀπό τόν νοητό κόσμο, τά Χερουβίμ καί τά Σεραφίμ, οἱ ὁποῖες εἶναι οἱ πρῶτες ταξιαρχίες, πού βρίσκονται γύρω ἀπό τόν Θεό, ἔτσι ὥστε, μέσω τῆς συγκριτικῆς ἀσυγκρισίας τους ἤ τῆς ἀσύγκριτης συγκρίσεως, νά φανερώσει ἔστω καί λίγο τήν ἀπό ὑπερβολή σέ ὑπερβολή δόξα, κατά τόν Ἀπόστολο, καί τήν ὑπέρ λίαν τιμή τῆς Ἀειπαρθένου καί Θεομήτορος.

Παρατηροῦμε ἐδῶ ὅτι ὁ ἅγιος Νικόδημος χρησιμοποιεῖ τίς ἐκφράσεις «συγκριτική ἀσυγκρισία» καί «ἀσύγκριτη σύγκριση», ἐπειδή, σύμφωνα μέ τούς φιλολόγους, ἡ σύγκριση γίνεται πρός ὁμοφυῆ, ὁμοειδῆ καί ὁμοούσια πράγματα. Ἡ σύγκριση, πού γίνεται ἐπί τῶν ἑτεροφυῶν καί ἑτερουσίων πραγμάτων, θά ἦταν καλλίτερο νά λέγεται διάκριση καί ὄχι σύγκριση. Γι’αὐτό καί ἡ σύγκριση στό τροπάριο αὐτό εἶναι περισσότερο διάκριση.

Σύμφωνα, λοιπόν, μέ τόν θεῖο Χρυσόστομο, δέν ὑπάρχει τίποτε σέ ὅλη τήν κτίση ἶσο ἤ ἀνώτερο ἀπό τήν Θεοτόκο. Γιατί, ἔτσι ρητορεύει ἡ καλή αὐτή γλῶσσα : «Δέν ὑπάρχει τίποτε στόν βίο, ὅπως ἡ Θεοτόκος Μαρία˙ περίελθε, ὦ ἄνθρωπε, ὅλη τήν κτίση μέ τόν λογισμό σου καί δές, ἄν ὑπάρχει κάτι ἶσο ἤ μεγαλύτερο ἀπό τήν ἁγία Θεοτόκο Παρθένο˙ γύρισε ὅλη τήν γῆ˙ δές παντοῦ γύρω γύρω τήν θάλασσα˙  ἀσχολήσου πολύ μέ τόν ἀέρα˙ ἐρεύνησε μέ τή διάνοιά σου τούς οὐρανούς˙ ἐνθυμήσου ὅλες τίς ἀόρατες Δυνάμεις, καί δές, ἄν ὑπάρχει ἄλλο τέτοιο θαῦμα σέ ὅλη τήν κτίση»[2]. Λέει δέ καί ὁ Ἰωάννης Ζωναρᾶς : «Ἡ Θεοτόκος ὀνομάζονταν δεδοξασμένη, ἐπειδή ἦταν καταγώγιο (κέντρο) κάθε ἀρετῆς˙ γιατί δέν βρέθηκε καθαρώτερη ἀπ’αὐτή σ’ὅλες τίς γενεές ἀπ’αἰῶνος».

Ἀπευθύνοντας, λοιπόν, ὁ θεσπέσιος Μελωδός τόν λόγο πρός τήν Θεοτόκο λέγει : «Ἐσένα μεγαλύνουμε, πανάχραντε Θεοτόκε, ἡ ὁποία εἶσαι τιμιώτερη ὄχι συγκριτικῶς, ἀλλά ἀσυγκρίτως ἀπό τά γνωστικότατα καί σοφώτατα Χερουβίμ». Γιατί, σύμφωνα μέ τόν Ἀρεοπαγίτη ἅγιο Διονύσιο, ἡ λέξη «Χερουβίμ» ἑρμηνεύεται «πλῆθος γνώσεως» ἤ «χύση σοφίας». Πρέπει κι ἐδῶ νά ἐννοηθεῖ τό ἐπίρρημα «ἀσυγκρίτως», ὥστε νά ἀποδίδεται ὄχι μόνο πρός τά Σεραφίμ, ἀλλά καί πρός τά Χερουβίμ. Παρομοίως, συνεχίζει ὁ Μελωδός : «Εἶσαι (πανάχραντε Θεοτόκε) καί ἐνδοξότερη ὄχι συγκριτικῶς, ἀλλά ἀσυγκρίτως ἀπό τά Σεραφίμ». Γι’αὐτό, ἔτσι πρέπει νά ἐννοεῖται ὁ ὕμνος : «Τήν τιμιωτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Χερουβίμ, καί ἐνδοξοτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφίμ». Σύμφωνα μέ τόν ἅγιο Διονύσιο, ἡ λέξη «Σεραφίμ» θά πεῖ «ἐμπρηστές» ἤ «θερμαίνοντες».

Δύο πράγματα εἶναι ἄξια σημειώσεως στό σημεῖο αὐτό, λέει ὁ ἅγιος Νικόδημος. Πρῶτον, ὅτι, ἀναφέροντας ὁ Ἱερός Κοσμᾶς τά δύο ὑπέρτατα τάγματα ἀπό τήν πρώτη Ἱεραρχία τῶν Ἀγγέλων, δηλ. τά Χερουβίμ καί τά Σεραφίμ, καί λέγοντας ὅτι ἡ Θεοτόκος εἶναι τιμιώτερη ἀσυγκρίτως καί ἐνδοξότερη ἀπ’αὐτά, τήν ἀπέδειξε τιμιώτερη καί ἐνδοξότερη καί ἀπ’ὅλα τά ἄλλα κατώτερα τάγματα. Γιατί, αὐτή, πού εἶναι ὑπέρτερη ἀπ’τά μεγαλύτερα, πολύ περισσότερο εἶναι ὑπέρτερη ἀπ’τά μικρότερα. Δεύτερον, ὅτι ὁ Μελωδός τεχνηέντως δέν ἀνέφερε τούς Θρόνους, πού εἶναι ὑψηλότεροι ἀπό τά Χερουβίμ καί τά Σεραφίμ στήν πρώτη Ἱεραρχία, γιά νά μᾶς δώσει νά καταλάβουμε ὅτι Θρόνος ἔμψυχος τοῦ Παμβασιλέως Θεοῦ εἶναι ἡ Θεοτόκος, ἡ ὁποία χώρεσε στήν μήτρα της αὐτόν, πού δέν χωροῦσε σέ τίποτα, καί τόν βάσταξε ὡς θρόνος, γιά τόν ὁποῖο ὁ προφήτης Ἡσαΐας εἶπε ὅτι εἶδε τόν Κύριο νά κάθεται πάνω σέ θρόνο ὑψηλό καί ἐπηρμένο καί ὅτι γύρω ἀπ’αὐτόν στέκονταν τά Σεραφίμ.

Πρεπωδέστατα, λοιπόν, ἡ Θεοτόκος εἶναι ἀσύγκριτα ἀνώτερη ἀπ’ὅλες τίς Οὐράνιες Δυνάμεις, διότι ἐκεῖνες μέν, δεχόμενες κάποιες ἐλλάμψεις ἀπό τόν Θεό, ἀπό’κεῖ φωτίζονται καί τελειοῦνται, ἡ δέ Παρθένος Μαρία, οὐσιωδῶς ἐχώρησε τόν Θεό Λόγο ἀσπόρως (χωρίς σπορά) καί ἀπειράνδρως (χωρίς πεῖρα ἀνδρός) στήν ἄχραντη κοιλία της, τόν Ὁποῖο, ἀφοῦ ἐβάστασε ἀκόπως καί ἔτεκε χωρίς πόνους, γέννησε ἀδιαφθόρως (χωρίς φθορά), χωρίς νά βλάψει τήν Παρθενία της, τά ὁποῖα καί τά τέσσερα αὐτά εἶναι ὑπερφυσικώτατα, παραδοξότατα, ξενακουστότατα καί ἐκπληκτικώτατα. Ἐσένα, λοιπόν, μεγαλύνουμε τήν ὄντως καί ἀληθῶς Θεοτόκο. Λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος στήν πρός Κληδόνιον Α΄ ἐπιστολή του : «Ὅποιος δέν ὑπολαμβάνει τήν Μαρία ὡς Θεοτόκο, εἶναι χωρίς τήν Θεότητα». Καί πάλι : «Ὅποιος λέει ὅτι ὁ Θεός Λόγος διεπέρασε ἀπό τήν Παρθένο σάν ἀπό σωλήνα, ἀλλά ὄχι καί ὅτι διαπλάστηκε σ’αὐτή θεϊκῶς καί ταυτόχρονα ἀνθρωπικῶς (θεϊκῶς μέν διότι συνέλαβε χωρίς ἄνδρα, ἀνθρωπικῶς δέ διότι συνέλαβε μέ νόμο κυήσεως) μοιάζει μέ ἄθεο». Αὐτό τό ἔλεγαν, βλασφημώντας, οἱ αἱρετικοί Οὐαλεντίνοι, δηλ. ὅτι ὁ Χριστός ἔφερε μέν τήν σάρκα ἀπ’τόν Οὐρανό, διεπέρασε δέ ἀπό τήν Παρθένο σάν ἀπό σωλήνα. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός λέει : «Κηρύττουμε τήν Ἁγία Παρθένο κυρίως καί ἀληθῶς Θεοτόκο, γιατί, ὅπως Αὐτός, πού γεννήθηκε ἀπ’αὐτή, εἶναι ἀληθῶς Θεός, ἔτσι κι αὐτή, πού γέννησε τόν ἀληθινό Θεό, εἶναι ἀληθής Θεοτόκος».

Μερικά ἀντίγραφα τοῦ κειμένου, ἀντί τῆς φράσεως «Τήν ὄντως Θεοτόκον», ἔχουν τήν φράση «Τήν μόνην Θεοτόκον». Ὅμως καί στίς δύο φράσεις ἡ ἔννοια εἶναι ὀρθή καί ὑγιής. Διότι, μέ τήν φράση «Τήν ὄντως Θεοτόκον» ἀνατρέπεται ἡ βλασφημία τοῦ ἀνθρωπολάτρου Νεστορίου, ὁ ὁποῖος ὀνόμαζε τήν Ἁγία Παρθένο Μαρία ὄχι Θεοτόκο, ἀλλά Χριστοτόκο, ἐνῶ μέ τήν φράση «Τήν μόνην Θεοτόκον» ἀνατρέπεται ἡ πλάνη τῶν Ἑλλήνων (εἰδωλολατρῶν), οἱ ὁποῖοι φλυαροῦσαν ὅτι πολλές γυναῖκες γέννησαν τούς ἀπ’αὐτούς καλουμένους ψευδωνύμους Θεούς, ὅπως ἡ Σεμέλη τόν Διόνυσο, ἡ Ἀλκμήνη τόν Ἠρακλή, ἡ Λητώ τόν Ἀπόλλωνα κι ἄλλες ἄλλους, καί ὅλες ἦταν Θεοτόκοι. Μέ τήν φράση, ὅμως, αὐτή ἀποδεικνύεται ὅτι δέν ὑπάρχουν πολλές Θεοτόκοι, ἀλλά μία καί μόνη εἶναι ἡ Θεοτόκος, δηλ. Παρθένος Μαρία.

Πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι ἡ Ἁγία Παρθένος ὀνομάζεται ἐνεργητικῶς Θεοτόκος, ἐπειδή γέννησε ἀληθῶς τόν Θεό, καί ὄχι παθητικῶς, ἐπειδή δηλ. γεννήθηκε πνευματικῶς ἀπό τόν Θεό, ὅπως τήν ἀποκαλοῦσε ὁ δυσσεβής καί ἰουδαιόφρονας Νεστόριος. Γιατί, ἔτσι, μέσω τοῦ Βαπτίσματος, γεννήθηκαν πνευματικῶς καί ὅλοι οἱ Χριστιανοί.

Κατά δύο τρόπους λέγεται Θεοτόκος ἡ Παναγία. Πρῶτον, ἐξαιτίας τῆς ὑποστάσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου, πού τέχθηκε ἀπ’αὐτή, καί προσέλαβε τήν ἀνθρωπότητα, καί δεύτερον, ἐξαιτίας τῆς προσληφθείσης ἀνθρωπότητας, ἡ ὁποία, λόγω τῆς προσλήψεως καί τῆς ἑνώσεως, θεώθηκε καί ἔγινε ὁμόθεη, σύμφωνα μέ τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό[3].

Πρέπει νά σημειωθεῖ ἐδῶ ὅτι ὁ Νεόφυτος ὁ Ἐκκλησιάρχης καί Ἱερομόναχος ὁ ἀπό Ὁδηγητρίας παρακάλεσε τόν Νικηφόρο Κάλλιστο τόν Ξανθόπουλο νά ἐξηγήσει αὐτόν τόν εἱρμό «Τήν τιμιωτέραν τῶν Χερουβίμ». Αὐτός, ἀφοῦ ὑπήκουσε, ἔκανε πλατειά ἐξήγηση σ’αὐτόν. Γι’αὐτό ὁ ἅγιος Νικόδημος, ἀφοῦ συντόμευσε αὐτή τήν ἐξήγηση, παραθέτει ἐδῶ τά πιό ἀξιόλογα σημεῖα της γιά χάρη τῶν θερμῶν ἐραστῶν τῆς Θεοτόκου.

Λέει, λοιπόν, πρῶτον ὅτι ὁ Ἱερός Κοσμᾶς ἐπίτηδες συνέθεσε αὐτόν τόν εἱρμό τόσο ὑψηλό, λαμπρό καί θεομητροπρεπῆ, γιά νά παρηγορήσει τήν Μητέρα τοῦ Θεοῦ, πού ἦταν θλιμμένη αὐτήν τήν ἡμέρα τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, ἐξαιτίας τῶν παθῶν τοῦ Μονογενοῦς καί γλυκυτάτου Υἱοῦ της. Δεύτερον, ὅτι ἡ Κυρία Θεοτόκος, ἀφοῦ ἐμφανίστηκε μέ χαρούμενο σχῆμα στόν Ἱερό Κοσμᾶ, ὁ ὁποίος μελοποιοῦσε τόν εἱρμό, τόν εὐχαρίστησε, λέγοντας ὅτι περισσότερο ἐπαναπαύεται στόν ὕμνο αὐτό ἀπ’ὅτι σ’ὅλους τούς ἄλλους ὕμνους, καί ὅτι βρίσκεται παροῦσα, ὅπου ψάλλεται ὁ ὕμνος αὐτός, καί ἀντευλογεῖ αὐτούς, πού τήν εὐλογοῦν, καθώς φάνηκε στ’ἀλήθεια ἡ Θεοτόκος νά εὐλογεῖ αὐτούς, πού ψάλλουν τόν ὕμνο αὐτό, ὅπως τήν εἶδαν πολλοί, καί γι’αὐτό ὅρισαν νά ψάλλουν τόν ὕμνο αὐτό ἀσκεπεῖς.

Ὁ ὕμνος αὐτός ὁρίστηκε νά ψάλλεται στήν ἐννάτη ὠδή γιά τήν τιμή τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἀπό τήν Ὁποία ἡ Θεοτόκος γέννησε τόν ἕνα. Ἐπειδή ὁ ἀριθμός ἐννέα φέρει μέσα του τρεῖς φορές τό τρία. Γιατί τρεῖς φορές τό τρία κάνουν ἐννέα.

Ἔπρεπε νά πεῖ ὁ Μελωδός «Τήν τιμιωτάτην τῶν Χερουβίμ», ἀλλά, ἄν ἔλεγε ἔτσι, ἴσως λιγόστευε τήν τιμή τῆς Θεοτόκου. Τώρα, ὅμως, λέγοντας «Τήν τιμιωτέραν» καί προσθέτοντας τό «ἀσυγκρίτως», ἔδειξε ὅτι ἡ τιμή τῆς Θεομήτορος εἶναι ἀνώτερη καί ἀπό τό ὑπερθετικό. Τό «ἀσυγκρίτως» πρέπει νά ἐννοεῖται κοινό καί στή φράση «Τήν τιμιωτέραν» ὡς ἐξῆς : «Τήν τιμιωτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Χερουβίμ».

Γιατί ὁ Μελωδός ἄρχισε αὐτό τό τροπάριο ἀπό τήν αἰτιατική πτώση; Διότι, ἡ Κυρία Θεοτόκος ἔγινε αἰτία τῆς σωτηρίας μας.

Καθώς, λοιπόν, τά δύο Χερουβίμ παρίσταντο στό ἱλαστήριο, πού ἔφτιαξε ὁ προφήτης Μωυσῆς μέσα στά Ἅγια τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, ἔτσι καί τά κυρίως Χερουβίμ παρίστανται τρέμοντας στή Θεοτόκο. Γι’αὐτό ἡ Θεοτόκος ὑπερέχει ἀπό τά Χερουβίμ μέ ἀσύγκριτες τιμές, καθώς καί ἀπό τά Σεραφίμ, γιατί εἶναι ἀσύγκριτα ὑπερενδοξότερη ἀπ’αὐτά.

Ὁ Μελωδός ὀνόμασε τήν Παρθένο «ὄντως Θεοτόκον», ἐπειδή γέννησε τόν ἀληθῆ καί τέλειο Θεό. Αὐτές οἱ δύο λέξεις συνιστοῦν ὅλο τό Μυστήριο τῆς Οἰκονομίας, διότι φράττουν τά στόματα τοῦ ἄνου Ἀπολλιναρίου, τοῦ Ἰουδαιόφρονος Νεστορίου, τοῦ Διοδώρου καί τοῦ Θεοδώρου, οἱ ὁποίοι λύσσαξαν ἔναντίον τῆς Ἁγίας Παρθένου.

Ὁ Μελωδός εἶπε «σέ μεγαλύνομεν» καί ὄχι «ὑμνοῦμεν» ἤ «εὐλογοῦμεν» ἤ ἄλλο ρῆμα, γιά νά φανερώσει τήν ἀρχή τοῦ ὕμνου τῆς Θεοτόκου, πού λέει : «Μεγαλύνει ἡ ψυχή μου τόν Κύριον»[4]. Ὁ Ζωναρᾶς ἑρμηνεύει τό νόημα τοῦ ρήματος «μεγαλύνομεν» ὡς ἐξῆς : «Πῶς ἀπαύστως μεγαλύνουμε τήν Θεοτόκο; Ὅταν στρέφουμε τό νοῦ μας στό Μυστήριο, πού ἔγινε σ’αὐτή, καί στή σωτηρία, πού ἔγινε μέσω αὐτοῦ τοῦ Μυστηρίου, καί εὐχαριστοῦμε Αὐτόν (τόν Χριστό), πού ἐργάστηκε τήν σωτηρία μας, καί αὐτή (τήν Θεοτόκο), πού μεσίτευσε πρός τό ἄφραστο αὐτό Μυστήριο. Διότι, ὄχι μόνο ὅταν ψάλλουμε ὕμνους καί διηγούμαστε τά μεγαλεία τοῦ Θεοῦ, τήν μεγαλύνουμε, ἀλλά καί ὅταν λογιζόμαστε αὐτά καί ἐκπλησσόμαστε γιά τήν κηδεμονία καί τήν ἄφατη ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ για’μᾶς καί Τόν εὐχαριστοῦμε γιά τήν ἐπιδημία Του σ’ἐμᾶς.      

[1] ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Ἑορτοδρόμιον ἤτοι ἑρμηνεία εἰς τούς ἀσματικούς κανόνας τῶν Δεσποτικῶν καί Θεομητορικῶν ἑορτῶν, τ. Β΄, ἐκδ. Ὀρθόδοξος Κυψέλη, Θεσ/κη 1995, σσ. 192-196.

[2] ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ, Λόγος εἰς τήν ἁγίαν Παρθένον.

[3] ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ, Περί Ὀρθοδόξου Πίστεως, βιβλ. γ΄, κεφ. ιβ΄ καί ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ, Ἱερά Κατήχηση.

[4] Λουκ. 1, 46.

Πηγή: Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου

Η Παναγία είναι η αρχόντισσα αυτού, του τόπου, που επεθύμησε να υμνείται το γλυκύτατο όνομά της. Σ’ όλο τ’ όρος είναι η μόνη γυναικεία μορφή που δεσπόζει στις ψυχές και τους τόπους. Εξαιρετικά ξεχωρίζουν τρεις μονάχα αγίες που έχουν κάποια σχέση και με τη ζωή της και φυλάγονται ακέρια άγια λείψανά τους. Η αγία Άννα, η μητέρα της, που στο Κυριακό της ομώνυμης νότιας σκήτης φυλάγεται το τιμιώτατο πόδι της, της αγίας Αναστασίας, σχεδόν ολόσωμο, του πιο μεγάλου θησαυρού της Μονής Γρηγορίου και της αγίας Μαγδαληνής της Παρθένου, μυροφόρου και ισαποστόλου το αριστερό χέρι στη Σιμωνόπετρα, που όχι σπάνια έχει ευωδία θαυμαστή και θερμότητα ζωντανού ανθρώπου.

Οι περισσότεροι ναοί στο Άγιον Όρος είναι αφιερωμένοι στήν Παναγία. Ό,τι πιο πολύτιμο εδώ, είναι οι άγιες εικόνες της, ντυμένες με χρυσά και ασημένια “πουκάμισα”, με πολλά αφιερώματα και θαύματα: η Ιβηρίτισσα, η Κουκουζέλισσα, η Τριχερούσα, η Εσφαγμένη, η Αντιφωνήτρια, η Γοργοϋπήκοος, του Άξιον Έστί, η Γαλακτοτροφούσα και τόσες άλλες στοργικές βρεφοκρατούσες και δεόμενες…

Ο ένας άγιος δίνει το κομποσχοίνι του στον άλλο για να μη σβύσει η φωτιά της προσευχής και παγώσει ο κόσμος και σβύσει αφανισμένος. Οι κρίκοι της αλυσίδας των χρόνων στεριώνουν με τους κόμπους των ευχών που τρέχουν στα δάχτυλα των αγίων. Στις πικρές μέρες, που ζει ο σημερινός κόσμος κι όλα μέσα του έχουν παλιώσει κι έχουν τη γεύση του χαρουπιού, στον Άθωνα όλα είναι τα παλιά καινούργια και τα καινούργια παλιά και ζωντανά μέσα στη ζεστασιά της αγκαλιάς της Παναγίας, μέσα στις ζωηφόρες αχτίδες της ποικιλίας του αγίου Πνεύματος μα και της Ενότητας.

Μια τέτοια παράδοση φιλόθεων, φιλοθεοτόκων και φιλαδέλφων αγίων καταντάει αλήθεια προκλητική· δε σ’ αφήνει εύκολα να ησυχάζεις μα σου δίνει και μια παρηγοριά και δύναμη μεγάλη μέσα από ασφάλεια ακριβή. Πάνω από δεκατρείς δεκάδες οι άγιοι του Άθωνα. Πάνω από δεκατρείς εκατοντάδες οι μοναχοί του Άθωνα σήμερα. Οι πρώτοι πρεσβεύουν για τους δεύτερους και προσκαλούν. Χαρά μεγάλη που και σήμερα κρυμμένοι βρίσκονται συνεχιστές της ζωής τόσων αγίων, θεόφιλοι και φιλάρετοι, παιδιά της Παναγίας, που σκύβει και τους ακούει… Που τη χαρά τους δεν ξέρουν τι να την κάμουν… Που τη μισή χαρά τους όλες οι ψευτοχαρές του κόσμου δεν φτάνουν… Που τη χαρά τους αυτή τη δίνει η απ’ όλες τις χαρές πιο μεγάλη… Η κυρία των Αγγέλων, η χαρά των θλιβομένων, η αγιορείτισσα Παναγία…

Οι άγιοι του Άθωνα είναι οι διαμαντόπετρες στο περιδέραιο της Ελεούσας. Είναι τα μυρίπνοα εαρινά άνθη του περιβολιού της, που κανένας χειμώνας δε μπορεί να μαράνει και στην ευωδία τους πολλοί προστρέχουν ταπεινά σήμερα. Είναι το μοσχοβόλημα του κρίνου της Παναγίας π’ ανθίζει ψηλά στον Άθωνα, το βουνό της Μεταμόρφωσης και της μεταμόρφωσής μας, των αγίων, της Παναγίας, που άξια βαπτίσθηκε: Άγιον Όρος!… και τ’ αχνάρια των αγίων και της Παναγίας είναι ζωντανά τυπωμένα πάνω του.

Πηγή: (Ετήσια έκδοσις της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους, «ο Όσιος Γρηγόριος», περίοδος Β΄, έτος 1979, αριθμ.4), Πεμπτουσία

Τὸ πρόσωπο τῆς Παναγίας κατέχει ἐξέχουσα θέση μέσα στὴ ζωή, στὴν πίστη καὶ στὴ θεολογία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ἡ ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου εἶναι βαθειά χαραγμένη μέσα στὶς καρδιές μας, μέσα στὶς συνήθειές μας, μέσα στὶς παραδόσεις μας καὶ ριζωμένη μέσα στὴ θεολογικὴ ἀλήθεια τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας.

Τὸ πρῶτο ἰδίωμα ποὺ ἔχει ἡ Παναγία εἶναι ὅτι εἶναι Θεοτόκος. Δὲν ἦταν κάποια ποὺ κάποτε κάποιον γέννησε, ἀλλὰ εἶναι αὐτὴ ἡ ὁποία γέννησε μέσα στὴν ἱστορία καὶ γεννᾶ μυστικῶς μέσα στὴν Ἐκκλησία τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν. Εἶναι ἡ μητέρα τοῦ Θεοῦ. Πῶς τὰ οἰκονόμησε ἔτσι ὁ Θεὸς καὶ ἔκανε αὐτὴν τὴν ἀσύλληπτη γιὰ τὴ διάνοιά μας κίνηση, δηλαδὴ νὰ συσταλεῖ Ἴδιος, νὰ σμικρύνει, νὰ κενωθεῖ  καὶ ὁ Θεὸς νὰ ἐνδυθεῖ τὴν παχύτητα τῆς ἀνθρώπινης φύσεως, καὶ ὁ ἄχρονος νὰ εἰσέλθει μέσα στὴν ἱστορία! Καὶ ὅλα αὐτὰ μέσα ἀπὸ τὸ ἅγιο σῶμα τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου.

Ὑπάρχει κι ἕνα ἄλλο στοιχεῖο ποὺ ἀποτελεῖ ἐπίσης ἰδίωμά της• ἡ Παναγία, ἐνῶ δὲν ἔχει θεότητα στὴ φύση της, ἔχει θεϊκότητα στὴ ζωή της, παρουσιάζει χαρακτηριστικὰ θεϊκά. Ἡ φύση της εἶναι ὅπως ἡ δική μας φύση, ἀνθρώπινη φύση. Ἡ Παναγία δὲν εἶναι Θεός, ἀλλὰ εἶναι ἄνθρωπος, ὅμως ἄσπιλος, ἀμόλυντος, ἄφθορος, ἄχραντος ἄνθρωπος, μοναδικὸς κατὰ τὴν χάρι καὶ τὴν ἁγιότητα. Εἶναι ἡ Κεχαριτωμένη, πλήρης δηλαδὴ τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ. Δι’ αὐτῆς εἰσῆλθε ἡ χάρις στὸν κόσμο καὶ «παρῆλθεν ἡ σκιὰ τοῦ νόμου τῆς χάριτος ἐλθούσης». Αὐτὸ εἶναι τὸ ἕνα.

Ἡ Παναγία ὅμως ἀνέβασε καὶ τὸν ἄνθρωπο σὲ θεία κατάσταση. Κατέστησε δυνατὴ τὴν θέωση τοῦ ἀνθρώπου, τοῦ ἔδωσε τὴ δυνατότητα νὰ ἑνώσει αὐτὴν τὴν στεγνή, στενή, στυφὴ ἀνθρώπινη φύση του μὲ τὴ θεία φύση, νὰ γίνει «κοινωνὸς θείας φύσεως»∙ νὰ τὴν μπολιάσει μὲ τὰ θεϊκὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ προσώπου τοῦ Θεοῦ καὶ Λόγου. Αὐτὸ ἡ Παναγία τὸ δέχθηκε μὲ τὸν καλύτερο τρόπο. Γι᾿ αὐτὸν ἀκριβῶς τὸ λόγο καὶ δὲν ὀνομάζεται μόνον Θεοτόκος, ἀλλὰ ὀνομάζεται καὶ Παναγία. Ἔχει δηλαδὴ στὴ ζωὴ καὶ στὸ πρόσωπό της ὡς δεύτερη φύση, τὸ σύνολο τῆς χάριτος καὶ τῆς ἁγιότητος στὴν ἀκρότατη καὶ τελειότερη τους μορφή.

Ἡ Παναγία ἀποτελεῖ τὸ μεθόριον τῆς κτιστῆς καὶ τῆς ἀκτίστου φύσεως, ἀποτελεῖ τὸ σύνορο, ἐκεῖ ποὺ συναντᾶται, ἐκεῖ ποὺ ἐφάπτεται κατὰ κάποιο τρόπο ὁ κτιστός, ὁ φτιαχτὸς ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ Θεοῦ κόσμος μὲ τὴν ἄκτιστη φύση τοῦ Θεοῦ. Οἱ ἄγγελοι μπορεῖ νὰ μὴν εἶναι ὑλικοί, ἀλλὰ εἶναι κτιστοί. Ἡ Παναγία ἦλθε μὲν στὸν κόσμο σωματικῶς μὲ θαυμαστὸ τρόπο, ἄρα ἔχει ὑλικότητα∙ εἶναι ὅμως καὶ πνευματικὴ καὶ μάλιστα εἶναι ὑπερτέρα τῶν ἀγγέλων κατὰ τὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ, διότι στὸ πρόσωπό της συναντᾶται ἡ ἄκτιστη μὲ τὴ κτιστὴ φύση.

Σφραγίζοντας στὶς καρδιές μας τὴν μεγάλη αὐτὴ ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, εἶναι ἀπόλυτη ἀνάγκη νὰ μπορέσουμε νὰ ἀξιοποιήσουμε τὴν Παναγία στὴ ζωή μας. Νὰ μὴν εἶναι μιὰ ἁπλῆ μορφὴ ἑτεροκοσμικὴ στὰ μάτια μας οὔτε μιὰ εἰκόνα καρφωμένη στὸν τοῖχο, ἀλλὰ νὰ γίνει ἡ δική μας ψυχὴ μιὰ εἰκόνα ζωγραφισμένη πάνω στὴ δική της εἰκόνα. Νὰ κάνουμε τὴν προσευχή μας σ᾿ αὐτὴν καὶ νὰ προσδοκοῦμε τὶς ἀπαντήσεις γιὰ τὰ προβλήματα καὶ τὶς καθημερινές μας ἀνάγκες. Κυρίως ὅμως νὰ τὶς ἀναθέτουμε τὴ ζωή μας. Ἡ σχέση μας μαζί της νὰ εἶναι σχέση ἐμπιστοσύνης πρὸς τὸ πανάγιο πρόσωπό της.

Νὰ μὴν ἀρκεσθοῦμε στὸ νὰ ἀποτελέσει ἕνα ἠθικὸ πρότυπο φυσικῶν ἀρετῶν, ἀλλὰ νὰ φροντίσουμε νὰ εἶναι μυστικὸ πρότυπο πνευματικῶν χαρισμάτων. Ὅλοι μας ἔχουμε ὑποστεῖ τὴν καλὴ ἀλλοίωση ποὺ ἡ ἴδια ἡ Παναγία ἐπετέλεσε πάνω σ᾿ ὅλο τὸ ἀνθρώπινο γένος, γιατί τὴν ἐπετέλεσε πάνω στὴν ἀνθρώπινη φύση. Δὲν μᾶς μένει τίποτα ἄλλο παρὰ νὰ παύσουμε νὰ ζοῦμε τόσο γήινα καὶ νὰ κοιτάξουμε νὰ γίνουμε κι ἐμεῖς δεκτικοὶ τοῦ Θεοῦ στὴν καρδιά μας, νὰ γίνουμε κι ἐμεῖς χωρητικοὶ τοῦ Θεοῦ, νὰ χωρέσει μέσα μας ὁ Θεός∙ νὰ ξεχειλώσει, νὰ πλατυνθεῖ ὁ ψυχικός μας κόσμος, καὶ μέσα σ᾿ αὐτὴ τὴν διευρυμένη, πλατυσμένη καρδιὰ νὰ μπορέσει νὰ χωρέσει ὁ ἀχώρητος Θεός.

Εὔχομαι σ᾿ ὅλους, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, μἐ αὐτὸ τὸ πνεῦμα νὰ ὑπάρχει οὐσιαστικὴ καρποφορία στὶς προσευχὲς καὶ τὶς Παρακλήσεις αὐτῶν τῶν ἡμερῶν καὶ ἡ Παναγία καὶ νὰ μᾶς λυτρώσει ἀπὸ τὶς ἀνάγκες, τὶς θλίψεις, τοὺς πόνους, τὶς καθημερινὲς δυσκολίες, κυρίως ὅμως νἀ ἀποτελέσει γιὰ τὸν καθένα αὐτὸ τὸ μυστικὸ πρότυπο τῆς ἐν χάριτι καὶ ἐν πνεύματι ἄλλης ζωῆς. Ἀμήν.Τ

Αὕγουστος 2015

«Τὴν ὑψηλοτέραν τῶν οὐρανῶν καὶ καθαρωτέραν λαμπηδόνων ἡλιακῶν, τὴν λυτρωσαμένην ἡμᾶς ἐκ τῆς κατάρας, τὴν Δέσποιναν τοῦ κόσμου ὕμνοις τιμήσωμεν» (μεγαλυνάριον)

ΑΠΟΨΕ ἡ ὁμιλία θὰ εἶνε δογματική· θὰ μιλήσουμε πάνω σὲ ἕνα δόγμα τῆς πίστεως. Τί θὰ πῇ δόγμα; Δόγμα εἶνε αὐτὸ ποὺ διδάσκει ἡ Ἐκκλησία μας καὶ πρέπει νὰ τὸ πιστεύουμε καὶ νὰ τὸ παραδεχώμεθα ὡς ἀπόλυτη ἀλήθεια. Τί διδάσκει ἡ Ἐκκλησία μας; Πολλὰ πράγματα. Διδάσκει ―καὶ ὁ Χριστιανὸς πρέπει νὰ ξέρῃ― τί εἶνε ὁ κόσμος, τί εἶνε ὁ ἄνθρωπος, τί εἶνε τὸ σῶμα καὶ τί ἡ ψυχή, τί εἶνε ἄγγελοι καὶ ἀρχάγγελοι, τί εἶνε ἁγία Τριάς, τί εἶνε Θεὸς Πατήρ, τί εἶνε Υἱός, τί εἶνε Πνεῦμα ἅγιο, τί εἶνε παράδεισος καὶ τί κόλασις, τί εἶνε Ἐκκλησία, τί εἶνε τὰ μυστήρια, τί εἶνε ἡ βάπτισις, ὁ γάμος, ἡ θεία εὐχαριστία κ.τ.λ.. Ὅλα αὐτὰ εἶνε μαθήματα, ποὺ πρέπει νὰ τὰ ξέρῃ.

Δυστυχῶς ὑπάρχει μεγάλη ἄγνοια. Οἱ Χριστιανοὶ οὔτε τὸ ἀλφαβητάριο τῆς πίστεως δὲν ξέρουνε. Καὶ ὄχι μόνο οἱ ἀγράμματοι ἀλλὰ καὶ αὐτοὶ οἱ τάχα ἐπιστήμονες. Ξέρουν πολλὰ ἄλλα πράγματα, ἀλλὰ ἀπὸ τὴ θρησκεία μας ἔχουν μεσάνυχτα. Καὶ πῶς νὰ ξέρουν, ὅταν στὴν ἐκκλησία δὲν πατᾶνε παρὰ μόνο Χριστούγεννα καὶ Πάσχα;

Ἂς δοῦμε λοιπὸν τώρα, τί διδάσκει ἡ Ὀρθοδοξία μας γιὰ τὸ πρόσωπο τῆς Παναγίας. Ἔχει δὲ μεγάλη σημασία τὸ δόγμα περὶ τῆς Θεοτόκου, διότι συνδέεται ἀμέσως μὲ τὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

* * *

Ἑκατομμύρια γυναῖκες γεννηθήκανε, ἑκατομμύρια ζοῦνε σήμερα, καὶ ἑκατομμύρια θὰ γεννηθοῦν μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων. Ἄλλες ἀπὸ αὐτὲς διακρίθηκαν γιὰ τὸ κάλλος τους, ἄλλες γιὰ τὴν εὐφυΐα τους, ἄλλες γιὰ τὴν καταγωγή τους. Ὅλες ὅμως λησμονοῦνται. Μία γυναίκα μόνο δὲν λησμονεῖται· ἡ ὑπεραγία Θεοτόκος, ἡ Παναγία μας. Γιατί; Διότι μέσα στὰ ἑκατομμύρια τῶν γυναικῶν μόνο αὐτὴ βρέθηκε ἄξια νὰ γεννήσῃ τὸ Θεό, νὰ γίνῃ Μήτηρ τοῦ Θεοῦ. Τί μυστήριο αὐτό! Πόσο καθαρὰ ἔπρεπε νὰ εἶνε αὐτὴ ποὺ θὰ ἀξιώνετο νὰ γεννήσῃ τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν! Ἔπρεπε νὰ εἶνε ἁγνὴ καὶ παρθένος. Καὶ ἔγινε τὸ μέγα μυστήριο· ὁ Θεός, ποὺ δὲν τὸν χωροῦν οἱ οὐρανοί, ἐχώρεσε μέσα στὴν κοιλία τῆς παρθένου, καὶ ἔγινε ἡ κοιλία της θρόνος του. Ἡ παρθένος Μαρία γέννησε τὸν Θεό, γι᾿ αὐτὸ λέγεται Θεοτόκος. Τὸ δὲ ἐπίσης θαυμαστὸ ποιό εἶνε· ὅτι ἔμεινε παρθένος ὄχι μόνο πρὸ τοῦ τόκου ἀλλὰ καὶ κατὰ τὸν τόκο καὶ μετὰ τὸν τόκο, δηλαδὴ ἀειπάρθενος. Ἂν δὲν τὸ πιστεύῃς αὐτὸ τὸ μυστήριο, δὲν εἶσαι ὀρθόδοξος Χριστιανός. Ἡ Παρθένος γέννησε τὸν Σωτῆρα τοῦ κόσμου. Αὐτὸ εἶνε ἡ πίστις μας. Ἔξω ἀπὸ τὴν Ὀρθοδοξία οἱ αἱρετικοὶ διχάζονται ὡς πρὸς τὸ πρόσωπο τῆς Παναγίας· ἄλλοι τὴν ὑπερτιμοῦν, καὶ ἄλλοι τὴν ὑποτιμοῦν.

Ἐμεῖς τί λέμε;

Ἡ Ὀρθοδοξία παραδέχεται, ὅτι ἡ Παναγία εἶνε ἀνώτερη ἀπὸ τοὺς πατριάρχας καὶ τοὺς προφήτας τῆς παλαιᾶς διαθήκης, ἀνώτερη ἀπὸ τὸν Ἰωάννη τὸν Πρόδρομο, ἀνώτερη ἀπὸ τοὺς ἀποστόλους, ἀνώτερη ἀκόμα κι ἀπὸ τοὺς ἀγγέλους καὶ ἀρχαγγέλους. Ἡ Παναγία εἶνε παραπάνω ἀπ᾿ ὅλους. Ἀλλὰ δὲν εἶνε Θεός· ἐδῶ σταματοῦμε. Διότι ἡ θεοποίησις τῆς Παναγίας εἶνε αἵρεσις. Αἱρετικοὶ εἶχαν θεοποιήσει τὴν Παναγία. Ἐμεῖς δὲν τὴ θεοποιοῦμε· δὲν λέμε, ὅτι ἡ Παναγία εἶνε Θεός.

Ἡ Παναγία, ἐν σχέσει μὲ τὸ Θεό, μὲ τὸ Χριστό, εἶνε καὶ αὐτὴ μία «δούλη»· ἔτσι ὀνομάζει τὸν ἑαυτό της ἡ ἰδία (βλ. Λουκ. 1,38,48). Ἦταν ταπεινὴ ἡ Παναγία, δὲν ὑπερηφανεύετο. Ὅταν «ἄγγελος πρωτοστάτης οὐρανόθεν ἐπέμφθη εἰπεῖν τῇ Θεοτόκῳ τὸ Χαῖρε» (Ἀκάθ. ὕμν.), δὲν ὑπερηφανεύτηκε ὅτι θὰ γεννήσῃ τὸ Χριστό. Οὔτε πῆγε νὰ τὸ διαλαλήσῃ στοὺς δρόμους καὶ τὶς πλατεῖες. Μόνο ἐρώτησε· Πῶς ἐγὼ χωρὶς ἄντρα θὰ γεννήσω παιδί; Καὶ ὁ ἄγγελος ἀπήντησε· «Οὐκ ἀδυνατήσει παρὰ τῷ Θεῷ πᾶν ῥῆμα». Καὶ τότε ἐκείνη δέχθηκε μὲ ταπείνωσι τὸ θεῖο θέλημα· «Ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατὰ τὸ ῥῆμά σου» (Λουκ. 1,35-38). Ἔτσι εἶπε ἡ Παναγία· ὅτι εἶνε μιὰ «δούλη» τοῦ Θεοῦ. Γι᾿ αὐτὸ καὶ εἶνε ἁμαρτία αὐτὸ ποὺ παρατηρεῖται καμμιὰ φορὰ ἀπὸ ἄγνοια, νὰ τιμοῦν τὴν Παναγία παραπάνω ἀπὸ τὸ Χριστό (κάπου εἶδα λ.χ. μπροστὰ στὸ Χριστὸ νὰ ἔχουν μιὰ μικρὰ καντήλα, καὶ μπροστὰ στὴν Παναγιὰ μιὰ μεγάλη καντήλα).

Ὡρισμένοι αἱρετικοὶ ὅμως, ὄχι ἀπὸ ἄγνοια ἀλλ᾿ ἀπὸ σατανικὴ ἐπιμονή, θεωροῦν τὴν Παναγία σὰν Θεό· ὅπως οἱ ἀρχαῖοι εἰδωλολάτραι πρόγονοί μας εχανε τὴν Ἄρτεμι, τὴν Ἀθηνᾶ κ.τ.λ.. Ὄχι τέτοια πράγματα. Αὐτὸ εἶνε τὸ ἕνα ἄκρο, τὸ ὁποῖο κρατοῦν οἱ παπικοί. Αὐτοί, οἱ φράγκοι, τὴν Παναγία τὴν ἔχουν πολὺ ψηλά, τὴν τιμοῦν σχεδὸν σὰν Θεό, τῆς φτειάχνουν καὶ ἀγάλματα. Αὐτοὶ ἔχουν τὴν λεγομένη Μαριολατρία.

Οἱ ἄλλοι ἀντιθέτως πηγαίνουν στὸ ἄλλο ἄκρο. Εἶνε οἱ προτεστάνται. Αὐτοὶ τί λένε; Ὑποτιμοῦν τὴν Παναγία. Τὴν θεωροῦν μιὰ ἁπλῆ γυναῖκα. Τί εἶνε, σοῦ λένε, ἡ Μαρία; εἶνε ὅπως ὅλες οἱ γυναῖκες. Καὶ ἐνῷ οἱ παπικοὶ τῆς ἔχουν καὶ ἀγάλματα, οἱ προτεστάνται δὲν τῆς ἔχουν οὔτε εἰκόνα. Οἱ δὲ χιλιασταὶ οὔτε ν᾿ ἀκούσουν θέλουν γιὰ τὴν Παναγία.

Ἐμεῖς λοιπόν, ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, είμεθα στὸ μέσον. Ἡ Ὀρθοδοξία οὔτε μὲ τοὺς προτεστάντες πάει, οὔτε μὲ τοὺς παπικοὺς πάει. Καὶ διδάσκει ἡ Ἐκκλησία μας, ὅτι ἡ Παναγία εἶνε ὑπεράνω ὅλων τῶν ἁγίων, ἀλλὰ ὄχι Θεός· καὶ ὅτι ἀξιώθηκε νὰ γεννήσῃ ὑπὲρ φύσιν τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ. Ὁ Χριστὸς γεννήθηκε κατὰ τρόπο ὑπερφυσικό, θαυμαστό, μυστηριώδη, τρόπον ἄγνωστον τοῖς ἀνθρώποις. Αὐτὰ πιστεύει ἡ Ἐκκλησία μας γιὰ τὴν ὑπεραγία Θεοτόκο καὶ ἔτσι τιμοῦμε ἐμεῖς τὴν Παναγία.

* * *

Αὐτὰ βέβαια στὴ διδασκαλία. Τί γίνεται ὅμως στὴν πρᾶξι; Λέμε, ὅτι τιμοῦμε ὀρθοδόξως τὴν Παναγία. Τὴν τιμοῦμε ὄντως; Ὑπάρχουν ἀσφαλῶς καὶ ψυχὲς ποὺ ἀγαποῦν καὶ τιμοῦν τὴν Παναγία. Οἱ ἄλλοι; Τὴν ἡμέρα τῆς Κοιμήσεως ὅλοι θὰ ἑορτάσουν. Τότε καὶ οἱ ἐπίσημοι θὰ ἐκκλησιαστοῦν. Ἀλλὰ τί ὥρα φθάνουν; Πρὸς τὸ τέλος. Ἔρχονται ἁπλῶς γιὰ τὸν τύπο.

Ὅσο γιὰ τοὺς στρατιωτικούς; Μὲ τὰ λόγια τιμοῦν κι αὐτοὶ τὴν Παναγία. Ἀλλ᾿ ἐὰν ὑπάρχῃ ἕνας χῶρος ὅπου ὑβρίζεται ἡ Παναγία μέρα – νύχτα, εἶνε ὁ στρατός. Ποῦ εἶνε ἡ τιμή; Πήγαινε μέσα στὸ στρατῶνα ν᾿ ἀκούσῃς τί γίνεται.Ὑπάρχουν βέβαια κ᾿ ἐδῶ καὶ ἀξιωματικοὶ καὶ στρατιῶτες ποὺ τιμοῦν τὴν Παναγία, δὲν τὸ ἀρνοῦμαι. Ἀλλὰ οἱ πολλοί; Δὲν περνάει μέρα στοὺς λόχους καὶ στὰ τάγματα, ποὺ νὰ μὴ ὑβρίζεται φοβερὰ καὶ ἀπαίσια ἡ Παναγία.

Τέλος ὁ λαός. Παντοῦ δυστυχῶς, σὲ σπίτια καὶ δημοσίους χώρους, οἱ λεγόμενοι ὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ προσβάλλουν χυδαιότατα τὸ τίμιον ὄνομα τῆς Παναγίας. Καὶ ποιός διαμαρτύρεται παρακαλῶ; Ἀκούει ὁ Χριστιανὸς νὰ βλαστημοῦν, καὶ χαχανίζει. Ἀκούει ἡ γυναίκα τὸν ἄντρα της νὰ ὑβρίζῃ, καὶ ὅταν τῆς πῇς ὅτι ἁμαρτάνει ποὺ τὸ ἀνέχεται, σοῦ λέει· Τί, νὰ χάσω ἐγὼ τὸν ἄντρα μου;... Δὲ᾿ λέω νὰ πάρῃ διαζύγιο. Ἀλλὰ ἔχει πολλὰ μέσα ἡ γυναίκα γιὰ νὰ πείσῃ τὸν ἄντρα. Δυστυχῶς δὲν κάνει τίποτα. Ἀκοῦνε οἱ γονεῖς τὰ παιδιά· τίποτα ἀπολύτως! Αὐτὸ εἶνε ἁμαρτία. Διότι ἁμαρτάνει αὐτὸς ποὺ βλαστημάει, ἀλλ᾿ ἂν ἀκοῦς κ᾿ ἐσὺ καὶ δὲν διαμαρτύρεσαι, ἔχεις κ᾿ ἐσὺ ἁμαρτία. Δὲν εἶσαι Χριστιανός· ψευτοχριστιανὸς εἶσαι. Δὲν ἀγαπᾷς καὶ δὲν τιμᾷς τὴν ὑπεραγία Θεοτόκο.

Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος φθάνει νὰ πῇ· Συμβούλεψε τὸ βλάστημο. Δὲν σὲ ἀκούει; Ἔχεις χέρι; Χτύπησέ τον. Χέρι ποὺ χτυπάει βλάστημο θὰ ἁγιάσῃ. Στὸν Πόντο καὶ στὴ Μικρὰ Ἀσία δὲ᾿ βλαστημούσανε. Ὅποιος θὰ τολμοῦσε νὰ βλαστημήσῃ, ἔπρεπε νὰ φύγῃ ἀπὸ τὸ χωριό. Καὶ ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς λέει· Ἂν πάρῃς ἕνα μαχαίρι καὶ μοῦ βγάλῃς τὰ μάτια, μοῦ κόψῃς τ᾿ αὐτιὰ τὶς μύτες καὶ τὰ χέρια, ἔχω χρέος νὰ σὲ συγχωρήσω. Ἂν ὑβρίσῃς τὴ μάνα καὶ τὸν πατέρα ποὺ μὲ γέννησε, ἔχω χρέος νὰ σὲ συγχωρήσω. Ἂν ὅμως βλαστημήσῃς τὸ Χριστὸ καὶ τὴν Παναγιά μου, δὲν ἔχω μάτια νὰ σὲ δῶ!

Είμεθα λοιπὸν ὅλοι συνένοχοι. Καὶ μιὰ βλαστήμια ἀκόμα νὰ ἀκουγότανε στὴν Ἑλλάδα, ἔπρεπε νὰ χτυποῦν νεκρικὰ οἱ καμπάνες σὰν τὴ Μεγάλη Παρασκευή. Τώρα χιλιάδες βλαστημοῦν, καὶ κανείς δὲν ἐνοχλεῖται!
Προσπαθῆστε λοιπόν. Βρῆτε τρόπο, ὥστε νὰ σβήσῃ ἡ βλαστήμια ἀπὸ τὸν τόπο μας, καὶ ἡ κοινωνία μας νὰ γίνῃ μιὰ κιθάρα ποὺ θὰ ὑμνῇ μέρα καὶ νύχτα τὴν Παναγία καὶ τὸν Υἱόν της, τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν· ὅν, παῖδες Ἑλλήνων, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Πηγή: (Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱερό ναὸ του Ἁγίου Παντελεήμονος Φλωρίνης 10-8-1989), Ακτίνες

[…]

Αισθάνομαι ότι δεν πρέπει να κάνω ομιλία, το σκεφτόμουνα. Είναι τόσο ζεστή η ατμόσφαιρα και τόσο αυθόρμητο το κλίμα που υπάρχει, που μια ομιλία με προσφωνήσεις με σειρά συγκεκριμένη, νομίζω θα κρύωνε την όλη ατμόσφαιρα και δεν θα έλεγε τίποτα το ιδιαίτερα σημαντικό. Είπε ο κύριος δήμαρχος ότι ο μόνος που είναι ικανός είναι ο Μητροπολίτης Μεσογαίας. Δέν είμαι ικανός κύριε δήμαρχε. Νομίζω ότι τέτοιου είδους άνθρωποι πολύ δύσκολα μπορούν να περιγραφούν, πολύ περισσότερο να μπει κανείς μέσα στην πραγματικότητα του μυστηρίου τους, και μάλιστα με δημόσιο λόγο να τους εκφράσει.

Ίσως ο καλύτερος τρόπος είναι να αναφέρουν τα στοιχεία του βίου τους ή περιεχόμενα λόγων τους αυθεντικά, όπως οι ίδιοι τα έχουν πει και όχι κάποιος να κάνει αναλύσεις. Το μυστήριο, και αυτοί οι άνθρωποι είναι μυστήριο, δεν έχει τη δυνατότητα να περιγραφεί από λόγο όσο ικανός κι αν είναι ο ομιλητής. Και αυτό το βλέπουμε από την ανεπάρκεια των ακολουθιών. Οι ακολουθίες πολύ δύσκολα περιγράφουν την πραγματικότητα του αγίου, αναφέρονται λίγο στη ζωή του .. οι εκόνες επίσης δύσκολα. Δεν υπάρχει αυτή η πιθανότητα, εγώ δεν φιλοδοξώ ότι έχω αυτήν την πιθανότητα να το κάνω.

Ακούστηκε επίσης δυό τρεις φορές ότι πρέπει να γίνουμε μιμητές του Αγίου Παϊσίου. Θα με συγχωρέσετε αλλά δε νομίζω ότι γίνεται αυτό. Εγώ τουλάχιστον όταν το άκουγα αυτό είπα, ‘τι μιμητής να γίνεις;’ Θα πω μερικές σκέψεις γιατί δεν μπορούμε να μιμηθούμε έναν τέτοιο άνθρωπο. Ότι δεν υπάρχει για να τον μιμούμαστε, υπάρχει για να μας εμπνέει και υπάρχει ίσως για να φορτώνουμε τις προσευχές μας επάνω του. Γιαυτό και θα ήθελα να μου επιτρέψετε σεβασμιότατε όπως είπα να μην κάνω μία ομιλία αλλά να πω ορισμένες σκέψεις όπως λειτουργούν μέσα μου και να σταματήσω όταν συμπληρωθεί το χρονικό περιθώριο γιατί αισθάνομαι πως δεν μπορώ να ολοκληρώσω αυτό που έχω μέσα μου.

Λέει κάπου ένας ψαλμός, ‘Θαυμαστός ο Θεός εν τοις αγίοις αυτού‘, ότι με το πρόσωπο των αγίων γίνονται θαυμαστά τα θαύματα του Θεού, το μυστήριο του Θεού εμφανίζεται. Λέει επίσης κάπου αλλού ο Ισαΐας, ‘Κύριος Ύψιστος εν αγίοις αναπαυόμενος’ και θα σας πω γιατί το λέει αυτό. Και λέει επίσης σε μία από τις επιστολές του Πέτρου, ‘λάλησαν άγιοι του Θεού άνθρωποι δια πνεύματος αγίου’. Αυτά τα τρία τα αναφέρω για να πω τι σημαίνει άγιος για την εκκλησία. Είναι κάποιος στον οποίο αναπαύεται το πνεύμα του Θεού. Ευαρεστείται ο Θεός, το πρώτο πράγμα. Να το πω με απλή γλώσσα, δεν έχει παράπονο ο Θεός, τον εκφράζει τον Θεό με τη ζωή του. Το δεύτερο πράγμα είναι ότι είναι θαυμαστός ο Θεός, ότι κάνει θαύματα και ενεργεί δια των αγίων υπερφυσικά. Πράγματα που δεν ερμηνεύονται που δεν κατανοούνται. Και τρίτον, αυτό που κάνει ο Θεός μέσω των αγίων Του είναι ότι εκφράζει το Λόγο Του. Σε συγκεκριμένες λέξεις μπαίνει μέρος του μυστηρίου Του. Αυτό είναι ένας άγιος. Είναι ένας ο οποίος ενεργεί θαυμαστά, ο οποίος αναπαύει το Θεό και ο οποίος όταν ανοίγει το στόμα του βγάζει το μέλι του Λόγου του Θεού.

Γιαυτό και η εκκλησία θέλει την απόδειξη του Θεού μέσα από τους αγίους. Δίπλα σε έναν άγιο καταργείται το ερώτημα της ύπαρξης του Θεού . Όταν είσαι [δίπλα] σε έναν τέτοιο άγιο λες, ‘ζει Κύριος‘, εκφράζεται μέσα από αυτόν. Δέν είναι άγιος μία ψυχούλα, ένας καλός άνθρωπος, ένας ηθικός .. ένας παράξενος που έχει μερικά χαρίσματα και κάποιες σπάνιες ικανότητες. Είναι ο άνθρωπος ο οποίος έχει τη χάρη του Θεού πάνω του. Και αν είναι έτσι, τότε ναι, άγιος πρέπει και μπορεί να γίνει ο καθένας μας, δηλαδή εκφραστής όχι συγκεκριμένων τρόπων και συμπεριφορών αλλά της χάριτος του Θεού σ’ αυτόν τον κόσμο.

…

Άγιοι υπήρξανε σε όλες τις εποχές. Εγώ θα κάνω μία αναφορά .. Τον περασμένο αιώνα, τον 20ό αιώνα, έχουμε έναν άγιο το 1908, εκοιμήθει ο Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης λίγο πριν την επανάσταση των μπολσεβίκων στη Ρωσσία, ο οποίος κράτησε και παρηγόρησε πάρα πολύ τον Ρωσσικό λαό.

Το 1920 έχουμε εμείς έναν δικό μας άγιο, λίγο πριν από τη Μικρασιατική καταστροφή, τον Άγιο Νεκτάριο. Μεγάλος άγιος, πονεμένος, διωγμένος, συκοφαντημένος, περιφρονημένος, αδικημένος απ’ την ίδια την εκκλησία, αλλά μεγάλος άγιος.

Το 1924 εκοιμήθη ένας άγιος, πάλι είχε σχέση με εδώ, ο Άγιος Αρσένιος ο Καππαδόκης που φιλοξενήθηκαν για 4 χρόνια τα λείψανά του εδώ στην Κόνιτσα, που εδώ έφερε τους πρόσφυγες από τα Φάρασα, που τον βοήθησε στην φανέρωσή του ο νυν εορταζόμενος Άγιος Παΐσιος.

Το 1932 έχουμε έναν άλλον άγιο, λαϊκό, απλό άγιο, τον Άγιο Νικόλαο τον Πλανά. Εκοιμήθη το 1932. Λατρευτός, όχι πολύ γνωστός αλλά όμως πολύ βαθύς, απλοϊκός άνθρωπος.

Το 1938 έχουμε έναν άλλον άγιο του Αγίου Όρους, τον Άγιο Σιλουανό. Και αυτός θα παρέμενε άγνωστος αν δεν υπήρχε στη ζωή του κάποιος να τον φανερώσει και αυτός ήταν ο πατήρ Σωφρόνιος αν τον έχετε ακουστά, ο οποίος ανέδειξε τον βίο του, βρήκε το μυστικό του και κατέθεσε μέρος των διδασκαλιών του.

Το 1948 έχουμε πάλι στην Ελλάδα έναν δικό μας άγιο, τον Άγιο Σάββα τον Νέο της Καλύμνου. Και αυτός απλός άγιος. Ένας επιεικής, γλυκύς πνευματικός, κατάκαρπος στη σχέση του με το Θεό και στη σχέση του με το λαό.

Πάμε στη δεκαετία του ’50. Το 1956 εκοιμήθη στη Σερβία ένας άγιος, θα έχετε ίσως διαβάσει βιβλία του, ο Άγιος Νικόλαος ο Βελιμίροβιτς.

Το 1959, έχουμε πάλι έναν δικό μας άγιο από την Ανατολή, από τον Πόντο, τον Άγιο Γεώργιο τον Καρσλίδη.

Πάμε στη δεκαετία του ’60. Το 1961, ο Άγιος Λουκάς Επίσκοπος Συμφερουπόλεως, της Κριμαίας. Πολύ γνωστός, πολλά θαύματα με μεγάλα σημεία, τιμώμενος και στον Ελλαδικό χώρο.

Υπάρχουν και κάποιοι άλλοι άγιοι όπως ο Άγιος Ιωάννης ο Μαξίμοβιτς ο οποίος εκοιμήθη το 1966. Πήγε στην Κίνα, στο Παρίσι, στο Σαν Φρανσίσκο. Γεννήθηκε στο Χάρκοβο στην σημερινή Ουκρανία.

Έχουμε το 1979 τον Άγιο Ιουστίνο τον Πόποβιτς. Ίσως έχετε διαβάσει πάλι βιβλία. Ελληνομαθής, γνωστός και πολύ αγαπητός και στον Ελλαδικό χώρο.

Και πάμε στους δύο τελευταίους μας αγίους. Τον Άγιο Πορφύριο ο οποίος εκοιμήθη το 1991 -αυτοί είναι οι αναγνωρισμένοι άγιοι- και τον Άγιο Παΐσιο το 1994.

Αυτό που συμβαίνει με τον Άγιο Παΐσιο έχει μία μοναδικότητα. Ξεπερνά τα συνήθη μέτρα. Και θα σας πω το γιατί. Ο κύριος Καλιντέρης μίλησε για την οικουμενικότητά του.

Ένας άνθρωπος εξαφανισμένος στην ουσία, πηδώντας από εδώ κι από εκεί σε όλη του τη ζωή, με κάποιον τρόπο φανέρωνε διαρκώς τη χάρη του Θεού. Γιαυτό και η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου να τον καταγράψει στις δέλτους των αγιολογίων δεν είναι μία απόφαση ότι να φτιάξουμε έναν άγιο και ο λαός να το πιστέψει, είναι κάτι που ο λαός δέχθηκε με τη σχέση του μαζί του, απετέλεσε συνείδησή του και έτσι επιβεβαιώθηκε η συνείδηση του λαού με την απόφαση και την πράξη της Συνόδου του Οικουμενκού Πατριαρχείου. Δεν είχε σκοπιμόητα η αγιοκατάταξή του για να παρασυρθεί μετά ο λαός και να συνεχίσει. Αλλά είναι ότι κι αν ακόμα δεν γινόταν αυτό, θα μιλούσαν οι ίδιες οι πέτρες, γιατί μιλάνε και οι πέτρες.

Αυτός λοιπόν ο άγιος, έχει όπως είπα προηγουμένως αυτό το οικουμενικό χαρακτηριστικό, να είναι καταλυτικός μέσα σε 20 χρόνια αλλά και εν ζωή ήταν συναρπαστικός. Ο νυν Πατριάρχης όταν επισκέφτηκε το Άγιον Όρος πήγε εκεί να τον δεί, άκουγε προφανώς, και ο προηγούμενος, να πάρει την ευχή του, ο Πατριάρχης, από έναν απλό μοναχό. Και οι άλλοι άγιοι είναι γνωστοί, αλλά αυτή η ορμή, αυτός ο χείμαρρος της παρηγορίας που βγαίνει αλλά και της δυνάμεως που αισθάνεται το σώμα των πιστών και ο λαός είναι κάτι το διαφορετικό.

Πριν από έναν μήνα, ακριβώς πριν από τέσσερις εβδομάδες, έγινε στην Κωνσταντινούπολη μία παρουσίαση της πρώτης μεταφράσεως των βιβλίων του στα τούρκικα και ήταν συγκλονιστικό αυτό που συνέβη γιατί ο ενθουσιασμός με τον οποίο έχει γίνει δεκτό το βιβλίο του από τον μουσουλμανικό κόσμο είναι κάτι το μοναδικό που δεν το περίμεναν. Ξέρετε ότι μέσα σε αυτό το φεστιβάλ καλών ταινιών που γίνεται τα τελευταία χρόνια στην Ρωσσία και πέρασαν από εδώ και γύρισαν αυτές τις ταινίες, το ντοκυμαντέρ που κυκλοφορεί βγήκε στην κατηγορία των πρώτων βραβείων, η ζωή του Αγίου Παϊσίου. Πέρυσι είχαν πει ότι ο αριθμός των αντιτύπων που αναφέρονται στην ζωή του Αγίου Παϊσίου στη Ρωσσική διάλεκτο ξεπερνάει τα 5 εκατομμύρια. Προ ολίγου άκουσα ότι είναι πολύ παραπάνω τώρα δεν ξέρω πόσο ακριβή είναι αυτά τα νούμερα αλλά είναι εκατομμύρια. Και όταν ζητήθηκε να δώσω εγώ μία συνέντευξη μου είπαν ότι η ακροαματικότητα, η τελεθέαση στη Ρωσσία θα ξεπερνούσε τα 80 εκατομμύρια. Για τον πατέρα Παϊσιο, αυτό το ανθρωπάκι της Κόνιτσας, που ήταν στο Στόμιο, που κάποτε έζησε εδώ. Και να σας πω και άλλο ένα στοιχείο εντυπωσιακό, και τούτο έχει να κάνει με τις μεταφράσεις των κειμένων του τις δυτικές γλώσες, στα αγγλικά, στα γαλλικά, στα γερμανικά. Δεν θα περίμενε κανείς στον ορθολογιζόμενο κόσμο της Δύσεως να υπάρχει ανταπόκριση του λόγου αυτού του καρδιακού, του απλοϊκού που έβγαινε μέσα από τη ζωή και την καρδιά του Αγίου Παϊσίου. Κι όμως, τα νούμερα είναι και αυτά εντυπωσιακά. Φαίνεται λοιπόν, με κάποιον τρόπο, και για κάποιον λόγο ο συγκεκριμένος αυτός άγιος χτυπάει λεπτές χορδές, και της δυτικής ψυχής που έχει τη σκληρότητα του ορθολογισμού και της μουσουλμανικής ψυχής που έχει την σκληρότητα της άλλης πίστης, και στην ψυχή των κοσμικών και των αθέων και στη μυστική ψυχή των Ρώσσων και των Ελλήνων και όλων. Είναι άγιος .. οικουμενικός.

…

Τι τον έκανε τόσο ελκυστικό, τόσο μαγνητικό, τόσο πειστικό και τόσο δυνατό στη σχέση του με το λαό; Και που οφείλεται ακριβώς αυτή η μοναδικότητα του Αγίου Παϊσίου;

Το απόλυτο ήθος του.

Ένα πράγμα είναι η ακρότητα και η απολυτότητα την οποία είχε. Ήταν συνεπής. Δεν ήταν του λίγου, δεν ήταν του κι από εδώ κι από εκεί, αλλά έζησε το κάθε τι, σε απόλυτη μορφή. Παράδειγμα. Υπάρχουν ορισμένα πράγματα στην ψυχή του ανθρώπου που είναι πολύ δυνατά. Τέτοιο είναι η πείνα, τετοιο είναι ο πόνος, τέτοιο είναι ο φόβος, τέτοιο πράγμα είναι ο κόπος και η φυσική αδυναμία. Αυτός σα να μην είχε τέτοια όρια, σα να μην τον φόβιζαν. Έλεγε ο άγιος Λεμεσού σε μια ομιλία του ότι σα να είχε μια χάρη από το Θεό να μην τρώει και να ζει. Εγώ έζησα κοντά του έξι μήνες. Δεν τον είδα παρά μόνο μια φορά να μασάει. [Ήταν] της Μεταμορφώσες τις 6 Αυγούστου, και μου δώσανε να του πάω 4 μικρά ψαράκια σαβρίδια, μόλις έφτασα στο σπίτι για να τα φάει φώναξε ένα καλογεράκι του τα έδωσε και του είπε να πάει απέναντι στη σκήτη του Κουτλουμουσίου. Δεν τα έφαγε. Μοίραζε σε όλον τον κόσμο ό,τι του φέρνανε.

Θυμούμαι δε μία φορά χαρακτηρισιτκά που ήταν κάποιοι αμερικάνοι, μιλούσαν για κάποια ώρα στα αγγλικά -δεν ξέραν Ελληνικά- και αυτός τους απαντούσε. Πήγα λοιπόν εγώ και μου λέει για κάτσε τώρα να δούμε τι είπαμε μ’ αυτούς τους ευλογημένους, γιατί είναι και αμερικανάκια -τά ‘λεγε έτσι κι αστεία-. Και πράγματι, μου είπε τέσσερα πράγματα που τους είπε και τέσσερα πράγματα μου είπαν κι αυτοί που τον είχαν ρωτήσει, με την ίδια σειρά και κατάλαβαν την απάντηση. Αυτή η δυνατότητα να επικοινωνεί με αλλόγλωσσους ανθρώπους ήταν εντυπωσιακή. Και λέει, μια που τα βρήκαμε και κατάλαβαν τώρα να πάω στο σούπερμάρκετ να τους φέρω κάτι για ένα κέρασμα. Και πηγαίνει μέσα στο κελί του και βγαίνει με ένα κουτί ξηρούς καρπούς, planters λέγονται είναι η πιο φημισμένη μάρκα ξηρών καρπών στην αμερική και έναν δίσκο με μπισκότα .. άντε λέει πάρτε τα κι αυτά μήπως καταλάβετε και τίποτα παραπάνω. Αυτός ο ευχάριστος τρόπος και η δυνατότητα ό,τι του δίναν να το δίνει και να το μοιράζεται είναι πάρα πολύ σημαντικό.

Δεύτερο πράγμα, αυτό που είπα, να μην τρώει .. να κοιμάται ελάχιστα. Αυτό με συγχωρείτε σεβασμιότατε Νέας Κρήνης δεν μπορούμε να το μιμηθούμε, ούτε το λίγο φαγητό ούτε τον λίγο ύπνο, ούτε τον σχεδόν μηδενικό λόγο. Πέρασε χρόνια σε απόλυτη σιωπή .. χωρίς κανένα φόβο από τις απειλές της φύσεως. Εγώ χθες το βράδυ σηκώθηκα .. και είδα έναν σκορπιό, φοβήθηκα, τον πάτησα, τον τέλειωσα .. ο Άγιος Παΐσιος έζησε -έζησα και εγώ τέτοια εμπειρία και αυτά που ακούτε πρέπει να είναι αληθινά, τουλάχιστον αυτά που εγώ ξέρω τα είδα- με φίδια, με διάφορα απειλητικά για τη ζωή του. Δεν είχε φόβο. Το είχε ξεπεράσει και αυτό το πράγμα.

Όπως είπα δεν κοιμόταν. Θυμάμαι συνήθως κοιμόταν κανα δίωρο, το πολύ αν ήταν τρίωρο δεν ξέρω, γιατί εγώ είχα επικοινωνία μαζί του η ώρα 10 το βράδυ και 01 ήταν ξανά με τους φακούς. Πως γινόταν αυτό το πράγμα; Ήταν άνθρωπος απόλυτος. Ευθύς εξαρχής είπε, τα δίνω όλα και όταν πήγαινες, έβρισκες τα πάντα να είναι στο απολύτως αναγκαίο για την ύπαρξη και την επιβίωση ενός ανθρώπου. Θυμάμαι το εκκλησάκι στον Τιμιο Σταυρό που ήτανε το κελί του στη Μονή Σταυρονικήτα. Οι εικόνες στο τέμπλο, ένα απλούστατο τέμπλο, ήταν από σκέτο χαρτί, όχι πλαστικοποιημένο, το οποίο αν το πατούσες λίγο θα σκιζότανε, και τις προσκυνούσε και ήταν λειωμένες όλες στα πόδια. Και τον ρώτησα, γιατί είναι λειωμένες στα πόδια; Μου λέει, τους αγίους δεν τους φιλούμε στο πρόσωπο, τους φιλούμε όσο πιο χαμηλά μπορούμε και με όση περισσότερη ταπείνωση έχουμε. Δεν είχε τίποτε σχεδόν και θα μπορούσε κανείς να αναφερθεί, τα βλέπετε και στα βιβλία και τα διαβάζετε, εγώ θα ήθελα απλώς έτσι λίγο να τα αναφέρω.

Η φιλοσυγγένεια. Δεν ξέρω αν είναι εδώ η σύζυγος του Ραφαήλ αλλά βλέπω μερικούς συγγενείς. Όταν πήγε ο Ραφαήλ ύστερα από χρόνια να τον επισκευθεί τον έβαλε στην άκρη και δεν τον δέχτηκε, παρά το προχωρημένο της ηλικίας του, να τον φιλοξενήσει στο κελί του αλλά τον έστειλε να πάει κάτω στη Μονή Ιβήρων. Δεν τον λυπήθηκε. Και όταν του είπα, γιατί γέροντα το έκανες αυτό; λέει, πιο καλά θα τον φροντίσει ο Θεός απ’ ό,τι εγώ. .. Ούτε προσευχή να ξέρετε δεν έκανε για να μην συνδέεται με τους συγγενείς. Προσευχόταν για όλον τον κόσμο. Τους συγγενείς τους έχω δια παντός .. εμπιστευθεί στη χάρη του Θεού και όλα θα πάνε καλά, έλεγε. Δεν υποχωρούσε.

Πήγαινες λοιπόν στο κελάκι του και ήταν απλό, φτωχό, σχεδόν τίποτα, καθαρό, νοικοκυρεμένο αλλά απέριττο, χωρίς ανθρώπινη ελπίδα και ανθρώπινη παρηγοριά.

Η αγάπη του για το Θεό και τους ανθρώπους.

Αυτό ήταν ένα στοιχείο, το απόλυτο ήθος του. Ένα δεύτερο πράγμα, η μεγάλη αγάπη του για το Θεό, απόλυτη, ασυνθηκολόγητη, τεράστια, χωρίς περιορισμούς, χωρίς εκπτώσεις. Διαρκώς όταν προσευχότανε έδινε μάχη σα να σκοτώνεται, να αγωνίζεται να επιβιώσει, μέχρι απειλούμενος κατά κάποιο τρόπο. Θυμούμαι, δεν ξέρω αν το γνωρίζετε, δεν ήθελε να περάσει στιγμή χωρίς να έχει σχέση με το Θεό και έβαζε πολλές φορές μία εικονίτσα στα χείλη του και κοιμόταν ανάσκελα για να είναι σε διαρκή επαφή και κατά τη διάρκεια του ύπνου με το πρόσωπο του Χριστού, το πρόσωπο της Παναγίας, με τα πρόσωπα των αγίων -δείγμα ακριβώς αυτού του συνδέσμου του, ο οποίος ήτανε ορατός αλλά στην έντασή του δεν ήταν εύκολα αντιληπτός.

Ένα άλλο στοιχείο, η αγάπη του στην ησυχία. Τα τελευταία χρόνια βέβαια ξέρουν οι περισσότεροι ότι ήταν προσβάσιμος αλλά πέρασαν χρόνια που ήταν πάρα πολύ δύσκολο να τον πλησιάσεις. Απέφευγε τον κόσμο, δεν ήθελε να αφήσει αυτό που ήταν το επάγγελμά του, που ήταν η αποστολή του, και αυτό ήταν η ησυχία και η προσευχή.

.. Θα περάσω σε ένα επόμενο και αυτό είναι η αγάπη του. Η αγάπη όχι με θεωρίες, η αγάπη ως καλοσύνη, ως συμπόνια, ως συμπάθεια, ως κατανόηση στους ανθρώπους, μια μεγάλη αγκαλιά που χωρούσε τους πάντες και που προσφερόταν σε όλους όλος. Πάλι να πω ένα περιστατικό που ένα βράδυ είχε έρθει, ήταν καλοκαίρι, ήταν σαν σήμερα, τέτοια μέρα έχουν πανήγυρη των Αγίων Αποστόλων στο Άγιον Όρος με το παλιό ημερολόγιο, 12 Ιουλίου. Είχαμε λοιπόν πανήγυρη σε ένα κελί των Αγίων Αποστόλων και ήταν όλη τη μέρα ξάγρυπνος, καθόταν με τον κόσμο γιατί πήγαινε κόσμος, καλοκαίρι ήταν, και τον επισκεπτόταν. Και όταν ήρθε στην αγρυπνία, φυσικά δεν είχε ξεκουραστεί καθόλου, καθότανε στο λεγόμενο τεμπελόξυλο, ένα ξύλο έτσι να στηρίζεται, όρθιος και κάναμε διακοπή γύρω στις εντεκάμιση ώρα για μισή ωρίτσα. Εκαθίσαμε. Του λέει λοιπόν κάποιος: Γέροντα, όλη μέρα με τον κόσμο είσαι, και καλά δεν κουράστηκες, δεν νυστάζεις; Σε βλέπω στην αγρυπνία, δίνεις τη μάχη ψέλνοντας, δεν νυστάζεις; Πως δε νυστάζω λέει, αλλά θα σου πω το κόλπο. Πριν έλθω, στο δρόμο που ερχόμουνα, έκανα την προσευχή και είπα: Θεέ μου, εγώ τώρα πρέπει να πάω στην αγρυπνία, τα μάτια μου κλείνουν, σε παρακαλώ, πάρε τη νύστα από μένα και δώστη σε κάπους άλλους οι οποίοι πρέπει να κοιμηθούν. Τώρα που έχουμε αγρυπνία εγώ πρέπει να είμαι ξύπνιος, αυτοί είναι κουρασμένοι αλλά από τους λογισμούς κι απ’ τα προβλήματα μπερδεύονται με τα σεντόνια και δεν μπορούν να κοιμηθούν. Και έτσι λέει, και τη νύστα μου παίρνει ο Θεός και κοιμονται και 5, 6 άνθρωποι. Όλα μέσα από μία διάθεση αγάπης και καλοσύνης. Ή, όταν πονάς μην πάρεις παυσίπονο, κάνε υπομονή και κράτα τον πόνο σου με μία προσευχή, μήπως άλλος που δεν αντέχει πολύ στον πόνο μπορέσει να πάρει τη χάρη και τη δύναμη από το Θεό να αντέξει τον δικό του πόνο. Πάντα η σκέψη του άλλου, πάντα μέσα στο λογισμό του πως να πάρει δύναμη και βοήθεια από τον ίδιο, ο κάθε συνάνθρωπος.

Η χαρά και η ειρήνη.

Το τέταρτο λοιπόν στοιχείο ήταν αυτή η αγάπη στον άνθρωπο. Το πέμπτο, αυτή η χαρά και η ειρήνη. Αυτό το πλήρωμα της χαράς που έβλεπε κανείς και η ειρήνη η πάντα νουν υπερέχουσα. Πόσο θα’ θελα να δω σ’ αυτήν την κρίση πώς θα ήταν. Δεν θα τον ακουμπούσε τίποτε. Και θα παρηγορούσε τον κόσμο, και θα έβλεπε και τι θα γίνει λιγάκι, και ο ίδιος θα ένοιωθε πολύ δυνατός, ψύχραιμος. Πήγαινες δίπλα του, δεν μπορύσες να χάσεις την ειρήνη σου, ηρεμούσες. Θηρίο ήσουνα, προβατάκι γινόσουνα. Αυτή η ειρήνη, η χαρά και η δοξολογία. Ο γλυκός λόγος, αυτά τα χαριτωμένα, τα αστειάκια που έκανε, ο τρόπος με τον οποίον τον κάθε έναν τον τακτοποιούσε.

Ήταν ένας μοναχός λίγο πιο πάνω, ο οποίος τον ζήλευε -μου τα ‘λεγε ο ίδιος- και ενοχλείτο. Γιατί να πηγαίνουν όλοι στον πατέρα Παΐσιο και να μην έρχεται κανένας σε μένα; Για ποιον λόγο; Μια φορά λοιπόν χτυπάει κάποιος την πόρτα του και του λέει: με συγχωρείτε, που είναι ο πατήρ Παΐσιος; Λέει, εγώ είμαι ο πατήρ Παΐσιος. Α, χαίρομαι πάρα πολύ, μπορώ λίγο να σας μιλήσω; Έλα άνθρωπέ μου, έλα μέσα. Μπαίνει μέσα, αρχίζει λέει να μου λέει τα προβλήματά του, να προσπαθώ να τον φέρω βόλτα, αυτός να αγριεύει, να μην μπορεί, να δυσκολεύεται, να μπερδεύεται, οπότε μετά δεν μπορούσα και εγώ να τον διαχειριστώ και είπα από μέσα μου τώρα τι θα τον κάνω αυτόν τον άνθρωπο; Του λέω, δε μου λες ποιον ψάχνεις; :smile: Λέει τον πατέρα Παΐσιο. Λέει, ποιόν πατέρα Παΐσιο; Α, λέει, αυτόν τον ασκητή.. Α, λέει, άλλος είναι αυτός -αυτός είχε άλλο όνομα- θα πάς λέει εκεί πέρα, θα τον δεις, θα μιλήσεις και όταν γυρίσεις έλα εδώ να τα πούμε και μένεις το βράδυ μαζί μου. Σε λιγότερο από τρία τέταρτα επέστρεψε αυτός. Τον είχε φτιάξει, τον είχε ρεγουλάρει, τον είχε ισορροπήσει, του πήρε όλον τον καημό, όλο το βάσανο, όλη τη δυσκολία, μπήκε ο ίδιος στην ψυχή του, τον αγκάλιασε με τη χάρη του Θεού, τον τακτοποίησε, τον αλφάδιασε και του τον έστειλε. Αυτό ακριβώς δείχνει πως ένας άνθρωπος γεμάτος χαρά, ειρήνη, πλήρωμα, σοφία, μπορούσε τελικώς με τη χάρη του Θεού να μπαίνει στις ψυχές των ανθρώπων και να τις ξεκουράζει. Και τέτοια αρκετά θα μπορούσε κανείς να πει, και απ’ τον χαριτωμένο λόγο του που κυκλοφορούνε σε βιβλία.

Βλέπει κανείς, πώς ένας άνθρωπος με τόσο ασθενική φύση, να έχει τέτοια δύναμη. Πως ένας άνθρωπος ο οποίος, με τόσο περιορισμένη κοσμική γνώση, είχε μοναδική σοφία. Θυμάμαι μια φορά που πήγα, πηγαίνοντας έφευγαν δύο καθηγητές της Θεολογίας τους οποίους τους ήξερα, μπορώ να σας τους πω, ο κύριος Ματζαρίδης και ο κύριος Γαλίτης [;] και σταματήσαμε .. κάθονταν να συνέλθουν από το πώς αυτός ο άνθρωπος ο απλός, τους τακτοποίησε όλη τη γνώση τη θεολογική που είχανε μέσα σε πέντε λεπτουδάκια. Αυτό είναι χάρις Θεού, αυτό δεν έχει ερμηνεία ανθρώπινη. Φτωχός, πλούσιος σε χάρη. Χωρίς μόρφωση, πολλή σοφία. Αποφεύγει τον κόσμο στην ησυχία και ταυτόχρονα είναι ιεραποστολικός και αγκαλιάζει όλον τον κόσμο. Κάνει μία προσευχή και λύνονται όλα τα προβλήματα. Δεν σε ξέρει και γνωρίζει το όνομά σου. Είναι άνθρωπος αδύνατος και ασθενικός σαν σκεύος, και κάνει όλους αυτούς τους ασκητικούς αγώνες ανυποχώρητα.

Αυτός είναι ο άνθρωπος του Θεού. Λέει για τον άγιο ένα τροπάριο σε μία από τις ακολουθίες που κυκλοφορούν της Μονής της Σουρωτής ότι, το σημείωσα κιόλας, είχε πύρινο ζήλο σαν τον προφήτη Ηλία, είχε γενναίο φρόνημα σαν τους Μακκαβαίους, είχε σύνεση σαν τον Δανιήλ, Θείο έρωτα σαν τον Ιγνάτιο και αμέριστη αγάπη σαν τον Απόστολο Παύλο. Νομίζω πολύ ωραία περιγράφει αυτόν τον πλούτο της ψυχής αυτού του μεγάλου αγίου η αγκαλιά του οποίου χωράει όχι μόνο τους Κονιτσιώτες, όλους τους Κονιτσιώτες αλλά και όλον τον κόσμο.

Θυμάμαι επίσης, και θα τελειώσω με αυτό γιατί έγινε και λόγος πως και εμείς ήρθαμε εδώ πέρα και εγώ ήρθα αυτή τη φορά σ’ αυτήν ακριβώς την περίοδο για να κάνω μία προσευχή σ’ αυτόν τον άγιο στις πρεσβείες, στη σοφία, στη χάρη του οποίου πολύ έντονα και εγώ πιστεύω. Τον είχε ρωτήσει, σε μία συνέντευξη το είδα, η κυρία Βεατρίκη Καλαϊτζή που είναι Κονιτσιώτισσα .. τι να κάνω όταν έχω αδιέξοδο και με πνίγει και δεν ξέρω. Τότε λέει να κάνεις το εξής, να πηγαίνεις να κάνεις μία προσευχή στην Παναγία και να ψάλλεις το Πάντων προστατεύεις Αγαθή και θα βλέπες θαύματα στη ζωή σου αλλά όμως πρόσεχε -αυτό το έλεγε και αλλού- όχι να λες τη γνώμη σου στους αγίους αλλά να τους εμπιστεύεσαι το μέλλον σου. Δηλαδή να μην πας και να λες, άγιέ μου κάνε μου αυτό, αλλά άγιέ μου και Παναγία μου ανάλαβε αυτό το πρόβλημα. Ίσως και αυτό θα μπορούσαμε κι εμείς σ’ αυτή τη λαίλαπα και την επιδρομή των πειρασμών και των προβλημάτων που έχουμε, αντί να πούμε στον άγιο πώς να μας λυτρώσει να του πούμε, άγιε καλά μας τα είπες, καλά έζησες σ’ αυτόν τον κόσμο, ήθελες να πας στη Βασιλεία του Θεού, πιστεύουμε ότι είσαι, σου εμπιστευόμαστε και τις τύχες και του έθνους μας και της ζωής μας.

Ο Θεός να σας ευλογεί.

Πηγή: (Απομαγνητοφώνιση αποσπασμάτων της ομιλίας του Μητροπολίτου Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικολάου για τον Άγιο Παΐσιο στην Κόνιτσα τις 7 Ιουλίου του 2015),Αβέρωφ

Η Εκκλησία μας έχει να επιδείξει «νέφος μαρτύρων», ανδρών και γυναικών, νέων και γερόντων, ευγενών και ασήμων, πλουσίων και φτωχών, ελευθέρων και δούλων. Είναι οι καλλίμαχοι Μάρτυρες, οι οποίοι κλήθηκαν από τις περιστάσεις, να δώσουν τη μαρτυρία τους για τον Εσταυρωμένο και Αναστάντα Χριστό, ως τον μοναδικό Λυτρωτή του ανθρωπίνου γένους. Τη μαρτυρία τους αυτή επισφράγισαν με απίστευτες ταλαιπωρίες, το αίμα τους, και εν τέλει με την ίδια του τη ζωή. Ένα τέτοιο εύοσμο άνθος της αρχαίας Εκκλησίας είναι η μεγαλομάρτυς και παρθενομάρτυς αγία Παρασκευή.

Γεννήθηκε στη Ρώμη το 2ο μ. Χ. αιώνα, όταν οι σκληροί και απάνθρωποι διωγμοί κατά τον Χριστιανών ήταν σε πλήρη εφαρμογή. Οι ευσεβείς χριστιανοί γονείς της Αγαθόνικος και Πολιτεία, προφανώς ελληνικής καταγωγής, οικονομικά εύποροι και κοινωνικά καταξιωμένοι, μετέδωσαν στην μονάκριβη κόρη τους την ευσέβειά τους και την πίστη στο Σωτήρα Χριστό. 

Την ονόμασαν Παρασκευή, διότι γεννήθηκε την ημέρα της Παρασκευής, κατά την οποία προπαρασκευαζόμαστε για να εορτάσουμε την εβδομαδιαία εορτή της Αναστάσεως του Κυρίου μας, την Κυριακή.

Η ευσεβής κόρη από παιδί άρχισε να μελετά το λόγο του Ευαγγελίου και να προσαρμόζει τη ζωή της στη ζωή του Χριστού, τον Οποίο αγάπησε με όλη τη δύναμη της ψυχής της. Ξεχώριζε δε από τα άλλα κορίτσια της Ρώμης για τον ενάρετο βίο της και την αγνότητά της. 

Σε ηλικία είκοσι ετών έχασε τους γονείς της. Το γεγονός αυτό στάθηκε αφορμή να αλλάξει η πορεία της ζωή της. Το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να μοιράσει την μεγάλη περιουσία της στους φτωχούς και κατόπιν αφιέρωσε τον εαυτό της στη διακονία της Εκκλησίας, ήτοι: στη φιλανθρωπία και την ιεραποστολή. Η ρωμαϊκή εκκλησία της ανέθεσε την κατήχηση στις γυναίκες της Ρώμης. Έμπαινε στις πλούσιες επαύλεις ή τα σπίτια των φτωχών και κήρυττε το Ευαγγέλιο και τις αρχές της χριστιανικής πίστεως με ιδιαίτερο ζήλο και θέρμη. Μετέβαινε συχνά και στα  απομακρυσμένα μέρη, για να μεταστρέψει όσο το δυνατόν περισσότερους στην εν Χριστώ σωτηρία. Η φήμη της έφτασε γρήγορα στις ρωμαϊκές αρχές, οι οποίες είχαν κηρύξει απηνή διωγμό εναντίον των Χριστιανών, από τα χρόνια του θηριώδους Νέρωνα (67 μ. Χ.).

     Βρισκόμαστε στα χρόνια του Αντωνίνου Πίου (138-161 μ. Χ.). Οι δραστηριότητες της ευγενούς χριστιανής κόρης έφτασαν ως το ανάκτορο του αυτοκράτορα, ο οποίος έδωσε διαταγή να τη συλλάβουν και να την οδηγήσουν μπροστά του. Η σεμνή και όμορφη αρχοντοπούλα στάθηκε μπροστά στον φανατικό ειδωλολάτρη ηγεμόνα με πρωτοφανές θάρρος. Ο Αντωνίνος εντυπωσιάστηκε από το κάλλος και το θάρρος της Παρασκευής και γι’ αυτό δεν ήθελε να εφαρμόσει το νόμο, που προέβλεπε φρικτά βασανιστήρια σε όσους από τους χριστιανούς δεν ήθελαν να θυσιάσουν στους παγανιστικούς «θεούς» και να κάψουν λιβανωτό στο «θεό» αυτοκράτορα.

      Άνοιξε διάλογο μαζί της, ελπίζοντας ότι θα την μετέπειθε και θα αρνιόταν τη χριστιανική πίστη και θα θυσίαζε στα είδωλα και στο δικό του άγαλμα. Προσπάθησε με φτηνές κολακείες και υποσχέσεις να την πείσει. Επίσης επιχείρησε να της εξηγήσει ότι ως ρωμαίοι, έπρεπε να θυσιάζουν στους «θεούς», δείχνοντας έτσι την ευαρέσκειά τους σ’ αυτούς που τους προστάτευαν. Αλλά η Παρασκευή έμεινε αμετακίνητη στην πίστη της, αντικρούοντας με περισσό θάρρος, διαύγεια πνεύματος και λογικά επιχειρήματα τα λόγια του Αντωνίνου, τονίζοντάς του ότι ο μόνος αληθινός Θεός είναι ο Τριαδικός, τον οποίο μας αποκάλυψε ο σαρκωμένος Υιός Του.

Η στάση της και τα λόγια της εξόργισε τον αυτοκράτορα, ο οποίος, βλέποντάς την αμετάπειστη, έδωσε εντολή να τη βασανίσουν, ελπίζοντας ότι δε θα άντεχε τα μαρτύρια και θα αρνιόταν την πίστη της. Φοβεροί δήμιοι ειδωλολάτρες εφάρμοζαν φρικτά μέσα βασανισμών κατά των χριστιανών. Στην αρχή της έβαλαν πυρακτωμένη περικεφαλαία στο κεφάλι. Η αγία δε λύγισε και υπόμεινε καρτερικά τους αφόρητους πόνους του εγκαύματος. Μετά την έκλεισαν σε σκοτεινή φυλακή, απομονώνοντάς την από τις άλλες χριστιανές γυναίκες. Το δεσμωτήριό της το μετέβαλλε σε τόπο προσευχής και δοξολογίας του Θεού. Άγγελος Κυρίου κατέβηκε τη νύχτα και την ελευθέρωσε. Αλλά δεν άργησε να συλληφθεί και πάλι και να οδηγηθεί ενώπιον του αυτοκράτορα, όπου αντέκρουσε ξανά με περισσότερο θάρρος και ψυχική δύναμη τις κολακείες και τις απειλές του. Τότε διέταξε να την ρίξουν σε λέβητα με καυτό λάδι. Ο Θεός όμως την προστάτεψε και δεν κάηκε μέσα στο λάδι που κόχλαζε! Ο αυτοκράτορας νόμισε πως δεν έκαιγε το λάδι, πλησίασε στον λέβητα να δει και τυφλώθηκε από τις πύρινες αναθυμιάσεις. Η αγία τον θεράπευσε θαυματουργικά και γι’ αυτό θεωρείται προστάτιδα των ματιών. Ο Αντωνίνος την άφησε ελεύθερη και σταμάτησε τους διωγμούς!

Ύστερα από λίγο καιρό πέθανε ο Αντωνίνος και τον διαδέχτηκε ο Μάρκος Αυρήλιος (161-180 μ. Χ.). Αν και στωικός φιλόσοφος, συνέχισε με την ίδια μανία και αυτός τους διωγμούς εναντίον των χριστιανών. Από τους πρώτους χριστιανούς που συνέλαβαν ήταν η Παρασκευή. Έδωσε εντολή σε δύο έπαρχους, τον Ασκληπιό και τον Ταράσιο να τη βασανίσουν  με αγριότητα. Ύστερα από φρικτά βασανιστήρια την αποκεφάλισαν. Οι χριστιανοί της Ρώμης με μύριους κινδύνους κατόρθωσαν και πήραν το τίμιο λείψανο της αγίας και το έθαψαν σε κάποια κατακόμβη με τιμές, όπως αρμόζει σε μια ηρωική Μάρτυρα του Χριστού. Η μνήμη της τιμάται στις 26 Ιουλίου.

Αυτοί είναι οι καλλίμαχοι Μάρτυρες της Εκκλησίας μας. Τα εύοσμα άνθη της πίστης και της αγνότητας. Στις θυσίες και στα αίματά τους θεμελιώθηκε και ανδρώθηκε η Εκκλησία του Χριστού!

Πηγή: Ακτίνες

(σ. Μέλιας: Ο Άγιος Παΐσιος o Αγιορείτης κατά κόσμον Αρσένιος Εζνεπίδης, γεννήθηκε στα Φάρασα της Καππαδοκίας στις 25 Ιουλίου 1924 και εκοιμήθη στις 12 Ιουλίου 1994)

Κατ’ αρχάς επειδή ποτέ δε διανοήθηκα ότι θα έρθει κάποια ώρα που θα διηγηθώ τη ζωή του πατρός Παϊσίου -και ο ίδιος ποτέ δε διηγόταν τη ζωή του συνεχόμενη- γι’ αυτό μπορεί να υπάρχουν μερικά κενά στις ημερομηνίες και στην ιστο¬ρία των πραγμάτων. Εγώ απλώς, από ευγνωμοσύνη για τον Γέροντα, δέχτηκα να έρθω εδώ κ. Νικολαΐδη, στον τηλεοπτικό σταθμό, για να δώσω μια δική μου μαρτυρία για την όσια ζωή του, την παρουσία του στην Ορθοδοξία, στην Εκκλησία μας, για όσα πράγματα είδα από την παραμονή μου στο Άγιον Όρος και όσα άλλοι αξιόπιστοι άνθρωποι μού διηγήθηκαν.

Αυτά θα προσπαθήσω να πω αισθανόμενος, βέβαια, ότι το να διηγείται κανείς τη ζωή αγίων ανθρώπων είναι ένα πολύ δύσκολο έργο. Είναι ιδιαίτερα δύσκολο. γιατί ο Γέροντας ήταν άγιος άνθρωπος πραγματικά, και εμείς δεν ήμαστε τίποτα και ελάχιστα πράγματα καταλάβαμε. Ας ευχηθούμε τουλάχιστον να βοηθήση ο Θεός, να μεταφέρουμε τα γεγονότα όπως τα είδαμε και οι άνθρωποι οι οποίοι τα ακούν, να τα αξιολογήσουν με τη δική τους διάθεση.

Εγνώρισα τον πατέρα Παΐσιο το 1976, το Σεπτέμβριο. Πρώτη φορά πήγαινα στο Άγιον Όρος και εκεί μαζί με άλλους συμφοιτητές μου επισκεφθήκαμε το Γέροντα, όταν ευρίσκετο στο καλυβάκι του, στον Τίμιο Σταυρό, κοντά στη Μονή Σταυρονικήτα. Εγώ εκεί τον εγνώρισα. Μπορώ να πω ότι πήγαμε με διαθέσεις περιέργειας να δούμε το Γέροντα, για τον οποίον τόσα είχαμε ακούσει. Μας εδέχθηκε με πολλή αγάπη και μπορώ να πω ότι η πρώτη συνάντηση, στην αρχή, με απογοήτευσε λίγο, γιατί δεν ήξερα τα μυστικά αυτών των πνευματικών ανθρώπων.

Όταν είδα το Γέροντα, ο οποίος με τόση απλότητα μας δέχτηκε, μας κερνούσε διάφορα πράγματα και μας έλεγε αστεία και γελούσε, άρχισα να αμφιβάλλω ότι αυτός ο άνθρωπος είναι τόσο άγιος, όσο είχε λεχθεί. Διότι οι άγιοι νόμιζα ότι πρέπει να είναι σιωπηλοί, αμίλητοι και σκυθρωποί. Αυτή την εντύπωση είχα. Όμως στη συνέχεια η πραγματικότητα μας διέψευσε, διότι ο Γέροντας μιλούσε για πράγματα πρωτάκουστα για μας και είχε τη μαρτυρία της προσωπικής του ζωής.

Το δε πρώτο γεγονός, που το καταθέτω με πάσαν ειλικρίνεια, είναι ότι, την ώρα που βγήκαμε να τον αποχαιρετήσουμε και φιλήσαμε το χέρι του, έγινε ένα γεγονός που ήτανε πραγματικά μια επέμβαση του Θεού, διότι όλα τα βουνά, όλη η ατμόσφαιρα τριγύρω εξεχύλισαν από μία άρρητον ευωδία. Ευωδίαζε όλος ο τόπος. Ο Γέροντας κατάλαβε αυτό το πράγμα και αμέσως μας συνέστησε να φύγουμε, ενώ εκείνος κατευθύνθηκε στο κελλί του. Εμείς, τα τρία παιδιά που ήμασταν, χωρίς να καταλαβαίνουμε τι γινόταν, φύγαμε για τις Καρυές, ενώ μέσα μας επικρατούσε μια ανέκφραστη χαρά, η οποία δεν είχε εξήγηση. Ούτε γιατί τρέχαμε καταλαβαίναμε, ούτε γιατί ευωδίαζαν τριγύρω μας τα βουνά, ο αέρας, οι πέτρες, τα πάντα. Αυτό ήταν κάτι το συγκλονιστικό που έζησα, όταν συνάντησα για πρώτη φορά τον πατέρα Παΐσιο.

Την παιδική του ζωή την πέρασε στην Κόνιτσα. Το γεγονός που μας διηγήθηκε κάποτε είναι ότι, όταν ήταν δεκαπέντε ετών, είχε μια συνήθεια να αποτραβιέται στο δάσος, όπου είχε φτιάξει έναν τόπο με ξύλα και κλαδιά -σαν ασκητήριο-, και εκεί προσευχόταν μετά δακρύων. Αυτό βέβαια ήταν ενέργεια της Χάριτος. Αισθανόταν αυτή τη γλυκύτητα και ήθελε να μένει μόνος του και να προσεύχεται στο Χριστό. Όμως. ενώ προσευχόταν, είδε το Χριστό μπροστά του, όχι στον ύπνο του, ζωντανά, έχοντας στο χέρι του το Ευαγγέλιο ανοιχτό, και του μίλησε, ενώ ταυτόχρονα αυτά τα οποία του έλεγε ήτανε γραμμένα και στο Ευαγγέλιο. Και του είπε ότι:

«Αρσένιε. εγώ είμαι η Ανάστασις και η Ζωή. ο πιστεύων εις εμέ καν αποθάνη ζήσεται». Αυτή η εμπειρία της εμφάνισης του Χριστού ήταν απ’ ότι ξέρω η πρώτη του μικρού Αρσενίου μέσα στο χώρο των υπερφυσικών αποκαλύψεων και το καθοριστικό, ίσως, σημείο της πορείας του μετά στο μοναχισμό.

Ο Γέροντας απέφευγε επιμελώς κάθε θόρυβο γύρω από το όνομά του και μπορώ να πω ότι οι μόνες φορές που γινόταν αυστηρός, τόσο αυστηρός που τρόμαζε κανείς, ήταν όταν κάποιος μιλούσε γι’ αυτόν, θύμιζε ή έλεγε πράγματα θαυμαστά γύρω απ’ αυτόν.

Όταν πήγα το 1976 και τον είδα του λέω: «Γέροντα έχετε μεγάλη φήμη έξω στον κόσμο- οι άνθρωποι έχουν καλή γνώμη για σας, για το όνομά σας». Μου λέει γελώντας, όπως συνήθως έλεγε με αστεία και με έναν πολύ εύθυμο τρόπο και σοφό: «Τώρα που ερχόσουνα από κάτω πέρασες από τον σκουπιδότοπο;» (που ήταν στις Καρυές). Τού λέω: «Πέρασα…». «Εκεί στο σκουπιδότοπο των Καρυών έχει κάμποσα κονσερβοκούτια από καλαμάρια και εκεί, όταν πέφτει ο ήλιος, γυαλίζουν. Έτσι πάθανε και οι άνθρωποι. Βλέπουν τον ήλιο που γυαλίζει πάνω στο κονσερβοκούτι, που είμαι εγώ, και νομίζουν ότι είναι χρυσάφι. Αλλά, αν πας παιδί μου κοντά, βλέπεις ότι είναι ένα κονσερβοκούτι από καλαμάρια». Το έλεγε διασκεδάζοντας αυτό.

Αργότερα όμως. όταν μιλούσαμε σοβαρά, θλιμμένος μερικές φορές μού έλεγε: «Εμένα, πάτερ μου, ο μεγαλύτερος εχθρός είναι το όνομά μου. Αλλοίμονο στον άνθρωπο και στο μοναχό που «βγάζει όνομα». Διότι μετά ούτε ησυχία έχει, αλλά και οι άνθρωποι αρχίζουν και πλάθουν διάφορα πράγματα, τα οποία πολλές φορές δεν είναι πραγματικότητες και γίνεται ένα σημείο αντιλεγόμενο». Εκατοντάδες άνθρωποι επισκέπτονταν το κελλί του. Μόλις ερχόταν το λεωφορείο στις Καρυές και έπαιρναν το διαμονητήριο, κατευθείαν όλοι στον πατέρα Παΐσιο. Έβλεπες ένα καραβάνι ανθρώπων να πηγαίνουν εκεί. Ήταν ο πρώτος στόχος, ο πρώτος σταθμός. Μερικές φορές που έτυχε να είμαι και εγώ μαζί του και δεν άνοιγε, διερωτώμουν. Τότε μού έλεγε: «Κοίταξε, θα κάνουμε προσευχή κι αν ο Θεός μας πληροφόρηση, θα ανοίξουμε.»

Ήτανε άνθρωπος του οποίου το ύψιστον έργο ήταν η προσευχή. Μετά πλέον αφιέρωσε τον εαυτόν του στον κόσμο. Παρ’ όλη την κακουχία του, την ταλαιπωρία του, ήταν ένας άσαρκος άνθρωπος. Ένας άνθρωπος που δεν ήξερε τι σημαίνει ούτε ύπνος ούτε ξεκούραση. Ήταν πάντοτε ευδιάθετος και είχε πάντοτε στην καρδιά του αγάπη να δεχτεί τον πόνο των ανθρώπων. Θυμάμαι τα Χριστούγεννα του 1981 πήγα και τον συνάντησα, μετά την αγρυπνία των Χριστουγέννων, και κουβεντιάζαμε και μού εξηγούσε πόσο μεγάλο πράγμα ήταν η αγάπη του Θεού. Η αγάπη του Θεού, έλεγε, κατοικεί μέσα στον άνθρωπο σαν πυρ. Μου είπε: «Πριν μερικά χρόνια τόσο πολύ έκαιγε μέσα μου αυτή η αγάπη, που τα κόκκαλά μου έλειωναν σαν τις λαμπάδες. Και μάλιστα μια φορά έπεσε πάνω μου τόση χάρις που, ενώ περπατούσα, γονάτισα και δεν μπορούσα να συνεχίσω. Φοβόμουν κι όλας μη με δη και κανένας άνθρωπος και δεν ξέρει τι έπαθα». Οκτώ χρόνια μετά, αύτη η μεγάλη αγάπη μετεβλήθη, χωρίς βέβαια να τον εγκατάλειψη, σ1 έναν μεγάλο πόνο για τον κόσμο. Άπό τότε φαίνεται ότι ο Γέροντας διέθεσε τον εαυτό του, αφού είχε γί¬νει κατοικητήριο του Θεού, στους πονεμένους ανθρώπους.

Τον πατέρα Παΐσιο τον επισκέπτονταν άνθρωποι όλων των τάξεων. Και μορφωμένοι και αμόρφωτοι και επίσκοποι και πολλοί καθηγητές, άνθρωποι ακόμα και άλλων θρησκειών κάθε λογής άνθρωποι.

Γενικά και οι τόποι που κατοικούσε ήταν απαραμύθητοι: το Κελλί του Τιμίου Σταυρού ήταν ένα τόσο απομακρυσμένο κελλί που θυμάμαι ότι, όσο έβλεπε το μάτι μας τριγύρω, δεν βλέπαμε κανένα άλλο κελλί μοναχού. Έρημος. Θυμάμαι που μού έλεγε ο Γέροντας: «Αν ακούσης τίποτα θορύβους τη νύχτα, μη φοβηθής. Είναι αγριογούρουνα και τσακάλια».

Είναι γεγονός ότι ολόκληρη η ζωή του Γέροντα πέρασε μέσα σε πολλές ασθένειες. Και εγώ θυμάμαι ότι, όταν είχε ισχυρούς πονοκεφάλους, έβαζε πάνω στο μέτωπο έμπλαστρα, για να μπόρεση να καταστείλη τους πονοκεφάλους. Καμιά φορά που αρρωσταίναμε κι εμείς, έλεγε: «Άκουσε να σού πω, παπά μου, εμένα η αρρώστια μου με ωφέλησε πιο πολύ από την υγεία μου».

Και αυτός, παρά τις αρρώστιες του, ποτέ δεν αμελούσε τα καθήκοντα του. Είναι φοβερό το ότι μέχρι τελείας εξαντλήσεως συνέχιζε τον αγώνα του. Θυμάμαι στο Μοναστήρι είχαμε την αγρυπνία των Χριστουγέννων, η οποία κράτησε περίπου δέκα ώρες. Ο Γέροντας όλη μέρα είχε κόσμο και δεν είχε ξεκουραστεί καθόλου. Όλη νύχτα στην αγρυπνία ήτανε όρθιος. Εγώ καθόμουνα ακριβώς δίπλα του και περίμενα να δω πότε θα καθίσει. Δεν κάθισε καθόλου όλη νύχτα- ήταν όρθιος. Μού λέει σε μια στιγμή: «Δε φεύγεις λίγο πιο εκεί; Αστυνομικός είσαι εσύ!» Κατάλαβε ότι στεκόμουν δίπλα του, για να δω τι θα κάνει.

Η αγάπη του εκδηλωνόταν απεριόριστα και πλούσια στον καθένα που τον επισκεπτόταν, ιδιαίτερα στους πονεμένους ανθρώπους και στα νέα παιδιά. Θυμάμαι κάτι που το έζησα πολύ καλά, το 1982, όταν είχε έρθει στο Άγιον Όρος ένα παιδί από την Αθήνα, ο οποίος ήταν ένας σύγχρονος νέος, γεμάτος ανησυχίες, μπλεγμένος με πολλά πράγματα δύσκολα, απογοητευμένος από τη ζωή του και το περιβάλλον του, με ρούχα βρώμικα- μια κατάσταση που μαρτυρούσε την ακαταστασία και την ανησυχία του νέου αυτού. Πήγε το παιδί αυτό στον πατέρα Παΐσιο, μίλησαν και μετά έφυγε.

Μετά από δύο-τρεις μήνες ξαναγύρισε και μού διηγήθηκε κλαίγοντας το εξής πράγμα. Στην Αθήνα, όταν είχε κάποιες ατυχίες και τον έπιασε η μελαγχολία αυτή, η κατάθλιψη, ανέβηκε στη μηχανή του να πάει να αυτοκτονήσει. Τρέχοντας, έλεγε: «Δεν υπάρχει κανένας στον κόσμο, κανένας δε με αγαπάει, δεν έχει ενδιαφέρον, καλύτερα να σκοτωθώ, να τελείωση η ζωή μου».

Βγήκε από την Αθήνα, πορευόταν στον δρόμο και είχε σκοπό να τελείωση τη ζωή του. Ενώ έτρεχε, ξαφνικά ακινητοποιήθηκε η μηχανή του δίχως να πάθη τίποτα. Συγχρόνως είδε μπροστά του τον πατέρα Παΐσιο, ο οποίος του είπε: «Σταμάτα- μην κάνης αυτό το πράγμα». Μόλις είδε τη μορφή του Γέροντα, αμέσως θυμήθηκε ότι αυτός ήταν ο μόνος άνθρωπος που τον αγάπησε πραγματικά και του εξέφρασε την αγάπη του. Ο πατήρ Παΐσιος ήταν άνθρωπος πολύ εκδηλωτικός. Όταν πήγαιναν παιδιά με προβλήματα, τους έδειχνε τόση αγάπη, όπως σ’ ένα μικρό παιδί. Έτσι τα παιδιά αυτά παρηγοριόντουσαν. Μετά. αφού μού είπε την ιστορία αυτή, πήγα στον Γέροντα και τον ρώτησα: «Μα αλήθεια είναι ότι έγινε αυτό το γεγονός;» Μού λέει: «Δεν ξέρω, αλλά εκείνο που ξέρω είναι ότι πολλές φορές εκεί που προσεύχομαι στο κελλί μου, το Πνεύμα το Άγιο με μεταφέρει σε νοσοκομεία, σπίτια πονεμένων ανθρώπων, σε ανθρώπους που είναι έτοιμοι ν’ αυτοκτονήσουν κ.λ.π. Εγώ δεν κάνω τίποτε, παρά μόνο προσεύχομαι και ανάβω κεριά».

Μέσα στο κελλάκι του είχε συνεχώς αναμμένα κεριά μπροστά στις εικόνες του. Ήταν ένα απέριττο κελλί, ασκητικώτατο, πάμφτωχο, με εικόνες χωμένες στον τοίχο και κεριά αναμμένα.
Κάποτε που ήταν άρρωστος στον Τίμιο Σταυρό και τον υπηρετούσα, έμπαινα συνεχώς στο κελλί του. Ήταν ένα πολύ μικρό κελλί (2,50×2) και πάντα ο Γέροντας έκαιγε μια σόμπα ρωσική χωνευτή στον τοίχο, γιατί υπέφερε από το κρύο. Στην μία γωνιά ήταν το κρεβατάκι του, το οποίο ήταν ξύλινο, σαν φέρετρο, γεμάτο εικόνες και ένα μεγάλο «μοναχικό σχήμα» ρωσικό επάνω. Στην άλλη γωνιά κάτω είχε κάτι παλιοκουρέλια, τα οποία τάχα ήταν το χαλί του. Με κορόιδευε και μου έλεγε: «Αυτό το χαλί είναι περσικό και μού το έστειλαν από τη Βαγδάτη.»

Ήταν ένα παλιοκουρέλι, το οποίο το χρησιμοποιούσαν για να βάζουν το σαμάρι στα μουλάρια. Είχε και ένα σκαμνάκι, στο οποίο καθόταν και προσευχόταν, ένα ξύλο που έβαζε στα γόνατα και έγραφε, μια τρύπα που είχε κάμποσες κόλλες και ένα-δυο μολύβια που έγραφε.

Ήταν πάμφτωχος ο πατήρ Παΐσιος. Δεν είχε τίποτα. Πολλοί άνθρωποι του άφηναν χρήματα. Τα έκρυβαν, για να τα βρη μετά. Όμως ο Γέροντας, όταν έβρισκε χρήματα, συνήθως τα έβαζε μέσα σε βιβλία ή περιοδικά και τα έδινε. Τόσο φτωχός ήτανε, που κάποτε θυμάμαι μού είπε ότι δεν είχε ούτε πεντακόσιες δραχμές για να αγοράση ψωμί. Δεν είχε πετρογκάζ, δεν είχε τίποτε απ’ αυτά τα μαγειρικά είδη. Είχε ένα-δύο κουτιά από κονσέρβες, και μέσα σ’ αυτά έρριχνε τσάι ή έβραζε ρύζι. Είχε και μία μικρή κατσαρόλα, που τη χρησιμοποιούσε, όταν σπάνια φιλοξενούσε ξένους. Τότε. όπως έλεγε, έρριχνε και μια κουταλιά φακές μέσα για να γίνη επίσημο γεύμα.

Έτρωγε και καμιά ντομάτα ή χόρτα, που είχε από το μικρό του κήπο. Όταν έμενα εγώ μαζί του, μού έλεγε κάθε δύο μέρες: «Σήκω να πας να φας σε κανένα Μοναστήρι και να ‘ρθης πίσω». Στο κελλί του είχε μόνο τσάι και παξιμάδια. Τίποτε άλλο. Αυτός ο άνθρωπος μπορώ να πω ότι, όσο τρώμε εμείς σ’ ένα γεύμα, το έτρωγε σε δυο εβδομάδες. Πραγματικά ήταν ένας άσαρκος άνθρωπος, ένας επίγειος άγγελος και ένας ουράνιος άνθρωπος. Δεν ήταν μόνο ότι δεν έτρωγε σχεδόν τίποτα, αλλά και δεν κοιμόταν σχεδόν καθόλου…

Σαν μοναχός ασφαλώς τηρούσε με ακρίβεια το πρόγραμμα των ακολουθιών του καθημερινά, του εσπερινού, του αποδείπνου, του μεσονυκτικού, του όρθρου, των ωρών. Αργότερα, αντικαθιστούσε τις περισσότερες από τις ακολουθίες αυτές με το κομποσχοίνι. Κάθε βράδυ αγρυπνούσε. Ξεκουραζόταν λίγο μετά τη δύση του ηλίου και ελάχιστα ακόμη πριν την ανα¬τολή. Και αυτό το έβλεπα και εγώ, όταν πήγαινα.

Θα σας πω μια εμπειρία που είχα προσωπική, γιατί είναι μία μαρτυρία για την αγιότητα αυτού του ανθρώπου. Όταν το 1977 πήγα κοντά του και έμεινα αρκετές μέρες, συνέπεσε να είναι η γιορτή του Τιμίου Σταυρού. Ήταν 13 Σεπτεμβρίου με το παλιό ημερολόγιο και μου λέει: «Θα κάνουμε αγρυπνία απόψε και το πρωί θα έρθει ένας ιερέας να λειτουργήση» (εγώ ήμουνα διάκος τότε).

Πράγματι έμεινα εκεί και από τις τέσσερις περίπου το απόγευμα μού είπε να κάνουμε εσπερινό λέγοντας την ευχή με το κομποσχοίνι. Πράγματι κάναμε 1,30-2 ώρες προσευχή με το κομποσχοίνι. Στις 6 η ώρα με φώναξε. μού έκανε ένα τσάι, μού έδειξε πώς να κάνω την αγρυπνία με το κομποσχοίνι και μού είπε ότι γύρω στις 1:30 η ώρα τα μεσάνυχτα, θα με ειδοποιούσε για να διαβάσουμε την ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως και μετά πάλι θα συνεχίζαμε μέχρι το πρωί που θα ερχόταν ο ιερέας. Πράγματι προσπαθούσα και εγώ να κάνω ότι μού είπε.

Όλη τη νύχτα άκουγα το Γέροντα που προσευχόταν και περπατούσε πάνω κάτω και αναστέναζε. Ήταν μια συγκλονιστική εμπειρία, γιατί μέσα σ’ εκείνη την έρημο εγώ φοβόμουνα, αλλά ο Γέροντας ήταν σαν στύλος ακλόνητος και προσευχόταν δίπλα.

Πήγαμε στην εκκλησία. Το εκκλησάκι του ήταν στενόμακρο και είχε πέντε εικόνες μέσα στο τέμπλο, αλλά μόνο ένα στασίδι μέσα. Μ’ έβαλε έμενα στο στασίδι, ο Γέροντας δίπλα μου κι αρχίσαμε να διαβάζουμε την ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως. Ο Γέροντας έλεγε τους στίχους «Δόξα σοι ο Θεός ημών δόξα σοι» και ύστερα στα Θεομητορικά τροπάρια «Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς». Κάθε φορά που έλεγε ένα στίχο έκανε μια εδαφιαία μετάνοια. Και εγώ δίπλα με το κερί έβλεπα και διάβαζα το τροπάριο. Όταν φτάσαμε στο τροπάριο που λέει, «Μαρία μήτηρ Θεού της ευωδίας το σεπτόν σκήνωμα», και είπε ο Γέροντας «Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς», μ’ έναν πολύ πονεμένο τρόπο, τότε αμέσως εγώ πήγα να πω το «Μαρία Μήτηρ Θεού». Αμέσως, όμως, άλλαξαν όλα τα πράγματα- δεν μπορώ να καταλάβω τι έγινε. Ξαφνικά φωτίστηκε όλο το κελλί, σαν ένας λεπτός αέρας μπήκε μέσα στο εκκλησάκι και άρχισε το καντήλι της Παναγίας να κινήται μόνο του. Ήταν πέντε καντήλια στο τέμπλο, αλλά μόνο αυτό το καντήλι κουνιόταν συνέχεια. Εγώ γύρισα προς το μέρος του Γέροντα, με είδε και μού έκανε νόημα να σωπάσω. Αυτός έσκυψε κάτω, έμεινε σκυμμένος, κι εγώ έμεινα με το κερί στο χέρι, αλλά το κερί δε χρειαζόταν, διότι εφωτίστηκαν όλα- υπήρχε άπλετο φως. Σαν να ξημέρωσε ξαφνικά. Περίμενα αρκετή ώρα, το καντήλι κουνιόταν, το φως παρέμενε, ο Γέροντας δεν έλεγε τίποτα. Μετά από μισή ώρα περίπου άρχισα να διαβάζω μόνος μου, αφού ο Γέροντας δε μιλούσε. Διάβαζα μόνος μου την ακολουθία, μέχρι που έφθασα στην έβδομη ευχή του Αγίου Συμεών. Εκεί έτσι, πάλι κατά ένα πολύ ιλαρό τρόπο, σταμάτησε να κινείται το καντήλι, το φως εξαφανίσθηκε και εγώ χρειαζόμουν πάλι το κερί για να διαβάσω.

Όταν τελειώσαμε τη Θεία Μετάληψι, του λέω: «Γέροντα τι ήταν αυτό;» Μου λέει: «Τι πράγμα;» Του λέω: «Το γεγονός στην Εκκλησία. Είδα το καντήλι της Παναγίας που κουνιόταν και φωτίστηκε το κελλί». Μου λέει: «Τίποτα άλλο είδες;» Του απάντησα ότι δεν είδα τίποτα άλλο. Ήθελα να σας πω ότι εκείνη την ώρα ο νους μου δε λειτουργούσε, ούτε σκεφτόμουνα τίποτα.

Δεν μπορούσα να καταλάβω τίποτα. Απλώς έβλεπα αυτά τα πράγματα σαν θεατής. Μου λέει: «Βρε παιδάκι μου, τι ήταν! Δεν ξέρεις ότι η Παναγία, εδώ στο Άγιον Όρος, γυρνάει όλα τα μοναστήρια, όλα τα κελλιά, για να δη τι κάνουμε. Πέρασε από δω, είδε δύο παλαβούς εδώ πέρα και κούνησε το καντήλι να μας πη ότι πέρασε.» Και γελούσε ο Γέροντας. Μετά από αυτό το γεγονός, εκείνο το βράδυ, ο ίδιος μού διηγήθηκε πάρα πολλά περιστατικά από τη ζωή του -ήταν πολύ συγκινημένος- και ίσως ήταν η αιτία που από τότε αποκτήσαμε μια στενή σχέση με το Γέροντα. Μού εκμυστηρευόταν πάρα πολλά πράγματα που αφορούσαν τον ίδιο.

Πραγματικά μπορώ να πω με πεποίθηση ότι ο πατήρ Παΐσιος ήταν ένας άνθρωπος που στήριζε την οικουμένη με τις προσευχές του. Ήταν ένας άνθρωπος ισάξιος των μεγάλων πατέρων της Εκκλησίας μας.

Μπορεί κανείς να μιλάη ώρες και μέρες για το Γέροντα Παΐσιο. Τα θαύματα τα οποία έγιναν με την προσευχή του είναι ίσως αναρίθμητα. Θα σας πω κάτι που συνέβη τον τελευταίο καιρό. Ένας πατέρας, ο οποίος είχε ένα μικρό παιδάκι, γυρνούσε όλο το Άγιον Όρος να βρη το μοναχό που έσωσε το παιδί του από το θάνατο. Το μικρό παιδί οδηγούσε ένα ποδήλατο κάποιο βράδυ και πηγαίνοντας να στρίψη κάπου, το χτύπησε φορτηγό. Το φορτηγό θα πολτοποιούσε το παιδί με τις ρόδες του, όταν εμφανίστηκε ένας μοναχός, ο οποίος το άρπαξε, το πέταξε στο πεζοδρόμιο και έτσι το παιδί σώθηκε. Ο μικρός είδε το μοναχό, αλλά δεν ήξερε ποιος είναι. Είπε στον πατέρα του ό,τι συνέβη και αυτός έφερε το παιδί του στο Άγιον Όρος και γυρνούσαν όλα τα κελλιά και τα μοναστήρια, για να βρουν ποιος ήταν αυτός ο μοναχός. Μέχρι που κατέβηκαν στον πατέρα Παΐσιο και το μικρό παιδί αμέσως τον ανεγνώρισε.

Επίσης, κάποιο άλλο γεγονός που έγινε πριν φύγω από την Κύπρο. Επισκέφτηκε ένας νεαρός το Γέροντα και ήθελε να του πη ότι η γυναίκα του ήταν πολύ βαριά άρρωστη. Ο Γέροντας είχε πολύ κόσμο, ήταν κουρασμένος και τους λέει: «Παιδιά δεν μπορώ, άντε να φύγετε, να πάτε στην Ιβήρων». Επήγε αυτός και του λέει: «Θέλω να σου πω κάτι». Του απαντάει ο Γέροντας: «Άντε, παιδί μου, πήγαινε, πήγαινε». «Μα έχω κάτι σοβαρό να σου πω Γέροντα!» «Πήγαινε, παιδί μου, δεν υπάρχει τίποτα. Πήγαινε και ο Θεός θα βοηθήσει». Αυτός επέμενε, αλλά ο Γέροντας του λέει: «Βρε παιδί μου, πήγαινε να προλάβης το Μοναστήρι, μην κλείση». Τότε αυτός αποκάλυψε το γεγονός: «Γέροντα, η γυναίκα μου είναι άρρωστη!» «Πήγαινε και δεν έχει τίποτα η γυναίκα σου». Ο νέος κοίταξε το ρολόι, για να δη πόση ώρα του μένει να πάη στο Μοναστήρι- ήταν 14:45. Έφυγε απογοητευμένος, γιατί δεν έκανε τίποτα. Όταν επέστρεψε σπίτι του, η γυναίκα του, τελείως καλά, του διηγήθηκε τα εξής: «Ξαφνικά, ενώ καθόμουν εκεί στο κρεβάτι, μ’ έπιασε κρύος ιδρώτας, και από εκείνη την ώρα θεραπεύτηκα. Πήγα στο γιατρό και με βρήκε τελείως καλά». Τη ρωτάει: «Ποια ώρα έγινε αυτό;» «Ήταν Παρασκευή 14:45″. Την ώρα, δηλαδή, που ο Γέροντας του είπε: «Πήγαινε και δεν έχει τίποτα η γυναίκα σου».

Τέτοια είναι πάμπολλα που μπορούμε να πούμε. Όμως μεγάλη σημασία δεν έχουν τα θαύματα του Γέροντα, αλλά η μεγάλη αγάπη του στο Θεό, η βαθιά του πίστη και ότι ήταν ένα πραγματικό τέκνο της Ορθοδόξου Εκκλησίας και του Μοναχισμού. Νομίζω ότι ό,τι και να πη κανείς, δεν μπορεί να περιγράψη το Γέροντα. Ο λόγος που πάντα έλεγε ήταν: «Ν’ αγαπάμε το Θεό και ν’ αγωνιζόμαστε πάντοτε με φιλότιμο». Έλεγε ότι ο Χριστός είναι οξυγόνο. Εμείς να μην το κάνουμε διοξείδιο του άνθρακος. Και γι’ αυτό ήθελε πάντοτε όλοι οι χριστιανοί να έχουν θάρρος, να είναι γεμάτοι χαρά για την αγάπη του Θεού και ποτέ να μην απογοητεύωνται, διότι, όπως έλεγε, το άγχος και η απογοήτευση είναι πάντοτε από το διάβολο και ουδέποτε από το Θεό.

Πηγή: (ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΩΝ, Γέροντας ΠΑΪΣΙΟΣ ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ 1924-1994, ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΑΓΙΟΤΟΚΟΣ ΚΑΠΑΔΟΚΙΑ»), Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου, Αβέρωφ