Το βασίλειο του Κιμμέριου Βοσπόρου αποτελεί ειδική περίπτωση ανάμεσα στα άλλα ελληνιστικά βασίλεια. Η ιστορία του είναι συνυφασμένη με τον Β’ Αποικισμό, όταν Έλληνες από τη Μίλητο, αλλά και άλλες πόλεις, ίδρυσαν νέες πόλεις στις ακτές της Αζοφικής θάλασσας, γνωστής τότε ως Μαιώτιδας λίμνης και στην Κριμαία, έως και την χερσόνησο του Ταμάν και τις εκβολές του ποταμού Ντον.

Η πρώτη μάχη της Ζήλας δόθηκε το 67 π.Χ. μεταξύ των δυνάμεων του βασιλιά του Πόντου Μιθριδάτη Στ’ και των Ρωμαίων υπό τον Γάιο Βαλέριο Τριάριο. Στο διάστημα 88 – 75 π.Χ. ο Μιθριδάτης πολέμησε δύο φορές κατά των Ρωμαίων και ηττήθηκε οικτρά.

Πολλά από τα τοπωνύμια της αρχαίας Μακεδονίαςχρησιμοποιήθηκαν (μετά την απελευθέρωσή της το 1912) και πάλι από την ελληνική Πολιτεία, για την ονομασία κυρίως επαρχιών, σύμφωνα με την παλαιότερη διοικητική διαίρεση της χώρας μας.

Στην Ιλιάδα ο Όμηρος παρουσιάζει τακτικά τμήματα βαρέως πεζικού να υποστηρίζονται από «πυρά» ελαφρών πεζών. 

Η μάχη του Δηλίου έλαβε χώρα το 424 π.Χ. κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου μεταξύ των Αθηναίων και των συμμάχων των Σπαρτιατών Βοιωτών. Μετά τη μάχη ακολούθησε η πολιορκία του Δηλίου και η χρήση του περίφημου φλογοβόλου των Βοιωτών.

Οι πελταστές, αντιθέτως με τους ψιλούς, συμβατικά χαρακτηρίζονται ως ελαφρύ πεζικό, απλώς διότι ήταν ελαφρύτεροι των οπλιτών. Στην πραγματικότητα οι πελταστές ήταν πεζικό πολλαπλών ρόλων, ένας ενδιάμεσος τύπος ανάμεσα στο βαρύ πεζικό και στους ακροβολιστές. Οι πελταστές ήταν ο κύριος τύπος πεζικού των θρακικών και πρώιμων μακεδονικών ελληνικών στρατών.