(α')

Ζούμε, αγαπητοί μου, σε μία δημοκρατική χώρα, στην οποία, εκτός από τους ιερούς ναούς των ορθοδόξων υπάρχουν και λειτουργούν λατρευτικοί χώροι και άλλων χριστιανικών δογμάτων.

Μεταξύ αυτών, σε αστικά ιδίως κέντρα, είνε και οι αίθουσες των λεγομένων προτεσταντών ή ευαγγελικών ή διαμαρτυρομένων ή πεντηκοστιανών ή όπως αλλιώς θέλουν να ονομάζωνται όσοι ασπάζονται και ακολουθούν την διδασκαλία και τις αρχές των θρησκευτικών αυτών κοινοτήτων.

Η δράσις των ομάδων αυτών δεν είνε βέβαια κάτι ευχάριστο για την Εκκλησία μας. Ποια όμως είνε η ενδεδειγμένη στάσι ενός ορθοδόξου απέναντί τους; Θεωρώ, ότι το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είνε να γνωρίσουμε καλύτερα την Εκκλησία μας, την Ορθοδοξία.

* * *

1. Δεν θέλω, αγαπητοί μου, ν' αυξήσω τον φανατισμό, που ίσως υπάρχει -κακώς- σε ωρισμένους εκατέρωθεν. Ο Χριστός δεν μας θέλει φανατικούς. Ο φανατικός εχθρεύεται όσους δεν συμφωνούν με τα φρονήματά του. Ο φανατικός μισεί, ο Χριστιανός αγαπά. Αγαπά όλους, ακόμα και τους εχθρούς του, αγαπά κ' εκείνους που έχουν διαφορετική θρησκεία.

Όχι λοιπόν με φανατισμό, αλλά με αγάπη πρέπει να ζουν οι Χριστιανοί, έστω και αν έχουν τις θρησκευτικές τους διαφορές. Ο καθένας είνε ελεύθερος να εκλέξη όποιο θρήσκευμα θέλει. Ο Χριστιανός που έχει κατανοήσει καλά το πνεύμα του Ευαγγελίου αναγνωρίζει στον καθένα το δικαίωμα αυτό. Αγάπη και ελευθερία, αυτές είνε δύο βάσεις, πάνω στις οποίες στήριξε τη θρησκεία του ο Ιησούς ο Ναζωραίος, και γι' αυτό θα παραμείνη αιωνία. Εκείνος που κήρυξε το «Αγαπάτε αλλήλους» (Ίω. 13,34), είπε και το «Ει τις θέλει οπίσω μου ελθείν» (Ματθ. 16,24). Ακούτε; «Όποιος θέλει...». Ο Χριστός δεν χρησιμοποιεί βίαια μέσα για να κάνη τον άλλο να τον ακολουθήση.

Διότι αυτό δεν είνε πίστις, είνε βία. Ο Μωάμεθ χρησιμοποίησε το σπαθί για να εξαναγκάση, ο Χριστός μόνο το λόγο του. Μας αφήνει ελεύθερους, όχι μόνο στο ζήτημα της πίστεως, αλλά και σε κάθε άλλο ζήτημα. Μας λέει στην αγία Γραφή: Εμπρός σου, άνθρωπε, έβαλα δύο πράγματα, τη φωτιά και το νερό. Όπου θέλεις απλώνεις το χέρι σου. Εάν το βάλης στη φωτιά, θα καής, εάν το βάλης στο νερό, θα δροσιστής. Διάλεξε ο,τι θέλεις (βλ. Δευτ. 30,19. Σ. Σειρ. 15,16).

Ελεύθεροι είνε οι συνάνθρωποί μας να διαλέξουν τη θρησκεία τους και να ζήσουν σύμφωνα με τις δικές τους θρησκευτικές ιδέες. Το καθήκον που έχουμε εμείς απέναντί τους είνε να τους αγαπούμε και ποτέ να μην τους μισούμε για το ζήτημα της θρησκείας. Διότι το μίσος, οποιαδήποτε πρόφασι και αν έχη, είνε μίσος, κάτι ξένο προς την διδασκαλία του Χριστού. Το μίσος είνε του διαβόλου, η  αγάπη είνε του Χριστού. Απέναντί τους λοιπόν οφείλουμε μόνο αγάπη.

2. Αλλ' εάν απέναντι σ' αυτούς οφείλουμε αγάπη, έχουμε όμως και άλλο καθήκον απέναντι σ' εμάς. Ποιο είνε το καθήκον αυτό; Ας το ακούσουν όλοι, να μείνουμε πιστοί και αφωσιωμένοι στην Ορθόδοξο Ανατολική Εκκλησία μας, να κρατήσουμε σφιχτά, παντοτεινά, αιώνια την Ορθόδοξο πίστι μας. Διότι η πίστις η Ορθόδοξος είνε ένας θησαυρός, που πρέπει πολύ να τον προσέξουμε και να τον φυλάξουμε μέσα στην καρδιά μας.

Και ότι η Ορθόδοξος Εκκλησία μας είνε θησαυρός πολύτιμος, αυτό θ' αποδείξουμε εδώ. Παρακαλώ να δώσετε μεγάλη προσοχή σε όσα θα σας πω. Διότι πρέπει, έστω και με λίγα λόγια, να γνωρίσουμε ποια είνε η Ορθόδοξος Εκκλησία μας. Δυστυχώς δεν την γνωρίζουμε καλά. Και γι' αυτό ίσως πολλοί σήμερα την περιφρονούν. Μοιάζουμε μ' εκείνο τον χωρικό που έπεσε στα χέρια του ένα τσεκ χιλίων δολλαρίων κι αυτός, αγράμματος, δεν ήταν εις θέσιν να εκτίμηση τι αξία έχει, το πέρασε ότι είνε ένα χαρτί χρωματισμένο, το 'ριξε στη φωτιά και το 'καψε ο άθλιος.

Που αν το κρατούσε, αν ρωτούσε κάποιον που ξέρει να διαβάζη, αν το πήγαινε σε μια τράπεζα, θα το εξαργύρωνε, κ' εκεί που είχε καλύβα θα έ¬κτιζε ανάκτορο. Κάτι παρόμοιο παθαίνουμε και μερικοί ορθόδοξοι. Έχουμε στα χέρια μας ένα θησαυρό, δεν τον γνωρίζουμε, και γι' αυ¬τό τον περιφρονούμε και τον αφήνουμε εκτε¬θειμένο στους κλέφτες. Είνε λοιπόν καιρός να τον εκτιμήσουμε και να τον φυλάξουμε. Γι' αυτό λέμε τώρα τα λόγια αυτά.

* * *

1. Θησαυρός η Ορθόδοξος πίστις μας. Γιατί; Διότι πρώτα-πρώτα η Ορθόδοξος πίστις, στην οποία ανήκουμε κ' εμείς, είνε ή αρχαιότερη από όλες τις λεγόμενες εκκλησίες. Κι από την Παπική «εκκλησία», κι από τις Προτεσταντικές «εκκλησίες». Πόσων χρονών είνε ο Παπισμός;  Άρχισε το 800 μ.Χ., συνεπώς είνε 1.200 περίπου ετών. Πόσων χρονών είνε ο Προτεσταντισμός; Άρχισε το 1450. Τότε ένας Γερμανός μεταρρυθμιστής, ο Λούθηρος, κήρυξε επανάστασι κατά του Πάπα και έστρεψε μεγάλο μέρος της Ευρώπης στη νέα ομολογία, την οποία ωνόμασε «εκκλησία» των Ευαγγελικών. Αριθμεί ζωή πέντε αιώνων. Πέντε αιώνων ο Προτεσταντισμός, δώδεκα αιώνων ο Παπισμός (του οποίου λίγοι οπαδοί ονομάζονται ουνίτες). Αλλά της Ορθοδόξου Εκκλησίας η ζωή έχει ηλικία δεκαεννέα (19) αιώνων, είνε ο πρώτος και αρχέγονος Χριστιανισμός. Η Ανατολική Ορθόδοξος Εκκλησία είνε η κούνια του Χριστιανισμού. Εδώ στην Ανατολική Εκκλησία έζησε τα πρώτα χρόνια, μεγάλωσε και ανδρώθηκε και αυξήθηκε σε δέντρο μεγάλο ο Χριστιανισμός. Ανοίξτε τα Ευαγγέλιά σας. Μελετήστε τις Πράξεις των αποστόλων.

Διαβάστε τις επιστολές του Παύλου. Ρίξτε έστω και μια ματιά στο τελευταίο βιβλίο της Καινής Διαθήκης, την Αποκάλυψι. Τι θα δήτε; Ότι οι πρώτες εκκλησίες ιδρύθηκαν στα μέρη της Ανατολής. Ο Παύλος κηρύττει το Χριστό στις πόλεις της Μικράς Ασίας και της Μακεδονίας. Κήρυξε και ίδρυσε εκκλησίες στην Καβάλα (τους Φιλίππους, όπως λεγόταν τότε η πόλις αυτή), στη Θεσσαλονίκη, στη Βέροια, στην Αθήνα, στην Κόρινθο, στην Πρέβεζα (Νικόπολις λεγόταν τότε), στην Κύπρο και στην Κρήτη. Και προς τους Χριστιανούς των μερών αυτών έγραψε τις περίφημες επιστολές του ο Παύλος (προς Εφεσίους, Φιλιππησίους, Κορινθίους, Θεσσαλονικείς).

Από την εποχή του Παύλου είνε ιδρυμένη η Εκκλησία μας. Αλλά και από την εποχή του Ιωάννου, του αγαπημένου μαθητού του Κυρίου μας. Και ο Ιωάννης έδρασε στα μέρη της Ανατολής και έγραψε και αυτός επιστολές προς τους Χριστιανούς των μερών αυτών. Ιδίως η Αποκάλυψις γράφτηκε για να ενισχύση τους Χριστιανούς της Ανατολής. Μέσα στα άλλα οράματα που είδε ο Ιωάννης, είδε και τούτο το όραμα. Είδε «επτά λυχνίας χρυσάς, και εν μέσω των επτά λυχνιών όμοιον υιώ ανθρώπου, ενδεδυμένον ποδήρη και περιεζωσμένον προς τοις μαστοίς ζώνην χρυσήν· η δε κεφαλή αυτού και αι τρίχες λευκαί ώσει έριον λευκόν, ως χιών, και οι οφθαλμοί αυτού ως φλόξ πυρός, και οι πόδες αυτού όμοιοι χαλκολιβάνω, ως εν καμίνω πεπυρωμένοι, και η φωνή αυτού ως φωνή υδάτων πολλών, και έχων εν τη δεξιά χειρί  αυτού αστέρας επτά, και εκ του στόματος αυτού ρομφαία δίστομος οξεία εκπορευομένη, και η όψις αυτού ως ο ήλιος φαίνει εν τη δυνάμει αυτού» (Άπ. 1,13,16). Τι σήμαινε το όραμα; Ο «όμοιος υιώ ανθρώπου» είνε ο Ιησούς Χριστός. Οι «επτά λυχνίαι» είνε οι επτά εκκλησίες της Ανατολής, η μία η Έφεσος, η άλλη η Σμύρνη, η τρίτη η Πέργαμος, η τετάρτη τα Θυάτειρα, η πέμπτη οι Σάρδεις, η έκτη η Φιλαδέλφεια, η εβδόμη η Λαοδίκεια. Και οι «επτά αστέρες» είνε οι επτά επίσκοποι των εκκλησιών αυτών.
Οι λυχνίες αυτές έλαμπαν επί δεκαεννέα αιώνες. Έσβησαν το 1922, όταν διώχθηκε από τα μέρη αυτά ο Χριστιανισμός. Έσβησαν; Όχι. Καίνε οι λυχνίες. Απλώς άλλαξαν τόπο. Όλοι εκείνοι, που φεύγοντας από το μαχαίρι του Κεμάλ ήρθαν στην Ελλάδα, συνεχίζουν την ιστορία των εκκλησιών αυτών.

* * *

Ω η Ορθοδοξία μας, αγαπητοί μου! Δεν είνε χθεσινή. Δεν είνε μηνών και ετών, όπως είνε μερικές παραφυάδες των προτεσταντών. Η Ορθοδοξία είνε ο αρχαιότερος, ο αρχικός φάρος που άναψε στην Ανατολή το Πνεύμα το άγιο διά του Παύλου και του Ιωάννου. Απ' αυτόν τον φάρο, απ' αυτό το φως, διαδόθηκε ο Χριστιανισμός στα άλλα μέρη της Ευρώπης.

Χαίρετε, αδελφοί μου, διότι ανήκετε στην Ορθόδοξο Εκκλησία, η οποία πρώτη έλαβε το φως από τους μαθητάς του Κυρίου και αυτή μετέδωσε και στους άλλους λαούς της Ευρώπης το φως του χριστιανισμού.
Αύριο το βράδυ συν Θεώ θα συνεχίσουμε.

† Επίσκοπος Αυγουστίνος

 
Α' μέρος ομιλίας που έγινε στον Ι. Ναό Άγ. Γεωργίου Ν. Μυλοτόπου - Γιαννιτσών την 5-4-1942. Δακτυλογραφημένη καταγραφή τής εποχής. Διαίρεσις και σύντμησις 20-2-2010.

(β')

Του μακαριστού Επισκόπου Αυγουστίνου Καντιώτη

ΕΙΠΑΜΕ, αγαπητοί μου, χθες ότι η Ορθοδοξία μας είνε η αρχαιότερη από όλους.

2. Άλλα είνε και η πληρέστερη απ' όλες τις λεγόμενες εκκλησίες, η μόνη πλήρης Εκκλησία. Έχει όλα τα στοιχεία που απαρτίζουν το γνήσιο του Χριστιανισμού. Δεν της λείπει τίποτε. Ό,τι έχουν οι άλλοι, το ‘χουμε κ' εμείς, και μάλιστα καθαρώτερο και αγνότερο, γιατί είνε από την πηγή. Το Ευαγγέλιο π.χ. έχουν εκείνοι, το Ευαγγέλιο κ' εμείς. Μήπως γράφει περισσότερα το δικό τους, που δεν τα γράφει το δικό μας; Τα ίδια «γράμματα» έχουμε.

Και όχι μόνο δε μας λείπει τίποτε, αλλ' επί πλέον εμείς έχουμε κ εκείνα που αυτοί δεν έχουν. Αυτοί τα έχασαν, είνε φτωχότεροι. Έχασαν πολλά, κι άφησαν ν' ανακατευτή με το χρυσάφι σκουριά. Η Ορθοδοξία είνε χρυσάφι καθαρό, θησαυρός ακέραιος. Δεν του λείπει τίποτε απ' ό,τι παρέδωσαν οι πρώτοι Χριστιανοί. Θα φέρω μερικά παραδείγματα.

• Εμείς έχουμε τις εικόνες, αυτοί δεν έχουν. Κι όταν τους ρωτάς γιατί δεν έχετε, σου απαντούν, Δε γινόμαστε ειδωλολάτρες, δεν προσκυνάμε είδωλα, μόνο το Θεό προσκυνάμε... Επ' αυτού έχουμε να τους πούμε τα εξής. Κάνετε λάθος. Οι ορθόδοξοι δεν λατρεύουμε τις εικόνες. Οι εικόνες είνε τα βιβλία του λαού. Εκείνος που δεν ξέρει γράμματα, ή ξέρει μεν αλλά λησμονεί, βλέπει την εικόνα και διδάσκεται. Άλλωστε ένα πρόσωπο που αγαπούμε θέλουμε να το βλέπουμε, κι αν είνε μακριά ή πέθανε, του κάνουμε μια φωτογραφία, την κορνιζώνουμε, την κρεμάμε στο γραφείο ή στο σπίτι, και χαιρόμαστε να το βλέπουμε. Εάν λοιπόν στολίζουμε σπίτια και γραφεία με εικόνες, πολύ περισσότερο τους ναούς. Στους προτεστάντες, που σαν νέοι εικονομάχοι αποστρέφονται τις εικόνες, λέμε. Ξεκρεμάστε σεις από τα σπίτια σας τις εικόνες των γονέων σας, και τότε κ' εμείς θα ξεκρεμάσουμε από την εκκλησία μας τις ιερές εικόνες. Οι εικόνες στόλιζαν πάντα και θα στολίζουν τους ναούς της Ορθοδοξίας. Δεν τις λατρεύουμε, τους αποδίδουμε τιμητική προσκύνησι. Ασπαζόμεθα όχι τα ξύλα και τα χρώματα αλλά τα ιερά πρόσωπα που εικονίζουν, αν ζούσαν ανάμεσά μας, θα πέφταμε στα πόδια τους και θα τα φιλούσαμε. Όπως εκείνος που αγαπά ασπάζεται τη φωτογραφία του αγαπημένου συγγενούς του, έτσι κ' εμείς φιλούμε τις εικόνες του Χριστού και των αγίων.

• Έχουμε λοιπόν εικόνες, και γι' αυτό η Ορθόδοξος Εκκλησία είνε πληρέστερη από τη δική τους «εκκλησία», που είνε γυμνή. Έχουμε επίσης επτά μυστήρια, που έχουν ιδρυθή από το Χριστό και τους αποστόλους. Είνε οι επτά κολώνες, στις οποίες στηρίζεται το οικοδόμημα του Χριστιανισμού. Η πρώτη είνε το βάπτισμα. Η δευτέρα το χρίσμα ή άγιο μύρο. Η τρίτη η θεία κοινωνία. Η τετάρτη η μετάνοια και εξομολόγησις. Η πέμπτη ο γάμος. Η έκτη η ιερωσύνη. Και η εβδόμη το ευχέλαιο. Οι προτεστάντες τελούν μόνο ένα βάπτισμα και μια κοινωνία, αλλ' όχι όπως τα τελούσε η πρώτη Εκκλησία. Άλλα μυστήρια δεν αναγνωρίζουν. Εξομολόγησι δεν έχουν. Πού εξομολογούνται; Ιερωσύνη δεν έχουν. Που είνε οι αρχιερείς και οι ιερείς τους; Δεν μας χρειάζονται, λένε. Ναι, αλλά την εποχή των αποστόλων υπήρχαν επίσκοποι και ιερείς και διάκονοι. Επίσκοποι δεν ήταν ο Τίτος και ο Τιμόθεος, στους οποίους γράφει ο Παύλος; Πρεσβύτεροι δεν ήταν εκείνοι που κάλεσε ο Παύλος στη Μίλητο και τους έδωσε τις τελευταίες του συμβουλές; Για τους ιερείς και τους επισκόπους είπε ο Χριστός, «Λάβετε Πνεύμα Άγιον· αν τινών αφήτε τας αμαρτίας, αφίενται αυτοίς» (Ίω. 20,22). Αυτοί είνε οι αντιπρόσωποί του επί της γης. Έχουν λάβει ειδική χάρι να διδάσκουν, να λειτουργούν και να κυβερνούν τις ψυχές. Είνε άγγελοι Κυρίου παντοκράτορος. Γι' αυτό ένας άγιος είπε. Αν δω στο δρόμο ένα παπά και έναν άγγελο, θα προσκυνήσω πρώτα τον παπά και μετά τον άγγελο, διότι ο άγγελος δεν έχει την εξουσία να συγχωρή αμαρτίες, ενώ ο παπάς την έχει.

• Στην Ορθόδοξο Εκκλησία έχουμε ακόμη ύμνους, που οι προτεστάντες δεν έχουν. Αυτοί έχουν μερικά τραγουδάκια, που ψάλλουν όλοι μαζί, αλλ' αυτά δεν συγκρίνονται με την ποίησι της υμνολογίας μας (τροπάρια, απολυτίκια και άλλους ύμνους). Καμμιά θρησκεία δεν έχει τους ύμνους της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Είνε μοναδικοί. Πού άλλου μπορεί ν' ακούση κανείς το «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται», ή το «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου», ή το «Τη υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια», ή το «Δεύτε πάντα τα έθνη, γνώτε του φρικτού μυστηρίου την δύναμιν», ή τα Εγκώμια του Επιταφίου «Η ζωή εν τάφω» και «Αι γενεαί πάσαι», ή το «Άξιον εστί» ή το «Των αγίων Πατέρων ο χορός»; Τέτοιους ύμνους έχει μόνο η Εκκλησία μας, είνε μοναδικά κειμήλια που την στολίζουν.

Αυτά δεν μπορεί κανείς από τους ξένους σοφούς και επιστήμονες να τα δημιουργήση. Ούτε εικόνες, ούτε μυστήρια, ούτε εκκλησιαστικούς ύμνους έχει η λατρεία των προτεσταντών, η αίθουσά τους μοιάζει μάλλον με σχολείο.

3. Είδαμε ότι η Ορθοδοξία είνε η αρχική και η πλήρης Εκκλησία. Είνε, ακόμη, η πιο ένδοξη. Ποιος ρήτορας ή συγγραφέας ή ποιητής θα μπορέση να περιγράψη τη δόξα της; Δικές της είνε οι επτά Οικουμενικές Σύνοδοι. Νίκαια, Κωνσταντινούπολις, Έφεσος είνε πόλεις της Ανατολής, στις οποίες συγκροτήθηκαν οι Σύνοδοι αυτές και καθώρισαν με τον φωτισμό του αγίου Πνεύματος δόγματα και κανόνες, τι να πιστεύουμε και πώς να ζούμε. Σ' αυτήν ανήκουν οι μάρτυρες. Τα χώματά της είνε βαμμένα με το αίμα εκατομμυρίων μαρτύρων. Οι άγιοί της τιμώνται σε κάθε τόπο, ο άγιος Δημήτριος στη Θεσσαλονίκη, ο άγιος Σπυρίδων στην Κύπρο, ο άγιος Πολύκαρπος στη Σμύρνη, ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος στην Κωνσταντινούπολη ο άγιος Βασίλειος στην Καισάρεια... Ο κατάλογος των αγίων της είνε ατελείωτος.

Η Ορθοδοξία είνε η Εκκλησία των ηρώων και των μαρτύρων. Αυτή πάλεψε εναντίον τυράννων και αυτοκρατόρων. Αυτή νίκησε τους αιρετικούς, παλαιοτέρους και νεωτέρους. Αυτή αγωνίστηκε περισσότερο από κάθε άλλον στο έργο του ευαγγελισμού, για να διαδοθή και επικρατήση το Ευαγγέλιο. Είνε δοξασμένη και ζηλευτή η Ορθόδοξος Ανατολική Εκκλησία, το αναγνωρίζουν και οι εχθροί της.

Αλλά για μας τους Έλληνες η Ορθόδοξος Εκκλησία έχει κ' ένα άλλο ιδιαίτερο θέλγητρο, που μας συγκινεί και μας κάνει να την αγαπούμε και γι' αυτό. Όπως παραδέχονται όλοι οι ιστορικοί, αυτή έσωσε την Ελληνική φυλή. Χωρίς Ορθοδοξία Ελληνικό γένος δεν θα υπήρχε σήμερα. Αυτή σαν γλυκειά μάνα παρηγορούσε τους Έλληνες 400 ολόκληρα χρόνια μέσ' στο μαύρο σκοτάδι της δουλείας των Τούρκων. Αυτή ίδρυσε τα κρυφά σχολειά, όπου σεβάσμιοι ρασοφόροι δίδασκαν τα σκλαβόπουλα «γράμματα - σπουδάγματα, του Θεού τα πράματα». Αυτή διέθετε τα μοναστήρια της ως άσυλα των καταδιωκομένων. Αυτή έσωσε κείμενα, γλώσσα, ιστορία, μνημεία, ήθη και έθιμα, όλα τα τιμαλφή μας. Γι' αυτό (ονομάστηκε κιβωτός του γένους. Όπως η κιβωτός του παλαιού κόσμου έσωσε το Νώε και την οικογένειά του απ' τον κατακλυσμό, έτσι η Εκκλησία μας, η νέα κιβωτός, σώζει την Ελλάδα απ' τον αφανισμό. Γι' αυτό ένας ποιητής μας, ο Κρυστάλλης, έγραψε, «Θρησκεία! γλυκειά μάνα», συ χύνεις «βαθειά μας, στην ψυχή, γλυκές χρυσές ελπίδες!».

* * *

Αυτή, αγαπητοί μου, είνε η Ορθοδοξία μας.

Αρχαία, αφού άρχισε την ημέρα της Πεντηκοστής και συνεχίζει. Πλήρης, δεν της λείπει τίποτε. Δεν μπορείς να πής. Φεύγω, γιατί βρήκα κάπου άλλου κάτι που αυτή δεν έχει. Προσφέρει όλα όσα απαιτούνται για την σωτηρία μας. Και ένδοξη όσο καμμιά άλλη θρησκεία.

Αυτήν κληρονόμησε η πατρίδα μας. Το σπουδαιότερο που μας άφησαν οι πατέρες μας δεν είνε τα χωράφια, τα σπίτια, τα χρήματα, είνε η Ορθόδοξος πίστις. Αυτή είνε ο θησαυρός ο ανεκτίμητος. Κράτα λοιπόν καλά το θησαυρό αυτόν.

«Κράτει ο έχεις, ίνα μηδείς λάβει τον στέφανόν σου» (Άπ. 3,11). Κλείσε τ' αυτιά σου στους εχθρούς. Μείνε πιστός στην Εκκλησία που βαπτίσθηκες, προτίμησε θάνατο μάλλον παρά να χάσης την Ορθόδοξο ομολογία. Λέγε σ' ανθρώπους και δαίμονες. Ορθόδοξος γεννήθηκα -Ορθόδοξος θα πεθάνω. Έχω ρίξει την άγκυρά μου εδώ και κανένα κύμα δεν με παρασύρει από το λιμάνι της Ορθοδοξίας.

Όσο για τους άλλους που είνε έξω από τη μάνδρα της Ορθοδοξίας, εμείς δεν έχουμε παρά να ευχηθούμε, και αυτοί, και όλοι οι άλλοι που βρίσκονται μακριά, να επιστρέψουν στους κόλπους της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Είθε ο Κύριος να ευδοκήση ώστε να παύσουν αιρέσεις και σχίσματα, να ενωθούν όλοι στην Ορθοδοξία, να γίνη ο κόσμος «μία ποίμνη εις ποιμήν» (Ίω. 10,16), προς δόξαν του Πατρός και του Υιού και του αγίου Πνεύματος, αμήν.

† Επίσκοπος Αυγουστίνος

 
Β' μέρος ομιλίας που έγινε στον Ι. ναό Άγ. Γεωργίου Ν. Μυλοτόπου - Γιαννιτσών την 5-4-1942. Δακτυλογραφημένη καταγραφή της εποχής. Διαίρεσις και σύντμησις 21-2-2010.

Πηγή: Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου (Α' Μέρος, Β' Μέρος)

Η ΕΠΟΧΗ µας εἶναι δύσκολη. Οἱ συνειδητοί χριστιανοί ἀποτελοῦν µικρή µειονότητα. Μειονότητα ἀνάµεσα σέ χριστιανούς! Ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν περιφρονεῖται. Ὁ δρόµος τῆς ἀρετῆς τούς εἶναι ἄγνωστος, ὅπως ἄγνωστο τούς εἶναι καί τό ἀλφάβητο τῆς πνευµατικῆς ζωῆς.

Ἐκεῖνος πού ἀπευθύνεται στούς σύγχρονους ἀνθρώπους καί µιλάει γιά τό Χριστό καί τήν Ἐκκλησία, διαπιστώνει ὅτι οἱ ἀκροατές του ἔχουν ἐλάχιστο ἐνδιαφέρον γι’ αὐτά πού λέει, ἄν δέν δυσανασχετοῦν καί κάποτε δέν ἐκνευρίζονται. Ὁ διάβολος τούς ἔχει αἰχµαλωτισµένους τόσο πολύ, πού ἔχεις τήν αἴσθηση ὅτι δέν ὑπάρχει ἐλπίδα ἀπελευθέρωσής τους καί αὐτό τόν καταθλίβει. Πρόκειται γιά ἐσωτερικό µαρτύριο, τό ὁποῖο δύσκολα περιγράφεται. Ὡστόσο χρειάζεται ζῆλος, πού θά ἐµποδίζει τήν ἀπόγνωση καί θά διατηρεῖ τήν προσπάθεια στό ρυθµό πού χρειάζεται. Αὐτό ἰσχύει πρωτίστως γιά τούς ἱερεῖς, οἱ ὁποῖοι καλοῦνται νά συνεχίζουν τό ποιµαντικό τους ἔργο, χωρίς ταλαντεύσεις καί δισταγµούς. Ὅπως ἐπίσης δέν πρέπει νά ἀνησυχοῦν γιά τά ἀποτελέσµατα, τά ὁποῖα εἶναι ὑπόθεση τοῦ Θεοῦ.

Ὁ γέροντας Φιλόθεος Ζερβάκος, πού εἶχε µεγάλη ἐµπειρία ἀπό τό τί συµβαίνει στην κοινωνία, ἔλεγε: «Σήµερα εἶναι ὀλίγοι οἱ ἐργαζόµενοι τήν ἀρετή. Ἡ διαφθορά καί ἡ παραλυσία ἐπιπολάζει, ἡ ἀνοµία, ἡ ὑπερηφάνεια, ὁ φθόνος καί ἡ ἀντιζηλία κορυφώθηκαν, ἡ δέ ἀσέβεια καί ὁ ὑλισµός ἐπικρατοῦν. Γι᾿ αὐτό ἔχουµε ἀνάγκη πολλῆς προσοχῆς καί ἐγρηγόρσεως, ἐάν θέλουµε νά ἐπιτύχουµε τήν αἰώνια ζωή. Ἄς βαδίζουµε τήν ὁδό τῆς ἀρετῆς καί τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, γιά νά φθάσουµε, Θεοῦ εὐδοκοῦντος, στά ἀγαπητά σκηνώµατα τοῦ Κυρίου» ( Γνωριµία µέ τό γέροντα Φιλόθεο Ζερβάκο, Θεσ/νίκη 2014, σελ. 135). Παρ᾿ ὅλα αὐτά ὁ γέροντας Φιλόθεος συνέχιζε ἀκούραστος τήν ἱεραποστολική του δράση, ἐλπίζοντας σέ µελλοντική καρποφορία.

Ὑπάρχει ὅµως καί ἕνα παρήγορο σηµάδι. Εἶναι τό γεγονός ὅτι οἱ ἄνθρωποι -ἀκόµα καί αὐτοί πού εἶναι ἀδιάφοροι περί τήν πίστη- ἔχουν τό ὀρθό κριτήριο νά βλέπουν καί νά ἐκτιµοῦν κάθε πνευµατική προσπάθεια, κάτι πού εἶναι τονωτικό γιά τούς ἐργάτες τοῦ Εὐαγγελίου.

Ἡ κατάσταση βέβαια θά ἦταν καλύτερη, ἐάν οἱ ἐργάτες ἦταν περισσότεροι καί ἀποδοτικότεροι.Αὐτό θά µποροῦσε νά τό πετύχει ἡ Ἐκκλησία, ἐάν οἱ ὑπεύθυνοι µητροπολίτες δραστηριοποιοῦνταν περισσότερο γιά τούς κληρικούς, γιά τήν καλλιέργειά τους καί τόν ποιµαντικό τους ζῆλο, καί λιγότερο γιά τήν προσωπική τους προβολή καί τήν ἱκανοποίηση τοῦ φοβεροῦ πάθους τῆς φιλοδοξίας, τό ὁποῖο δυστυχῶς παίζει κυρίαρχο ρόλο στή ζωή τους. Ἐλπίζουµε ὅµως ὅτι δέν θά ἀργήσει νά ἔλθει κάτι καλύτερο γιά τήν Ἐκκλησία καί τό λαό τοῦ Θεοῦ.

Πηγή: (Ορθόδοξος Τύπος, 27/11/2015), Ακτίνες

Μετά ἀπό συνταρακτικά γεγονότα, ὅπως αὐτό στό Παρίσι πρίν μερικές μέρες, ἐκφράζονται εἰκασίες γιά τήν ἐκπλήρωση προφητειῶν πού ἔχουν κάνει κάποιοι γέροντες. Ἐνῶ ὅμως ὅλοι πιστεύουμε στήν ἔννοια τῆς προφητείας καί τῶν ἄλλων χαρισμάτων, μέ τά ὁποία ὁμολογουμένως εἶναι κεκοσμημένοι οἱ ἅγιοι αὐτοί ἄνθρωποι, φθάνουμε συχνά σέ σημεῖα ὑπερβολῆς. Αὐτή ἡ ὑπερβολή δέν κάνει καλό οὔτε σέ αὐτούς πού πιστεύουν οὔτε καί σέ αὐτούς πού δηλώνουν ἄθεοι. Στούς πρώτους γιατί καλλιεργεῖται ἕνα αἴσθημα τρομολαγνείας καί κινδυνολογίας ἐνῶ στούς δεύτερους γιατί βρίσκουν εὐκαιρία χλευασμοῦ τῆς Πίστης – ὄχι τῶν προσώπων- καί ἀφορμές γιά νά παραμένουν στήν ἀθεΐα τους.

Οἱ παραπάνω προσεγγίσεις μᾶς δίνουν ὅμως τήν ἀφορμή γιά νά δοῦμε τά λεγόμενα ἔσχατα καί πιό ἁπλά τό θέμα τῆς καταστροφῆς τοῦ κόσμου. Γιά τό θέμα αὐτό ἔχει συγγράψει ἕνα σπουδαῖο κείμενο ὁ καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Χρῆστος Καρακόλης. Στό κείμενο αὐτό διασαφηνίζεται τό θέμα τῶν ἐσχάτων καί τῆς καταστροφῆς τοῦ κόσμου. Ἀναλύοντας τήν Β´Καθολική Ἐπιστολή Πέτρου, κάνει ἀρχικά στά πλαίσια τῆς ἑρμηνευτικῆς προσέγγισης, μιά ἀναφορά στό τί πίστευαν περί τῶν ἐσχάτων οἱ ἀναγνῶστες- ἀκροατές τήν ἐποχή πού γράφτηκε ἡ ἐπιστολή.

Στήν συνέχεια προχωρεῖ στήν ἑρμηνεία τῆς λέξης «στοιχεῖα» τά ὁποία προσδιορίζει μέσω τῶν ἑρμηνευτῶν καί τῶν Πατέρων ὡς στοιχεία ἀπό τά ὁποία ἀποτελεῖται ὁ κόσμος ( ἀέρας, γῆ, νερό, φωτιά) ἤ ἀφοροῦν σέ οὐράνια σώματα πού πιθανολογεῖται ὅτι θά ἀναφλεχθοῦν, θά διαλυθοῦν κ.ἄ.(1) Τό σημαντικότερο ὅμως γιά ἐμᾶς στό παρόν κείμενο δέν εἶναι ἡ ἀνάλυση τῶν ὅρων αὐτῶν, πού μπορεῖ κάποιος νά βρεῖ στό βιβλίο τοῦ καθηγητοῦ, ἀλλά τό χαρμόσυνο ἐσχατολογικό μήνυμα. Ἡ διάσταση τῶν ἐσχάτων ὄχι ὡς ἀπειλή ἀλλά ὡς ποθητή ἀναμονή. Ἔσχατα εἶναι ὅτι ὁ Νυμφίος Χριστός θά ἔρθει νά παραλάβει τήν Νύμφη Ἐκκλησία. Αὐτό μᾶς ἀποκαλύπτει ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης. Πρόκειται γιά μιά σημαντική στιγμή, γιά μιά «ἀναδημιουργία» πέρα ἀπό «στείρα καταστροφολογία». Δέν γνωρίζουμε χρόνους καί καιρούς πού θά γίνει τό ἕνα ἤ τό ἄλλο. Ἄλλωστε κανείς δέν τά γνωρίζει αὐτά. Ἡ Πατερική γραμματεία ὅμως μιλᾶ γιά ἐγρήγορση κάθε στιγμή τῆς ζωῆς μας. Ἄς παραθέσουμε τήν ζωή μας στό Χριστό, ὁ Ὁποῖος ἔχει σχέδιο σωτηρίας γιά τόν κάθε ἄνθρωπο χωρίς νά προκαθορίζει τήν ζωή κανενός. Ὁ Θεός δίνει παράταση ζωῆς στόν καθένα μας προκειμένου νά τόν ἀναζητήσει καί νά τόν γνωρίσει. Μέσα ἀπό τίς θλίψεις καί τίς δυσκολίες πραγματώνεται ἕνα μοναδικό ἔργο γνωριμίας καί σωτηρίας. Χωρίς νά ἐφησυχάζουμε, ἀλλά παρακολουθώντας μέ ἀνύστακτους ὀφθαλμούς τά γενόμενα, πρέπει νά ἔχουμε ἐμπιστοσύνη στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, γιατί γνωρίζουμε ὅτι ἡ ἱστορία δέν εἶναι τυχαία πλοκή γεγονότων.

Ὡς κατακλεῖδα ἀναφέρουμε τήν κατάληξη τοῦ κειμένου ὅπως τήν διατυπώνει ὁ καθηγητής:

«Πρέπει, λοιπόν, ὄχι μέ φόβο καί ταραχή, ἀλλά μέ χαρά καί ἐμπιστοσύνη νά ἀναμένουμε τά ἔσχατα γεγονότα, καί ἄν ἀκόμη αὐτά βρίσκονται πρό τῶν πυλῶν (πράγμα πού ποτέ δέν γνωρίζουμε), διότι μέσω αὐτῶν θά ὁδηγηθοῦμε στήν τελική σωτηρία μας».(2)

1 Καρακόλη Χρ., Ἑρμηνευτικές Προσεγγίσεις, Ἀθήνα 2002, σσ.143-145.
2 Καρακόλη Χρ., Ἑρμηνευτικές Προσεγγίσεις, Ἀθήνα 2002, σ.149.

Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ

ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ-ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΙΣ

Δημητσάνα - Μεγαλόπολη, Κυριακή 8 Νοεμβρίου 2015

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΨΑΛΤΗΡΙΟΥ

Ὁ 12ος Ψαλμός

Η ΚΑΤΑΔΙΩΞΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΦΥΓΗ ΤΟΥ ΣΤΟΝ ΘΕΟ.

1. Τό κήρυγμά μου σήμερα, ἀδελφοί χριστιανοί, θά ἀναφέρεται στόν 12ο Ψαλμό. Ὁ ποιητής τοῦ Ψαλμοῦ αὐτοῦ ἀρχίζει μέ μία ἀπογοητευτική κραυγή: «Ἕως πότε, Κύριε;» (στίχ. 2). Πόσες φορές δέν ἔχουμε ἐκβάλει καί ἐμεῖς οἱ ἴδιοι τήν κραυγή αὐτή, ἀλλά καί τήν ἔχουμε ἀκούσει ἀπό τούς ἄλλους; Ὁ ποιητής μας παραπονεῖται στόν Θεό ὅτι τόν λησμόνησε ἐντελῶς («ἐπιλήσῃ μου εἰς τέλος;») καί ὅτι συνεχῶς ἀποστρέφει τό πρόσωπό Του ἀπ᾽ αὐτόν (στίχ. 2β).
Στήν συνέχεια ὁ ψαλμωδός μας φαίνεται ὅτι βασανίζεται «ἡμέρας καί νυκτός» (στίχ. 3), χωρίς ὅμως νά μᾶς λέει τόν λόγο τῶν βασάνων του, τῶν «ὀδυνῶν» του. Μᾶς μιλάει ὅμως παρακάτω γιά «ἐχθρό» του, ὁ ὁποῖος φαίνεται ὅτι τόν ἔχει καταβάλει, γι᾽ αὐτό καί παραπονεῖται λέγοντας: «Ἕως πότε ὑψωθήσεται ὁ ἐχθρός μου ἐπ᾽ ἐμέ;» (στίχ. 3β). Ἄν λάβουμε ὑπ᾽ ὅψιν τήν ἐπιγραφή τοῦ Ψαλμοῦ, ὅτι αὐτός γράφτηκε ἀπό τόν Δαβίδ, τότε θά ποῦμε ὅτι ὁ ἐχθρός ἐδῶ εἶναι ὁ Σαούλ, ὁ ὁποῖος, ὅπως ξέρουμε (βλ. Α´ Βασ. 27,1 ἑξ.), ἐδίωκε πραγματικά τόν Δαβίδ καί τόν ἀνάγκαζε νά καταφεύγει πότε στόν Ἀγχούς, τόν βασιλέα τῆς Γέθ, πότε στό σπήλαιο Ὀδαλλάμ, πότε στήν Μασσηφάτ τῆς Μωάβ καί πότε στήν ἔρημο Μασαρέμ, στό ὄρος Ζίφ.
2. Στά κυνηγητά ἀπό τόν ἐχθρό του ὁ ποιητής μας καταφεύγει στόν Θεό καί ἀφοῦ τοῦ λέγει τόν πόνο του μέ τό «ἕως πότε, Κύριε;», τόν παρακαλεῖ τώρα νά ἐπιβλέψει τό πρόσωπόν Του πρός αὐτόν καί νά τοῦ φωτίσει τά μάτια του. «Ἐπίβλεψον, εἰσάκουσόν μου, Κύριε ὁ Θεός μου· φώτισον τούς ὀφθαλμούς μου, μήποτε ὑπνώσω εἰς θάνατον» (στίχ. 4), λέγει. Παρακαλεῖ, δηλαδή, τόν Θεό ἀντί νά τοῦ ἀποστρέψει τό πρόσωπό Του, ὅπως παραπονέθηκε πρίν ἀπό λίγο, τώρα νά στρέψει τό πρόσωπό Του εὐνοϊκά σ᾽ αὐτόν καί νά τόν εὐσπλαχνισθεῖ. Αὐτό θά τόν ζωογονήσει ψυχικά καί σωματικά καί θά τόν ἀνορθώσει. Αὐτό σημαίνει τό «φώτισον τούς ὀφθαλμούς μου», πού εἶπε πρίν ἀπό λίγο στόν Θεό. Γιατί, ὅσοι εἶναι καταπεσμένοι ψυχικά καί σωματικά νοιώθουν ὅτι ἔχουν σκοτισμένους τούς ὀφθαλμούς τους. Ἄν ὅμως ὁ Θεός, λέγει στήν συνέχεια ὁ ποιητής μας, δέν τόν ὑπερασπιστεῖ καί δέν τόν βοηθήσει, τότε ὁ ἐχθρός του θά γίνει πιό θρασύς καί πιό ἐπιθετικός ἐναντίον του καί θά λέγει: «Ἴσχυσα πρός αὐτόν» (στίχ. 5)! Τόν κατενίκησα! Τότε καί ὅλοι οἱ σύμμαχοι καί φίλοι τοῦ ἐχθροῦ τοῦ ποιητοῦ μας, πού τόν κατέθλιβαν καί αὐτοί, θά χαροῦν χαρά μεγάλη, γιατί θά τόν βλέπουν ἐντελῶς ἡττημένον («οἱ θλίβοντές με ἀγαλλιάσονται, ἐάν σαλευθῶ», στίχ. 5).
3. Ὁ Ψαλμός τελειώνει μέ τήν γλυκειά ἐλπίδα, πού ἔχει ὁ ποιητής μας στό ἔλεος τοῦ Θεοῦ, ὅτι θά τόν βοηθήσει καί θά τόν σώσει: «Ἐγώ δέ ἐπί τῶ ἐλέει Σου ἤλπισα», λέγει (στίχ. 6). Καί αὐτό βεβαίως τοῦ δίνει μεγάλη χαρά, τοῦ δίνει ἀγαλλίαμα. Γι᾽ αὐτό καί ἀμέσως παρακάτω λέγει: «Ἀγαλλιάσεται ἡ καρδία μου ἐν τῷ σωτηρίῳ σου» (στίχ.6). Εὐγνώμων δέ ὁ ποιητής μας γιά τήν σωτηρία πού θά τοῦ δώσει ὁ Θεός ὑπόσχεται ὅτι θά Τόν ὑμνεῖ καί θά Τόν δοξάζει. «῎Ασω τῷ Κυρίῳ τῶ εὐεργετήσαντί με καί ψαλῶ τῷ ὀνόματι Κυρίου τοῦ Ὑψίστου» (στίχ. 6), λέγει.

Μέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας

Πηγή: Ακτίνες

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ

ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ-ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΙΣ

Δημητσάνα - Μεγαλόπολη, Κυριακή 1 Νοεμβρίου 2015

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΨΑΛΤΗΡΙΟΥ

Ὁ 11ος Ψαλμός

1. Ὁ 11ος ψαλμός, πού θά σᾶς ἑρμηνεύσω σήμερα, ἀδελφοί μου χριστιανοί, εἶναι πολύ ὡραῖος στό περιεχόμενό του, ἀλλά εἶναι δύσκολος στήν ἑρμηνεία του, γι᾽ αὐτό παρακαλῶ νά προσέξετε ἰδιαίτερα. Δέν φαίνεται ἀπό τήν ἀρχή ἡ ὑπόθεση τοῦ ψαλμοῦ, γιατί δέν καταλαβαίνουμε ποιός εἶναι αὐτός πού μιλάει καί γιατί.
Ὅμως, ἀπό τόν στίχ. 6, ὅπου μιλάει ὁ Θεός καί λέγει γιά τήν ταλαιπωρία τῶν πτωχῶν καί τῶν ἀδυνάτων («ἀπό τῆς ταλαιπωρίας τῶν πτωχῶν καί ἀπό τοῦ στεναγμοῦ τῶν πενήτων»), καταλαβαίνουμε ὅτι στήν ἀρχή τοῦ ψαλμοῦ μας ὁμιλεῖ κάποιος ἀντιπρόσωπος τῶν πτωχῶν ἀνθρώπων. Ὁμιλεῖ καί λέγει ἐναντίον τῶν ἀρχόντων τῆς ἐποχῆς του, οἱ ὁποῖοι, ὅπως συμβαίνει καί σέ ἄλλες ἐποχές, καταπίεζαν τούς πτωχούς πολίτες καί τούς ἐκμεταλλεύονταν μέ τίς ἀδικίες πού ἔκαναν ἐναντίον τους. Καί οἱ πτωχοί καί καταπιεζόμενοι αὐτοί ταλαίπωροι ἄνθρωποι, κατέφυγαν στόν Θεό καί, διά κάποιου ἀντιπροσώπου τους, τοῦ εἶπαν, «σῶσόν με, Κύριε» (στίχ. 2). Ἄρα πιστεύουν ὅτι ὁ Θεός μόνο μπορεῖ νά τούς δικαιώσει καί Αὐτός μόνο μπορεῖ νά ἀποκαταστήσει τήν ἠθική τάξη καί τήν κοινωνική δικαιοσύνη.
2. Ὁμιλοῦντες γιά τούς ἄρχοντές τους οἱ πτωχοί, τούς ὁποίους ὀνομάζουν τιμητικά «υἱούς τῶν ἀνθρώπων» (στίχ. 2), λέγουν γι᾽ αὐτούς πρῶτον, ὅτι «ἐκλέλοιπεν ὅσιος» καί δεύτερον, λέγουν ὅτι «ὠλιγώθησαν αἱ ἀλήθειαι» ἀπ᾽ αὐτούς (στίχ. 2). Συνήθως οἱ ἑρμηνευτές μέ μικρή διόρθωση στό Ἑβραϊκό κείμενο τό «ἐκλέλοιπεν ὅσιος» τό κάνουν νά λέγει «ἐκλέλοιπε ἡ ἀγάπη». Ἔτσι οἱ ἄρχοντες, ὅπως παραπονοῦνται ἐδῶ οἱ πτωχοί γι᾽ αὐτούς, δέν ἔχουν ἀγάπη οὔτε ἀλήθεια. Μέ τήν λέξη «ἀλήθεια» θά νοήσουμε τήν εἰλικρίνεια, τήν ἐμπιστοσύνη, τήν κοινωνική ἀλληλεγύη. Καί συνεχίζοντας ὁ ποιητής μας τόν λόγο περί τῶν ἀρχόντων λέγει ὅτι «μάταια ἐλάλησεν ἕκαστος πρός τόν πλησίον αὐτοῦ» (στίχ. 3). Ὁ καθένας ἀπ᾽ αὐτούς, δηλαδή, λέει «μάταια», ἀνυπόστατα, ψευδῆ πράγματα. Καί ὅταν οἱ ἄρχοντες εἶναι ψεῦτες, τότε στήν κοινωνία δέν ἐπικρατεῖ ἡ εἰλικρίνεια καί ἡ ἀλληλεγγύη. Τότε «οἱ πάντες τούς πάντας ἀπατοῦν καί οἱ πάντες τούς πάντας ὑποπτεύονται. Τοιαύτη κοινωνία δέν δύναται ἐπί μακρόν νά σταθῇ» (Βέλλας)! Πονηροί δέ ὄντες οἱ ἄρχοντες παρουσιάζουν τό ψέμα τους ἐξωτερικά μέ καλό τρόπο, ὥστε νά μήν γίνουν ἀντιληπτοί. Αὐτό θέλει νά πεῖ παρακάτω ὁ στίχος  μας λέγοντας «χείλη δόλια ἐν καρδίᾳ καί ἐν καρδίᾳ ἐλάλησαν» (στίχ. 3β). Μάλιστα στό Ἑβραϊκό κείμενο τό ἡμιστίχιο αὐτό ἀποδίδεται πιό ἐκφραστικά, γιατί λέγει: «Ὁμιλοῦν (οἱ ἄρχοντες) μέ ὡραῖα χείλη, ἀλλά μέ διπλῆ καρδιά». Καί ὁ Χρυσόστομος, σάν Χρυσόστομος πού εἶναι, σχολιάζει σύντομα: «Πολλή διπλότης αὐτῶν ἐν καρδίᾳ» (MPG 55,145). Διπρόσωποι καί δόλιοι ἄνθρωποι!
3. Αὐτοί οἱ ἄρχηστοι ἄρχοντες, ἀφοῦ μέ ἀπάτη καί δόλια μέσα καί μέ ἐκμετάλλευση ἀπέκτησαν δύναμη καί πλοῦτο, ἔγιναν ὑπερήφανοι καί ἀλαζόνες. Μέθυσαν! Καί στήν μέθη τῆς ἀλαζονείας τους στρέφονται καί ἐναντίον τοῦ Θεοῦ.  Γι᾽ αὐτό καί ὁ ποιητής μας θέλει τήν ἐξολόθρευσή τους καί λέγει: «Ἐξολοθρεύσει Κύριος πάντα τά χείλη τά δόλια καί γλῶσσαν μεγαλορρήμονα» (στίχ. 4).
Αὐτήν δέ τήν κατά τοῦ Θεοῦ ἀλαζονεία τῶν ἀρχόντων θέλοντας νά στηλιτεύσει ὁ ποιητής μας μᾶς ἀναφέρει τά ἴδια τους τά λόγια· ἔλεγαν: «Μέ τήν γλῶσσα μας ἐγίναμε μεγάλοι καί δυνατοί («μεγαλυνοῦμεν»)· τά χείλη μας εἶναι μαζί μας, γιά νά μᾶς ἐξυπηρετοῦν. Ποιός μπορεῖ νά γίνει κύριος, ἀνώτερος ἀπό μᾶς;» (στίχ. 5). Κανένας, οὔτε αὐτός ὁ Θεός!... Καί ὁ Χρυσόστομος λέγει ὡραῖα: «Μαινομένων καί παραφρόνων τά ρήματα» (MPG 55,146).
4. Τελειώνει ἐδῶ ὁ ποιητής μας τόν λόγο του κατά τῶν ἐκμεταλλευτῶν καί ἀδίκων ἀρχόντων καί περιμένουμε τώρα μέ ἀγωνία νά ἀκούσουμε τήν ἀπάντηση τοῦ Θεοῦ στήν προσευχή τῶν πενήτων. Ἡ ἀπάντηση, πού δίνεται ἀπό κάποιο ἱερέα ἤ προφήτη, ὡς ἀντιπρόσωπο τοῦ Θεοῦ, εἶναι παρήγορη: Ὁ Θεός δέν εἶναι ἀδιάφορος στήν ταλαιπωρία τῶν πτωχῶν καί τόν στεναγμό τῶν πενήτων καί τώρα θά ἐνεργήσει ὑπέρ αὐτῶν (στίχ. 6).
Ὁ Θεός ὑπόσχεται ὅτι θά φέρει τήν σωτηρία («θήσομαι ἐν σωτηρίᾳ») «στούς στενάζοντας» (στίχ. 6· ἔτσι πρέπει νά ἀναγνώσουμε στό Ἑβραϊκό κείμενο τήν ἀντίστοιχο φράση τοῦ «παρρησιάσομαι ἐν αὐτῷ» = ὁμιλῶ μέ παρρησία, μέ θάρρος καί ἐμπιστοσύνη). Ἡ ἀπάντηση τοῦ Θεοῦ πραγματικά εἶναι παρήγορη σέ ὅλους ὅσους κατά καιρούς στενάζουν κάτω ἀπό τήν ὠμή βία καί ἀδικία τῶν ἀρχόντων.
5. Γεμάτοι χαρά καί παρηγορία οἱ πτωχοί καί ἀδικούμενοι πολίτες ἐγκωμιάζουν μέ χαρά τά παρήγορα λόγια τοῦ Θεοῦ καί τά χαρακτηρίζουν ἁγνά, καθαρά, ὅπως ὁ ἄργυρος, πού περνάει ἀπό τήν φωτιά καί εἶναι ἑπτά φορές καθαρισμένος (στίχ. 7). Τίποτε τό ψεύτικο καί τό δόλιο δέν ἔχουν τά λόγια τοῦ Θεοῦ, ἀντίθετα μέ τό ψέμα καί τήν δολιότητα τῶν ἀρχόντων, γιά τούς ὁποίους μίλησε ὁ ψαλμός μας. Βεβαιωμένοι τώρα στήν πίστη τους στά λόγια τοῦ Θεοῦ οἱ πτωχοί καί οἱ πένητες λέγουν μέ βεβαιότητα ὅτι ὁ Θεός θά τούς φυλάξει καί θά τούς διατηρήσει σώους καί ἀβλαβεῖς ἀπό τήν γενεά τήν πονηρή, στήν ὁποία ζοῦν (στίχ. 8), ἔστω καί ἄν πολλοί ἀσεβεῖς τούς περικυκλώνουν, ἔστω καί ἄν ἐπικρατεῖ μεγάλη διαφθορά μεταξύ τῶν ἀνθρώπων (στίχ. 9).

Μέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας

Πηγή: Ακτίνες