Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός έξι μέρες πριν από το Πάσχα πήρε μαζί Του τους τρεις διακεκριμένους μαθητές Του, τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, και ανέβηκε στο όρος Θαβώρ. Εκεί, μπροστά στα μάτια των μαθητών, ο Κύριος μεταμορφώθηκε και το μεν πρόσωπό Του έλαμψε σαν τον ήλιο, τα δε ρούχα Του έγινα λευκά σαν το φως.

Το γεγονός αυτό αποτελεί μία Θεοφάνεια της θείας Φύσης του Κυρίου Ιησού, η οποία φανερώνει την θεϊκή δόξα του ενανθρωπήσαντος Υιού και Λόγου του Θεού. Ο Θεός αυτό-αποκαλύπτεται στους Μαθητές Του και διά μέσον αυτών σ’ όλο τον κόσμο.

Ο άνθρωπος από μόνος του ήταν ανήμπορος να συμμετάσχει σ’ αυτή την δόξα. Μόνον, εάν ο ίδιος ο Θεός αποκάλυπτε τον Εαυτό Του, ο κόσμος θα γνώριζε την αληθινή θεογνωσία. Κανένας άνθρωπος δεν είδε ποτέ τον Θεό, ούτε εγένετο μέτοχος της θείας δόξας. Και αυτό αποτελεί το μεγαλείο της αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο, το γεγονός ότι επιθυμεί όλοι οι άνθρωποι να γίνουν μέτοχοι της θείας δόξης.

ς είδαν ουράνια οράματα και, κάτω από την έμπνευση του Αγίου Πνεύματος, προφήτευσαν μελλοντικά γεγονότα. Ο Μωϋσής είδε τον Θεό στην φλεγόμενη αλλά μη καιγόμενη Βάτο (Έξ. 3:2-6), μίλησε στο Θεό επάνω στο όρος Σινά και έλαβε τις Δέκα Εντολές, αλλά ποτέ δεν είδε τον Θεό πρόσωπο προς πρόσωπο (Έξ. 19:16-20-20:17). Ο Προφήτης Ησαϊας βλέπει την δόξα του Θεού περικυκλούμενη από τα Σεραφείμ, που έψελναν τον τρισάγιο ύμνο, «Άγιο, Άγιος, Άγιος, Κύριος Σαβαώθ, πλήρης ο ουρανός και η γη της δόξης Αυτού» (Ησ. 6:1-5). Ο Προφήτης Δανιήλ βλέπει την Ημέρα της Κρίσεως, όταν ο Θεός πρόκειται να καθίσει πάνω σ’ ένδοξο Θρόνο για να κρίνει τους ανθρώπους (Δανιήλ 7:9-14). Όλοι αυτοί οι ιερείς άνδρες μετείχαν της θείας δόξας, που ο Θεός τους αποκάλυψε, όμως κανείς απ’ αυτούς δεν αξιώθηκαν να δουν την θεία δόξα, όπως αποκαλύφθηκε στους Μαθητές Του πάνω στο όρος Θαβώρ.

Η φανέρωση της δόξας της θείας φύσης του Χριστού είναι το έργο του Θεού, διότι ο Άγιος Θεός επιθυμεί, ο άνθρωπος γίνει μέτοχος της θείας δόξας. Ο άνθρωπος πλάσθηκε «κατ’ εικόνα και καθομοίωσιν» Θεού (Γεν. 1:26) και έχει κληθεί να γίνει άγιος, κατά Χάρη, όπως ακριβώς ο Θεός είναι Άγιος από την φύση Του. Ο μοναδικός σκοπός της ζωής και της ύπαρξης του ανθρώπου είναι να ομοιάσει με τον Θεό διά μέσον της ορθής πίστεως και της ενάρετης ζωής.

Οι Προφήτες, οι Απόστολοι, οι Άγιοι και οι Όσιοι, άνδρες και γυναίκες, από μόνοι τους ήσαν ανήμποροι να φθάσουν στο ύψος της θέωσης. Αυτό πραγματοποιείται μέσον του Ιησού Χριστού, του Υιού του Θεού, ο οποίος αγιάζει τον άνθρωπο. Η αγιότητα είναι το αποτέλεσμα της ενεργείας του Αγίου Πνεύματος μέσα στο κανονικό Σώμα του Χριστού, που είναι η Αγία Ορθόδοξος Εκκλησία. Το τρίτο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, διά μέσον των ιερών Μυστηρίων της Εκκλησίας, αγιάζει όλους εκείνους που μετέχουν σ’ αυτά. Γι’ αυτό τον λόγον όλοι όσοι δεν ζουν την μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας στερούν από τον εαυτό τους αυτή την ευεργετική Χάρη και Δωρεά του Θεού.

Ο άνθρωπος δεν μπορεί από μόνος του να λάβει την Χάρη του Θεού. Οι τρεις Απόστολοι δεν θα έβλεπαν την μεταμόρφωση, εάν δεν ήσαν μαζί με τον Κύριο. Ανέβηκαν μαζί Του και Εκείνος αποκαλύπτεται σ’ αυτούς. Με παρόμοιο τρόπο, κανείς δεν μπορεί να ανεβεί την κλίμακα των αρετών, παρά μόνον εάν ακολουθεί τον Χριστό. Διότι, μόνον εν Χριστώ ο άνθρωπος μπορεί να επιτύχει την ηθική και πνευματική του ολοκλήρωση, την απελευθέρωσή του από την αμαρτία και να γίνει άγιος. Μόνον εν Χριστώ ο άνθρωπος μετέχει της θείας ζωής, που προσφέρεται από τον Κύριο.

Η λάμψη του προσώπου του Ιησού σαν τον ήλιο και η λευκότητα των ρούχων Του φανέρωσαν μία ελάχιστη ακτίνα της θείας Φύσης Του. Ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού, τέλειος Θεός, που ενσαρκώθηκε και έγινε τέλειος άνθρωπος, χωρίς να μειώνεται η θεότητά Του, ή να θεοποιείται η ανθρωπότητά Του. Οι δύο φύσεις και θελήσεις, η θεία και η ανθρώπινη, μένουν ενωμένες στην μίαν Υπόσταση του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού, χωρίς σύγχυση ή μίξη και χωρίς να καταργεί η μία την άλλη.

Στη Μεταμόρφωση ο Θεός Πατέρας δίδει την δική Του μαρτυρία στον κόσμο. Καλεί τον κόσμο να ακούσει μόνον τον Υιό Του. Ο άνθρωπος, λοιπόν, δεν πρέπει να ακολουθεί άλλο άνθρωπο, θρήσκευμα ή φιλοσοφικό οργανισμό, όπου δεν υπάρχει η σωτηρία. Την εξουσία της ζωής ή του θανάτου την έχει μόνον ο Ιησούς Χριστός. Γι’ αυτό και καλεί στην μεταμόρφωσή Του τους Προφήτες Μωϋσή και Ηλία, ακριβώς για να δείξει, ότι είναι ο Κύριος των ζώντων και των νεκρών.

Η γιορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα μας Ιησού Χριστού φανερώνει ότι ο άνθρωπος μπορεί να συμμετάσχει στη θεία δόξα του Θεού μόνον, όταν βρίσκεται ενωμένος με τον Χριστό. Το Θαβώρειο Φως προσφέρεται σ’ όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους, αλλά καρποφορεί μόνον σ’ εκείνους που θα πιστεύσουν, ακούσουν και ακολουθήσουν τον Υιό του Θεού, τον Κύριό μας Ιησού Χριστό. Η σημερινή μέρα μας καλεί όλους να ανεβούμε το όρος των αρετών, να απολαύσουμε την ωραιότητα της θείας δόξης και να δώσουμε την δική μας μαρτυρία της Ορθοδόξου μας Πίστεως και ζωής στο κόσμο που μας περιτριγυρίζει.

Ὁ Αὔγουστος εἶναι ὁ μήνας τῆς Παναγίας. Ἡ μεγάλη ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως, τῆς μνήμης, τῆς Θεοτόκου, ποὺ ἐτέθη ἀκριβῶς στὸ μέσον τοῦ μηνὸς αὐτοῦ, ἦταν αἰτία καὶ ὅλες οἱ ἡμέρες του νὰ πάρουν σιγὰ – σιγὰ ἕνα Θεομητορικὸ χαρακτήρα. Οἱ δεκατέσσαρες πρῶτες ἡμέρες μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι εἶναι τὰ προεόρτιά της καὶ οἱ ὑπόλοιπες τὰ μεθέορτα, ἡ παράταση τῆς μεγάλης αὐτῆς Θεομητορικῆς ἑορτῆς.

Κατὰ τὴν αὐστηρὰ ἑορτολογικὴ τάξη, προεόρτιος ἡμέρα εἶναι μόνο ἡ παραμονή, ἡ 14η τοῦ μηνός, κατὰ τὴν ὁποία καὶ μόνο ὑπάρχουν εἰδικὰ τροπάρια στὴν ἐκκλησιαστικὴ ἀκολουθία. Ἀλλὰ τὸ λειτουργικὸ ἔθιμο, ποὺ σήμερα ἀποτελεῖ πιὰ γενικῶς καθιερωμένη παράδοση, συνέδεσε ὅλες τὶς πρὸ τῆς ἑορτῆς ἡμέρες μὲ τὴν προπαρασκευὴ γιὰ τὸν ἑορτασμὸ τῆς μνήμης τῆς Παναγίας, ἀφ’ ἑνὸς μὲν μὲ τὴν προπαρασκευαστικὴ νηστεία, ἀφ’ ἑτέρου δὲ μὲ τὴ ψαλμωδία τῶν παρακλητικῶν κανόνων πρὸς αὐτὴν μετὰ τὸν ἑσπερινὸ τῶν ἡμερῶν αὐτῶν.

Ἡ μεθέορτος πάλι περίοδος κατὰ τὸ ἰσχύον τυπικὸ λήγει τὴν 23η Αὐγούστου, ἠμέρα κατὰ τὴν ὁποία «ἀποδίδεται» ἡ ἑορτή, τὰ Ἐννιάμερα. Πάντοτε ὅμως κατὰ τὸ παρελθὸν ὑπῆρχαν τάσεις παρατάσεως τοῦ ἑορτασμοῦ. Ἔτσι σὲ πολλὰ μοναστήρια τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ τοῦ Ἁγίου Ὄρους ἡ ἑορτὴ ἀπεδίδετο τὴν 28η Αὐγούστου. Διάταγμα ἐξ ἄλλου τοῦ αὐτοκράτορα Ἀνδρόνικου Β΄ τοῦ Παλαιολόγου ὅριζε νὰ ἑορτάζεται ἡ μνήμη τῆς Θεοτόκου...

καθ’ ὅλο τὸν Αὔγουστο μήνα ἀπὸ τὴν 1η μέχρι τὴν 31η.

Σὲ ἀνάλογο τάση φαίνεται ὅτι ὀφείλεται καὶ ἡ τοποθέτηση στὴν 31η τοῦ Αὐγούστου τῆς ἑορτῆς τῆς καταθέσεως τῆς Τίμιας Ζώνης τῆς Θεοτόκου στὴν Ἁγία Σορό, ποὺ βρισκόταν στὸ ναὸ τῆς Θεοτόκου στὰ Χαλκοπρατεία τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Κατὰ τὸν τρόπο αὐτὸν ὁ Θεομητορικὸς μήνας, ἀλλά καὶ ὁλόκληρο τὸ ἔτος, ποὺ ἔληγε τὴν 31η Αὐγούστου, σφραγιζόταν μὲ μία Θεομητορικοῦ χαρακτήρα ἑορτή.

Κατὰ τὸν Αὔγουστο, λοιπόν, τὸν μήνα τῆς Παναγίας, στοὺς ναούς μας, καὶ μάλιστα στὰ προσκυνήματα τὰ ἀφιερωμένα στὸ ὄνομά της, θὰ συντρέξουν οἱ πιστοί μας γιὰ νὰ ὑμνολογήσουν τὴν Μητέρα τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ ἀναφέρουν σ’ αὐτὴν τὴ θλίψη καὶ τὶς ἀγωνίες τους. Καὶ δικαίως, γιατί ἡ Θεοτόκος εἶναι ἡ λογικὴ κλίμακα ποὺ κατέβασε τὸν Θεὸ στὸν κόσμο καὶ ἀνέβασε τὸν ἄνθρωπο στὸν Θεό. Εἶναι ὁ κρίκος ποὺ συνέδεσε τὸν οὐρανὸ μὲ τὴ γῆ, ποὺ ἔδωσε στὸν Θεὸ τὴν σάρκα, ὥστε νὰ γίνει, ἀπὸ ἄκρα φιλανθρωπία, ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ «ὁμοούσιος ἡμῖν κατὰ τὴν ἀνθρωπότητα», σὰρξ ἐκ τῆς σαρκὸς καὶ ὀστοῦν ἐκ τῶν ὀστέων τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος. Καὶ στὴν παρρησία τῆς μητέρας Του, ποὺ τὴν ἄφησε πεθαίνοντας στὸν σταυρὸ στὸ πρόσωπο τοῦ Ἰωάννου καὶ γιὰ δική μας μητέρα, καταφεύγουν τώρα τὰ παιδιά της, οἱ ἀδελφοί τοῦ Χριστοῦ. Δὲν ἦταν ἡ διαθήκη Του αὐτή, ποὺ τὴν ἔγραψε ἐπάνω στὸν αἱματοβαμμένο σταυρό Του, ὅταν βλέποντας «τὴν μητέρα καὶ τὸν μαθητὴν παρεστῶτα, ὅν ἤγαπα» εἶπε πρὸς αὐτὴν τὸ «Ἰδοὺ ὁ υἱός σου» καὶ πρὸς τὸν μαθητὴ «Ἰδοὺ ἡ μήτηρ σου»;

Μὲ τὸ θάρρος λοιπὸν καὶ τὴν ἀγάπη τῶν παιδιῶν πρὸς τὴν μητέρα ἀπευθύνεται ὁ λαὸς τοῦ Θεοῦ πρὸς τὴν Θεοτόκο, γιὰ νὰ διαβιβάσει Ἐκείνη τὰ αἰτήματά του πρὸς τὸν Υἱὸ καὶ Θεό της, χρησιμοποιώντας καὶ πάλι τὴν παρρησία τῆς μητέρας. Γιατί μέσα στὸ μυστικὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τὴν Ἐκκλησία, νεκροὶ δὲν ὑπάρχουν. Ὅλοι ζοῦν ἐν Χριστῷ καὶ συνεχίζουν καὶ στὸν οὐρανὸ τὶς προσευχὲς καὶ τὶς δεήσεις γιὰ τὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας ποὺ ζοῦν στὴ γῆ καὶ ἀγωνίζονται τὸν καλὸν ἀγώνα τῆς χριστιανικῆς ζωῆς, ὅπως ἀκριβῶς καὶ οἱ ζῶντες στὸν κόσμο τοῦτο δέονται γιὰ τοὺς ἄλλους ἀδελφοὺς των, ζώντας ἢ κεκοιμημένους.

Καὶ πολὺ περισσότερο ἡ Θεοτόκος στὴ δόξα τοῦ οὐρανοῦ δὲν παύει νὰ ἐκτελεῖ τὸ ἔργο τῆς μεσιτείας ποὺ ἔκαμε καὶ στὴ γῆ. Ὅπως στὸ γάμο τῆς Κανᾶ ἐνδιαφέρθηκε γιὰ τὴ χαρὰ τῶν ἀνθρώπων καὶ ζήτησε καὶ πέτυχε ἀπὸ τὸν Χριστὸ τὴν θαυματουργική Του ἐπέμβαση, ἔτσι καὶ μεταστάσα ἀπὸ τὴ γῆ δὲν ἐγκατέλειψε τὴ γῆ, ἀλλὰ διαρκῶς διαβιβάζει τὶς αἰτήσεις μας πρὸς τὸν Υἱὸ καὶ Θεό της.

Γι’ αὐτὸν ἀκριβῶς τὸ λόγο εἶναι ἡ «προστασία» ἡ «ἀκαταίσχυντος» καὶ ἡ «μεσιτεία» ἡ «ἀμετάθετος», ποὺ δὲν παραβλέπει τὶς ἱκετευτικές μας φωνές, ἀλλὰ ἀντιλαμβάνεται καὶ προφθάνει στὴ βοήθεια ἐκείνων ποὺ ἔχουν ἀνάγκη, ὅπως πολὺ χαρακτηριστικὰ ψάλλει ὁ ποιητὴς τοῦ γνωστοῦ κοντακίου.

Σ’ αὐτὴν λοιπὸν τὴ θεολογικὴ βάση στηρίζεται ἡ Ἐκκλησία ὅταν κατὰ τὶς πρῶτες ἡμέρες τοῦ μηνὸς αὐτοῦ ψάλλει στοὺς ναούς μας τοὺς παρακλητικοὺς κανόνας πρὸς τὴν Παναγία. Θὰ ἑνώσουμε καὶ ἐμεῖς μαζὶ μὲ τὸν ὑπόλοιπο λαὸ τοῦ Θεοῦ τὴ φωνή μας καὶ θὰ ἀπευθύνουμε πρὸς αὐτὴν τοὺς ὡραίους ὕμνους, ποὺ συνέθεσαν οἱ ἱεροὶ ποιητὲς τῆς Ἐκκλησίας μας, οἱ πνευματοκίνητοι συντάκτες τῶν ἱερῶν αὐτῶν ἀκολουθιῶν. Αὐτὲς ἀκριβῶς τὶς παρακλητικὲς ἀκολουθίες θὰ δοῦμε σήμερα. Τὸ θέμα εἶναι καὶ ἐπίκαιρο καὶ πρακτικῶς χρήσιμο, ἀφοῦ ἀπὸ σήμερα τὸ βράδυ θὰ σημαίνουν οἱ καμπάνες τῶν ἐκκλησιῶν μας καὶ θὰ μᾶς καλοῦν σ’ αὐτές.

Οἱ δύο ἀκολουθίες αὐτὲς μᾶς εἶναι γνωστὲς μὲ τὸ ὄνομα «Μικρὸς» καὶ «Μέγας παρακλητικὸς κανὼν εἰς τὴν Ὑπεραγίαν Θεοτόκον». Ἔτσι ἐπιγράφονται στὰ λειτουργικά μας βιβλία. Στὴν πραγματικότητα ὅμως εἶναι κάτι τὸ εὐρύτερο.

Ὁ κανὼν εἶναι μέρος μόνο τῆς ὅλης ἀκολουθίας, τὸ μεγαλύτερο καὶ ἴσως τὸ πιὸ ἐντυπωσιακό. Εἶναι τὸ στοιχεῖο ποὺ μὲ τὴν ἐναλλαγὴ του διαφοροποιεῖ τὴν κατὰ τὰ ἄλλα ὅμοια ἀκολουθία σὲ δύο, ποὺ γιὰ νὰ διακρίνονται ὀνομάζονται ἡ μία «Μεγάλη Παράκλησις» καὶ ἡ ἄλλη «Μικρά». Καὶ οἱ δύο κανόνες ἔχουν ἴσο ἀριθμὸ τροπαρίων, 32 τροπάρια ὁ καθένας-τέσσαρα σὲ κάθε ὠδή, τοῦ μεγάλου ὅμως κανόνα τὰ τροπάρια καὶ οἱ εἱρμοί, ἀπὸ τοὺς ὁποίους ἐξαρτῶνται τὰ τροπάρια, εἶναι φανερὰ ἐκτενέστερα.

Αὐτὸ ὅμως δὲν εἶναι, νομίζω, ἀρκετὸ νὰ αἰτιολογήσει τὸ ἐπίθετο «μέγας» σ’ αὐτόν. Φαίνεται ὅτι ὁ μέγας αὐτὸς κανὼν ἐψάλλετο πανηγυρικώτερα, ἰδιαιτέρως κατὰ τὴν περίοδο τοῦ δεκαπενταύγουστου, ὅπως δείχνουν καὶ τὸ ἐξαποστειλάριο «Ἀπόστολοι ἐκ περάτων…», ποὺ ψάλλεται στὸ τέλος του. Κατόπιν καὶ ἡ ἐπανάληψις τῶν δύο τροπαρίων «Διάσωσον ἀπὸ κινδύνων…» καὶ «Ἐπίβλεψον ἐν εὐμενείᾳ…», ποὺ γίνεται στὸ τέλος κάθε ὠδῆς τοῦ μεγάλου, ἐνῶ στὸν μικρὸ μόνο στὸ τέλος τῆς γ΄ καὶ τῆς ς΄ ὠδῆς, μαρτυρεῖ μία τάση πρὸς ἔξαρση ἐπὶ τὸ πανηγυρικώτερον τοῦ πρώτου. Ὁ μικρὸς ἐψάλλετο, ὅπως καὶ ἡ ἐπιγραφὴ του μαρτυρεῖ, καθ’ ὅλο τὸ ἔτος «ἐν πάσῃ περιστάσει καὶ θλίψει ψυχῆς».

Κατὰ τὴν ἰσχύουσα σήμερα πράξη, οἱ δύο κανόνες κατὰ τὴν περίοδο τοῦ δεκαπενταύγουστου ψάλλονται ἐναλλάξ, γιὰ τὴν ἀποφυγή, προφανῶς, τῆς μονοτονίας, στὸ τέλος τοῦ ἑσπερινοῦ ὅλων τῶν ἡμερῶν ἐκτὸς ἀπὸ τὸν ἑσπερινὸ τῶν Σαββάτων, τῆς Μεταμορφώσεως καὶ τῆς Κοιμήσεως.

Αὐτὴ ἡ σύνδεση τῆς παρακλήσεως μὲ τὴν ἀκολουθία τοῦ ἑσπερινοῦ μας φέρνει στὸ νοῦ τὴν ἀντίστοιχο μοναχικὴ τάξη, ποὺ στὶς ὁλονυκτίες τῶν μονῶν συνάπτεται ὁ ὄρθρος στὸν ἑσπερινό. Ἡ ὅλη ἀκολουθία δηλαδὴ τοῦ ἑσπερινοῦ καὶ τῆς παρακλήσεως μαζί, γίνονται σὰν ἕνα εἶδος μικρᾶς παννυχίδος στὰ μέτρα καὶ τὶς δυνατότητες τῶν ἐνοριῶν, μικρῆς ὁλονυκτίας πρὸς τιμὴν τῆς Θεοτόκου.

Ἂν προσέξουμε τὴ δομὴ τῆς ἀκολουθίας τῆς παρακλήσεως, θὰ ἀναγνωρίσουμε σ’ αὐτὴν τὸ σχῆμα καὶ τὴ διάταξη ἑνὸς ὑποτυπώδους ὄρθρου. Ἀρχίζει μὲ ἕνα θρηνητικὸ ψαλμό, τὸν τελευταῖο τῶν ψαλμῶν τοῦ ἑξάψαλμου («Κύριε εἰσάκουσον τῆς προσευχῆς μου…»-ψαλμὸς 142ος), τὸ «Θεὸς Κύριος…» μὲ τὰ Θεομητορικὰ τροπάρια «Τῇ Θεοτόκῳ ἐκτενῶς νῦν προσδράμωμεν…» καὶ «Οὐ σιωπήσωμεν ποτὲ Θεοτόκε…», τὸν 50ο ψαλμὸ «Ἐλέησόν με, ὁ Θεός, κατὰ τὸ μέγα ἔλεός σου…», τὸν Κανόνα μὲ Κάθισμα στὸ τέλος τῆς γ΄ καὶ τὸ Κοντάκιο στὸ τέλος τῆς ς΄ ὠδῆς καὶ τὴν παρεμβολὴ τῶν ἀναβαθμῶν, τοῦ εὐαγγελίου καὶ τῆς Συναπτῆς του, μὲ τὰ τροπάρια ποὺ συνοδεύουν τὸν 50ο ψαλμὸ στὸν ὄρθρο, τὰ μεγαλυνάρια μετὰ τὴν θ΄ ὠδὴ καὶ στὸ τέλος τροπάρια πού μποροῦν νὰ παραλληλισθοῦν πρὸς τὰ ἐξαποστειλάρια τοῦ ὄρθρου στὸ Μέγα Παρακλητικὸ κανόνα ἢ πρὸς τὰ ἀπόστιχα τοῦ ὄρθρου στὴν μικρὰ Παράκληση. Ἂν συνδυάσουμε μάλιστα τὰ ἀνωτέρω πρὸς τὴν τάξη ποὺ ἰσχύει στὶς ἑορτὲς τῶν ἁγίων, ποὺ ὡς πρῶτος κανὼν στὸν ὄρθρο ψάλλεται ἕνας ἀπὸ τοὺς ἀνωτέρω παρακλητικοὺς κανόνας πρὸς τὴν Θεοτόκο, δὲν μᾶς μένει καμιὰ ἀμφιβολία, ὅτι καὶ στὶς παρακλήσεις ἔχουμε ἕνα Θεομητορικὸ παρακλητικὸ ὄρθρο κατὰ τὸν τύπο τῶν μοναχικῶν ὁλονυκτιῶν.

Ὁ μικρὸς κανὼν φέρεται ὑπὸ τὸ ὄνομα τοῦ Θεοστηρίκτου μοναχοῦ ἢ τοῦ Θεοφάνους, πού ἴσως πρόκειται γιὰ τὸ ἴδιο πρόσωπο ποὺ χαρακτηρίζεται πότε μὲ τὸ κοσμικό, πότε μὲ τὸ μοναχικό του ὄνομα. Ποιὸς ὅμως ἀπὸ τοὺς πολλοὺς ὁμώνυμους ποιητὲς εἶναι ὁ συντάκτης τοῦ κανόνος αὐτοῦ δὲν εἶναι εὔκολο νὰ προσδιορισθεῖ.

Τοῦ μεγάλου ποιητὴς εἶναι ὁ τελευταῖος αὐτοκράτωρ τῆς Νικαίας Θεόδωρος Δούκας ὁ Λάσκαρις (1222-Ι258). Ὁ δεύτερος αὐτὸς κανὼν ἔχει μᾶλλον προσωπικὸ χαρακτήρα καὶ ἀναφέρεται εἰδικῶς στὰ παθήματα καὶ τὶς περιστάσεις τοῦ βίου τοῦ πολυπαθοῦς αὐτοῦ βασιλέως. Ὁ πρῶτος εἶναι γενικότερος καὶ ταιριάζει σὲ κάθε ἄνθρωπο θλιβόμενο, ἀσθενοῦντα καὶ πάσχοντα ἀπὸ πνευματικὲς καὶ σωματικὲς ἀσθένειες, ἀπὸ ἐπιβουλὲς δαιμονικὲς καὶ κάθε ἄλλο ψυχοσωματικὸ κίνδυνο.

Καὶ οἱ δύο Κανόνες ψάλλονται σὲ ἦχο πλ. δ΄. Ἡ α΄ ὠδὴ τοῦ Μικροῦ ἔχει εἱρμὸ τὸ «Ὑγράν διοδεύσας», τοῦ μεγάλου τὸ «Ἁρματηλάτην Φαραώ». Καὶ οἱ δύο ἁμιλλῶνται στὴν ἐκλογὴ ὡραίων εἰκόνων, λεπτοῦ καὶ εὐγενοῦς τρόπου ἐκφράσεως τῆς δεήσεως, ζωηρῆς περιγραφῆς τῶν θλίψεων καὶ τῶν συμφορῶν καὶ τῶν αἰσθημάτων πίστεως, πόνου, ἀλλὰ καὶ ἐλπίδος καὶ ἐγκαρτερήσεως. Ὁ θρῆνος τοῦ πιστοῦ δὲν εἶναι ἔκφραση ἀπογνώσεως καὶ ἀπελπισίας, ἀλλὰ αἴτηση τοῦ Θείου ἐλέους καὶ τῆς βοηθείας τῆς Θεοτόκου γιὰ τὴ συνέχιση τοῦ ἀγῶνος τοῦ βίου καὶ γιὰ τὴν νικηφόρο ἀντιμετώπιση τῶν πειρασμῶν.

Πηγή: Ῥωμαίϊκο Ὁδοιπορικό 

Ο Άγιος Μεγαλομάρτυς και Ιαματικός Παντελεήμων γεννήθηκε στο τέλος του 3ου αιώνα στη Νικομήδεια της Μικράς Ασίας. Οι γονείς του, Ευστόργιος και Ευβούλη, ήσαν ευγενείς και πλούσιοι. Ο Ευστόργιος προσκυνούσε τα είδωλα, η Ευβούλη ήταν Χριστιανή Ορθόδοξος και στολισμένη με κάθε αρετή και πλούσια σε καλά έργα. Η μόνη απασχόλησή της ήταν να αναθρέψει το παιδί της μέσα στην ευσέβεια και την ενάρετη ζωή.

Το πρωταρχικό όνομα του Αγίου Παντελεήμονος ήταν Παντολέων. Σε νεαρά ηλικία κοιμήθηκε η μητέρα του και ο Ευστόργιος τον δίδαξε να λατρεύει τα είδωλα των ψευδή θεών. Σπούδασε ιατρική κάτω από την καθοδήγηση του σοφού ιατρού Ευφροσύνου και μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα διακρίθηκε απ’ όλους τους συμμαθητές τους σε σοφία και αρετή. Ακόμη ο Ρωμαίος Αυτοκράτωρ Μαξιμιανός θαύμαζε τον γλυκύ χαρακτήρα του νεαρού Παντολέοντος και πρόσταξε τον Ευφρόσυνο να τον διδάξει τα μυστικά της ιατρικής τέχνης για να γίνει ο προσωπικός του γιατρός.

Την εποχή αυτή υπήρχε στη Νικομήδεια ένας γέροντας με το όνομα Ερμόλαος, που ήταν ο ορθόδοξος ιερέας της πόλης. Εκείνος προείδε, ότι ο νεαρός Παντολέων θα γίνει σκεύος εκλογής της θείας Χάριτος και θα δοξάσει τον Κύριο με τη ζωή του. Μία μέρα, όπως ο Παντολέων περνούσε από το σπίτι του Ερμολάου, εκείνος τον κάλεσε και τον ρώτησε για την οικογένειά του. Ο Παντολέων απαντούσε με ευγένεια. Ο Ερμόλαος του είπε, ότι η ιατρική τέχνη του Ασκληπιού, του Ιπποκράτους και του Γαληνού δεν είχαν αξία και ότι οι θεοί που λατρεύει η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είναι ψευδείς, έργα ανθρώπων. Του δίδαξε την Ορθόδοξο Χριστιανική Πίστη και ότι ο Χριστός είναι ο μόνος αληθινός Θεός, που δημιούργησε τον ουρανό και την γη, και του υπενθύμισε ότι η μητέρα του πίστευε στον Χριστό. Τον διαβεβαίωσε, ότι ο μόνος αληθινός Ιατρός είναι ο Χριστός και εάν πίστευε θα μπορούσε να θεραπεύει τις ασθένειες των ανθρώπων με την δύναμη του αληθινού Θεού.

Ο Παντολέων άκουσε με προσοχή τα λόγια του Ερμολάου. Μία μέρα ενώ περνούσε μέσα από το δάσος συνάντησε ένα παιδί να είναι νεκρό, διότι το δάγκωσε φίδι. Ο Παντολέων προσευχήθηκε στο Χριστό λέγοντας: «Εάν τα όσα λέγει ο Ερμόλαος είναι αληθή, ας αναστηθεί το παιδία και ας πεθάνει το φίδι». Αμέσως ο νεκρός αναστήθηκε και το φίδι κομματιάστηκε.

Αυτή ήταν η απόδειξη που ήθελε. Επέστρεψε αμέσως στον Ερμόλαο και ζήτησε να βαπτιστεί. Απ’ εκείνη την ημέρα ο νεαρός γιατρός πραγματοποιούσε θαύματα στο όνομα του Χριστού και η φήμη του έφθασε στα πιο απόμακρα μέρη της Αυτοκρατορίας. Άρρωστοι απ’ όλα τα μέρη έφθαναν στη Νικομήδεια για να θεραπευτούν από τις αρρώστιές τους. Δεν δεχόταν χρήματα, αλλά ζητούσε να πιστέψουν στο Χριστό.

Δυστυχώς, οι άλλοι γιατροί βλέποντας ότι έχαναν την πελατεία τους ανάφεραν στον Μαξιμιανό, ότι ο νεαρός Παντολέων είναι Χριστιανός. Ο Αυτοκράτωρ στην αρχή δεν θέλησε να πιστέψει τις κατηγορίες των φθονερών ιατρών. Κάλεσε τον Παντολέων και τον ρώτησε, εάν αληθεύει ότι είναι Χριστιανός. Εκείνος ομολόγησε και για να αποδείξει ότι ο Χριστός είναι ο αληθινός Θεός, θεράπευσε ένα τυφλό μπροστά στον Αυτοκράτορα.

Ο Παντολέων στη δίκη του προστάκτηκε να θυσιάσει στους θεούς της Αυτοκρατορίας. Στην άρνησή του, ο Μαξιμιανός διέταξε να τον κρεμάσουν και με σιδερένια νύχια να του ξύνουν τις σάρκες και την ίδια στιγμή να καίνε τις πληγές του με αναμμένες λαμπάδες. Κατόπιν τον έριξαν μέσα καζάνι με καυτό μολύβι, αλλά με την Χάρη του Θεού δεν βλάφτηκε το παραμικρό. Στη συνέχεια τον έριξαν στη θάλασσα, αλλά εκείνος περπάτησε πάνω στα κύματα. Μετά τον έδεσαν πάνω σε μεγάλο τροχό με κοφτερά μαχαίρια, αλλά ο Μάρτυς του Χριστού προστατεύετο από τον Δεσπότη Χριστό. Ο Μαξιμιανός βλέποντας ότι τίποτε δεν βλάπτει τον Παντολέοντα, διέταξε να τον ρίξουν τα λιοντάρια. Μία εβδομάδα δεν έδωσαν στα άγρια θηρία φαγητό. Όλη η πόλις συγκεντρώθηκε στο αμφιθέατρο για να δει τον θάνατο του νεαρού γιατρού. Όταν όμως αφέθηκαν ελεύθερα τα λιοντάρια, μόλις πλησίασαν τον Άγιο ηρέμησαν τόσο, που έπαιζαν στα πόδια του Μάρτυρα. Όλη η πόλις θαύμασε και φώναξε: «Μέγας είναι ο Θεός των Χριστιανών, αφήστε ελεύθερο τον δίκαιο».

Ο Μαξιμιανός βλέποντας ότι δεν κατορθώνει τίποτε διέταξε να αποκεφαλίσουν τον Παντολέοντα. Έτσι, στις 27 Ιουλίου του 304 οδηγήθηκε ο Μέγας Μάρτυς του Χριστού έξω από την πόλη της πατρίδας του και κάτω από ένα ξηραμένο δένδρο ελιάς αποκεφαλίστηκε ο δούλος του Χριστού, που ο Κύριος τον μετονόμασε Παντελεήμων, γιατί θα ελεούσε όλους μέσα από την Χάρη Του.

Όταν οι πρώτες σταγόνες του αίματος του Αγίου Παντελεήμονος έπεσαν στις ρίζες της ξηραμένης ελιάς, αμέσως ζωντάνεψε το δένδρο και έδωσε καρπό. Αυτή η ελιά υπήρχε στη Νικομήδεια μέχρι το 1945, τότε, όμως οι Τούρκοι το έκοψαν.

Αυτή υπήρξε η ζωή και το μαρτύριο του Αγίου Μεγαλομάρτυρα του Χριστού Παντελεήμονα. Όσα έπραξε τα έκαμε για την δόξα του Χριστού. Δεν λάτρεψε ψευδείς θεούς. Δεν έδωσε σημασία σε κοσμικά πλούτη και απολαύσεις.

Εμείς ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί οφείλομε να μιμούμεθα τους ήρωες της πίστεώς μας, διότι αυτοί είναι τα ζωντανά παραδείγματα και οι αποδείξεις ότι ο άνθρωπος σώζεται. Οφείλομε να μιμηθούμε την αφοσίωσή τους, την ενάρετη ζωή τους, να ομολογούμε την πίστη μας μέσα στον κόσμο και να γίνουμε και εμείς ζωντανοί ναοί του αληθινού Θεού και, τότε, δοξάζομε τον Θεό και τιμούμε τους εορταζόμενους Αγίους της Ορθοδόξου μας Εκκλησίας.

Ένας από τους μεγαλύτερους Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης υπήρξε ο Προφήτης Ηλίας. Έζησε και προφήτευσε στις μέρες των βασιλέων Αχαάβ (873-854 π.Χ.) και Οζία (854-853 π. Χ.) (Γ΄ Βασιλειών 17:1- Δ΄ Βασιλειών 2:18). Ο ζήλος του για την αληθινή πίστη στον ένα και μόνον Θεό του Ισραήλ τον οδήγησε να αντισταθεί στην πονηρά βασίλισσα Ιεζάβελ, που εγκατέλειψε τον αληθινό Θεό και διάταξε τους Ισραηλίτες να λατρεύσουν και να προσκυνήσουν τον ψευδή θεό Βάαλ (Γ΄ Βασιλειών 16:29-33).

Ο βασιλιάς Αχαάβ και η πονηρά βασίλισσα Ιεζάβελ καταδίωξαν τους αληθινούς προφήτες και ιερείς του Θεού, πολλούς φυλάκισαν και άλλους θανάτωσαν. Ο Θεός προείπε στον Προφήτη Ηλία, ότι η Ιεζάβελ τον αναζητά για να τον θανατώσει και εκείνος έφυγε στην έρημο Χωράθ (σήμερα: Badi Jiambis), κοντά στον Ιορδάνη ποταμό. Ο Θεός φρόντιζε και έστελνε ένα κόρακα για να ταΐζει τον Προφήτη Του• και το πρωί του έστελνε ψωμί και το βράδυ κρέας (Γ΄ Βασιλειών 17:2-6). Αλλά, όταν το ποτάμι Χωράθ ξηράθηκε, ο Ηλίας έφυγε στα Σέραπτα της Σιδωνίας. Εκεί τον υποδέχθηκε μία χήρα και διά των προσευχών του ευλογήθηκε το βάζο ελαίου και αλεύρου και ουδέποτε εξαντλήθηκαν. Την περίοδο εκείνη ο υιός της χήρας απέθανε και ο Ηλίας προσευχήθηκε στο Θεό και ανάστησε τον νέο (Γ΄ Βασιλειών 17:7-24).

Ο Προφήτης Ηλίας εμφανίσθηκε μπροστά στον Βασιλέα Αχαάβ και προκάλεσε τους ψευδείς προφήτες να αποδείξουν ποίος Θεός είναι ο αληθινός, ο Θεός του Ισραήλ ή ο Βάαλ (Γ΄ Βασιλειών 18:16-40). Τετρακόσιοι και πενήντα ιερείς του Βάαλ συγκεντρώθηκαν στο όρος του Καρμήλου (Γ΄ Βασιλειών 18:22). Ο Ηλίας πρόσταξε να κτισθούν δύο θυσιαστήρια και να θυσιαστούν δύο βόδια. Όποιος Θεός θα έστελνε φωτιά εξ ουρανού και έκαιγε την προσφορά, αυτός θα είναι ο αληθινός Θεός. Όλοι συμφώνησαν.

Οι ιερείς του ψευδούς θεού Βάαλ από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου προσευχήθηκαν, αλλά τίποτε δεν συνέβη. Ο Ηλίας διάταξε να χύσουν νερό επάνω στο θυσιαστήριο τρεις φορές και μόλις προσευχήθηκε φωτιά από τον ουρανό κατέβηκε και κατέκαυσε όχι μόνον την προσφορά, αλλά και τα ξύλα, τις πέτρες και το χώμα (Γ΄ Βασιλειών 18:36-38). Τίποτε δεν έμεινε. Μετά απ’ αυτό το θαύμα ο Προφήτης Ηλίας διάταξε τον λαό να κατασφάξουν τους ιερείς και τους ψευδείς προφήτες του Βάαλ (Γ΄ Βασιλειών 18:40).

Νέοι διωγμοί επακολούθησαν και ο Ηλίας καταφεύγει στο όρος Χωρήβ. Εκεί έζησε την παρουσία του Θεού μέσα από την λεπτή αύρα αέρος (Γ΄ Βασιλειών 19:11-12).

Ο Προφήτης Ηλίας πάρθηκε στον Ουρανό πάνω σε πύρινο άρμα (Δ΄ Βασιλειών 2:11) και άφησε στο μαθητή του Ελισσαιέ διπλή την ευλογία του (Δ΄ Βασιλειών 2:9).

Ο Προφήτης Ηλίας είναι ένας από τους πιο αγίους Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης. Δεν άφησε κανένα σύγγραμμα, αλλά ο ζήλος του για την αληθινή πίστη στον Θεό τον ανάδειξε ως ένα από τους πιο γνωστούς και μεγαλύτερους Προφήτες του Θεού μέχρι σήμερα.

Ο Προφήτης Μαλαχίας (4:4) και η Σοφία Σειράχ (48:1-15) μιλούν για την Δευτέρα έλευσή του και την προετοιμασία της υποδοχής του Μεσσία (Mαλαχίας 4:4).

Στην Καινή Διαθήκη ο Προφήτης Ηλίας εμφανίστηκε κατά την μεταμόρφωση του Κυρίου μαζί με τον Μωϋσή στο όρος Θαβώρ (Ματθ. 17:1-8; Μάρκ. 9:2-13; Λουκ. 9:28-36). Σύμφωνα με το βιβλίο της Αποκαλύψεως, πριν από την Δευτέρα Παρουσία του Χριστού, οι δύο Προφήτες, Ενώχ και Ηλίας, θα έρθουν και θα προφητεύσουν για τριάμισι χρόνια (Αποκ. 11:3). Και τότε θα φονευθούν από το θηρίο (Αποκ. 11:7). Μετά από τρεις μέρες θα αναστηθούν. Φόβος μέγας θα κυριεύσει όλους που φόνευσαν τους Προφήτες του Θεού και οι δύο Προφήτες θα αναληφθούν στους ουρανούς (Αποκ. 11:12).  

Στην Καινή Διαθήκη ο Κύριος χρησιμοποίησε τον Ηλία σαν παράδειγμα για να περιγράψει τον ζήλο του Προφήτη Ιωάννη του Βαπτιστή (Λουκ. 1:17). Όταν ο Κύριος ερωτήθηκε, γιατί πρέπει ο Ηλίας νάρθει πρώτα; Εκείνος απάντησε, ότι ο Ηλίας έχει ήδη έρθει (Mατθ. 11:13-14 και 17:12).  

Σήμερα η Αγία μας Ορθόδοξο Εκκλησία σ’ όλο τον κόσμο εορτάζει τον Προφήτη του Θεού Ηλία τον Θεσβίτη. Με την απλή του την καρδιά και αγάπη προς τον αληθινό Θεό ο Ηλίας αντιστάθηκε εναντίον πονηρών ανθρώπων που άλλαξαν την αληθινή Πίστη σε ψεύδος και λάτρευσαν τον Βάαλ.

Στις μέρες μας ο Προφήτης Ηλίας συνεχίζει να κηρύττει στο λαό του Θεού και καλεί όλους να μετανοήσουμε και να εγκαταλείψουμε κάθε είδωλο και ψευδή θεότητα. Σήμερα, ο Προφήτης Ηλίας μας κηρύττει, να επιστρέψουμε με αγνότητα και αληθή πίστη στον Κύριο και να μη επιτρέπουμε ψευδείς διδασκαλίες να μολύνουν την καρδιά μας. Σήμερα, ο Προφήτης του Θεού μας φωνάζει λέγοντας, μη λατρεύετε ψευδείς θεούς! Μη προσκυνάτε τα είδωλα του 21ου αιώνα! Μη προσκυνάτε το χρήμα, τις απολαύσεις της σάρκας, τις μάταιες δόξες και τα υλικά πλούτη! Σήμερα, ο Προφήτης μας φωνάζει λέγοντας, ότι ζει Κύριος ο Θεός και θα κρίνει τον λαό Του κατά τα έργα του! Μετανοήσατε και επιστρέψατε στον Κύριο της αγάπης και θα δείτε τα μεγαλεία Του!

Αγαπητά μου παιδιά,

Ας μιμηθούμε την φλογερή πίστη του Προφήτη Ηλία. Ας τον έχομε παράδειγμα προς μίμηση. Ας δεχθούμε στις καρδιές μας, σαν σε άρματα φωτιάς, τον Χριστό και Σωτήρα μας. Ας αφήσουμε τις φλόγες της θείας Χάριτος να καίουν μέσα στις καρδιές μας.

Σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη εποχή ο Προφήτης Ηλίας μας κηρύττει, ζει και η φωνή του ακούγεται παντού. Ας στραφούμε προς τον Θεό. Ας εγκαταλείψουμε την ασθενή μας φύση. Ας δοξάσουμε τον Χριστό και με αρετές, ας αναφωνήσουμε: Πράγματι, Κύριε, είσαι ο Θεός μας, ο μόνος αληθινός Θεός.

Ἡ ἁγία Μακρίνα, ἀγαπητοί μου, ἔζησε τὸν τέταρτο (Δ΄) αἰῶνα σὲ μία ἀπὸ τὶς ὡραιότερες πόλεις τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, τὴν Καισάρεια τῆς Καππαδοκίας. Γεννήθηκε τὸ 327 μ.Χ.. Ἀνῆκε σὲ πολύτεκνη οἰκογένεια καὶ ἦταν τὸ πρῶτο καὶ μεγαλύτερο παιδί. Ἡ μητέρα της,ἡ ἁγία Ἐμμέλεια, εἶχε σύζυγο τὸν Βασίλειο,καὶ ἀπὸ τὸ γάμο τους ἀπέκτησαν δέκα παιδιά, τέσσερα ἀγόρια - ἕξι κορίτσια. Ἡ οἰκογένεια αὐτὴ εἶνε ὑπόδειγμα οἰκογενείας.Ἡ ἁγία Μακρίνα, ὡς μεγαλύτερη, ἀναδείχθηκε δεύτερη μάνα τοῦ σπιτοῦ . Φρόντιζε μὲστοργὴ γιὰ τ᾿ ἀδέρφια της καὶ συνέβαλε στὴν διαπαιδαγώγησί τους.

Τρεῖς ἔγιναν ἐπίσκοποι· ὁ ἕνας εἶνε ὁ Μέγας Βασίλειος, ὁ δεύτερος εἶνε ὁ Γρηγόριος Νύσσης, ὁ τρίτος εἶνε ὁ Πέτρος ἐπίσκοπος Σεβαστείας· τὸ τέταρτο ἀγόρι, ὁ Ναυκράτιος, ἔγινε μοναχός. Εἶχε δὲ καὶ πέντε ἀδελφές. Ὁ πρῶτος ἀπὸ τὰ ἀγόρια, ὁ Μέγας Βασίλειος, εἶνε καύχημα τῆς Ἐκκλησίας· σοφὸς ἱεράρχης, ποὺ σπούδασε τὴν ἑλληνικὴ σοφία στὴν Ἀθήνα, μετὰ ἐπέστρεψε στὴν πατρίδα του, καὶ τέλος ἔγινε ἐπίσκοπος Καισαρείας.

Ὁ Μέγας Βασίλειος στὴν ἀρχὴ εἶχε κλίσι στὸ δικηγορικὸ ἐπάγγελμα καὶ διέπρεπε σ᾿ αὐτό. Ἀλλὰ ἡ ἁγία Μακρίνα ἐπέδρασε στὸν χαρακτῆρα του καὶ τὸν ἔστρεψε σὲ πνευματικὰ ἐνδιαφέροντα καὶ μελέτες, καθὼς καὶ τὰ ἄλλα μικρότερα ἀδέρφια της. Ὑπάρχει μία ὡραία εἰκόνα, ποὺ παριστάνει τὴν ἁγία Μακρίνα νὰ περιποιῆται τὸ μικρότερο ἀδελφό της τὸν Πέτρο.
Ἡ Μακρίνα διακρινόταν γιὰ τὸ κάλλος της,τὸ σωματικὸ καὶ τὸ ψυχικό. Ἀπὸ μικρὴ διδάχθηκε τὶς ἀλήθειες τῆς πίστεως, τὶς ὁποῖες ἐφύλαττε μὲ ζῆλο. Ἦταν ἀρκετὰ μορφωμένη. Σὲ νεαρὰ ἡλικία μνηστεύθηκε ἕναν ἐκλεκτὸ νέο τῆς Καισαρείας. Ἀλλὰ προτοῦ νὰ γίνῃ ὁ γάμος ὁ μνηστήρας της ἀπεβίωσε ἐνῷ βρισκόταν σὲ ταξίδι γιὰ τὴν συλλογὴ δημοσίων φόρων. Ἐν συνεχείᾳ, μολονότι πολλοὶ τὴ ζητοῦσαν νὰ τὴν πάρουν σύζυγο, ἐκείνη δὲν θέλησε πλέον ἄλλο γάμο. Ἔμεινε στὸ σπίτι.Προτίμησε τὴ χηρεία παρ᾿ ὅλες τὶς δυσκολίες της. Ἀπομακρύνθηκε ἀπὸ κάθε κοσμικὴ συναναστροφὴ καὶ ἀφωσιώθηκε στὴν καλλιέργεια τῶν ἀρετῶν. Συγχρόνως βοηθοῦσε τὴ μητέρα της στὴν ἀνατροφὴ τῶν μικροτέρων ἀδελφῶν της. Εὐγενὴς ψυχὴ ἡ Μακρίνα, βλέποντας τὴ ματαιότητα τῆς παρούσης ζωῆς, ἀπεφάσισε ν᾿ ἀφοσιωθῇ πλέον ἐξ ὁλοκλήρου στὸ Θεό .Ἀνεχώρησε καὶ ἀπεσύρθη μαζὶ μὲ τὴ μητέρα της σ᾿ ἕνα ἐρημικὸ ἀγρόκτημά τους στὸν Πόντο, μέσα σ᾿ ἕνα θαυμάσιο τοπίο μὲ βλάστησι καὶ δάση, ὅπου ἀκούγονταν τὰ κελαϊδήματα τῶν πουλιῶν καὶ ἔτρεχε ὁ Ἴρις ποταμός. Ἐκεῖ ἔχτισαν ἕνα γυναικεῖο μοναστήρι. Ἐκεῖ ἐμόνασε καὶ ἀσκήτευε. Ἔζησε μὲ προσευχή, μὲ μελέτη τῶν Γραφῶν καὶ μὲ ἀγαθοεργία. Ἡ ἁγία ζωή της εἵλκυσε καὶ ἄλλες γυναῖκες. Ἔτσι σχηματίσθηκε ἕνα κοινόβιο, ψυχὴ τοῦ ὁποίου ἦταν ἡ ἁγία Μακρίνα, προεστῶσα τοῦ ἱεροῦ παρθενῶνος.Κοντὰ ἐκεῖ ἐμόναζε καὶ ὁ ἀδελφός της Βασίλειος. Ἀλλὰ μετὰ ἀπὸ λίγο, ἀρκετὰ νέος, ὁ Μέγας Βασίλειος ἀπέθανε . Ἡ κοίμησίς του σκόρπισε θλῖψι καὶ πένθος στὶς ἐκκλησίες καὶ μάλιστα στὸ οἰκογενειακό του περιβάλλον.Ἔδωσε δὲ ἀφορμὴ νὰ γίνουν τότε συζητήσεις καὶ νὰ λεχθοῦν πολλὰ γύρω ἀπὸ τὸ θάνατο καὶ τὴν ἀθανασία τῆς ψυχῆς.Ἀλλὰ καὶ ἡ ἁγία Μακρίνα δὲν ἔζησε πολύ.Ἔφθασε καὶ τὸ δικό της τέλος.

Λίγο πρὸ τῆς κοιμήσεώς της ἔσπευσε κοντά της ὁ ἄλλος ἀδελφός, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ἐπίσκοπος Νύσσης, ἀφοῦ διήνυσε μεγάλη ἀπόστασι. Ὅταν ἔφτασε ἦταν ἡ τελευταία ἡμέρα τῆς ζωῆς της. Συναντήθηκαν τὰ δύο ἀδέρφια καὶ δάκρυσαν. Θυμήθηκαν τὰ παιδικά τους χρόνια τὴν ἁγία τους μητέρα, τὸν καλό τους πατέρα,τὴ σοφὴ γιαγιά τους ποὺ ἦταν κόρη ὁμολογητοῦ, ὅλα ἐκεῖνα τὰ ὡραῖα ποὺ εἶχαν ζήσει.Πρὸ παντὸς θυμήθηκαν τὸν ἀδελφό τους τὸν Μέγα Βασίλειο, καὶ ὁ πρόσφατος θάνατός του ἔδωσε ἀφορμὴ νὰ ὑψωθοῦν σὲ ὕψη πνευμα-τικῶν σκέψεων. Μεταξὺ ἁγίας Μακρίνης καὶ Γρηγορίου Νύσσης διεξήχθη ἕνας διάλογος,τὸν ὁποῖον ἐγὼ θεωρῶ ἀνώτερο ἀπὸ τὸν Φαίδωνα τοῦ Πλάτωνος· ὕψιστος διάλογος, ὁ ὁποῖος ἔχει μεταφραστῆ στὰ νεοελληνικά, δημοσίευσα δὲ καὶ ἐγὼ ἐπ᾿ αὐτοῦ σχετικὸ ἄρθρο (βλ. «Τὰ Μακρίνεια – Περὶ ἀναστάσεως νεκρῶν καὶ ἀθανασίας ψυχῆς» περιοδ. «Χριστ. Σπίθα» φ. 300-301/Ἰαν.-Φεβρ. 1967, σσ. 2-3) .Ἔτσι λοιπὸν ἡ ἁγία Μακρίνα, ἀφοῦ ἔζησεμὲ ἄσκησι καὶ ἁγιότητα, παρέδωσε τὴν ψυχή της στὸν Κύριο τὸ 379 μ.Χ. σὲ ἡλικία 52 ἐτῶν.

Ἡ κηδεία της ἔγινε πάνδημος. Συνέρρευσαν ἀπ᾿ ὅλα τὰ μέρη τῆς Μικρᾶς Ἀσίας πολλοὶ καὶκήδευσαν τὸ ἅγιο σκήνωμά της μὲ ἐπὶ κεφαλῆς τὸν ἅγιο Γρηγόριο Νύσσης.

Ἐκεῖνο ποὺ θέλω τώρα νὰ τονίσω, ἀγαπητοί μου, μὲ ἀφορμὴ τὴν οἰκογένεια τῆς ἁγίας Μακρίνας εἶνε, ὅτι ὁ γάμος εἶνε μυστήριο, ἕνα ἀπὸ τὰ ἑπτὰ μυστήρια. Ὁ λεγόμενος πολιτικὸς «γάμος» δὲν εἶνε μυστήριο, οὔτε συμφωνεῖ μὲ τὰ ἤθη τοῦ λαοῦ μας. Μία μικρὴ μειονότης, δύο στοὺς ἑκατό, κάνουν πολιτικὸ«γάμο». Ἐπιρροὲς ξένων πίεσαν νὰ ψηφιστῇ ὁ σχετικὸς νόμος. Ἐμεῖς κάναμε ἀγῶνα ἐναντίον του. Στὸν Ἅγιο Γερμανὸ Πρεσπῶν ἀρνηθήκαμε ὄχι τὴν ταφὴ ἀλλὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴ κηδεία ἑνός, ὁ ὁποῖος παρ᾿ ὅλες τὶς συμβουλές μας ἐπέμενε νὰ τελέσῃ πολιτικὸ «γάμο»,διότι ἦταν ἄθεος. Δὲν ὑποκύψαμε. Διότι ἀπόφασις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας εἶνε, ὅσοι τελοῦν πολιτικὸ «γάμο» νὰ στεροῦνται κάθε εὐλογία· διαγράφονται ἀπὸ τὸν κατάλογο τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ.

Ὁ γάμος λοιπὸν εἶνε μυστήριο. Ὑπῆρξανὅμως ὡρισμένοι ποὺ πολεμοῦσαν τὸ γάμο, διότι τὸν θεωροῦσαν ὡς κάτι τὸ ἁμαρτωλό. Αὐτὸ εἶνε αἵρεσις, τὴν ὁποία καταδικάζει ἡ Ἐκκλησία. Σύμφωνα μὲ τὴ διδασκαλία τοῦ ἀποστόλου Παύλου (βλ. Α΄ Τιμ. 4,3) , ὅποιος «κωλύει» δηλαδὴ ἐμποδίζει τὸ γάμο, πλανᾶται καὶ ἁμαρτάνει.

Ἀλλ᾿ ὅπως εἶνε αἵρεσις τὸ νὰ ἐμποδίζῃ κανεὶς τὸ γάμο, ἔτσι καὶ ἀκόμα περισσότερο εἶνε αἵρεσις τὸ νὰ ἐμποδίζῃ κάποιος τὸ παρθενεύειν, τὴν παρθενικὴ ζωή . Διότι ἡ παρθενία εἶν εἀνώτερη βαθμίδα ζωῆς, ὅπως ψάλλει ἡ Ἐκκλησία· «Τοῖς ἐρημικοῖς, ζωὴ μακαρία ἐστί,θεϊκῷ ἔρωτι πτερουμένοις» (Παρακλ., ἦχ. πλ. α΄, ἀναβ.). Ἡ παρθενικὴ ζωὴ διακρίνεται σὲ «δύο ἀδελφὰ ῥεύματα», ὅπως γράψαμε κ᾿ ἐμεῖς σὲ ἕνα βιβλίο μας· τὸ ἕνα ῥεῦμα εἶνε ὁ μοναχισμὸς καὶ τὸ ἄλλο ἡ ἱεραποστολή, οἱ ἱεραπόστολοι, αὐτοὶ ποὺ δὲν φεύγουν στὴν ἔρημο ἀλλὰ μένουν μέσα στὴν κοινωνία καὶ ἐργάζονται γιὰ τὴν σωτηρία τῶν ψυχῶν.Σήμερα γίνεται πόλεμος ἐναντίον τοῦ παρθενικοῦ βίου · ὄχι τόσο τοῦ μοναστηριακοῦ ὅσο τοῦ ἱεραποστολικοῦ βίου ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν. Πόλεμος σφοδρὸς ἐκ μέρους ἀθέων,ἐκ μέρους δημοσιογράφων, ἀλλὰ καὶ ἐκ μέρους ἐπισκόπων, ἀκόμη καὶ μοναχῶν.

Πόλεμος ἀπὸ παντοῦ. Ἀλλ᾿ ὁ φοβερώτερος ἐχθρὸς τοῦ παρθενικοῦ βίου ξέρετε ποιός εἶνε; Εἶνε ἡ ὑπογεννητικότης!

Ἡ πολύτεκνη οἰκογένεια τῆς ἁγίας Μακρίνας ἔδωσε τόσα παιδιὰ νὰ ὑπηρετήσουν τὴν Ἐκκλησία. Οἱ σημερινὲς οἰκογένειες, μὲ σατανικὰ μέσα, δὲν γεννοῦν πλέον παιδιά· γι᾿ αὐτὸ κι ἀπὸ τὰ λίγα ποὺ γεννιοῦνται δὲν θέλουν ν᾿ ἀφιερωθῇ στὸ Θεὸ κανένα. Πολλοὶ σοῦ λένε ὅτι θρησκεύουν. Ἀλλ᾿ ἅμα τοὺς ρωτήσῃς, πόσα παιδιὰ ἔχουν, ὅλοι σχεδὸν ἀπαντοῦν· «Δύο», «δύο»,«δύο»… Ἐμίσησα τὸν ἀριθμὸ δύο. Ἔχουμε τὰ λιγώτερα παιδιὰ στὰ Βαλκάνια. Ἀλβανία,Σερβία, Βουλγαρία εἶνε γεμᾶτες παιδιά· ἡΤουρκία; δὲν περιγράφεται ἡ ὑπεργεννητικότητά της· ἕνας Τοῦρκος πεθαίνει, δώδεκα γεννιῶνται. Στὴν Ἑλλάδα ἕνας Ἕλληνας πεθαίνει, μισὸς γεννιέται! Θεέ μου, δολοφόνοι!… Τί νὰ τὴν κάνῃς τέτοια θρησκευτικότητα; Τὸ μεγαλύτερο ἔγκλημα εἶνε ὁ φόνος τοῦ παιδιοῦ.

Γεννοῦν λοιπὸν δύο παιδάκια, καὶ προγραμματίζουν· τὸ ἕνα γιατρός, τὸ ἄλλο καθηγητής. Καὶ ποιός θὰ ὑπηρετήσῃ τὸ Θεό, ποιός θὰ γίνῃ καλόγερος;

Ἄ, ὄχι καλόγερος!… Τέτοιους γονεῖς, ποὺ ἐμποδίζουν τὰ παιδιά τους νὰ ζήσουν τὴν παρθενικὴ ζωή, ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος τοὺς ὀνομάζει ἀπίστους. Διότι ἡ ἐπιθυμία τῆς παρθενικῆς ζωῆς εἶνε σπόρος οὐράνιος,ποὺ ὁ Θεὸς τὸν σπέρνει μέσα σὲ ἐκλεκτὲς ψυχές. Αὐτὲς τώρα σπανίζουν πλέον.Κινδυνεύει λοιπὸν νὰ σβήσῃ ἡ παρθενικὴ ζωή, κινδυνεύει νὰ σβήσῃ καὶ τὸ ἔθνος ἐξ αἰτίας τῆς ὀλιγοπαιδίας , ὅπως λέει ὁ ἱστορικὸςΠολύβιος. Γι᾿ αὐτὸ ὅσοι πιστεύετε, εἴτε ἔγγαμοι εἴτε ἄγαμοι, λατρεύσατε ἐμπράκτως, ἐνλόγοις καὶ ἔργοις, Ἰησοῦν Χριστόν· ὅν, παῖδες Ἑλλήνων, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Πηγή: http://aktines.blogspot.gr/2014/07/19.html

Πραγματοποιήθηκε στὴν Κόνιτσα τὸ τριήμερο (12-14 Ἰουλίου 2014) ἐκδηλώσεων γιὰ τὸν Γέροντα Παΐσιο. Ἡ πρώτη ἡμέρα περιελάμβανε ανάμεσα στά ἂλλα ἐπίσκεψη στὸ σπίτι του καθὼς καὶ στὸ ἐξωκκλήσι τῆς Ἁγίας Βαρβάρας ὅπου εἶχε τὴν πρώτη θεϊκὴ ἐπίσκεψη. Τήν Κυριακή πλῆθος προσκυνητῶν ἀπὸ ὅλη τὴν Ἑλλάδα ἔφτασαν στὴν ἀκριτικὴ κωμόπολη γιὰ νὰ τιμήσουν τὸν μεγάλο καὶ σύγχρονο αὐτὸ ἀσκητή.

Πραγματοποιήθηκε Θεία Λειτουργία μέ παρόντες τοῦς Μητροπολίτες Κονίτσης Ἀνδρέας, Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρανίας Κοσμᾶς καὶ Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς Νικόλαος. Ἰδιαίτερη ἀναφορὰ ἀξίζει νὰ κάνουμε στὸν Ρῶσο ἡγούμενο γέροντα Κυπριανὸ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Σεργίου Ραντονέζ, ποὺ ἐπισκέφτηκε γιὰ ἀκόμη μία φορὰ τὴν ἀκριτικὴ Κόνιτσα μαζὶ μὲ ὁμάδα ἀπὸ τὴν Ρωσικὴ γῆ. Ἐπίσης, παρόντες ἦταν ὁ ἡγούμενος τοῦ Ἡσυχαστηρίου Ἅγιος Ἀρσένιος Χαλκιδικῆς γέροντας Θεόκλητος, ὁ ἡγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Νικολάου Φθιώτιδος γέροντας Ἀρσένιος καὶ πλῆθος κληρικῶν καὶ λαϊκῶν ἀπὸ διάφορες περιοχές.

Μετὰ τὸ πέρας τῆς Θείας Λειτουργίας καὶ τοῦ Μνημοσύνου, ἔγιναν οἱ προγραμματισμένες ὁμιλίες. Προλόγισε ὁ Μητροπολίτης Μεσογαίας Νικόλαος καὶ ἀκολούθησαν οἱ κεντρικὲς ὁμιλίες τοῦ Γέροντος Ἀρσενίου Κατερέλου, ἡγουμένου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Νικολάου Φθιώτιδας καὶ τοῦ κ. Βασιλείου Νικοπούλου, πρ. Προέδρου τοῦ Ἀρείου Πάγου. Τέλος, ὁ Γέροντας Κυπριανὸς ἀπὸ τὴν Ἱερά Μονή Ἁγίου Σεργίου Ραντονέζ, προλόγισε τίς ρωσικῆς παραγωγῆς βιντεοταινίες σχετικές μέ τὴν....

Ὁ Μητροπολίτης Μεσογαίας Νικόλαος γιὰ τὸν Γέροντα Παΐσιο

π. Aρσένιος Κατερέλος: "H προσωπικότητα του Γέροντος Παϊσίου"

Βασίλειος Νικόπουλος: "Γέρων Παΐσιος Ἁγιορείτης: Ἀπὸ τὰ Φάρασα στὴν Κόνιτσα καὶ ἀπὸ τὴν Κόνιτσα στὴν Οἰκουμένη"

Ὁ π. Κυπριανὸς ἀπὸ τὸν Ἅγιο Σέργιο Ραντονὲζ παρουσιάζει τὶς ἕξι βιντεοταινίες ρωσικῆς παραγωγῆς γιὰ τὸν Γέροντα Παΐσιο

ζωὴ τοῦ Γέροντος Παϊσίου, μεταγλωττισμένες στὰ Ἑλληνικά ποὺ προβλήθηκαν γιὰ πρώτη φορὰ σὲ ἑλληνικὸ κοινὸ.

Τὴν τρίτη ἡμέρα τῶν ἐκδηλώσεων τελέστηκε, παρουσία πλήθους προσκυνητῶν, θεία λειτουργία στὴν Ἱερὰ Μονὴ Στομίου ὅπου ὁ Γέροντας μόνασε γιὰ τέσσερα χρόνια (1958-1962).

Τὴν εὐχή του νὰ ἔχουμε!

Πηγή: http://www.orthodoxia-ellhnismos.gr/2014/07/blog-post_623.html

Για τον Άγιο Νικόδημο τρέφουμε οι ορθόδοξοι Έλληνες μεγάλο θαυμασμό και βαθειά ευγνωμοσύνη. Η απόπειρα απόδοσης Βίου, «Συναξαρίου», του συγγραφέα του «Μεγάλου Συναξαριστού», ξεπερνάει τη συνηθισμένη μας τόλμη, αλλά όχι και το χρέος να εκφράσουμε σε λίγες έστω γραμμές απέραντη τιμή γι’ αυτόν τον νέο Άγιο, που φώτισε το πιο βαθύ σκοτάδι των τελευταίων χρόνων της σκλαβιάς του γένους μας.

Γεννήθηκε στη Νάξο στα 1749 , από γονείς καλλιεργημένους και πλούσιους. Πολύ μικρός έδειξε εξαιρετική ικανότητα στα γράμματα και σπάνια φιλομάθεια. Στα 1765, σε ηλικία 16 ετών , ο Νικόλαος Καλλιβούρτσης, όπως ήταν το κοσμικό όνομα του Αγίου, αποστέλλεται από τον Επίσκοπο του νησιού του στην περίφημη Σχολή της Σμύρνης να σπουδάσει. Μένει στη Σχολή πέντε χρόνια, όπου φανερώνει ασυνήθιστα πνευματικά χαρίσματα και υπέροχο ήθος.

Από αυτά τα εφηβικά του χρόνια μεταφέρουμε λίγα, απ’ όσα διέσωσαν οι βιογράφοι του, όσο για να γνωρίσουμε την αξιοθαύμαστη βιοτή ενός γεννημένου στη σκλαβιά Έλληνα σπουδαστή, που αναδείχτηκε φάρος παιδείας και αγιότητας και πλούτισε τη νεότερη Ελλαδική Εκκλησία με έργα Ορθοδόξου πίστεως και πνευματικής οικοδομής ανεκτίμητα.

Στη Σχολή, γράφουν, προκάλεσε την έκπληξη και το θαυμασμό δασκάλων και συμμαθητών για την εξαιρετική μνήμη , τη φωτεινή κρίση και το λαμπρό ήθος, τον ονομάζουν «εξαίσιον θαύμα της εποχής». Είχε συσπουδαστές τους μετέπειτα Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως Νεόφυτο τον Ζ’ και Γρηγόριο τον Ε’ και άλλους άνδρες επισημότατους, οι οποίοι αναδείχτηκαν Ιεράρχες και Λογάδες, Δάσκαλοι του Γένους στα χρόνια του Ελληνικού Διαφωτισμού. Γνώριζε απ’ έξω όχι μόνον τις φιλοσοφικές, οικονομικές, ιατρικές, αστρονομικές και στρατιωτικές ακόμη πραγματείες, αλλά και όλους τους ποιητές, τους ιστορικούς, παλαιούς και νέους, Έλληνες και Λατίνους, καθώς και τα συγγράμματα των Ελλήνων Πατέρων. Έφτανε να διαβάσει ένα βιβλίο μία φορά και να το θυμάται σ’ όλη τη ζωή του.

Συνδύαζε όμως με τη διπλή του σοφία, την εσωτερική και την εξωτερική, την «θύραθεν», τόση ταπείνωση, μετριοφροσύνη, προσήνεια και αγάπη προς τους συμμαθητές του, μαζί με σεβασμό προς τους δασκάλους του, ώστε να είναι ιδιαίτερα αξιαγάπητος και ν’ αποκαλείται «παμπόθητος». Κι αυτές ακόμη τις υπερήφανες ψυχές, γράφουν, η ταπείνωσή του τις μετέτρεπε σε μετριόφρονες. Δεν προκαλούσε το φθόνο, παρόλο που αρκεί κανείς να είναι σοφός για να γίνει μισητός, γιατί δεν είχε καμία έπαρση για την πνευματική του υπεροχή. Δεν πλήγωνε τη φιλοτιμία των κατωτέρων του. Πρόθυμος πάντα να βοηθήσει, να διασαφηνίσει τα δυσνόητα, με αδελφική αγάπη και εγκάρδια απλότητα.

Σπουδαστής και γίνεται δάσκαλος περιζήτητος στα αρχοντικά της Σμύρνης. Στο οικοτροφείο της Σχολής οι συσπουδαστές επιδιώκουν να τον αναπληρώνουν από τις «αναλογούσες υπηρεσίες» του για να έχει χρόνο να τους βοηθεί στα μαθήματα.

Στα πέντε χρόνια των σπουδών του, πέρα από τα εγκύκλια μαθήματα «θεολογικής στοιχειώσεως» και «σπανίας αρχαιομάθειας», μαθαίνει στην εντέλεια τη Λατινική, την Ιταλική και τη Γαλλική. Ο Διευθυντής της Σχολής, μεγάλης αρετής, Ιερόθεος Βουλισμάς, λίγο αργότερα, του γράφει: «Ελθέ, υιέ μου, καν τώρα εις το γήρας μου να σε αφήσω μετά θάνατον εις το σχολείον διδάσκαλον, ότι δεν έχω άλλον ωσάν σε εις την προκοπήν».

Άλλος όμως είναι ο βαθύτερος πόθος της τόσο προικισμένης αυτής διάνοιας και ο δρόμος που ετοίμαζε ο Θεός για τον νεαρό Νικόλαο.

Στα 1775 έρχεται στο Άγιο Όρος, κείρεται μοναχός με το όνομα Νικόδημος και ψηφίζεται αναγνώστης και γραμματικός της Ι. Μονής Διονυσίου. Από το Όρος αλληλογραφεί με τον Γρηγόριο τον Ε΄ και τον μεγάλο Διδάσκαλο του Γένους Αθανάσιο τον Πάριο.

Ακολουθούν χρόνια μεγάλων ασκητικών αγώνων, περιπετειών, μόχθων, αλλά και εξαιρετικά σημαντικού, ανεκτίμητου ακόμη και σήμερα, συγγραφικού και εκδοτικού έργου. Χαρακτηριστικό της καταπληκτικής μνήμης του και γνώσεως των εκκλησιαστικών κειμένων είναι το περιστατικό που διέσωσε ο Μωραϊτίδης στο βιβλίο του «Με του βορηά τα κύματα»:

Μέγα Σάββατο και πήγε ο διδάσκαλος (έτσι τον αποκαλούσαν οι συμμοναστές του) στον περιώνυμο Ναό του Πρωτάτου να λειτουργηθεί και να μεταλάβει. Τότε συνεννοήθηκαν ο τυπικάρης και ο αναγνώστης να κρύψουν τα Μηναία και προσποιούμενοι ότι δεν τα βρίσκουν ν’ αναγκάσουν τον Όσιο να πει από στήθους τις Προφητείες. Πράγματι, την ώρα των Αναγνωσμάτων δημιουργήθηκε θόρυβος στους χορούς από την έλλειψη των βιβλίων και ήρθαν οι διακονητές και τον παρακάλεσαν ν’ αρχίσει τις προφητείες για να μην υπάρχει χασμωδία. Απήγγειλε επί μία ώρα 15 Προφητείες του Μ. Σαββάτου και οι διακονητές παρακολουθούσαν κρυφά από μέσα την ακρίβεια των απαγγελλομένων. Όλοι θαύμαζαν, ενώ ο ίδιος ούτε κατάλαβε, ούτε θεώρησε ότι έκανε κάτι σπουδαίο…

Συνέγραψε πάνω από 100 έργα , μοναδικό πνευματικό θησαύρισμα ορθοδόξου παραδόσεως, απαύγασμα της εξαιρετικής μορφώσεως και πνευματικής καλλιεργείας του, μέσα σε πειρασμούς, κατηγορίες και ακαταπόνητες προσπάθειες, στα σκοτεινά εκείνα χρόνια. Γνωστότερα έργα: «Φιλοκαλία» , το πρώτο που εκδόθηκε (Βενετία 1782), «Περί της συνεχούς θείας μεταλήψεως», «Ευεργετινός», «Αόρατος Πόλεμος», «Νέον Μαρτυρολόγιον», «Πνευματικά Γυμνάσματα», «Νέον εκλόγιον», «Πηδάλιον», «Νέον Θεοτοκάριον», «Χρηστοήθεια», «Κήπος Χαρίτων», «Νέος Συναξαριστής», «Εορτοδρόμιον», «Νέα Κλίμαξ», και πολλά άλλα. Αριστούργημα, και μάλιστα της νεανικής του ηλικίας, θεωρείται το «Συμβουλευτικόν Εγχειρίδιον». Έργο εντελώς πρωτότυπο, το έγραψε χωρίς κανένα βοήθημα στην Σκυροπούλα, κυριολεκτικά από στήθους, με πλήθος αγιογραφικές και φιλοσοφικές παραπομπές, όπου αναπτύσσει την υπέροχη ηθική ανθρωπολογία του.

Από την «τελευταία σημείωση» στο συμπέρασμα αυτού του βιβλίου ενδεικτικά αντιγράφουμε: «Πολλά εκοπίασαν τα Λύκεια του Αριστοτέλους και αι Ακαδημίαι του Πλάτωνος και αι Στοαί του Χρυσίππου και οι κήποι του Επικούρου και Μητροδώρου, τα σχολεία του Σωκράτους και Μουρατόρου και απλώς όλα τα μουσεία των ηθικών φιλοσόφων, τόσον των παλαιών, όσον και των νεωτέρων, διά να εύρωσιν εις ποία πράγματα υφίσταται η ευδαιμονία, αλλά δεν ηδυνήθησαν… αλλά το Συμβουλευτικόν τούτο δι’ ων διδάσκει, εισάγει και νομοθετεί ευδαιμονίαν αληθινήν, λογικήν, ευαγγελικήν και παντοτινήν… Διότι έχων (ο άνθρωπος) πάντοτε το άκρον και μακάριον αγαθόν, όστις είναι ο Θεός, εντός της καρδίας του, διά της πίστεως και αγάπης όλα τα βάσανα τα νομίζει ως τρυφάς και ευωχίας…».

Στις ποικίλες κακοπάθειές του εξαντλεί τις δυνάμεις του και αφήνει την τελευταία του πνοή και πάμπολλα ανέκδοτα έργα του στις 14 Ιουλίου 1809 σε ηλικία 60 ετών.

Στα 1955 ανακηρύσσεται Άγιος της Ορθοδόξου Εκκλησίας ως «τύπος του κατά Χριστόν Πολιτεύματος», «εικόνα αρετής ζώσα», και λαμπρός «της Εκκλησίας διδάσκαλος».

Η Δράσις μας , Ιούνιος-Ιούλιος 2009

Πηγή: http://www.xfd.gr