Θησαύρισμα ἰδεῶν καί ἀναφορῶν γιά τήν Ὀρθοδοξία καί τόν Ἑλληνισμό

byzantio 11os aiwnas 01


Οι κυριότεροι σταθμοί στην Βυζαντινή ιστορία του 11ου αιώνος με χρονική σειρά. Πρόκειται για τον κρίσιμο 11ο αιώνα, κατά τον οποίο στο τέλος του τόσο η όψη στο εσωτερικό του βυζαντινού κράτους όσο και η θέση του στην διεθνή σκηνή είναι τελείως διαφορετικές από τις αντίστοιχες στις αρχές του. Το Βυζάντιο δεν θα είναι ποτέ το ίδιο. Ξεκινά η μακρά και αργόσυρτος παρακμή του που θα τερματιστεί το 1453 με την κατάληψη της Κωνσταντινουπόλεως από τους Οθωμανούς. Κι όμως! Μέσα από τις ωδίνες του παλαιού που πεθαίνει γεννιέται, ταυτόχρονα, η ιδιοσυστασία του νεωτέρου ελληνισμού. Ουδέν κακόν αμιγές καλού λοιπόν.

Αλλά ας δούμε τις βασικές χρονικές στιγμές του βυζαντινού 11ου αιώνος:

1014: Η καθοριστική μάχη στο Κλειδί. Ο βυζαντινός στρατηγός Νικηφόρος Ξιφίας συντρίβει τον βουλγαρικό στρατό.

1018: Οριστική ήττα των Βουλγάρων από τον Βασίλειο Β’ και υπαγωγή τους στο Βυζάντιο ως επαρχία του.

1025: Θάνατος Βασιλείου Β’ και αναγόρευση σε αυτοκράτορα του ανίκανου αδερφού του Κωνσταντίνου Η’ (1025-1028).

1040-1041: Επανάσταση του Βούλγαρου Πέτρου Δελεάνου κατά των Βυζαντινών με αφορμή τα φορολογικά μέτρα του Ιωάννου του Ορφανοτρόφου, με τα οποία τους ζητούσε να αποδίδουν τους φόρους σε χρήμα και όχι σε είδος, όπως το είχε καθορίσει ο Βασίλειος ο Β’. Η επανάσταση καταπνίγεται.

1041-1042: Εκστρατεία του Γεωργίου Μανιάκη στην Σικελία για την ανακατάληψη όλης της νήσου από τους Βυζαντινούς Δεν τα καταφέρνει γιατί τον ανακάλεσαν στην Κωνσταντινούπολη με την κατηγορία της στάσεως.

1042: Ανεξαρτησία του Βασιλείου της Ζέντα υπό τον Στέφανο Βοϊσθλάβο. Η πρώτη ανεξαρτητοποίηση κράτους στην Βαλκανική.

1043: Πληγώνεται θανάσιμα ο Γεώργιος Μανιάκης κατά την διάρκεια της στάσης του εναντίον του αυτοκράτορος Κωνσταντίνου Θ’ του Μονομάχου (1042-1055). Επρόκειτο για ικανότατο στρατηγό.

1045: Προσάρτηση του αρμενικού κράτους του Ανίου από τον Κωνσταντίνο Θ’ τον Μονομάχο στο Βυζάντιο.

Τέλη δεκαετίας 1040: Έναρξη των επιδρομών των Πετσενέγκων (ή Πατσινάκων), τουρκικού φύλου από τον Βορρά.

1054: Οριστικό Σχίσμα μεταξύ των Εκκλησιών Ανατολής και Δύσης. Ο απεσταλμένος του Πάπα Καρδινάλιος Ουμβέρτος καταθέτει ανάθεμα πάνω στην Αγία Τράπεζα της Αγίας Σοφίας.

1059: Άνοδος στον βυζαντινό θρόνο του Κωνσταντίνου Ι’ του Δούκα, ενός εντελώς ανίκανου αυτοκράτορα που αδιαφόρησε για τον στρατό, με μοιραία αποτελέσματα για την αυτοκρατορία.

Τέλη δεκαετίας 1050: Ξεκινούν επιδρομές οι Σελτζούκοι Τούρκοι.

1071: Μάχη του Μαντζικέρτ. Οι βυζαντινοί ηττώνται και ο Ρωμανός Δ’ ο Διογένης (1068-1071) αιχμαλωτίζεται από τον Σελτζούκο Αρλπ Ασλάν. Η Μικρά Ασία απροστάτευτη στο έλεος των Σελτζούκων. Την ίδια χρονιά οι Νορμανδοί καταλαμβάνουν το Μπάρι στην Νότιο Ιταλία, τελευταίο βυζαντινό έρεισμα στην περιοχή.

1080: Ο Σουλεϊμάν ιδρύει το Σελτζουκικό σουλτανάτο του Ρουμ με πρωτεύουσα αρχικά την Νίκαια της Βιθυνίας, σχεδόν απέναντι από την Κωνσταντινούπολη. Το μεγαλύτεροι μέρος της Μικράς Ασίας βρίσκεται στα χέρια των Σελτζούκων, οι οποίοι στρατολογήθηκαν από τους βυζαντινούς στασιαστές στρατηγούς της δεκαετίας του 1070 (Νικηφόρος Βρυέννιος, Νικηφόρος Μελισσηνός κ.λ.π) και όσες περιοχές κατέλαβαν ουδέποτε τις απέδωσαν.

1081: Άνοδος στον Βυζαντινό θρόνο του Αλεξίου Α’ του Κομνηνού (1081-1118), ιδρυτή της Δυναστείας των Κομνηνών και ανορθωτή του βυζαντινού κράτους που ήταν στα πρόθυρα καταρρεύσεως.

1082: Ο Αλέξιος Α’ εκδίδει το μοιραίο Χρυσόβουλο, με το οποίο έδιδε υπέρογκα προνόμια στους Βενετούς. Αναγκάστηκε να προκρίνει αυτή την λύση προκειμένου να αντιμετωπίσει την εισβολή των Νορμανδών του Ροβέρτου Γυισκάρδου στην Βαλκανική. Με την βοήθεια των Βενετών ο Αλέξιος νικά και εκδιώκει τους Νορμανδούς από τα ευρωπαϊκά εδάφη του Βυζαντίου.

1091: Μάχη του Λεβουνίου, κατά την οποία οι Βυζαντινοί και οι σύμμαχοί τους Κουμάνοι συντρίβουν τους Πετσενέγκους (ή Πατσινάκους), εκμηδενίζοντας έτσι την απειλή τους από τον Βορρά.

1092: Νομισματική Μεταρρύθμιση του Αλεξίου του Α’. Εκδίδει νέο Χρυσό Νόμισμα, το «Υπέρπυρον», το οποίο είναι αξίας 20 ½ με 21 ½ Καρατίων.

1095: Σύνοδος στην πόλη Κλερμόν της Γαλλίας κατά την οποία ο Πάπας Ουρβανός ο Β’ κηρύσσει την Α’ Σταυροφορία για την απελευθέρωση των Αγίων Τόπων από τους Μουσουλμάνους.

1096-1099: Α’ Σταυροφορία. Οι Σταυροφόροι μετά από λυσσαλέες μάχες με τους Σελτζούκους καταλαμβάνουν την Ιερουσαλήμ. Ο Αλέξιος ο Α’ με επιδέξιους διπλωματικούς χειρισμούς πετυχαίνει την δέσμευση των Σταυροφόρων να αποδώσουν στην Βυζαντινή αυτοκρατορία τις περιοχές που κατελάμβαναν. Με τον τρόπο αυτό ανακατέλαβε την δυτική και την βόρεια Μικρά Ασία καθώς και μέρος από τα νότια παράλιά της. Οι Σελτζούκοι, όμως, και οι Δανισμενίδες κρατούσαν ακόμη την κεντρική Μικρά Ασία και τα οροπέδια της Ανατολίας. Τότε οι Σελτζούκοι αναγκάστηκαν να μεταφέρουν την πρωτεύουσά τους από την Νίκαια (την οποία ανακατέλαβαν οι Βυζαντινοί) στο Ικόνιο.

 

Πηγή: Ιστορίας Αλήθεια, Αβέρωφ

rwsoi sth kwnstantinoypolh 01


Ενώ οι διάφορες πληροφοριακές πηγές, ασχολούνται με τις μεταξύ Αράβων και Βυζαντίου συγκρούσεις, ξαφνικά αρχίζουν να ομιλούν για την πρώτη επιδρομή των Ρώσσων εναντίον της Κωνσταντινουπόλεως. Μέχρι τον τελευταίο, σχεδόν, καιρό το γεγονός αυτό ετοποθετείτο από τους περισσότερους ιστορικούς το 865 ή το 866 και συχνά συνδέετο με την εκστρατεία των Ρώσσων πριγκήπων
Ascold και Dir.

Αλλά από το 1894, οπότε ευρέθη στις Βρυξέλλες ένα σύντομο και ανώνυμο χρονικό, που δημοσιεύθηκε από τον Βέλγο επιστήμονα Franz Cumont, η γνώμη αυτή θεωρείται λανθασμένη. Το χρονικό αυτό μας δίδει πολύ ακριβείς πληροφορίες: Οι Ρώσσοι επλησίασαν στην Κωνσταντινούπολι με διακόσια πλοία στις 18 Ιουνίου, το 860, αλλά ηττήθησαν, χάνοντας πολλά από τα πλοία τους (σ.1).

Μερικοί επιστήμονες αμφέβαλαν για την τοποθέτησι της επιθέσεως ενωρίτερα• αρκετά πριν από τη δημοσίευσι του ανωνύμου χρονικού και, βάσει διαφόρων υπολογισμών, έτειναν να πιστεύσουν ότι το 860 ήταν η σωστή χρονολογία. Έτσι ο γνωστός Ιταλός λόγιος του δεκάτου ογδόου αιώνος Assemani, αναφέρει ότι η πρώτη επίθεσι των Ρώσσων έλαβε χώραν στα τέλη του 859 ή στις αρχές του 860, αν και οι μεταγενέστεροι επιστήμονες εξέχασαν τελείως τ’ αποτελέσματα των ερευνών του (σ.2).

Δέκα τέσσερα χρόνια πριν από την εμφάνισι του ανωνύμου χρονικού των Βρυξελλών και τελείως ανεξάρτητα από το Assemani, ο Ρώσσος εκκλησιαστικός ιστορικός Golubinsky έβγαλε επίσης το συμπέρασμα ότι η επίθεσι έγινε ή το 860 ή στις αρχές του 861 (σ.3).

Σε μία από τις ομιλίες του ο Πατριάρχης Φώτιος, που έζησε την εποχή της επιθέσεως, αναφέρει τους Ρώσσους ως «Σκύθας, τραχείς κι βαρβάρους», χαρακτηρίζοντας την επίθεσί τους σαν μία βάρβαρη, επίμονη και τρομερή (σ.4).

.

Σημειώσεις:

1. Anecdota Bruxellensia, I. Chroniques Byzantines du Maruscrit 11376, έκδοσι F. Cumont, 33.
2. «Kalendaria Ecclesiae Universae» I, 240-243, IV, 9.
3. «Ιστορία της Ρωσσικής Εκκλησίας» I (i), 21-22 (δεύτερη έκδοσι, 1901) II (1), 40. (Ρωσσικά).
4. «In Rossorum incursionem Homilae» I-II. Lexicon Vindobonese (έκδοσι A. Nauck, 201, 209, 221)

 

Πηγή: Α. Α. Vasiliev, «Ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας 324 – 1453», μετάφρασι Δημοσθένους Σαβράμη, εκδόσεις Μπεργκαδή 1954, σελ. 345 – 346, Αβέρωφ

aytokratoras manuel II 01


Μέχρι τις αρχές της τρίτης δεκαετίας του 15ου αιώνος, οι μεταξύ του Μανουήλ και του διαδόχου του Βαγιαζήτ, Μωάμεθ Α΄ – ευγενούς εκπροσώπου του Οθωμανικού Κράτους – σχέσεις, εχαρακτηριζοντο, παρά το γεγονός ότι ο Αυτοκράτωρ έκαμε ωρισμένα σφάλματα, από ειρήνη και εμπιστοσύνη.

Κάποτε, εν γνώσει του Αυτοκράτορος, ο Σουλτάνος επέρασε από ένα προάστειο της Κωνσταντινουπόλεως όπου και συνηντήθη με τον Μανουήλ. Και οι δύο ηγεμόνες έμειναν στα πλοία τους και συζητούσαν, από αυτά, σε φιλικό τόνο• κατόπιν διέσχισαν τα Στενά κατευθυνόμενοι προς ην Ασιατική ακτή, όπου εστρατοπεύδευσε ο Σουλτάνος, ο δε Αυτοκράτωρ παρέμεινε στο πλοίο του. Την ώρα του γεύματος οι μονάρχαι αντήλλαξαν τα πιό εκλεκτά φαγητά που διέθετε ο καθένας στο τραπέζι του (σ.1). Την εποχή όμως του διαδόχου του Μωάμεθ, Μουράτ Β΄, τα πράγματα ήλλαξαν.

Κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Μανουήλ απεσύρθη από την διοίκησι των υποθέσεων του Κράτους, τις οποίες ενεπιστεύθη στον υιό του Ιωάννη, που δεν είχε ούτε την πείρα ούτε τον ευγενικό χαρακτήρα του πατέρα του. Ο Ιωάννης εθέλησε να υποστηρίξη έναν από τους διεκδικητάς του Σουλτανικού θρόνου• αλλά η προσπάθεια της εξεγέρσεως απέτυχε και ο Μουράτ Β΄ ωργισμένος, απεφάσισε να πολιορκήση την Κωνσταντινούπολι και να καταλάβη αμέσως την πόλι αυτή, που για πολύ καιρό την εποφθαλμιούσε.

Αλλά η δύναμι των Οθωμανών, που δεν είχε προλάβει να αναλάβη μετά την ήττα της Άγκυρας και που είχε εξασθενήσει λόγω των εσωτερικών ανωμαλιών, δεν ήτο ακόμη επαρκής για να δώση ένα τέτοιο κτύπημα. Το 1422 οι Τούρκοι πολιώρκησαν την Κωνσταντινούπολι. Στην Βυζαντινή φιλολογία βρίσκεται ένα ειδικό έργο, γραμμένο από τον Ιωάννη Κομνηνό, υπό τον τίτλο «Διήγησι των πολέμων της Κωνσταντινουπόλεως του 6930 (1422) όπου ο Αμουράτ Μπέης επετέθη κατά της πόλεως, την οποίαν θα είχε καταλάβει, αν δεν την βοηθούσε η ευλογημένη Μητέρα του Θεού» (σ.2).

Ένας ισχυρός στρατός Μωαμεθανών, εξωπλισμένος με διάφορες πολεμικές μηχανές, επεχείρησε να καταλάβη αιφνιδιαστικά την πόλι, αλλά απωθήθη χάρι στις ηρωικές προπάθειες του πληθυσμού της πρωτευούσης. Μερικές ανωμαλίες που επαρουσιάσθησαν στα εσωτερικά ζητήματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ηνάγκασαν τους Τούρκους να εγκαταλείψουν την πολιορκία. Η σωτηρία της πρωτευούσης από τον κίνδυνο συνδέεται, όπως πάντοτε, στην λαϊκή παράδοσι, με την επέμβασι της Θεοτόκου που εθεωρείτο ως η μόνιμος προστάτις της Κωνσταντινουπόλεως.

Εν τω μεταξύ οι Τούρκοι, οι οποίοι δεν ήσαν ικανοποιημένοι από την πολιορκία της πρωτευούσης, ύστερα από μια αποτυχημένη απόπειρα να καταλάβουν την Θεσσαλονίκη, εβάδισαν προς την Νότιο Ελλάδα, όπου κατέστρεψαν τα τείχη του Ισθμού της Κορίνθου, τα οποία είχε χτίσει ο Μανουήλ και ελεηλάτησαν τον Μορέα (σ.3).

Ο συν – αυτοκράτωρ του Μανουήλ, Ιωάννης Η΄, επέρασε ένα χρόνο περίπου στη Βενετία, το Μιλάνο και την Ουγγαρία, ζητώντας βοήθεια. Βάσει της ειρήνης που έγινε με τους Τούρκους, ο Αυτοκράτωρ ήτο υποχρεωμένος να πληρώνη στον Σουλτάνο φόρο και να του παραχωρήση αρκετές πολιτείες της Θράκης. Η περιοχή της Κωνσταντινουπόλεως περιωρίζετο όλο και περισσότερο. Μετά από αυτήν την πολιορκία, η πρωτεύουσα ζούσε μια αξιοθρήνητη ζωή, περιμένοντας τριάντα χρόνια, ανήσυχα, την αναπόφευκτη πτώσι της.

Το 1425 ο Μανουήλ απέθανε. Ο πληθυσμός της πόλεως ηκολούθησε, μ’ ένα αίσθημα μεγάλου πένθους, την κηδεία του νεκρού Αυτοκράτορος. Τέτοιο πλήθος λυπημένου λαού δεν είχε ποτέ παρουσιασθεί σε καμιά κηδεία των προκατόχων του Μανουήλ (σ.4). Ένας ειδικός μελετητής της δράσεως του Μανουήλ, ο Berger de Xivrey, γράφει ότι «το αίσθημα αυτό (του λαού) θα φανή ειλικρινές σε όποιον θυμηθή ολες τις δοκιμασίες τις οποίες ο Άρχων αυτός αντιμετώπισε, από κοινού, με τον λαό του, όλες τις προσπάθειές του να βοηθήση τον λαό, όλη την ειλικρινή του συμπάθεια, καθώς και τα αισθήματα που είχε πάντοτε για τους υπηκόους του» (σ.5).

Το πιο αξιόλογο γεγονός της εποχής του Μανουήλ ήτο η μάχη της Άγκυρας, η οποία ανέβαλε την πτώσι της Κωνσταντινουπόλεως για πενήντα χρόνια. Αλλά και αυτή η μικρή απαλλαγή από τον κίνδυνο των Οθωμανών, δεν έγινε χάρι στη δύναμι του Αυτοκράτορος του Βυζαντίου, αλλά χάρι στη δύναμι των Μογγόλων, οι οποίοι παρουσιάσθηκαν, τυχαίως, στην Ανατολή.

Το κύριο γεγονός στο οποίον απέβλεπε ο Μανουήλ, η δημιουργία δηλαδή μιάς
Σταυροφορίας, δεν έγινε πραγματικότης. Η πολιορκία της Κωνσταντινουπόλεος από τους Τούρκους το 1422 ήτο, απλώς, ο πρόλογος της πολιορκίας και της επιθέσεως του 1453. Κρίνοντας κανείς τις μεταξύ Τούρκων και Μανουήλ σχέσεις, δεν πρέπει να παραβλέψη την προσωπική επιρροή, την οποία ασκούσε ο Αυτοκράτωρ στους Τούρκους Σουλτάνους και που, αρκετές φορές, ανέβαλε το τελευταίο κτύπημα της ετοιμοθάνατης Αυτοκρατορίας.

.

Σημειώσεις

1. Γεωργίου Φραντζή, «Annales» I, 37, έκδοσι Boon, 111–112.
2. John Gananus, «De Constantinopoli anno 1422 oppugnata narratio», έκδοσι Bonn, 457.
3. Ο Γεμιστός, ως αυτόπτης μάρτυς, περιέγραψε τις θηριωδίες των Τούρκων στην Ελλάδα. Το εκτενές του ποίημα «Ad S.D.N. Leonem X. Pout. Maximi Joannis Gemisti Graeci a secretis Anconae Protrepticon et Promosticon» ευρίσκεται εις Σάθα, «Documentis inedits relatifs a l’ historie de la Grece au moyen age» VIII, 546-591 κυρίως 548-550. Βλέπε επίσης ενθ. ανωτ. IX, vii.
4. Γεωργίου Φραντζή, «Annales» I, 40, έκδοσι Boon, 121.
5. «Memoire sur Manuel Paleologue», (Memoires de l’ Institut de France, XIX, 2, 180).

.

Πηγή: Α. Α. Vasiliev, «Ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας 324 – 1453», μετάφρασι Δημοσθένους Σαβράμη, εκδόσεις Μπεργκαδή 1954, σελ. 796 – 798, Αβέρωφ

alwsh 01

 

«Ένθαδε κείται Ιωάννης Ιουστινιάνης, ανήρ περικλεής και πατρίκιος Γενουήσιος εκ των Μαονέων της Χίου, όστις, κατά την εκστρατείαν του βασιλέως των Τούρκων Μωάμεθ εναντίον της Κωνσταντινουπόλεως, μεγαλοψύχως ηγεμονεύων παρά το γαληνοτάτω Κωνσταντίνω, τελευταίω των ανατολικών Χριστιανών αυτοκρατόρι, θανασίμως πληγωθείς απέθανε.» (Επίγραμμα στον τάφο του Ιωάννη Ιουστινιάνη).

 

alwsh 02

 

ΠΡΟΣΩΠΟ θρύλος ή μήπως ένας απλός πολεμιστής; Άνθρωπος περιλάλητος ή μήπως ένας απλός τυχοδιώκτης; Μιλάμε ασφαλώς για τον Τζιάνι Τζουστινιάνι Λόνγκο ή, πιο ελληνικά, Ιωάννη Ιουστινιάνη. Ας διαβάσουμε τι λένε εμπεριστατωμένα ορισμένοι ιστορικοί ερευνητές γι' αυτόν τον άνθρωπο-μυστήριο, ο οποίος σήκωσε στους ώμους του ένα βαρύ φορτίο, όπως ήταν η απόκρουση των ορδών του Μωάμεθ τού πολιορκητή. Διαβάζουμε:

Ιωάννης Ιουστινιάνης


Στις 26 Ιανουαρίου 1453 δύο γαλέρες αποβίβασαν 700 άνδρες στην Κωνσταντινούπολη. Η παρέλασή τους στους δρόμους της πόλης προκάλεσε τον ενθουσιασμό των κατοίκων. Οι σιδηρόφρακτοι στρατιώτες του Ιωάννη Ιουστινιάνη εθεωρούντο άτρωτοι και η άφιξή τους τροφοδότησε ελπίδες για ενίσχυση από τη Δύση. Αλλά ο Ιουστινιάνης ήταν μόνος.

Ο Ciovani Giustiniani Longo αδικήθηκε από την Ιστορία. Ήταν ένας συνεπής πολεμιστής, γενναίος τυχοδιώκτης ενθουσιώδης υπερασπιστής. Ωστόσο, η υποχώρησή του λίγο πριν από την είσοδο των Τούρκων στην Πόλη έδωσε ερείσματα στην ιστορική καταγραφή για να του απευθύνει μομφή ως προς τη γενναιότητα που επέδειξε.

Για τον Ιουστινιάνη δεν γνωρίζουμε πολλά. Αντλούσε την καταγωγή του από μεγάλη εμπορική οικογένεια της Γένοβας, η οποία είχε υπό τον έλεγχό της τη Χίο. Γεννήθηκε το 1400. Ο Κωνσταντίνος του έδωσε τον τίτλο του πρωτοστράτορα, του υπευθύνου για την άμυνα της πόλης. Αν κατάφερνε να κρατήσει τους Οθωμανούς έξω από την Κωνσταντινούπολη, θα λάμβανε ως αμοιβή το νησί της Λήμνου.

Η παρουσία του δεν ενθουσίασε όλους τους παράγοντες της Πόλης. Ο μέγας λογοθέτης Λουκάς Νοταράς δεν έκρυβε τη δυσφορία του και οι δύο άνδρες έφτασαν πολύ κοντά στην ένοπλη σύγκρουση. Χρειάστηκε η παρέμβαση του αυτοκράτορα για να αποφευχθεί η αιματοχυσία.

Ο Ιουστινιάνης ήταν υπέρμαχος των ρεαλιστικών λύσεων, αλλά και διόλου φειδωλός ως προς το θάρρος και τη μαχητικότητα που επέδειξε. Σε όλη τη διάρκεια της πολιορκίας ήταν στην πρώτη γραμμή των τειχών, ακούραστος μαχητής και εμψυχωτής δυτικών και Βυζαντινών. Ταυτόχρονα προέτρεπε τον αυτοκράτορα να εγκαταλείψει την πόλη για να αναζητήσει βοήθεια από τη Δύση.

Ο πρωτοστράτορας εγκατέλειψε την άμυνα της Πόλης την ύστατη στιγμή, όταν τραυματίστηκε, λίγο πριν το λάβαρο του σουλτάνου στηθεί στα τείχη. Κατά το Φραντζή δεν δέχθηκε τις παρακλήσεις του Κωνσταντίνου «προς τον αδελφό του» για να παραμείνει στη μάχη αν και το τραύμα του δεν ήταν σοβαρό. Αλλες πηγές αναφέρουν πως πληγώθηκε σοβαρά, στο στέρνο, στο πρόσωπο ή στο πόδι. Αποσύρθηκε μαζί με τους άνδρες του και ουσιαστικά επιταχύνθηκε το αναπόφευκτο. Βενετσιάνοι χρονικογράφοι υποστηρίζουν ότι ο Ιουστινιάνης δείλιασε όταν τραυματίστηκε.  

 

alwsh 03

Πρόκειται για μία εκδοχή που μάλλον αδικεί την αλήθεια και το ανάστημα του σπουδαίου αυτού άνδρα. ΄Ανδρες αντίστοιχου ηθικού αναστήματος δεν κυριεύονται από πανικό. Επί πενήντα ημέρες πολεμούσε στην πρώτη γραμμή. Γνώριζε τον συσχετισμό των δυνάμεων. Αν σκόπευε να διαφύγει, θα το επιχειρούσε νωρίτερα. Ο ίδιος θα μπορούσε να διαπραγματευτεί με τον σουλτάνο και απάντησε αρνητικά σε όλες τις προτάσεις για δωροδοκία.

Βέβαια, επρόκειτο για έναν επαγγελματία που όταν διαπίστωσε πως η μάχη είχε κριθεί, ίσως αποφάσισε πως έφτασε η ώρα της αποχώρησης. Ο Κορδάτος επικαλείται πηγές και εκτιμήσεις που δεν αποκλείουν ο Ιουστινιάνης να χτυπήθηκε πισώπλατα, από βυζαντινό βόλι των ανθενωτικών που προτιμούσαν την κυριαρχία του σουλτάνου από την επιρροή της Δύσης. Αν συνέβη αυτό, η αποχώρηση αποτελεί φυσιολογική αντίδραση. Αλλωστε ο Ιουστινιάνης δεν έκρυβε την καχυποψία του για το ρόλο των ανθενωτικών στοιχείων.

Πέθανε λίγο αργότερα, από γάγγραινα. Ετάφη στη Χίο, στο Ναό του Αγίου Δομίνικου.» ( Επιμέλεια: Κώστας Γιαννακίδης - Λαμπρινή Χ. Θωμά)

Πάνω στον τάφο του έγραψαν το εξής επίγραμμα: 

«Ένθαδε κείται Ιωάννης Ιουστινιάνης, ανήρ περικλεής και πατρίκιος Γενουήσιος εκ των Μαονέων της Χίου, όστις, κατά την εκστρατείαν του βασιλέως των Τούρκων Μωάμεθ εναντίον της Κωνσταντινουπόλεως, μεγαλοψύχως ηγεμονεύων παρά το γαληνοτάτω Κωνσταντίνω, τελευταίω των ανατολικών Χριστιανών αυτοκρατόρι, θανασίμως πληγωθείς απέθανε.»

Με σεβασμό και τιμή

 

Πηγή: Σακκέτος Άγγελος

Δεν ξεχνώ

ΕΛΛΗΝΕΣ και ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ μποϊκοτάρετε τα προϊόντα εταιρειών που αφαιρούν…

Χριστιανική Εστία Λαμίας 03-10-2017

Οἱ μάσκες ἔπεσαν γιά ἀκόμα μιά φορά. Ἑταιρεῖες γνωστές στούς Ἕλληνες καταναλωτές ἀφαίρεσαν ἀπό τά...

Σύμφωνο Διαστροφικής Συμβίωσης

TIDEON 21-12-2015

Επιμένει να προκαλεί Θεό και ανθρώπους η ελληνική Κυβέρνηση, ψηφίζοντας στις 22 Δεκεμβρίου 2015 ως...

ΚΑΡΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ: Δεν θα γίνω ευκολόπιστο θύμα!

Tideon 14-12-2015

Η Κυβέρνηση μας μίλησε για την «αναγκαιότητα» και για τα πλεονεκτήματα της «Κάρτας του Πολίτη»...

Η καταιγίδα των αντιδράσεων για το «αντιρατσιστικό»

TIDEON 27-08-2014

  Λαμβάνουν διαστάσεις καταιγισμού οι αντιδράσεις πλήθους φορέων και πολιτών για το λεγόμενο «αντιρατσιστικό» νομοσχέδιο το...

Δεν θα γίνω «δωρητής» οργάνων χωρίς να το θέλω! …

tideon.org 02-05-2013

  Kαταθέτουμε την αρνητική δήλωση μας προς τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ). Ο νόμος αφήνει πολλά...

Ποια είναι η λύση αν πλήρωσες «τσουχτερές» τιμές...

Tideon 31-12-2012

Ποια είναι η λύση αν πλήρωσες «τσουχτερές» τιμές στο Κυλικείο του Νοσοκομείου, του Αεροδρομίου, του...

Όχι, δεν θα φύγω

Νικόλαος Ἀνδρεαδάκης, ὁδηγός 03-04-2012

Εἶμαι νέος μὲ οἰκογένεια, ἔχω ὅλη τὴ ζωὴ μπροστά μου… Λόγῳ ἐπαγγέλματος ἔχω τὴ δυνατότητα...

ΜΝΗΜΟΝΙΟ: Δεν ξεχνώ αυτούς που παρέδωσαν αμετάκλητα και άνευ όρων…

tideon 07-11-2011

  ΜΝΗΜΟΝΙΟ: Δεν ξεχνώ αυτούς που παρέδωσαν αμετάκλητα και άνευ όρων την ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ και έκαναν...

ΚΑΤΑΛΑΒΕΣ ΤΩΡΑ ...;

ΚΑΤΑΛΑΒΕΣ ΤΩΡΑ ... 15-02-2011

   Κατάλαβες τώρα ... γιατί σε λέγανε «εθνικιστή» όταν έλεγες πως αγαπάς την Πατρίδα σου;    Για να...

Τώρα πια γνωρίζω τους 10 τρόπους που τα ΜΜΕ μου…

ΤΡΑΠΕΖΑ ΙΔΕΩΝ 25-12-2010

Τώρα πια γνωρίζω τους 10 τρόπους που τα ΜΜΕ μου κάνουν πλύση εγκεφάλου και πώς...